: Machineveiligheid. RTC-project

:

Machineveiligheid RTC-project

Veilige apparaten

Veilige apparaten - algemeen

: SICK NV/SA

: RTC – machineveiligheid

: Marcel de Jonge

Veilige apparaten

: SICK NV/SA


: Marcel de Jonge

3

Veilige apparaten

:

Alle apparaten die wij gebruiken, moeten veilig zijn voor gebruik.

:

Hoe weten we of een apparaat veilig is voor gebruik? -

CE-markering

:

Nagenoeg elk apparaat is tegenwoordig voorzien van zo’n CE-markering

:

Deze markering is ten laste van de fabrikant.

: SICK NV/SA


: Marcel de Jonge

4

Veilige apparaten

:

Wat is een veilig apparaat? -

:

Een apparaat is veilig wanneer het bij normale gebruiksomstandigheden en gebruiksduur geen enkel risico oplevert. Tenzij (zeer) beperkte risico’s die verenigbaar zijn met het gebruik van het apparaat.

Voorbeeld - grasmachine -

Vormt bij normaal gebruik geen gevaar

-

Bij het wegnemen van de beschermkappen, wordt dit een gevaarlijk toestel. ▪

: SICK NV/SA

Dit is geen normale gebruiksomstandigheid !!


: Marcel de Jonge

5

Veilige apparaten

:

Wie/wat is een fabrikant?

:

Degene die … -

:

… het apparaat ontwerpt … het apparaat fabriceert … het apparaat in de handel wil brengen binnen de Europese Unie

Deze fabrikant moet niet per-se gevestigd zijn in de Europese Unie -

Kan ook Chinese of Japanse fabrikant zijn.

: SICK NV/SA


: Marcel de Jonge

7

Veilige apparaten

:

Wat betekent zo’n CE-markering? -

:

Dat het apparaat, verkocht binnen de Europese Unie, voldoet aan de minimale eisen, inzake veiligheid Deze minimale eisen, zijn beschreven in Europese richtlijnen

Als een fabrikant aan deze eisen voldoet, is de CE-markering op het apparaat hier het bewijs van.

: SICK NV/SA


: Marcel de Jonge

8

Veilige apparaten

:

Wat is een Europese richtlijn?

: :

Elke Europese richtlijn is een wet. In België is een wet van toepassing als de koning deze ondertekend heeft en verschenen is in het Staatsblad -

:

Het wordt dan een wet ‘bij koninklijk besluit (= KB)’ Elke Europese richtlijn moet omgezet worden in een nationale wet

Aangezien iedereen zich aan de wet moet houden, geldt dit ook voor bedrijven die apparaten op de Belgische markt willen brengen. -

Ook al zitten die aan de andere kant van de wereld.

: SICK NV/SA


: Marcel de Jonge

9

Veilige apparaten :

Op welke apparaten moet de CE-markering? -

Op elk apparaat dat onder een Europese richtlijn valt

-

Er zijn meer dan 20 richtlijnen waarin meerdere productcategorieën worden genoemd, waaronder : ▪

▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪

▪ ▪ ▪ ▪ ▪

: SICK NV/SA

Speelgoed Gastoestellen Medische hulpmiddelen Voor de bouw bestemde producten Pleziervaartuigen Liften Centrale verwarmingsketels Eindapparatuur voor telecommunicatie Persoonlijke beschermingsmiddelen Machines Electrisch materiaal voor laagspanning Electro-magnetische compatibiliteit (EMC) Drukapparatuur … : RTC – machineveiligheid

: Marcel de Jonge

10

Machineveiligheid

Veilige machines

: SICK NV/SA


: Marcel de Jonge

Veilige machines

:

CE-markering geldt niet enkel voor toestellen voor dagelijks gebruik (consumenten goederen), maar ook voor productiemachines. -

Basis = machinerichtlijn Europees nummer = 2006/42/EG

: SICK NV/SA


: Marcel de Jonge

12

Risicobeoordeling

:

Hoe weten we of een machine veilig is? -

:

Uitvoeren van een risicobeoordeling -

:

Of waar zich de gevaren bevinden?

We willen weten waar er op de machine mogelijke gevaarlijke situaties kunnen voorkomen Op basis van deze vaststellingen, moeten we de machine veilig maken

Risicobeoordeling = -

Een gestructureerde manier om alle gevaren bloot te leggen Verloopt in 5 opeenvolgende stappen

: SICK NV/SA


: Marcel de Jonge

13

Risicobeoordeling Stap 1

:

Bepalen grenzen van de machine START

-

Gebruiksgrenzen ▪ ▪

-

Bepaling grenzen van de machine

Ruimtelijke grenzen ▪ ▪

-

Waarvoor wordt de machine/installatie gebruikt? Wie (operator, onderhoud, …) werkt er aan de machine/installatie?

In welke omgeving staat de machine Vrije ruimte rond machine

Andere grenzen ▪ ▪

: SICK NV/SA

Licht- en geluidsomstandigheden Properheid rond de machine (struikelgevaar, …)


: Marcel de Jonge

14


:

Bepalen grenzen van de machine - voorbeeld START

:

Grasmachine met benzinemotor -

▪ ▪ ▪

-

Voor het maaien van gras Zelf voort te duwen Gebruikt door een volwassen persoon

Ruimtelijke grenzen ▪ ▪ ▪

-


Gebruiksgrenzen

Voor buitengebruik (tuin) Kans op spelende kinderen in de buurt Kans op rommel in de tuin

Andere grenzen ▪ ▪

: SICK NV/SA

Motor maakt lawaai Werken in droog weer


: Marcel de Jonge

15


:

Stap 2 – Gevaren identificeren START

-

-

Binnen de vastgelegde grenzen alle mogelijke gevaren, mogelijke gevaarssituaties en gebeurtenissen vastleggen. Mogelijke gevaren : ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪

: SICK NV/SA


Identificatie van gevaren

Mechanisch Electrisch Thermisch Lawaai Trillingen Straling Gevaarlijke producten Ergonomie Werkomstandigheden Combinatie van gevaren


: Marcel de Jonge

16


:

Stap 2 – Gevaren identificeren - voorbeeld START

:

Normaal gebruik Rijden over iemands voeten



Stinkende uitlaatgassen Grijpen in de draaiende messen

:

Onderhoud Snijden aan messen Lekken van olie/benzine

: SICK NV/SA


: Marcel de Jonge

17


:

Stap 2 – Gevaren identificeren (verwonding) - voorbeeld START

:

Normaal gebruik Plettenover Rijden van tenen iemands voeten tot afsnijden vingers/handen Vergiftiging Stinkende – ademhalingsuitlaatgassen problemen



Grijpen in van de Afsnijden draaiende messen vingers/handen

:

Onderhoud Snijwonden Snijden aan aan messen vingers/handen Lekken vanvan het Vervuiling olie/benzine milieu

: SICK NV/SA


: Marcel de Jonge

18


:

Stap 3 – Risico’s inschatten START

-

-

Hierbij wordt voor ieder geïdentificeerd gevaar de mate van risico bepaald. Het risico hangt af van :


Ernst van de verwonding Kans dat de verwonding optreedt

▪ ▪


Risico-inschatting

Kans dat de verwonding optreedt Ernst

Risiconiveau Van het specifieke gevaar

van de verwonding hangt af van …

Afkomstig van het specifieke gevaar

Blootstelling van personen aan het gevaar … en …

Mogelijkheid om het gevaar te ontwijken De waarschijnlijkheid dat er een gevaarlijke situatie optreedt

: SICK NV/SA


: Marcel de Jonge

19


:

Stap 3 – Risico’s inschatten START

-

Ernst van de verwonding ▪ ▪ ▪ ▪

-

▪


B1 – zelden of kort B2 – vaak of lang

Risico-inschatting

Mogelijkheid op Gevaarsafwending ▪ ▪

-


Blootstelling aan gevaar ▪

-

E1 – geen verwonding E2 – lichte verwondingen E3 – zware verwondingen E4 – dood

G1 – mogelijk onder voorwaarden G2 – nauwelijks mogelijk

Waarschijnlijkheid op gevaarlijke gebeurtenis ▪ ▪ ▪

: SICK NV/SA

W1 – laag (komt niet voor) W2 – gemiddeld W3 – groot (komt vaak voor)


: Marcel de Jonge

20


:

Stap 3 – Risico’s inschatten - voorbeeld START

:

Normaal gebruik Plettenover Rijden van tenen iemands voeten tot afsnijden Niveau 4 vingers/handen Vergiftiging Stinkende – ademhalingsuitlaatgassen Niveau 0 problemen


Grijpen in van de Afsnijden Niveau 5 draaiende messen vingers/handen

:


Risico-inschatting

Onderhoud Snijwonden Snijden messen Niveau 3aan aan vingers/handen Lekken vanvan het Vervuiling Niveau 0 olie/benzine milieu

: SICK NV/SA


: Marcel de Jonge

21


:

Stap 4 – Risico’s beoordelen START

-

-

Bepalen of de ingeschatte risico’s laag genoeg zijn om te kunnen spreken van een aanvaardbare machineveiligheid. Een mogelijke indeling (bij gebruik risicomatrix) ▪ ▪ ▪ ▪

-

0-1 2-4 5-7 8-10 -

laag risico (geen maatregelen nodig) middelgroot risico (evt. maatregelen nodig) groot risico (maatregelen nodig) zeer groot risico (zeker maatregelen nodig)

Deze indeling is afhankelijk van het type industrie.

: SICK NV/SA




Risico-inschatting

Risico-evaluatie

: Marcel de Jonge

22


:

Stap 4 – Risico’s beoordelen - voorbeeld START

:

Normaal gebruik Niveau 4 Groot risico – niet aanvaardbaar


Niveau 0 Laag risico Niveau 5 Zeer groot risico – niet aanvaardbaar

:


Onderhoud

Risico-inschatting

Risico-evaluatie

Niveau 3 Groot risico – niet aanvaardbaar Niveau 0 Laag risico

: SICK NV/SA


: Marcel de Jonge

23


:

Stap 5 – Is de machine veilig? START

-

Als de vastgestelde risico’s voloende laag zijn om te kunnen spreken over een aanvaardbare machineveiligheid is de risicobeoordeling afgehandeld.



Risico-inschatting

-

Indien de vastgestelde risico’s in de risicobeoordeling van een te hoog niveau zijn, moeten risico-reducerende maatregelen getroffen worden.

Risico-evaluatie

Is de machine veilig ?

Ja

EINDE

: SICK NV/SA


: Marcel de Jonge

24


:

Stap 5 – Is de machine veilig? START

-

Als de vastgestelde risico’s voloende laag zijn om te kunnen spreken over een aanvaardbare machineveiligheid is de risicobeoordeling afgehandeld.



Risico-inschatting

-

Indien de vastgestelde risico’s in de risicobeoordeling van een te hoog niveau zijn, moeten risico-reducerende maatregelen getroffen worden.

Risico-evaluatie


Ja

Neen

EINDE Risico-reductie

: SICK NV/SA


: Marcel de Jonge

25

Risicoreductie :

Stap 6 – Risicoreductie START

-

-

Indien de vastgestelde risico’s in de risicobeoordeling van een te hoog niveau zijn, moeten risico-reducerende maatregelen genomen worden.

▪ ▪

▪

-


Mogelijke maatregelen : ▪

Afschermen van de gevaarlijke bewegingen Detecteren van de doorgang naar een gevaarlijke zone Het ontwerp van de machine aanpassen zodat er geen gevaren meer zijn = eigen aan het ontwerp De gebruikers informeren over mogelijke gevaren = geen structurele maatregel

Om zeker te zijn dat eventuele maatregelen op de juiste manier genomen worden, zijn er normen die voor ondersteuning zorgen. ▪

: SICK NV/SA


Bv. Bij het plaatsen van een afscherming – hoe groot moet dit zijn, hoe sterk en hoe kan dit veilig gebeuren?


Risico-inschatting

Risico-evaluatie


Ja

Neen


: Marcel de Jonge

26

Risicoreductie :

Stap 6 – Risicoreductie - voorbeeld START

:

Normaal gebruik

Oogbescherming dragen Minstens 12 jaar oud zijn



Lange broek

:

Onderhoud -

Afscherming messen

Stevige schoenen

Risico-inschatting

Risico-evaluatie

Gebruik maken van handschoenen Kraantjes dichtdraaien voor het kantelen van de machine Is de machine veilig ?

Ja

Neen


: SICK NV/SA


: Marcel de Jonge

27

Machineveiligheid

Hoe machines veilig maken?

: SICK NV/SA


: Marcel de Jonge

Veilige machines Passieve beschermingen

:

Alles wat iemand fysisch tegenhoudt om een gevaar aan te raken -

Hekwerk rondom de machine Lokale afscherming met een kapje

= aanraakbaar : SICK NV/SA


: Marcel de Jonge

29

Veilige machines Actieve beschermingen

:

Detectie aanwezigheid personen -

bv. door onderbreken van infrarode lichtstralen ▪

:

Onderbreken van de lichtstralen, laat de gevaarlijke beweging(en) stoppen

Veel voorkomende types -

Veiligheidslichtschermen Veiligheidsscanners Veiligheids camera-systemen

= onzichtbaar : SICK NV/SA


: Marcel de Jonge

30

Machineveiligheid

Veiligheidsafstanden

: SICK NV/SA


: Marcel de Jonge

Veilige machines :

Passieve beschermingen= aanraakbaar -

:

Actieve beschermingen = onzichtbaar -

:

Hekwerken Afschermingen Afdekkappen Tunnels

Lichtschermen Scanners Camerasystemen

Belangrijke vragen : -

Welke afmetingen moeten de beveiligingen minimaal en maximaal hebben? Waar mogen/moeten ze geplaatst worden?

: SICK NV/SA


: Marcel de Jonge

32

Veilige machines Passieve (aanraakbare) beschermingen

:

Specificaties -

Beschermende mechanische inrichtingen ▪

-

Veiligheidsafstanden ▪

▪

:

Behouden hun vorm en positie Gemeten vanop het oppervlak dat het lichaam of bovenste ledematen tegenhoudt Afstanden bepaald vanaf het niveau waarop de operator normaal staat (= referentievlak)

Het bepalen van de juiste veiligheidsafstand is belangrijk voor : -

Naar boven reiken naar een gevaarlijke zone/beweging Reiken over een beschermende constructie Reiken door openingen Rondom reiken door een opening Beperken vrije beweging onder beschermende inrichtingen veiligheidsafstanden op basis van tabellen in een norm

: SICK NV/SA


Veilige machines Passieve vs. actieve beschermingen

:

Passieve bescherming -

:

Actieve bescherming -

:

Mogelijkheid om verder te reiken door leunen op de constructie

Niet mogelijk om op te leunen In bepaalde gevallen mogelijk om te reiken tussen de optische stralen door

Daarom -

Procedure bepalen veiligheidsafstanden ▪ ▪

Actieve beschermingen

≠ Passieve beschermingen

: SICK NV/SA


: Marcel de Jonge

34

Veilige machines Actieve (onzichtbare) beschermingen

Contactloos werkende beveiligingen (lichtschermen, scanners, …)

:

Specificaties -

Detectie van personen die het gevarengebied willen indringen. Veilige stop van alle gevaarlijke bewegingen binnen bereik.

▪

-

:

Om de gevaarlijke bewegingen van de machine op een juiste manier weg te nemen, moet de herkenning van het indringen op het juiste moment gebeuren. >> Veiligheidsafstand

De veiligheidsafstand is afhankelijk van 4 factoren : 1. 2. 3. 4.

Bewegingssnelheid richting gevaar Hoe snel kan het gevaar stoppen Hoe ver staan de lichtstralen uit elkaar Hoe staat de detector opgesteld

: SICK NV/SA


: Marcel de Jonge

35

Veilige machines Actieve (onzichtbare) afschermingen

1.

Bewegingssnelheid richting gevaar -

Is de snelheid waarmee een lichaamsdeel de gevaarlijke zone nadert. = ingrijp- of inloopsnelheid

-

Afstand tot de gevarenzone < 0,5m (ingrijpen) ▪

-

Toenaderingssnelheid = 2000 mm/s (= armbeweging)

Afstand tot de gevarenzone > 0,5m (inlopen) ▪

: SICK NV/SA

Vastgelegd in de norm

Toenaderingssnelheid = 1600 mm/s


: Marcel de Jonge

36


2.

Hoe snel kan het gevaar stoppen -

De tijd tussen ▪

Onderbreken van het veiligheidsveld/detectieveld

en ▪

-

Gevaarlijke bewegingen in veilige toestand

Wordt bepaald door verschillende factoren : ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪

: SICK NV/SA

Reactietijd van de beveiligingsinrichting Reactietijd van de besturing Massatraagheid Aandrijfkrachten Remcapaciteit …


: Marcel de Jonge

37


3.

Hoe ver staan de lichtstralen uit elkaar (= resolutie) -

Is de mogelijkheid voor een beveiligingsinrichting, om een bepaalde objectgrootte te detecteren.

-

Afhankelijk van de afstand tussen 2 lichtstralen in een beveiligingsinrichting, moet een toeslag c in rekening worden genomen. ▪

▪

Hoe groter de vrije ruimte tussen optische stralen, hoe groter de toeslag c. Dit is het deel van het lichaam dat al door de detectie is, alvorens te kunnen schakelen.

0

: SICK NV/SA

C

C

c


: Marcel de Jonge

38


4.

Hoe staat de bescherming opgesteld -

Ingrijpbeveiliging

-

Inloopbeveiliging

-

Zonebeveiliging

: SICK NV/SA


: Marcel de Jonge

39

Industrial Safety Systems

: SICK NV/SA


: H.-J. Stubenrauch (Aug 2008)

40

Industrial Safety Systems Access protection with differentiation between man and material (Muting )

Access protection

Hazardous area protection

: SICK NV/SA

Hazardous point protection



41

Industrial Safety Systems Optische Beveiliging Lichtscherm & enkelstraalssensoren Vinger/hand

Doorgang

: SICK NV/SA


42

Functionaliteit

A standaard B blanking D floating blanking E reduced resolution

: SICK NV/SA


43

Functionaliteit

Veiligheidslichtscherm met muting

: SICK NV/SA


44

Functionaliteit

C4000 Palletizer

C4000 Fusion : SICK NV/SA


45

Industrial Safety Systems Optische Beveiliging Scanners

Fix

Mobiel

: SICK NV/SA


46

safety scanner

: SICK NV/SA


47

Wat is een safety scanner?

Dt

S

E

0

t E S

0

t

S

s ~Dt

: SICK NV/SA


Wat is een safety scanner?

Roterende lichtstraal

: SICK NV/SA


Meetzone

Waarschuwingszone Veiligheidszone

: SICK NV/SA


Veiligheidszone

Waarschuwings - zone

: SICK NV/SA


Omgeving

Beweging in real-time

: SICK NV/SA


Waarschuwingzone

onderbroken

: SICK NV/SA


Veiligheidszone onderbroken : SICK NV/SA


Toepassingen, Fix

: SICK NV/SA


Toepassingen, Fix

: SICK NV/SA


Toepassingen, Mobile

: SICK NV/SA


Toepassingen, mobile

: SICK NV/SA


Industrial Safety Systems Optische Beveiliging Camera’s

V200-V300

: SICK NV/SA


59

V300 Camera

: SICK NV/SA


Industrial Safety Systems Access protection with differentiation between man and material (Muting )

Access protection


Safety interlock of a door Safety interlock of a door

: SICK NV/SA

Safety command



Safety command

Safe position monitoring


61

Industrial Safety Systems Mechanische beveiliging Veiligheidsschakelaars

: SICK NV/SA


62

Industrial Safety Systems Mechanische beveiliging Veiligheidsschakelaars met vergrendling

: SICK NV/SA


63

Industrial Safety Systems Mechanische beveiliging Contactloze Veiligeheidsschakelaars

: SICK NV/SA


64

Industrial Safety Systems Safe control solution

Access protection with differentiation between man and material (Muting )

Safe control solution

Access protection


Safe control solution

Safety interlock of a door Safety interlock of a door

: SICK NV/SA

Safety command



Safety command

Safe position monitoring


65

Industrial Safety Systems VeiligeheidsInterfaces Relais techniek

: SICK NV/SA

Programmeerbare systemen


66

Industrial Safety Systems

: SICK NV/SA


67

:

Bedankt ! En vergeet nooit …

: Machineveiligheid. RTC-project

Recommend Documents