Beknopte samenvatting projecten ingediend in het kader van het provinciaal subsidiereglement voor de ondersteuning van de uitvoering van het gemeentelijk natuurbeleid projectjaar 2015 - 2016 1. Affligem 1) Aankoop, inrichting en openstelling GNOP-gebied & Abdijlandschap Affligem De actie betreft het verderzetten van het aankoopproject door de gemeente Affligem in het GNOP-gebied 'Omgeving Domentse Bossen - Bleregem'- deelgemeente Hekelgem, (ook via GNOP-project 2011-2012 werden in dit gebied percelen aangekocht), het inrichten van enkele percelen voor natuur en biodiversiteit en het verder openstellen van het gebied voor zachte recreatie. Het hele GNOP-gebied is met haar bosfragmenten, akkers en weilanden, bomenrijen en hagen een belangrijk leefgebied voor Affligemse koesterburen zoals goudveil, boerenzwaluw, sleedoornpage, steenuil, patrijs en laatvlieger. Het gebied maakt deel uit van het Oost-Vlaamse initiatief 'Gestroomlijnd landschap' deelgebied Molenbeek-Graadbeek en het strategisch project Landschap van Erembald en Kravaalbos (waarbij de provincie Vlaams-Brabant ook partner is via een samenwerkingsovereenkomst) = bovenlokaal belang van het ingediende project. De belangrijkste onderdelen van het voorliggende project zijn: 1. aankoop van 5 percelen grond (1 groot en 4 kleinere) 2. inrichting van de aangekochte percelen (aanplant houtkant/bosrand/mantel + gemengde haag en knotwilgenrij, inclusief ca. 570 lm veebescherming) 3. bewegwijzering Roofridderspad: aanmaak bordjes, levering en plaatsing FSC-robinia palen/planken Meerwaarde voor biodiversiteit: De aankoop van de gronden zijn een verdere stap in de uitvoering van het GNOP-actieplan. Door deze gronden aan te kopen kunnen zij op duurzame wijze ingericht worden voor natuur, biodiversiteit en natuurbeleving/zachte recreatie. Hierdoor kunnen zij als natuurkernen fungeren in een landschappelijk kleinschalig gebied. De aanleg van de houtkant langs de bosrand en de haag/bomenrij wil deze natuurkernen versterken en verbinden. Door deze natuurgerichte inrichting en aangepast beheer kunnen de gronden in gemeentelijke eigendom ontwikkelen tot typische leefgebieden voor Affligemse koesterburen (o.a.verspreidbladig goudveil, boerenzwaluw, sleedoornpage en laatvlieger).
Provinciaal subsidiereglement voor ondersteuning van gemeentelijk natuurbeleid Samenvatting projecten 2015-2016
1
2. Asse 2) Zorg voor biodiversiteit en leefgebieden via koestersoorten In november 2009 besliste het gemeentebestuur van Asse om deel te nemen aan de provinciale campagne "Je hebt meer buren dan je denkt" rond samenwerken aan meer biodiversiteit. De volgende koesterburen werden aanvaard: argusvlinder, kwartel, papegaaizwammetje, huiszwaluw, gierzwaluw, goudveil, vuursalamander, ringslang en eikelmuis. Ook het "Charter voor biodiversiteit" met Natuurpunt werd ondertekend door de gemeenteraad op 15 december 2009. Aan dit charter werd een lokaal actieplan gekoppeld om concrete initiatieven in het leven te roepen of bestaande maatregelen te versterken. Dit actieplan wordt verder verfijnd en opgevolgd door de werkgroep biodiversiteit. De belangrijkste onderdelen van het voorliggende project zijn: 1. Maatregelen rond koesterbuur papegaaizwammetje: • sensibilisatie (infoborden, flyers,…) • wandeling (gids, lokaal…) • organisatie excursie (19/11/2015) rond graslandpaddestoelen op begraafplaats Walfergem voor groenbeheerders in samenwerking met Natuurpunt Studie en Vereniging voor Openbaar Groen (VVOG). 2. Maatregelen voor akkervogels → aanleg percelen met graan-kruidenmengsels • bewerken en inzaaien door landbouwer/loonwerker • aankoop zaadmengsel 3. Bloemenweidezaad • aankopen en verdelen aan inwoners • artikel in infoblad • sensibilisatie rond bijen en vlindertuinen • concreet project: inzaaien bermen Pastinakenstraat met bloemenmengsel en plaatsen infobord Het project is een samenwerking tussen gemeente Asse (milieudienst, groendienst), ProNatura (INL-ploeg), Regionaal landschap en Bosgroep Groene Corridor, Natuurpunt Asse en Natuurpunt Studie (project rond graslandpaddenstoelen). Meerwaarde voor biodiversiteit Met concrete acties (initiatieven voorgesteld vanuit werkgroep biodiversiteit) wordt gewerkt rond het verhogen van de lokale biodiversiteit en het in stand houden van bedreigde leefgebieden en soorten. Door ecologisch beheer en creëren van specifieke biotopen worden de koesterburen beschermd. Via sensibilisatie (infoborden, flyers, artikels,…) wordt er bij elke actie een koestersoort in de kijker gezet (actie 1 = koestersoort “papegaaizwammetje” - actie 2 = koestersoort “kwartel” actie 3 = koestersoort “argusvlinder”). Het zorgen voor continuïteit in maatregelen voor akkervogels over de jaren heen is zeer belangrijk voor het voortbestaan van deze vogels. De resultaten zijn positief: zowel de patrijs als de geelgors reageren zeer goed op de genomen maatregelen en zijn steeds beter vertegenwoordigd op en rond de akkers. Maar ook andere akkervogels als veldleeuwerik, kneu, putter en ringmus profiteren duidelijk mee van de maatregelen.
Provinciaal subsidiereglement voor ondersteuning van gemeentelijk natuurbeleid Samenvatting projecten 2015-2016
2
3. Beersel 3) natuurvriendelijke inrichting en beheer holle wegen Beersel - fase 1 Holle wegen vereisen een specifiek beheer. Rond het jaar 2000 werden gedetailleerde beheerplannen opgemaakt door het Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei voor het herstelbeheer en onderhoud van holle wegen in Beersel, Sint-Pieters-Leeuw, Roosdaal,… De termijn van de overeenkomsten is ondertussen afgelopen en geven aanleiding tot een moment van evaluatie. Een eerste stap was een samenkomst in juni 2014 waarbij tijdens een fietstocht verschillende holle wegen van Beersel werden bezocht, met input van enkele externe experten. Er werd uitgegaan van het gewenste toekomstbeeld en welke beheertypes je hiervoor best toepast afhankelijk van de huidige situatie. Vervolgens werd besloten om voor een beperkt aantal (1 à 2) holle wegen in Beersel het voortouw te nemen en in overleg te gaan met instanties om tot een gedragen eindbeeld van de holle wegen te komen. Een plan van aanpak stippelt dan de weg uit naar dit beeld via herstelbeheer en regulier onderhoud. Er werd gekozen voor 1 type van holle weg, namelijk een type gekenmerkt door grote, oude bomen (vooral beuk, zomereik en robinia), weinig ondergroei of verjonging en zwaar dood hout. Op 2 locaties zal samen met een externe expert een eindbeeld bepaald worden en zullen overeenkomstig beheerwerken uitgevoerd worden, dit in samenspraak en overeenkomst met de aanpalende bewoners (meestal ook eigenaars van de wegtaluds). - Beukenbosstraat: Op dit moment bestaat de Beukenbosstraat voornamelijk uit hoge bomen waardoor er op deze steile taluds weinig tot geen onderbegroeiing is. Op verschillende plaatsen zijn de erosieproblemen duidelijk zichtbaar. Na terreinbezoek met het ANB is het volgende afgesproken: • terugzetten 70 % van de grote bomen (voornamelijk de overheersende robinia en esdoorn) om zo streekeigen beplanting terug een kans te geven; • aanplanten van bosplantsoen: ruwe en fladderiep (iepenpage= koestersoort Beersel), tamme kastanje, hazelaar, eenstijlige meidoorn, sleedoorn en haagbeuk; • plaatsen van erosiestutten. - Dikkemeerweg: Voornamelijk verwijderen van oude, afgestorven beuken zodat meer licht en warmte op de taluds van de holle weg kan terechtkomen, de veiligheid voor passanten verhoogt en de biotoopomstandigheden voor o.a. het vliegend hert sterk vergroten. Voor de realisatie van dit project zal de gemeente o.a. samenwerken met Pro Natura (INL, uitvoering herstelbeheer), RLPZ (overleg, opmaak plannen en overeenkomsten met privé eigenaars, organisatie infoavond eigenaars) en Natuurpunt Beersel (ondersteuning beheer en monitoring). Meerwaarde voor biodiversiteit: Voor het vliegend hert is een holle weg waar regelmatig hakhoutbeheer plaatsvindt of waar grotere bomen worden gekapt een prima biotoop. Het vliegend hert komt al voor in de holle weg Diepestraat. Deze koesterbuur van Beersel is tevens een Europese beschermde soort en dit geeft het project een bovenlokaal belang. De holle wegen bevinden zich ook als groene linten tussen de speciale beschermingszones Zoniënwoud en Hallerbos. De voorziene maatregelen vormen een belangrijke stap in het herstellen van de biodiversiteit in deze omgeving, en verhogen de natuurbeleving van omwonenden en recreanten.
Provinciaal subsidiereglement voor ondersteuning van gemeentelijk natuurbeleid Samenvatting projecten 2015-2016
3
Voor het inventariseren van het vliegend hert zal de gemeente beroep doen op specialisten van het INBO, alsook lokale vrijwilligers inschakelen. Dit gebeurt al enkele jaren en kan intensiever worden op de 2 projectlocaties.
4.- 5.- 6. en 7. Dilbeek 4) Verfraaiing toegangsdreef park La Motte Het herinrichting en opwaardering van het kasteeldomein van La Motte te St-Ulriks-Kapelle wordt stap voor stap aangepakt. Enkele jaren terug werd aan de voorkant van kasteeldomein La Motte een dubbele rij populieren geveld. Ter compensatie werd in de aangrenzende boomgaard een brede houtkant aangeplant, de parking werd hersteld en ook afgeboord met een dubbele rij haagbeuk. Het voorliggende natuurproject beoogt een natuurgerichte herinrichting van het perceel waar de populieren geveld werden, met een duidelijke knipoog naar het verhogen van de biodiversiteit. Er zal een bloemenweide ingezaaid worden en er worden een aantal duurzame parkbomen aangeplant. Een brede rij van voorjaarsbloeiers zal de bezoekers naar de ingang leiden. De bestaande beukendreef wordt links afgeboord met een haagbeuk zodat de symmetrie van de dreef wordt gerealiseerd. Meerwaarde voor biodiversiteit: De aanleg van een bloemenweide met extensief onderhoud kan inspirerend werken voor de bezoekers van het kasteeldomein. Daarnaast is deze groenvorm een verrijking voor de insectenwereld en geeft kleur aan de toegangsdreef. Een infobord zal duidelijk maken dat een bloemenweide veel meer natuurwaarde heeft en veel minder intensief dient beheerd te worden dan klassiek gazon. 5) Park Renbaan (verbinding Leliestraat-Draverslaan) Dit natuurproject omvat een totale opwaardering van de achterste zone van het park Renbaan met accent naar versterking van de biodiversiteit. Dit gedeelte van het park is dichtgegroeid en schept een groot onveiligheidsgevoel bij wandelaars, joggers en fietsers De dichte boszone links en rechts van de straat wordt via hakhoutbeheer opengemaakt, de betonnen noppenverharding wordt uitgebroken waardoor een brede strook ontstaat om aan te planten/in te zaaien. Ook wordt de bestaande gazonstrook heraangelegd als bloemenweide/hooiland. De bouw van een groot insectenhotel is voorzien en infoborden geven aan de voorbijgangers mee welke meerwaarde er wordt gecreëerd voor fauna en flora. De verbinding Leliestraat-Draverslaan wordt opgewaardeerd als een veilige trage weg tussen de stationsbuurt van Dilbeek naar het centrum van Dilbeek. Meerwaarde voor biodiversiteit: De natuurwaarde van het projectgebied kan verhoogd worden door het beheer van het middelhout in functie van de autochtone bomen en struiken (hakhoutbeheer en verjonging van bomen en struiken). De bomen die de moeite waard zijn, kunnen uitgroeien tot volwaardige bomen zodat een verscheidenheid aan verschillende lagen ontstaat (boomlaag, struiklaag, kruidlaag). Door meer zonlicht aan te trekken en door aanleg van een bloemenen vlinderweide kan de plaatselijke biodiversiteit sterk verhoogd worden De beekoevers van de waterloop (natuurlijke grens van het park Renbaan) worden gericht gemaaid en beplant met struiken in functie van de koesterburen.
Provinciaal subsidiereglement voor ondersteuning van gemeentelijk natuurbeleid Samenvatting projecten 2015-2016
4
De bloemen-vlinderweide kan als geboorteboomgaard aangeplant worden met 12 fruitbomen (overleg met dienst burgerzaken), een sleedoornhaag zal aangeplant worden ifv. de sleedoornpage (koesterbuur voor Dilbeek). 6) De vrolijke dementietuin – WZC Breugheldal (Itterbeek) Op vraag van het animatieteam van de afdeling dementie van WZC Breugeldal wordt in nauw overleg een belevingsgerichte tuin aangelegd voor ouderen met dementie. Het gaat om de omvorming van een bestaande groene hoek tot een groene omgeving rijk aan prikkels, vaak de enige toegangspoort om contacten te leggen met ouderen met dementie in een verzonken fase. Voor de milieudienst is het de uitdaging om op een kleine oppervlakte het aspect 'natuur' en 'biodiversiteit' in te brengen dat het welbevinden van deze doelgroep kan verhogen. Een groene omgeving is ook gezond en brengt rust bij ouderen. Het aantrekken van vlinders, insecten en vogels, zaaien en planten van kruiden/bloemen,… kunnen herinneringen oproepen aan het verleden en een aanzet zijn tot dialoog of 'zich goed voelen'. Meerwaarde voor de biodiversiteit De biodiversiteit in deze kleine tuin kan sterk verhoogd worden door het aantrekken van bijen, vlinders, vogels,… en dit met kleine ingrepen die deels door en met de bewoners kunnen gerealiseerd worden. De inrichting van deze kleine tuin kan hopelijk inspirerend werken om de volledige omgevingsaanleg rond het woon- en verzorgingstehuis te beïnvloeden (cf. nultolerantie pesticiden). Concreet: • de bouw van een groot insectenhotel tegen de muur, in combinatie met klimplanten en vaste plantenborder zal heel wat insecten aantrekken. Ook de bouw van kleinere insectenhotels, mogelijk met de bewoners, beogen hetzelfde doel. Een infobord kan het belang van insecten verduidelijken, zeker ook aan familie op bezoek. • inheemse hagen, klimopbegroeiing op afsluiting, 'vergeten' boerenbloemen, kruiden, bodembedekkers en bijen-/vlinderstruiken, de aanleg van een vogelbosje,… trekken allerhande kleinere dieren aan in elk seizoen met o.a. nestgelegenheid, winterbescherming en voedselaanbod. • ook de voelmuren in verschillende materialen (klimop, stenen, boomstammen, moswanden) en de afsluitingen in verschillende kringlooptechnieken (vlechtwerk, boomschors, snipperwanden, takkenril) zijn verblijfplaatsen voor talrijke insecten, vlinders, bijen, vogels en zelfs kleine zoogdieren. Het inrichten van deze groene zone specifiek voor ouderen met dementie is een innoverend project. Zeker ook omdat het zal worden gerealiseerd in nauwe samenwerking tussen de milieudienst van Dilbeek en het animatieteam van WZC Breugeldal, die de mogelijkheden en beperkingen van de ouderen zeer goed kennen. De meerwaarde vanuit de milieudienst bestaat vooral uit het aanbieden van kennis rond het accent natuur en biodiversiteit die tegemoet komen aan de behoeften van deze specifieke doelgroep. Bij de uitvoering zal ook de gemeenteschool 't Keperke betrokken worden (schoolterrein grenst aan het WZC). Voor de leerlingen kan het samen werken met deze doelgroep een grote verrijking zijn. Samengevat: de leerlingen = een bruisend jong volkje en de senioren met dementie = teruggetrokken in hun eigen leefwereld. De uitdaging is dat beide werelden korter bij elkaar komen. Ook voor de natuurwerkers van Pro Natura dit een uitdaging: het inrichten van een beperkte groene zone met oog voor veel details en in samenwerking met de bewoners en het animatieteam.
Provinciaal subsidiereglement voor ondersteuning van gemeentelijk natuurbeleid Samenvatting projecten 2015-2016
5
7) Park Wolsem Tussen de 2 wijken Wolsem en Zuurweide bevindt zich langsheen de beekvallei van de Smissenboswaterloop een groene zone met achterstallig beheer (te veel grote wilgen, verwilderde houtopslag,…) en weinig uitnodigend om frequent te gebruiken als park. Een aangrenzend weiland werd tientallen jaren gebruikt door de nabije manege Hof ter Smissen, maar de activiteiten van de manege werden stopgezet waardoor het weiland vrijkomt. Er zijn reeds onderhandelingen gestart met de bouwmaatschappij om dit weiland in te richten en bij de bestaande groene zone in te lijven, steeds rekening houdend met het feit dat dit weiland ooit bouwrijp kan gemaakt worden. Er wordt gestreefd de bestaande volkstuinen te behouden en zelfs meer gestructureerd in te richten. Doelstelling van dit project is de opwaardering van de bestaande groene zone tot een volwaardig buurtpark waar natuurvriendelijk beheer in de kijker wordt gezet. Het is de ideale plek om de buurtbewoners vertrouwd te maken met natuurbeheer en ontwikkeling van leefgebieden in functie van koestersoorten. De volgende acties worden voorzien: • hakhoutbeheer voor de struwelen op de beekoevers, zodat een gunstiger oevermilieu ontstaat voor de ontwikkeling van watervegetaties en waterfauna - Dilbeekse koesterbuur ijsvogel kan hier hopelijk terugkeren; • herprofilering van de oevers → creëren van ondiepere zones zodat het water sneller kan opwarmen (gunstig voor waterfauna); • aanleg van nieuwe langwerpige poel en zacht glooiende hellingen → geschikt habitat voor amfibieën en libellen – afsluiten van de zone rond poel met kastanjehouten afsluiting (veiligheidsredenen + om biotoop te vrijwaren van verstoring); • ecologisch maaibeheer voor de natte graslanden gelegen tegen de poel, zodat de natuurwaarde kan verhogen; • omvorming van bestaande homogene bosoppervlakte tot gevarieerd bostype → ontwikkeling van meer gevarieerde soortensamenstelling en bosstructuur (zowel verticaal als horizontaal), het bos wordt uitgebreid door aanplanting van streekeigen en standplaatsgerichte soorten, het beheer zal gericht worden op de principes van duurzaam bosbeheer; • langsheen de Hongersveldstraat worden in een bloemrijke grasberm parkbomen aangeplant, het open karakter langsheen de straat zal voorbijgangers uitnodigen om in het park te gaan wandelen, de laatvlieger kan hier zijn geliefkoosd biotoop terug vinden; • bij de omvorming van de paardenweide worden houtkanten en hagen aangeplant (accent op de sleedoorn ifv. de sleedoornpage). Op dit perceel wordt ook een grote oppervlakte als weiland behouden, met mogelijkheid om in de toekomst geboorteboomgaarden aan te planten (biotoop voor de eikelmuis). Een ander deel van het perceel zal als vlinder-bloemenweide ingezaaid worden (met graspaden); • bestaande volkstuinen blijven behouden (meer gestructureerd). Via de wijkwerking zal de buurt betrokken worden, (wijk Zuurweide en Wolsem zijn opgenomen in het Kyoto-wijkproject van de gemeente). In samenwerking met de deskundige duurzaamheid wordt een actieplan uitgewerkt zodat de betrokkenheid van de wijkbewoners vergroot en ze actief gaan meedenken en meewerken aan de herinrichting van 'hun’ buurtpark.
Provinciaal subsidiereglement voor ondersteuning van gemeentelijk natuurbeleid Samenvatting projecten 2015-2016
6
Meerwaarde voor de biodiversiteit In dit parklandschap zullen meerdere typische biotopen gecreëerd worden die elk hun specifieke soorten zullen aantrekken. Een grote meerwaarde is dat dit park zich bevindt in de beekvallei van de Smissenboswaterloop, een beekvallei die verder aansluiting vindt met de vallei van de Steenvoordebeek en aansluit bij het park Renbaan en het natuurreservaat De Wolfsputten. De meerwaarde voor de biodiversiteit wordt gecreëerd door het aangepast beheer: overgang van klassiek grasbeheer naar hooilandbeheer is een grote verrijking voor de biodiversiteit. Daarnaast zal door het vrijmaken van de oevers van de beek en door de aanleg van een grote poel-/moeraszone het aspect water duidelijk aanwezig zijn en typische koesterburen aantrekken (ijsvogel, watervleermuis). De verduurzaming van het bosgedeelte, de aanplant van nieuwe bomen, de aanleg van nieuwe houtkanten en hagen zullen vele andere soorten aantrekken en de Dilbeekse koesterburen in de kijker stellen (o.a. sleedoornpage, bosorchis, papegaaizwammetje en aardtong).
8. Ecowerf 8) Biodiversiteitstoets in dienst van de containerparken Het intergemeentelijk milieubedrijf Ecowerf zal van 3 containerparken (Haacht, Kortenberg, Rotselaar) de groenbuffer op een natuurlijke manier herinrichten. Deze 3 projectgebieden zijn proefprojecten om ook de andere 24 containerparken uit het werkingsgebied op dezelfde wijze om te vormen. Bovendien vervult Ecowerf zo een voorbeeldfunctie voor de andere bedrijven op de sites waar de containerparken gelegen zijn (bovengemeentelijk belang). De uit te voeren acties worden gekaderd in de GNOP’s en milieubeleidsplannen van de 3 betrokken gemeenten, alsook in de visie van Ecowerf (invulling geven aan haar rol als maatschappelijk betrokken partner, via concept Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen). De natuurontwikkelingsacties worden bepaald aan de hand van de biodiversiteitstoets, ontwikkeld door de Vrienden van Heverleebos en Meerdaalwoud (VHM) en de provincie Vlaams-Brabant (BNBP 2013-2014), zie http://www.biodiversiteitstoets.be/ Deze acties zullen resulteren in: • pesticidenstop; • toename van de biodiversiteit (meer streekeigen soorten in de groenbuffers); • natuurlijkere integratie van de containerparken in de omgeving + betere verbinding voor tal van soorten (behoefte aan fijnmazig ecologisch netwerk); • soortenspecifieke inrichting op terrein ifv. koesterburen en aandachtsoorten (via biodiversiteitstoets → nagaan welke ingrepen noodzakelijk zijn). Daarnaast zal er ook uitgebreid aandacht zijn voor communicatie en sensibilisatie, o.a. naar parkgebruikers en parkwachters, omliggende bedrijven en andere betrokkenen. Ook zal er op de 3 containerparken een bord komen met info over de koesterburen en het pesticidenvrij beheer en in de infokrant van Ecowerf (verspreid bij alle inwoners van arrondissement Leuven) zal er regelmatig een artikel verschijnen.
Provinciaal subsidiereglement voor ondersteuning van gemeentelijk natuurbeleid Samenvatting projecten 2015-2016
7
Meerwaarde voor de biodiversiteit Door de ecologische omvorming van de groenbuffers vergroot het leefgebied van diverse soorten flora en fauna en kunnen deze groene ruimten fungeren als stapstenen tussen de grotere natuurgebieden. Met de aanleg van o.a. bloemenweiden, houtkanten, takkenrillen en insectenhotels wordt ingezet op tal van vogels, zoogdieren en insecten. Het project zal ongetwijfeld een positieve invloed hebben op het leefgebied van een aantal koesterburen, zoals sleedoornpage (Haacht, Rotselaar en Kortenberg), eikelmuis (Haacht), geelgors en steenuil (Rotselaar).
9. Haacht 9) Inrichting evenementenweide (fase II) In 2013 werden op de evenementenweide reeds gemengde, inheemse houtkanten en knotwilgen aangeplant (GNOP 2013-2014). De gemeente wil dit project verderzetten en de natuurwaarde/biodiversiteit op de site nog versterken. De volgende acties worden voorzien: • plaatsen insectenhotel met vlinderkasten; • inzaaien van een inheems bloemenmengsel; • aanplant van elzen als bijkomend lijnvormig landschapselement (o.a. interessant voor vleermuizen); • aanplant van een zoom/mantelvegetatie (overgang van weide naar bos meer geleidelijk maken + creëren van een nieuw biotoop). Deze acties worden uitgevoerd in het gedeelte van de evenementenweide dat grenst aan het natuurgebied “Haachts Broek”, waardoor het aaneengesloten deel van het natuurgebied wordt uitgebreid. Meerwaarde voor de biodiversiteit De voorziene acties zijn zeker een meerwaarde voor de biodiversiteit. Men kan echter pas vaststellen of bestaande populaties toenemen, of eventueel zelfs terug waarneembaar zijn, na studies en tellingen. Deze monitoring is mogelijk doordat Natuurpunt actief is op een stuk van de site en op het aangrenzende terrein. Zo kan bvb. de insectenwand zeer concrete cijfers opleveren inzake het voorkomen van insectensoorten in het gebied.
10. Lennik 10) Geboorteboomgaard Eizeringen Het voorliggende natuurproject omvat het uitbreiden van de bestaande boomgaard met een oppervlakte van 0,8 ha naar een totale oppervlakte van 1,79 ha en het omringen van de nieuwe boomgaard met een haag van inheemse soorten (totaal 24 nieuwe hoogstamfruitbomen en 360 lm haag). Hierdoor zal ook het leefgebied van de steenuil (koesterbuur van de gemeente Lennik) bevorderd worden. De nieuwe boomgaard zal ook fungeren als geboorteboomgaard: aanplanten van 1 fruitboom voor alle geboren kinderen van elle maand van het jaar. Het project zal gerealiseerd worden ism. Natuurpunt, om ook de andere bewoners van Lennik te sensibiliseren om inheemse struiken, bomen en hoogstamfruitbomen aan te planten.
Provinciaal subsidiereglement voor ondersteuning van gemeentelijk natuurbeleid Samenvatting projecten 2015-2016
8
11. - 12.Liedekerke 11) Herstel bronbos vallei Palitsebeek Het actiegebied van dit intergemeentelijk project is gelegen in het brongebied van de Palitsebeek op de grens met de gemeente Roosdaal (samenwerking) en wordt doorsneden door een wandelweg van de Tweedorpenwandeling. Het wandelpad is door slechte waterhuishouding moeilijk toegankelijk, daarom zullen de waterloopjes naar de Palitsebeek geherprofileerd worden met hier en daar ook enkele bufferpoelen. Enkele blijvende drassige zones en de Palitsebeek zelf worden overbrugd met een knuppelpad. Ook wordt een bestaande moeraszone verder ontwikkeld tot een bloemrijke moerasruigte. Meerwaarde voor de biodiversiteit Door het herstel van de waterhuishouding zal de kwel in het gebied terug dominanter worden, met een sterke ontwikkeling van kwelplanten (zoals beekpunge) als gevolg. Door de aanleg van nieuwe poelen krijgen ook amfibieën (o.a. kamsalamander, koesterbuur van de gemeente Liedekerke) en andere aquatische organismen nieuwe kansen. De moerasruigte zal door cyclisch beheer bloemrijker worden, wat voor tal van insecten interessant kan zijn.
12) Aanleg ecologische corridor Monnikenveld Dit project is ontstaan uit een afkoppelingsproject van Aquafin. De Heuvelrug van het Hof ter Katten bestaat uit akkers met erosiegevoelige leemgrond, waardoor afstromend water van de akkers zorgt voor wateroverlast in een aantal woningen en een parasitair debiet op de riolering van de Begonialaan. In samenspraak met de provinciale erosiecoördinator werd beslist om een extra bufferstrook van 10 m breedte aan te leggen, beplant met een inheemse houtkant. Dit landschapselement zal de boscomplexen van Liedekerkebos verbinden met de Kruisbeekvallei. Dankzij deze geïntegreerde aanpak zal een oorspronkelijk afkoppelingsproject uitgroeien tot een heuse ecologische corridor. Meerwaarde voor de biodiversiteit De nieuwe ecologische corridor zal een belangrijke migratieroute vormen voor vele plant- en diersoorten. Door de aanplant van de houtkant zullen er terug KLE’s in het landschap te zien zijn, wat goed nieuws is voor tal van koesterburen zoals laatvlieger, ringmus, geelgors, eikelmuis en sleedoornpage.
Provinciaal subsidiereglement voor ondersteuning van gemeentelijk natuurbeleid Samenvatting projecten 2015-2016
9
13. Lubbeek 12) Voor zwaluwen in de bres over de grenzen heen De huiszwaluw is één van de acht koestersoorten van gemeente Lubbeek. Hun aantallen zijn de laatste jaren zo sterk achteruitgegaan dat de huiszwaluw is opgenomen in de Rode Lijst van Vlaanderen als zijnde 'kwetsbaar'. In samenwerking met Natuurpunt Lubbeek en de milieuadviesraad neemt de gemeente het initiatief om beschermingsmaatregelen uit te werken voor de huiszwaluw. Het project heeft tot doelstelling om de achteruitgang van de huiszwaluwpopulatie tegen te gaan door een mix van acties. 1) soortgerichte acties • bestaande populaties van de huiszwaluw behouden (mestplankjes onder bestaande huiszwaluwnesten om de overlast door de uitwerpselen te reduceren); • kansen creëren voor de uitbreiding van bestaande populaties en het ontstaan van nieuwe kolonies (aanbieden gratis kunstnesten en mestplankjes + haalbaarheid voor het plaatsen van een huiszwaluwtil onderzoeken); • aandacht voor natuur - en landschapsherstel (voedselgebieden voor zwaluwen + aanleggen van modderplekjes in nabijheid van kolonies huiszwaluwen); • bescherming van de huiszwaluw tijdens overwintering (onderzoek naar mogelijke samenwerkingsverbanden met organisatie of gemeente in Zuid-Afrika om de huiszwaluw tijdens overwintering te beschermen) = bovenlokaal belang van het project. 2) Communicatie en sensibilisatie • reeks over de huiszwaluw in gemeentelijk informatieblad en gemeentelijke website; • oprichting van een zwaluwenmeldpunt "Kijk met ons mee" (met meldingsformulier); • onderzoek naar haalbaarheid voor installeren van draadloze webcam nabij een zwaluwenkolonie in Lubbeek; • ontlenen van zwaluwententoonsteling bij Regionaal Landschap Schelde - Durme + hieraan een infomoment koppelen. Deze actie zou als lanceringsmoment van het project kunnen doorgaan; • ontwikkelen van educatief programma voor scholen; • ophangen van bordjes met "Wij koesteren de huiszwaluw - jij toch ook" bij mensen die huiszwaluwnesten hebben en/of kunstnesten; • fotowedstrijd (ism. fotoclub Camera Libra Lubbeek). 3) Monitoring • inventariseren van de inspanningen (registreren van gemeentelijke acties door logboek en persmap bij te houden); • monitoring van de soort (bepaling van de status van het voortplantingsbiotoop + bepaling van de status van de soort), ism. Vogelwerkgroep Oost-Brabant. 4) Nazorg • jaarlijkse reiniging van mestplankjes en kunstnesten (hiervoor zou IGO Leuven ingeschakeld kunnen worden).
Meerwaarde voor de biodiversiteit Deze projectaanvraag vestigt de aandacht op de huiszwaluw, maar daarnaast zullen er ook maatregelen genomen worden voor de boerenzwaluw en oeverzwaluw.
Provinciaal subsidiereglement voor ondersteuning van gemeentelijk natuurbeleid Samenvatting projecten 2015-2016
10
14. Oud-Heverlee 14) Vergroening schoolplein GBS Oud-Heverlee Dit project (samenwerking gemeente en school) omvat de opmaak van de plannen en de uitvoering van een aanplantingsproject voor de gemeentelijke basisschool van Oud-Heverlee (Dorpsstraat). Doelstelling is een streekeigen beplanting voorzien met educatief karakter: vogel- en bijenvriendelijk, kindvriendelijk. Een deel van de beplanting zal uitgevoerd worden als educatief project ism. de school, de structurele beplanting zoals bomen en hagen door een aannemer. De nieuwe speelplaats zal op diverse manieren in het educatieve kader worden ingepast: • moestuinen, bloemenborders en fruitbomen: geïntegreerd in de lessen in een breed kader (zaaien en planten, wereldoriëntatie, schrijfopdrachten, muzische vorming,…; • nieuwe speelplaats bevordert creativiteit en samen (leren) spelen dankzij de open groente ruimten; • per klas zal een onderhoudsproject worden toegekend, zodat leerlingen verantwoordelijkheid opnemen voor hun speel- en leeromgeving; Meerwaarde voor de biodiversiteit • De nieuwe aanplanting zal zoveel mogelijk bestaan uit inheemse soorten die een maximale biodiversiteit (vogels, insecten,…) moeten genereren. Er wordt specifieke aandacht besteed aan solitaire bijen, o.a. door het plaatsen van een insectenhotel. De monitoring na uitvoering zal door de school (samen met de kinderen) gebeuren en vooral een educatieve waarde hebben.
15. - 16. Sint-Genesius-Rode 15) inrichting en beheer bosje Bellemansheide/Hof-Ten-Berg/Windmolen In het bosje wordt achterstallig beheer uitgevoerd en de toegankelijkheid geoptimaliseerd. De grote verscheidenheid aan groenvormen (kort gemaaid gras, bloemrijk grasland, inheemse hagen, vaste planten en de aanplant van bomen en struiken) zal zorgen voor een verhoging van de biodiversiteit. Het project wordt als volgt opgedeeld: - Natuureducatieve ingang: • plaatsen van insectenhotel • plaatsen van takkenrillen • planten van vaste planten, hagen, bosplantsoen en hoogstamboom • plaatsen van wilgenvlechtwerk • inzaaien van bloemenmengsel - Bos met ruimte voor spel: • beplanten van de randen • verwijderen van exoten • plaatsen van trap en vlonderpad - Ingang bij straat Windmolen: • plaatsen van kastanjehouten afsluiting, toegangssluis en infobord
Provinciaal subsidiereglement voor ondersteuning van gemeentelijk natuurbeleid Samenvatting projecten 2015-2016
11
Meerwaarde voor de biodiversiteit Door een grote diversiteit aan groenvormen te integreren biedt het project aan diverse diersoorten een interessante leef- en overwinteringsomgeving, in het bijzonder voor een aantal koesterburen van de gemeente Sint-Genesius-Rode: - grote weerschijnvlinder: door het natte karakter van het bos, de aanwezigheid van oude bomen, de aanplant van een bosrand; - graslathyrus: bloemrijk grasland (hooiland) - vliegend hert: door de aanwezigheid van dood hout in het bos heeft vliegend hert mogelijks een nestgelegenheid (vliegend hert is reeds in SGR aanwezig). De realisatie van het project zal ook ten goede komen voor koesterburen die niet gebonden zijn aan de gemeente Sint-Genesius-Rode, zoals de huismus, sleedoornpage, boommarter, vuursalamander,…
16) Koesterburenboomgaard (Hangeikweg) Deze actie betreft het herwaarderen en toegankelijk maken van een grote terreininrichting uit 1996. Onder impuls van het toenmalige Econet (nu ProNatura) werden toen op een groot weiland (3,9 hectare) in eigendom van de gemeente Sint-Genesius-Rode een hoogstamboomgaard, gemengde hagen en solitaire bomen aangeplant. Met steun van de gemeente en de milieuraad bracht het Regionaal Landschap de lokale actoren samen en werden in 2014 de contouren van de herwaardering van de site uitgetekend: het behoud van de hoogstamboomgaard met (herstel)snoei en verjonging, het (herstel)beheer van hagen en bomen(rijen), het graven van een poel, het toegankelijk maken van de locatie door een lusvormig wandelpad en het inrichten van een koesterburenkamer in een hoek van het terrein. Deze koesterkamer wordt voornamelijk ingericht op maat van lagere schoolkinderen. Natuurpunt zal deze 'koesterkamer' gebruiken om uitleg te geven over hun werking, de natuur en de koesterburen die SGR rijk is. Na de werken zal de kamer officieel geopend worden met de nodige aandacht, zodat alle inwoners van Sint-GenesiusRode deze natuurlijke parel weten terug te vinden. De locatie van de hoogstamboomgaard in de Hangeikweg-Kwadeplasstraat uit 1996 is zowel van lokaal als van bovenlokaal belang en maakt van oudsher deel uit van een gordel van hoogstamboomgaarden rond de dorpskern van Sint-Genesius-Rode. Het verhaal van de verweving in tijd en ruimte tussen natuur en landbouw speelt hier zeer concreet door engagementen van de (pachtende) landbouwer en Natuurpunt Rode. Samen met andere betrokken actoren zorgt dit voor een duurzame context om dit project uit te voeren: het omvormen van een weiland met (fruit)bomen tot een correct onderhouden natuur-landbouw site met ruime aandacht voor natuurbeleving en educatie/sensibilisering. De locatie is bovendien van bovenlokaal belang omdat dit een belangrijke stapsteen is tussen Zoniënwoud en Hallerbos, ooit met elkaar verbonden en nu beide deel uitmakend van het Europese Natura 2000-netwerk. De behoefte aan verbinding tussen deze 2 belangrijke boshabitats is groot, niet in het minst voor Europees beschermde soorten zoals vliegend hert, vleermuizen, boommarter en ook de vroedmeesterpad, een soort die voorkomt in de Kwadebeekvallei op minder dan 400m van de boomgaard en waarvoor in 2014 op het terrein een poel werd aangelegd.
Provinciaal subsidiereglement voor ondersteuning van gemeentelijk natuurbeleid Samenvatting projecten 2015-2016
12
Meerwaarde voor de biodiversiteit De (her)inrichting van de site door eenmalig herstelbeheer, verdere inrichting/aanplanting en openstelling + sensibilisering, zal zorgen voor een aantrekkelijker leefgebied voor soorten en koesterburen zoals steenuil, sleedoorn- en iepenpage, verschillende vleermuizensoorten (bvb. rosse vleermuis, vliegend hert, vele soorten wilde bijen en graslandpaddenstoelen (bvb. papegaaizwammetje). Bijzonder om te vermelden is de vroedmeesterpad waarvan in 2014 individuen op minder dan 500m van de site zijn gevonden en waarvoor er op de site een poel wordt aangelegd/verbeterd/beheerd. Samengevat is de meerwaarde voor de biodiversiteit hoog door de doordachte acties voor diverse landschapselementen: hoogstamboomgaard, hagen, heggen, solitaire bomen, bosranden, knotwilgenrijen, poel, grasland. Het is dan dus ook de uitgewezen plek om alle koesterburen van Sint-Genesius-Rode samen te brengen en voor te stellen aan het grote publiek (inwoners, kinderen).
17. Tienen 17) Vianderdomein: herwaardering noordelijk deel met natuur-educatieve inrichting Dit project is een samenwerking tussen de stad Tienen, de provincie, het Regionaal Landschap Zuid-Hageland en Bebat (inzamelingen + recyclage van batterijen) en kadert in de bestaande overeenkomst die de stad afsloot met het RLZH. De daarin opgenomen doelstellingen zijn het bevorderen en promoten van het streekeigen karakter, de natuurrecreatie, het recreatief medegebruik, het natuurbehoud en het beheer, herstel, de aanleg en de ontwikkeling van kleine landschapselementen. Vanuit de dynamiek van de koesterburencampagne wil de stad Tienen, met ondersteuning van RLZH, een nieuwe impuls geven aan het Vianderdomein. De maatregelen zijn erop gericht meer kansen te geven aan enkele koesterburen van de stad maar ook om de bezoekers (scholen, buurtbewoners, inwoners van Tienen, …) in contact te brengen met de aanwezige natuur- en landschapswaarden. Natuurbeleving en -educatie zijn de pijlers voor de herinrichting van het noordelijk deel (vroegere zwemdok en de voormalige kinderboerderij). Deze subsidieaanvraag betreft fase 2 van de herinrichting (fase 1 werd in het voorjaar van 2015 afgerond, subsidies van de provincie Vlaams-Brabant via de reguliere werking van RLZH + restfinanciering door stad Tienen). Bij deze tweede fase zijn de volgende werken voorzien: • • •
natuur-educatieve inrichting met creëren van een buitenklas; plaatsen van educatieve borden (panelen, infobord, kleinere infobordjes per landschapselement, plantenpaspoorten bij de fruitbomen, loofbomen, struiken); natuurvriendelijke herinrichting waterpartijen (beplanten filterbed voormalig zwemdok, plaatsen van kokosrollen, creëren van een vooroever in de voormalige roeivijver, met moerasvegetatie.
De stad wil van Viander een aantrekkelijk domein maken waar de inwoners van Tienen inspiratie kunnen opdoen voor natuurvriendelijke inrichting en ontwikkeling van biodiversiteit in eigen tuin. Dit is ook de reden om te kiezen voor het aanbod van verschillende soorten in een aanplant (cf. hagen en solitaire bomen). Op die manier kunnen mensen zien hoe elke haag groeit en bloeit, hoe hij in de omgeving staat en welke (biodiversiteits)waarde een haag heeft in het landschap.
Provinciaal subsidiereglement voor ondersteuning van gemeentelijk natuurbeleid Samenvatting projecten 2015-2016
13
Meerwaarde voor de biodiversiteit De inrichtingsmaatregelen in het noordelijke deel van de Viander zullen een positieve invloed hebben op de biodiversiteit. Ook de wijzigingen in beheer, bijvoorbeeld omschakeling van gazonbeheer naar extensief hooilandbeheer, heeft een rechtstreekse meerwaarde naar diversiteit in soorten planten en dieren. Er is een sterke toename van het aantal bloeiende planten te verwachten door de aanplant van diverse inheemse struiken, aanplant van hoogstammige fruitbomen, inzaai bloemenweide, hooilandbeheer, herinrichting van de vijvers met meer moerasplanten. Dit heeft in eerste instantie een positief effect op het aantal (bestuivende) insecten en andere ongewervelden. Het mengsel van grassen en kruiden dat zal ingezaaid worden bevat o.a. groot kaasjeskruid, een waardplant voor de vlinder kaasjeskruiddikkopje (koesterbuur van Tienen). Deze zeldzame vlinder werd het voorbije decennia reeds een aantal keren in Tienen waargenomen en het is niet onrealistisch dat de Viander een stapsteen kan vormen voor deze soort. De toegenomen biomassa aan ongewervelden betekent meer voedselaanbod voor o.a. vogels, kleine zoogdieren, grotere ongewervelden,… Zo zal de huiszwaluw, een andere koesterbuur van Tienen, hier een plek vinden om de jagen boven de vijvers en de insectenrijke vegetaties. De rijke combinatie aan landschapselementen met hoogstamboomgaard, hagen, houtkanten, bosjes en kleine ruigten vormt ook het biotoop van de eikelmuis.
18.- 19.- 20.- 21- en 22. Zemst 18) overstromingszone Barebeek : aankoop perceel Vijverlaan Het project betreft de aankoop van een perceel gelegen in het overstromingsgebied van de Barebeek te Zemst-Hofstade. Het perceel (opp = ca. 25 are, deels gelegen in woongebied, deels in natuurgebied) bevindt zich in het overstromingsgebied van de Barebeek en staat geregeld onder water. Het terrein is grotendeels bebost en maakt deel uit van de ecologische lijninfrastructuur langs het kanaal. De gemeente is reeds eigenaar van het aanpalend perceel. De naburige percelen zijn gelegen in natuurgebied en vormen een ecologische verbinding langsheen het kanaal en de Barebeek. Het aan te kopen perceel vormt de natuurverbinding tussen het domein van het Ambrooskasteel en de bossen gelegen stroomopwaarts van de Barebeek. Met dit project wordt het overstromingsgebied van de Barebeek in stand gehouden en het aanwezige broekbos (spontane ontwikkeling) beter beschermd en verder ontwikkeld. Na de aankoop zal het beheer (broekbos) uitgevoerd worden door de INL-ploegen. Meerwaarde voor de biodiversiteit Door de aankoop van dit perceel wordt dit overstromingsgebied het leefgebied voor vele soorten zeldzame vochtminnende flora en fauna – (bvb. kamsalamander, matkop en ijsvogel, 3 koestersoorten van de gemeente Zemst). De aanwezige vegetatie wordt vanuit ecologisch standpunt beter beheerd en opgevolgd, wat zal resulteren in een toename van de biodiversiteit.
Provinciaal subsidiereglement voor ondersteuning van gemeentelijk natuurbeleid Samenvatting projecten 2015-2016
14
19) Jaagpad Afgeleide Zenne : aankoop percelen voor aanleg fietsroute en speelbos Het project betreft de aankoop van 2 percelen. Deze percelen worden ingericht als fietsverbinding (fietssnelweg) tussen Vilvoorde en Zemst en als speelbos. Waterwegen en Zeekanaal wenst het reeds bestaande jaagpad/fietspad gelegen aan de Afleidingszenne tussen Zemst en Weerde uit te breiden richting Eppegem. Op die manier wordt een volledig gescheiden fiets- en wandelpad bekomen vanaf de kanaalroute in Vilvoorde tot aan Zemst-centrum. Uit praktische overwegingen wordt ervoor gekozen om het jaagpad aan te leggen aan de westelijke kant van de Afleidingszenne (kant Zenneweg). Ter hoogte van het jeugdhuis De Jeppe wordt een fietsbrug over de Zenne aangelegd, waarna het jaagpad/fietspad verder zal doorlopen aan de andere kant van de Zenne. Deze fietsbrug over de Zenne vormt een functionele verbinding tussen Eppegem dorp en het station van Eppegem, indien een verbinding kan worden gecreëerd met de Spoorwegstraat. Hiertoe worden 2 percelen, gelegen langsheen de spoorwegstraat, door de gemeente aangekocht. Deze percelen worden ingericht als fietsverbinding en als speelbos (onder meer voor de kinderen van de nabijgelegen chiro). Meerwaarde voor de biodiversiteit Na de aankoop van de 2 percelen worden deze ingericht als fiets- en wandelverbinding en als (speel)bos. Overgangszones (bosrand) zullen worden aangeplant met onder meer sleedoorn, dit zal zeker de sleedoornpage (koesterbuur van de gemeente Zemst), ten goede komen. Daar de percelen een onderdeel vormen van een toekomstige fietsverbinding tussen Vilvoorde en Zemst, heeft project ook een bovengemeentelijke meerwaarde.
20) Ecologische inrichting bufferbekken 2015 In het kader van de rioleringswerken van wijk Molenveld te Zemst (Eppegem) wordt het regenwater van de woningen en de verhardingen afgekoppeld en afgevoerd naar een aan te leggen bufferbekken gelegen aan de Rekelstraat te Zemst-Eppegem. Hiertoe heeft de gemeente Zemst een perceel aangekocht, grenzend aan het habitatrichtlijngebied van het Dorentgebied. Deze werken bieden een opportuniteit voor natuurontwikkeling en verhoging van de biodiversiteit. Naast de ecologische afwerking van het bufferbekken zelf, wordt de rest van het perceel ingevuld met natuurlijke groenvormen (bloemenweide, houtkant, hoogstamfruitbomen, knotbomen,…) Tevens fungeert dit perceel en de aan te leggen voetweg als natuurverbinding tussen het habitatrichtlijngebied (Dorentgebied) en nabijgelegen bossen (= bovenlokaal belang). Meerwaarde voor de biodiversiteit Met het voorliggende project streeft de gemeente Zemst naar meer en betere natuur in de gemeente : • door de aanleg van het bufferbekken wordt het regenwater geïnfiltreerd in de bodem; • de variatie in oeverafwerking van het bufferbekken creëert overgangszones (tussen droog en nat) met ontwikkelingsmogelijkheden voor flora en fauna; • de bloemenweide en hoogstamfruitbomen (oude variëteiten), knotbomen en houtkanten bieden nestgelegenheid, bescherming, voeding,… voor vele organismen (o.a koesterbuur sleedoornpage); • eén of 2 solitaire bomen zorgen voor verticale structuur en variatie in het landschap. • de voetweg doorheen het perceel en de plaatsing van zitbank en infobord zorgen voor het recreatieve element van het project.
Provinciaal subsidiereglement voor ondersteuning van gemeentelijk natuurbeleid Samenvatting projecten 2015-2016
15
21) Natuurinrichting trage weg Bergveld Dit project kadert binnen het project ‘Trage Wegen’ van de gemeente Zemst en betreft het herinrichten van de trage weg 'Bergveld' gelegen in de nabije omgeving van Zemst-Laar, vlak naast de RWZI van Aquafin. De weg doorkruist een gemeentelijk terrein. Het is de bedoeling dat zowel het terrein als de trage weg ingericht worden. Bij de inrichting van deze voetweg worden de natuur- en recreatieve functies sterk met elkaar verweven. Aansluitend is er een sensibiliserende functie waarmee het belang van lokale natuur aan de burger getoond wordt. Om de herkenbaarheid van de trage weg in de omgeving zichtbaar te maken zullen er in totaal 3 infoborden worden geplaatst met naam en richting van de trage weg. Verder wordt er op het perceel een zitbank voorzien met een infobord over het belang van natuur in agrarisch gebied. De natuurwaarde zal verhogen dankzij de aanplant van een inheemse bosrand, waardoor de bestaande overgang van bos naar hooiland verbeterd wordt. Tevens wordt een inheemse gemengde houtkant aangeplant aan de rand van het perceel om de buffer tussen natuur en landbouw te versterken. Voor de koesterbuur sleedoornpage wordt er extra sleedoorn voorzien om de kans op voortplanting te verhogen. De aanplant van een solitaire zomereik en/of hoogstamfruitboom in het grasland zorgt voor extra verticale structuur in het landschap en voor extra nest- en schuilgelegenheid voor tal van diersoorten. Aanvullend wordt er in één van de bestaande populieren aan de rand van het perceel een nestkast geplaatst voor torenvalken, met zicht op het open agrarische gebied. Landschappelijk gezien vervult het ingerichte perceel enkele zeer belangrijke natuurlijke functies : stapsteenfunctie, extra foerageergebied én refugespot voor tal van dier- en plantensoorten tussen oa. Bos van Aa, Kollintenbos in het noorden en Kattemeuterbos in het zuiden. De waterloop aan de grens van het perceel zorgt eveneens voor extra drinkgelegenheid en migratiemogelijkheden tussen naburige natuurgebieden. Het is daarom zeer belangrijk dat dit perceel gevrijwaard wordt van externe invloeden en dat de natuur er zich verder kan ontwikkelen. Meerwaarde voor de biodiversiteit Bieden van : • nestgelegenheid door het plaatsen van een torenvalknestkast; • verbeterde habitat voor sleedoornpage dankzij de aanplant van sleedoorn; • extra bescherming/verticale structuur door het planten aan een solitaire inheemse eik en/of hoogstamfruitboom; • extra nectar/voeding voor insecten dankzij het continue verschralingsbeheer van het hooiland; • extra versterkte natuurbuffer in relatie tot naastgelegen landbouwpercelen dankzij de aanplant van een houtkant.
Provinciaal subsidiereglement voor ondersteuning van gemeentelijk natuurbeleid Samenvatting projecten 2015-2016
16
22) Boscomplex Afleiding Zenne : inrichting 2015 Dit project betreft de inrichting van gemeentelijke bos- en graslandpercelen en kadert in het meerjarig gemeentelijk natuurproject 'Boscomplex afleiding Zenne'. De inrichting is vooral gericht op verhogen van natuurwaarde en biodiversiteit, toegankelijkheid van de nattere boscomplexen en aanpak van de problematiek rond het sluikstorten. De gemeente heeft in het verleden in het kader van het project 'Boscomplex afleiding Zenne' meerdere percelen aangekocht (momenteel ca. 5 ha in eigendom) en diverse beheeracties uitgevoerd (kappen populieren, heraanplant, hakhoutbeheer en ecologisch maaibeheer) om de natuurwaarde te verhogen. Deze percelen vormen een belangrijk leefgebied voor talrijke soorten zoals amfibieën en vogels (matkop, ijsvogel) en vochtminnende planten- en boomsoorten. Hoewel de percelen nu volop in ontwikkeling zijn, is het noodzakelijk deze natuurlijke ontwikkeling te ondersteunen, o.a. door aangepaste inrichtingsmaatregelen te nemen en in te grijpen op vlak van sensibilisatie naar de lokale bewoners toe (problematiek van sluikstorten). De voorziene acties zijn: • plaatsen insectenhotel; • plaatsen infoborden (o.a. over verschralingsbeheer + tegengaan sluikstorten); • aanplant mantel-zoomvegetatie + nieuwe houtkant (buffer) en inboeten bestaande houtkant; • aanleg knuppelpad op natste delen van wandeltracé (toegankelijkheid verhogen). Meerwaarde voor de biodiversiteit Door de aankoop en het gevoerde beheer door de gemeente en de INL-ploegen wordt dit waardevolle leefgebied behouden en kan het dankzij de gepaste maatregelen verder evolueren naar specifiek kwelbos met waardevolle vochtminnende (boom)soorten. Zeer belangrijk is dat het natte karakter van het bos bewaard en bestendigd wordt. Door de uitvoering van dit natuurproject zal de biodiversiteit verhogen. Door het behoud van het nat bos, zullen voornamelijk de specifieke vochtminnende boom- en plantensoorten toenemen. Dit zal voornamelijk gebeuren door spontane evolutie en door (beperkte) kappingen van het populierenbestand en nieuwe aanplantingen. Natte bossen (en de bijhorende leefgebieden) zijn in de omgeving eerder zeldzaam wat het belang van dit project doet toenemen. Dit natuurproject heeft een rechtsreeks positief effect op de koesterburen van de gemeente. Meer specifiek zal het leefgebied toenemen voor o.a. de kamsalamander, de matkop en de ijsvogel (3 koesterburen van de gemeente Zemst).
Provinciaal subsidiereglement voor ondersteuning van gemeentelijk natuurbeleid Samenvatting projecten 2015-2016
17