Toespraak voorzitter College van Bestuur van Saxion, drs. J.W. Boomkamp t.g.v. Opening Hogeschooljaar Saxion 2014-2015, uitgesproken op dinsdag 2 september 2014. Mevrouw Bijleveld, Commissaris van de Koning, geachte aanwezigen. Fijn, mevr. Bijleveld, dat u aanwezig bent en mede de opening van het hogeschooljaar wil verrichten en u, onze gasten, medewerkers en studenten, om daarvan getuige te zijn. Een opening van het hogeschooljaar is per definitie een feestelijke gebeurtenis. Toch is dit jaar overschaduwd door twee recente, dramatische gebeurtenissen. Helaas is het zo dat elk jaar een aantal studenten en collega’s overlijdt. We staan daar bij onze nieuwjaarsbijeenkomsten bij stil. Door drie noodlottige en onwezenlijke ongevallen wil ik bij het begin van deze opening stilstaan bij het overlijden van drie studenten. Anderhalve week geleden verongelukte Annefleur Kalvenaar, studente Fysiotherapie, bij wereldbekerwedstrijden mountainbiken, in Frankrijk. Ze combineerde een succesvolle studie met topsport en zou later dit jaar naar de wereldkampioenschappen gaan. Nu weggerukt uit het leven. Eerder dit jaar hoorden we dat onze net afgestudeerde studente Toegepaste Psychologie, Lisanne Froon, in Panama om het leven was gekomen onder onduidelijke en daarmee extra dramatische omstandigheden. En op 18 juli kregen we het bericht dat Shaka Panduwinata op de vlucht MH17 zat, die van 10 km hoogte neergestort is. Medestudenten en collega’s van Saxion en de opleiding Textile Engineering and Management, waar Shaka succesvol de propedeuse had doorlopen, hebben in de afgelopen weken betekenis kunnen geven aan iets dat ons allen diep geraakt heeft. Zij hebben uitgebreide contacten met de familie gehad en hebben deelgenomen aan de stille tocht in Almere, waar zijn familie woont. Morgen vindt de begrafenis plaats, want de lichamen
van
Shaka
en
zijn
broertje
zijn
geïdentificeerd.
Ik wil u vragen om een minuut stilte ter nagedachtenis aan onze omgekomen studenten. Shaka volgde een internationale opleiding. Hij was door wie hij was, evenals zijn medestudenten, een voorbeeld van diversiteit binnen Saxion. Dat is ook het thema van de opening van ons hogeschooljaar. Maar eerst wil ik een paar woorden wijden aan onze belangrijkste taak: goed onderwijs. We leggen, en daar ben ik bijzonder blij mee, de focus momenteel heel sterk op studiesucces, d.w.z. minder uitval en meer studenten die binnen de nominale tijd of vijf jaar afstuderen. Een weerbarstig thema, waar iedereen iets van vindt. Saxion wil daar als
hogeschool
op
aanspreekbaar
zijn.
We
beschouwen
het
als
onze
verantwoordelijkheid laten zijn dit studiesucces te verbeteren. Alle docenten werken volop aan het verbeteren van het studiesucces, waarbij uiteraard geen concessies aan het eindniveau worden gedaan.
Memorabel in dat kader is dat de aanmelddatum naar voren is gehaald: van 1 september naar 1 mei. Het doel daarvan is dat studenten eerder een opleidingskeuze maken. Hierdoor ontstaat er tijd om met elke aspirant student voor de aanvang van het nieuwe studiejaar een zogenaamd intake gesprek te hebben. Een studiekeuzecheck: past deze studie wel bij je? Dus geen selectie maar wel een gesprek dat uitmondt in een advies (welkom, zeer geschikt; welkom, maar besteed wel aandacht aan; we adviseren je een andere opleiding te kiezen). Op deze en vele andere manieren, waaronder een intensievere begeleiding, vergroten we de binding met de student, waarmee we de kans op studiesucces hopen te vergroten. Om u inzicht te geven in de effecten hiervan, laat ik enkele cijfers zien: Aanmeldingen 1 mei 2014
70% meer dan 1 mei 2013
Aantal aanmeldingen totaal eind augustus
9.014
Aantal verwachte nieuwe inschrijvingen
Tussen 7.500 en 8.000
Aantal uitgezette intakes
10.071
Aantal feitelijke intakes
7.462
Saxion wil een hogeschool zijn waar studenten heel goed onderwijs krijgen, waar het onderzoek of onderzoekend vermogen goed in het onderwijs verweven is en waar praktijkonderzoek excelleert. We willen een inspirerende omgeving bieden met een goed pedagogisch klimaat. Iets dat de laatste decennia wel eens gemarginaliseerd is. Waarin studenten kennis en vaardigheden aanleren en leerprocessen zo verlopen dat elk individu op zijn eigen wijze in de wereld tevoorschijn kan komen, als uniek persoon. Dat doen we voor heel veel jonge mensen, evenveel jongens als meiden. Mannelijke studenten
Vrouwelijke studenten
50%
50%
In dat klimaat is het ook passend dat docenten, lectoren, leidinggevenden en bestuur een afspiegeling van de organisatie respectievelijk de samenleving zijn. Daarom besteden we veel aandacht aan diversiteit waaronder meer vrouwen in leidinggevende posities of meer vrouwen die techniek gaan studeren. Diversiteit leidt tot meer complementariteit. Je kopieert jezelf niet telkenmale, waardoor in de organisatie te weinig tegenkracht ontstaat. Diversiteit betekent ook jezelf kwetsbaar opstellen, jezelf meer blootgeven, je grenzen verleggen en openstaan voor een ander handelingsrepertoire. In plaats van meer van hetzelfde, verschillende stijlen, verschillende gedragskenmerken, waardoor je beter kunt worden en de kwaliteit van je instelling verbetert.
Het is, naast een maatschappelijke opgave, mijn persoonlijke drive deze ambitie waar te maken en zichtbaar te maken binnen Saxion. Men zegt wel eens dat dit komt omdat ik alleen maar dochters en kleindochters heb. Misschien heeft het ook te maken met het feit dat mijn beide schoonzoons van allochtone afkomst zijn. Ik heb daarvan geleerd open te staan voor andere kenmerken dan die van jezelf. Hiervan leren kan enorm verrijkend zijn. In elk geval heeft me dat gebracht
niet
te
denken
leidinggevenden, maar
in
mythes
als:
we
willen
wel
vrouwelijke
we kunnen ze niet vinden; of: wij kiezen
bij
benoemingen altijd de beste; of: vrouwen kiezen voor parttime werken en ambiëren geen carrière. Binnen Saxion willen we die diversiteit zichtbaar maken op alle plekken. Binnen het docententeam en in leidinggevende posities. Concreet streven we naar meer vrouwen in de top en subtop. Daar werken we op verschillende manieren aan. -
Door onze ambitie hierin te formuleren
-
door binnen de organisatie anderen iedere keer bewust te maken vrouwen te zien, te benoemen in combinatie met de meerwaarde ervan
-
door vrouwen te spotten en bewust in posities te brengen, variërend van een functie als directeur, lector of in een bestuurscollege of tot deelname aan ons Top Potential programma
-
en vooral door zelf het voorbeeld te zijn.
Maar ook door onze deelname aan Talent naar de Top. Dat betreft een charter waardoor we ons verbinden aan het vaststellen van een strategie, een actieplan en concrete en meetbare doelen voor meer vrouwen in de top van onze organisatie. Door de commissie monitoring Talent naar de Top krijgen we goed inzicht in welke maatregelen en condities echt leiden tot goede resultaten voor m/v-diversiteitsbeleid. Vorig jaar hebben we daarbij zodanig goede resultaten behaald, dat we in Nederland, van alle bedrijven en instellingen die deelnemen aan deze charter, zijn uitgeroepen tot best presterende in dat jaar. Maar wij zijn er zeker nog niet. Dat moge blijken uit onze resultaten. In 2013 was het aandeel vrouwen bij Saxion, in de top en subtop: Saxion
2013 aantal (%)
2013 landelijk onderwijs en onderzoek
Aandeel vrouwen in de
29 (31.2%)
25.4%
51 (49.5%)
31.6%
Aantal vrouwen in CvB
1 (50.0%)
24.2%
Aantal vrouwen in RvT
1 (20.0%)
35.0%
top Aandeel vrouwen in de subtop
Wij onderscheiden ons als hogeschool, te midden van zo’n 15-tal andere grotere hogescholen, met een sterk technisch profiel. We doen dit onder het motto
living
technology,
omdat
we
met
behulp
van
technologie
maatschappelijke vraagstukken willen helpen oplossen. Naast onderwijs hebben wij een belangrijke taak in de combinatie van kennis overdragen, bedrijvigheid creëren en bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke problemen. Nederland is van oudsher een land van maakindustrie. Daarvoor is de moderne maakindustrie en high tech in de plaats gekomen. Vooral de toepassingen van high tech innovaties wordt steeds belangrijker. Het WRR rapport dat dit voorjaar is verschenen maakt dat nog eens duidelijk. We realiseren ons wellicht niet dat we ons midden in de 4e industriële revolutie bevinden. Een industrie die zich steeds meer richt op new business. In Duitsland spreekt men over Industrie 4.0, in Nederland over Smart Industries. Het op een slimme manier verbinden van allerlei technieken en innovaties, waardoor nieuwe toepassingen mogelijk worden. Het internet of things, gebruik van big data, ICT als game changer in plaats van ‘help de robots komen’. Meer instroom in de techniek, meer en goed gekwalificeerde technici zijn noodzakelijk, opdat bedrijven niet uit de regio of Nederland vertrekken. Met ons expertisecentrum TechYourFuture werken we daar hard aan. Dat leidt inmiddels tot meer instroom in technische opleidingen in het algemeen en bij Saxion. Meer vrouwen in technische opleidingen is evenzeer belangrijk, hoewel we dat relatief goed doen. Totaal
aantal
studenten
Vrouwelijke
techniek
techniek
5.529
1.602
studenten 29%
Al deze ontwikkelingen vragen van werkenden en studenten new skills: voortdurend willen en kunnen veranderen, co-creatie, multidisciplinair werken, samenwerken en verbinden, cross overs en inzicht in business development. En dat vraagt sociale innovatie: een andere verhouding tussen bedrijven, tussen bedrijven en onderwijsinstellingen, en vooral tussen werkgevers en werknemers. Minder gebaseerd op zekerheden vanuit het verleden, meer gericht op welke manieren we door aanpassing van de organisatie maximaal profiteren van technologische ontwikkelingen. Dat vraagt om een nieuwe infrastructuur om tot innovatie te komen. Vorige generaties waren goed in een bepaald type problemen oplossen: als we ziek werden bedachten we vaccins om ziektes te voorkomen. Dat type innovatie stagneert nu. De gap tussen grootte, hoeveelheid en complexiteit van problemen en onze kracht en snelheid om te innoveren is groter geworden. Innovatie
is
nu
te
veel
begrensd
en
eendimensionaal.
We moeten naar een verbonden wereld. Delen is het nieuwe hebben, economy of sharing, partner zijn in een netwerk. Dat vraagt ook om diversiteit in mensen. Mensen met en zonder beperking, andere nationaliteiten, andere kwaliteiten, meer vrouwen kunnen daar een enorme impuls voor zijn. Dat leidt tot nieuwe wegen, andere vaardigheden die noodzakelijk zijn om onze toekomst richting te geven. Gedrag en houding naast technisch kennis, vanuit diversiteit in relatie tot groei, ondernemerschap en innovatie. Ik geloof erin dat je als organisatie, als systeem, in je ontwikkeling, als instelling, als bedrijf of als gehele industrie in je leiding en infrastructuur buiten je eigen grenzen kunt treden als je invulling geeft aan diversiteit.
