!ACHTERGRONDEN
Fulufjället
Overnachten tussen vossen, elanden en beren
Natuur in Fulufjället wordt steeds rijker Zweden is al een land vol natuur. Overal, zelfs nabij steden is de natuur zeer nadrukkelijk aanwezig. Maar overal heeft de mens zijn invloed. In het PAN Park Fulufjället is dat wel anders. Daar heeft de natuur het volledig voor het zeggen. Aan de rand van dit uitgestrekte beschermde gebied staan huisjes om de wildernis met eigen ogen van dichtbij te beleven. TEKST & FOTOGRAFIE FRED GEERS
Een deel van het gebied is vol grotere en kleine moerassen en bergmeertjes
60 - Kijk op www.Nordicmagazine.nl
Een van de huisjes waar het uitstekend toeven is
inds de opening van het park is er veel veran-
S
Natuurramp
derd in Fulufjället. De totstandkoming van dit
Nog niet zolang geleden voltrok zich midden in dit gebied een
park ging echter niet altijd even gemakkelijk.
natuurramp. Op 30 augustus 1997 trokken donkere wolken
Het gehucht Mörkret, aan de rand van het park
zich samen boven het gebied. Een heftig onweer barstte los.
telt maar enkele huizen. De mensen wonen er
Met zware ontladingen en hevige bliksem was het anders zo
in alle rust, evenals in de rest van het omrin-
rustige gebied een grote heksenketel. In acht uur tijd kwam
gende gebied. Met name deze bewoners rond
vierhonderd millimeter regen omlaag, de helft van wat nor-
het park zagen ‘hun’ leefomgeving behoorlijk
maal in een heel jaar valt. Het gevolg was dat bomen massaal
veranderen. Niet alle plannen werden dan ook direct positief
knapten als luciferhoutjes, ontwortelden en door de water- en
ontvangen. Voor een deel had dit ook te maken met de jacht.
grondmassa ver meegesleurd werden. Alles werd verplaatst.
Wie hier vroeger zijn wild schoot, zal het nu in de plaatselijke
Voor de dieren die er middenin zaten, moet het een hel geweest
supermarkt moeten aanschaffen of naar elders uitwijken, maar
zijn. Toen de rust teruggekeerd was en de eerste mensen de
zoals het vaak gaat met zoveel beslissingen van bovenaf: er is
omgeving weer betraden, was de schrik groot. Zo’n ravage liet
geen weg meer terug. En dat is maar goed ook, want de in-
zich niet beschrijven, laat staan aanpakken. Voor de Zweden
geslagen weg is een voorbeeld voor veel andere plaatsen in
die verantwoordelijk waren voor het beheer van het gebied
Europa, waar de aanslag op de natuur soms groot is. De omdo-
was de beslissing snel genomen: we laten het zoals het is. En zo
ping tot PAN Park bracht het gebied nieuwe perspectieven met
heeft de natuur zijn eigen monument als markering van dit bij-
belangstelling van natuurliefhebbers uit heel Europa.
zondere natuurverschijnsel in Midden-Zweden.
Voor natuurliefhebbers is Fulufjället een grote aanwinst. In alle
De natuur zelf is altijd weer in staat om te reageren op veran-
rust kun je er genieten van dieren die elders opgejaagd worden
derende situaties. En zo vormt de wirwar van stammen weer
door verkeer of jacht. In dit gebied kunnen ze zich rustig schuil-
een uitstekende plaats voor nieuw leven. Vogels zoeken er hun
houden en vermeerderen.
broedplaats, zoogdieren trekken zich erin terug en de zwam- ›
Kijk op www.Nordicmagazine.nl - 61
!ACHTERGRONDEN
De Nupeskär waterval stort zijn water 125 m loodrecht omlaag.
62 - Kijk op www.Nordicmagazine.nl
De uitkijkpost trekt veel belangstelling
men en insecten ontfermen zich over het dode hout. Fulufjället
het omgaan met deze dieren. Rechtopstaande beren worden
leeft op na de ramp.
vaak gezien als dreigend, maar dat is niet terecht. De dieren staan vooral rechtop om de omgeving te verkennen. De groot- ›
De mens in de natuur Sinds de vorming van het park is er een bescheiden rol weggelegd voor de mens in dit beschermde stukje Zweden. Alleen op eigen kracht trekt de mens door de ongerepte natuur. De paden die af te leggen zijn, geven heel goed de mogelijkheid
PAN PARK
om de natuur in alle facetten te ervaren. Wie wil jagen doet dat
Fulufjället ligt in de provincie Dalarna in Midden-Zweden, niet ver van de
met zijn camera. En wie geduld heeft wordt beloond, want het
Noorse grens. De hoogste berg is 1.044 meter. Het park is 385 km² groot en
dierenleven is rijk. Dat is juist zo sterk van het gebied: de na-
bestaat uit naaldbos en met mos bedekte heuvels. Als nationaal park werd het
tuur kan zich hier op een natuurlijke wijze ontwikkelen. De
in 2002 door de Zweedse koning geopend. In september 2004 werd Fulufjället
paden zijn goed begaanbaar en voeren door de mooiste delen
verheven tot zogenaamd Protected Area Network Park (PAN Park). Behalve
van het gebied. Bij de ingang van het park wordt de omgeving
aan natuurbescherming wordt ook grote aandacht besteed aan de ontwikke-
gedomineerd door oude sparren en grove dennen. De Taiga-
ling van de omgeving. Andere PAN Parken liggen verspreid over heel Europa.
gaai toont zich hier op diverse plaatsen. Deze fraaie vogel is op
Opvallend is dat er, behalve in Finland, geen PAN Parken zijn op andere
weinig andere plaatsen buiten Siberië te zien en gedijt hier
plekken in Noord-Europa. Wel komen er steeds nieuwe parken elders in
goed. Ook de bruine beren doen het goed. Aangenomen wordt
Europa bij, waaronder in de voormalige Oostbloklanden. In 2007 is in het PAN
dat tien beren Fulufjället als leefgebied hebben. Deze Scandina-
Park een ontmoeting gehouden met ministers van de Noord-Europese landen.
vische bruine beren zijn vredige dieren en vermijden het con-
Doel was om met elkaar te kijken naar het voorbeeld van Fulufjället in het
tact met de mens. Wie de dieren niet te dicht nadert, hoeft niets
duurzaam omgaan met de omgeving.
te vrezen. In de huisjes die men huurt ligt ook informatie over
Kijk op www.Nordicmagazine.nl - 63
!ACHTERGRONDEN
Naaldbossen zo ver het oog reikt
ste activiteit van de beren is in de maanden mei-juni; de beren
derd jaar oud. De oudste resten van bomen zijn zelfs 9.550 jaar
komen in de loop van april uit hun winterslaap. Vooral als de
oud; onderzoekers van de universiteit van Umeå in Noord-
mensen gewoon op de paden blijven, blijven de dieren daar
Zweden hebben aangetoond dat het de oudste boomresten ter
vanzelf weg. Veel zoogdieren hebben hun eigen vertrouwde
wereld zijn.
paden die ze vast ‘bewandelen.’
Indrukwekkende natuurervaring Grote variatie
Niet ver van de ingang van het park bevindt zich het Naturum,
De natuur in het gebied is zeer afwisselend. Dat komt ook door
een prachtige expositie van alles dat te zien is in de omgeving.
de vele verschillen in opbouw van het gebied: bergen, heuvels,
Het gebouw is als verschijning al een deel van de natuur door
meren, moerassen, hoogvlakten, rivieren, watervallen en diepe
zijn doorkijk in de ruimte. De bezoeker voelt zich binnen, ge-
ravijnen. Opvallend is de grote soortenrijkdom in flora en fau-
combineerd met een imposant uitzicht op de natuur zelf. Bin-
na in het hele gebied. Voor een deel is dit al het gevolg van de
nen is veel te zien en te ervaren over de natuur. Vooral voor
status als beschermd park, maar ook van oorsprong was de
kinderen is een bezoek aan dit natuurcentrum een aanrader. In
soortenrijkdom al groot.
een film is goed de ontwikkeling van het park te zien, met een
De rivieren die door het gebied stromen, de Njupån en de Göl-
indrukwekkend beeld van de natuurramp.
jån hebben miljoen jaren water, mineralen en gronddeeltjes af-
Bijzonder is ook een deel van het park met de Nupeskärwater-
gezet. Op de grond en rotsen aan de oevers van deze rivieren
val, die zijn water 125 loodrecht omlaag stort. Door de houten
konden zich zaden uit heel Scandinavië vestigen en ontkiemen.
toegangsweg op niveau is het goed mogelijk de voet van de
Een deel is ook in de diverse ijstijden meegenomen door het
waterval te benaderen. Vanaf de top van de berg van de water-
pakijs uit het noorden. Fulufjället heeft ook delen met oerbos-
val voert ook een pad omlaag, dat fraai uitzicht biedt op deze
sen; de oudste nog levende grove dennen zijn bijna vierhon-
hoogste waterval van Zweden.
64 - Kijk op www.Nordicmagazine.nl
De Taigagaai toont is een vertrouwde verschijning in het Fulufjälletgebied
Een vosje komt poolshoogte nemen bij de huisjes
Het park biedt door zijn goede ontsluiting uitstekende moge-
schuilplaatsen om te rusten of om wild gade te slaan. En wie
lijkheden om de ongerepte natuur in al zijn facetten te ervaren.
enkele dagen aan de rand van het park wil overnachten zit ook
Door het park loopt een netwerk met totaal 140 kilometer aan
goed in comfortabele huisjes voor een verblijf. In alle jaargetij-
paden. Er zijn diverse uitgestippelde routes die leuke, over-
den is het gebied een aanrader, vooral voor natuurliefhebbers
zichtelijke routes langs hoogtepunten bieden. Een deel van de
en liefhebbers van natuurfotografie biedt het gebied veel inte-
paden sluit ook aan op een groter netwerk van het langeaf-
ressante mogelijkheden. Maar ook wandelaars vinden hun
standswandelpad in Zweden, het Södra Kungsleden. In het
weg in dit veelzijdige ruige stuk Zweden. ■
park zelf zijn vijf trekkershutten om te overnachten en tien
Praktische Informatie Fulufjället Ligging en bereikbaarheid
maanden is de periode februari tot april
Meer informatie
Fulufjället ligt op de grens met Noorwe-
gunstig.
Algemene informatie over de accommodatie en een korte beschrijving van het
gen, niet ver van Särna ten zuiden van de wintersportplaats Idre aan rijksweg 295.
Accommodaties
park vind je op
Vanaf Särna voert een kleinere weg naar
In Fulufjället kan gebruik gemaakt worden
www.panparksaccommodation.com en
het gehucht Mörkret. Nabij deze zijweg
van trekkershutten met grotere verblijven
www.fulufjallsringen.se
ligt Fulufjällsbyn, waar huisjes te huur zijn
voor meer personen. Aan de rand van het
Over PAN Parks lees je meer bij
aan de rand van het park.
park zijn luxe houten huisjes te huur.
www.panparks.org Algemene informatie over Zweden vind je
Beste reistijd
Tips
op www.visitsweden.com
In de zomer zijn de maanden juli en
Fulufjället is een uitgelezen plek voor na-
SNP organiseert diverse reizen naar
augustus gunstige maanden voor een
tuurliefhebbers, natuurfotografen, wande-
Fulufjället: berenjacht en in de geest van
bezoek. Ook in de vroege herfst is deze
laars; in de winter is het mogelijk om te
Linnaeus: www.snp.nl
omgeving aantrekkelijk. In de winter-
langlaufen of te sneeuwschoenwandelen.
Kijk op www.Nordicmagazine.nl - 65
