Taalbeleidsplan 2015-2016
Taalbeleidsplan
CBS ’t Haimstee - Veendam
Inhoudsopgave 1 ALGEMEEN ........................................................................................................................................................... 3 1.1 Woord vooraf ........................................................................................................................................... 3 1.2 Gegevens van de school ........................................................................................................................... 3 1.3 Omschrijving taalbeleid ............................................................................................................................ 3 1.4 Motivering van het belang van taalbeleid op eigen school ...................................................................... 4 1.5 Formulering van de teamvisie op taal en taalonderwijs .......................................................................... 4 1.6 De populatie van de school ...................................................................................................................... 5 1.7 Het team van de school ............................................................................................................................ 5 1.8 De voorschoolse educatie ........................................................................................................................ 6 1.9 De aansluiting op het vervolgonderwijs ................................................................................................... 7 2 BESCHRIJVING VAN HET TAALONDERWIJS VAN DE SCHOOL ............................................................................... 8 2.1 Methoden en materialen voor het taalonderwijs (incl. ICT) .................................................................... 8 2.2 Bestede tijd aan taalonderwijs per jaargroep per domein ....................................................................... 9 2.3 Specifieke afspraken over ons taalonderwijs ......................................................................................... 11 2.4 Signalering, diagnostisering en behandeling van leerlingen met taalproblemen .................................. 12 2.5 Leerlingvolgsysteem voor taal ................................................................................................................ 14 2.6 Onderwijsondersteunende ouderprogramma’s ..................................................................................... 16 3. ANALYSE VAN HET TAALONDERWIJS VAN DE SCHOOL ..................................................................................... 17 3.1 Het taalbeleid in relatie tot de populatie ............................................................................................... 17 3.2 Het taalbeleid in relatie tot het team .................................................................................................... 17 3.3 Het taalbeleid in relatie tot de voorschoolse opvang ............................................................................ 17 3.4 Afspraken in verband met de rol van taal in andere vakken .................................................................. 19 3.5 Signalering, diagnostisering en behandeling van leerlingen met taalproblemen .................................. 19 3.6 Leerlingvolgsysteem voor taal ................................................................................................................ 19 3.7 Toetsresultaten voor taal ....................................................................................................................... 19 3.8 Onderwijsondersteunende ouderprogramma’s ..................................................................................... 19 3.9 Conclusie van de analyse; formulering van de belangrijkste knelpunten .............................................. 20 4. VERBETERPLAN MET TIJDSPLANNING ............................................................................................................... 20 4.1 Geplande activiteiten ............................................................................................................................. 21 4.2 Organisatie van de activiteiten ............................................................................................................... 21 4.3 Middelen die nodig zijn .......................................................................................................................... 21 4.4 Manier waarop het resultaat wordt geëvalueerd .................................................................................. 22
Taalbeleidsplan
CBS ’t Haimstee - Veendam
1 ALGEMEEN 1.1 Woord vooraf De manier waarop scholen hun onderwijs vormgeven is altijd in ontwikkeling. Zo ook op onze school. In dit document geven wij aan op welke manier wij ons taalonderwijs vorm geven. Dit taalbeleidsplan bestaat uit 5 onderdelen: 1. Algemeen 2. Beschrijving van het taalonderwijs van de school 3. Analyse van het taalonderwijs van de school 4. Prioriteiten 5. Activiteitenplan Dit plan is bestemd voor de periode van 1 augustus 2014 t/m 31 juli 2015. 1.2 Gegevens van de school CBS ‘t Haimstee Linge 24 9640 AH Veendam Tel: 0598-620621 Directeur: Mevr. A. de Vries-de Vries
[email protected] Onze school maakt deel uit van: Onze school wordt bestuurd door het bestuur van de Vereniging Christelijk Onderwijs Midden- en Oost-Groningen. (VCO Midden- en Oost-Groningen). De grondslag en het doel van de vereniging zijn de bouwstenen om de scholen van de VCO Middenen Oost-Groningen echte en hechte levensgemeenschappen van mensen te doen zijn waar alle kinderen en hun ouders van harte welkom zijn! Scholen die een goede voorbereiding zijn op een samenleving die niet alleen een kwaliteitsopleiding vraagt, maar boven alles kwaliteit in MENS-ZIJN!! Uitvoerend bestuur (Raad van Beheer): * Dhr. J. de Boer * Dhr. H. Kielstra * Mevr. A. Boer 1.3 Omschrijving taalbeleid Het taalbeleidsplan is opgesteld als een dynamisch werkdocument om tussentijds aan te passen en aan te vullen ter verbetering van de kwaliteit van het taalonderwijs van CBS ’t Haimstee. Wij zien de verbetering van taalonderwijs als een cyclisch proces waarin voortdurend aan verder kwalitatieve verbeteringen wordt gewerkt. Het taalbeleidsplan is nooit af; het heeft voortdurende evaluatie en bijsturing nodig. We zeggen wat we doen en doen wat we zeggen.
Taalbeleidsplan
CBS ’t Haimstee - Veendam
-
-
Het borgen van gemaakte afspraken Het uitvoeren van de methode zoals die eigenlijk bedoeld zijn Indien iemand structureel wil afwijken van wat er in de handleiding staat, wordt dit vooraf binnen het team besproken. Vervolgens wordt dit vastgelegd in de handleiding van de methode. Spellingonderwijs (luisterend/begrijpend) leesonderwijs.
1.4 Motivering van het belang van taalbeleid op eigen school Taal is een instrument dat kinderen in bijna alle dagelijkse situaties nodig hebben. Het gaat hierbij niet alleen om het foutloos schrijven. Taal is een vorm van communicatie. Heel veel aandacht is er dan ook voor mondeling taalgebruik, luisteren (kringgesprekken en spreekbeurten) en het schrijven van teksten (opstellen, verhalen poëzie en werkstukken) Wij zijn ons ervan bewust dat het geven van effectief taal/leesonderwijs een noodzaak is. Kinderen moeten goed leren lezen, omdat hun leesvaardigheid de meest cruciale voorwaarde is voor succes in de huidige en toekomstige samenleving. Als leerlingen niet goed leren lezen, zijn ze begrensd in hun mogelijkheden op allerlei terreinen. Bovendien hebben ze dan vaak een lager zelfvertrouwen en een lagere (leer)motivatie. De mogelijkheden van een iets minder goed lezende leerling zijn beperkt voor hoger onderwijs en voor veel beroepen omdat daar een sterk appèl op de leesvaardigheid wordt gedaan. Goed leren lezen is dus zowel belangrijk voor de leerlingen, als voor de samenleving. Vanuit deze gedachte beschikken wij op school over het ‘Protocol voor leesproblemen en dyslexie’ voor de groepen 1 &2, 3, 4 en 5 t/m 8. 1.5 Formulering van de teamvisie op taal en taalonderwijs Vanuit het schoolteam komt de volgende visie op taalonderwijs naar voren:
Taalonderwijs vinden we van groot belang, omdat taal een belangrijke rol speelt bij het verwerven van inhouden en vaardigheden in alle leergebieden. Betekenisvol leren vinden wij hierbij zeer waardevol. Convergent differentiëren doen wij door gebruik te maken van het directe instructiemodel. Op deze manier kan elk kind tot zijn recht komen en zijn talent ontwikkelen (zwakke maar ook meer begaafde leerlingen). We maken hierbij gebruik van moderne en aantrekkelijke materialen. Wij vinden het belangrijk om strategieën aan te leren t.a.v. planning, uitvoering en controle van hun eigen (taal) leerproces. Alleen als je weet hoe je je eigen proces kunt structureren en kunt komen tot een bepaald doel, kunnen alle leerlingen hun eigen doelen op hun eigen ontwikkelingsniveau bereiken. Kinderen leren van en met elkaar, hierbij worden verschillende didactische structuren (coöperatief) gebruikt om taal zo gevarieerd en functioneel mogelijk te laten zijn. Door middel van het digibord, platen, woordwebben e.d. maken we taal visueel in de klassen. Als team willen wij zorg blijven dragen voor een doorgaande leerlijn en kwaliteitsverbetering van ons taalonderwijs. Hierbij maken wij gebruik van zelfevaluatie. (Kwintoo). Ons streven is resultaatgericht. Dit betekent dat een kind de basisschool verlaat met een hoge kwaliteit aan taalvaardigheden (aansluitend op het vervolgonderwijs). Wij vinden het belangrijk dat ons taalonderwijs voldoet aan de kerndoelen.
Taalbeleidsplan
CBS ’t Haimstee - Veendam
1.6 De populatie van de school In de tweede helft van het schooljaar 2012-2013 hebben we meerdere leerlingen van omliggende scholen gekregen. De toeloop van 4 jarigen voor het schooljaar 2013-2014 is weer hoger geworden ten opzichte van 2012-2013. De prognose valt goed uit. De 155 leerlingen die we hadden verwacht haalden we wel op 1 oktober 2013; nl. 168. Deze zijn verdeeld over 6 enkele en één combinatiegroep. De school laat een redelijk stabiel leerlingenaantal zien. Doordat we per 1 januari 2012 begonnen zijn met een startgroep peuters bemerken we de positieve reacties van ouders die hun kinderen naar deze groep brengen. Vanuit deze startgroep peuters stromen de leerlingen door naar groep 1 van een basisschool. Door een nauwe samenwerking tussen de peuterleidsters (HBO en MBO) en de leerkrachten van groep 1 en 2 zal de overgang naar onze basisschool niet groot zijn. We organiseren veel activiteiten samen waardoor de ouders ook direct de leerkrachten van groep 1 en 2 leren kennen. We hopen dat de keus hierdoor op onze school zal vallen. De startgroep peuters betreft een pilot voor het schooljaar 2011-2012 die verlengd kan worden met nog eens drie schooljaren. De weging van de leerlingen is bij ons 7,1%. We kennen op onze school weinig kinderen van buitenlandse afkomst. 1.7 Het team van de school Op onze school werken 13 leerkrachten; de meeste werken in deeltijd. We streven er naar, dat er niet meer dan twee leerkrachten in een groep werken. De leerkrachten hebben naast hun werk in de groep, ook een aantal andere taken, zoals bijvoorbeeld het organiseren van feesten en vieringen. Ook zijn leerkrachten belast met de coördinatie van bepaalde vakgebieden. Wij kennen ICT coördinatoren, taalcoördinatoren, verkeerscoördinatoren, cultuurcoördinatoren, steungroepcoördinatoren en techniekcoördinatoren. Het team is door een leerkracht vertegenwoordigd in de ouderraad en drie teamleden zijn lid van de medezeggenschapsraad. Verder hebben twee leerkrachten zitting in de commissie voorschoolse educatie; samenwerking tussen basisschool en peuterspeelzaal. Ons team bestaat uit de volgende mensen: Aafien de Vries - de Vries
Directie
Ellen Jonk - Bossen
Interne begeleidster
Fred Pera
Groepsleerkracht groep 5/6
Margriet Korf – Zijlstra
groepsleerkracht groep 1/2 (woensdag en donderdag)
Krista van Beijeren Bergen en
groepsleerkracht groep 1/2 (maandag en
Taalbeleidsplan
CBS ’t Haimstee - Veendam
Henegouwen – Jongejan
dinsdag)
Angelina Bakker – Blik
groepsleerkracht groep 4 (maandag en dinsdag)
Marijke Wiersma
groepsleerkracht groep 7 (woensdag t/m vrijdag)
Catharina de Roos - van Aller
groepsleerkracht groep 1/2 (maandag t/m woensdag)
Debbie van de Wetering – de Jonge
groepsleerkracht groep 3
Janine Westers
groepsleerkracht groep 2 (donderdag en vrijdagochtend) en groep 8 (vrijdagmiddag)
Corien Smit
groepsleerkracht groep 4 (woensdag t/m vrijdag)
Margriet Niezen – Meijer
groepsleerkracht groep 7 (maandag en dinsdag)
Ewout Wakker
groepsleerkracht groep 8
Jeanette Ritzema
startgroep Peuters
Clara Sibering
startgroep Peuters
Alie Steenwijk - Honebecke
onderwijsassistente
Auko van der Veen
Vakleerkracht gymnastiek
Gea Haijema
schoolassistente
Anton Japenga
conciërge
De scholen die vallen binnen het samenwerkingsverband Veendam e.o. 1.04 konden tot 1 augustus 2014 beschikken over de expertise van de logopediste Harma Koekkoek. Minimaal één maal per jaar kwam zij op school voor een logopedische screening. Indien nodig verwees zij leerlingen naar een logopedische praktijk zoals Logopedie Totaal of Oetara. Dit zal ook in 2014-2015 worden voortgezet. 1.8 De voorschoolse educatie Binnen onze school is een peuterspeelzaal gehuisvest. Dit is een pilot die is gestart in schooljaar 2011-2012. Tijdens de vier jaar durende pilot wordt de meerwaarde van de aansluiting van het peuteraanbod bij het basisonderwijs onderzocht. De startgroep vindt plaats op 4 dagdelen per week (te samen minimaal 12,5 uur) en bestaat uit maximaal 16 peuters in de leeftijd van 2½ tot 4 jaar. De begeleiding van de Startgroep is in handen van een peuterleidster van Compaen en een leerkracht van ’t Haimstee. Net als op de overige peuterspeelzalen van Compaen wordt het educatieve programma Startblokken ook bij deze peutergroep gehanteerd. In dit programma worden de peuters spelenderwijs gestimuleerd in verschillende ontwikkelingsgebieden. De ervaring die kinderen opdoen vóór het vierde jaar blijkt heel belangrijk voor de ontplooiing van begripsvorming, spraak en taal, waarneming, creativiteit en, vooral, van het leren omgaan met anderen kinderen
Taalbeleidsplan
CBS ’t Haimstee - Veendam
Vanuit de voor- en vroegschoolse educatie (VVE) is er sprake van overdracht op papier (indien ouders hiervoor toestemming verlenen). Hiervoor zijn onderlinge afspraken gemaakt tussen de school en de instellingen voor VVE. 1.9 De aansluiting op het vervolgonderwijs Voor de kinderen in groep 8 wordt in de loop van het schooljaar duidelijk, welke vorm van voortgezet onderwijs geschikt lijkt. Om tot een zorgvuldig afgewogen advies te komen maken we gebruik van: gegevens die we verzameld hebben in ons leerlingvolgsysteem gegevens van de methode gebonden toetsen gegevens over aspecten als taakgerichtheid, motivatie, werkhouding, tempo, leergierigheid, gedrag, werkverzorging en zelfstandigheid gegevens uit ons volgsysteem sociaal-emotionele ontwikkeling de uitslagen van de CITO eindtoets groep 8 gesprekken met de ouders en de leerling In februari wordt de CITO eindtoets gemaakt. Voor leerlingen met een leerachterstand vanaf 1,5 jaar is de Niveautoets van Cito geschikt. Zij maken in februari tijdens de CITO eindtoets de niveautoets. In maart komt de uitslag en wordt deze met u en uw kind besproken. Tijdens dit gesprek wordt het advies gegeven over het vervolgonderwijs. De leerkracht vult de rapportageformulieren in, waar u een kopie van ontvangt. Als een kind in het bezit is van een dyslexieverklaring en/of extra hulp heeft gehad m.b.t. taal en/of spelling wordt dit in de rapportage aangegeven. Als naar aanleiding van de CITO Eindtoets blijkt dat de leerling alsnog een LWOO (leerwegondersteuning) of PRO (praktijkonderwijs) advies krijgt, wordt in samenspraak met de ouders de leerling alsnog aangemeld voor een VMBO toets, afgenomen op de Winkler Prins scholengemeenschap. De toetsing vindt dan in april plaats. Vanaf schooljaar 2014-2015 zal de eindtoets in april worden afgenomen. Wij zullen dan gebruik gaan maken van de plaatsingswijzer. 1 Na het verlaten van ’t Haimstee worden de leerlingen door ons nog een periode gevolgd via rapportages en gesprekken op het voortgezet onderwijs.
1
Zie bijlage: plaatsingswijzer
Taalbeleidsplan
CBS ’t Haimstee - Veendam
2 BESCHRIJVING VAN HET TAALONDERWIJS VAN DE SCHOOL 2.1 Methoden en materialen voor het taalonderwijs (incl. ICT) Groep 1 Methode ‘Schatkist’ (nieuw) Map ‘Fonemisch bewustzijn’ Groep 2 Methode ‘Schatkist’ (nieuw) Map ‘Fonemisch bewustzijn’ Groep 3 Methode ‘Veilig Leren Lezen’ (2de maanversie) Connect lezen Groep 4 Methode ‘Taal op maat’ (taal en spelling) Methode ‘Estafette lezen’ (technisch lezen) Grip op lezen (begrijpend lezen) Ralfi en connect lezen Groep 5 Methode ‘Taal op maat’ (taal en spelling) Methode ‘Estafette lezen’ (technisch lezen) Grip op lezen (begrijpend lezen) Kidsweek krant Groep 6 Methode ‘Taal op maat’ (taal en spelling) Methode ‘Estafette lezen’ (technisch lezen) Grip op lezen (begrijpend lezen) Kidsweek krant Groep 7 Methode ‘Taal op maat’ (taal en spelling) Grip op lezen (begrijpend lezen) Kidsweek krant Real English (Engels) Groep 8 Methode ‘Taal op maat’ (taal en spelling) Grip op lezen (begrijpend lezen) Kids week krant Real English (Engels) Voor de NT2 leerlingen (die wij heel weinig hebben) biedt de methode Taal op Maat een NT2 aanbod aan in de handleiding. ICT materialen en software Van Schatkist taal hebben we de mogelijkheid om de woordenschat aansluitend bij de thema’s digitaal aan te bieden via de leerlingensoftware. De observatielijsten gebruiken we (nog) niet (digitaal). We hebben afgesproken dat we deze gedurende een proeftijd voor een aantal leerlingen op papier gaan invullen en in de loop van schooljaar 2014-2015 het besluit nemen om deze al dan niet digitaal aan te schaffen. Voor de lessen van Veilig leren lezen maken we gebruik van de digitale leerkracht assistent. Ook beschikken we over leerlingensoftware voor dit vak.
Taalbeleidsplan
CBS ’t Haimstee - Veendam
Voor het vak Engels zijn er digitale materialen zoals filmpjes e.d. beschikbaar via internet. Voor het vak spelling wordt Bloon.nl structureel ingezet.
Aanvullende remediërende materialen Speciale leesbegeleiding van L. Koning Cito Hulpboeken Zelfstandig spellen 2.2 Bestede tijd aan taalonderwijs per jaargroep per domein Groep 1 In groep 1 wordt per week 3 uur en 45 minuten besteed aan taalonderwijs. Deze tijd wordt besteed aan taallessen die dagelijks worden gegeven. Daarnaast wordt dagelijks een verhaal voorgelezen De taallessen staan gepland: ’s Morgens van 10.45-11.00 uur en ’s middags op maandag van 13.1513.30 uur. Er wordt dagelijks een verhaal voorgelezen en er wordt over gepraat door de lk. met de lln. Ongeveer 5 à 10 minuten voor ze ’s morgens naar huis gaan. Kinderen ‘lezen’ dagelijks zelf in boekjes na het fruit eten. Ongeveer 10 min. ’s Middags lezen ze tijdens de inloop. Ouders lezen dan even voor aan hun kind. Deze kinderen ’lezen’ ook hun medeleerlingen voor als er geen ouder is om hen voor te lezen. We maken bij de planning gebruik van het activiteitenrooster en van het webmodel van de methode ‘Schatkist’. Voor het onderdeel begrijpend luisteren zijn de volgende afspraken gemaakt: - Het schooljaar is in 4 perioden ingedeeld. In deze lijst worden ook de doelen geformuleerd . - Het formulier waarop de thema's gepland staan; de doelen van de periodelijst worden overgenomen. - Bij elk uitgewerkt thema noem je het prentenboek dat je gaat behandelen. - Het prentenboek staat tenminste 1 week centraal. (boek aanbieden, iedere dag boek voorlezen, laten vertellen a.d.h.v. de platen, dramatiseren) Er wordt een stappenplan gemaakt voor het taalbeleidsplan waarin bovenstaande afspraken verwerkt zijn. Er wordt a.d.h.v. het spiekbriefje uit Grip op lezen een spiekbriefje gemaakt voor de groepen 1 t/m 4 waarin dezelfde plaatjes worden gebruikt. Dit briefje zal een plaats in de groep krijgen. (bijv. op de deur of muur) Voor de pluskinderen is er een extra uitdaging bij de opdrachten van de werklessen. Ze kunnen, als ze willen, een extra opdracht maken. ‘s Middags gebeurt het ook dat ze de extra opdracht kunnen (af)maken. Groep 2 In groep 2 wordt per week 4 uur en 30 minuten besteed aan taalonderwijs. Dagelijks Taal (4 keer p/w) In de planning staat hier 30 min voor. Er wordt op donderdagmiddag naar Koekeloere gekeken, 20 min.
Taalbeleidsplan
CBS ’t Haimstee - Veendam
Ook wordt er dagelijks een verhaal voorgelezen en erover gepraat door de lk. Ongeveer 5 à 10 minuten voor ze ’s morgens naar huis gaan. Kinderen ‘lezen’ dagelijks zelf in boekjes na het fruiteten. Ongeveer 10 minuten. ’s Middags lezen ze tijdens de inloop. Ouders lezen dan even voor aan hun kind. Deze kinderen ’lezen’ ook hun medeleerlingen voor als er geen ouder is om hen voor te lezen. Ongeveer 10 min. Maken bij planning gebruik van activiteitenrooster en van webmodel van methode ‘Schatkist’. De pluskinderen mogen de extra uitdagende opdrachten tijdens de werklessen maken. Deze kinderen kunnen meer aan. Ze zijn vaak sneller klaar en maken daarna de extra opdracht. ‘s Middags gebeurt het ook dat ze de extra opdracht (af)maken. Groep 3 Per week wordt er 6 uur en 45 minuten aan taalonderwijs besteed. Elke dag krijgen de leerlingen een les uit Veilig leren lezen en bijna elke dag een dictee. Elke morgen/ middag lezen deze kinderen zelfstandig 20 minuten. De leerkracht is dan klassikaal aan het lezen met de zorgleerlingen. De kinderen doen mee met het klassikale dictee, de inleiding van de lessen en aan het begin van een blok met het ankerverhaal. Na de instructie gaan ze zelfstandig aan het werk met de zon opdrachten en daarna met hun verrijkingswerk. (60 minuten) De kinderen lezen 1 keer in de week met hun maatje (15 minuten). Elk kind bereidt eenmalig een tekst voor thuis die ze voor mogen lezen in de voorleesstoel. (10 minuten) Dagelijks een dictee oefenen van 10 woordjes onder begeleiding van de leerkracht. Foute woordjes goed overschrijven. Zelfstandig kiezen om woorden te schrijven vanuit keuze planbord (ringboekje, woordweb, klikklakboekje, etc.). Aan het begin van een kern kunnen de kinderen tijdens deze kern de woordjes van het diploma lezen oefenen op bloon.nl Groep 4 In groep 4 wordt per week 9 uur en 20 minuten besteed aan taalonderwijs. De kinderen lezen dagelijks 20 minuten in boeken op hun eigen niveau. Ook wordt 4x per week 40 minuten gewerkt met de methode Estafette. Begrijpend luisteren/begrijpend lezen wordt 1 keer per week 45 minuten gegeven. Aan het vak Taal/Spelling wordt wekelijks 4 uur besteed. Er wordt gewerkt met de methode Taal op Maat. Groep 5 en 6 In groep 5 en 6 wordt 8 uur en 30 minuten aan taalonderwijs besteed. Daarvan wordt 3 uur besteed aan technisch lezen. Er wordt gewerkt met de methode Estafette. Begrijpend lezen wordt 2 keer per week 45 minuten gegeven. De ene les wordt gegeven uit de methode Grip op Lezen. De tweede les is een toepassingsles waarbij de strategieën uit de methode worden toegepast bij een tekst van een ander vak of uit de Kidsweek krant. Spelling wordt 2 keer per week 45 minuten gegeven. Er wordt gewerkt met de methode Taal op Maat. Taal wordt 2 uur en 30 minuten minuten per week gegeven uit de methode Taal op maat. Groep 7 en 8
Taalbeleidsplan
CBS ’t Haimstee - Veendam
In groep 7 en 8 wordt 7 uur en 15 minuten aan taalonderwijs besteed. Hiervan wordt 30 minuten besteed aan technisch lezen middels inlooplezen en maatjeslezen. Kinderen houden een logboekje bij. Wekelijks wordt 90 minuten begrijpend lezen gegeven. 2 keer in de week een les begrijpend lezen. Op maandag een les uit de methode Grip op Lezen. Op woensdag een les uit de Kidsweek krant Bij één van de zaakvakken proberen we de aangeleerde strategieën toe te passen. Bijv. mindmappen. In groep 7 en 8 wordt iedere week één uur besteed aan het vak Engels. Taal wordt 3 uur per week gegeven uit de methode Taal op Maat. 2.3 Specifieke afspraken over ons taalonderwijs Er zijn een aantal school-specifieke afspraken over de manier waarop we ons taalonderwijs vormgeven. Deze afspraken hebben onder andere te maken met het vak begrijpend lezen. In groep 1 en 2 behandelen we per thema een prentenboek om daarmee de strategieën voor begrijpend luisteren die in de methode Grip op Lezen worden aangeboden, te behandelen. Dit doen we door het boek een aantal keren interactief voor te lezen. Daarbij hanteren we altijd het volgende stappenplan: Voor het lezen Leesdoel bepalen Voorspellen Wat weet ik al? Wat wil ik weten? Tijdens het lezen Klopt mijn voorspelling nog? Bijstellen? Heb ik antwoord op mijn vragen? Begrijp ik wat er staat? Na het lezen Samenvatten Welk plaatje kan ik maken? Wat weet ik nu voor nieuws? Dit stappenplan wordt bij iedere tekst, verhaal of filmpje wat je met de klas behandeld gevolgd. Het lesdoel geeft aan welke stap die les expliciet aan de orde komt. In groep 1 en 2 zullen niet alle stappen altijd aan de orde komen. In groep 3 wordt de werkwijze gehanteerd zoals besproken bij groep 1 en 2. Wekelijks wordt er een klassikale les gegeven waarbij de doelen en de werkwijze gelijk zijn aan die in groep 1 en 2. Als tekst kan ook gekozen worden voor het verhaal uit Veilig Leren Lezen dat voorafgaand aan een nieuwe kern voorgelezen wordt. In groep 4 wordt gestart op de manier waarop in groep 3 vorm is gegeven aan het vak begrijpend luisteren/begrijpend lezen. Tot januari oefenen we met de leerlingen de strategieën van de methode a.d.h.v. een bepaalde tekst en het stappenplan begrijpend lezen. Het gaat om de volgende strategieën die we inzetten in groep 4: 1. Doel bepalen Waarom lees ik de tekst? 2. Voorspellen Waar gaat de tekst over? 3. Voorkennis ophalen Wat weet ik al over het onderwerp? 4. Herstellen Wat doe ik als ik het niet meer snap? 5. Vragen stellen Welke vragen zie ik? 6. Visualiseren Welk plaatje past bij de tekst? 7. Samenvatten Hoe vat ik de tekst samen?
Taalbeleidsplan
CBS ’t Haimstee - Veendam
Na de kerstvakantie wordt er per week 1 les uit de methode Grip op Lezen gegeven. Dan wordt er van het stappenplan begrijpend lezen overgegaan op de spiekbriefjes van de methode Grip op lezen. In groep 4 t/m 8 (groep 4 vanaf januari) is er iedere week een les uit de methode Grip op lezen. Deze wordt gegeven volgens de handleiding en volgens het directe instructiemodel. Alleen de opdrachten die bijdragen aan het doel van de les worden uitgevoerd. In iedere les staat de leerkracht model voor het hanteren van de strategie en het laten zien van gedrag dat aansluit bij het lesdoel en het leesdoel (Model(l)en). Naast de methode les wordt er wekelijks een toepassingsles gegeven. Hiervoor kan een WO tekst, een tekst uit de Samsam of een tekst uit de Kidsweekkrant gebruikt worden. door middel van het stappenplan begrijpend lezen aangepakt. Wanneer de strategie van die week zich niet leent voor de WO tekst, dan wordt een andere gekozen die beter aansluit bij de tekst. Om de leerlingen toetsvaardig te maken, gebruiken we de hulpboeken begrijpend lezen van CITO. Hieruit geven we na ieder hoofdstuk van Grip op lezen een instructieles volgens het directe instructiemodel waarbij de aanpak door de leerkracht gemodelleerd wordt.
Het artikel van Joop Stoeldraijer en Kees Vernooy geeft het volgende aan: Ons standpunt is: besteed in groep 4 veel aandacht aan belangrijke onderliggende vaardigheden voor begrijpend lezen, zoals voortgezet technisch lezen en woordenschat. Start Vervolgens met de methode voor de leesstrategieën als de leerlingen minimaal AVI 4 lezen. Dit voorkomt frustrerende ervaringen. Onze stelling: meer aandacht voor vlot lezen, maar ook woordenschat, leidt tot betere resultaten bij begrijpend lezen.
Overige afspraken Voor kinderen met een dyslexie verklaring kan de tekst worden vergroot en/of worden voorgelezen (dit mag niet bij de CITO begrijpend lezen). Hierbij kan gebruik worden gemaakt van software (Amis) in combinatie met Daisy boeken. Deze afspraak wordt per individuele leerling gemaakt en besproken met de ouders. De leerling moet er baat bij hebben. Kinderen met een dyslexieverklaring krijgen altijd meer tijd voor het maken van een toets waarbij hun beperking een rol speelt. Alle groepen besteden expliciet aandacht aan woordenschat door moeilijke woorden die bij een thema of les horen en besproken worden in de klas, zichtbaar op te hangen in de klas of te visualiseren. 2.4 Signalering, diagnostisering en behandeling van leerlingen met taalproblemen We hanteren de uitgangspunten van handelingsgericht werken (HGW). Deze is uitgebreid omschreven in ons schoolondersteuningsprofiel. Groep 1 t/m 8 De vorderingen van de leerlingen worden bijgehouden in het groepsoverzicht. Naar aanleiding van dit groepsoverzicht stelt de groepsleerkracht een groepsplan op (zie bijlage). Dit gebeurt twee keer per jaar. De leerlingen die in de zorggroep zitten worden tussendoor geëvalueerd in het groepsoverzicht. Als het nodig is, wordt het groepsplan daarna aangepast. Groep 1 en 2 De leesactiviteiten worden gegeven volgens het DI model aangepast voor groep 1 en 2
Taalbeleidsplan
CBS ’t Haimstee - Veendam
Dagelijks wordt aandacht besteed aan taalonderwijs. De methoden Schatkist wordt structureel ingezet. Verder wordt gebruik gemaakt van • Schatkist taal en rekenen • Schatkist met de muis • Map Fonemisch bewustzijn • Prentenboeken • Voorleesboeken • Lettermuur Met ingang van schooljaar 2014-2015 gaan we werken met het leerlingvolgsysteem van Schatkist. De leerlijnen zoals die hierin omschreven staan, worden gevolgd. De formulieren zullen dat schooljaar handmatig worden ingevuld. Daarna zal worden bepaald op de digitale versie zal worden aangeschaft. In januari en juni worden bij alle kinderen van groep 2 de toetsen voor beginnende geletterdheid individueel afgenomen. In januari en juni wordt de CITO toets taal voor kleuters afgenomen bij groep 1 en 2. Zorgleerlingen zijn opgenomen in de zorggroep en krijgen extra instructie in de kleine kring. Dit wordt bijgehouden in de zorgzuil en geëvalueerd in het groepsoverzicht. Aan risicoleerlingen op het gebied van begrijpend luisteren worden andere vragen gesteld en krijgen een aangepaste beurtverdeling.
Groep 3 Het is er belangrijk dat er een goede doorgaande leerlijn van groep 2 naar groep 3 op gebied van begrijpend- en technisch lezen is. Dit wordt in het schooljaar 2013/2014 door de leerkrachten van groep 2 en 3 in gang gezet. We gebruiken de methode Veilig Leren Lezen. Deze wordt volledig gevolgd. De planning staat ieder schooljaar op de VLL site. We nemen bij alle leerlingen de herfst, winter, lente en eindsignalering af. In januari en juni wordt de DMT en de AVI afgenomen. Risicoleerlingen krijgen extra leestijd. Groep 4 en 5 We gebruiken de methode Estafette. Deze wordt op individueel niveau ingezet. Risicolezers worden begeleid volgens de aanpak 1. Met betrekking tot de woordenschat wordt de methode Taal op maat gebruikt. Voor begrijpend lezen wordt de methode Grip op lezen gebruikt. Risicolezers zijn opgenomen in de zorggroep van het groepsplan. Zij krijgen extra leestijd in de vorm Ralfi lezen en Connect lezen. Uitvallers bij begrijpend lezen krijgen pre-teaching als blijkt dat hun technisch leesniveau nog te laag is om de begrijpend lezen tekst goed te kunnen lezen. Ze krijgen verlengde instructie als ze moeite hebben met het toepassen van de strategieën en het leggen van verbanden. Om kinderen met een lage woordenschat en een te geringe kennis van de wereld goed op de les voor te bereiden op het onderwerp van de tekst wordt gebruik gemaakt van filmpjes over het onderwerp. Bij alle leerlingen worden in januari en juni de DMT en de AVI toets afgenomen. We toetsen bij de AVI toets door tot de eerste kaart waarbij geen beheersingsniveau wordt behaald. Bij risicoleerlingen worden de toetsen ook in november en maart afgenomen. In groep 3 wordt de CITO begrijpend lezen één keer afgenomen. Bij groep 4 wordt de CITO begrijpend lezen twee keer afgenomen; in januari en in juni. In groep 5 wordt de reguliere CITO toets begrijpend lezen in januari afgenomen. In juni wordt de toets voor speciale kinderen
Taalbeleidsplan
CBS ’t Haimstee - Veendam
afgenomen bij de zorggroep of kinderen waar we ons om andere redenen zorgen om maken. Deze scores worden gebruikt voor de evaluatie van het groepsplan en voor de start van de volgende groep.
Groep 6, 7 en 8 Met betrekking tot de woordenschat wordt de methode Taal op maat gebruikt. Uitvallers bij begrijpend lezen krijgen pre-teaching als blijkt dat hun technisch leesniveau nog te laag is om de begrijpend lezen tekst goed te kunnen lezen. Ze krijgen verlengde instructie als ze moeite hebben met het toepassen van de strategieën en het leggen van verbanden. Om kinderen met een lage woordenschat en een te geringe kennis van de wereld goed op de les voor te bereiden op het onderwerp van de tekst wordt gebruik gemaakt van filmpjes over het onderwerp. Bij alle leerlingen worden in januari en juni de DMT en de AVI toets afgenomen. We toetsen bij de AVI toets door tot de eerste kaart waarbij geen beheersingsniveau wordt behaald. Bij risicoleerlingen worden de toetsen ook in november en maart afgenomen. De CITO begrijpend lezen wordt in groep 6 en 7 afgenomen in januari. In juni wordt de toets voor speciale kinderen afgenomen bij de zorggroep of leerlingen over wie we ons om andere redenen zorgen om maken. Deze scores worden gebruikt voor de evaluatie van het groepsplan en voor de start van de volgende groep. In groep 8 wordt m.i.v. schooljaar 2014-2015 in april de CITO eindtoets afgenomen. Schooljaar 2013/2014 hebben we een cursus gehad om een eenduidige aanpak in de werkwijze van de methode Grip op lezen (begrijpend lezen) op te zetten. Dit wordt het schooljaar 2014/2015 voortgezet. Vooral borging en het houden aan de afspraken krijgen de aandacht de komende jaren.
Voorwaarden
De leescoördinatoren spelen een centrale rol bij het uitvoeren van het leesbeleid. Twee keer per jaar worden bij de LVS toetsen besproken. Dit gebeurt naar aanleiding van de trendanalyse. De toets- en meetinstrumenten die wij toepassen zijn praktisch en up-to-date. Deze blijven we voorlopig hanteren. We hebben een bewuste keuze gemaakt voor de individuele afname van de DMT en de AVI toetsen. Als de basisondersteuning van de school niet toereikend is, kunnen we gebruik maken van de mogelijkheid om extra ondersteuning aan te vragen bij het kwaliteitsnetwerk van de school.
2.5 Leerlingvolgsysteem voor taal Binnen onze school wordt de norm van 80% aangehouden bij de methodetoetsen van de basisvakken. De CITO toetsen staan geregistreerd in ParnasSys. Iedere leerkracht voert zijn/haar eigen toetsen in. Groep 1 Cito Taal voor Kleuter (midden en eind) Cito Rekenen voor kleuters (midden en eind)
Taalbeleidsplan
CBS ’t Haimstee - Veendam
Groep 2 Cito Taal voor kleuters (midden en eind) Cito Rekenen voor kleuters (midden en eind) Observatielijst Schatkist Toetsen beginnende geletterdheid (midden en eind) Groep 3 Cito Spelling (midden en eind) AVI (lezen) Drie Minuten Toets (lezen) Toetsen van Veilig leren lezen CITO begrijpend lezen (eind) CITO woordenschat (midden en eind) Groep 4 Cito Spelling (midden en eind) Cito Begrijpend lezen (midden en eind) AVI (lezen) Drie Minuten Toets (lezen) Methode toetsen Taal op Maat (spelling en taal) Methode toets Grip op Lezen (begrijpend lezen vanaf januari) CITO woordenschat (midden en eind) Groep 5 Cito Spelling (midden en eind) Cito Begrijpend lezen (midden) AVI (lezen) Drie Minuten Toets (lezen) Methode toetsen Taal op Maat (spelling en taal) Methode toets Grip op Lezen (begrijpend lezen) CITO woordenschat (midden en eind) Groep 6 Cito Spelling (midden en eind) Cito Begrijpend lezen (midden) AVI (lezen) Drie Minuten Toets (lezen) Methode toetsen Taal op Maat (spelling en taal) Methode toets Grip op Lezen (begrijpend lezen) CITO woordenschat (midden en eind) Groep 7 Cito Spelling (midden en eind) Cito werkwoordspelling (eind) Cito Begrijpend lezen (midden) AVI (lezen) Drie Minuten Toets (lezen) Methode toetsen Taal op Maat (spelling en taal) Methode toets Grip op Lezen (begrijpend lezen) Methode toets Hello World (Engels) CITO woordenschat (midden en eind) Groep 8 Cito Spelling (midden) Cito werkwoordspelling (midden) Cito Begrijpend lezen (midden)
Taalbeleidsplan
CBS ’t Haimstee - Veendam
AVI (lezen) Drie Minuten Toets (lezen) Methode toetsen Taal op Maat (spelling en taal) Methode toets Grip op lezen (begrijpend lezen) Methode toets Hello World (Engels) Cito eindtoets groep 8 CITO woordenschat (midden) 2.6 Onderwijsondersteunende ouderprogramma’s BLOON (bekijken, lezen, omdraaien, opschrijven, nakijken) van de woorden van spelling wordt thuis geoefend. Hier ondersteunen de ouders hun kinderen in . Bij de risicoleerlingen wordt er huiswerk voor begrijpend lezen meegegeven. Wanneer een kind naar een gespecialiseerde dyslexie behandelaar gaat of naar een logopedist krijgen zij ook oefeningen om thuis met hun ouders wekelijks te oefenen.
Taalbeleidsplan
CBS ’t Haimstee - Veendam
3. ANALYSE VAN HET TAALONDERWIJS VAN DE SCHOOL 3.1 Het taalbeleid in relatie tot de populatie In dit taalbeleidsplan zetten wij onze doorgaande lijn binnen de school op papier. Te denken aan de methode Schatkist groep 1/2 naar Veilig Leren Lezen in groep 3. Daarnaast hebben wij een doorgaande lijn uitgezet bij de methoden Taal op Maat en Grip op lezen vanaf groep 4 t/m 8. Er zijn hierbij afspraken gemaakt. NT2 leerlingen hebben wij momenteel niet. Sinds schooljaar 2013-2014 hebben we afspraken gemaakt over een doorgaande lijn voor begrijpend luisteren/lezen. Sinds enkele jaren werken we met groepsplannen. De cyclus hiervan staat beschreven in het schoolondersteuningsprofiel. 3.2 Het taalbeleid in relatie tot het team Binnen ons team werken wij handelingsgericht. Hier horen o.a. het werken met groepsplannen en het bewust werken met het directe instructiemodel. Daarnaast hebben wij gewerkt aan de kwaliteitsverhoging van begrijpend lezen. Dit zal in schooljaar 2014-2015 een vervolg krijgen. Sinds enkele jaren wordt er actief aandacht besteed aan leesmotivatie. Er zijn afspraken gemaakt over het werken met leeslogboekjes in de groepen 7 en 8. De schoolbibliotheek is vernieuwd en er waren afspraken met de bibliobus. De bibliotheek organiseert allerlei projecten op het gebied van leesbevordering waar we als school aan mee doen. Te denken valt aan de bibliotheek introducties, Scoor een boek, Schrijversbezoek, kleuterprojecten, etc. Wij hebben binnen het team twee leescoördinatoren waarvan één de cursus leescoördinator heeft gevolgd. In de maand oktober doen wij mee met de Christelijke kinderboeken maand (een vaste projectmaand) of de kinderboekenweek (dat bekijken we per jaar) en dan besteden wij als school extra aandacht aan het lees-en taalonderwijs. Ter voorbereiding op het voortgezet onderwijs bieden wij vanaf groep 7 een tweede taal (Engels) aan. Overige activiteiten die we als school ondernemen: 3x boeken lenen bibliotheek nationale voorleesdagen 21 – 31 januari 2015 kinderboekenmaand/week beginnen met voorleesontbijt nationale voorleeswedstrijd groep 8 kikker project voor de kleuters in de maand maart scoor een boek groep 5/6 …. 3.3 Het taalbeleid in relatie tot de voorschoolse opvang De afgelopen jaren hebben de leerkrachten van groep 1/2 en de peutergroep VVE scholing gehad. Krista van Beijeren, leerkracht groep 1/2 is onze contactpersoon VVE. Sinds schooljaar 2011-2012 is op onze school een startgroep peuters van start gegaan. Dit is een pilot waarvoor we subsidie hebben gekregen voor drie jaar. Na het huidige schooljaar wordt gekeken of en op welke manier de pilot voortgang kan krijgen.
Taalbeleidsplan
CBS ’t Haimstee - Veendam
Achtergrondinformatie over startgroepen Een startgroep houdt in dat peuters zich binnen de onderwijsomgeving spelenderwijs kunnen ontwikkelen. De startgroep bouwt daarbij wel voort op de ontwikkelingen van de afgelopen jaren. Zo maken de betrokken professionals in de startgroep gebruik van een programma van voorschoolse educatie (VVE). In onze groep is dat Startblokken. Het doel van de pilot startgroepen Het doel van de startgroepen is om te onderzoeken of de prestaties van deze jonge kinderen vroegtijdig en spelenderwijs verbeterd kunnen worden, zodat ze een vliegende start kunnen maken op het moment dat ze naar de basisschool gaan. Er worden meerdere doelen nagestreefd met de pilot startgroepen: • Verbetering van de kwaliteit van het vve-programma. • Versterking van de doorgaande lijn tussen peuterspeelzaal en de basisschool. • Uitbreiding van het aanbod van 4 naar 5 dagdelen per week. In ons geval uitbreiding van 10 uur naar 12,5 uur. • Professionalisering van het personeel in opbrengstgericht werken, werken met vve-programma’s en de ontwikkeling van twee- en driejarigen. Overeenkomsten tussen de startgroepen en vve De startgroep bouwt voort op de ontwikkelingen van de afgelopen jaren. Zo maken de betrokken professionals in de startgroep gebruik van een programma van voorschoolse educatie (vve). De (kwaliteits)eisen bij of krachtens de Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen blijven onverkort van toepassing. Er moet dus ook bijvoorbeeld voldaan worden aan de randvoorwaarden voor vve uit het Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie. Zo moet het vveprogramma niet alleen gaan over taal, maar ook over rekenen, motoriek en sociaal-emotionele ontwikkeling. Het verschil tussen de startgroepen en vve In de startgroepen worden bovenop de bestaande situatie de volgende punten toegevoegd: • De werelden van peuterspeelzaal en de basisschool worden dichterbij elkaar gebracht door het tot stand brengen van een doorgaande ontwikkel- en leerlijn, waarover de schoolleider de inhoudelijke regie voert van startgroep t/m groep 8. • In de huidige situatie staan over het algemeen twee beroepskrachten voorschoolse educatie (pw-3niveau) op een groep. In deze pilots wordt, naast de beroepskracht voorschoolse educatie (pw-3niveau), een begeleider voorschoolse educatie toegevoegd die de bevoegdheid heeft om als leerkracht te functioneren (pabo-niveau). Op deze wijze wordt de expertise van deze twee sectoren bij elkaar gebracht. • Een derde punt is dat er meer uren per week voorschoolse educatie wordt aangeboden; minimaal vijf dagdelen van 2,5 uur per week (of 12,5 uur per week), in plaats van vier dagdelen of 10 uur per week. • Tijdens deze dagdelen wordt er gestructureerd en opbrengstgericht gewerkt.
Taalbeleidsplan
CBS ’t Haimstee - Veendam
3.4 Afspraken in verband met de rol van taal in andere vakken De meeste vakken worden apart van elkaar gegeven. Er is geen tot weinig transfer met de vakken ten aanzien van elkaar. N.a.v. Grip op lezen worden (on)bewust de strategieën toegepast op andere teksten en andere vakken. Hierover hebben we duidelijke afspraken gemaakt die terug te vinden zijn in paragraaf 2.4. 3.5 Signalering, diagnostisering en behandeling van leerlingen met taalproblemen We maken gebruik van het digitale leerlingvolgsysteem ParnasSys. Hier vullen we Cito gegevens in. Het analyseren hiervan biedt data op individueel niveau, groepsniveau, schoolniveau, trends en dwarsdoorsneden, zodat daar op gereageerd kan worden. Indien extra ondersteuning nodig is schrijft de leerkracht de benodigde zorg op in een groeps- of individueel handelingsplan, de ouders worden hiervan op de hoogte gesteld. Als dit niet helpt, volgt overleg met de intern begeleider over volgende stappen en kan eventueel externe hulp worden ingeschakeld. We werken met een groepsoverzicht. Dit wordt opgesteld door de groepsleerkracht i.s.m. de intern begeleider n.a.v. de Cito- en methodetoets. Het geeft precies weer welke kinderen er in de plus-, basis- en/of verlengde instructiegroep geplaatst moeten worden. Twee keer per jaar houden de leerkracht en de intern begeleider aan de hand van een groepsbesprekingsformulier een groepsbespreking. Vanaf het schooljaar 2011/2012 houdt het team twee keer per jaar onder leiding van de intern begeleider, volgens de verkorte incidentmethode en aan de hand van een van te voren ingevuld formulier een leerlingbespreking. Vanaf schooljaar 2014-2015 zullen deze leerlingenbesprekingen plaatsvinden tijdens een bouwvergadering. Alle leerlingen met een lV of V score bij hun CITO toets dienen opgenomen te worden als leerling met extra ondersteuningsbehoefte in het groepsplan/ de groepsplattegrond en de zorgzuil. Bij deze leerlingen worden de doelen en zorgbehoeften uitgebreid beschreven en geëvalueerd. 3.6 Leerlingvolgsysteem voor taal Alle cito toetsen worden in ParnasSys geregistreerd. De methode toetsen noteert de leerkracht op papier. Daarin wordt de norm van 80% goed aangehouden. Aan het begin van het schooljaar krijgt elke leerkracht van de intern begeleider een toetskalender LOVS met het tijdspad van alle hoofdvakgebieden in beeld. 3.7 Toetsresultaten voor taal Twee keer per jaar maakt onze school een trendanalyse. Dat houdt in dat de gegevens van de LOVS toetsen in een schema (datamuur) worden gezet en vervolgens binnen het team worden besproken. Er wordt gekeken naar trends en vervolgens wordt er gesproken over mogelijke oorzaken van die trends. Op basis van dit gesprek wordt er een analyse gemaakt over de opbrengsten en worden er schoolafspraken gemaakt. De opbrengsten en trendanalyses van onze school kunt u vinden in de map opbrengsten. 3.8 Onderwijsondersteunende ouderprogramma’s Zoals in § 2.7 beschreven staat zijn de ouders betrokken in de volgende dingen:
Taalbeleidsplan
CBS ’t Haimstee - Veendam
De logeerpop Pompom (gr. 1/2) BLOON (bekijken, lezen, omdraaien, opschrijven, nakijken) van de woorden. Ouders geven op advies van de leerkracht extra hulp thuis bij het technisch- en begrijpend lezen en bij oefenbladen van spelling indien hun kind dit nodig heeft.
In de groepen 3 t/m 8 wordt er ‘s ochtends gestart met het inloop lezen. Op welke ochtenden dit gebeurt is per groep verschillend. De groepen 7 en 8 houden een leeslogboekje bij. Er zijn ‘leesouders’ in groep 3. Zij geven pre teaching aan de zwakke lezers. Dit vindt twee keer per week plaats. 3.9 Conclusie van de analyse; formulering van de belangrijkste knelpunten Sterke punten: Start van eenduidige leerlijn in de werkwijze ten aanzien van Grip op lezen. Opbrengst gericht werken. Groepsplannen en groepsoverzichten, een zorgzuil en groepsplattegrond. De school beschikt over 2 lees coördinatoren. Vanaf groep 7 biedt de school een 2e taal aan (Engels). Elk jaar neemt de school deel aan de Kinderboekenweek middels een thema. Groep 5/6 doet mee aan Scoor een boek. Groep 8 doet mee aan de Nationale Voorleeswedstrijd. Verdere projecten Er is een VVE scholing geweest. De school heeft een VVE contactpersoon. Methoden die voldoen aan de kerndoelen (technisch lezen, taal, spelling, begrijpend lezen). De groepen besteden op het rooster veel tijd aan het taalonderwijs. Leerlingenbesprekingen, groepsbesprekingen, en teambesprekingen ten aanzien van de onderwijsondersteuning. Leerlingvolgsysteem binnen ParnaSsys. Alle gegevens van de leerlingen in één systeem. De school heeft (hoge) streefdoelen geformuleerd ten aanzien van spelling, begrijpend lezen en technisch lezen. De school maakt gebruik van ouders die bij het taalonderwijs willenhelpen. De school kan drie keer in het jaar een nieuwe collectie leesboeken lenen bij de bibliotheek. Inzet expertise vanuit de vereniging VCO MOG. Zwakke punten:
De school heeft een combinatiegroep (groep 5/6) De formele overdracht van groep 2 naar 3. Wordt er doelgerichte instructie gegeven in de lessen ter verbetering van de taalonderwijs kwaliteit? Hoe effectief zijn de lessen? Wordt de handleiding gelezen en gebruikt? Is er voldoende differentiatie? Resultaten van Cito begrijpend lezen en rekenen zijn onder het gemiddelde.
In ons school(jaar)plan/ trendanalyse staan alle prioriteiten waar wij de komende jaren aan gaan werken.
4. VERBETERPLAN MET TIJDSPLANNING
Taalbeleidsplan
CBS ’t Haimstee - Veendam
Ter wille van het komen tot hogere opbrengsten voor het begrijpend leesonderwijs hebben wij een verbeterplan opgesteld. Deze gaat in vanaf schooljaar 2014-2015. Begrijpend lezen: Groepen 1 en 2: het vaststellen van een doorgaande lijn en het hanteren van de strategieën van de methode ‘Grip op lezen’. Hanteren van het stappenplan begrijpend lezen. Inplannen van de lesdoelen begrijpend lezen/luisteren in de bestaande jaar/thema planning. Per thema worden er twee lesdoelen ingepland. Groep 3: Het hanteren van het stappenplan begrijpend lezen. Iedere week wordt er een strategie van het stappenplan behandeld in een door de leerkracht gekozen les. Groep 4: Het hanteren van het stappenplan begrijpend lezen. Iedere week wordt er een strategie van het stappenplan behandeld in een door de leerkracht gekozen les. (tot januari) Vanaf januari wordt er wekelijks een les uit de methode ‘Grip op lezen’ gegeven en zullen bij iedere tekst de ‘spiekbriefjes’ uit de methode gebruikt worden. Groepen 5 t/m 8 Het stappenplan begrijpend lezen wordt aangepast met de teksten van de spiekbriefjes. Dit doen de bovenbouwleerkrachten. De doelen van de Kidsweek krant worden gekoppeld aan de pictogrammen van de strategieën van Grip op lezen. In alle groepen worden de lessen gegeven volgens het directe instructiemodel waarbij er in iedere les modelgedrag wordt toegepast. Ook wordt er in iedere les tijdens de zelfstandige verwerking verlengde instructie gegeven aan de kinderen die moeite hebben met het toepassen van de strategieën en de kinderen die moeite hebben met verbanden leggen/aanpakgedrag. De handleiding van de methode wordt goed gelezen en gevolgd. We willen graag dat de resultaten van de CITO’s technisch en begrijpend lezen minimaal op het landelijk gemiddelde liggen. 4.1 Geplande activiteiten Cursus begrijpend lezen schooljaar 2014/2015 4.2 Organisatie van de activiteiten 2 Keer een klassenbezoek door een gespecialiseerd persoon op het gebied van begrijpend lezen en daaruit voortkomende gesprekken met de leerkracht en een eventueel plan van aanpak n.a.v. het klassenbezoek en gesprek. 4.3 Middelen die nodig zijn Deskundige taalcoördinator. Gedegen methodes. Onafhankelijke toetsen (Cito). Tijd voor het bespreken van de Cito toetsen via een trendanalyse.
Taalbeleidsplan
CBS ’t Haimstee - Veendam
Directe instructiemodel.
4.4 Manier waarop het resultaat wordt geëvalueerd Halfjaarlijkse Cito resultaten bespreken met een trendanalyse. Door klassenbezoeken van een taaldeskundige (coachende rol)en/of de directeur (beoordelende rol). De verbeterpunten van het afgelopen jaar worden geborgd in het taalbeleidsplan en de trendanalyse en evt. nieuwe verbeterpunten worden meegenomen in het Taalbeleidsplan voor het volgend schooljaar.
Taalbeleidsplan
CBS ’t Haimstee - Veendam