: 12IT Ter inzage bij de concernstaf : -- : rapport risicoanalyse en weerstandsvermogen (Marsh) (12IN008289)

Adviesnota aan het algemeen bestuur Zaaknummer Kenmerk

: 12.B0149/12.ZK03752 : 12IT006477

Barcode Onderwerp Sector en afdeling Datum behandeling Agendapunt Ter inzage bij de concernstaf Bijlage(n)

: : : : : : :

12IT006477 risicoanalyse en weerstandsvermogen concernstaf 12 juni 2012 3.b.2. -rapport risicoanalyse en weerstandsvermogen (Marsh) (12IN008289)

Aan het algemeen bestuur Aanleiding Het waterschap dient periodiek aandacht te besteden aan de risico’s die de organisatie loopt in relatie tot de beschikbare weerstandscapaciteit. Deze (jaarlijkse) analyse is inmiddels weer afgerond. Op deze plaats wordt gerapporteerd over de uitkomsten. Context Het waterschap wil zicht hebben op haar belangrijkste risico’s met de bijbehorende kans en impact. Dit gebeurt jaarlijks aan het begin van het jaar zodat een en ander betrokken kan worden bij de jaarrekening en kadernota. Op dit moment is ook het reserve- en voorzieningenbeleid herzien hetgeen in dezelfde bestuurlijke route wordt geagendeerd. Daarin wordt een voorstel gedaan ten aanzien van het te hanteren weerstandsvermogen (voorstel factor 1,2). Met de geactualiseerde risicoanalyse en de norm voor het te hanteren weerstandsvermogen kan de benodigde weerstandscapaciteit worden berekend. Daarmee kan deze worden afgezet tegen de beschikbare weerstandscapaciteit en ontstaat daarmee duidelijkheid ten aanzien van de in te zetten egalisatiereserve. Bestuurlijke besluitvorming Het relevante beleid ten aanzien van reserves en voorzieningen wordt in dezelfde bestuursroute herzien en vormt daarmee de nieuwe basis. Daarbij wordt de norm voor het weerstandsvermogen voorgesteld op 1,2. Vraagstelling Kan het algemeen bestuur instemmen met het rapport risicoanalyse en weerstandsvermogen ? Strategie Doelstellingen Het uitvoeren van een analyse rondom het weerstandsvermogen en de aanwezige weerstandscapaciteit dient meerde doelen. Er is een beter zicht op de belangrijkste risico’s en de mogelijke impact daarvan. Het risicobewustzijn binnen de organisatie neemt er door toe en er kan een relatie gelegd worden met de verzekeringsportefeuille en er kan worden voldaan aan de bepalingen van de Waterschapswet. Uitkomsten analyse in relatie tot beleid Vanuit een organisatiebrede screening zijn opnieuw de risico’s, kans en impact beoordeeld. Uitkomst van de doorgerekende risicolijst is dat er minder nieuwe risico’s zijn toegevoegd en ook enige risico’s van de bestaande lijst zijn vervallen en/of zijn bijgesteld. Ook is er een overall gezien een afname in kans en impact waardoor het uiteindelijke totale risicoprofiel gunstiger uitpakt dan in de rapportage 2011. Het risico ten aanzien van vroegtijdige beëindiging van de Cross Border Lease en/of switchtransactie is niet opgenomen. De resterende looptijd tot 2017 is inmiddels goed te overzien en de bijbehorende CBL-reserves worden geleidelijk afgebouwd binnen de resterende periode. Deze specifieke reserve is samen met het risico daarmee ook buiten beschouwing gelaten in de risico’s en de beschikbare weerstandscapaciteit. Daarnaast worden de ontvangen premies gereserveerd tot aan het eind van de transactieperiode.

AB-leden kunnen feitelijke en technische vragen tot maandagochtend 09.00 uur voorafgaand aan de opiniërende vergadering stellen aan de secretaris: [email protected] of via EXTRANET: “Vraag het de secretaris”.

Het weerstandsvermogen neemt af van de score 2,3 (uitstekend) in 2012 tot de score 1,2 (voldoende) aan het einde van de planperiode. Het verloop is herkenbaar vanuit vorige rapportages en sluit ook aan bij het reservebeleid in die zin dat de (overtollige) reserves in de meerjarenraming steeds worden afgebouwd tot het afgesproken minimum aan het eind van de planperiode (norm 1,2). In het voorgestelde beleid wordt de score 1,2 (voldoende) als minimumniveau gehanteerd. Naar de huidige inschatting wordt deze situatie in deze planperiode bereikt. Mogelijke vrijval van middelen in 2017 Opgemerkt wordt dat er door de verwachte vrijval van de verplicht gevormde voorzieningen voor de Switchtransacties van waterschap Brabantse Delta en SNB (ons aandeel) in 2017 5 tot 10 miljoen euro vrijvalt bij waterschap Brabantse Delta en de SNB samen (beide ca. € 5 miljoen). Het weerstandsvermogen krijgt op dat moment weer een extra impuls waarmee op basis van de huidige informatie het weerstandsvermogen weer toe zou nemen tot de kwalificatie ‘uitstekend’. Wel wordt opgemerkt dat ten aanzien van de SNB daarover binnen de aandeelhoudersvergadering van de SNB besluitvorming plaats zal vinden en de opmerking dat tot aan het eind van de looptijd van de transacties er risico’s blijven en daarmee onzekerheid over de vrijval en de omvang daarvan. Vervolg risicomanagement in 2012 Om risicomanagement ook in dit kader meer dynamisch te maken is er in 2011 ook gesproken over het gaan werken met specifieke risico-eigenaren en specifieke beheersmaatregelen, ook in relatie tot de verzekeringsportefeuille. In 2012 worden verdere stappen gezet om invulling te geven aan de onderstaande doelstellingen:  risicoanalyse en –beheersing meer dynamisch te maken in plaats van (alleen) een jaarlijkse analyse;  betere zicht op en afweging van beheersmaatregelen rondom de risico’s (onder andere door te werken met risico-eigenaren en bijbehorende rolbeschrijving en risico’s en maatregelen vast te leggen en periodiek te bespreken/op de agenda te hebben);  betere combinatie met de verzekeringsportefeuille en periodieke analyse/aanpassing daarvan in relatie tot de onderkende risico’s. Op basis hiervan kan dan worden beoordeeld of de jaarlijkse analyse in de huidige vorm en met de huidige externe ondersteuning aanvullend nodig blijft of dit in een andere vorm of steeds meer in eigen beheer kan gebeuren. Beoordeling  Financiële gevolgen Ja, namelijk het te hanteren weerstandsvermogen en de bijbehorende aan te houden weerstandscapaciteit op basis van het reserve- en voorzieningenbeleid zijn van invloed op de beschikbare egalisatiereserves en daarmee indirect ook op de tariefontwikkeling. 

Juridische gevolgen niet van toepassing



Personele gevolgen niet van toepassing



Overig niet van toepassing



Winnend samenwerken in Brabant De waterschappen kennen in dit stadium geen afgestemde/gelijke benadering van risico’s en reserves etc. Daarmee is er hier specifiek geen directe bijdrage aan Winnend samenwerken in Brabant.



Bijdrage aan de doelen voor duurzame ontwikkeling Duurzaamheid kan ook worden vertaald in een duurzame financiële huishouding. Door periodiek de belangrijkste risico’s te monitoren, te actualiseren en eventueel de benodigde weerstandscapaciteit daarop aan te passen wordt er dus een bijdrage geleverd aan een duurzame (financiële) ontwikkeling.

-2-

Communicatieparagraaf Na vaststelling van deze nota met bijbehorend rapport wordt dit gecommuniceerd naar de belanghebbenden binnen de organisatie met daaraan gekoppeld de acties voor 2012. Advies Het algemeen bestuur stemt in met het rapport risicoanalyse en weerstandsvermogen. Het dagelijks bestuur, De dijkgraaf

De secretaris-directeur

J.A.M. Vos

ir. H.T.C. van Stokkom

-3-

WEERSTANDSVERMOGEN 2012 WATERSCHAP BRABANTSE DELTA 18 APRIL 2012

WEERSTANDSVERMOGEN 2012

WATERSCHAP BRABANTSE DELTA

INHOUD 1. Project details............................................................................................................ 1 2. Management samenvatting ....................................................................................... 2 • Opzet .................................................................................................................. 2 • Resultaten ........................................................................................................... 2 • Aanbevelingen..................................................................................................... 5 3. Achtergrond .............................................................................................................. 6 • 3.1 Aanleiding...................................................................................................... 6 • 3.2 Waterschapswet ............................................................................................ 6 • 3.3 Doelstelling.................................................................................................... 7 • 3.4 Aanpak en uitgangspunten ............................................................................ 7 4. Risicomanagment ..................................................................................................... 9 5. Risico’s.................................................................................................................... 11 • 5.1 Geïdentificeerde risico’s .............................................................................. 11 • 5.2 Resultaten simulatie .................................................................................... 11 • 5.3 Grootste risico’s........................................................................................... 12 • 5.4 Trend risicoprofiel ........................................................................................ 13 • 5.5 Vergelijking huidige risicoprofiel 2012 met profiel 2011................................ 13 • 5.6 Splitsing van de risicoportefeuille................................................................. 14 6. Weerstandscapaciteit .............................................................................................. 17 • 6.1 Begrip weerstandscapaciteit ........................................................................ 17 • 6.2 Weerstandscapaciteit Waterschap Brabantse Delta .................................... 17 7. Weerstandsvermogen Brabantse Delta................................................................... 19 • 7.1 Berekening .................................................................................................. 19 • 7.2 Beoordeling Technische Universiteit Twente ............................................... 20 8. Conclusie ................................................................................................................ 21 • 8.1 Financiële positie in relatie tot risicoportefeuille ........................................... 21 • 8.2 Aanbevelingen............................................................................................. 22 9. Bijlage ..................................................................................................................... 23 10.

MARSH RISK CONSULTING

i



1 Project details Cliënt Details Organisatie Contactpersoon Functie MRC Details MMC entiteit Contactpersoon Functie Projectteam

: Waterschap Brabantse Delta : Dhr. L. van den Broek : Concerncontroller

: Marsh Risk Consulting B.V. : Dhr. F. van Kats : Managing Consultant : Dhr. F. van Kats (Managing Consultant) Dhr. B. van Vliet (Senior Consultant)

Project Details Entiteit Adres Project voorstel referentie Datum uitgifte

: Waterschap Brabantse Delta : Hof van Bouvigne, Bouvignelaan 5, 4836 AA Breda : 20120119 FvK Waterschap Brabantse Delta : 23 januari 2012

Rapportage referentie Rapportage verzonden

: 20120418_FvK_Waterschap Brabantse Delta :


1



2 Management samenvatting Binnen de Waterschapswet wordt gesproken over het weerstandsvermogen. De wet verlangt van waterschappen dat zij inzicht verkrijgen in hun risico’s en hun financiële middelen om deze risico’s af te kunnen dekken. In de laatste drie jaar is in nauwe samenwerking met Marsh Risk Consulting (MRC) het weerstandsvermogen van Waterschap Brabantse Delta vastgesteld. Ten opzichte van voorgaande jaren heeft Waterschap Brabantse Delta dit jaar zelfstandig de risico’s geïnventariseerd en heeft er een splitsing plaatsgevonden naar de verschillende taken. Dit aangezien ook de risico’s en reserves voor het overgrote deel direct aan de betreffende taak zijn verbonden. Net zoals in voorgaande jaren zijn de risico’s rondom de Cross Border Lease buiten beschouwing gelaten. De complexiteit en het feit dat deze een eigen voorziening kennen rechtvaardigt dit. Ten aanzien van de berekeningen en de uiteindelijke rapportage is MRC gevraagd het waterschap ondersteuning te bieden.

Opzet Stap 1 – Simulatie Om de totale omvang van de risico’s te bepalen heeft er een ‘Monte Carlo Simulatie’ plaats gevonden. Bij een dergelijke simulatie wordt voor elk risico de kans en de minimale en maximale impact (zie laatste kolommen bijlage A) vastgelegd in kans en omvang distributies. Door dit model is de verwachte totale omvang van de risico’s bepaald. Dit verwachte resultaat (schade) is bepaald, gegeven een betrouwbaarheidsniveau. Voor bepaling van het weerstandsvermogen is het gebruikelijk om uit te gaan van een betrouwbaarheidsniveau van 90%. Dit betekent dat de gevonden waarde naar verwachting eens in de 10 jaar overschreden wordt. Stap 2 – Weerstandscapaciteit De gevonden impact uit de voorgaande stap zal afgezet dienen te worden tegen de financiële weerbaarheid van de organisatie. Hiervoor zullen gegevens beschikbaar gesteld worden en indien nodig zal een aanvullend gesprek plaatsvinden met de concerncontroller en/of hoofd financiën om de nieuwe weerstandscapaciteit voor de komende jaren vijf jaar van het Waterschap te bepalen.

Resultaten In de kansverdeling hieronder zijn de uitkomsten van de simulatie weergegeven. Hieruit blijkt dat de (gemiddelde) verwachte last van de geïdentificeerde risico’s EUR 3,0 miljoen bedraagt.


2



-199

5.101

0,0%

90,0%

10,0%

3,0

2,0

1,5 Mean = 3.028,79

Values x 10^-4

2,5

1,0

0,5

12.000

10.000

8.000

6.000

4.000

2.000

0

-2.000

0,0

Figuur 1 Resultaat simulatie (in EUR 1.000) 1

Bij een betrouwbaarheidsniveau van 90% is de te verwachte schadelast als gevolg van de risico’s EUR 5,1 miljoen. Dit betekent dat de schadelast gemiddeld 9 van de 10 jaar gelijk of minder is dan dit bedrag. Tijdens het inventariseren van risico’s is ook gekeken naar hoe risico’s (kans en impact) zich mogelijk zullen ontwikkelen. In de simulatie is op basis van deze inschatting voor elk van de aankomende jaren een nieuwe simulatie uitgevoerd. Hieruit blijkt (met name voor Zuiveringsbeheer) een toename van de te verwachten risicolast in de komende jaren (wederom met bij een betrouwbaarheidsniveau van 90%). Er is dit jaar voor het eerst een splitsing aangebracht voor de risico’s naar taak. Hierbij dient opgemerkt te worden dat het totaal niet een directe optelsom is door het zogenaamde ‘portefeuille effect’ - uitmiddeling van de risico’s in de staart van de verdeling, in tegenstelling tot het gemiddelde van de afzonderlijke risicoportefeuilles wat wel bij elkaar opgeteld kan worden. (in miljoenen Euro’s, bij 90% betrouwbaarheid) Risico's Watersysteembeheer Risico's Zuiveringsbeheer Totaal omvang risico’s

2012

2013

2014

2015

2016

2017

1,83 3,85 5,10

1,78 3,76 4,98

1,75 3,98 5,11

1,71 4,16 5,26

1,69 4,47 5,54

1,68 4,85 5,91

Tabel 1 Toekomstige omvang risico’s

1

het is voor het bepalen van het weerstandsvermogen gebruikelijk om een betrouwbaarheidsniveau van 90% te hanteren.


3



De risico’s worden afgezet tegen het vermogen om deze risico’s op te vangen. Deze laatste bestaat uit een diverse posten waarvan de stand (per 31 december in enig jaar) en het verloop in onderstaande tabel is opgenomen: Stand reserves 31-12 Onderdeel WS egalisatiereserves WS algemene reserve WS wachtgeldreserve ZB egalisatiereserves ZB calamiteitenreserve ZB calamiteitenreserve ZB wachtgeldreserve Totaal

2012 4.310 993 5.696 210 1.119 12.328

2013 1.548 2.196 2.301 4.500 10.545

2014 2.142 2.018 4.800 8.960

2015 2.104 1.104 5.000 8.208

2016 2.058 5.400 7.458

2017 2.028 5.900 7.928

Tabel 2 Weerstandscapaciteit (in EUR 1.000)

Voor 2012 is een herijking van het reserverings- en voorzieningenbeleid doorgevoerd. Hierbij is met name gekeken naar de resultaten van de risicoanalyse. Er wordt gestreefd naar een omvang binnen de bandbreedte van ‘Voldoende’ zoals gedefinieerd door de Technische Universiteit Twente (zie paragraaf 7.2). Dit betekent dat de weerstandscapaciteit een factor 1,2 hoger zou moeten zijn dan de omvang van de risicoportefeuille. In de verdere sturing ten aanzien van de reserves is met deze factor rekening gehouden. Door het combineren van bovenstaande twee tabellen ontstaat het weerstandsvermogen voor de aankomende jaren middels onderstaande formule:

(Ratio) Weerstand svermogen =

Weerstandscapaciteit* Risico omvang* Weerstandsvermogen

2012 12.328 5.101 2,4

(Beschikba re) weerstand scapacitei t (Rest) risico' s

2013 10.545 4.981 2,1

2014 8.960 5.112 1,8

2015 8.208 5.264 1,6

2016 7.458 5.544 1,3

2017 7.928 5.905 1,3

Tabel 3 Weerstandsvermogen (* in EUR 1.000)

Op basis van de verschillende taken ziet dit beeld er als volgt uit: Watersysteembeheer Weerstandscapaciteit* Risico omvang* Weerstandsvermogen

2012 5.303 1.830 2,9

2013 3.744 1.785 2,1

2014 2.142 1.753 1,2

2015 2.104 1.715 1,2

2016 2.058 1.690 1,2

2017 2.028 1.677 1,2

Tabel 4 Weerstandsvermogen Watersysteembeheer (* in EUR 1.000) Zuiveringsbeheer Weerstandscapaciteit* Risico omvang* Weerstandsvermogen

2012 7.025 3.853 1,8

2013 6.801 3.758 1,8

2014 6.818 3.977 1,7

2015 6.104 4.165 1,5

2016 5.400 4.472 1,2

2017 5.900 4.848 1,2

Tabel 5 Weerstandsvermogen Zuiveringsbeheer(* in EUR 1.000)


4



3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 2012

2013

2014

2015

2016

2017

Grens onvoldoende

Grens voldoende

Grens Uitstekend

Weerstandsvermogen

Watersysteembeheer

Zuiveringsbeheer

Figuur 2 Weerstandsvermogen – ratio tussen weerstandscapaciteit en risico omvang

Naast het verloop van het weerstandsvermogen zijn de verschillende niveaus aangeven zoals gedefinieerd door de Technische Universiteit Twente. Te zien valt dat tot en met 2017 het weerstandsvermogen voldoende is. Deze beoordeling volgens de maatstaven van TU Twente wordt veel toegepast bij beoordeling van waterschappen, gemeenten en provincies. Brabantse Delta heeft vanaf de studie van 2009 deze beoordelingssystematiek overgenomen.

Aanbevelingen Nu de reserves rechtstreeks worden vastgesteld op basis van de geïnventariseerde risico’s is het, nog meer dan voorheen, belangrijk dat de risico’s volledig en juist worden bepaald. Hier dient derhalve een blijvende focus voor te zijn. Verder geldt dat ten opzichte van vorig jaar het absolute verschil tussen de aanwezige weerstandscapaciteit en de omvang van de risico’s is afgenomen. Een onvoorzien risico is daardoor moeilijker op te vangen voor de organisatie. Tot slot blijkt uit de inventarisatie een stijgende trend in het totale risicoprofiel wat vorral speelt voor Zuiveringsbeheer. Gegeven dit en het bovenstaande kan men stellen dat het proces rondom integraal risicomanagement nog belangrijker wordt. Dit proces dient continue bewaakt en beoordeeld te worden zodat maatregelen doeltreffend en doelmatig zijn, gebeurtenissen, trends, successen, en mislukkingen worden geanalyseerd om ervan te leren en nieuwe risico’s worden geïdentificeerd.


5



3 Achtergrond 3.1 Aanleiding In de laatste drie jaar is in nauwe samenwerking met Marsh Risk Consulting (MRC) het weerstandsvermogen van Waterschap Brabantse Delta vastgesteld. Ten opzichte van voorgaande jaren heeft Waterschap Brabantse Delta dit jaar zelfstandig de risico’s geïnventariseerd. Ten aanzien van de berekeningen en de uiteindelijke rapportage is MRC gevraagd het waterschap ondersteuning te bieden. Het geactualiseerde beeld van de risicoportefeuille voor 2012 en daarna ten aanzien van het weerstandsvermogen dient te worden opgenomen in de kadernota 2012 die momenteel door Brabantse Delta wordt voorbereid. Daarnaast is het uitvoeren en updaten van de risico-inventarisatie en vaststellen financiële buffer, het weerstandsvermogen en het vaststellen van beleid verplicht volgens het Waterschapsbesluit. Dit Waterschapbesluit is sinds 1 januari 2009 van kracht.

3.2 Waterschapswet Binnen de Waterschapswet wordt gesproken over het weerstandsvermogen. De wet verlangt van waterschappen dat zij inzicht verkrijgen in hun risico’s en hun financiële middelen om deze risico’s af te kunnen dekken. Het weerstandsvermogen dient volgens artikel 4.7 sub e Waterschapsbesluit jaarlijks besproken te worden in de meerjarenraming. Dit weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen de weerstandscapaciteit, zijnde de middelen en mogelijkheden waarover het Waterschap beschikt of kan beschikken om niet begrote kosten te dekken, en alle risico’s en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie (artikel 4.8 Waterschapsbesluit). Het weerstandsvermogen is daarmee een indicatie in hoeverre het Waterschap in staat is om onvoorziene tegenslagen financieel op te vangen.

Weerstandscapaciteit

(Ratio) Weerstandsvermogen

= Risico’s na beheersmaatregelen

Beheersmaatregelen

Geïdentificeerde risico’s

Figuur 3 Weerstandsvermogen


6



De paragraaf weerstandsvermogen in de begroting dient, naast de inventarisaties van de weerstandscapaciteit en de risico’s, tevens het beleid omtrent de weerstandscapaciteit en de risico’s te bevatten (artikel 4.19 sub c Waterschapsbesluit).

3.3 Doelstelling Doel van het onderzoek is om het nieuwe risicoprofiel voor 2012 en komende jaren vast te stellen. Door middel van het updaten van de huidige weerstandscapaciteit en de risico’s kan de nieuwe stand van het weerstandsvermogen bepaald worden (=verhouding tussen weerstandscapaciteit en risicoprofiel).

3.4 Aanpak en uitgangspunten Stap 1 – Simulatie Om de totale omvang van de risico’s te bepalen heeft er een ‘Monte Carlo Simulatie’ plaats gevonden. Bij een dergelijke simulatie wordt voor elk risico de kans en de minimale en maximale impact (zie laatste kolommen bijlage A) vastgelegd in kans en omvang distributies (zie onderstaand figuur). Door vervolgens dit model vele duizenden keren te herhalen en voor elke herhaling het totale financiële resultaat te registreren is de verwachte totale omvang van de risico’s bepaald. Dit verwachte resultaat (schade) is bepaald, gegeven een betrouwbaarheidsniveau. Voor bepaling van het weerstandsvermogen is het gebruikelijk om uit te gaan van een betrouwbaarheidsniveau van 90%. Dit betekent dat de gevonden waarde naar verwachting eens in de 10 jaar overschreden wordt.

Risico inventarisatie

Simulatie resultaat

600

500

400

300

600

600 400

500 200

500 300 0

100

300

400 200

100

-100

Values x 10^-6

200 0

-100

0

100 x 10^-6 Values

Values x 10^-6 -100

Omvang

Kans

Modellering

Figuur 4 Monte Carlo simulatie (Illustratief)

Bij een Monte Carlo simulatie wordt er rekening gehouden dat niet alle risico’s zich elk jaar zullen voordoen en dat de impact alle waarden kunnen zijn tussen de minimale en maximale impact.


7



Bij de simulatie is van de volgende aannames uitgegaan: • De kans dat een mogelijke gebeurtenis zich voordoet is als een binomiale verdeling opgenomen in het model; • De gebeurtenis kan zich 1 keer per jaar voordoen met de ingeschatte kans (zie bijlage A Risicoregister); • De impact van een gebeurtenis is als een uniforme verdeling opgenomen in het model. Deze verdeling kent een minimum en een maximum impact, waarbij de tussenliggende waarden een gelijkwaardige kans hebben; • Het model neemt bepaalde toekomstige verwachtingen (toe of afname van de kans en impact van risico’s) mee in de simulatie; • Risico’s zijn niet gecorreleerd, dat wil zeggen er is geen verband tussen de risico’s. Stap 2 – Weerstandscapaciteit De gevonden impact uit de voorgaande stap zal afgezet dienen te worden tegen de financiële weerbaarheid van de organisatie. Hiervoor zullen gegevens beschikbaar gesteld worden en indien nodig zal een aanvullend gesprek plaatsvinden met de concerncontroller en/of hoofd financiën om de nieuwe weerstandscapaciteit voor de komende jaren vijf jaar van het Waterschap te bepalen. Stap 3 - Rapportage De ge-update en nieuw geïdentificeerde risico’s, hun ingeschatte omvang, de uitkomst van de simulatie van het totale risicoprofiel, de ge-update weerstandscapaciteit en het daaruit resulterende weerstandsvermogen en de toekomstige ontwikkeling worden in deze rapportage gepresenteerd in de volgende hoofdstukken.


8



4 Risicomanagment Er bestaan verschillende modellen ten aanzien van risicomanagement. Hieronder zal kort het model, wat binnen de ISO 31000 Risicomanagement standaard wordt gehanteerd, uiteengezet worden. Doel van deze uiteenzetting is om de activiteiten die binnen het project zijn ontplooid te kunnen plaatsen alsmede om aan te geven welke aspecten verder aandacht zouden moeten krijgen. Het doel van de implementatie van organisatiebreed risicomanagement is om tot een uniforme, geïntegreerde aanpak van risico’s te komen. Als afgeleide doelstellingen wordt vaak genoemd: - een gemeenschappelijk begrip van de risico's over meerdere functies en business units; - ontwikkeling van een systeem om risico's vast te leggen (Waterschap Brabantse Delta heeft hiervoor BWise); - betere allocatie van interne middelen; - verhogen risicobewustzijn; - het kunnen monitoren van de mate van beheersing. Het risicomanagement proces ziet er schematisch als volgt uit:

Vaststellen van de context

Risico beoordeling

Risico-identificatie Communicatie en overleg

Monitoring en beoordeling Risico-analyse

Risico-evaluatie

Risicobehandeling

Figuur 5 Risicomanagement proces

Het proces begint bij het vaststellen van de context; wat verstaat de organisatie onder een risico? Wordt er bijvoorbeeld alleen gekeken naar een negatieve afwijking of kan een risico ook betekenen dat er een positieve afwijking is van de verwachtingen.


9



Vervolgens vindt een risico beoordeling plaats. Dit bestaat uit het identificeren van risicobronnen, gebieden die worden beïnvloed, gebeurtenissen en de oorzaken daarvan, evenals mogelijke gevolgen. Uiteindelijk wordt een uitgebreid overzicht gegenereerd van risico’s die het behalen van de doelstellingen kunnen bewerkstelligen, bevorderen, voorkomen, belemmeren, versnellen of vertragen. De risicoanalyse vervolgens is met name gericht op het ontwikkelen van inzicht in een risico. De risicoanalyse omvat bestudering van de oorzaken en bronnen van risico’s, hun positieve en negatieve gevolgen, en de waarschijnlijkheid dat deze gevolgen zich voordoen. Hierbij wordt rekening gehouden met bestaande beheersmaatregelen en de doeltreffendheid en doelmatigheid hiervan. Welke risico’s moeten worden behandeld en welke prioriteit dient te worden gesteld bij de risicobehandeling wordt beantwoord in de risico evaluatie. Waarna tenslotte een behandeling gekozen kan worden: - Vermijden; - Nemen of verhogen van het risico (teneinde kans te benutten); - Wegnemen bron; - Veranderen van waarschijnlijkheid; - Veranderen van de gevolgen; - Delen van het risico met andere partijen; - Behouden van het risico. Bij het veranderen van de gevolgen kan onder andere gedacht worden aan verzekeringen als beheersingsmaatregel. De financiële gevolgen van een risico worden op deze manier afgewenteld op een derde partij. In de risico identificatie is rekening gehouden met de huidige verzekeringsportefeuille van het Waterschap. De inschatting bestaat dan ook uit risico’s die niet gedekt zijn onder de verzekeringen of leiden tot een hogere schade dan op dit moment verzekerd is. Het hierboven beschreven proces dient continue bewaakt en beoordeeld te worden zodat maatregelen doeltreffend en doelmatig zijn, gebeurtenissen, trends, successen, en mislukkingen worden geanalyseerd om ervan te leren en nieuwe risico’s worden geïdentificeerd.


10



5 Risico’s De geïnventariseerde risico’s, inschattingen en resultaten van de simulatie van het totale risicoprofiel worden in deze sectie verwoord. Zoals eerder aangegeven gaat het hier om een inventarisatie van de risico’s met financiële gevolgen voor het Waterschap zoals door het Waterschap zelf is uitgevoerd.

5.1 Geïdentificeerde risico’s In totaal zijn door WSBD 40 risico’s geïdentificeerd en gekwantificeerd. De volledige lijst van risico’s, hun oorzaken, gevolgen en inschattingen van de omvang zijn te vinden in bijlage A Risicoregister. De risico’s zijn gerangschikt naar aandachtsgebeid en vervolgens naar risico-eigenaar. Net zoals in voorgaande jaren zijn de risico’s rondom de Cross Border Lease buiten beschouwing gelaten. De complexiteit en het feit dat deze een eigen voorziening kennen rechtvaardigt dit. De geïdentificeerde risico’s komen redelijk overeen met risico’s die andere waterschappen geïdentificeerd hebben, in voorkomende gevallen wel met andere inschattingen voor wat betreft kans en impact. Andere waterschappen kiezen er echter soms voor om ook strategische en minder goed te kwantificeren risico’s op te nemen in het kader van een bedrijfsbreed risicomanagement aanpak. Waterschap Brabantse Delta heeft hier (nog) niet voor gekozen.

5.2 Resultaten simulatie Een statische simulatie (“Monte Carlo simulatie”) van risico’s is uitgevoerd om tot een uitspraak te komen over de verwachte last als gevolg van de risico’s gegeven een betrouwbaarheidsniveau. In de kansverdeling hieronder zijn de uitkomsten van de simulatie weergegeven. Hieruit blijkt dat de (gemiddelde) verwachte last van de geïdentificeerde risico’s EUR 3,0 miljoen bedraagt. Hierbij dient opgemerkt te worden dat dit een rekenkundig gemiddelde is en, aangezien het hier risico’s betreft, niet zeker is dat er inderdaad elk jaar EUR 3,0 miljoen ten laste van het resultaat komt. Om dit te verduidelijken het volgende voorbeeld: stel er is slechts sprake van 1 risico met een omvang van EUR 100 miljoen wat zich eens in de 100 jaar voordoet (kans 1 op 100). In dit geval is het gemiddelde EUR 1miljoen maar zal er in de meeste jaren sprake zijn van een impact van nihil.


11



-199 0,0%

5.101 90,0%

10,0%

3,0

2,0

1,5 Mean = 3.028,79

Values x 10^-4

2,5

1,0

0,5

12.000

10.000

8.000

6.000

4.000

2.000

0

-2.000

0,0

Figuur 6 Resultaat simulatie (in EUR 1.000) 2

Bij een betrouwbaarheidsniveau van 90% is de te verwachte schadelast als gevolg van de risico’s EUR 5,1 miljoen. Dit betekent dat de schadelast gemiddeld 9 van de 10 jaar gelijk of minder is dan dit bedrag.

5.3 Grootste risico’s In onderstaande figuur staan de 10 risico’s opgenomen die de grootste bijdrage leveren aan de risico omvang (met een betrouwbaarheidsinterval van 90%):

2

het is voor het bepalen van het weerstandsvermogen gebruikelijk om een betrouwbaarheidsniveau van 90% te hanteren.


12



Risico omvang (in EUR 1.000)

Risico's

-

200

400

600

800

1.000

1.200

1.400

1.600

1.800

Uit val Wat erzuivering

Breuk persleiding

Contract en onvoldoende in beeld Bijdrage van Rijk en Provincies voor natuurbehoud (EVZ) kan veranderen Wacht geldregeling Technische schade bij in bedrijf sstelling zuiverings-inst allat ie Zuiverings-hef fing en wat ersysteemhef f ing Financieel risico (verzamel categorie)

Chemische lozing

Tegenvallers na overname st edelijk wat er

Gemiddelde risico omvang

Risico omvang eens in de 10jaar

Figuur 7 Verloop belangrijkste risico’s

Het risico Financieel risico (verzamel categorie) (nr 3 in Bijlage A) kent een gemiddelde omvang van nihil aangezien dit risico zowel positief als negatief kan uitpakken.

5.4 Trend risicoprofiel Tijdens het inventariseren van risico’s is ook gekeken naar hoe risico’s zich mogelijk zullen ontwikkelen. In de simulatie is op basis van deze inschatting voor elk van de aankomende jaren een nieuwe simulatie uitgevoerd. Hieruit blijkt de onderstaande toename van de te verwachten risicolast (wederom met bij een betrouwbaarheidsniveau van 90%). (in miljoenen Euro’s, bij 90% betrouwbaarheid) Omvang risico’s

2012

2013

2014

2015

2016

2017

5,1

5,0

5,1

5,3

5,5

5,9

Tabel 6 Toekomstige omvang risico’s

5.5 Vergelijking huidige risicoprofiel 2012 met profiel 2011 In onderstaande figuur is weergegeven de risico-omvang (met bij een betrouwbaarheidsniveau van 90%) zoals begin 2012 vastgesteld, vergeleken met de risico-omvang zoals vastgesteld begin 2011:


13



miljoenen Euro's

8

7

6

5

4 2012

2013

2014

2015

2016

2017

Jaar Risico omvang*

Inschatting vanuit studie 2011 Figuur 8 Verloop risicoprofiel

Ten opzichte van de rapportage uit 2011 is de omvang van de risicoportefeuille afgenomen met anderhalf miljoen. Dit wordt o.a. veroorzaakt door: afname in het aantal risico’s; waaronder een risico met een aanzienlijk impact te weten: bijdrage van het Rijk – waterkeringen (met een voormalige impact tot maximaal EUR 4,5 miljoen). afname in de kans en impact van de bestaande risico’s zoals bijvoorbeeld het tekort aan medewerkers (risico 12), niet tijdige beschikking van besluit (risico 20) en bijdrage van Rijk en Provincies (risico 25).

5.6 Splitsing van de risicoportefeuille Dit jaar is er voor het eerst een splitsing aangebracht in de risicoportefeuille. Achtergrond hierbij is dat de reserves die dienen ter dekking van de risico’s eveneens toegerekend zijn, en blijven, naar de bijhorende taak. De algemene risico’s zijn hierbij toegerekend naar de taken Watersysteembeheer voor 47% en Zuiveringsbeheer voor 53%. Het risicoprofiel voor de verschillende taken ziet er als volgt uit:


14



-145 0,0%

1.830 90,0%

10,0%

7 6 5 4 3 2 1 0

Figuur 9 Risicoprofiel Watersysteembeheer

Watersysteembeheer 2,00 1,90 1,80 1,70 1,60 1,50 Omvang

2012

2013

2014

2015

2016

2017

1,83

1,78

1,75

1,71

1,69

1,68

Figuur 10 Verloop risicoprofiel Watersysteembeheer (in EUR mln)

Het risicoprofiel voor Watersysteembeheer kent in 2012 een gemiddelde waarde van EUR 1,0 miljoen. Bij een betrouwbaarheidsniveau van 90% is de te verwachte schadelast als gevolg van de risico’s EUR 1,83 miljoen. Dit niveau kent een licht dalende trend tot EUR 1,68 miljoen in 2017.


15



-201 0,0%

3.853 90,0%

10,0%

4,5 4,0 3,5

2,5 2,0 Mean = 1.987,00

Values x 10^-4

3,0

1,5 1,0 0,5

10.000

8.000

6.000

4.000

2.000

0

-2.000

0,0

Figuur 11 Risicoprofiel Zuiveringsbeheer

Zuiveringsbeheer 5,00 4,50 4,00 3,50 3,00 Omvang

2012

2013

2014

2015

2016

2017

3,85

3,76

3,98

4,16

4,47

4,85

Fig uur 12 Verloop risicoprofiel Zuiveringsbeheer (in EUR mln)

Het risicoprofiel voor Zuiveringsbeheer kent in 2012 een gemiddelde waarde van EUR 2,0 miljoen. Bij een betrouwbaarheidsniveau van 90% is de te verwachte schadelast als gevolg van de risico’s EUR 3,85 miljoen. In tegenstelling tot Watersysteembeheer kent Zuiveringsbeheer een stijgende trend tot EUR 4,85 miljoen in 2017. Uitval van Waterzuivering, breuk in een persleiding en de risico’s rondom adviesbureau’s kan hier als voorbeeld genoemd worden.


16



6 Weerstandscapaciteit Het begrip weerstandscapaciteit en de bepaling van de omvang van de weerstandscapaciteit voor Waterschap Brabantse Delta wordt in deze sectie besproken.

6.1 Begrip weerstandscapaciteit De weerstandscapaciteit bestaat uit de financiële middelen en mogelijkheden waarover het Waterschap beschikt of kan beschikken om niet begrote kosten te dekken (artikel 4.8 a. Waterschapsbesluit). In artikel 4.19 a. van het Waterschapsbesluit is deze definitie verder uitgewerkt door te vermelden dat een inventarisatie van de algemene reserves en de voorzieningen dient te worden gemaakt. Een dergelijk ruime definitie geeft beleidsvrijheid aan waterschappen om hun weerstandscapaciteit vorm te geven. In de praktijk zien we dan ook dat waterschappen het begrip weerstandscapaciteit op verschillende manieren invullen. Onder andere bestemmingsreserves, stille reserves en verhoging heffingen kunnen deel uit maken van de weerstandscapaciteit. Anderen kiezen ervoor om alleen de algemene reserves hierin op te nemen.

6.2 Weerstandscapaciteit Waterschap Brabantse Delta Voor 2012 is een herijking van het reserverings- en voorzieningenbeleid doorgevoerd. Hierbij is met name gekeken naar de resultaten van de risicoanalyse. Er wordt gestreefd naar een omvang binnen de bandbreedte van ‘Voldoende’ zoals gedefinieerd door de Technische Universiteit Twente (zie paragraaf 7.2). Dit betekent dat de weerstandscapaciteit een factor 1,2 hoger zou moeten zijn dan de omvang van de risicoportefeuille. In de verdere sturing ten aanzien van de reserves is hiermee rekening gehouden. Voor zowel Watersysteembeheer als Zuiveringsbeheer staan de egalisatiereserve en algemene/calamiteiten reserve ter beschikking voor het opvangen van risico’s. Hierbij dient opgemerkt te worden dat de egalisatiereserve in de loop der tijd afgebouwd zal worden naar nihil. Bovenstaande onderdelen resulteren in de volgende huidige en toekomstige omvang van de weerstandscapaciteit (in miljoenen Euro’s) per 31 december in enig jaar: Stand reserves 31-12 Onderdeel WS egalisatiereserves WS algemene reserve WS wachtgeldreserve ZB egalisatiereserves ZB calamiteitenreserve ZB calamiteitenreserve ZB wachtgeldreserve Totaal

2012 4.310 993 5.696 210 1.119 12.328

2013 1.548 2.196 2.301 4.500 10.545

2014 2.142 2.018 4.800 8.960

2015 2.104 1.104 5.000 8.208

2016 2.058 5.400 7.458

2017 2.028 5.900 7.928

Tabel 7 Weerstandscapaciteit (in EUR 1.000)


17



EUR 1.000

De totale beschikbare weerstandscapaciteit is grafisch weergegeven in onderstaande figuur. Tevens zijn de resultaten opgenomen van de vorige studie uit 2011.

25.000

20.000

15.000

10.000

5.000

2012

2013

2014

Weerstandscapaciteit

2015

2016

2017

Inschatting studie 2011 Figuur 13 Verloop weerstandscapaciteit

De stand van de weerstandscapaciteit wordt bepaald door de reserves per 31 december van het betreffende jaar. Duidelijk te zien is het verschil in de benadering voor 2012 ten opzichte van 2011. Waar deze laatste uitging van een geleidelijke afbouw van de reserves is dat nu direct verwerkt.


18



7 Weerstandsvermogen Brabantse Delta 7.1 Berekening Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen de weerstandscapaciteit en de materiële risico’s. In een formulevorm kan dit als volgt worden weergegeven:

(Ratio) Weerstand svermogen =

(Beschikba re) weerstand scapacitei t (Rest) risico' s

Beide begrippen zijn in de voorgaande secties bepaald, waardoor het weerstandsvermogen voor 2012 kan worden uitgerekend:

Weerstands vermogen 2012 =

EUR 12.328 = 2,4 EUR 5.1

Voor de overige jaren kan eveneens het weerstandsvermogen berekend worden door de weerstandscapaciteit te delen door de omvang van de risico’s. Dit levert de volgende ontwikkeling op:

Weerstandscapaciteit* Risico omvang* Weerstandsvermogen

2012 12.328 5.101 2,4

2013 10.545 4.981 2,1

2014 8.960 5.112 1,8

2015 8.208 5.264 1,6

2016 7.458 5.544 1,3

2017 7.928 5.905 1,3

Tabel 8 Weerstandsvermogen (* in EUR 1.000)

Op basis van de verschillende taken ziet dit beeld er als volgt uit: Watersysteembeheer Weerstandscapaciteit* Risico omvang* Weerstandsvermogen

2012 5.303 1.830 2,9

2013 3.744 1.785 2,1

2014 2.142 1.753 1,2

2015 2.104 1.715 1,2

2016 2.058 1.690 1,2

2017 2.028 1.677 1,2

Tabel 9 Weerstandsvermogen Watersysteembeheer (* in EUR 1.000) Zuiveringsbeheer Weerstandscapaciteit* Risico omvang* Weerstandsvermogen

2012 7.025 3.853 1,8

2013 6.801 3.758 1,8

2014 6.818 3.977 1,7

2015 6.104 4.165 1,5

2016 5.400 4.472 1,2

2017 5.900 4.848 1,2

Tabel 10 Weerstandsvermogen Zuiveringsbeheer(* in EUR 1.000)


19



3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 2012

2013 Totaal

2014

2015

Watersysteembeheer

2016

2017

Zuiveringsbeheer Figuur 14 Ontwikkeling weerstandsvermogen

De waarden van het totaal zijn in het algemeen hoger, aangezien het totaal van de risico’s door het zogenaamde portefeuille effect lager is dan voor de afzonderlijke taken opgeteld. De beschikbare weerstandscapaciteit is daarentegen wel gelijk aan de optelsom van de afzonderlijke taken. Voor alle taken en het totaal geldt dat het weerstandsvermogen boven de gestelde norm van 1.2 blijft.

7.2 Beoordeling Technische Universiteit Twente In deze sectie zal het weerstandsvermogen van Waterschap Brabantse Delta vergeleken worden met een door de Technische Universiteit Twente ontwikkeld beoordelingsmodel. De Technische Universiteit Twente geeft op basis van onderzoek een waardering aan de omvang van het weerstandsvermogen. Zij hanteert de volgende beoordeling:

Klasse A B C D E F

Beoordeling Uitstekend Ruim voldoende Voldoende Matig Onvoldoende Ruim onvoldoende

Weerstandsvermogen >2 1,4 - 2 1 - 1,4 0,8 - 1 0,6 - 0,8 < 0,6 Tabel 11 Beoordelingsmodel

Bovenstaande beoordeling wordt veel toegepast bij beoordeling van waterschappen, gemeenten en provincies. Brabantse Delta heeft vanaf de studie van 2009 deze beoordelingssystematiek overgenomen.


20



8 Conclusie 8.1 Financiële positie in relatie tot risicoportefeuille De relatie tussen de beschikbare weerstandscapaciteit en de omvang van de risico’s voor de aankomende jaren kan als volgt weergegeven worden:

14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 2012

2013 Risico omvang

2014

2015

2016

2017

Weerstandscapaciteit Figuur 15 Beschikbare weerstandscapaciteit en risico omvang

Te zien valt dat de beschikbare weerstandscapaciteit telkens met een marge boven de omvang van de risico’s blijft. De totale risicoportefeuille neemt toe door een stijgende trend in kans en impact van de risico’s zoals geïnventariseerd bij Zuiveringsbeheer. Echter in vergelijking met vorig jaar is het risicoprofiel aanzienlijk verminderd. Diverse risico’s zijn qua kans en impact naar beneden bijgesteld en diverse risico’s zijn in zijn geheel komen te vervallen.


21



3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 2012

2013

2014

2015

2016

2017

Grens onvoldoende

Grens voldoende

Grens Uitstekend

Weerstandsvermogen

Watersysteembeheer

Zuiveringsbeheer

Figuur 16 Weerstandsvermogen – ratio tussen weerstandscapaciteit en risico omvang

Naast het verloop van het weerstandsvermogen zijn de verschillende niveaus aangeven zoals gedefinieerd door de Technische Universiteit Twente. Te zien valt dat tot en met 2017 het weerstandsvermogen voldoende is.

8.2 Aanbevelingen Nu de reserves rechtstreeks worden vastgesteld op basis van de geïnventariseerde risico’s is het, nog meer dan voorheen, belangrijk dat de risico’s volledig en juist worden bepaald. Hier dient derhalve een blijvende focus voor te zijn. Verder geldt dat ten opzichte van vorig jaar het absolute verschil tussen de aanwezige weerstandscapaciteit en de omvang van de risico’s is afgenomen. Een onvoorzien risico is daardoor moeilijker op te vangen voor de organisatie. Tot slot blijkt uit de inventarisatie een stijgende trend in het totale risicoprofiel wat vooral speelt voor Zuiveringsbeheer. Gegeven dit en het bovenstaande kan men stellen dat het proces rondom integraal risicomanagement nog belangrijker wordt. Dit proces dient continue bewaakt en beoordeeld te worden zodat maatregelen doeltreffend en doelmatig zijn, gebeurtenissen, trends, successen, en mislukkingen worden geanalyseerd om ervan te leren en nieuwe risico’s worden geïdentificeerd.


22



9 Bijlage A. Risicoregister In onderstaand risicoregister zijn alle bedragen uitgedrukt in 1.000 Euro’s. Weergegeven kansen, stellen de kans op voordoen voor (in %) op jaarbasis. De kolommen minimale en maximale impact geven de range (evenredig verdeeld) aan waartussen de impact kan vallen bij voordoen van het risico. Zowel aan de kans als de impact wordt een trend gekoppeld voor de komende jaren. Deze trends geven de procentuele verandering weer (↑↓↔) ten opzichte van het voorgaande jaar. Alle wijzigingen ten opzichte van het risicoregister 2011 zijn in rood weergegeven. De afkorting ‘BM’ in de kolommen ‘oorzaken’ en ‘gevolgen’ in onderstaande risicolijst betekent ‘beheersmaatregel’.


23


Oorzaken / evt. beheersing


#

Risico

Gevolgen / evt. beheersing

1

Cross-Border-Lease Vroegtijdig buiten bedrijf gaan van installaties; & Switch Niet voldoen aan de contractvoorwaarden; (VERVALT) Rente en markt bewegingen verbonden aan de Switch transactie.

Tegemoetkoming investeerders;

Restrisico

Financieel

Kans

Trend kans

Min. impact

Max. impact

Trend impact

Risico eigenaar Functienaam

Risico eigenaar Functietaak

Hoofd FEZ

Algemeen

Krediet onzekerheid. BM: vormen van voorziening voor dit risico

2

10%

↔

100%

↔

0

1.000

↔

Hoofd FEZ

Algemeen

↔

Hoofd FEZ

Algemeen

↔

Hoofd FEZ

Algemeen

Hoofd FEZ

Algemeen

↓

Hoofd FEZ i.s.m. accountmanagers

Algemeen

(risico’s 34 t/m 39, 44 t/m 47 en 50) 3

Rente ontwikkelingen; Financieel risico (verzamel categorie) Economische ontwikkelingen.

Afwijkingen van voorspellingen kosten / uitgaven

500

500

(baten)

(lasten)

10

100

evt aanpassing BTW-tarieven 4

Fraude + diefstal (door interne mdw)

Gebrekkige functiescheiding, borging;

Vermogensschade.

Kwaadwillende medewerkers;

BM: Is verzekerd. Weinig cash aanwezig.

25%

↔

BM: Goede borging aanwezig. 5

6

7

Belastingkantoor heeft gezamenlijk takenpakket waarbij de Financiële belangen/taken van WSBD onvoldoende prioriteit krijgen. afhankelijkheid: Gemeenschappelijke belastingen WSBD is minder 'in control'; Financiële afhankelijkheid: verbonden partijen ICT uitval

Aanslagen later de deur uit, latere ontvangst middelen, rentederving;

Storing; Stroomstoring;

Bedrijfsstilstand; digitaal werken valt uit;

Calamiteit; Computervirussen;

Claims.

(Cyber)terrorrisme;

BM: gedeeltelijk handmatige besturing watersystemen en zuivering Nwe BM: noodstroom, ICT beveiligingsplan invoeren; uitwijk met Gem Breda;

Uitval aansturing installaties.

50%

↔

50

100 (voor middelen), 100 (voor ZB)

↔

Hoofd ICT

Algemeen

8

Financiële afhankelijkheid: Waterschaphuis

Moeilijk zomaar overstappen; budgetten zijn te klein; WSBD is minder 'in control'

Budgetten worden overschreden.

25%

↔

0

500

↔

Hoofd ICT

Algemeen

9

Onjuistheden in aanbestedingen

Complex bestek; Aannemers mondiger;

Claims;

10%

↔

100

1.500

↔

Hoofd Inkoop

Algemeen

Interpretatie ruimte van begrippen;

Proceskosten. Extra tijdsinvesteringen WSBD.

BM: inkoop is gereorganiseerd en geprofessionaliseerd waardoor betere begeleiding mogelijk is. Contractbeheer onvoldoende

Aansprakelijkheid, financieel, automatische verlenging, etc.

100%

↓ 10%

100

1.000

↓ 10%

Hoofd Inkoop

Algemeen

Hoofd P&O

Algemeen

10

Contracten onvoldoende in beeld / Contracten afgesloten waarbij onvoldoende in beeld onder welke voorwaarden.

11

Werkdruk/ belasting hoogwaardige projectmensen/ sleutelfunctionarisse n

Meer en complexere projecten; Hoge druk op prestaties waterschap.

Hoger ziekteverzuim; Niet voldoen aan verplichtingen bij uitval medewerkers;

Buffer ziekteverzuim reeds in begroting verwerkt (4% nu, begroot op 4,2%).


24


#

Risico


12

Tekort medewerkers Snelle afvloeiing mensen (vergrijzing );

Toenemende behoefte aan hoogwaardige medewerkers;


Gevolgen / evt. beheersing Meer externe inhuur dan voorzien (kosten van externen zijn 2x zo hoog als van reguliere werknemers; de vaca-ture ruimte van 30 FTE’s kan derhalve slechts door 15 externen worden ingevuld);

Kans

Trend kans

Min. impact

Max. impact

Trend impact



10%

↔

100

750

↔

Hoofd P&O

Algemeen

50%

↔

100

1.000

↔

P&O

Algemeen

50%

↔

0

100

↔

Preventiemedewerker P&O

Algemeen

20%

↔

50

500

↔


Algemeen

20%

↔

10

250

↔


Algemeen

20%

↔

0

500

↔

Hoofd Bouwzaken i.s.m. hoofd Ontwerp en realisatie

Algemeen

5%

↔

0

1.000

↑ 10%

Hoofd Bediening en Beheer

WS


WS

Weglekken van kennis die niet aangevuld wordt; Afname kwaliteit organisatie.

Krapte op de markt. 13

Wachtgeldregeling

14

Arbeids-veiligheid

Werkzaamheden met machines; Alleen werken; deurwaarders / landmeters / handhaving / loket / receptie die met agressie te maken krijgen; Ook schriftelijke bedreigingen.

Claims van medewerkers;

BM: Preventief beleid en trainingen en opleidingen.

Vertragingen

CE aanscherping per 1/1/10

BM: Is deels verzekerd, steeds meer aandacht, instructies en maatregelen ter voorkoming Aansprakelijkheid; claims;

15

Niet voldoen aan wettelijke regels, waarbij incident plaatsvindt

Niet bevoegde/gecertificeerde medewerkers die door WSBD of derden worden ingezet

16

Claims medewerkers en derden; gemeenten en ingezetenen Gezondheids-risico’s Niet aan wettelijke normen voldoen waterkwaliteit (vb: zwemwater, bruinrot). Slecht functionerende waterzuivering. Noot: kwaliteit zwemwater is niet risico WSBD Boetes.

17

Geschillen met aannemers over meerkosten

18

Wateroverlast

BM: verzekerd

Klimaatverandering;

Schade en daardoor claims van derden+ bezoekers;

Extreem weer; Contractafhankelijkheid (bv. bestek) met derden;

BM: Is deels verzekerd (limiet aansprakelijkheid 2,5 mln). Buiten bandbreedte Rijk & bewoners.

Kostenreducties en daardoor minder onderhoud installaties. BM: onderhoud machines, inrichtingsprojecten 19

Schade aan keringen

Oneigenlijk gebruik door derden van eigendom WSBD.

Herstelkosten; calamiteiten;

20

Niet tijdige beschikking/ besluit

Invoer gelijknamige nieuwe verordening per 2010; Wet dwangsom en beroep bij niet tijdig beslissen; Handhaving; Administratief niet kunnen voldoen aan de verkorte doorlooptijd; Gelijktijdige verzoeken om handhaving keur; Bereidwilligheid om te claimen van waterschapsklanten.

Boetes en dwangsommen van derden; Juridische procedures. Check op gevolgen bij Wet Ruimtelijke Ordening;

21

Adviesbureaus

Verkeerde berekening / advies adviesbureau.

50%

↓ 10%

20

100

↔

Hoofd Plantoetsing en vergunningen i.s.m. hoofd handhaving en bestuursmedewerker cs.

WS

10%

↔

0

100

↔

Hoofd Ontwerp en Realisatie

WS

Claims; Vertragingen;

10%

↔

0

500

↔

Hoofd GEO-informatie

WS

Technische storing;

Files, claims (ingebrekestelling);

10%

↔

50

500

↔

Vervuiling, herstelkosten schade.

Hoofd Onderhoud watersystemen

WS

Botsing met schepen/ Tankboot.

BM: goed onderhoud.

BM: Processen zijn beheerst, Mediation, Landelijk Digitaal Loket. Schade door niet volledig kunnen verhalen schade; Claims;

(vooral Watersystemen)

Herstelkosten. 22

Foutieve informatie mbt kadastrale gegevens

23

Bruggen en sluizen

Foutieve aangeleverde informatie. ICT fouten.


25



#

Risico



24

Niet verkrijgen van beschikbare subsidies

Niet voldoen aan complexe subsidie-eisen. Minder subsidies naar rato; politieke invloeden; omgevingsfactoren;

Subsidies niet krijgen of teruggeven.

(voornamelijk WS)

Tijdsplanning onnauwkeurig; registratie onvoldoende van kosten bij derden Aflopende subsidieregelingen.

BM: Afschrijving over jaren. Subsidieadministratie FEZ.

Kans

Trend kans

Min. impact

Max. impact

Trend impact



10%

↔

100

1.000

↔

Subsidiecoördinator

WS

40%

↔

500

1.000

↔

Sectorhoofd Watersystemen

WS

5%

↔

250

2.000

↔


WS

22%

↑ 10%

110

2.750

↑ 10%

Hoofd Zuiveren

ZB

20%

↑ 5%

50

1.000

↔

Hoofd Zuiveren

ZB

20%

↑ 10%

100

3.000

↔

Hoofd Zuiveren

ZB

1%

↔

500

1.500

↔

Hoofd Zuiveren

ZB

50%

↔

0

500

↔

Hoofd Zuiveren

ZB

10%

↔

100

2.500

↔

BM: beter toezicht en borging door WSBD. 25

Bijdrage van Rijk en Provincies voor natuurbehoud (EVZ) kan veranderen

26

Saneringsplicht bij vervuiling

27

28

Contractuele aangegane verplichtingen kunnen niet nagekomen worden. Claims. Imagoschade.

Wet bodembescherming

Verplicht bodem saneren bij verkoop.

Uitval

Ramp/ brand;

BM: bij inkoop grond een verklaring vragen. Verhaalsmogelijkheid. Uitval;

Waterzuivering

Extreem weer;

Claims van derden;

Sabotage;

Boete gemeente/ EU; kosten lozingsheffing;

Kostenreducties en daardoor minder onderhoud installaties;

Milieuschade;

ICT uitval

Extra transportkosten;

Stroomuitval.

Eigen schade.

Handhaving door gemeente die dan te laat meldingen doorgeeft.

BM: Is deels verzekerd (aansprakelijkheid limiet 2,5 mln, geen machinebreuk). Soms wel/niet bypassen Claims medewerkers;

Technische schade Menselijk falen; minder ervaren personeel bij in bedrijfsstelling Foutieve berekening; zuiverings-installatie Problemen gasvrij maken/ draaiboeken.

29

BM: Schade installatie/ deels CAR verzekerd, echter niet altijd uitkering. Verhalen bij leverancier. Reparatie;

Breuk persleiding

Noodmaatregelen; Opruimkosten. 30

Catastrofe slibverwerking (SNB)

Neerstorten vliegtuig;

Kosten alternatieve slibverwerking; extra transportkosten;

Terreur;

Claims. BM: is deels verzekerd.

Technische storing; Milieu/ overstroming. 31

Chemische lozing

Lozing met onverwacht hoge concentratie giftige stoffen;

Indien niet te claimen bij verzoorzaker:

Illegale lozingen stoffen.

Bodemsanering (veroorzaker on-bekend); Vervangen leiding/ installatie; Minder invloede indirecte lozingen bij Gemeenten – gewijzigde wetgeving. Uitval installaties; Overschrijding lozingsvergunning; Claims. Boete door Rijkswaterstaat Tijdelijk opslaan en verwerken van chemisch verontreinigd slib a.g.v. een chemische lozing. Vooral Bath.


26



#

Risico



32

Adviesbureaus

Verkeerde berekening / advies adviesbureau.

Schade door niet volledig kunnen verhalen schade;

Kans

Trend kans

Min. impact

10%

↔

100%

↔

Max. impact 550

Trend impact



2.200

↑ 10%

Hoofd Bouwzaken

ZB

250

500

↔

(lasten)

Hoofd FEZ i.s.m. hoofd Advies en ondersteuning

ZB

(baten)


WS


WS

Claims;

(vooral Waterzuivering)

Herstelkosten. 33

Zuiverings-heffing en watersysteemheffing

Foutieve raming;

Minder heffingsinkomen;

Afhaken van bedrijven (gaan zelf zuiveren)

Meer dan voorzien heffingsinkomen;

Economische ontwikkelingen.

Derving van inkomsten.

Discrepantie tussen aangiften en daadwerkelijke lozingen. 34

Primaire waterkeringen die niet voldoen aan normen

Toenemende eisen Delta commissie (normen);

LET OP: Speelt pas vanaf 2015

Watertekort

Droogte;

Imagoschade;

Klimaatontwikkeling

Boeren zonder water, schade aan gewassen.

1 of 2 dijken afgekeurd; Voorfinanciering; Verhoogde kosten inrichting en beheersing. BM: hoogwaterbeschermingsprogramma

35

(Geen claims) 36

Achterstallig onderhoud watergangen

Jarenlange druk op kostenbeheersing onderhoud; BM: laatste jaren extra Hogere baggerkosten dan voorzien; investeringen om achetrstallig odnerhoud weg te werken. Niet kunnen afvoeren slib (gemeenten die niet meer willen ontvangen); Imagoschade.

10%

↔

0

250

↔


WS

37

Tegenvallers na overname stedelijk water

Onderschatting staat stedelijk water;

Meerkosten (bovenop begroting);

15%

↓ 10%

0

1.000

↔


WS

Meer en moeilijker beheren;

10%

↔

0

1.000

↔


WS


WS


WS

38

39 40

Toename in beheer (kosten) watergangen Schade Muskusratten in andere Afwijkingen (+/-) op peilbesluit

Hogere beheers- en onderhoudskosten. BM: meenemen in investeringsprogramma. Contractueel de tegenvallers voor rekening van de gemeente laten komen. Groeiend takenpakket waterschappen; Onderschatting beheerskosten; Incorrecte brongegevens waardoor verkeerde bestekken worden vastgesteld;

Meerkosten (bovenop begroting).

Overname muskusratten beheer andere waterschappen;

Inspanningsplicht en/of eindverantwoordelijk

Afwijkingen niet altijd te voorkomen (hoger/lager dan voorzien);

Schade gebouwen/ gewassen;


Claims.

27

Marsh Risk Consulting B.V. Postbus 232 3000 AE Rotterdam 010 40 60 600

: 12IT Ter inzage bij de concernstaf : -- : rapport risicoanalyse en weerstandsvermogen (Marsh) (12IN008289)

Recommend Documents