04 Simon Steen neemt afscheid. 18 Meten moet. december jaargang 40. vbschrift. 13 VBS, verbindend voor diversiteit in onderwijs. nr

december 2014 --- jaargang 40

vbschrift nr. 06

04

18

Simon Steen neemt afscheid

Meten moet 13

VBS, verbindend voor diversiteit in onderwijs

2

Koninklijke Onderscheiding Simon Steen

O

p 17 december 2014 is Simon Steen benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau. Hij kreeg de onderscheiding voor zijn invloedrijke maatschappelijke activiteiten en successen voor het onderwijs. Zo heeft Steen wezenlijk bijgedragen aan de verankering van de vrijheid van onder wijs en de herzieningen van het onder wijsbeleid, waaronder de instelling van PO-Raad en VO-raad. Nog altijd ontplooit hij activiteiten om aandacht te vragen

voor ruimte voor particulier initiatief in het onderwijs. Steen weet steeds een brug te slaan tussen maatschappelijke disciplines. Hij staat aan de wieg van (netwerk)organisaties, zoals Europees Platform, Stichting ICT op School, Stichting Kennisnet, Landelijk Steunpunt Brede Scholen, Coöperaties PO en VO. Op het gebied van (onderwijs) recht initieerde Simon het Nederlands Tijdschrift voor Onderwijsrecht en Onderwijsbeleid en de Bijzondere Leer stoel voor Onderwijsrecht op Pluriforme

Kies uit drie eindtoetsen

V

anaf dit schooljaar is het gebruik van drie eindtoetsen toegestaan: • ROUTE 8 van A-VISION B.V. • IEP (ICE Eindtoets Primair Onderwijs) van bureau ICE. • Cito Deze eindtoetsen zijn voor een periode van vier jaar toegelaten en worden jaarlijks gecontroleerd op kwaliteit. Deze drie aanbieders sturen scholen informatie over de inschrijving voor hun eind toets. In dit invoeringsjaar van de eindtoetsing krijgen scholen eenmalig meer tijd om een keuze te maken. Aanmelding voor een eindtoets is mogelijk tot en met 30 januari 2015.

Grondslag. Ook heeft hij vele (inter)natio nale publicaties en conferenties op zijn naam staan over onderwijsbestuur en -beleid en de unieke grondslagen van het Nederlandse onderwijsbestel. Op inter nationaal niveau speelt Steen een rol van belang, onder andere in het Europese samenwerkingsverband van onafhanke lijke scholen (ECNAIS). Simon Steen ontving de bekroning op zijn werk uit handen van Wobine BuijsGlaudemans, burgemeester van de gemeente Oss en voorzitter van de VBS.

Advies goede medezeggenschap in het onderwijs

D

e landelijke organisaties van leerlingen, ouders, werk nemers, schoolleiders en bestuurders hebben het ‘Advies goede medezeggenschap’ uitgebracht. Het advies is een uit vloeisel van de evaluatie van de Wms in 2012 en bestaat uit 6 handreikingen, 7 thema’s en 21 gedragsankers. Zij vormen de basis om zelf aan de slag te gaan met het versterken van de

medezeggenschap. Vanuit de over tuiging dat de schoolgemeenschap centraal staat, is VBS hier gespreks partner. VBS biedt, in samenwerking met de projectpartijen en VKO, VGS, LVGS, Verus en VOS/ABB, daarnaast ook kosteloze begeleiding en advies op maat aan. Meer informatie over alle ondersteuningsmogelijkheden vindt u op www.vbs.nl en www.infowms.nl.

colofon VBSchrift is de officiële uitgave van de Vereniging Verenigde Bijzondere Scholen voor onderwijs op algemene grondslag. VBSchrift verschijnt zes maal per jaar. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden artikelen, advertenties of andere kopij niet te plaatsen of in te korten. VBS aanvaardt geen verantwoordelijkheid voor de inhoud van artikelen die door anderen dan VBS-medewerkers zijn geschreven, noch voor producten of diensten die via de advertenties in dit blad worden aangeboden. Redactie VBSchrift: Petra van Brecht, Koen Groeneveld, Akke Tick (eindredacteur), Peter Warnders (hoofdredacteur) Redactieadres: VBS, Bezuidenhoutseweg 251-253, 2594 AM Den Haag, tel.: 070–331 52 52, fax: 070–381 42 81, e-mail: [email protected], VBS-site: www.vbs.nl, ISSN: 0922–3053 Ontwerp en advies: VormVijf, Den Haag Druk: Ando bv, Den Haag Fotografie: Jorn van Eck; Rolf van Koppen Fotografie; VBS-foto-archief, tenzij anders vermeld is

04

14

inhoud ‘Waarheid is wat je door je handelen waarmaakt’ --- 04 VBS-directie gaat voor verbinding --- 06 Juridische vragen en personeelsvraagstukken --- 09 Verenigingsnieuws --- 13 VBS, Verbindend voor d iversiteit in onderwijs --- 14 Meten moet ... met mate --- 18

vbschrift --- december 2014 --- nr. 06

3

Houd oog voor het weidse vergezicht Scholen, kinderopvang en andere instellingen voor publieke dienstverlening moeten net als bedrijven en ondernemingen doorlopend oog hebben voor de continuïteit van de eigen instelling. De zorg om het eigen voortbestaan kan in de praktijk van alle dag zoveel aandacht opeisen dat er alleen nog sprake is van pure overlevingsdrift. De waan van de dag wordt dan alles bepalend en zo kan elke vorm van oriëntatie op de toekomst wegvallen.

W

ie zich op de toekomst wil voorbereiden kan putten uit weidse vergezichten die door ministeries, adviesraden en kennisinstellingen worden opgesteld of zelf meedoen aan brede maatschappelijke discus sies. Het wonderlijke is wel dat in menige toekomstverkenning ieder zijn eigen stip aan de horizon zet. Zo is onlangs op het congres ‘Van nul tot twaalf ’ over de toekomst van de kinderopvang en de relatie met het onderwijs, 2024 als ijkpunt gekozen. Aandacht en bezield creëren van de toekomst werd als beste manier neergezet. Er werd ook gepleit voor een brede samenhangende visie op opvang, opvoeding en educatie en voor het opleiden van goed gekwalifi ceerd personeel dat zowel in onder wijs als in de kinderopvang werkzaam kan zijn. Het beleid zou moeten wor

den ingebed in een stelselherziening en zou vooruitlopend daarop moeten toewerken naar een integraal kind centrum. Dit centrum moet gedragen worden door een eensluidende visie op het hele aanbod zonder last te hebben van een wirwar aan bekosti gingsregels per deelaanbod. Voor een verkenning van de toekomst van het funderend onderwijs heeft staatssecretaris Dekker 2032 als ijk punt gekozen. Welke onderwerpen of vakken moeten dan centraal staan en welke kennis, vaardigheden en levens houding moeten jongeren zich tegen die tijd eigen hebben gemaakt. Met dit initiatief borduurt de staatssecretaris voort op de oproep van de Weten schappelijke Raad voor het Regerings beleid in haar advies ‘Naar een lerende economie’ om tot een nieuw sociaal contract over onderwijs te komen met aandacht voor 21ste eeuwse vaardig

Simon Steen algemeen directeur

heden. De Onderwijsraad heeft in haar advies over de ontwikkeling van het curriculum aandacht gevraagd voor het creëren van lerende netwerken waarin scholen ervaringen kunnen uitwisselen over de doorontwikkeling van hun eigen onderwijsprogramma. Ik hoop dat veel mensen uit de dage lijkse praktijk van onderwijs en kinderopvang zich in deze brede maatschappelijke discussie zullen mengen en er scherp op zullen toezien dat de politiek hen ook serieus neemt bij het trekken van conclusies. Daarbij is het goed de wijze raad van de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling in het achterhoofd te houden: ‘diversi teit is de nieuwe standaard en waak u voor de uniformerende werking van veel overheidsbeleid, dat daar ondanks goede bedoelingen toch vaak afbreuk aan doet.’

VBS vindt pilot regelluwe scholen te beperkt

E

xcellente scholen kunnen starten met een pilot regel luwe scholen. ‘Goede scholen hebben last van regels die bedoeld zijn om de basiskwaliteit te borgen’, aldus staatssecretaris Dekker. VBS is sterk voorstander van minder regels voor het onderwijs, maar zet vraagtekens bij de inzet van de pilot. Alleen de uitverkozen excellente scholen mogen meedoen. Dit wekt de suggestie dat scholen die het predi caat net niet gehaald hebben, niet bij machte zijn op verantwoorde wijze

mee te doen. Uitgangspunt van VBS is dat iedere school met een basisar rangement van de onderwijsinspectie zijn zaakjes op orde heeft. Enkel op grond van het niet voldoen aan de eisen van dit basisarrangement van de inspectie, zouden scholen van deelname buitengesloten kunnen worden. VBS wil graag een stapje verder gaan. Hoe pakt regelluw uit voor scholen die vallen onder een groot of klein bestuur, voor scholen gelegen in de stad of op het platteland? Hoe kunnen


scholen zich verantwoorden zonder alle regels en voorschriften van de inspectie? Het is op zijn minst ironisch te moeten constateren dat enerzijds er een pilot voor regelluwte wordt aangekondigd en anderzijds de inspectie in de startblokken wordt gezet om het toezicht juist uit te brei den, zoals verwoord in de kabinets brief ‘Toezicht in transitie’. Het is niet voor niets dat VBS het initiatiefwets voorstel van SGP, D66 en CDA onder steunt dat uitgaat van meer professionele ruimte voor scholen.

4

‘Waarheid is wat je door je handelen waarmaakt’ tekst: Akke Tick --- fotografie: Jorn van Eck

‘Ik ga niet met pensioen, ik stop als algemeen directeur van VBS.’ Met deze woorden opent Simon Steen zijn officiële afscheids interview voor VBSchrift. Met humor, aandacht voor nuance, nadruk waar nodig en ruimte scheppend blikt hij terug op zijn 32-jarige dienstverband bij VBS.

S

inds zijn beslissing om te stoppen als algemeen directeur van VBS wordt Steen geregeld gevraagd voor maatschappelijke functies. ‘Het is natuurlijk eervol als je gevraagd wordt. Toch heb ik besloten niet direct op alles ja te zeggen. Loslaten, afscheid nemen, ruimte scheppen vooraleer me op nieuwe zaken te richten. Welke rol wil ik oppakken? Past het nog bij mijn persoonlijke belangstelling en mijn drijfveren? Voor de beantwoording van die vragen wil ik tijd nemen. Ik ben de afgelopen jaren natuurlijk vereenzelvigd geraakt met mijn rol als algemeen directeur. Mijn vertrek bij VBS biedt een mooi moment om even een pas op de plaats te maken.’ Pas op de plaats maar toch heeft Steen al een halve werkweek ingevuld met functies en taken die door lopen. ‘Het voorzitterschap van ECNAIS zet ik voort. Ik vond en vind het altijd zeer inspirerend om te leren van andere landen. Contact met andere landen voorkomt navelstaarderij. Ook is mij gevraagd het project Brede School dat loopt tot 1 oktober 2015 af te ronden.’ Wie Steen het afgelo pen jaar meemaakte, heeft gemerkt dat de alge meen d irecteur stap voor stap VBS losliet. Hij liet de verantwoordelijkheid steeds vaker over aan zijn opvolgers. Niet uit desinteresse of ‘het zal mijn tijd

‘Ik ben ongelooflijk geboeid door mensen’

wel duren’. Neen, vanuit de overtuiging dat vertrouwen geven, medewerkers zelfstandig laten opereren en loslaten belangrijk zijn. In zijn onderwijsvisie is deze persoonlijke attitude terug te vinden. ‘Onderwijs is onderdeel van weten regelgeving. Ik ben gedreven door het ideaal van zelfstandigheid, het helpen van organisaties om zich niet murw te laten maken door regels van bovenaf en de opvattingen van de politiek. En omgekeerd bij politiek en OCW op te komen voor de durf los te laten en vertrouwen te geven aan mensen met bezieling en idealen.’

Ontmoeten Steen is een man van ontmoetingen. ‘Ik ben onge looflijk geboeid door mensen. Wie zijn ze, wat drijft hen, wat hebben ze nodig om te zijn wie ze zijn? Dit zowel in het werk als privé.’ Komend uit een gezin met zes kinderen is familieman Steen een verbindende factor. ‘We zijn betrokken op elkaar en begaan met elkaar. Het mooiste cadeau voor mij is dan ook uitstapjes met elkaar naar bijvoorbeeld film of theater.’ Voor wie ergens 32 jaar werkt, is de organisatie een tweede familie geworden. Steen: ‘Ingrijpende gebeurtenissen bleven ons team niet bespaard. Ongelukken, ern stige ziektes, overlijdens waren in ruime mate ons deel. In VBS zijn we daar met elkaar altijd open over geweest. Wat je meemaakt heeft tenslotte invloed op hoe je werkt. Echt oog hebben voor een ander, niet te dirigistisch zijn, contact maken, verbroken verbindingen herstellen en ruimte geven. Natuurlijk heb ik dat in drukke tijden ook weleens verzuimd.’

Memorabele momenten Steen hoeft niet lang na te denken over de memora bele momenten in zijn carrière. ‘Schaalvergroting in


5

‘Wij vertellen wat u moet doen, daar houd ik niet van’ Steen begint te glunderen als hij spreekt over het advies over artikel 23 van de Onderwijsraad in 2012. ‘Daarin valt te lezen “Zou de vrijheid van onderwijs niet bestaan dan zouden we het moeten uitvinden want het heeft Nederland veel gebracht en geeft ons internationaal aanzien.” Een grotere erkenning voor al onze inspanningen kan VBS zich niet voorstellen. Ik ben overtuigd van de kracht van zelfbestuur en zelforganisatie. De dieptepun ten in mijn carrière waren toen de politiek zonder naar de scholen te luisteren stelselwijzigingen doorvoerde zoals de basisvorming, vmbo en studiehuis.’

het onderwijs heeft het laatste decennium een grote impact gehad op mijn werk. Het was een uitdaging om een evenwicht te vinden tussen het romantische beeld small is beautiful en tegelijker tijd recht te doen aan de realiteit, dat klein ook kwetsbaar is. Vanuit mijn geschiedenis bij de Rabobank sprak ik met Herman Wijffels over de implementatie van het coöperatiemodel naar het onderwijs. Dat was het begin van de coöperatie VO – later gevolgd door de coöperatie PO – die in 2013 haar tienjarig jubileum vierde.’ Ook heeft Steen een goed gevoel bij de VBS-inzet voor waardeoriëntatie in het onderwijs. ‘Het besef dat onderwijs ook brede vorming is en meer dan taal en rekenen. Het gaat om bildung met daarbin nen aandacht voor persoonsvorming. De school als waardegemeenschap is een project dat VBS samen met Joep Dohmen, hoogleraar filosofie aan de Universiteit van Humanistiek, initieerde. Zijn boek “Het leven als kunstwerk” geeft scholen een handreiking en biedt houvast aan schoolleider en leraar.’

De kalme Steen begint luider te spreken als het gaat over de politiek. Hij hekelt het blinde geloof van de politiek in haar eigen primaat. ‘Wij vertel len wat u moet doen, daar houd ik niet van. En dat is los van politieke kleur. VBS had gewaarschuwd voor invoering basisvorming en de gevolgen. Helaas. Ook in de tijd van het blinde geloof in schaalvergroting, was VBS roepende in de woes tijn. De doorgeschoten fusies, de megalomanie heeft tot ontsporing geleid. Dat heeft het imago van de sector geen goed gedaan. Ik heb in die jaren vooral geleerd het geloof in de eigen zaak niet te verliezen.’ Zonder enige verwaandheid constateert Steen dan de herwaardering van de menselijke maat en de fusietoets hem toch goed gedaan hebben. Wil je de sector nog iets meegeven? ‘Neen, wat ik te vertellen heb, heb ik al gedaan. Kort samengevat: plaats als school het pedagogische project op de eerste plaats en benut de vrijheid van onderwijs om dit op eigentijdse manier vorm en inhoud te geven. Er is meer ruimte dan je denkt. Laat je ook niet van de wijs brengen door het politieke debat maar wees ook niet naïef. Laat iemand in de school in de gaten houden hoe de school er voorstaat in de openbare rankingslijstjes.’ Heeft hij nog tips voor zijn opvolgers? ‘Neen niet echt. Ik heb moeten leren dealen met belangen, gelaagdheid en macht. Het belangenspel, de macht is voor mij nooit lei dend geweest. Het getuigt van moed hoe VBS nu voor transitie gaat. Mijn laatste ALV heeft dit elan laten zien. Ik heb alle vertrouwen in mijn opvolgers.’


7

VBS-directie gaat voor verbinding tekst: Akke Tick --- fotografie: Rolf van Koppen --- illustratie: Saltooo

VBS start 2015 met een nieuwe directie. Simon Steen geeft op 1 januari het stokje over aan Koen Groeneveld en Edward Moolenburgh. Als nieuwe directie staan zij samen voor het verbinden van diversiteit in het onderwijs. VBSchrift zocht ze op voor een eerste interview.

E

en gezamenlijke afspraak maken met de aankomende tweehoofdige directie laat zien dat de nieuwe directie van vele mark ten thuis is. Ledenbezoeken, projecten bij klanten, bestuurlijke overleggen, personeelsgesprekken … hun agenda’s zijn goed gevuld. Hebben ze tijd voor onderling overleg? ‘Absoluut’, zeggen Moolenburgh en Groeneveld in koor. ‘We reizen vaak samen naar Den Haag of spreken elkaar op het station in onze woonplaats Amersfoort. Verder maken we graag en veel gebruik van telefoon en mail.’ Wie zijn Groeneveld en Moolenburgh?

Verwondering ‘Zeg nooit, nooit en laat je verwonderen. Dat zijn woorden die bij mij passen’, aldus Groeneveld. ‘Het geeft moed en vertrouwen om nieuwe paden te onderzoeken en te bewandelen. Als persoon, nu bijvoorbeeld in mijn nieuwe rol, maar ook als VBS. Onze organisatie staat voor diversiteit, vernieu wing, samenwerking en eigenheid in het onderwijs. Wij zijn er voor de eenpitters en grote scholen. Voor lang gevestigde onderwijsstromingen zoals Vrije Scholen en Montessori maar ook voor de vernieuwingsscholen van recentere datum. Ik denk ook aan al die ouderinitiatieven in het land die soms wel en soms nog niet tot een formele school leiden. Onze rol was en is vernieuwing initiëren, ondersteunen en verspreiden. Niet alleen omdat de samenleving verandert maar vooral om scholen voortdurend te helpen om goed onderwijs in de breedte te realiseren.’ Moolenburgh vult aan: ‘Goed onderwijs vraagt om bekostiging en ook om goed bestuur. Aan beide zijn regels verbonden. VBS heeft kennis van die regels maar ook van de ruimte die je daarin als school hebt.

Wij zoeken graag samen met scholen naar een goed werkende oplossing.’

Synergie Moolenburgh hecht aan samenwerking. ‘Dat is mijn drive. Alleen kom je niet zo ver als samen. Ik geloof in synergie, naar elkaar luisteren, sparren, elkaar een spiegel voorhouden en met respect voor elkaar komen tot nieuwe, betere oplossingen voor goed onderwijs. VBS is er nadrukkelijk voor alle betrok kenen bij het onderwijs. Ik hecht er dan ook aan om de komende jaren breed in te zetten op onze doel groepen. Dit zijn toezichthouders, schoolbesturen, leidinggevenden, leerkrachten en ouders. In formele en informele verbanden. Het is onze ambitie om de bestaande dienstverlening verder te optimaliseren en daarnaast ook nieuwe initiatieven te ontwikkelen voor onder andere de doelgroep ouders.’ Moolenburgh lardeert het met een voorbeeld. ‘Kijk naar de medezeggenschap. Helaas is dat niet op iedere school even goed ontwikkeld. Ik ben ervan overtuigd dat een goed samenspel tussen intern toezicht, bestuur, schoolleiding en medezeggen schapsraad waarin leerkrachten en ouders zijn vertegenwoordigd bijdraagt aan de kwaliteit van de school. Recent was ik op een school waar we met elkaar spraken over de relatie tussen de medezeg genschapsraad, het bestuur en het interne toe zicht. Dit gesprek droeg bij aan het afstemmen van beelden en het helder krijgen van de verschillende rollen. VBS verzorgt ook geregeld cursussen voor medezeggenschapsraden.’ In de praktijk kan het een uitdaging zijn om ver schillende doelgroepen te bedienen. Groeneveld: ‘Het zijn natuurlijk verschillende groepen met elk


8

Koen Groeneveld

Edward Moolenburgh

Groeneveld (39) is een VBS’er in hart en nieren. Hij begon zijn loopbaan bij VBS als adviseur HRM in 2003. Sindsdien is hij als adviseur op diverse terreinen voor VBS werkzaam geweest, zoals bij VBS-media, verenigingsmanagement (Nederlandse Dalton Vereniging en vereniging BPS), ledencontacten en belangenbehartiging. De laatste periode functioneerde hij in de rol van hoofd Vereniging. Hij heeft de organisatie, de leden en het werkveld vanuit diverse perspectieven leren kennen.

Voor zijn overstap naar VBS in 2008 was Moolenburgh (47) actief op het terrein van corporate governance en duurzaam ondernemen. Binnen VBS ontwikkelde hij diverse diensten rondom de thema’s goed onderwijsbestuur en (bestuurlijke) samenwerking. Recent ontwikkelde hij samen met andere organisaties het instrument Dialemma. In zijn rol als hoofd Diensten heeft hij goed zicht gekregen op de dagelijkse behoeften van het onderwijsveld.

hun eigen specifieke eigenschappen en soms op onderdelen tegenstrijdige belangen. Groepen komen soms lijnrecht tegenover elkaar te staan. Goede afspraken maken dan goede vrienden en VBS speelt daar een mediërende rol. Toch mag niet uit het oog verloren worden dat het uiteindelijk gaat om de leerlingen, hen ondersteunen in hun leren en ontwikkeling.’

Persoonlijke ervaring Het onderwijs kent Moolenburgh van nabij. ‘Ik heb toen ik pas bij VBS werkte een jaar voor de klas gestaan en economie gedoceerd aan leerlingen van de bovenbouw VWO. Ook heb ik drie kinderen in het voortgezet onderwijs waarvan een dit jaar eindexamen doet. Vanuit de ouderrol heb ik goed zicht op wat scholen nodig hebben. Samenwerking tussen ouders en school heb ik zelf altijd heel belangrijk gevonden.’ Groeneveld staat nog aan het begin. ‘Ik ben vader van twee jonge kinderen die aan het begin staan van hun schoolcarrière. Mijn oudste is dit najaar op een VBS-school in de buurt gestart. Ook ik vind het belangrijk als ouder betrokken te zijn bij de school.’

Een voor de hand liggende vraag is wat Groeneveld en Moolenburgh anders gaan doen dan Steen? Moolenburgh: ‘Kijk, Simon is 27 jaar een vaste waarde geweest. Wij zijn allebei geen Simon. We zijn van een andere generatie en het onderwijsveld is sterk in beweging. Wij zullen net zoals Simon met inzet en passie de organisatie middenin het onderwijsveld leiden.’ Groeneveld: ‘Ook onder onze directie zal VBS haar geluid duidelijk laten klinken richting politiek en samenleving. Onze media spelen daar natuurlijk ook een belangrijke rol in. Komend jaar zetten we fors in op het versterken van onze aanwezigheid in de sociale media. Leden bezoeken en het organiseren van bijeenkomsten voor het uitwisselen van ervaringen staan even eens prominent op de agenda. VBS heeft een net werkfunctie.’ VBSchrift trof een dynamische directie aan die er zin in heeft. Met respect voor het gedachtegoed uit het verleden leiden ze VBS verder naar (digitale) verbinding in het onderwijs. Heeft u een vraag, tip of opmerking voor Groeneveld of Moolenburgh? Hun mailbox staat open op: [email protected].


9

juridisch financieel personeel

Test uw kennis Test uw kennis over juridische en personeelsvraagstukken! Kent u alle antwoorden? 1. Moet er btw worden betaald over personeel dat binnen een samenwerkingsverband wordt uitgewisseld? a. Ja, er geldt geen vrijstelling voor btw. b. Nee, er geldt een vrijstelling btw. c. Er hoeft nooit btw te worden afgerekend voor het uitwisselen van personeel binnen het onderwijs.

3. Bestaat de 40 uur duurzame inzetbaarheid uit alleen lesgebonden uren? a. Zowel lesgebonden als niet-lesgebonden uren. b. Alleen lesgebonden uren. c. Alleen niet-lesgebonden uren.

2. Wanneer is er eigenlijk sprake van een ‘eigen wachtgelder’ voor het schoolbestuur? a. Iemand die een vast dienstverband had die onafgebroken langer dan een jaar in dienst is geweest met een WW-uitkering. b. Iemand met een vast of tijdelijk dienstverband die langer dan een jaar in dienst is geweest met een WW-uitkering. c. Iemand die een vast dienstverband had en minimaal een half jaar in dienst is geweest met een WW-uitkering.

4. Kan er binnen de fiscale regels een tablet verstrekt worden aan een werknemer? a. Ja, dat kan altijd. b. Nee, dat kan niet. c. Ja, dat kan onder bepaalde voorwaarden. 5. Moet de werkgever verplicht gehoor geven aan een verzoek van de werknemer een andere bedrijfsarts in te schakelen? a. Ja, dat moet altijd. b. Dat hoeft nooit. c. Alleen bij langer dan 1 jaar ziekte. Zie pagina 12 voor de antwoorden.

Ziek uit dienst kost werkgever veel geld tekst: Bas Vorstermans

Een zieke werknemer is niet altijd even gemakkelijk. Vooral de re-integratie van een langdurig zieke werknemer vergt vaak veel tijd en energie. Misschien bent u geneigd te denken dat het eenvoudiger zou zijn als die zieke werknemer een tijdelijk contract had. Maar ook de werknemer die ziek uit dienst gaat, kan u het nodige kosten.

V

oor een zieke werknemer heeft de werkgever gedurende 2 jaar een loondoorbetalingsverplichting. Gedurende die twee jaar moeten de werkgever en de werknemer zich inspannen om de werknemer te re-integreren in zijn eigen of in ander passend werk. UWV beoordeelt na 1 jaar

en 9 maanden aan de hand van het re-integratiedossier (de schriftelijke weergave van het verloop van het ziekteverzuim en de re-integratie) of de re-integratie-inspanningen voldoende waren. Is dat niet het geval, dan krijgt de werkgever van UWV een zogenaamde loonsanctie. De werkgever moet dan het


loon van de werknemer nog maximaal een jaar langer doorbetalen, alvorens UWV beoordeelt of de werknemer een WIAuitkering krijgt. Zijn de re-integratieinspanningen wel voldoende geweest, dan vindt die beoordeling meteen plaats. Afhankelijk van de verdiencapaciteit die de zieke werknemer nog heeft, beoordeelt

10

UWV of de werknemer een WIA-uitkering (bestaande uit verschillende varianten, afhankelijk van de ernst en duur van arbeidsongeschiktheid) krijgt of niet. In beide situaties hangt het van de omstandigheden af of de werkgever de werknemer in dienst moet houden in aangepaste werkzaamheden of tot ontslag kan overgaan. Er is nagenoeg geen mogelijkheid tot tussentijdse beëindiging (dus vóór de WIA-beoordeling) van het dienstverband. Tot zover het wettelijke stramien dat bekend staat onder de Wet Verbetering Poortwachter. Hoewel dus de mogelijkheden om vóór de WIA-beoordeling de arbeidsovereenkomst te beëindigen zeer beperkt zijn, kan het toch voorkomen dat de arbeidsovereenkomst tussentijds eindigt. Denk bijvoorbeeld aan de zieke werknemer met een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd: Deze arbeidsovereenkomst eindigt in beginsel van rechtswege, of de werk nemer nu ziek is of niet. Of denk aan de werknemer die de arbeidsovereenkomst heeft opgezegd toen hij nog niet ziek was, maar vervolgens in de opzegtermijn alsnog ziek werd. Hoe wordt daarmee omgegaan? Deze werknemers, ook wel vangnetters genoemd, hebben in beginsel recht op een Ziektewetuitkering totdat zij hersteld zijn (en in de werkloosheidswet instromen) of twee jaar aaneen gesloten ziek zijn (en alsnog de WIA-keuring kunnen ondergaan).

Wet BEZAVA Gebleken is dat deze vangnetters relatief veel gebruikmaken van de Ziektewet en de WIA-uitkeringen. Om daaraan paal en perk te stellen, is per 1 januari 2014 de Wet BEZAVA in werking getreden, die voor de genoemde categorie vangnetters een gedifferentieerde premie ten laste van de ex-werkgever introduceert. Deze gedifferentieerde premie is ook van toepassing op werknemers die bij einde dienstverband niet ziek waren, maar zich binnen vier weken na einde dienst verband alsnog ziek melden. Het soort premie dat de werkgever moet betalen hangt af van de totale loonsom van de werkgever: Er wordt onderscheid gemaakt tussen grote (totale loonsom > 3,14 miljoen), middelgrote (totale loonsom 314.000 > 3,14 miljoen) en kleine werkgevers ( totale loonsom < 314.000). Grote en middelgrote werkgevers betalen een hogere premie naarmate van hen afkomstige vangnetters gebruikmaken

van de Ziektewet of van de WIA. Voor kleine werkgevers geldt nog wel een sectorale premie. De gedifferentieerde premie voor grote en middelgrote werkgevers wordt berekend volgens T-2: De uitkeringsomvang per ex-werkgever van twee jaar geleden is bepalend voor de premie in een bepaald jaar. Daarbij kan de doorlopende uitkering tot maximaal 12 jaar (!) na einde dienstverband meegerekend worden. De financiële consequenties van de Wet BEZAVA voor de werkgever waarvan een werknemer uit dienst gaat die lang durig ziek is of binnen 4 weken na einde dienstverband wordt, zijn daardoor groot.

Wat te doen? Er zijn een aantal momenten waarop uw alertheid kan lonen om de gedifferentieerde premie niet op te laten lopen. • Bij personeel met een tijdelijk contract is het van belang de re-integratie serieus te nemen. Ziek uit dienst kost immers (mogelijk veel) geld via de gedifferentieerde premie. Bovendien dient de werkgever een werknemer indien van toepassing ‘ziek uit dienst’ te melden bij UWV. Duurde de ziekte al zes weken of langer, dan moet de werkgever ook een re-integratieverslag aan UWV toesturen waaruit blijkt welke acties in het kader van de re-integratie zijn ondernomen. Wanneer UWV vindt dat de voormalig werkgever de reintegratie te laks heeft aangepakt, kan die werkgever sancties verwachten. • Zoals gezegd wordt de gedifferentieerde premie ook gebaseerd op werknemers die ten tijde van het einde van het dienstverband nog niet ziek waren, maar dat binnen 4 weken nadien alsnog worden. Een belangrijke uitzondering hierop is de werknemer die voordat hij ziek werd al een WW-recht had verworven (of elders in dienst trad). Het is daarom aan te raden ervoor te zorgen dat een werknemer (die niet ziek is) bij einde dienstverband zo snel mogelijk een WW-uitkering aanvraagt en verkrijgt. • Wanneer een werknemer ziek uit dienst gaat, krijgt de werkgever als belanghebbende een afschrift van de toekenningsbeschikking van de ZW-uitkering. Als die beschikking niet klopt, kunt u bezwaar aantekenen. Bezwaar kan betrekking hebben op de vraag of de werknemer wel werkelijk ziek was ten tijde van het einde van het dienstverband (of de vier weken daarna). Wanneer de werknemer zelf de arbeids overeenkomst heeft opgezegd of heeft


meegewerkt aan beëindiging terwijl hij ziek was, heeft de werknemer een zogenaamde benadelingshandeling verricht en heeft hij daarom geen recht op een ZW-uitkering. • U heeft in 2013 en 2014 al premie beschikkingen van de belastingdienst met betrekking tot de verschillende premievarianten ZW en WGA (WIA) ontvangen. Heeft u deze gecontroleerd? Is de premie bijvoorbeeld gebaseerd op werknemers die daadwerkelijk bij u in dienst zijn geweest? En was u ook wel werkelijk de laatste werkgever? Werknemers die een ZW-uitkering hebben gehad wegens zwangerschapsen bevallingsverlof, tellen niet mee voor de hoogte van de premie en moeten dus niet zijn vermeld in de premiebeschikking. Dat geldt ook voor werknemers die na einde dienstverband eerst een WW-uitkering ontvingen voordat zij ziek werden. Ook schijnt UWV wel eens fouten te maken met de vermelde uitkeringshoogte. • Zo lang een werknemer nog in dienst is, kan de werkgever invloed uitoefenen op het ziekteproces door sturing op de re-integratie. Vanaf het moment dat de arbeidsovereenkomst is geëindigd (en de ZW-uitkering begint) is UWV degene die de re-integratie samen met de werknemer vorm moet geven. Hoewel de re-integratieverplichtingen onder de ZW aanzienlijk zijn, is UWV niet altijd voortvarend in de aanpak. Het kan dus slim zijn de arbeidsovereenkomst van een zieke werknemer juist te verlengen, om zo de controle op het proces te behouden. • Een andere (nogal vergaande) methode om zelf controle over het proces te houden, is de keuze voor eigenrisicodragerschap voor de ZW en WGA (WIA). Daarmee is de werkgever verlost van de gedifferentieerde premie, maar draagt hij natuurlijk wel alle risico voor instroom in de ZW en WGA. De werkgever blijft dan (in plaats van UWV) ook verantwoordelijk voor de re-integratie vanuit de uitkeringssituatie. Een eigenrisicodrager kan zich ook privaat herverzekeren. Vaak kan een gerichte aanpak van de situatie kosten voorkomen of verminderen. Zo kan bijvoorbeeld in de vaststellings overeenkomst met een werknemer rekening worden gehouden met de hierboven beschreven problematiek. Natuurlijk helpen de juristen van VBS u graag met eventuele vragen over deze materie.

11

Kennis werkkostenregeling is verplicht voor onderwijswerkgevers tekst: Noor Dietvorst

De fiscale regels rondom de werkkostenregeling zijn verplichte kennis voor onderwijswerkgevers. VBSchrift zet de belangrijkste regels en wijzigingen op een rij.

D

e in 2011 ingevoerde werkkostenregeling heeft tot doel de fiscale regels over arbeidsvoorwaarden te vereenvoudigen. De kern van deze regeling is dat allerlei bijzondere regels, zoals voor fiets, geschenken, vakbondscontributie, personeelsreizen en internet, vervallen. Daarvoor in de plaats kwam één algemene vrijstelling die werkgevers kunnen gebruiken om dit soort zaken aan hun werknemers te verstrekken. Die vrijstelling bedroeg in 2014 1,5 procent van de loonsom van de werkgever. De staatssecretaris van Financiën heeft in een brief van 3 juli 2014 aan de Tweede Kamer aangegeven dat de overgangs periode, waarin werkgevers de oude regels mogen toepassen, met ingang van 1 januari 2015 definitief vervalt. Dan wordt de werkkostenregeling met een aantal aanpassingen voor iedereen verplicht. Deels zijn die aanpassingen versoepelingen, waardoor de vrijstelling nog maar 1,2 procent van de loonsom bedraagt. Het keuzerecht vervalt daarmee ook. U kunt niet meer kiezen tussen het systeem van vrije vergoedingen en verstrekkingen en de werkkosten regeling. Alleen de werkkostenregeling bestaat nog.

Inhoud wijzigingen De werkkostenregeling wordt voor iedereen verplicht gesteld en de vrije ruimte daalt van 1,5 procent naar 1,2 procent. Uit budgettaire overwegingen moet het forfait omlaag met 0,3 procent. Dit terwijl de vrije ruimte eigenlijk het fundament

van de werkkostenregeling was. Werk gevers die niets of weinig hebben aan de verruimingen, gaan er hierdoor dus mogelijk op achteruit. Indien dit algemeen forfait van 1,2 procent vanaf 1 januari 2015 wordt overschreden, dan is de werkgever 80 procent loon belasting verschuldigd over het meerdere. Bepaalde vergoedingen worden beschouwd als ‘gerichte vrijstellingen’ en raken het algemene forfait niet. Zo zijn intermediaire kosten vrijgesteld. Dit zijn kosten die de werknemer moet maken in opdracht en voor rekening van de werk gever (bijvoorbeeld de kosten van de benzine voor de bedrijfsauto of de gekochte stiften voor het whiteboard op school). Daarnaast zijn er in 2015 zes gerichte onbelaste vrijstellingen: • Reiskosten (tot maximaal € 0,19 per kilometer); • Tijdelijke verblijfkosten (maaltijden tijdens dienstreizen of met zakelijke relaties, overnachtingen etc.); • Kosten van cursussen, seminars, symposia, congressen, studiereizen, outplacement, beroepsorganisaties en vakliteratuur; • Studiekosten; • Extra kosten van tijdelijk verblijf buiten het land van herkomst in het kader van de dienstbetrekking; • Zakelijke verhuiskosten. Vanaf 1 januari 2015 geldt tevens een noodzakelijkheidscriterium voor gereedschappen, computers, mobiele communicatie en dergelijke. Een telefoon of tablet


is belastingvrij, zolang ze onder het noodzakelijkheidscriterium vallen. De werknemer moet deze telefoon of tablet dan dus wel in redelijkheid nodig hebben en ook feitelijk gebruiken voor de werkzaamheden.

Vergoeding advocaatkosten Bij ontslagprocedures is het vaak gebruikelijk om de kosten rechtsbijstand van de werknemer op te nemen in de vaststellingsovereenkomst. Geregeld wordt dan overeengekomen dat de advocaat van de werknemer een factuur met btw naar de werkgever stuurt. De vraag rijst dan dus of loonbelasting verschuldigd is over deze vergoeding van rechtsbijstand en of de gefactureerde btw door de werkgever in aftrek kan worden gebracht. De definitie van loon op basis van artikel 11 lid 1 van de Wet op de Loonbelasting 1964 luidt als volgt: al hetgeen dat uit een dienstbetrekking of een vroegere dienstbetrekking wordt genoten, daar onder mede verstaan hetgeen wordt vergoed of verstrekt in het kader van de dienstbetrekking. De vergoeding voor kosten rechtsbijstand is daarom in beginsel onderworpen aan de heffing van loonbelasting. Een dergelijk ‘voordeel’ vloeit in feite voort uit de (vroegere) dienstbetrekking. Vergoedingen voor advocaatkosten vallen niet onder de gerichte vrijstellingen en moeten zodoende uit het algemeen forfait worden betaald. Het voorgaande houdt in, dat de werk gever wordt geconfronteerd met een eindheffing loonbelasting van 80 procent indien er sprake is van een overschrijding

12

van het algemeen forfait van 1,2 procent. De werkgever kan er dan echter ook voor kiezen om de vergoeding voor advocaatkosten als belast loon te beschouwen. Er is dan geen sprake meer van een onbelaste vergoeding vanuit het algemeen forfait. In feite komt de rekening dan dus bij de werknemer te liggen.

Outplacementvergoeding Door de kosten voor outplacement als een gerichte vrijstelling op te nemen, wordt volgens de parlementaire toelich-

ting aangesloten bij de ontwikkeling van outplacementtrajecten naar een algemeen geaccepteerd instrument van sociaal personeelsbeleid. Het algemeen forfait wordt hier dus niet geraakt, in tegenstelling tot de vergoeding van de kosten voor rechtsbijstand. Uit de parlementaire toelichting blijkt namelijk dat een outplacementtraject steeds vaker leidt tot het versterken van persoonlijke vaardigheden van de werknemer. Anders dan bij rechtsbijstand voor de werknemer, is het bij outplacement dus

wél mogelijk dat de werkgever een outplacementbureau inschakelt om zijn (ex-) werknemer te coachen of te begeleiden, en dat de werkgever als opdrachtgever een contract met dit bureau sluit. De werkgever wordt daarmee afnemer van de dienst die het outplacementbureau verricht. De onderlinge rechtsverhoudingen tussen werkgever en werknemer staan bij dit ‘afnemerschap’ van werk gever niet in de weg, nu werkgever en werknemer op het punt van outplacement geen tegenstrijdige belangen hebben.

Antwoorden op de VBS Helpdeskquiz Vraag 1 – b De staatssecretarissen van Onderwijs en Financiën hebben begin juli 2014 besloten naar aanleiding van vragen vanuit de PO-Raad en onderwijsinstellingen dat er een vrijstelling komt voor btw voor diensten die voortvloeien uit het ondersteuningsplan in het passend onderwijs. De vrijstelling kan worden benut door het samenwerkingsverband en door de deelnemers. De formele uitwerking van dit besluit volgt zo snel mogelijk. Er wordt gekozen voor een voorlopige vrijstelling tot 1 augustus 2016. In de periode tot 1 augustus 2016 zal worden gesproken over een definitieve regeling voor het passend onderwijs die beter past binnen de huidige weten regelgeving.

Vraag 2 – b Wanneer een schoolbestuurder een werknemer bij een van zijn scholen wil benoemen, wordt het bestuur geacht deze persoon, de eigen wachtgelder, te benoemen. Een eigen wachtgelder is iemand die langer dan een jaar, onaf gebroken, bij een schoolbestuur heeft gewerkt en nu een WW-uitkering ontvangt. Een wachtgelder moet volgens de regels met voorrang de vacature aangeboden krijgen. Gebeurt dat niet, dan krijgt het bestuur voor de nieuw aangestelde kracht geen vergoeding van het ministerie van Onderwijs (OCW). Dit geldt ook

Vraag 5 – b voor tijdelijke werknemers en ziekte vervangers. Projectbenoemingen van meer dan een jaar tellen wel mee. In alle gevallen moet er sprake zijn van een uitkering ten laste van de werkgever: geen uitkering dan ook geen eigen wachtgelder.

Vraag 3 – a De 40 uur duurzame inzetbaarheid bestaat uit zowel lesgebonden als nietlesgebonden uren. In overleg met de werknemer bepaalt de werkgever de verdeling van deze uren.

Vraag 4 – c Uit een uitspraak van het gerechtshof in Amsterdam blijkt dat tablets voor zakelijk gebruik door de rechter definitief vrijgesteld zijn van loonheffing . De uitspraak is goed nieuws voor scholen die tablets aanschaften en die te maken kregen met een naheffing van de Belastingdienst. Volgens het gerechtshof moet de tablet als communicatiemiddel worden beschouwd, omdat deze voornamelijk is bedoeld voor internetten, e-mailen en het versturen van berichten. En niet voor het schrijven van lange teksten. Daarmee komt ook de 90 procent-regel die voor computers geldt, te vervallen. Computers moeten vrijwel volledig zakelijk worden gebruikt, voor tablets die belastingvrij worden verstrekt, hoeft dat gebruik slechts 10 procent te zijn.


Het staat een werknemer uiteraard wel vrij om een andere bedrijfsarts te vragen, maar aan dat verzoek hoeft niet te worden voldaan, ook al is de werknemer ontevreden over de arts in kwestie. De werkgever heeft nu eenmaal een keuze gemaakt voor een arbodienst en bepaalt daarmee in feite ook met welke bedrijfsarts de zieke werknemer te maken krijgt. Hoewel die keuze voor een arbodienst in overleg en met instemming van de medezeggenschapsraad wordt gemaakt, heeft de individuele werknemer verder geen directe invloed op die keuze. Een werknemer kan dan ook niet simpelweg afzien van contact met de bedrijfsarts die hem niet bevalt. Doet hij dat wel, dan kan hem dat zijn loon of uiteindelijk zelf zijn baan kosten. De zieke werknemer moet volgens de wet namelijk in alle redelijkheid meewerken aan een onderzoek waarmee zijn werkgever kan bepalen of de werk nemer terecht verzuimt. Datzelfde onderzoek stelt de werkgever ook in staat de werknemer te helpen met re-integreren, iets dat de werkgever wettelijk is verplicht te doen.

Heeft u behoefte aan nadere uitleg of ondersteuning? Neem dan gerust contact op met de VBS Helpdesk.

13

Verenigingsnieuws

Dilemma’s in het bestuur

Bespaar op printkosten met Printen voor Scholen Staat er bij u op school ook een mooie printer met veel mogelijkheden? Misschien herkent u dan ook de problemen die daar soms mee gepaard gaan. Hoge printkosten, storingen. Een onduidelijk contract en weinig inzicht in wat u echt nodig heeft. Komt dit u bekend voor, dan is ons aanbod Printen voor Scholen iets voor u. De adviseurs van Printen voor Scholen bekijken uw huidige situatie en geven aan hoe u kosten kunt besparen. Als de dienstverlening bevalt en u wilt hier gebruik van blijven maken, dan kunt u een abonnement afsluiten voor 5 euro per machine per maand. Tot de dienstverlening behoren zaken als controle van facturen, overleg met de leverancier over uw contract, het voorkomen van storingen. Op www.printenvoorscholen.nl vindt u alle informatie die u nodig heeft.

Wwz voor uw school De nieuwe Wet werk en zekerheid (Wwz) verandert maatregelen rond ontslag en flexibel personeel. Wat zijn de consequenties voor uw organisatie? Kom naar onze voorlichtingsbijeenkomst Wet werk en zekerheid en spijker uw kennis bij. Advocaten Sheila Meijer en Noor Dietvorst gaan in op de gevolgen van de nieuwe wet voor uw school. Zij bespreken hoe u met deze gevolgen om kunt gaan én hoe u erop kunt anticiperen. Omdat de consequenties van de nieuwe wet voor iedereen anders uitpakken organiseren we de bijeenkomst voor verschillende doelgroepen. Zo is er een bijeenkomst voor vrijwillige bestuurders, en een andere voor directeuren en P&O’ers. Kijk onder het kopje ‘Agenda 2015’ en op www.vbs.nl voor de actuele data.

Werkt bestuur en toezicht precies zoals het op papier beschreven is? In de praktijk zijn er altijd grijze gebieden, dilemma’s die in het dagelijks werk ontstaan. Hoe ga je daarmee om? Op initiatief van VBS heeft een aantal organisaties samen het instrument Dialemma ontwikkeld (naast VBS onder andere de VO-raad, VOS/ ABB en Verus). Dialemma helpt bestuurders en toezichthouders in het vo samen het gesprek aan te gaan met hulp van fictieve, veel voorkomende dilemma’s. Meer weten over bestuur en toezicht in de praktijk? Of een dilemma-avond voor uw eigen bestuur organiseren? Bel of mail Edward Moolenburgh: 06 102 496 21 of [email protected] .

Zon voor Scholen Scholen plaatsen steeds vaker zonnepanelen op hun dak om op duurzame wijze energie op te wekken. Is dit alleen een investering in duurzaamheid, of levert het ook een besparing op? Als u via VBS gebruik maakt van het aanbod van Zon voor Scholen is dat voordelig. Zon voor scholen gaat uit van de besparingspotentie van uw gebouw. Via een zonnepaneleninstallatie bespaart u direct op uw energierekening. Met die besparing kunnen de panelen worden gefinancierd. U kunt dus zonder voorinvestering een zonnepaneleninstallatie laten plaatsen, produceert meteen duurzame elektriciteit en bespaart op termijn steeds meer op de energiekosten. Meer weten? Kijk op www.vbs.nl of www.zonvoorscholen.nl .

Agenda 2015 Modelbrief aanzegging Een van de veranderingen door de Wwz is de aanzegplicht voor tijdelijke arbeidsovereenkomsten van zes maanden of langer. Die houdt in dat u werknemers met een tijdelijk contract minimaal één maand van tevoren schriftelijk moet laten weten of hun contract al dan niet verlengd wordt. Gebeurt dit niet, dan dient u een vergoeding te betalen aan de werknemer. Speciaal voor VBS-leden is er een modelbrief aanzegging opgesteld. U kunt deze gratis opvragen bij [email protected] o.v.v. modelbrief a anzegging.

12-01 Wwz voor vrijwillige bestuurders in het po 14-01 Medezeggenschap bij eenpitters in het po 21-01 Wwz voor directeuren en P&O-ers in het po 22-01 VBS Helpdesk: een praktische workshop over de cao po 23-01 Wwz voor directeuren en P&O-ers in het vo 30-01 Financiën voor startende directeuren in het po 05-02 Flexarbeid in het po 03-03 Flexarbeid in het vo 04-03 Dilemma’s bij bestuur en intern toezicht po 10-03 Strategisch HRM-beleid in het onderwijs 17-03 VBS Helpdesk: praktische workshop over dossiervorming 19-03 Personele en juridische aspecten bij krimp in het po 26-03 Rechtspositie in het po Kijk voor de volledige agenda op www.vbs.nl/agenda


14

VBS, Verbindend voor diversiteit in onderwijs tekst: van de redactie --- fotografie: Rolf van Koppen

De aanwezige leden op de 93ste algemene ledenvergadering van VBS gingen op reis. In de vertrekhal van het Kontakt der Kontinenten in Driebergen konden ze op 26 november met een drankje nog even rustig de batterijen opladen voor de trektocht begon.

D

rie reisgezelschappen onder de bezielende leiding van VBS-reisleidsters trokken langs een diversiteit aan workshops: ondernemerschap, communicatie, voor komen van klachten, samenwerking, spanningsveld eigenheid-certificering en inspectie versus eigenzinnigheid. De inhoud van iedere

workshop was tot stand gekomen in een samen werking tussen VBS-bestuur, VBS-medewerkers en VBS-scholen. Inspireren en interactie stonden centraal. Tussen de workshops zorgde een afwis selend menu van fingerfood voor de nodige energie. Met als finaal akkoord een dessertbuffet in de aankomsthal.


15

Welkom Algemeen directeur Simon Steen heette de aanwe zigen welkom op de algemene ledenvergadering. Het was voor hem een bijzondere avond. Deze ALV was de laatste onder zijn bezielende leiding. Zijn opvolgers Edward Moolenburgh en Koen Groene veld schetsten in een paar minuten de piketpalen van VBS in de komende jaren. Het wordt een span nende reis waar de aankomende directie en het VBS-team veel zin in hebben (zie pagina 6).

High five voor ondernemerschap De Stichting Nutsscholen Breda heeft ruime ervaring met ondernemerschap. Vijf kern gedachtes staan daarbij centraal: • beschouw ondernemen als een competentie, niet als een bezigheid; • gericht ondernemerschap vraagt om visie en doel; • blijf voortdurend initiatief nemen; • samenwerking is cruciaal om van 1+1=3 te maken; • wees aanwezig bij overleggen en bijeenkomsten. Ben Sanders (algemeen directeur van de Nuts scholen Breda en penningmeester VBS-bestuur) en Frans-Joseph De Graaff (directeur De Hoogakker) zetten hun workshopdeelnemers letterlijk in bewe

ging. Met als basis de coöperatieve structuur ‘Geef één, krijg één’ (Spencer Kagan), wisselden deel nemers in paren tips over ondernemen uit. Na een high five zette iedere deelnemer zijn tip uiteen en overhandigde daarna een kaartje met de tip. Aan de levendige uitwisseling van tips te oordelen is ondernemen een hot item in onderwijsland. De levendige discussies zetten de aanwezigen voort op de gang.

Succesfactor voor (ouder)betrokkenheid Communiceer, vertel wat je doet, wees open. Dat was de boodschap van Marije Veldhuis, VBSbestuurslid en directeur Visser ’t Hooft Lyceum. De school communiceert veel per brief. En dat werkt. Maar wat doe je, als je meer interactie wilt en bijvoorbeeld ouders meer wilt betrekken bij projecten? Martin van Dam (ouder-bestuurder Casimirschool Gouda) en Paul Verheul (ICT’er en echtgenoot van een leerkracht bij dezelfde school) ontwikkelen samen een digitaal communicatie platform voor directie/bestuur, leerkrachten en ouders. Zij gaven in hun workshop een kijkje in de afwegingen, knelpunten en oplossingen. Het resultaat is een sociaal platform waar alle


16

betrokkenen geïnformeerd worden én samen kun nen werken aan of meedenken in (onderwijs)pro jecten.

Oei, u deed het fout Een school die het zo bont maakt, heeft geen bestaansrecht. Daar waren de deelnemers aan de workshops over klachten op school het snel over eens. Een leerkracht en directeur die zeer slecht geïnformeerd zijn over wat er in de klas en op het schoolplein gebeurt. Die wel heel erg vasthouden aan procedures en protocollen (als die er al zijn) zonder daadwerkelijk met de leerlingen te probe ren pesten als onacceptabel fenomeen bespreek baar te maken. Nu was dit gelukkig een rollenspel met Dorine Dane (ambtelijk secretaris van de Landelijke Klachtencommissie) als leerkracht en Aske Janbroers (VBS-bestuurder) als directeur, waaraan de deelnemers aan de workshop enthousi ast deelnamen. Veel beter ging het Dane af toen ze vanuit haar betrokkenheid bij de klachtencommis sie inzicht kon geven in de procedures rondom het klagen op school: handel snel en adequaat.

Overstapplaats: huishoudelijk deel Als rustpunt tussen de etappes was er het huis houdelijk deel van de Algemene Ledenvergadering.

Voorzitter Wobine Buijs legde in haar jaarrede onder andere de link tussen haar werk als burge meester van Oss en het onderwijsveld. Uiteindelijk gaat het om dat kind op het schoolplein en die burger in de stad. In het huishoudelijk deel werden de jaarcijfers 2013 en de begroting 2015 vastgesteld. Het agendapunt statutenwijziging kon niet wor den afgerond omdat het quorum ontbrak (op 15 december vond hiervoor een tweede ALV plaats). Aan het slot van het huishoudelijk deel werd ook stilgestaan bij het aanstaande afscheid van Simon Steen als algemeen directeur van VBS. Jos Cremers, het langstzittende bestuurslid en al samenwerkend met Steen toen deze als directeur 27 jaar geleden begon, sprak hem toe. In zijn dankwoord bena drukte Steen, die werd benoemd tot erelid, dat hij met VBS al die jaren stem heeft willen geven aan mensen die zelf maatschappelijk verantwoording willen nemen: ‘Mijn verhaal is nu uit, dat van VBS niet. VBS blijft onderweg.’

Overstapplaats: Bazaar Tijdens de bazaar konden de aanwezigen langs diverse stalletjes en kraampjes informatie en inno vatieve ideeën verzamelen. Enkele thema’s waren; de nieuwe cao, Dialemma, Wet werk en zekerheid, Onderwijs2032.nl, Jan Kersten Fonds, de Gezonde


17

School, Beleidsscan Governance, Financiën en HRM netwerken voor leden en secretariaats voering. Voorzitter Begaafdheidsprofielscholen Dick van Hennik was aanwezig om met leden van gedachten te wisselen over excellentie in scholen en hoogbegaafdheid. De diverse voordelen voor scholen zoals Printen voor Scholen, Energie voor Scholen, Zon voor Scholen en Schoolinkoop.nl werden in de kijker gezet.

Samen beter, beter samen Johan Taal (bestuurder RESPONZ en lid VBSbestuur, Aart Blok (directeur Maurice Maeterlinck school, onderdeel van RESPONZ) en Edward Moolenburgh (VBS) reflecteerden met de leden over de do’s en don’ts van samenwerking.

do’s • Gemeenschappelijke focus:

De VBS Helpdesk wist aanwezigen te trekken met een heuse quiz. Hieruit bleek dat personeels vraagstukken nog niet zo gemakkelijk zijn. Niemand had de vijf vragen (zie pagina 9) goed. Als beste kwam Mathieu Arnouts, rector VCL naar voren. Hij heeft drie uur gratis juridisch advies gewonnen.

Houdt de inspectie innovatie tegen? Een ‘voldoende’ wordt het nieuwe ‘zwak’. De inspectie is er enkel en alleen voor de deugdelijk heid van het onderwijs. De inspectie weerhoudt scholen van innoveren; door toezicht kiezen scho len voor zekerheid. Aan de hand van deze drie stellingen prikkelden Jona Isaac (senior-adviseur VBS) en Jos Cremers (algemeen directeur van Het Rhedens en bestuurslid van VBS) de deelnemers aan de workshop over de onderwijsinspectie tot debat. Over het algemeen waren de deelnemers tamelijk eensgezind in hun opvattingen ten aan zien van de stellingen. Ja, het predicaat voldoende (zoals voorgesteld in het nieuwe toetsingskader) wordt het nieuwe zwak. Ja, de inspectie is er alleen om de deugdelijkheid van het onderwijs te toetsen (maar kan toch ook een gewaardeerde critical friend zijn). Maar nee, de inspectie staat innovatief gedrag van scholen niet in de weg; er blijft ruimte voor eigenzinnigheid. De discussie over (proporti oneel) toezicht is in ieder geval nog lang niet beslecht.

de leerling! • Denken in netwerken • Oog voor de relatie (komt voor de inhoud) • Erken en benut de verschillen • Wederzijdse afhankelijkheid • Situationele souplesse • Durven loslaten • Vanuit bestuurder aandacht voor verbinding met werkvloer en vice versa • Gezamenlijke beelden en taal • Gelijkwaardig • Oog hebben voor de belangen van de ander en meedenken met zijn/haar dilemma • Kwetsbaar durven zijn

Eigenheid voorop en toch excellent Ben je Excellente School dankzij of ondanks eigenheid? Die vraag wierp Frans Bendermacher (VBS-bestuurslid en directeur Delfsche School vereeniging) op aan de deelnemers. Hij heeft ervoor gekozen de eigenheid van de school centraal te stellen en géén excellentiebeleid te voeren. ‘We hebben ons niet anders of beter voorgedaan en we hebben er ook bewust voor gekozen de aanmelding stil te houden.’ In 20 minuten nam Bendermacher de deelnemers mee in het verhaal van zijn school. Over leren van elkaar, eigenheid in samenspraak, en het spanningsveld dat overblijft en hoe je daar mee om kunt gaan. Aan het eind konden deel nemer kort met elkaar in debat. Deelden zij de overtuigingen of zagen zij het anders? De teneur was dat eigenheid altijd voorop moet staan in het onderwijs. Een kind is meer dan Cito-resultaat: cognitief, sociaal-emotioneel en creatief.


don’ts • Alleen belang eigen

organisatie voorop • Zet de cijfers niet naar

je hand • Te veel visie, plannen,

documenten • De één is net iets gelijker

dan de ander • Streven naar het grote ideaal • Structuur centraal (en niet

cultuur) • We doen het er maar bij

(passend onderwijs)

18

Meten moet ... met mate tekst: Akke Tick --- fotografie: Rolf van Koppen

Roger Standaert, ere-professor Comparatieve Pedagogiek van Universiteit Gent schreef een boek over meten-met-cijfers in het onderwijs. VBSchrift initieerde hierover een gesprek tussen deze hoogleraar en Ferdinand Mertens, oud-Inspecteur-Generaal van het Nederlandse onderwijs. Meten is nodig, maar weet wat je meet en wat je daarbij over het hoofd ziet.

I

n Nederland is meten in het onderwijs inmiddels een vast bestanddeel van de beleidscul tuur. Bij een kritische kantteke ning erover hoor je al snel dat je je niet wilt verantwoorden.’ In Vlaan deren wordt ook gemeten. Maar minder en anders namelijk niet nationaal’, aldus Standaert. ‘Ik zie de overheidsdruk daar toenemen. Dat is ook de reden dat ik aan het boek “De becijferde school” ben begonnen. Ik zie meetcultuur evolueren naar een meetcultus.’

Dag pedagogen, hallo psychologen ‘In Nederland is geïnspireerd door de VS de aandacht voor meten ontstaan tegen het einde van de jaren vijftig’, aldus Mertens. ‘Van grote invloed was het pamflet “Vijven en Zessen” van Prof. Adriaan de Groot. In die publicatie haalde deze psycholoog met wiskundige achtergrond de bestaande beoordelingscultuur in het Nederlandse onderwijs volledig onderuit. Hij benadrukte de psycho logie, het individuele en speelde de pedagogen van de kaart. De Groot was een theoretisch wetenschapper maar ook een pragmaticus. Hij wist dat hij draagvlak nodig had buiten de wetenschap en bouwde met steun van de overheid het Cito uit. Dat instituut werd uitvalsbasis voor de verdere doordringing van ons onder wijs met meetbenaderingen.’ Stan daert voegt eraan toe dat de sociale wetenschappen de natuurweten schappen na wilden doen met kwan titatieve lijstjes. En belangrijker nog met kwalitatieve eigenschappen in cijfers te willen gieten.’


19

Leerkracht aan zet Standaert is bezorgd als hij ziet hoe de rol van de leerkracht stelselmatig wordt gedegradeerd. Hij erkent dat er leerkrachten zijn met onvoldoende competenties maar dan moet je daar in investeren. ‘Het helpt niet dan maar kwantitatieve eenheidstoetsen op te leggen. Competenties verwerf je door intervisie, collegiaal overleg en een betere vooropleiding.’ Het belang van feedback is enorm zegt Mertens: ‘Het zou moeten dienen als motivatie voor leerlingen, leerkrachten en scholen. Cijfers versimpelen te veel de werkelijkheid. Wie goed wil evalu eren en testen heeft veel tijd en ener gie nodig. Is het niet nuttiger die te besteden aan de verhoging van de kwaliteit van de leraar, onderwijs ontwikkeling en het curriculum. Dat is wat het onderwijs van de 21ste eeuw nodig heeft.’

12 100 251 13 87 96 15 14 55 64 12 100 251 13 87 96 15 14 55 64 12 100 251 13 87 96 15 14 55 41 35 251 80 4 62 10 29 81 43 41 35 251 80 4 62 10 29 81 43 41 35 251 80 4 62 10 29 81 28 71 98 1475 47 981 547 5 65 2288 71 98 1475 47 981 547 5 65 28 71 98 1475 47 981 547 5 781 3 713 87 96 15 14 55 64 41 781 3 713 87 96 15 14 55 64 41 781 3 713 87 96 15 14 55 64 41 35 251 8 53258 124 53 700 9 65 6535 35 251 8 53258 124 4 53 700 9 65 35 251 8 53258 124 53 700 9 36 >25 7 23 111 265480 350 574 444 5 7 23 111 265 5745444 480 350 574 444 569 7 23 111 265480 3508 1 5814 55 64 41 35 251 80547 5 1 5814 558 64 41 35 251 80547 5 1 5814 55 64 41 35 251 80547 5 25 < 54 65 781 3 8474 14 5 6 874 021 3 65 781 32 8474 1455 5 6% 874 021 3 65 781 3 8474 1495 46 874 021 555 493 87 96 15 14 55 64 41 9 555 493 87 96 15 14 55 64 41 9 555 493 87 961154 14 55 64 41 9 ROGER STANDAERT 65 480 350 514 2 55 64 41 35 251 65 480 350 514 55 64 41 35 251 65 480 350 514 55 64 41 35 251 80 4 62 10 29 81 43 28 71 98 80 4 62 10 29 81 43 28 71 98 80 4 62 10 29 8811 43 28 71 5 1475 47 981 547 5 65 781 3 7131475 47 981 547 5 65 781 3 713 1475 47 981 547 5 65 781 31/713 87 96 15 14 55 64 41 3355 251 8 87 96 15 14 55 64 41 35 251 8 87 96 15 14 55 64 41 35 251 88 53258 124 53 700 974 444 35 53258 124 53 700 974 444 35 53258 124 53 700 974 444 251 812 100 251 13 87 96 15 65 251 812 100 251 13 87 96 15 65 251 812 100 251 13 87 96 15 480 350 574 444 5 7 23 111 265480 350 574 444 5 7 23 111 265480 350 574 444 5 7 23 111 265 12 100 251 13 87 96 15 14 55 64 12 100 251 13 87 96 15 14 55 64 12 100 251 13 87 96 15 14 55 41 35 251 80 4 62 10 29 81 43 41 35 251 80 4 62 10 29 81 43 41 35 251 80 4 62 10 29 81 101 28 71 98 1475 47 981 547 5 65 28 71 98 1475 47 981 547 5 65 28 71 98 1475 47 981 547 5 3/1510 781 3 713 87 96 15 14 55 64 41 781 3 713 87 96 15 14 55 64 41 781 3 713 87 96 14 55 64 41 2/2124 53 700 9 35 251 8 53258 124 53 700 9 65 35 251 8 53258 124 53 700 9 65 35 251 8 53258 5 480 350 574 444 5 7 23 111 265480 350 574 444 5 7 23 111 265480 350 574 444 5 7 23 111 265 99 1 5814 55 64 41 35 251780547 5 1 5814 55 64 41 35 251 80547 5 1 5814 55 64 41 35 251 80547 5 65 781 3 8474 14 5 66874 021 3 65 781 3 8474 14 5 6 874 021 3 65 781 3 8474 14 5 6 874 021 555 493 87 96 15 14 55 64 41 9 555 493 87 96 15 14 55 64 41 9 555 493 87 96 15 14 55 64 41 9 8 65 480 350 514 55 64 41 35 251 65 480 350 514 55 64 411835 251 65 480 350 514 55 64 64 41 35 251 80 4 62 10 29 81 43 28 71 9988 80 4 62 10 29 81 43 28 71 98 80 4 62 104 29 81 43 28 71 1475 47 981 547 5 65 781 3 7131475 47 981 547 5 65 781 3 7131475 47 981 547 5 53 65 781 3 713 24 87 96 15 14 55 64 41 35 251 8 87 9966 15 14 55 64 41 35 251 8 87 96 15 14 55 64 41 35 251 9 974 444 53258 124 53 700 974 444 35 53258 124 53 700 974 444 351 53258 124 53 700 251 812 100 2251 51 13 87 896315>165 65251 251 812 100 251 13 87 96 15 665 251 812 100 251 13 87 96 15 5 480 350 574 444 5 7 23 111 265480 350 574 444 5 7 23 111 265480 350 574 444 5 7 23 111 265

>

4 15

x

73 = 14/20

8

-

3

f(x)

6

DE + 4 BECIJFERDE SCHOOL = 72

21

52

100

6

7

8

9

10

96

2

76

5 4

10 7 9/ 100

3

MEETCULTUS EN MEETCULTUUR

Kinderen worden vanaf jonge leeftijd in steeds hogere mate in cijfers uitgedrukt. Deze worden jaar na jaar over genomen. Dit heeft gevolgen voor hun toekomst. Roger Standaert schetst in zijn boek een pedagogische kijk op cijfers of met andere woorden op meten in het onderwijs. Meten zou jongeren moeten helpen hun talenten zo goed mogelijk te ontplooien en overbodige mislukkingen te vermijden. In de huidige schoolcultuur loopt dit gevaar. Het boek levert discussiestof. Het mag in iedere school die staat voor een eigen visie niet ontbreken. Ook is het zinvol voor iedere politicus die onderwijs in zijn portefeuille heeft.

DE BECIJFERDE SCHOOL

12 100 251 13 87 96 15 14 55 64 12 100 251 13 87 96 15 14 55 64 12 100 251 13 87 96 15 14 55 41 35 251 80 4 62 10 29 81 43 41 35 251 80 4 62 10 29 81 43 41 35 251 80 4 62 10 29 81 Van 1475 jongs 47 af worden geconfronteerd rapporten. 28 71 98 981 547kinderen 5 65 28al 71 98 1475 47met 981cijfers 547 5op65hun28toetsen 71 98 en1475 47 981In547 5 heel wat gevallen bepalen die cijfers al vroeg hoe het met hen verder zal lopen. Cijfers en 781 3 713 87 96hebben 15 14 een 55 grote 64 41waarde 781 3 713 96 15 14van 55 een 64 41 781Ze 3zijn713verleidelijk 87 96 15en14ze55 64 41 metingen voor 87 de toekomst kind. geen compromissen. 35 251 maken 8 53258 124 53 700 9 65 35 251 8 53258 124 53 700 9 65 35 251 8 53258 124 53 700 9 neutrale boodschappen. Ze verhullen vaak de werkelijkheid 480 350Maar, 574cijfers 444 en 5 7metingen 23 111 zijn 265geen 480 350 574 444 5 7 23 111 265480 350 574 444 5 7 23 111 265 die erachter schuilgaat. Je kunt immers vragen stellen over ‘wat’ gemeten wordt en wat niet. 1 5814 Ook 55 64 41 35en251niet80547 1 5814‘hoe’55gemeten 64 41 35wordt. 251 Het 80547 5 1 5814dat55we64alles 41 35 251 80547 5 ‘waarom’ in het5minst optimisme, kunnen dat geldt evenzeer voor het meten van de kwaliteit 65 781becijferen 3 8474 14en meten, 5 6 874is vaak 021 bovenmaats. 3 65 781 3 En8474 14 5 6 874 021 3 65 781 3 8474 14 5 6 874 021 van scholen en zelfs van de kwaliteit van het onderwijs in een land. 555 493In 87 96 15 14 55 64 41 9 555 493 87 96 15 14 55 64 41 9 555 493 87 96 15 14 55 64 41 9 dit boek stelt de auteur indringende vragen over het omgaan met cijfers en indicatoren. elkaar zonder de 65 achterliggende 65 480Vaak 350 worden 514 55 cijfers 64 41 kritiekloos 35 251 65naast 480 350 514gezet, 55 64 41 35dat251 480 350 514aannames 55 64 41 35 251 De signalen van een opkomend technocratisch denken wijzen naar een cultus 80 4 62zichtbaar 29zijn. 81 cijferen. 43 28 Vanuit 71 98zijn 80 ervaring 4 62 10in 29 81 43 28 van 71 onderwijssystemen, 98 80 4 62 10 29illustreert 81 43 28 71 van10 meten en het vergelijken auteur 1475 47de981 547de5uitwassen 65 781 3daarvan. 7131475 47 981 547 5 65 781 3 7131475 47 981 547 5 65 781 3 713 boek alternatieve pedagogisch denken over64 cijfers, 87 96 Tegelijkertijd 15 14 55 64schetst 41 35dit251 8 een 87 96 15 14 55visie64vanuit 41 35het251 8 87 96 15 14 55 41 35 251 en indicatoren. Het resultaat is een samenhangende, pedagogische kijk op meten in 53258 metingen 124onderwijs. 53 700 974visie 444heeft 35 53258 124 53 700 974evalueren 444 35van53258 124 53 als 700op974 het Die zowel betrekking op het de leerlingen, het 444 van251 onderwijssystemen. jongeren helpen hun96 15 251 812evalueren 100 251van 13 scholen 87 96 15en 65 812 100 251 13Dit 87 meten 96 15 moet 65 251 812 100 251 om 13 87 talenten zo goed mogelijk te ontplooien, terwijl overbodige mislukkingen worden vermeden. 480 350Op574 444 5kan7 23 111 265480cijfercultus 350 574 plaats 444 5 maken 7 23 111 350 574 444 5 7 23 111 265 die wijze de opkomende voor265 een480 cijfercultuur. 12 100Het 251boek 13 87vermijdt 96 15 overbodig 14 55 64 12jargon, 100 251 13 87 96 15 14 55 64 12 100 251 13 87 96 15 14 55 zodat het discussiestof levert voor een breed lezerspubliek onderwijsmensen. 41 35 251 80 van 4 62geïnteresseerde 10 29 81 43ouders, 41 35 politici 251 80en4uiteraard 62 10 29 81 43 41 35 251 80 4 62 10 29 81 28 71 98 1475 47 981 547 5 65 28 71 98 1475 47 981 547 5 65 28 71 98 1475 47 981 547 5 781 3 713 87 96 15 14 55 64 41 781 3 713 87 96 15 14 55 64 41 781 3 713 87 96 15 14 55 64 41 35 251 8 53258 124 53 700 9 65 35 251 8 53258 124 53 700 9 65 35 251 8 53258 124 53 700 9 480 350 574 444 5 7 23 111 265480 350 574 444 5 7 23 111 265480 350 574 444 5 7 23 111 265 1 5814 55 64 41 35 251 80547 5 1 5814 55 64 41 35 251 80547 5 1 5814 55 64 41 35 251 80547 5 65 781 3 8474 14 5 6 874 021 3 65 781 3 8474 14 5 6 874 021 3 65 781 3 8474 14 5 6 874 021 ROGER STANDAERT 555 493 87 96 15 14 55 64 41 9 555 493 87 96 15 14 55 64 41 9 555 493 87 96 15 14 55 64 41 9 kende een gevarieerde loopbaan in het onderwijs. Achtereenvolgens was hij lerarenopleider, 65 480onderwijsbegeleider 350 514 55 64 41 en35 de251eerste 65 480 350 514 41 35die251 65 480 350 514 64de41 35 251 directeur van55 de 64 dienst verantwoordelijk was 55 voor eindtermen in het onderwijs. Hij doceerde vergelijkende en internationale pedagogiek aan 80 4 62de 10 29 81 43 28 71 98 80 4 62 10 29 81 43 28 71 98 80 4 62 10 29 81 43 28 71 Universiteit Gent. Hij publiceerde een tiental boeken en talrijke artikels in nationale en tijdschriften. 1475 47internationale 981 547 5 65 781 3 7131475 47 981 547 5 65 781 3 7131475 47 981 547 5 65 781 3 713 87 96 15 14 55 64 41 35 251 8 87 96 15 14 55 64 41 35 251 8 87 96 15 14 55 64 41 35 251 53258 124 53 700 974 444 35 53258 124 53 700 974 444 35 53258 124 53 700 974 444 251 812 100 251 13 87 96 15 65 251 812 100 251 13 87 96 15 65 251 812 100 251 13 87 96 15 9 0 3574 3 4444 9 6 05977 23 111 265 480 350 574 444 5 7 23 111 265480 350 574 444 5 7 23 111 26594807 8350

2

Boek ‘De becijferde school’

ROGER STANDAERT

De meetobsessie is niet enkel meer voor leerlingen constateren beide heren. Standaert: ‘Naast het beoorde len van leerlingen zie je nu ook

‘Natuurlijk moeten scholen beoor deeld worden’, vervolgt Standaert. ‘Dat is iets anders dan allemaal het zelfde doen. De vrijheid van onder wijs stelt ons in staat te leren en niet als robots lijstjes af te werken. Scholen zouden een inspannings verplichting voor leerlingen moeten nakomen en dat is iets anders dan een bepaalde beoordeling op resulta ten vinden de onderwijsmensen.

Consecutiviteit of met andere woor den het op elkaar afstemmen van onderwijsniveaus is daarbij belang rijk. Ik ageer tegen met een moment opname de toekomst van een kind of school te hypothekeren.’

1

Meten moet Wie denkt dat Mertens en Standaert tegen meten zijn, heeft het helemaal mis. Mertens: ‘Meten is in het moderne onderwijs niet meer weg te denken. Het is echter noch een begin punt noch een eindpunt. Dat lees ik ook in het genuanceerde boek van Standaert, maar hij laat ook zien hoe het meten uit de hand kan lopen zoals in Engeland het geval lijkt. Hij laat zien wat met meten verantwoord kan en op welke wijze met meetresul taten behoort te worden omgegaan.’ Standaert beaamt dit: ‘Met het boek wil ik meten, toetsen, cijferen en evalueren een plaats geven in een coherent en hoofdzakelijk pedagogi sche visie. Het werken met cijfers is nu zo gesystematiseerd dat het con curreert met de eigen capaciteit tot evalueren en beoordelen door de leraar of professional zoals in Neder land graag gezegd wordt. In Neder land is het meten trouwens veel verder doorgedrongen dan in Vlaan deren. De verplichte eindtoets en het centraal eindexamen zijn in Vlaande ren nog onbestaande. En gelukkig maar, al zie ik helaas ook een tendens in die richting.’

r ankings ontstaan van scholen. Een zeer onwenselijke ontwikkeling die van scholen een eenheidsworst maakt en de kwaliteit negatief beïn vloedt. Mertens: ‘De Nederlandse overheid gaat via de inspectie nu ook op scholen labels zoals zwak, vol doende, goed en excellent plakken. Was het debat eerst toegespitst op de leerlingen en hun vervolgonderwijs, nu gaat het om de scholen. Zien we net een flexibelere houding ten opzichte van leerlingen, gaat de over heid in de verstarring richting scho len.’ Standaert: ‘Scholen vergelijken leidt tot een soort formule waar niets inpast. Het haalt de nuance, de eigen heid, de focus van de scholen eruit.’

8 dl

Tegen het einde van de jaren ’80 van de vorige eeuw bestond met name op het internationale niveau steeds meer belangstelling voor de vergelijking tussen onderwijssystemen. Standaert: ‘Ook internationaal zag en zie ik de Oeso met een toetsenlawine steeds meer een opdringerige schoonmoe der worden. Pedagogen, onderwijs sociologen, onderwijskundigen met enige maatschappelijk gezag zijn er nauwelijks nog. De benadering van de Oeso sluit naadloos aan bij het economisch denken en onderwijs is een onderdeel van de gedragsecono mie.’ Ook de nieuwe manier van denken over verantwoordelijkheid en autonomie droeg bij aan een ver antwoordingscultuur die gebaseerd is op cijfers.

4

) f(x

Lezersaanbieding Bestel ‘De becijferde school’ met gratis verzending op www.uitgeverijacco.be/debecijferdeschool en vermeld de actiecode BS00GZ1114. De actie loopt tot 31 januari 2015. Verzendtermijn: ±1 week.


De becijferde school • Meetcultus en meetcultuur • Roger Standaert • Acco Leuven/Den Haag • 2014 • ISBN: 9789033496097 • Prijs: E 29,50

Benut de nieuwe cao. Maak uw ambities waar! Elke schoolorganisatie heeft eigen ambities. Nieuwe ontwikkelingen bieden altijd weer mogelijkheden. Zo ook de nieuwe cao voor het primair onderwijs. VBS helpt u kansen uit de cao te benutten. Sessie 1 Start: Ambitiegesprek met directie/bestuur

Sessie 2 Het vervolg: Verbinding met alle betrokkenen

Welke ambities heeft de school en hoe kan de nieuwe cao helpen om die ambities waar te maken? Voor welke uitdagingen en knelpunten staat de school? Welke mogelijkheden biedt de nieuwe cao po? Heeft het overlegmodel of het basismodel voor keur? Hoe gaan we naar de 40-urige werkweek? In gesprek met de directeur of een groep van directeuren komen we tot keuzes voor uw school.

In de tweede sessie gaan bestuur, (G)MR, P&O en/ of leraren in gesprek met elkaar. Ook voorlichting over de cao po kan hier onderdeel van zijn. De invulling en het specifieke onderwerp worden op maat toegesneden: uw ambitie staat centraal. Afhankelijk van uw vraag zet VBS begeleiding met een financiële, HRM, organisatorische of juridische invalshoek in. Een voorbeeld als onderwerp voor sessie 2 is te komen tot het overlegmodel. Hiervoor heeft VBS een methode om samen in gesprek te gaan aan de hand van kernvragen. Ideeën worden kenbaar gemaakt aan elkaar, gecombineerd en gezamenlijk gaat u op zoek naar een oplossing. Na afloop zijn de kaders voor het overlegmodel besproken. In een vervolg kan een stappenplan om hier op school niveau invulling aan te geven worden opgesteld.

Meer informatie of aanmelden? Neem contact op met de VBS Helpdesk: 070 331 52 15 of [email protected] .

04 Simon Steen neemt afscheid. 18 Meten moet. december jaargang 40. vbschrift. 13 VBS, verbindend voor diversiteit in onderwijs. nr

Recommend Documents