===================================
ViNT Business Technology Update mei 2003 jaargang 2, nummer 3 verschijnt elke 6 weken Verkenningsinstituut Nieuwe Technologie onderdeel van Sogeti Nederland e-mail:
[email protected] info: www.sogeti.nl/vint telefoon: +31 (0)20-6606600 secretariaat: Margo Langeweg
=================================== Inhoud ViNT BTU mei 2003 1 Lifestyle Technology Symposium donderdag 12 juni 2 SARS: de sectoren, de effecten, de maatregelen 3 Amerikaanse IT wel productief 4 Amerikaanse best practices IT-Governance 5 De kwantitatieve IT-portfolio In het volgende nummer onder meer... * Trust & Leadership * Einde aan de scepsis over IT-productiviteit =================================== 1 Lifestyle Technology Symposium 12 juni =================================== Ons jaarlijkse prachtige ViNT-symposium staat weer op stapel! We hebben weer sprekers van naam en faam. Wat dacht u bijvoorbeeld van Peter Cochrane? Voormalig Head of Research van British Telecom en nu de top-visonair die verbonden is aan MIT. Of van Emile Aarts, Vice President Philips Research, onlangs nog breed uitgemeten in Computable (Philips stelt de mens centraal, 11.04.03). Nieuwsgierig? Kijk snel op www.sogeti.nl onder evenementen. =================================== 2 SARS: de sectoren, de effecten, de maatregelen =================================== China. We hebben het er in onze VBTU's vaak met u over gehad. Een oprukkende economie met een onverstoorbaar groeiende IT-sector. Nu de Zuidoostaziatische regio proestend van de SARS te bed wordt gehouden, rijst de serieuze vraag hoe het de economie zal vergaan. We geven u uit alle windstreken van de economie voorbeelden van SARS-effecten, en tonen u de verwoede pogingen het nieuwe gevaar economisch beteugeld te krijgen. SARS: de sectoren "I know that SARS is effecting demand - it's having effect on everything". Dat zegt Ali Nimi, de olieminister van Saudi-Arabië. SARS heeft de vraag naar olie doen dalen, en dat komt vooral door de afname van de vraag naar kerosine in Azië. De OPEC vergadert binnenkort over de gevolgen daarvan voor de productie. De Hongkong Retail Management Association meldt dalingen van detailhandels-omzet tussen 50 en 80 procent. Traditionele Chinese medicijnen en de fiets verkopen beter dankzij SARS. Beter gezond op de fiets dan opgepropt in een tjokvolle metro. Ook voor fabrikanten van Burberry-jassen is de SARS-epidemie merkbaar. De jassen die gretig aftrek vinden op
luxe verkooppunten van vliegvelden moeten het met fors mindere klandizie doen. De grote Australische vissersvloot is lamgelegd door het virus nu de restaurants in Hong Kong hun bestellingen uitstellen. De grootste klappen vallen in toerisme en luchtvaart. Luchtvaartmaatschappijen schrappen de diensten, oplopend tot 40% van hun vluchten, en de bezettingsgraad van hotels in Singapore is gedaald naar 20%, in Hong Kong zelfs 10%. De overheid in Singapore heeft gemeld dat in de eerste 13 dagen van april het aantal aankomsten op vliegvelden met 61% is gedaald. Overigens ging er in de Chinese Toeristensector vorig jaar 73 miljard euro om. Cijfers over effecten op deze branche zijn bij ons nog niet bekend. Wie in de branche zit die reizen overbodig maakt, is er ook een positief effect te melden. Onderzoek van Business Travel Coalition (BTC) half april toont een toename in de vraag naar videoconferencing (67%), teleconferencing (65%), webconferencing (43%) en webcasting (28%). SARS: de effecten Wie voorspelt wat over SARS? De Wereldbank heeft SARS "the most pressing issue facing the global economy" genoemd en belangrijker dan de oorlog in Irak. De bank voorspelt een daling van 1% van de economische groei voor de gehele Aziatische regio als gevolg van SARS. Singapore en Hong Kong krijgen 2% voor hun kiezen. De Wereldhandelsorganisatie (WTO) zegt dat SARS de economische groei in 2003 gaat afremmen. De Citigroup, US' financiële reus, heeft zijn groeivoorspelling voor China teruggebracht van 7,6% naar 6,7%. Een percentage dat nog steeds erg florissant is, dat zal niemand willen ontkennen, ook al was de economische groei in China vorig jaar 1,3% hoger. David Dodge, governor van de Bank of Canada, doet de meest nuchtere uitspraak over het gevolg van SARS op de economie. "Het heeft slechts een impact op de korte termijn... maar als een epidemie als SARS doorgaat, dan wordt het overduidelijk een heel serieus probleem". Misschien kunnen we de voorspellingen op dit punt beter aan de doctoren dan aan de economen overlaten. Voorlopig speelt SARS de wereldeconomie parten en kunnen we over de gevolgen op lange termijn pas inschatten als we het verdere verloop van de ziekte kennen. SARS: de maatregelen De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zegt dat we nog tijd hebben om SARS een halt toe te roepen, maar vreest anders voor de minder ontwikkelde landen en gebieden, zoals India, de landen ten zuiden van de Sahara en de binnenlanden van China. De belangrijkste maatregel blijft om de SARS haarden te lokaliseren en te 'verzegelen', zoals inmiddels in China is gebeurd met een aantal huizenblokken, winkelcentra, ziekenhuis en een universiteit. Ondertussen worden economische maatregelen afgekondigd om de rem op de economie te compenseren. Hong Kong heeft plannen aangekondigd voor een investering van 1,5 miljard dollar, en is daarmee de grootste injectie in de regio als een direct gevolg van SARS. Singapore houdt het bij een bescheiden 130 miljoen dollar, maar kent dan ook wel een lager aantal besmettingsgevallen. Ook de internationale Air Transport Association (IATA) wil niet lijdzaam toekijken en kondigt een "battle plan" aan "to combat SARS", een idee dat geboren is uit het overleg tussen meer dan 100 luchtvaartmaatschappijen. Gartner VP en Research Director Dan Miklovic adviseert bedrijven om de bedrijfseigen risico-modelleringstechnieken toe te passen, die de impact op de wereldeconomie en China vertalen naar consequenties voor de eigen organisatie. Zijn advies is om niet te vertrouwen op de media en de regeringen om dat te doen. Afgaande op de feiten lijkt dat een zinvol advies. Want de vraag blijft wat we met openheid van de Chinese regering en adequaat handelen in een eerder stadium niet heel veel problemen voorkomen hadden kunnen worden. Of het vertrouwen in de Chinese regering teruggewonnen kan worden, moet de komende weken blijken. Op een politieke crisis in een van de snelst groeiende economische grootmachten zit nu even niemand te wachten. =================================== 3 Amerikaanse IT wel productief ===================================
Op dinsdag 22 april 2003 drukte het Financieel Dagblad op pagina 5 een artikel af dat de IT-versus-productiviteitsknoop definitief doorhakt. Vier onbevooroordeelde Nederlandse wetenschappers - Van Ark (RUG), Bartelsman (VU), Boot (UvA) en Bovenberg (KUB) gaven unaniem te kennen dat recente cijfers zonneklaar laten zien dat IT nu echt effect begint te sorteren. Althans in Amerika. In Europa nog niet. En dat zal nog wel even zo blijven. Van Ark: 'Het productiviteitseffect van IT in de Verenigde Staten kun je niet meer negeren. Qua intensiteit lopen we hier achter en dat haal je niet even in.' Bartelsman voegt daaraan toe: 'Het is verbazingwekkend wat er [in de VS] allemaal aan productiviteitsonderzoek wordt gedaan. Ik denk dat de Fed sowieso beter is in het signaleren hoe het met de echte economie staat. Productieprocessen, arbeidsmarkten, goederen- en vervoersstromen, prijsontwikkelingen - tot in de kleinste details is daar bij de Fed kennis over. Zowel statistisch als analytisch hebben ze grip op de groeipotentie van de economie. Dan heb ik toch het idee dat de Europese Centrale Bank qua toepassingen nog theorieën van tien of twintig jaar geleden gebruikt.' Zo, die kunnen we in onze zak steken. In de volgende VBTU leest u meer over dit belangrijke onderwerp. De ROI-berekeningen van Strassmann, het leeglopen van de Internet-luchtbel vanaf maart 2000, de gerelateerde IT- en telecomdips, plus het schandaleuze failliet van met name ebusinessreus Enron en kabelaar WorldCom (tegenwoordig weer MCI) hebben de afgelopen jaren meer dan voldoende aanleiding gegeven tot wantrouwen en doemdenken over de rol IT. Maar het einde aan de scepsis over de productiviteit van IT lijkt nu dus definitief nabij. =================================== 4 Amerikaanse best practises IT-Governance =================================== ViNT dompelde zich onder in het gedachtegoed van Forrester Research over IT Governance. In Boston bespraken we de visies uit ons eigen Nederlandse onderzoek en gingen we op zoek naar Amerikaanse best practises. We concludeerden dat de bedrijven met de meest succesvolle IT Governance aanpakken, het geld het werk laten doen. IT Governance is door ons in voorgaande VBTU-edities al vaak besproken. Onze ViNTpublicatie over dit onderwerp nadert zijn voltooiing. Met Peter Weill van MIT stellen we vast wat IT Governance is, namelijk "the single most important predictor of getting value from IT". De vraag die dan onmiddellijk opdoemt is natuurlijk hoe we komen tot een frisse aanpak die tot resultaten leidt. Bobby Cameron, principal analyst van Forrester research, ziet geld als de spil waar alles om draait. 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Bepaal eerst hoeveel geld je toe wilt kennen aan nieuwe initiatieven. Verdeel deze strategische pot naar de diverse bedrijfsgebieden. Laat de business voorstellen doen. Vertaal de doelen in meetbare resultaten. Laat de resultaten terugkomen in de management rapportages. Reken af op resultaat.
En zie hier een pragmatisch, full-cycle IT-Governance mechanisme is geboren. Een strategische portfoliobenadering en Activity Based Costing vormen de basis. De aanpak van Forrester is gebaseerd op zeer actueel bestpactice-onderzoek. Forrester schat in dat nu nog slechts 5% van de bedrijven op deze manier werkt. Maar deze bedrijven opereren in de opinie van Forrester significant beter. Horen we u hier mitsen en maren over de keerzijde van ABC? Bobby Cameron draait ons geen rad voor ogen. Hij toont ons de echte waarde van deze aanpak: IT en business worden zo gedwongen om met elkaar in gesprek te komen. De dollars vormen het mechanisme om de toenadering af te dwingen. En o ja, we kunnen dan ook definitief afscheid nemen van de vraag aan de CIO hoeveel IT nu heeft opgeleverd afgelopen jaar.
Die kan "lekker achterover leunen" en laat de business het rekenwerk doen. Want wie wilden nu ook al weer zo graag uit de startblokken met deze nieuwe initiatieven? Een interessante vraag: Heeft de Amerikaanse IT-productiviteit misschien wat te maken met de Governance aanpak van onze pragmatische cross-atlantische vrienden? Gelukkig hebben wij in Nederland Chris Verhoef. Hij en Bobby Cameron gaan hand in hand in hun missie om portfoliomanagement onder de aandacht te krijgen. We bevelen u dan ook graag het hier volgende item over Chris Verhoef en portfoliomanagement aan. =================================== 5 Kwantitatief IT-portfoliomanagement =================================== IT-portfoliomanagement is tot op heden een ondergeschoven kindje, of, zoals Chris Verhoef, hoogleraar aan de VU, zelf zegt: een terra incognita. Volstrekt onontgonnen terrein dus. Daarmee doen we onszelf enorm tekort. Want met een beetje handig rekenen aan IT-onderdelen kunnen we toch vrij gemakkelijk de vingers leggen op wonde plekken. Want dat zijn IT-uitgaven voor veel ondernemers natuurlijk bij uitstek: schrijnende gevallen van het ene gat met het andere dichten. Om moedeloos van te worden. Maar dat hoeft dus helemaal niet. In oktober 2001 bijvoorbeeld stond in het Amerikaanse CIO Magazine een artikel onder de titel 'Do The Math' (www.cio.com/archive/100101/math.html): haal nou gewoon eens de stofkam door je IT, maak een inventarisatie en ga daar eens op een systematische manier wat aan rekenen. Dat hoeft helemaal niet zo moeilijk te zijn. En, gegeven de slechte discipline die de meeste bedrijven op dit moment hierin hebben, is elke portfolio-activiteit waarschijnlijk grote winst. Het is Verhoef uit het hart gegrepen. Kennelijk is het echter allemaal makkelijker gezegd dan gedaan. Van Paul Strassmann (www.strassmann.com) hebben velen de afgelopen decennia opgestoken dat rekenen aan IT geen enkele zin heeft. Maar zo zit het niet. Strassmanns conclusies moeten we begrijpen als: we geven ongecontroleerd geld uit aan IT. Er zit geen enkele lijn in. Portfoliomanagement - een mooi woord voor werkelijk een paar hele simpele en zinvolle dingen - kan daar verandering in brengen. Niet het kopje laten hangen dus! We staan overigens op het verkeerde been wanneer we denken de aandelenportfoliowichelarij van Nobelprijswinnaar Markowitz van toepassing te kunnen verklaren op IT. Verhoef toont dat zonneklaar aan in de eerste pagina's van zijn 96 bladzijden tellende verhandeling, getiteld: 'Quantitative IT Portfolio Management' (2002). Er zit niks anders op dan Markowitz gauw terzijde te schuiven. In tegenstelling tot aandelen zijn ITresources immers verre van uitruilbaar. Vervolgens zullen we zelf de formules moeten afleiden waar het om gaat inzake IT-portfoliomanagement. Verhoef toon zich hier erg bedreven in. Stap voor stap stelt hij een en ander op voor CMM-niveau 1. Daar immers bevinden zich de meeste organisaties. Referentiegegevens over het eigen doen en laten zijn daar amper bekend, kortom: eigenlijk doet men maar wat op goed geluk. Nou, handen uit de mouwen dus: laten we nou gewoon eens beginnen en het verder uitbouwen in de tijd. Gelukkig is er de database van Capers Jones (www.spr.com) die als benchmark kan fungeren en is er zoiets als de ISBSG (International Software Benchmarking Standards Group: www.isbsg.org.au). De database van Capers Jones bevat momenteel gedetailleerde gegevens over ruim 10.000 verschillende IT-projecten uit de afgelopen decennia. Daarnaast toont Verhoef aan dat de functiepuntenmethodiek een goed uitgewerkt meetinstrument is.
Gegeven het feit dat alle IT-systemen altijd 'in beweging zijn', moeten we de activiteiten ten aanzien van softwaresystemen in organisaties op noemers brengen, zoals: analyse, ontwerp, programmeren, testen en 'ermee werken' (operations). De Activity-Based Costing-literatuur (www.pitt.edu/~roztocki/abc/abctutor) leert ons dat er in totaal niet meer dan 25 categorieën zijn. Allemaal hangen ze sterk samen. Dat helpt aanzienlijk bij de opstelling van de formules waarmee we de IT-portfolio en de dynamiek daarbinnen in kaart kunnen brengen. Voor de verschillende typen werkzaamheden en verschillende soorten software stelt Verhoef verschillende formules en parametriserende constanten op. Bij elkaar kun je dan bijvoorbeeld komen tot een aantal TCO-berekeningen. Wat ViNT betreft, is dit document van onze weldenkende hoofdstedelijke prof voor iedere IT-beslisser verplichte literatuur! Een mailtje naar
[email protected] is voldoende, dan sturen we u het artikel toe.
=================================== Meer weten over een van de berichten hierboven? Stuur een e-mail naar
[email protected]. ViNT Business Technology Update verschijnt 8x per jaar: 31 jan, 15 mrt, 30 apr, 15 jun, 31 jul, 15 sep, 30 okt, 15 dec Kent u nog andere lezers voor deze ViNT BTU? Mail hun gegevens dan door naar
[email protected]. ===================================
