: Ima Pictures - Genk, Isopix - Brussel

TITELPAGINA

Ontwerp cover

: La.bel

Vormgeving en opmaak

: Provo

Cartoons

: Danny Maes

Illustraties

: Ima Pictures - Genk, Isopix - Brussel

© WKB nv, Wolters Plantyn, Mechelen

Nur 117

Alle rechten voorbehouden. Behoudens de uitdrukkelijke bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de uitgevers.

ISBN 90 301 8120 6

D2004/0032/560

Woord vooraf Dag leerling

Welkom in ToTaal 1, je handboek Nederlands voor het eerste leerjaar van het beroepsonderwijs. Zoals de naam van dit boek al laat vermoeden, krijg je hier een ToTaalpakket aangeboden. Ik geef je alvast 10 goede redenen om dit handboek te gebruiken. Op het einde van het schooljaar kan je aanvinken of dit gelukt is: ❏ ❏ ❏ ❏ ❏ ❏ ❏ ❏ ❏

Je werkt met gevarieerde pakketten waarin alle taalvaardigheden aan bod komen. In elk pakket vind je veel afwisseling tussen: spreken, luisteren, lezen, schrijven. Je leert verzorgd werken. Bij elke activiteit vind je een icoon, zodat je goed weet waarmee je bezig bent. Je vindt hier heel wat leesplezier. De memo’s vertellen je kort en duidelijk wat je moet onthouden. Je mag aan het einde van elk pakket zelfstandig werken. Bij het boek hoort een luistercd. Je vindt hier oefeningen die voor iedereen haalbaar zijn en ook moeilijkere oefeningen.

Alvast veel succes dit schooljaar. Wat vind je van je handboek? Mail ons gerust op: [email protected]

De auteurs

INHOUD Inhoud pakket 1 lezen en kijken luisteren en spreken luisteren en spreken schrijven schrijven luisteren en spreken + taalbeschouwing schrijven lezen en kijken lezen en kijken woordenboek lezen en luisteren zelfstandig werken

7 Op verkenning in ToTaal 1 8 Alleen woorden? 10 Begrijp je dit ook? 12 Slim noteren! 16 In elke situatie een passende taal! 18

Inhoud pakket 2 luisteren en spreken luisteren en spreken luisteren en spreken lezen en kijken schrijven

61 62 64 66 68

luisteren en spreken lezen en luisteren taalbeschouwing taalbeschouwing lezen en kijken + luisteren en spreken + schrijven woordenboek lezen en luisteren zelfstandig werken Inhoud pakket 3 schrijven en lezen

Anders en toch hetzelfde Mooi en leesbaar schrijven? Snel lezen? Gelijk? Niet gelijk? Zoek in je woordenboekje Leesplezier TOTAALPAKKET 1

Hm… lekker! Vind de daders! Blijf je volgen? Hoog, hoger, hoogst Stel nu jouw interesse of hobby voor aan je klasgenoten Boodschap goed ontvangen? Leesplezier Wat schilt er met je? Voel jij je goed in je pel? De knapste / Pesters let op uw tellen F.C. Waardeloos F.C. De Dolle Mina's Voor de vluggertjes Leesplezier TOTAALPAKKET 2

Helden van vroeger en nu naast jouw helden! luisteren en spreken + kijken Essentie halen uit ... lezen en luisteren Leesplezier lezen en kijken Test jezelf ... taalbeschouwing Zinnen bouwen luisteren en spreken Cybertaal schrijven Wat gebeurde er op Eveliens verjaardag? schrijven Leesbaar en mooi schrijven ... oefening baart kunst! Leesplezier lezen en luisteren zelfstandig werken TOTAALPAKKET 3 4

20 22 24 28 31 38 43

70 72 75 78 82 84 90 93 95 111 112 117 120 122 126 130 132 134 136 141

Inhoud pakket 4 lezen en kijken schrijven taalbeschouwing taalbeschouwing taalbeschouwing schrijven lezen en kijken woordenboek luisteren en spreken lezen en luisteren zelfstandig werken Inhoud pakket 5 luisteren en spreken schrijven lezen en kijken taalbeschouwing luisteren en spreken lezen en luisteren taalbeschouwing taalbeschouwing luisteren en spreken taalbeschouwing zelfstandig werken Inhoud pakket 6 luisteren en spreken lezen en kijken lezen en kijken lezen en kijken luisteren en spreken lezen en luisteren zelfstandig werken

Kaartjes om bij te houden ... De elektronische kaart / andere kaarten Hoofdletters Gevaarlijke gebaren? Klepelgek Eén, twee, elf … dit kan je gemakkelijk zelf! Wensen om weg te geven! - handleiding lezen Het meervoud opzoeken Etiquette - slogan schrijven Leesplezier TOTAALPAKKET 4

Reporter voor één dag! Leesbaar en mooi schrijven ... oefening baart kunst! Sprekende stripverhalen?! Roepen, tieren en vragen in strips?! Wie is aan het woord? Leesplezier Striphoekje Sommige zinnen zeggen meer ... Kernwoorden in artikels Verwijswoorden TOTAALPAKKET 5

151 152 154 157 159 160 162 164 165 166 170 176 191 192 195 197 203 204 206 207 208 213 218 219 231 232 236

Reporter voor één dag! Verslaafd aan Lara Veel zeggen met weinig woorden of spreken met beelden 240 Geschiedenis van de spelcomputer 245 Gevoelens verwoorden 247 Leesplezier 257 TOTAALPAKKET 6 263

5

6

PAKKET 1

luisteren en spreken

Alleen woorden? Je communiceert met anderen op vele manieren. En … je begrijpt veel meer dan je zou denken!

Waar of wanneer? ________

______________________

Wat? __________________

aardappelen suiker Waar of wanneer? ________ brood ______________________ melk Wat? __________________ tom atensoep



______________________

______________________

Wat? __________________

Wat? __________________

Wat? __________________


______________________

PAKKET 1 - 10

PAKKET 1



______________________ Waar of wanneer? ________________________

Wat? __________________

Wat? __________________________________


______________________ Wat? __________________

Waar of wanneer? ________________________ Wat? __________________________________


______________________ Wat? __________________

Waar of wanneer? ________________________ Wat? __________________________________

PAKKET 1 - 11

PAKKET 1


Begrijp je dit ook? Je beluistert zo meteen een aantal geluiden die zonder woorden toch veel vertellen. Noteer naast elk geluid wat het kan betekenen (soms zijn er meerdere oplossingen mogelijk!). geluid 1

____________________

betekenis

____________________________________ ____________________________________

2

____________________

____________________________________ ____________________________________

3

____________________

____________________________________ ____________________________________

4

____________________

____________________________________ ____________________________________

5

____________________

____________________________________ ____________________________________

6

____________________

____________________________________ ____________________________________

7

____________________

____________________________________ ____________________________________

8

____________________

____________________________________ ____________________________________

9

____________________

____________________________________ ____________________________________

10

____________________

____________________________________ _________________________________

PAKKET 1 - 12

PAKKET 1


Iets vertellen gebeurt niet alleen met woorden maar ook door middel van:

________________________________________________ ________________________________________________ ________________________________________________

Met wie spreek ik? 1

Je maakte een afspraak met twee vrienden om naar de film van acht uur te gaan. Om kwart voor acht besef je dat je te laat zal aankomen omdat …

Oplossing 1: bel één van deze vrienden op zijn/haar gsm. Je vriend(in) neemt op en je kan het probleem uitleggen:

Je wordt verbonden met het antwoordapparaat van je vriend(in) en je kan een boodschap inspreken:

_____________________________

_____________________________

_____________________________

_____________________________

_____________________________

_____________________________

_____________________________

_____________________________

_____________________________

_____________________________

Oplossing 2: stuur een sms naar de gsm van één van deze vrienden.

PAKKET 1 - 13

PAKKET 1

2


Je komt ’s morgens tien minuten te laat aan op school. Je was nochtans thuis op tijd vertrokken. Hoe leg je op het secretariaat van de school uit dat je toch te laat bent? Tegen wie spreek je? Waarop let je?

________________________________________________________ Schrijf enkele kernwoorden op. Oefen in stilte even hoe je alles zal zeggen.

________________________________________________________ ________________________________________________________ Geef je uitleg.

Wat vond je goed? Wat wil je volgende keer beter doen?

________________________________________________________ ________________________________________________________

3

De leraar van plastische opvoeding vraagt je onder de voormiddagpauze om aan de klas te vragen tegen de volgende les (morgen) het volgende materiaal mee te brengen: 2 penselen, een katoenen doek, een set waterverf, een krant en een tijdschrift. Hoe zeg je dat aan de klas bij het begin van de volgende les? (Je moet ook aan de leraar van deze les nog vragen of je deze boodschap mag doorgeven …) Tegen wie spreek je?

________________________________________________________ Schrijf enkele kernwoorden op. Oefen in stilte even hoe je alles zal zeggen.

________________________________________________________ _____________________________________________________

PAKKET 1 - 14

PAKKET 1


Geef je uitleg.

Wat vond je goed? Wat wil je volgende keer beter doen?

________________________________________________________ ________________________________________________________

Denk voor je spreekt na over - wat is belangrijk? (kernwoorden) - aan wie vertel ik? (taalgebruik) Denk voor je luistert na over - wie vertelt dit? (taalgebruik) - wat is belangrijk? (kernwoorden)

PAKKET 1 - 15

PAKKET 1

luisteren en spreken schrijven

Slim noteren! Je vertrekt met een jeugdbeweging voor 10 dagen op tentenkamp. Maak een lijstje met dingen die je absoluut niet mag vergeten.

‘Voor de volgende les brengen jullie allemaal een krant, een foto van een gezicht en een lege verpakking mee.’ Waar en hoe noteer je dat in je agenda?

Je beste vriend(in) werd gisteren 14, maar jij vergat het. Wat schrijf je op een laat verjaardagskaartje?

______ _ _ _ _ _ __ ______ _ _ _ _ __ _ ____ ______ _ _ _ _ _ __ ______ _ _ _ _ _ _ __ ______ _ _ _ _ _ __ ______ _ _ _ _ ___ _ ___ ______ _ _ _ _ _ __ ______ _ _ _ _ _ _ _ ______ _ _ _ _ _ __ ______ _ _ _ _ _ ______ ___ _ _ _ _ _ __ ______ _ _ _ _ __ _ ____ ______ _ _ _ _ _ __ ______ _ _ _ _ _ _ __ ______ _ _ _ _ _ __ ______ _ _ _ _ _ ___

PAKKET 1 - 16

PAKKET 1


Laat op de tafel thuis een briefje achter voor één van je ouders waarin je meldt waarom je vanavond een halfuurtje later thuis zal zijn.

Denk voor je iets schrijft na over - wat is belangrijk? (kernwoorden) - wie leest dit? (taalgebruik)

PAKKET 1 - 17

PAKKET 1


In elke situatie een passende taal!

Weet je het nog? Voor je spreekt, denk je na over met wie je praat! (taalgebruik)

Noteer onder elke situatie welke soort taal gebruikt wordt en welke omgangsvorm past. Voorbeelden van soorten taal:

Voorbeelden van omgangsvormen:

__________________________

__________________________

__________________________

__________________________

__________________________

__________________________

__________________________

__________________________

PAKKET 1 - 18

PAKKET 1


___________________ ___________________

___________________

___________________

___________________ ___________________

___________________ ___________________ ___________________

___________________

___________________

___________________

___________________ ___________________

___________________

___________________

___________________

_________________ ____________________ ____________________ PAKKET 1 - 19

PAKKET 1


Anders en toch hetzelfde

Wie aandachtig luistert, vindt … Beluister de beschrijving van deze klasgroep. Kijk ondertussen goed naar de tekening. Noteer op de plattegrond van de klas de juiste naam bij elke leerling.

naam

naam

naam

naam

naam

naam

naam

naam

naam

naam

naam

naam

naam

naam

naam

naam

naam

PAKKET 1 - 20

naam

PAKKET 1

luisteren en spreken taalbeschouwing

Vervolledig de tekening. 1 2 3 4 5

Op de tafel van Pieter ligt een ringmap. Onder de tafel van Erik ligt een voetbal. Op de tafel van Jeroen staat een wekker. Naast de tafel van Els staat haar boekentas. Op de tafel van Kelly ligt een walkman.

Herken je dit? Vul aan zoals het voorbeeld. 1

kruk

Tegen de tafel van Jeroen staat een kruk.

2

blad papier

________________________________________

3

bloempot

________________________________________

4

bril

________________________________________

5

glas

________________________________________

6

spinnenweb

________________________________________

Vervolledig de zinnen. 1

De sleutel ligt _________ de tafel.

2

Het glas viel _______________ de voeten van Youssef.

3

De kruk staat ______________ de tafel van Jeroen.

4

Het gips zit ______________ de voet van Jeroen.

5.

Het spinnenweb hangt _______________ de tafel.

Beschrijf iemand uit je eigen klasgroep. Lees voor aan je buur. Wie is het?

________________________________________________________________ _____________________________________________________________ __________________________________________________________

PAKKET 1 - 21

PAKKET 1


Mooi en leesbaar schrijven? Kijk kritisch naar het geschrift dat je tot nu toe gebruikt. Gebruik hiervoor werkbladen van alle vakken en je agenda! Noteer op de schriftfiche wat je goed kan en wat je kan verbeteren de volgende weken.

SCHRIFTFICHE Mijn geschrift is:

❏ regelmatig ❏ van een gepaste grootte ❏ uitgerekt

❏ onregelmatig ❏ te groot ❏ te schuin

❏ te klein ❏ te recht

De letters afzonderlijk Kleine letters Hoofdletters Cijfers en rekentekens Woord- en leestekens Details (b.v. puntjes op i en ij)

❏ goed ❏ goed ❏ goed ❏ goed ❏ goed

❏ niet zo goed ❏ niet zo goed ❏ niet zo goed ❏ overdreven groot ❏ overdreven groot

❏ worden weggelaten ❏ worden weggelaten

Mijn tempo Aantal woorden geschreven op 2 minuten is Relatie tempo-kwaliteit: ❏ traag en slordig ❏ snel en slordig

_______________

❏ ❏

traag maar goed snel en goed

Vormbeheersing

De ovale delen: ❏ zijn goed gevormd ❏ worden niet gesloten

De puntige delen: ❏ zijn goed gevormd ❏ worden afgerond

PAKKET 1 - 22

PAKKET 1


De lussen: ❏ zijn goed gevormd ❏ zijn te lang ❏ zijn te smal ❏ hellen altijd in dezelfde richting De verbindingen tussen letters: ❏ zijn goed gevormd ❏ zijn te lang Ruimteverdeling: ❏ de woorden staan op de schrijflijnen ❏ ruimte tussen woorden is goed

❏ ❏ ❏

zijn te kort zijn te breed of rond hellen dan eens links, dan eens rechts

❏ ❏

letters staan los naast of tegen elkaar zijn te kort

❏

ruimte tussen woorden is te groot of te klein

Schrijfhouding Afstand tussen oog en papier: ❏ veel meer dan 30 cm Armbeweging bij schrijven: ❏ hele arm tot aan de schouder ❏ alleen de hand tot de pols Papierligging: ❏ links omhoog

❏

30 cm

❏

❏

onderarm tot aan elleboog

❏

rechts omhoog

veel minder dan 30 cm

❏

loodrecht op tafelrand

Pengreep Schrijfbeweging: ❏ ik krijg krampen als ik veel moet schrijven ❏ ik druk hard op mijn pen/balpen/stift

❏

ik druk zacht

Noteer hieronder een besluit over jouw geschrift. Dit zit goed:

________________________________________________________________ ________________________________________________________________ Maar ik ga de volgende weken extra letten op:

________________________________________________________________ ________________________________________________________________

PAKKET 1 - 23

PAKKET 1

luisteren lezen en kijken en spreken

Snel lezen?! Lees de tekst ‘20 % wil Homer als vader’. 1

2

Waarover gaat deze tekst? ❏ televisie ❏ Groot-Brittannië ❏ vaders Wat wil de schrijver vertellen? ❏ Homer Simpson denkt alleen aan bier, hamburgers en barbecues. ❏ Homer Simpson is vraatzuchtig en niet echt dapper. ❏ Homer Simpson wordt door 20 % van de kinderen gekozen als ‘ruilvader’.

Computerloos?

r e m o H l i w % 0 2 als vader

aar n die alleen m le il w r e d va n arbeZou jij ee burgers en b m a h r, ie b n met denkt aa ele dag samen h e d ie d a p visie cues? Zo’n k voor de tele n a b e d p o it Simpjou langu nië is Homer n a tt ri B to ro hij ligt? In G vader, ook al is le a e id t to n ze Meer son verko echt dapper. t ie n n e g ti hun vraatzuch deren zouden in k e d n va in de dan 20% ruilen als ze in g a ra g r e d Yeti) eigen va . En jij? (Naar: n e g re k r e m o plaats H

Lees de tekst ‘Computerloos?’

t kleine scherm e h n a a n re e d Zit heel Vlaan niet … Maar k ij rl u tu a n e e n gekluisterd? N en. Acht op tie jk li te p o l é w s het begint er n computer, ze e e is u th t ik tieners gebru het web. g. op tien kan op r niets zo hoo o vo t ie n n e g n De cijfers lig len vaak ee a h rs e n e ti rk, Ouders van je voor het we lp u h ls a is u h r computer in chterlief lekke o d f o n o zo r en daar kan at als je zonde w r a a M . n te d van meegenie r dan gedoem e n e ti je Is t? l. computer zi ? In geen geva n e jv li b te t e e kom een digib er kun je gema zi le p rf su ie rt n Voor een po t in elke bib. E ch re te p o o k d tal kelijk én goe st om het aan e b n u h n e o d ook scholen de hoogte in te n e g in rl e le r o 00 computers vo meer dan 60 ij b f e ro p k e oor jagen. (ste veertien jaar d n e n e ti n e ss jongeren tu Gent, 2001) de Universiteit PAKKET 1 - 24

1

Waarover gaat deze tekst? ❏ Vlaanderen ❏ computers ❏ scholen

2

Wat wil de schrijver vertellen? ❏ Er zijn meer tieners met een computer dan vroeger. ❏ Tieners zijn digibeten als de ouders thuis een computer hebben. ❏ Zonder computer thuis kan je ook goedkoop en gemakkelijk surfen via bibliotheek of school.

PAKKET 1

luisteren lezen en kijken en spreken

Elke tekst gaat ergens over (= onderwerp). Het onderwerp van een tekst vind je als een kort antwoord op de vraag: WAAROVER GAAT DEZE TEKST? Een tekst geeft informatie over een onderwerp (= kerngedachte). De kerngedachte van een tekst vind je als een antwoordzin op de vraag: WAT WIL DE SCHRIJVER VOORAL MEEGEVEN?

Zoek vier krantenartikels en kleef in elk kader hieronder een artikel. Noteer onder het artikel waarover het artikel gaat en wat de schrijver wil vertellen.

Waarover gaat het?

________________________________________________________________ Wat wil de schrijver vertellen?

________________________________________________________________ _____________________________________________________________ ___________________________________________________________ ________________________________________________________ PAKKET 1 - 25

PAKKET 1

luisteren en spreken lezen en kijken Waarover gaat het?

___________________________ Wat wil de schrijver vertellen?

____________________________ ____________________________ ____________________________ _____________________________ _____________________________ _____________________________

Waarover gaat het?

_____________________________ Wat wil de schrijver vertellen?

_____________________________ _____________________________ _____________________________ _____________________________ _____________________________ _____________________________ PAKKET 1 - 26

PAKKET 1

lezen en kijken

Waarover gaat het?

________________________________________________________________ Wat wil de schrijver vertellen?

________________________________________________________________ _____________________________________________________________ ___________________________________________________________ ________________________________________________________

PAKKET 1 - 27

PAKKET 1

lezen en kijken

Gelijk? Niet gelijk? De twee volgende teksten hebben dezelfde titel en toch gaan ze niet over hetzelfde. Lees de twee teksten. Noteer onder elke tekst waarover hij gaat en wat de schrijver wil meegeven.

Kleurenblind

Kleurenblind

Sinds vorig jaar is er opnieuw meer racisme op school. Dat zegt de klachtenlijn van het Centrum voor Racismebestrijding. Kinderen met een andere huidskleur worden uitgescholden voor terroristen en duivels. Ze worden zelfs op de speelplaats met vliegtuigjes aangevallen. Zes op tien Vlaamse jongeren wil geen Turkse vriend. (Naar: Yeti)

Iemand die kleurenblind is, ziet kleuren maar anders dan anderen. Bruin bijvoorbeeld, dat een mengsel is van tinten rood en groen, moet voor een kleurenblind persoon soms meer rood bevatten voor hij het als bruin kan waarnemen. Kleurenblindheid heeft geen invloed op andere aspecten van het zien, tenzij het samengaat met een andere (zeldzame) ziekte. Voor bepaalde beroepen is kleurenblindheid een handicap.

Waarover gaat de tekst?


______________________________

______________________________

Wat wil de schrijver vertellen?


______________________________

______________________________

______________________________

______________________________

______________________________

______________________________

______________________________

______________________________

PAKKET 1 - 28

PAKKET 1

lezen en kijken

Ook deze twee teksten hebben dezelfde titel en toch gaan ze niet over hetzelfde. Lees de twee teksten. Noteer onder elke tekst waarover hij gaat en wat de schrijver wil meegeven.

Muziek in de bib

Muziek in de bib

Steeds meer jongeren worden lid van een openbare bibliotheek. Sinds 1995 is het aantal jonge leden met 13 % gestegen. We halen steeds meer cd’s, cdrom’s en video’s. Op vijf jaar tijd is het aantal ontleningen van films, computerspellen en cd’s met 26 % gestegen. (Naar: Yeti)

Het experiment loopt ten einde en wordt positief beoordeeld door vele bibliotheekbezoekers: een rustgevende muzikale achtergrond begeleidt bezoekers van onze bibliotheek sinds januari. De enquête die afgelopen maand onder de bibliotheekbezoekers werd gehouden, gaf duidelijk aan dat bezoekers er tevreden over zijn. De stilte die zo kenmerkend is voor bibliotheken wordt doorbroken en mensen durven gemakkelijker binnenkomen.



______________________________

______________________________



______________________________

______________________________

______________________________

______________________________

______________________________

______________________________

______________________________

______________________________

PAKKET 1 - 29

PAKKET 1

lezen en kijken

En we proberen nogmaals: dezelfde titel en toch gaan de teksten niet over hetzelfde. Lees de twee teksten. Noteer onder elke tekst waarover hij gaat en wat de schrijver wil meegeven.

Dood in de hoek

Dood in de hoek

Een vrachtwagenchauffeur heeft een goed idee: een klein venstertje in de deur van een vrachtwagen. Het is het nieuwste wapen tegen de dode hoek. Elk jaar sterven er gemiddeld twaalf jonge fietsers bij dodehoekongevallen. Er zijn acht dode hoeken rond een vrachtwagen. (Naar: Het Belang van Limburg)

Afgelopen dinsdag werden in de Leopoldstraat te Brussel vier jonge wurgslangen dood aangetroffen aan een hoek van de hal van een leegstaande woning. Hoe de vier wurgslangen op deze plaats terechtkwamen is voorlopig nog een raadsel. Het huis werd verder doorzocht op zoek naar volwassen exemplaren, echter zonder resultaat. Overleven in de leegstaande woning is voor deze dieren trouwens zo goed als uitgesloten. De politie sluit een verboden transport vanuit Afrika niet uit.



______________________________

______________________________



______________________________

______________________________

______________________________

______________________________

______________________________

______________________________

______________________________

______________________________

Dezelfde titel past bij meerdere teksten. Daarom stellen we bij elke tekst die we lezen of horen altijd twee vragen: WAAROVER GAAT DEZE TEKST? –> een kort antwoord WAT WIL DE SCHRIJVER VOORAL MEEGEVEN? –> één of twee antwoordzinnen

PAKKET 1 - 30

PAKKET 1

woordenboek

Zoek in je woordenboekje Wanneer gebruik je een woordenboek?

________________________________________________________________ ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ Bekijk je woordenboek. De woorden staan ________________ gerangschikt. Je moet dus je alfabet goed kennen.

Dit is het alfabet uit het Grieks.

Leer het alfabet uit het hoofd. Dek het alfabet af en maak nu de oefeningen.

1

Vul aan. Voor de letter u komt de letter ____ Voor de letter x komt de letter ____ Na de letter g komt de letter ____ Na de letter j komt de letter ____ Tussen de letters k en m staat de letter ____ Tussen de letters p en r staat de letter ____

2

Zet een kruisje achter de letters die alfabetisch gerangschikt zijn. -d e f g -a d b c -r s t u -e j n q -m n o p

q k h w o

s r t l m n k j i x y z p q r PAKKET 1 - 31

PAKKET 1

3

4

woordenboek

Rangschik de woorden alfabetisch. eend

bok

geit

konijn

__________________

__________________

__________________

________________

triangel

cimbaal

pauk

xylofoon

__________________

__________________

__________________

________________

boek

leraar

school

directeur

__________________

__________________

__________________

________________

schilderij

tafelkleed

ruit

ijzer

__________________

__________________

__________________

________________

herfst

zomer

lente

winter

__________________

__________________

__________________

________________

dikwijls

dictee

dier

discussie

__________________

__________________

__________________

________________

leraar

lat

lokaal

luisteren

__________________

__________________

__________________

________________

dansen

duwen

dromen

denken

__________________

__________________

__________________

________________

boekenlijst

boekenweek

boekenbeurs

boekensteun

__________________

__________________

__________________

________________

vakman

vakgroep

vakleraar

vakidioot

__________________

__________________

__________________

________________

Nu iets moeilijker.

Als de eerste letter dezelfde is, kijk je naar de volgende letter om alfabetisch te rangschikken.

PAKKET 1 - 32

PAKKET 1

woordenboek

beginwoord

eindwoord beginletter

trefwoorden

PAKKET 1 - 33

PAKKET 1

woordenboek

Hoe goed zoek jij in het woordenboek? Zoek zo snel mogelijk onderstaande trefwoorden op. Je zorgt ervoor dat je een chronometer bij de hand hebt. Noteer telkens de tijd die je nodig hebt om een woord op te zoeken. Als je het woord niet vindt, zet je een streepje.

trefwoord

tijd

trefwoord

ginnegappen

topograaf

prematuur

intrinsiek

arabesk

brabbelen

gorig

zombie

oncogeen

ijzel

tijd

Beoordeel jezelf Ik kan

❏ vlot opzoeken ❏ nog niet zo vlot opzoeken ❏ in vergelijking met mijn klasgenoten nog niet zo vlot opzoeken Dit komt waarschijnlijk doordat

❏ ik mijn alfabet niet ken ❏ ik te zenuwachtig ben ❏ ik te vlug afgeleid ben ❏ ______________________________________________________________

PAKKET 1 - 34

PAKKET 1

woordenboek

Zoek nu ook onderstaande woorden op.

Noteer telkens de betekenis. onomastiek =

________________________________________________ ________________________________________________

hommage =

________________________________________________ ________________________________________________

borrelgarnituur =

________________________________________________ ________________________________________________

electie =

________________________________________________ ________________________________________________

stradivarius =

________________________________________________ ________________________________________________

beautycase =

________________________________________________ ________________________________________________

tipsy =

________________________________________________ ________________________________________________

fenologie =

________________________________________________ ________________________________________________

amputatie =

________________________________________________ ________________________________________________

hectisch =

________________________________________________ ________________________________________________

Je schrijft foutloos door goed te kijken.

PAKKET 1 - 35

PAKKET 1

woordenboek

boer landman; lomperd; oprisping; bep. kaart; op den -, op den buiten; de - opgaan, den buiten opgaan; lachen als een - die kiespijn heeft, zuurzoet lachen bepaalde

vervangt ‘boer’

de betekenis body ‹boddie› o [-'s] lichaam; nauw aansluitend kledingstuk; volume; deel v.e. camera zonder de lens

de uitspraak

het lidwoord onzijdig het body

het meervoud -’s = body’s

De gebruikte afkortingen vind je in je woordenboek! boedelbeschrijving v omschrijving v.e. boedel lidwoord vrouwelijk (zij) de boedelbeschrijving

van een

boeman m [-nen] kinderschrik lidwoord mannelijk (hij) de boeman

meervoud boemannen

PAKKET 1 - 36

PAKKET 1

woordenboek

Noteer nu begin- en eindwoord van:

blz.

beginwoord

eindwoord

254

____________________________

___________________________

81

____________________________

____________________________

449

____________________________

___________________________

77

____________________________

___________________________

397

____________________________

___________________________

Maak gebruik van je cd-rom. Zoek het geslacht van de woorden op. Kleur de vakjes: Rood als ze onzijdig zijn (o) Geel als ze mannelijk (m) zijn Groen als ze vrouwelijk (v) zijn Blauw als ze (v, m) zijn

PAKKET 1 - 37

PAKKET 1

leesplezier

De sleutel van G. van Cleemput

Floor is dol op muziek. Al jarenlang speelt ze viool. Muziek is haar hele leven. Maar haar muziek zorgt ook voor spanningen: Ik zat nu in het middelbaar en de jongens en meisjes in de klas vonden me een beetje vreemd. Ik ging nooit eens mee zwemmen of een cola drinken in de Bierbak achter de school. Ik ging nooit mee een ijsje eten of pita in een shoarmatent op de Oude Koornmarkt. Ik bleef nooit met anderen rondhangen op het plein. Ze lieten me vlug links liggen, dachten dat ik een blokbeest was, omdat ik na school altijd meteen naar huis fietste. Dat was niet mijn schuld. Mama liet me geen keuze. Op tijd thuis of herrie. Op een keer, toen ik om vier uur mijn fiets uit de bergplaats haalde, stonden Ien en Hanne één rek verder samen te kletsen. Ze hoorden me niet komen. Hun gefezel trok mijn aandacht en ik bleef heimelijk luisteren. ‘Floor is een cijfertjesjager’, zei Ien. ‘Ze wil op een goed blaadje staan

bij de leraars.’ Ik verroerde me niet. ‘Een onnozele griet, dat is ze, ja!’ zei Hanne. ‘Een saaie trut.’ Ze giechelden. Ik duwde mijn fiets hun kant op. Ze schrokken zich te pletter toen ze me zagen. Ze snapten meteen dat ik alles gehoord had. Hanne kreeg gloeiende wangen, Ien boog zich over het stuur van haar fiets en prutste aan de bel. Ik keek Hanne recht in de ogen en liep haar uitdagend voorbij. ‘Floor’, piepte Ien. ‘Hé, Floor, wacht nu even’, probeerde Hanne. ‘We…’ Ik vertikte het om terug te gaan. De volgende morgen ontweken ze me. Dagenlang bleven ze bij me uit de buurt. Tot Tom op een morgen met een krantenknipsel aankwam, net voor de les begon. Hij legde het voor mijn neus op de bank en keek me vragend aan.

PAKKET 1 - 38

PAKKET 1

leesplezier

‘Ben jij dat?’ Een grijnslach in zijn ogen. ‘Bedoel je of ik dat krantenknipsel ben?’ vroeg ik spottend. Hij trok zijn wenkbrauwen op. ‘Kom, jong, je weet best wat ik bedoel. Hebben ze het over jou in het artikel, ja of nee? Florien Firijn, ben jij dat?’ Tergend langzaam las ik het korte bericht. ‘In de Rik Wouterszaal speelde woensdagavond, tijdens de opening van een tentoonstelling over Claude Monet, de dertienjarige Florien Firijn Zigeunerweisen van Sarasate. De piepjonge violiste kreeg een welverdiend applaus…’ ‘Zeg, weet je het eindelijk? Ben jij die Florien Firijn waar ze het over hebben?’ Ze drumden nu allemaal om me heen. ‘Ja’, zei ik. ‘Ik dacht dat je Floor heette.’ ‘Ik heet ook Floor.’ Hanne stond vlakbij. ‘Hé, speel jij echt viool? Echt?’ ‘Echt’, zei ik. ‘Hé, had ik nooit van je gedacht.’ Ik trok een smile. ‘En je treedt ook op.’ Geert wees naar het krantenknipsel. ‘Af en toe, ja.’ ‘Hé, tof’, deed Hanne slijmerig. Iene scharrelde naar het artikel. ‘Laat eens zien.’ Hanne zweefde. Bijna ging ze kwijlen. ‘Hé, jongens, we hebben een

beroemdheid in de klas!’ riep ze. ‘Geef hier dat artikel, Ien. Het moet op het prikbord. Geef hier.’ Ze had grote, glanzende ogen. Ik dacht aan wat ze pas geleden nog over me gezegd had. Ze waren plotseling niet meer bij me weg te slaan. Ze bedelden om me in hun groepje te krijgen. Tom en Tijs. Ien, Hanne, Sigrid, Koen en al de anderen. Ze vroegen of ik mee naar de film ging zaterdag. Griet wou me in het jazzballet en Anne in de toneelkring. Van de ene dag op de andere waren ze veranderd. Ze wilden opeens allemaal mijn vriend of vriendin zijn. Ik was het middelpunt van de klas. Gewoon omdat ik in de krant had gestaan? Omdat ik viool speelde en optrad op feestjes en vernissages1? Als ze me alleen daarom erbij wilden hebben… Nee, dank je wel. Ze konden de pot op. En toch… Ik vond Sigrid best aardig. Koen kon grappig uit de hoek komen. Geert was een toffe. Zelfs Hanne viel mee. En ik wilde erbij horen. Eerlijk.

1

vernissage = opening van een tentoonstelling

PAKKET 1 - 39

PAKKET 1

leesplezier

Gruwelgeld van K. Verleyen

De gangster hief zijn pistool, kromde zijn vinger om de trekker en drukte af. Er spoot vuur uit de loop. Tim, die net de kamer was binnengekomen, drukte op de afstandsbediening en opeens liepen er muizengrote mannetjes achter een bal aan. ‘Hé, eikel! Ik kijk naar die film!’ gilde Doortje. ‘Nu niet meer!’ sneerde Tim. Wanneer haar broer Tim dan toch naar het voetbal op teevee kijkt, besluit Doortje mokkend Chap, de hond, uit te laten. Maar onderweg breekt een hevig onweer los. Doortje rept zich naar een schuurtje om te schuilen. Chap begint er te graven en vindt een tas met geld en een pistool. Doortje verliest bovendien haar huissleutel…

lag zijn zusje stilletjes te wenen? Haar ogen waren rood en gezwollen en haar hoofdkussen was nat. ‘Hé, Doortje, scheelt er iets?’ Hij kreeg alleen wat gesnuif als antwoord. ‘Je zal me toch niet geloven. Je zal zeggen dat ik weer een verhaaltje verzin. Maar dat is niet zo. Het is allemaal echt.’ Doortje liep naar haar kast en begon in een van de laden te rommelen. Ze vond een zakdoek en begon er in te toeteren. ‘Ik ben bang, Tim. Ik bibber zowat uit mijn kleren. Ik weet niet meer wat ik moet doen.’ Tim begreep het nu helemaal niet meer. ‘Je schoolrapport? Komaan. Je kent papa toch? Hij zal wat staan schreeuwen dat je met je toekomst speelt. Misschien krijg je twee dagen geen dessert…’

‘Dat noem jij huiswerk maken?’ lachte Tim, terwijl hij Doortjes kamer binnenstapte. ‘Op bed liggen en de vliegen op het plafond tellen?’ Toen merkte hij dat er echt wat aan de hand was. Waarom

PAKKET 1 - 40

PAKKET 1

leesplezier

Zie je wel? Hij snapte het niet. Boos stampte Doortje op de vloer. ‘Het is niet mijn rapport. Het is iets heel anders. Beloof je me dat je het niet verder vertelt? O, ik durf bijna niet. Hij maakt me af als hij het hoort. Maar ik móét er met iemand over praten.’ ‘Afmaken? Is het dan zo gevaarlijk?’ Doortje knikte. ‘Wil je zeggen dat het iets is met boeven en zo? Of een ziekte?’ ‘Boeven’, fluisterde het meisje. ‘Valsemunters. En ik heb ze betrapt.’ Doortje frommelde in de zak van haar jeans en zwaaide toen met een papiertje voor Tims neus. Ho maar, waar haalde zijn zus een briefje van 500 euro vandaan? Zou het dan toch… Hij plukte het briefje tussen haar vingers uit en bekeek het aan alle kanten. ‘Net echt!’ Doortje knikte en nam het biljet terug. ‘Heb je de krant niet gelezen?’ ‘De krant? Nee, waarom?’ ‘Wel, in de krant stond dat er al van die biljetten werden uitgegeven en dat ze bijna niet van de echte te onderscheiden zijn.’ Tim knikte. Zijn mond hing een beetje open. ‘Ik zie in elk geval geen verschil. En jij hebt die kerels betrapt, zeg je?’ Doortje knikte alleen maar. ‘En toen heb jij dat geld

meegenomen? Hoe kan dat?’ Doortje maakte een ongeduldig gebaar en begon dan het hele verhaal te vertellen. Hoe Chap in het schuurtje had staan graven, hoe ze Joerie erbij had gehaald, hoe ze de platen en het geld had verstopt en… hoe ze stomweg haar sleutel was kwijtgeraakt. ‘En die vent is echt overal in de straat gaan aanbellen?’ ‘Niet alleen in deze straat, ook in de laan waar Joerie woont. Ik heb hem daar gezien.’ Tim plofte neer op de rand van het bed. ‘Ik zou maar gauw naar de politie gaan. Die zullen je toch wel beschermen zeker?’ Doortje zuchtte. ‘Ik ben bang dat het daarvoor al te laat is. Toen die vent wegging zei hij "Geen woord of…" Ze zullen zich misschien later komen wreken. Zoals in de film.’ Tim sprong op en liep naar het raam. ‘Hij moet wel erg in de rats zitten om zo openlijk op zoek te gaan. Waarschijnlijk vreest hij voor zijn eigen leven, want hij heeft de zaak natuurlijk verknald door het geld in het schuurtje te verstoppen. Ho!’ ‘Ja?’ zei Doortje en ze hoopte tegen beter weten in dat haar broer voor een keer een flitsende inval had gekregen.

PAKKET 1 - 41

leesplezier

‘Je kunt de spullen natuurlijk ook gewoon teruggeven. Niemand weet ergens van behalve jij en ik.’ ‘En Joerie en de andere boeven en Chap!’ ‘Die blaft het echt niet verder.’ Tim zette de radio aan. Hij was verstrooid, gespannen, in de war. Een vrolijk muziekje huppelde de kamer in. Reclame voor een zonnige vakantie in Spanje. ‘Ik ga nu eerst mijn toets voorbereiden en jij maakt je huiswerk. Dan zien we wel verder.’ Net toen Tim de deur opendeed, klonk het tijdsein van zes uur en kondigde de koele stem het nieuwsbulletin aan. Doortje verstarde. ‘Er zijn vandaag opnieuw valse biljetten van vijfhonderd euro opgedoken. Eén ervan werd uitgegeven in een optiekzaak in Westem. De verkoper meent zich te herinneren dat hij het kreeg van een jongen die er een verrekijker mee kwam kopen. De jongen had nog meer biljetten op zak. Omdat het zo druk was n de zaak had de verkoper het biljet niet gecontroleerd. De politie volgt een spoor.

PAKKET 1 - 42

Gruwelgeld

PAKKET 1

: Ima Pictures - Genk, Isopix - Brussel

Recommend Documents