) J.1
■• ,.
^ ^t
--y
No. 661 26 September 1936
■■ .^i^/1-;-^'■;■.■■"■>. ■'■■ '■.■:.
jjÉB^HB
#
■ ^W^PW^^^Ä
P0 verzorging v&n v)D«>r3icbtlgbeid in de Keu3e van uw 3eep, creams en reukwater, iten feere buid wordt doDr 1 nd^l waardige preparaten 300 licbt geïrriteerd. Jn de lÊ>ld-iCDttage scboonbeidsmiddelen scbuilt ge< gevaar, integendeel, 3ij oefenen een weldadigen invloed uit op de buid en verboogen de rbarme v< de gedistingeerde vrouw. Dèij de dames is de IÊ>ld-Cottage lavendergeur blonder geliefd. BA parfum sedert onbeuglijke tijden "mode" in de bescbaafde kringen, laat 3icb ook bij de "modernl vrouw, die baar verfijnde bescbaving wenscbt te besebermen, door geen anderen geur verdringel
" 'it* hZLrJII
PI
Jmp.: B^icb. BBernekinck & Co., Ifeuddestraat 9, Amsterdam-
«
luvender TUater
I
f '^m
0
nu (E vo^jsmmws
S
mmSBm
J
0 'A-O
*
^vender 'Zee
* \-
w PRIT
■
BHSiet
/^ ™^inema& nea
AFBEELDING IN KLEUR iVULTICOLOUR PICTURE
mmmmmrnmrnmrnm*
Baron Hargittay raadpleegt een dokter over de gezondheid van zijn kind. dat na den dood van zijn moeder meer en meer wegkwijnt. Het oordeel luidt: een moeder! Een tante, die zelf de uitverkorene had willen zijn, vertelt het kind echter gric-
f ilmstad care maken,
: üxuwi
' ■
■r%^
■^W,
m^ v&%,', . -><
,
**
zelige verhalen over stiefmoeders, zoodat het niet eens kennis met de vrouw van zijn vader wil maken. Ten einde raad brengt men het naar een pensionaat, waar zijn stiefmoeder zich als onderwijzeres uitgeeft om de vriendschap van het kind te winnen. Hetgeen haar wonderwel gelukt, zoodat ook aan deze geschiedenis het happy-end niet ontbreekt. 1) Een scène uit de kinderrevue. — 2) Glzi von Pécsi. — 3) Maria von Tasnadi en Gizi von Pécsl. — 4) Gizi von Pécsi en G. Gozon.
moest tevren me figuratiewerk. Toen zij negentien jaar oud was, werd zij opgemerkt door haar kunstzuster Karen Morley, die Howard Hughes, den pro.duccr, overhaalde haar een rolletje te geven in de film „Scarface". Zij voldeed zóó goed, dat Hughes haar een contract gaf. Sindsdien trad zij in een groot aantal Amerikaansche films op, totdat zij heel Hollywood op stelten zette door er onverwachts van door te gaan met Leslie Fenton, dien zij pas enkele dagen kende. Zij gaf haar beroep op, trouwde den acteur en trok met hem naar Engeland. Bijna een half jaar lang zwierven zij door Europa, en bezochten Duitschland, Zwitserland, Frankrijk, Spanje, Rusland en zelfs Afrika. Drie maanden na haar terugkeer in Amerika vatte zij haar filmwerk weer op. Dan kwam haar groote kans... Sylvia Sidney weigerde een rol met Maurice Chevalier te spelen en Ann werd in haar plaats daarvoor aangewezen. Nu is zij een der grootste sterren aan den Hollywoodschen filmhemel. 1. In haar studeerkamer. — 2. Ann in haar tuin, — 3. De charmante Ann.
■■■■
-
jk.
■
H—
\ „THEE VOOR DROE**. De bekende filmsterren Robert Taylor, Janet Gaynor en Binnie Barnes genieten tijdens een opname-pauze van een kopje thee.
GESPfflKKEN MET
I
s het verstrekken van autogrammen aan filmenthousiasten voor film^-ü- sterren eigenlijk niet gevaarlijk? Kwaadwilligen kunnen op die manier toch misbruik van zoo'n handteekening maken!" „Filmenthousiasten zijn over het algemeen niet kwaadaardig, Pieterscn. Maar je hebt tot op zekere hoogte gelijk, want het is voorgekomen, dat men van zoo'n handteekening misbruik heeft gemaakt, dat wil zeggen men heeft er een cheque mee geïnd." „Dan zou ik, als ik ten minste filmster was, beslist geen handteekening meer geven, hoezeer dat ook mijn vereersters en vereerders grieven zoul" „Nou, dan ben ik maar blij, dat jij geen ster bent, waarde Pietersen! De' echte filmsterren hebben er iets anders en iets veel doeltreffenders op gevonden. Ze houden er namelijk twee handteekeningen op na, een voor hun „fan-mail", dat is voor de film-post, en een voor hun bank. Ronald Colman, de bekende Amerikaansche ster, slaat zelfs het handteeken-record. Hij heeft vier verschillende manieren van teekenen," „Waarom vier?" „Een handteekening voor zijn bankrekening, de tweede voor autogrammen, de derde voor zijn privé-correspondentie en de vierde voor het onderteekenen van filmcontracten en zakenbrieven. Het is nu maar te hopen, dat hij ze zelf uit elkaar kan houden." „Onze Nederlandsche filmsterren hebben het dan toch heel wat gemakkelijker!" „Waarom, Pietersen?" „Nou, het gebeurt ze ten eerste maar heel zelden, dat men ze om een autogram vraagt en ten tweede bezitten ze, zoover ik weet, misschien niet eens een bankrekening!" IV
„Pietersen, Pietersen, wat ben je een pessimist! Het gaat heusch bergopwaarts met onze filmindustrie, al betaalt men er nog geen Hollywoodsche star-gages. Maar wat niet is, kan nog komen. Dat zie je aan onzen talentvollen acteur Louis Borel, dien Hollywood al voor onzen neus weggekaapt heeft. Alleen maar omdat hij zoo goed in „Malle Gevallen" en „Suikerfreule" gespeeld heeft. Neen, heusch, Nederland telt thans ook op filmgebied mee!" HIM-ETSITHOUSIASTEN B. v. D. te HILVERSUM. Hierbij de gevraagde verjaardagen. Camilla Horn 25 April. Ariber£ Mog 3 Augustus. Harold Frensch 23 April. Deel ons s.v.p. mede, welke £wee foto's U wenscht te ontvangen. R. E. D. te 's-GRAVENHAGE. John Loder is getrouwd met Micheline Chelrel. Käthe von Nagy is voor den tweeden keer gehuwd, haar echtgenoot is geen acteur. Pauline Frederick is den 12den Augustus jarig. Zij filmt nog steeds. I. S. V. te ARNHEM. Griffith Jones is niet getrouwd. Urban Gadd is getrouwd geweest met Asta Nielsen. Rosita Garcias ware naam is Rosita Garcia Iniguez Enamorado. Zij werd door regisseur Rex Ingram voor de film ontdekt. E. 5CH, te AMSTERDAM. Hierbij de gevraagde adressen en verjaardagen. In het vervolg s.v.p. niet meer dan drie vragen per week. Lloyd Hughes, geboren 21 October, adres First National-studios, Burbank, Californië. Fred Kohler, geboren 20 April, adres Universal-studios, Universal-City, Californië. Willi Schur, geboren 22 Augustus, adres Zimmermannstrasse 19, Berlijn. Ann Dvorak, geboren 2 Augustus, adres Warner Bros« studios, Burbank, Californië.
Vraag driehonderd negen en negentig
n 1910 is Parijs het centrum van de Poolsche patriotten, die zich door het tsaristisch regiem verdrukt voelen. De verbinding met hun landslieden in Petersburg is door de geheime staatspolitie verbroken. Madame Hélène, een zeer mooie vrouw, wil probeeren door de overbrenging van een nieuw codeschrift de verbin ding te herstellen. In den trein maakt zij kennis met den Amerikaanschen kolonel Lenox en door zich voor zijn vrouw te laten doorgaan, weet zij op zijn pas de Russische grens te passeeren. De chef van de geheime politie, Rakowsky, die van haar komst op de hoogte is en haar met zijn agenten bij het station staat op te wachten, ziet den Amerikaanschen kolonel met zijn vrouw argeloos voorbijgaan. Aan alle vallen, die Rakowsky haar legt, weet Hélène op mees-
Wie was Boccaccio?
Wij stellen een hoofdprijs van ƒ 2.50 en vijf troostprijzen beschikbaar om te verdeelen onder degenen, die ons goede antwoorden op deze vraag zenden. Oplossingen a.u.b. inzenden vóór 6 October aan ons redactie-adres: Galgewater 22, Leiden. (Abonné's uit overzeesche gewesten vóór 6 December). Op briefkaart of enveloppe s.v.p. duidelijk vermelden: Vraag 399.
vrijd worden. Maar hoe ze te bereiken? Op een bal weet zij een aanslag tegen den grootvorst te verijdelen en vraagt als belooning de gevangenis te mogen bezichtigen. De grootvorst vindt dit een typisch Amerikaansche vraag, en zoekt er niets anders achter. In de gevangenis deelt zij sigaretten uit. Bij de Polen gekomen laat zl) den grootvorst uitdeden uit haar voorraad. Niet Hélène, maar de grootvorst is de bevrijder, want in de sigaretten zitten vijltjes. Rakowsky weet nog niet wat te doen, maar. . . Hélène is reeds de grens over en in haar gezelschap bevinden zich de drie Polen, waarvan vooral één steeds haar bijzondere sympathie heeft gehad, hetgeen hij nu vraagt hem te bewijzen ...
QVVOSSIMQ Vraag driehonderd vijf en negentig . Isobaren zijn denkbeeldige lijnen, die plaatsen met denzelfden barometerstand met elkaar verbinden. Mejuffrouw R. Schwarz te Den Haag verwierf met de juiste oplossing van deze vraag den hoofdprijs, terwijl de troostprijzen ten deel vielen aan den heer H. Jager te Twello, den heer F. Jonker te Wildervank, den heer J. v. Krimpen te Rotterdam, den heer C. Kempe te Rotterdam, den heer W. Evers te Haarlem.
e wijze te ontsnappen. Zij vertelt Lenox de volle waarheid. Hij schrikt eerst terug, maar ziet ten slotte in, dat hij niet meer terug kan, want Hélène is op zijn pas gekomen en hij is dus eigenlijk reeds medeplichtig. Na veel avonturen weet Hélène de code aan haar landgenooten te geven. Maar nog is haar taak niet afgeloopen, want in de Peter-Paul-vesting zitten drie terdoodveroordeelde Polen opgesloten en die moeten be-
1) Madame Hélène (Renate Müller) krijgt opdracht zich naar Petersburg te begeven om een nieuwe code in handen van haar Poolsche landgenooten te stellen. 2) De haren van de echte mevrouw Lenox (Grete Weiser), die eveneens naar Rusland gekomen is, worden opzettelijk door een handlanger der Poolsche spionnen bedorven, 3) Grootvorst Ignatieff (Paul Otto) kom» Hélène in haar hotel bedanken, dat ze hem het leven heeft gered. 41 Rakowsky (Walter Franck) chef van den Russischen geheimen dienst deelt zijn orders uit
CHARLIE CHAN Leo Slezak zal in de film „Der letzte Droschkenkutscher" de titelrol vertolken. Deze rolprent wordt te Praag vervaardigd. Gerti Ober is geëngageerd voor de Terrafilm „Donner, Blitz und Sonnenschein". Jan Kiepura en Marta Eggerth zijn door Dr. Szekely geëngageerd voor de film „La vie de Bohème". René - Clair zal deze film in scène zetten. De regisseur Hans Deppe engageerde Hans Hanauer voor een der hoofdrollen in de Ufa-toonfilm „Der Jäger von JAN KIEPURA Fall". Rotraut Richter, Paul Westermeier, Fritz Kampers en Harald Paulsen vervullen belangrijke rollen in de Stark-film „Das Veilchen vom Potsdamer Platz". ' Adolf Wohlbrück is door de RKO-Radiofilmmaatschappij te Hollywood geëngageerd. Henry King regisseert de 20th Century Fox-film „Lloyds of London". De hoofdrollen zijn in handen van Sir Guy Standing en Don Ameche. De beroemde Oostenrijksche regisseur Walter Reisch zal in de Denhamstudios bij Londen een film vervaardigen. Erna Sack, de SIR GUY STANDING bekende zangeres, vertolkt de hoofdrol in de Weensche film „Bloemen uit Nice". Sylvia Sidney en Henry Fonda zijn geëngageerd voor de film „Three time loser". David Howard is de regisseur van de RKO-film „Daniel Boone" met George O'Brien, Ralph . Forbes en Heather Angel in de hoofdrollen. Harry Beaumont regisseert de Universalfilm „Rich an<| reckless", waarin Edmund Lowe, Gloria Stuart en Reginald Owen de belangrijkste rollen vertolken. HEATHER ANGEL In „Wives never know", een Paramount-film, welke onder regie van Elliot Nugent wordt opgenomen, treden Mary Boland en Charlie Ruggles op. VI
■.
■
'
■
■
■
■
■
WARNER OLAND. Slechts heel zelden slaagt een schrijver er in, om een zoo boeiende figuur in zijn boeken te scheppen, dat een reeks verhalen over dezen persoon kan worden voortgezet, zonder dat het publiek zich verveeld afwendt. Zoo is bijvoorbeeld „De Roode Pimpernel" van Barones Orczy een figuur geworden, wiens avonturen de lezers in tal van landen hebben geamuseerd en levendig beziggehouden. Evenzoo dient de meesterlijke detective-figuur van Sir Arthur Conan Doyle, de onvergetelijke Sherlock Holmes gememoreerd te worden. En daarnaast kunnen we wijzen op de vondst van den romancier Earl Derr Riggers: Charlie Chan, den zeer beleefden, zeer hoffelijken en tevens door-en-door sluwen Chineeschen detective. En het is juist deze laatste, die in Warner Oland een zoo buitengewonen vertolker heeft gevonden. Binnenkort zult u zich persoonlijk daarvan kunnen 'overtuigen. Zijn nieuwste creatie „Charlie Chan in Shanghai" zal dan namelijk in ons land vertoond worden.
FJUTZ
^.•iSÜÄ.
Wij leveil snel. Daarvan zijn wij allen wel doordrongen. Maar soms komeh er oogenblikken, dat wij dit weer eens terdege merken! Dat is thans het geval, want den 24sten September zal het al weer tien jaar geleden zijn, dat de populaire operette-acteur Fritz Hirsch zich in ons land vestigde en het naar hem genoemde operette-feezelschap samenstelde. De Fritz Hirsch-Operette telde reeds spoedig vele vrienden en zij heeft zich in die tien jaren zóó ingeburgerd en is een zóó belangrijke plaats in de Nederlandsche tooneelwereld gaan innemen, dat zij niet meer tot de buitenlanders gerekend wordt. Zij dankt dit in de eerste plaats aan haar energieken en sympathiekên leider Fritz Hirsch, die ons in dit decennium operettes heeft gebracht van hoog artistiek gehalte. Fritz Hirsch is een all-round artist. Hij stamt echter niet uit een artistenfamilie. Toch verzetten zijn ouders zich niet tegen zijn voornemen acteur te worden. Hirsch neemt dus wat dat betreft, een uitzonderlijke plaats in. Zijn vader, die vele tooneelstukken schreef, had een „Konditorei" in Mannheim en als een goed zoon moest Fritz hem assisteeren. Maar de kunst trok Hirsch meer dan het gtbak. Hij trad bij verscheidene dilettantenvereenigingen op en zijn moeder wakkerde dit nog aan, zoodat Hirsch zijn witte jas en koksmuts op zekeren dag voorgoed aan den kapstok hing en... . als acteur debuteerde. Hij heeft in Koningsberg, Hamburg, Stuttgart en Berlijn gespeeld, waar de operette-directeur Charlé hem uitnoodigde voor een tournee door Nederland. „Seinpost" te Scheveningen was hun pleisterplaats en de voorstellingen van „Die Frau ohne Schleier" hadden zulk een groot succes, dat impresario Hugo Helm, die deze tournee leidde, besloot met Fritz Hirsch als algemeen leider, een permanent operette-gezelschap in ons land te vestigen. Men koos de residentie als pied-a-terre, maar ook de overige plaatsen van ons landje werden niet vergeten. In deze tien jaren traden zij in niet minder dan vijfenveertig steden op (niet zonder reden vertrouwde Fritz Hirsch ons dan ook toe: „Wij kennen Holland van Wolvega over Oss tot Wemeldinge") en het gevolg is, dat Hirsch ook in de provincie onnoemelijk veel vrienden telt! Groot is het aantal operettes, dat in dit tijdsverloop gespeeld is. Het groote succes met „Die Frau ohne Schleier" behaald, was de aanleiding tot het debuut met dit stuk. De verschillende operettes, die hierna gebracht zijn, zullen zeker bij de vele trouwe bezoekers genoeg herinneringen achtergelaten hebben, zoodat wij ze hier niet nog eens behoeven te releveeren. „Maar er waren hoogtepunten in onze reeks operettes!" verzekerde Hirsch ons. „Tot de glanspunten behooren „Wenn der weisse Flieder wieder blüht", „Victoria und Ihr Husar", „Friederike" met Richard Tauber, „Wenn die kleinen .„ - ■ Veilchen blühen" en later „Ein Frühlingstraum;im alten Wien", „Wien, Wien nur jg^ Du allein" en onze laatste operette „In Wien hab' ich ein Walzer getanzt"." Het waren alle opvoeringen vol charme en gratie, met steeds verrassend goedgeslaagde decors, waarvoor de decorateur Gerard Vroom zeker nog wel eens een pluim verdient. Wij hebben in den loop der jaren eenige trouwe medewerkers(sters) zien gaan en nieuwe hun plaats zien innemen. Wie herinnert zich niet de elegante Mimi Geynes, die thans in Wurzburg aan de opera is verbonden, of de oolijke Carla Carlsen. die in het Metropole Theater te Berlijn optreedt, de sympathieke Hilde Harmat, die in Budapest triomphen viert. Albert May, die zoovele rollen heeft gecreëerd, speelt thans in St. Gallen in Zwitserland, Fritz Geiger als „ober-regisseur" te Koningsberg werkzaam is en de grootste komiek (1.90 meter!) Herbert Weissbach filmt in Berlijn. Van degenen, die van de oprichting af aan het gezelschap verbonden zijn, zijn nog over, behalve Fritz Hirsch: Friedl Dotza, Paul Harden; Walter Triebel, Lasker en Zirbel. De bekende komische alte Julia Rillo zal in de jubileum-operette optreden en haar tegenwoordige standplaats Weenen voor deze gelegenheid verlaten. Zonder eenig voorbehoud durven wij voorspellen, dat de jubileum-operette „Sissy", waarvoor Fritz Kreisler de muziek schreef en waarin Friedl Dotza de titelrol zal vervullen, de kroon op Hirsch' werk zal zetten. Er valt dan ook niet aan te twijfelen, of de belangstelling zal groot zijn, want Hirsch en de Hollanders hebben elkander in die tien jaren gevonden.... en zijn vrienden gebleven! Wij wenschen het jubileerende gezelschap van harte geluk en voorspellen het nog vele succesvolle jaren! HENRI A. VAN EIJSDEN Jr. 1. Fritz Hirsch. — 2. Fritz Hirsch en Martha Wagner In „Wir walzen In den Himmel hinein". — 3. Fritz Hirsch en Paul Harden In „Die Fledermaus". — 4. Fritz Hirsch en Carla Carlsen in „Walzer aus Wien".
\
***m*mm*mm**m
wmmmmmm^^mi
(„THESE THREE") Regie: William' Wyler ling: Mrs. Tilford Mary Tilford Rosalie Evelijn
1) Merle Oberon en Joel Mc. Crea. 2) Miriam Hopkins en Joel Mc. Crea. 3) Merle Oberon, Miriam Hopkins en Catherine Doucet. 4) Merle Oberon, Miriam Hopkins en Joel Mc. Crea. 5) Bonita Granville en Marcia Mae Jones.
VIII
\
Alma Kruger ,.. Bonita Granville Marcia Mae Jones Carmencita Johnson
r
anneer Karen Wright en Martha Dobie hun studies "beëindigd hebben, moeten zijzelf de handen uit de mouw steken om in hun levensonderhoud te voorzien, want familie bezitten zij bijna niet. Met de hulp van een jongen dokter, Joe Cardin, richten zij een kostschool op. In het begin gaat alles naar wensch. Het aantal leerlingen breidt zich steeds uit en een tante van Martha, Mrs. Mortar komt de meisjes helpen. Karen en Joe worden verliefd op elkander en Martha, die ook op Joe verliefd is, verzwijgt dit ter wille van haar vriendin. Op een avond zijn Joe en Martha toevallig bij elkaar en dit wordt uitgespeeld door een van de leerlingen, Mary Tilford. Deze dwingt een andere leerlinge, Rosalie, die zij in haar macht heeft daar zij weet dat ze een armband gestolen heeft, haar te helpen. Er wordt een gesprek afgeluisterd tusschen Martha en Mevrouw Mortar. Deze laatste zegt, dat Martha niet goed gedaan heeft Joe in haar kamer te ontvangen, vooral niet daar zij weet dat Joe met Karen wil trouwen. Mary loopt van de school weg en discht thuis een met veel fantasie doorspekt verhaal' op over het leven op school. Er komen sensatieberlchten in. de kranten en de ouders halen de kinderen van de school weg, zonder naar reden te willen luisteren. Joe wordt ontslagen en vraagt Karen met hem mee naar Weenen te gaan. Zij weigert dit en beschuldigt hem van ontrouw. Na veel moeite weet Martha Rosalie te bewegen de waarheid bekend te maken. Men wil alles weer in orde brengen, maar voor Martha valt er weinig meer te redden. Karen, die * naar Weenen wordt gezonden, trouwt daarna met Joe.
, 5^ Te Hollywood wordt immer hard gewerkt en het leven van een filmster is veel en veel zwaarder dan de buitenstaander, over het algemeen vermoedt. Van 's morgens vroeg, gewoonlijk moet de ster al vóór achten in den studio zijn, tot vaak 's avonds laat, duren de Inspannende opnamen, wordt het uiterste van den speler gevergd. En men zal kunnen begrijpen, dat een ieder blij is, na gedanen arbeid, huiswaarts te kunnen keeren. De verhalen over de geweldige feesten, die na de vermoeiende dagtaak nog zouden worden aangericht, zijn dan ook meestal ontsproten aan de fantasie-rijke pen van den een of anderen reclame-manager. Veeleer zijn de filmsterren huiselijk van aard. En om de gezelligheid nog te verhoogen, zijn velen van hen in het bezit van een of ander huisdier, waaraan ze hun bijzondere zorg wijden. 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11)
Norma Shearer met haar lieveling, een wit konijntje. Buster Keatons kameraad is een schildpad. Freddie Bartholomew en zijn wolfshond „Dawson". Grace Ford en haar St. Bernard „Napoleon". Maureen O'Sullivan en ,,Blackie" zijn goede maatjes. Robert Taylor en zijn vriendin „Josephine". Robert Young met „Micky", aan wien hij zeer gehecht Is. Jackie Cooper met zijn speelmakker „Champ". May Robson en „Tillie", een prachtige peklngees. Mary Carlisle heeft een leeuwtje als huisgenoot. Henry Daniel! bezit een prachtigen chow-chow, die luistert naar den naam Nemo.
^^^mmm^^w^^mivmwm^mmmmm^mm!^^ DE M.G.M.-STER CECILIA PARKER
ir. h ter
*
•Ém
door EDUARD VETERMAN Dr. JAN VAN EPEN
M"
en is tooneelschrijver of men is het iet. Laat men dit geenszins aan-
koe, want in bijna alle andere vormen van letterkunde bestaan nog schakeeringen. Men kan bijvoorbeeld een aardig, leesbaar boek schrijven, zonder nochtans een echte romancier te zijn. Men kan een vlot feuilleton schrijven, zonder zich te mogen aanmatigen een volmaakt journalist te wezen. Maar voor een tooneelschrijver bestaan die nuances niet. Je hebt het — of je slaat de plank mis. Dat zit .'m vooral in de omstandigheden, waaronder de tooneeldichter zijn publiek ontmoet. Een romanschrijver kan verscheidene boeken hebben gepubliceerd, om daarna pas tot de onpleizierige ontdekking te komen, dat het publiek hem niet „lust". Maar een tooneelschrijver, die er naast schiet, krijgt op een definitieve manier de kous op z'n kop. De ijzige koelte van een bijna bevroren zaal, doodt zijn schrijfbacillen op slag — zoo lang het publiek althans nog te netjes is om zich duidelijker uit te drukken met fluiten, joelen of een onfrisch bombardement. Vandaar dat men niet „plotseling" een tooneelstuk kan schrijven, omdat men daar nu eenmaal lust in heeft. Een tooneelstuk — dat is iets, wat zich in geen enkele anderen vorm laat gieten. Men kan er geen roman van maken, geen feuilleton, geen brochure, geen gedicht. Het moét een tooneelstuk zijn. En alleen iemand die onder zóó'n pressie werkt, mag een echte tooneelschrijver heeten, ook al bestaat zijn oeuvre uit slechts enkele producten. De hoeveelheid doet er immers niets toe? Van Lopez-deVega's vijftienhonderd drama's heeft er geen enkele het domein van het wereld-tooneel blijvend veroverd. Van Shakespeares zeven en dertig meesterwerken daarentegen staat het overgroote deel voortdurend op 't repertoire. Dr. Jan van Epen is een heel merkwaardige verschijning geweest; men zou kunnen zeggen: een apostel van den blijen levensdurf. Als medicus heeft hij reeds vroeg de zwartste zijde van het leven leeren zien, maar óók, dat veel verdriet veroorzaakt wordt door starre conventies, door kleinzieligheid, door angst-voor-de-menschen en angst-voorde-praatjes. En dit deed langzaam-aan een hevig protest in hem rijpen, waarin hij het stoutmoedig opnam voor de verdrukten en opgejaagden, en hartstochtelijk pleitte voor de vrijheid van het individu om zijn eigen leven te leven.' Hoc kon zoo'n heftig pleidooi anders tot uiting komen dan in een. . tooneelstuk ? Het leven zelf, dat Van Epen tot schrijven drong, was een geweldig drama. De tijd dat men zooiets in een „leerdicht" van 'n paar duizend regels behandelde, is lang voorbij. Daar heeft niemand meer
geduld voor. Een roman? Het schrijven van een roman is een langdurig, bedachtzaam werk. Het moet heel voorzichtig gebeuren — en daarvoor was Van Epens temperament te heftig. Later heeft hij ook romans geschreven, altijd in het licht van dezelfde problemen — maar toen was zijn grootste felheid voorbij. Doch in die jongere jaren had alleen het gesproken woord waarde voor hem: hij plantte zijn creaturen in hun dramatische tegenstellingen onder het grelle schijnsel van voetlicht en hers, en kapittelde van daaruit het gezapige schouwburgpubliek, dat „de menschen" vertegenwoordigde. De beide stukken, uit dezen drang ontstaan, zijn „Als de kersen bloeien", en „De akker schaamt zich niet". Nu komt er bij het schrijven van dit soort werken een groot gevaar, en dat is de tendenz. Het woord tendenz (is „strekking" niet een veel te zwakke vertaling?) heeft een kwaden reuk. Het doelt meestal op werk, waarbij kunst en schoonheid in dienst zijn gesteld van een doel, dat met kunst en schoonheid weinig te maken heeft. De schrijver verliest al de harmonie uit het oog; het kunstwerk wordt een opgetuigde gramofoonplaat, die voor bepaalde denkbeelden pleit. Zulke „tendenz"-stukken hebben gewoonlijk een zeer korten levensduur. Ze slaan slechts in bij geestverwanten; zijn niet algemeen-menschelijk genoeg om alle menschen, in hun bonte verscheidenheid, te pakken. Soms maakt zoo'n tendenz-stuk een éclatanten opgang.... maar dat blijkt dan later een vuurwerk-éclat te zijn geweest: geknetter, rook, een paar seconden verbazing — en weer stilte. Ik herinner me, van een twintig jaar terug: „Het licht in den nacht", een anti-oorlogs-tendenz-spel van een zekere Inte Onsman. Het werd in kolossale series gespeeld, maakte enormen opgang. . . . Zijn er velen die 't zich herinneren? Ik vrees van niet! Het stuk had bepaalde verdiensten, maar 't wit-en-zwart was overdreven. Er was een onwaarschijnlijk-volledige braafheid, en een even onwaarschijnlijk-volledige boosheid. De menschen zijn nu eenmaal niet verdeeld in blanke engelen en zwarte duivelen. Zelfs in den braafsten mensch wonen leelijke eigenschappen; zelfs de afschuwelijkste boef heeft zijn goede kanten. Dit heeft Jan van Epen, die als dokter natuurlijk meer gelegenheid had in de menschen door te dringen, dan men gewoonlijk vermag, steeds in het oog gehouden. Aan iedet mensch kleven fouten; wie is zonder zonden? Maar juist daarom, predikte van Epen, mogen we niet zoo hard oordeelen en ver-oordeelen; juist däärom moeten we ieder de vrijheid laten te leven onder eigen verantwoordelijkheid — natuurlijk binnen de grenzen van maatschappelijke orde. Van Epen wilde niet dat men een moordenaar rustig moet laten moorden en op z'n zestigste jaar pensionnceren; of dat men een dief,
bij zijn honderdste inbraak, een zilveren breekijzer moet aanbieden. Maar in het zuiver persoonlijke leven eischte hij vrijheid. Géén kletspraatjes, geen angst-voor-de-menschen, geen stiekum geknoei binnen en een zalvig gezicht buiten. Geen wonder dat er een vreemde oprechtheid door Van Epens werken waait. Iets van het vrije landschap geurt er in. 't Is zeker geen toeval dat beide titels ontleend zijn aan landelijke beelden: de bloeiende kersen, en de rijpende akker. Van Epen was een natuurmensch. Hij stond vèr van het klemmend verband, dat 't stadsleven schept. De heide bij Lunteren was zijn geliefde verblijfplaats. In de stad zou hij zich hebben gevoeld als in 'n gevangenis. En in zijn werk leeft die wijde horizon van Lunteren: onbekrompen, vol levensdurf, vol blijmoedigheid. Aan die blijmoedigheid alleen danken we nog een derde stuk, „Amor op het dak", dat van lichter gehalte is, het amusementsspel nabij komt — maar niettemin de sporen draagt van een auteur, die een tooneelstuk weet te schrijven. Want dat verstond Van Epen. Zijn personages zijn zóó scherp gezien, dat hij ze verrassend gaaf voor zijn voetlicht wist te brengen, zonder te vervallen in breedsprakig realisme. Het zijn levende menschen — en ze boeien ons. Ze spreken levende taal — en die boeit ons. En hun conflicten brengen ons tot nadenken, zonder dat we worden geprikkeld door opzettelijkheid van een „tendenz". Van Epens leven was de vervulling van zijn leer. Hij is het object geweest van ongeloofelijk veel laster en praatjes ■— maar het glipte langs hem heen. De blijmoedige levensdurf verliet hem niet. Een tragische ziekte sloopte zijri krachten. Voor de heftige spanningen van een tooneelwerk miste hij de bruisende kracht, maar, gebonden aan 't ziekbed, vond hij een weg in 't schrijven van romans. Het is onbegrijpelijk hoe de doodzieke man er de kracht toe vond. Toen zijn handen hem begaven, dicteerde hij ze, en toen hij zijn stem verloor vond hij een middel om, met een staafje in zijn mond, de schrijfmachine lettertje-voorlettertje te bewerken. Het was een wrak, een 'levend lijk, slechts bezield door een grenzenlooze liefde voor het leven, waarvan hij wilde blijven getuigen toen dat leven reeds voor driekwart uit hem gevloden was. Hij stierf in 1929, op 5 1-jarigen leef tijd. De beide romans, die hij naliet, werden uitgegeven door de zorg van Van der Lugt Mclsert, die ook een tweetal van zijn tooneclstukken ten doop gehouden had.
XII ;
wxmgm^&emwmmm, REGINALD SIMPSON,
HLM-ENTHOÜSIASTEN T. K. ie GRONINGEN. Iedere abonné heeft recht op twee gratis filmfoto's. Lilian Harvey is heusch niet met Willy Fritsch verloofd. Waarom Greta Garbo nooit getrouwd is, weten wij ook niet. Haar adres is MetroGoldwyn-Mayer-studios, Culver-Cify, Californië. Het kan een half jaar duren voordat U antwoord ontvangt. T. L. F. J. te UTRECHT. Hierbij de ge. vraagde verjaardagen. Leni Riefenstahl 22 Augustus. Inge List 14 Augustus. Greta Garbo 18 September. Leni Riefenstahl is niet getrouwd. R. BR. te ALKMAAR. Liane Haid filmt in Engeland. Zij is gescheiden. Lilian Harvey is vast geëngageerd bij de Ufa. Franchot Tone is gehuwd met Joan Crawford. T. L. te AMSTERDAM. Bedoelde rol wordt gespeeld door Luli von Hohenbert Zij is te Hollywood eeen^; geëngageerd. U moet werkelijk vergissen; Jan Kiepura is inderdaad gehuwd met Marta Eggerth. Paul Richter is getrouwd met Aud Egede Nissen. Hans Richter Is niet bun zoon. J. v. d. L. te ROTTERDAM. Wendt U tot den heer Loet C. Barnstijn, Filmstad, Benoordenhoutscbeweg 2, 's'Gravenbage. Filmstad is niet voor publiek toegankelijk. Kurt Gerron is getrouwd en tot 1 October bij Barnstijn geëngageerd. S. K. H. te 's-GRAVENHAGE. De filmsterren zullen Uw briefjes zeker zeer op prijs stellen. Hierbij de gevraagde adressen. Clark Gable, Metro-Goldwyn.Mayer-studios, Culver-City, Californië. Boris Karloff, Universal* studios, Universal City, Californië. E. A. G. te AMSTERDAM. Robert Taylor is te Filley (Nebraska) geboren. Zijn ware naam is Arlington Brough. Hij is niet gehuwd. Charles Bickford is den Isten Januari te Cambridge geboren. Niet vergeten in Uw brief een antwoordcoupon in te sluiten. R. L. S. te MAASTRICHT. Schrijf een briefje aan den heer Biederman, directeur van de Cinetone-studios te Amsterdam, Wij geven U echter weinig hoop. A. d. G. te VENLO. Het inzenden van een volledig draaiboek heeft absoluut geen doel. Maak een kort exposé en zend dit aan Loet C. Barnstijn, Filmstad, Benoordenhoutscheweg 2, 's-Gravenhage. •W. S. te SCHIEDAM. Het beste is. onze serie „Filmsterren-A.B.C." te verzamelen. Er bestaat geen enkele complete Nederlandsche uitgave op dit gebied.
FRANK GREGORY,
CHANTAGE
MEMFSTLIEDJE«
(LIVING DANGEROUSLY) OPGEVOERD BIJ HET ROTTERDAMSCH-HOFSTAD-TOONEEL
Tekst en muziek van HERRE DE VOS.
Andantino
7
1. De Zo-mer is voor-bij. Kind: De 2. De nach-ten zijn zoo lang. Kind: De 3. Maar bin-nen, bij den haard. Kind, Daar
s
Een scène uit „Chantage". V.l.n.r.: Fie Carelsen, Dirk Verbeek en Piet Bron.
Het Rotterdamsch-Hofstad-Tooneel heeft een goede keuze gedaan met het eerste stuk, dat het dit najaar ten tooneele heeft gebracht. Men koos 'n detective-stuk van Reginald Simpson en Frank Gregory, getiteld „Chantage". Deze naam deed al vermoeden dat de inhoud spannend zou zijn, en In het eerste bedrijf kwam dit dan ook al tot uiting. Twee doktoren werkten als compagnons samen, de eene was de ongetrouwde serieuse chirurg, de andere de huisdokter, die veel geld verloor met wedden en daarom genoodzaakt was buiten zijn praktijk om meer geld te verdienen. Hij verkocht morfine tegen hooge prijzen. De chirurg, Dr. Norton — die vele malen reeds zijn compagnon gewaarschuwd had — wilde zich daarom van hem losmaken, ook al wist hij, dat hij hem daarmede tevens tot ondergang zou brengen, In het nauw gedreven zon zijn compagnon op wraak en hij wist met behulp van zijn secretaresse, Dr. Norton te beschuldl-
fiijwAckcty&pL'ni&f
B
: Grijze, 't spijt me, dat ik het telkens moet herhalen, want ik vertel niet graag het kwade over m'n evennaasten, is 'n lomperd in het kwadraat, 'n Ergerlijke kerel. Onlangs had-ie ruzie met z'n vrouw. Juister gezegd, z'n vrouw had ruzie met hem. Wat ik heel best kan begrijpen. En treiteren, dat hjj d'r deed. Bar. Bar! Op het toppunt van d'r woede riep ze uit^ Had ik den raad van m'n moeder maar gevolgd! Dan had ik je nooit genomen. . . . Weten jelui, wat die crgerling toen antwoordde: Och mensch wat heb ik een berouw. Jij berouw? Ja. Ik heb die moeder van jou altijd verkeerd beoordeeld. Nou ik weet, dat ze je afgeraden heeft om met mij te trouwen, merk ik dat 't mensch 't toch nog niet zoo slecht met me voor hadl PETRUS PRUTTELAAR. XIV
gen van zich onbehoorlijk tegenover zijn vrouw gedragen te hebben. Hij brengt het geval voor den medlschen raad, en tevergeefs tracht Dr. Norton zich tegen de valsche aanklacht te verdedigen. Het derde bedrijf speelt twaalf jaar later ten huize van Dr. Norton en de vrouw van zijn vroegeren compagnon. Op listige wijze tracht deze laatste hem opnieuw in het nauw te brengen. Hoe dat voorkomen wordt, mag niet verteld worden. Veel meer aan te raden Is, het stuk zelf te gaan zien. Het is best de moeite waard, omdat het spannend is en zeer goed gespeeld wordt. Alle lof komt toe aan Dirk Verbeek en Pie Carelsen, welke laatste als altijd smaakvol gekleed was. Enny Meunier en Plet Bron gaven in hun ondankbare rollen toch zeer goed spel. Ook de beide advocaten en de detective-inspecteur hielpen mee om de' vertolking van het stuk te doen slagen.
pij p pif ^ j^ip ^ ^ir^^^^^i p ü ? Yl
Een dokter moest bij den bediende van een rijke, maar gierige dame komen. De bediende vertelde hem echter dadelijk, dat hem niets scheelde,. maar dat hij besloten had net zoo lang in bed te blijven, tot hij z'n achterstallig loon zou hebben ontvangen. Waarop de dokter antwoordde: „Schuif dan een eindje op, want ook mijn laatste rekening heeft ze nog niet betaald!"
tij. Kind: De vo-gels in de twij-gen. Ze hui-ve-ren en zwij-gen 't Is stil in veld en woud. 2. De bang. Kind: Slechts hier en daar nog blozen Wat an-jers en wat ro-zen. Door't woest geweld gespaard. 3. Maar waard. Kind- Die koe-ste- ren-de droomen. En - nè die droomen ko - men De len - te-bloe-men weer!
had op de soos een gezellig babbeltje met een paar oude vrienden. Het gesprek werd langzamerhand diepzinniger en ze kregen het ten slotte over verschillende groote figuren uit de geschiedenis, die uitgeblonken hadden door hun edele karaktereigenschappen. „Wie was er dapperder dan Richard Leeuwenhart, wijzer dan Socrates, eerlijker dan Lincoln, geestiger dan Mark Twain en knapper dan Apollo?" vroeg een der vrienden met veel pathos. „De eerste man van mijn vrouw," zei mijn neef.
Oom vraagt aan Jantje: „Krijg je weleens een pak slaag ?" „Ja, oom." „Van wie dan?" vraagt oom weer. „Van vader of moeder," antwoordt Jantje. „En bij wie doet het't meest pijn?" „Bij mij, oom."
De „professor" liep met een pijnlijk gezicht naar den dokter. „Dokter, dat gaat zoo niet, m'n schouders zijn heelemaal stijf. Kan ik daar niets tegen doen?" „Ja zeker, uw jasophanger uit uw jas halen!" zei de dokter.
Charles Lindbergh, de bekende oceaanvlieger, vertelt in zijn boek: „Wij tweeën," een raadsel. Het luidt als volgt: „Wanneer je er een noodig hebt en je hebt er geen, zul je er nooit meer een noodig hebben!" Oplossing: een parachute.
•gou-den blaadren val-len, Bij honderd-duizend-tal - len. De nachten worden koud.,. Nu komt het herfst-gewil-de wol-ken ja-gen, En fel - Ie re-gen-vla-gen Gaan o-ver tuin en gaard. Het wordt de bloe-men blijft zacht in ons zin-gen Een schat van lie - ve din-gcn, In lichtglans zacht en teer... Ze blij-ven ons be-
=p=
p
11
ti m P s Ir ^^^^ j) gg g | PÈÈEÊJaa
Hij (gebroken): „Maar wat zijn de twee redenen, waarom je me niet kunt trouwen ?" Zij (ernstig): „Jij en ... een andere man!"
'o© z/leg uk ? Hoe bespeel èk mijn InsirMtneni ? 'M^
N.V. WILLEM SPRENGER'S „KLANK STUDIO" Passage 46 - Den Haag - Telef. 1137 78 beantwoordt aan Uw vraag met een technisch vervaardigde gramofoon-plaat van af fi. 3.5 0 Vooruil bespreken s.v.p. wegens de enorme belangstelling Orkesten en Zangkoren voordeelige condities
Red. en Adm. Galgewater 22, Lelden. Tel. 76f). Postrekeninn 41880
Verschijnt wekelijks — Prijs per kwartaal f. 1.95
-' '
""^Pl^WiPP^PfBpgi
Ik wasch al mijn fijne goed uitsluitend
