08

Door > Hans Pieters en Paul Claasen

Het werk gaat gewoon door

‘Crisis? Hoezo crisis?’ In moeilijke economische tijden wordt al snel op evenementen bezuinigd. Maar ondanks alle consternatie in de media lijkt Hollandse nuchterheid het in de branche te winnen van paniek. Optimisme overheerst: ‘The show goes on’.

46

NOV/08

046-053-118-Dossier Recessie.indd 46

04-11-2008 15:48:31

dossier

Hoe de crisis op de financiële markten ook afloopt, nu al is duidelijk dat de wereldeconomie zware jaren tegemoet gaat. Naar verwachting loopt het voor Nederland relatief goed af. Het IMF ziet voor 2009 op dit moment nog een lichte groei van 1,0 procent gloren, terwijl landen als Duitsland en Frankrijk afstevenen op een recessie. Constant Geerling van Constant in Beweging vindt dat de toestand zwaar wordt overdreven. “Dit is helemaal geen crisis. Zoiets komt altijd onverwacht, net als een tsunami of de aanslagen van 9/11. Een recessie is een terugkerend natuurverschijnsel. Ze duiken op met de regelmaat van de klok en volgen altijd op een periode met teveel groei.” aldus Geerling. “Een herkenbaar proces dat me nu de kers en de slagroom kost, maar de taart blijft. Je moet handelen naar de situatie en tegelijkertijd beseffen dat organisaties geen jubileum minder gaan vieren.”

Een geweldig jaar Dat de evenementenbranche op enig moment iets gaat merken lijkt onvermijdelijk. Toch overheerst optimisme. “Het werk gaat gewoon door,” zegt Robin Porrio van Wijn en Spijs Relatiemanagement. Al wordt het ongetwijfeld nog spannend. “Zeker voor de middenmoot en de ondernemingen die daar onder zitten. Vooral outdoor en leisure krijgen het vermoedelijk zwaar. Bedrijven die in staat zijn hun risico te spreiden, kunnen zich focussen op activiteiten waar geld valt te verdienen.” Volgens Casper Reinders van Jimmy Woo is er helemaal niets aan de hand. “Die kredietcrisis gaat bijna volledig aan ons land voorbij, op een paar bankiers na die te veel hun zakken hebben lopen vullen.” Ook Pieter Bas Boertje van Dechesne & Boertje Eventmarketing merkt tot nu toe nog weinig van de crisis. “We beleven zelfs een geweldig jaar. Natuurlijk gaat dit niet volledig aan ons voorbij, maar ik maak me niet te veel zorgen. Als het straks weer beter gaat zijn wij ook weer de eersten die het merken.” >

NOV/08

046-053-118-Dossier Recessie.indd 47

47

04-11-2008 15:48:32

dossier is nog maar net hersteld van de recessie na 11 september 2001. Bedrijven die deze periode hebben overleefd, tonen sinds 2005 omzetten met een gestaag stijgende lijn. Volgens Boertje is de branche robuust genoeg om opnieuw zwaar weer te doorstaan. Hij verwacht niet direct een nieuwe shake out. “De professionaliteit in onze sector is de laatste jaren sterk gestegen. Voor de aanslagen op het WTC had je bij sommige organisatoren vragen over de kwaliteit, maar ik zie nog zelden dingen die naar mijn mening slecht zijn gedaan.”

Volgens Riemer Rijpkema is het te voorbarig om een voorspelling te doen.

Het zit in je hoofd “Kwaliteit overleeft altijd,” zegt Reinders. “Onze zaterdagen worden steeds drukker en bij mij is nog geen evenement afgezegd. Een teken dat je gewaardeerd wordt en je de doelgroep aanvoelt. Het zit allemaal in ons hoofd. We praten onszelf een depressie aan.” Porrio waarschuwt: “Doe nooit concessies ten koste van de kwaliteit. Doe het top of doe het niet. Laat je vooral niet leiden door allerlei opportunistische grillen.” Boertje hoopt dat de media hun toon weten te temperen. “Je houdt je hart vast met die ronkende krantenkoppen. Ze praten mensen angst aan. We moeten waken voor een selffulfilling prophecy!” Riemer Rijpkema, voorzitter van het Centrum voor Live Communication, ergert zich eveneens. “Nederlanders zijn sterren in het elkaar aanpraten van een crisis. Alle specialisten mogen bij Pauw & Witteman en De Wereld Draait Door vertellen wat er aan de hand is. Op een gegeven moment krijgt dat vat op de mensen. Zeker nu de hele tijd geroepen wordt: ‘Deze crisis is van langere duur.” Volgens hem is het nog veel te voorbarig om een voorspelling te doen. “Een groot aantal evenementen is al gepland. Pas tegen het eind van dit jaar ontstaat een beter beeld.” De lessen van 9/11 Repareer het dak als de zon schijnt, luidt een Nederlandse wijsheid. Hebben organisaties wel voldoende tijd gehad om het dak te repareren? De branche Casper Reinders: “We praten onszelf een depressie aan.”

Ga uit van eigen kracht Voor Geerling betekende 9/11 op een haar na zijn Waterloo. “We hadden net een overname gedaan en gingen bijna onderuit. De inkt van de intentieverklaring was nog niet droog, of de vliegtuigen boorden zich in de Twin Towers. Op 1 oktober was de overname een feit. Geerling begon met een leeg kwartaal en leed meteen een verlies van vijf ton. Zijn beste vriend en adviseur loodste hem door de problemen. Hij zei: “Ga uit van je eigen kracht.” Geerling doopte zijn bedrijf om in Constant in Beweging. De verschillende ondernemingen werden samengevoegd tot een bedrijf met drie specialismen. “Ik heb nog een cateringbedrijf toegevoegd. En dat heeft me gered.” Zijn advies aan ondernemers: “Net zoals je naar de psychiater gaat met een depressie: roep de hulp in van een adviseur tijdens een recessie. Luister je alleen naar jezelf, dan red je het niet.”

‘Je doet zaken met mensen. Blijf met ze in gesprek.’ Blijf communiceren Het gaat om visie en vechtlust. “Een kwestie van de schouders eronder zetten en samen de problemen aanpakken,” meent Geerling. Het dringende advies van Jimmy Woo’s Reinders: “Richt je aandacht op je eigen winkel en houd je niet teveel bezig met bijzaken. Daar heb ik meer clubs aan ten onder zien gaan dan aan een recessie.” Blijf in ieder geval altijd communiceren met je klanten, medewerkers en relaties, is het devies. Boertje: “Haal mensen bij elkaar en breng ze in beweging. Juist in slechte tijden moet je jezelf laten zien.” Dat geldt voor de eigen organisatie, maar ook voor de klanten die je bedient. Volgens Porrio is het bij tegenwind essentieel dat je eerlijk bent en iedereen op de hoogte houdt. “Stoppen met praten betekent dat mensen ophouden met vertrouwen. Niets doen is nooit goed. Mensen doen zaken met mensen. Niet met merken of producten. Informeer, maar ga zeker ook de dialoog aan.” >

Constant Geerling: “Luister je alleen naar jezelf, dan red je het niet.”

NOV/08

046-053-118-Dossier Recessie.indd 49

49

04-11-2008 15:48:38

dossier

De risico’s in beeld De onrust op de beursvloer is niet het grootste gevaar voor een brede recessie in Nederland. De risico’s die achter de horizon opdoemen, zijn drieledig: de banken, de huizenmarkt en tot slot het consumentenvertrouwen. Dankzij een kapitaalinjectie van de overheden hebben de banken weer wat meer vlees op het bot. Ze kunnen weer geld uitlenen. De huizenprijzen daalden in het derde kwartaal voor het eerst in negentien jaar. In makelaars- en beleggersjargon is slechts sprake van een ‘correctie’. Een verdere, scherpere daling van de huizenprijzen treft het (zelf)vertrouwen van de consument. Houdt deze de hand op de knip, dan slaat de groei van de laatste jaren om in een krimp van de economie. Zo ver is het voorlopig nog niet.

Pieter Bas Boertje: “Voorlopig even geen Marco Borsato meer.”

Niet te poenerig Houd bij tegenslagen de lange termijnrelatie goed. Porrio: “Wees oprecht in wat mogelijk is, maar help de klant voor zover je dat kan. Laat zien wat je voor ze kunt betekenen.” Boertje stelt: “Voor een bedrijf als ABN AMRO of Fortis is het een halszaak dat iedereen betrokken blijft. Directe interactie is belangrijk. Niet iemand inhuren om iets te vertellen, maar de eigen mensen zelf op het podium zetten. In goede tijden is het vaak ‘de mensen hebben het druk, laten we iemand inhuren’. Juist als het slecht gaat is het leuk om zelf iets te doen, zoals samen een ruimte inrichten of een voorstelling instuderen.” Porrio blijft met zijn klanten de marketingagenda’s vullen. “Dat is gewoon beleid. Af en toe een ludiek contactmoment kan helpen om het vertrouwen te vergroten. Houd wel altijd rekening met de actuele situatie. Op dit moment zou een duur en luxe bedrijfsfeest voor een financiële instelling

nogal misstaan.” Reclame maken werkt voor wie dicht bij zichzelf blijft. “Patserig en poenerig doen komt als een boemerang bij je terug,” zegt Boertje, “maar bedrijven zullen evenementen blijven organiseren. De helft van onze opdrachten is gericht op interne communicatie. Evenementen zijn daar erg geschikt voor. Neem de implementatie van een nieuwe bedrijfsstrategie of de vergroting van het committent onder medewerkers. Dat gaat door, maar wel meer down to earth. Voorlopig even geen Marco Borsato meer.”

‘Het kost me de kers en de slagroom, maar de taart blijft.’ Flexwerkers Wanneer de omzet daalt, lijkt de groep flexwerkers en zzp’ers de grootste pijn te gaan lijden. “Ik denk dat de meeste bedrijven na 2001 ongeveer een kwart uit de vaste kosten hebben gesneden,” vertelt Geerling. “Die omzet wordt nu bediend door de eenmanszaken, freelance koks en andere zelfstandigen. Die groep krijgt het moeilijk. Ze gaan het voelen in hun portemonnee. Daar ben ik honderd procent zeker van. Dat is goed voor die mannen, hoor. Zo worden ze > Robin Porrio: “Doe nooit concessies ten koste van de kwaliteit.”

Zo overleef je de dip 1. Blijf positief. Praat niet over de crisis, maar over leuke projecten en nieuwe initiatieven. 2. Laat je zien. Beknibbel niet op marketing en reclame. Zet in op free publicity. 3. Kijk naar waar je kunt besparen. Dit is het moment om je organisatie kritisch onder de loep te nemen. Wat zijn je ‘USP’s’? Waar zit de ballast die je beter kunt uitbesteden? 4. Koester je personeel. Wees op en eerlijk, ga de dialoog aan en beloon je medewerkers goed. Zij zijn je ‘interne klant’. Met een gemotiveerde club mensen kun je elke storm aan. 5. Let op prijs/kwaliteit. Juist nu kijken opdrachtgevers kritisch naar de kosten. Zoek de marge niet in hogere prijzen, maar in een slimme organisatie 6. Gedeelde smart is halve smart. Deel het leed. Onderhandel met toeleveranciers en freelancers over betere prijzen. Kijk of je kosten kunt delen met anderen.

NOV/08

046-053-118-Dossier Recessie.indd 51

51

04-11-2008 15:48:44

dossier

Beroemde beurscrashes De kredietcrisis van 2008 heeft roemruchte voorgangers. Achter de jaartallen staat de uiteindelijke koersval, gemeten van de hoogste koers tot het dieptepunt. 1637: Tulpenmanie (- 95%) De tulp is een rage. Op het hoogtepunt kost één tulpenbol meer dan een Amsterdams grachtenpand. Er ontstaat een levendige handel. In 1637 stokt ineens de vraag. Tulpenbolprijzen dalen met 95%, beleggers gaan failliet. 1929: Zwarte donderdag (- 89%) Aanvankelijk dalen de beurskoersen op 24 oktober 1929 nog maar matig. Dan willen beleggers ineens massaal van hun aandelen af. Op het dieptepunt in 1932 is de koers van de NY Stock Exchange nog maar één tiende van de waarde drie jaar eerder. 1973: De oliecrisis (- 44%) De Arabische landen verhogen de olieprijs met 70% en stellen een olieboycot in tegen de VS en Nederland. Een gierende inflatie is het gevolg. De energiecrisis mondt uit in een economische crisis en hoge werkloosheid. 1987: Zwarte maandag (- 46%) In een dag kelderen de koersen van Wall Street meer dan 22%, na een daling van 5% op de vrijdag ervoor. De grootste koersdaling ooit op één dag. In de vijf jaar daarvoor steeg de AEX met 350%. Twee jaar later is de index terug op het oude niveau. 2001: WTC en de internetzeepbel (- 58%) De Nieuwe Economie: nooit meer een recessie! Investeerders staan in de rij voor een internetaandelen. De zeepbel spat niet uiteen, maar loopt langzaam leeg. De aanslagen van 9/11 duwen de koersen definitief over de afgrond.

beter bereikbaar. Echte vakmensen kunnen omgaan met een storm.” Dat betekent straks wel regelmatig periodes zonder werk, verwacht Rijpkema. “Wie het minder heeft, kijkt op welke manier dan ook naar de externe inzet van mensen. Dat is het eerste waarop wordt bezuinigd. Ook zullen personeelsbezettingen krimpen en gaan bedrijven meer in eigen huis organiseren.” Werken met zzp’ers, oproepkrachten en nulcontracten biedt flexibiliteit, maar deze mensen willen ook financiële zekerheid. Ook als het minder gaat is het van belang om de kern van dit netwerk aan je te blijven binden.” Volgens hem gaat het erom je eigen bedrijf slim in te richten. “Zelf werk ik het liefst met ondernemende freelancers die bereid zijn te investeren. De besten blijven overeind, omdat ze aantoonbare meerwaarde laten zien.” Pas je aan Geerling budgetteert van oktober tot oktober. “In dit geval is dat meegenomen. Relatiemarketingbureaus die net zoals wij in het topsegment werkzaam zijn gaan het zeker voelen. Rond de 25 procent van alle evenementen wordt georganiseerd door de financiële sector. Je vindt de banken en verzekeraars vrijwel altijd terug op de lijst. In die sector verwacht ik een kwart minder omzet. Ben je erg afhankelijk van deze groep? Pas dan je organisatie aan. Voor mij betekent 25 procent omzetdaling 1,5 procent minder winst. Toch hoeven we niet bang te zijn voor zeven magere jaren.” Feit is wel dat geld lenen van banken hoe dan ook moeilijker wordt. Zij zitten zelf op zwart zaad. Dat biedt volgens Reinders nieuwe kansen: “Het mooie van deze tijd is dat je eens goed kunt kijken waar je kunt besparen. Hoe lopen de geldstromen? Wat klopt wel, wat niet en hoe kan het beter?” Volgens Rijpkema moeten ondernemers daar bovenop zitten. “‘Cash is king’. Wie te laat anticipeert, ziet de bewegingsruimte qua liquiditeit verdwijnen en heeft een

probleem. Zorg dus dat je voldoende middelen behoudt en niet in een afhankelijke positie terechtkomt.” Hij waarschuwt voor kortzichtigheid. “Ondernemers kunnen beter nadenken over de eigen uitgaven dan de oplossing zoeken in een verhoging van de prijzen. Dat is de makkelijke, maar verkeerde weg.” Hij trekt een lijn naar de sterk gestegen inkoopprijzen en energiekosten. “Houd de prijs/kwaliteitverhouding in het oog. Teveel ondernemers kijken onvoldoende naar wat de klant betaalt. De emotionele kant wordt onderschat. Op een gegeven moment is de rek eruit en raak je de klant kwijt.”

De evenementenmarkt in enkele cijfers Bestedingen De totale bestedingen in de evenementenmarkt bedragen 4,78 miljard euro (meetjaar: 2006). Deze zijn onderverdeeld in congressen (1,7 miljard euro), beurzen (2,38 miljard euro) en bedrijfsevenementen met een zakelijk karakter (664 miljoen euro). Prognose 2e helft 2008 De sector voorziet voor de 2e helft van 2008 een bescheiden groei van 6%. Verwacht wordt dat de bestedingen aan personeelsevenementen zullen dalen met 4,6%. (bronnen: CLC, NIDAP)

NOV/08

046-053-118-Dossier Recessie.indd 53

53

04-11-2008 15:48:51