HVW-Radio 14/07/2014 WF Willemsherdenking Uitz. : 14/07/2014 Opname : 10/07/2014 Samenst . : KVD / FS Muziek 0’30 Signe E.Clapton 2’20 Got wings E.Van Hees/R.vd Padt
E.Clapton E.Van Hees
945024-2 Stemra ESTH01
Goedenavond en welkom bij HVW. De wetgeving op de gewetensbezwaren in België is zo'n vijftig jaar oud. Sam Biesemans is gewetensbezwaarde vanaf het eerste uur én jarenlang het gezicht van Burgerdienst voor de Jeugd. Een goed moment voor een terugblik met hem en een stand van zaken over zin en onzin van burgerdienst vandaag. Maar eerst nemen we u mee naar Boechout voor de jaarlijkse herdenking van Jan Frans Willems. Reden tot feesten ook, want met zowat 90 afdelingen blijft het WF de oudste culturele vereniging van het land. Met als doel : culturele emancipatie in de geest van JFW. ‘Als je onze missie erop naleest dan komen er drie woorden die steeds terug keren. Eerste, zou ik zeggen, is de vrijzinnigheid, het tweede is het Vlaams zijn. En dan het derde, zoals dat in België nogal een klassiek gegeven is, is het blauwe, het liberale. Maar niet het partijpolitieke. Echt de denkrichting liberale ideologie.’ Arthur Van der Vee over de missie van het Willemsfonds op de herdenking van Jan Frans Willems in Boechout. Een jaarlijkse herdenking rond 11 juli, met een bloemenhulde, toespraken van burgemeester Koen T’Sijen en Nils Vandevijvere van deMens.nu. Maar ook met een gesmaakt optreden van Esther Van Hees en een feestmaaltijd. Wij waren erbij, haalden ze allemaal voor de micro en troffen ondanks de regen, heel wat volk aan het Sint-Bavoplein in Boechout. Maar toch met de nodige paraplu’s… + + + ‘Ik heb mijn dochtertje meegenomen omdat mijn vrouw onverwachts moet werken. Ik heb dus eigenlijk ook een beetje de toekomst meegebracht. En ik denk dat JFW altijd iemand is geweest die vooruit keek. Die naar de toekomst zag. En die altijd geprobeerd heeft om van zijn volk een natie te maken in vrijheid, in volle vrijheid. Ik denk dat de boodschap van JFW altijd actueel is en blijft en daarom denk ik dat het ook goed is dat jullie vandaag elke keer opnieuw terug samenkomen om dat te herdenken. En ook te vieren, natuurlijk. Zoals daarnet gezegd : wij ondersteunen dat ook financieel altijd een beetje. En ik hoop dat jullie daarvan genieten. Hartelijk dank.’ Dank u wel. En nu allemaal naar het Fruithof waar het droger zal zijn. Dank u burgemeester… + + + Ja, Arthur Van der Vee, voorzitter WF Provinciaal Verbond Antwerpen. We staan hier op het SintBavoplein in Boechout. En dat is niet toevallig. We staan hier voor het gedenkteken voor JFW. Toch eens eventjes verduidelijken waarom precies hier ?
Dat is nogal voor de hand liggend. Onze naamgever, Jan Frans Willems, is hier geboren. Ik zal het jaartal erbij geven, 1793. Dus wij kunnen eigenlijk zijn actief leven volledig plaatsen in de eerste helft van de 19de eeuw, want hij overleed reeds in 1846. En we staan hier op de plek niet ver van zijn geboortehuis. We staan hier naast de kerk aan zijn borstbeeld van Vic Gentils. En aan de overkant van de straat woonde hij. Werd geboren als eerste kind van veertien. De mensen kennen JFW misschien wel bij naam. Niet zonder reden, uiteraard, hé. Want zijn, laat ons maar zeggen, zijn missie is belangrijk. Ook voor het WF. Ja, zijn missie is eigenlijk zeer vroeg begonnen. Hij had het geluk van een vriendje te hebben waarvan de vader nogal onderlegd was. En hij kon samen met die kinderen kon hij studeren. En hij bleek dat hij een zeer verstandige knaap was, want op 15, 16, stopte hij daar reeds mee en maakte hij de overstap naar Antwerpen, waar hij al direct notarisklerk werd. En dan begon hij volop als, laat ons zeggen, een van de eersten te praten over wat hij de Vlaamse zaak noemde. Wat later dan de Vlaamse Beweging is geworden. Hij vond dat de mensen, het gewone volk dat die niet in staat waren van te communiceren met diegenen die over hen regeerden. Omdat die uitsluitend Frans spraken. Hij vond dat dat niet kon. En hij vond dat hij daar iets moest aan doen. Ja, tegenwoordig zouden wij zeggen natuurlijk : dat is een vorm van emancipatie die hij nastreefde, hé ? Hij wilde de mensen eerst en vooral leren wat de Verlichting was. Hij wilde de mensen… Laat ons zeggen, dat ze zich ontworstelden aan de situatie waarin ze zich bevonden. En dat deed hij hoofdzakelijk via de taal. Er werden zelfs bibliotheken gecreëerd, want dan zijn we al in een latere fase. Men probeerde alles op alles te zetten om dat Nederlands de, hoe zou ik zeggen, de plaats te laten krijgen die het verdiende. Ja, en uiteindelijk is dat ook het engagement geworden, de missie geworden van het WF, hé ? Ja, eerst wil ik eventjes uit de wereld helpen dat Jan Frans Willems is nooit een voorzitter geweest van het fonds dat wij naar hem genoemd hebben. Maar onmiddellijk, niet onmiddellijk, een vijftal jaren na zijn overlijden in 1846 in 1851 werd door een aantal Gentse mensen die Jan Frans Willems’ werk fantastisch vonden daarop verder geborduurd. Zij probeerden, als ik mij goed herinner, eerst en vooral het Vlaamse volkslied te laten ingang vinden in de, in de maatschappij. Zij probeerden bibliotheken te creëren, zij probeerden taalwedstrijden te houden. Dus een heel palet aan activiteiten die zij deden om die Vlaamse beweging verder te onderhouden. En nu zijn we, ik zeg het, 163 jaar verder en wij hebben nog altijd diezelfde taak. Natuurlijk op een totaal andere manier. Die taal heeft nu ingang gevonden, maar zeggen dat die strijd helemaal gestreden is, dat is zeker niet waar. + + + Nils Van de Vijvere, eigenlijk moreel consulent van Huis van de Mens, maar wel op uitnodiging hier bij het WF. De titel van de conferentie die je gegeven hebt, was ‘De toekomst van het vrijzinnig humanisme’. Waarom die titel eigenlijk ?
Het WF is natuurlijk ook deel van een groter netwerk van vrijzinnig humanistische verenigingen. En mijn hoop en ambitie en droom is om veel meer verbinding te zoeken of tot, mee te helpen tot stand brengen tussen al die verschillende aparte verenigingen. Ja, want in de rede zelf benadrukte je eigenlijk nog de nood aan communicatie. Binnen het vrijzinnig humanisme en ook naar buiten uit. Ja, absoluut. Ik denk dat er nog een groot gebrek is aan echt contact, echte ontmoeting tussen de verschillende verenigingen. En zelfs tussen verschillende afdelingen binnen één vereniging, zelfs. Dus echte concrete ontmoeting zodanig dat je elkaar leert kennen en dat je op de hoogte komt van waar dat de anderen mee bezig zijn en zodanig dat er ook veel meer spontane samenwerkingen, bvb., zouden kunnen tot stand komen. Wat betekent dat eigenlijk naar dat vrijzinnig humanisme toe en het uitdragen van het vrijzinnig humanisme ? Ik heb ook een beetje mijn eigen droom. En in deze slaat dat vooral op groei en versterking en verbinding als vrijzinnig humanistische organisatie. Omdat ik heel sterk geloof in de kracht en de mogelijkheden die vrijzinnig humanisme kunnen teweeg brengen, kunnen betekenen in de maatschappij en vele mensenlevens. Je stelde op een bepaald ogenblik ook dat de wereld nood heeft aan vrijzinnig humanisme. In welk opzicht dan ? Er is nooit zoveel technologie geweest, er zijn nooit zoveel mogelijkheden geweest om dingen te doen, om dingen te kopen ook. Maar dat heeft natuurlijk allemaal ook zijn nadelen. Dat heeft ook tot heel materialistisch ingesteldheid, of materialistische mentaliteiten geleid. Of vaak ook veel meer isolationisme. Mensen die zich meer zijn gaan beginnen opsluiten. Want een van de interessante uitspraken die ik gehoord heb onlangs was : ‘Als je telkens je je laptop open doet, doe je ook je deur dicht.’ En dat is natuurlijk ook waar. Dus ondanks die nieuwe communicatiemiddelen gaat misschien op andere vlakken, gaat contact misschien dan weer wel verloren. Echt persoonlijk contact, bvb. + + + Ja, Robert nog even nagenieten van jouw pianospel, hé. Na een gesmaakt optreden, denk ik ? Ja, het was heel fijn om hier te spelen. Het is een prachtige zaal, publiek dat aandachtig luistert. En, ja, dan voel je je alsof je dat met een reden naar hier met muziek aan het maken bent. Dus, dat is fijn. Wanneer is een optreden voor jou geslaagd ? Enerzijds, natuurlijk wel als alles goed gaat. Maar daar gaan we vanuit dat we het hebben voorbereid en dat het goed gaat. Maar vooral… Ik denk vooral als je voelt dat het publiek het waardeert wat je doet. En dat je, ja, dat mensen echt met plezier er zitten. En niet zitten te wachten tot je klaar bent of zo. Esther was het voor jou een geslaagd optreden ? Zeker. Ik voelde dat de muzikanten ontspannen waren. Het publiek was aandachtig. En we waren echt muziek aan het maken.
Jullie doen heel wat dingen samen, hé. Jullie produceren heel wat samen, jullie componeren samen. Maar hoe gaat dat in zijn werk ? Wij wonen dus samen en ons leven is echt muziek op dit moment. Wij studeren allebei voor muzikant. Ja, wij zijn vooral bezig met studeren, samen aan stukken werken en samen altijd nieuwe projecten plannen. Zoals : we zijn nu een tour aan het plannen samen, The Esther Features Tour. Dan ga ik optreden in Nederland en België. Met telkens een bekende gastsolist erbij, een bekende jazzmuzikant. Dus die Esther Features Tour is nu ons project geweest. En dan gaan we nu toewerken naar een volgend album. Dat doen we allemaal samen. Jullie componeren samen. Jij schrijft de teksten en Robert maakt daar de muziek bij ? Of hoe gaat dat dan ? Ja, soms dan is de volgorde anders. Soms heb ik een tekst en dan zet hij die om in een lied. Maar het gebeurt wel vaker dat hij een compositie heeft en dat ik daar dan tekst op zet. Sommige mensen omschrijven hetgeen dat jullie brengen als een soort van poppy jazz. Is dat ook jouw gevoel ? Of moet je het anders omschrijven ? Het belangrijkste fundament van onze muziek zit hem in dat wij toch wel heel, zoals in popmuziek gewoon een nummer willen brengen en dat het om het verhaal gaat. En dat… Maar we vinden het heel leuk om ook in dat nummer te laten horen dat dat ook maar een bepaald, bepaalde structuur is die we kunnen openbreken. En dat wij daar ook in kunnen improviseren. En ik denk op die manier de combinatie van jazz en pop, voor ons, gewoon heel goed werkt. Je selecteert dan nummers van Rufus Wainwright, van Peter Gabriel, enz. Werkt dat gemakkelijk ? We zijn nog heel erg op zoek naar wat nou precies voor muziek we willen maken. En dan kom je gewoon iets tegen waarvan je zegt van : ‘Dit is gewoon iets wat voor mij heel belangrijk is.’ Zoals voor Esther dan dat stuk van Rufus Wainwright. En dan… Ja, dan… dan kijk ik eerst naar : we gaan dat nummer gewoon spelen zoals Rufus het zelf heeft bedoeld. En bij dat stuk zijn wij gewoon zo gebleven. Ja, waarom moeten we het meer maken ? Het feit dat Esther het zingt… Zij, zij vertelt het verhaal vanuit haar zelf. En dat brengt, ja, eigenlijk al zoveel vernieuwing mee, zeg maar… Jij zingt de nummers dan wel, Esther. Iemand noemde jou eigenlijk een engel als je zingt. Kan je je daarmee verzoenen ? Dat vond ik wel een mooi compliment. Zeker omdat het van Eric Vloeimans kwam. En die ik heel erg bewonder. Dus, ja, dat vind ik wel een mooi compliment. Hoe zingen de engelen dan ? Blijkbaar zoals mij… Want je hebt ook een nummer dat gaat over your wings. Eens eventjes zeggen hoe dat dat tot stand is gekomen. Ja, toen ik Robert in die jazzclub ontmoette, toen zijn wij gaan samenwerken. En hij heeft mij dan een keer zijn nummer laten horen : ‘Got Wings’. En hij vroeg of ik daar een tekst op wilde zetten. En hij zei al tegen mij : ‘Ik heb er zelf al een verhaal bij bedacht.’ En hij zei : ‘Dat gaat over een vogel die, die oud is en niet weet of die nog mee moet gaan op de trektocht naar het zuiden. Of dat die beter
alleen kan achterblijven. Maar die is dus bang dat ie onderweg misschien zal sterven. Dus daar gaat over het feit ‘Got Wings’. Heb ik nog vleugels ? Daar gaat dat nummer over. Esther Van Hees en Robert van der Padt na hun optreden op de herdenking van Jan Frans Willems in Boechout. En wil u meer weten over jan Frans Willems of over het Willemsfonds en zijn missie dan is er de website : www.willemsfonds.be. Zo meteen is er Sam Biesemans bij FS. Maar eerst muziek. En dat doen we, uiteraard, met Esther van Hees. ‘Got wings’, een mooie metafoor… MUZIEK ‘Got Wings’ van Esther van Hees. En die brengt ons bij Sam Biesemans en FS. Een gesprek naar aanleiding van 50 jaar wetgeving over burgerdienst. + + + FS Sam Biesemans bij FS. En voor meer informatie kan je terecht op onze redactie. En die vind je via de website van de HVV : www.h-vv.be. Doorklikken, dus, als je een en ander nog eens wil beluisteren. En we horen daarna dan ook graag uw bedenkingen. Volgende week praat FS met Ann Meskens over de kunst en de kunstenaar. Noem het maar ‘The Making Of…’ En het VF heeft een bijdrage met Gita Deneckere over nationalisme en oorlog n.a.v. haar lezing voor het Vermeylenfonds op de Gentse Feesten. Volgende week maandag meer daarover. Op Radio 1. Graag tot dan.
