Zwangerschap met lithium
Lithium is een belangrijk medicijn in het behandelen en/of voorkomen van uw manische en/of depressieve klachten. Bij het gebruik van medicijnen tijdens de zwangerschap is voorzichtigheid geboden. Van lithium zijn weinig schadelijke effecten en aangeboren af wijkingen bekend. Wel is het belangrijk te overleggen met uw be handelend psychiater en gynaecoloog nog vóórdat u zwanger wordt. Deze folder geeft u informatie over het risico en het beleid bij lithium in de zwangerschap en welke maatregelen u kunt nemen. Risico’s en effecten van lithium in de zwangerschap Als u lithium gebruikt is het wenselijk om via goede contraceptie ongeplande zwangerschappen te voorkomen. Mogelijk bestaat er een verhoogde kans op een aangeboren hartafwijking bij de baby, met name de ‘anomalie van Ebstein’. Bij deze anomalie gaat het om een afwijkende hartklep. In de doorsnee populatie komt dit één keer op de 20.000 gevallen voor. Als u in het eerste zwangerschapsgedeelte lithium gebruikt, bestaat er wellicht een kans van 1op de 1000. Andere aangeboren afwijkingen worden niet noemenswaardig vaker aangetoond bij het gebruik van lithium. Wel heeft Lithium een aantal effecten op de baby rond de geboorte. Zo bestaat er een licht verhoogde kans op een vroegtijdige bevalling en een iets hogere sterftekans rond de geboorte. De zogenaamde lithium baby’s kunnen een wat zwaarder gewicht hebben. Ook kunnen pasgeborenen, onder invloed van lithium, korte tijd last hebben van spierslapte en blauwzien. Soms kunnen een zwakke zuigreflex, een oppervlakkige ademhaling en lichte hartritmestoornissen optreden. Als u wel zwanger wilt worden Als u wel een zwangerschapswens heeft moeten de risico’s van medicatie met lithium voor de baby worden afgewogen tegen de risico’s van het staken van de Lithium tijdens de zwangerschap voor zowel de moeder als de baby. Als u doorgaat met de lithium medicatie kunnen de hiervoor omschreven verschijnselen grotendeels worden voorkomen en opgevangen als u tijdens de zwangerschap en rond de bevalling een aantal maatregelen neemt. Stoppen met lithium tijdens de zwangerschap verhoogt de kans op een nieuwe episode van manie, dit met het gevaar voor ernstige lichamelijke en psychische ontregeling en risicovol gedrag. Een terugkeer van depressie betekent eveneens een toegenomen kans op lichamelijke verwaarlozing of gevaar voor suïcide.
Maatregelen tijdens de zwangerschap In de praktijk is het goed mogelijk gebleken om een zwangerschap met Lithium te begeleiden en tot een goed einde te brengen. Belangrijk hiervoor is een goede samenwerking tussen u, de gynaecoloog en de psychiater. Als u dus besluit zwanger te worden en lithium te blijven gebruiken is het belangrijk dit te bespreken met uw psychiater, nog voordat u zwanger bent. Nog voor de bevruchting kan dan de hoeveelheid lithium in uw lichaam worden teruggebracht naar een concentratie van 0,4 tot 0,6 mmol/l. Normaal zal de lithiumconcentratie tussen de 0,6 en 1,0 liggen. Vervolgens is het belangrijk om de lithium over meerdere doses per dag te verdelen, bijvoorbeeld 2 tot 4 maal per dag. Zo kunnen piekwaarden van de hoeveelheid lithium in uw lichaam worden voorkomen. Controles tijdens de zwangerschap De lithiumspiegel in uw lichaam moet minimaal één keer per maand worden gecontroleerd. Hiervoor moet bloed worden afgenomen. Op basis van de uitkomsten van dit onderzoek zal de psychiater, zonodig, de dosering lithium aanpassen. Deze controles zijn noodzakelijk omdat in de loop van de zwangerschap de nieren sneller gaan werken en als gevolg hiervan de lithium sneller uw lichaam weer verlaat. In een aantal gevallen zal de dosis lithium hierdoor tijdens de zwangerschap wat worden opgehoogd. Ook als u last heeft van zwangerschapsbraken zijn veelvuldige bloedcontroles belangrijk. Dit is eveneens het geval als u een zoutarm dieet volgt. De gynaecoloog zal, naast de gebruikelijke zwangerschapscontroles, ook uw schildklier goed controleren. Daarnaast maakt de gynaecoloog rond de 20ste week van de zwangerschap een echocardiogram (een hartfilmpje) van de baby. Hij kan dan controleren of een eventueel aangeboren hartafwijking zichtbaar is. De bevalling De gynaecoloog zal met u de bevalling plannen rond de 38e zwangerschapsweek. De bevalling zal altijd worden ingeleid. Dit maakt het mogelijk om 2 tot 3 dagen voorafgaande aan de bevalling te stoppen met lithium. Dit voorkomt een te hoge hoeveelheid lithiumconcentratie tijdens de bevalling. Tevens ondervindt de baby, door de veel lagere lithium spiegel, minder of geen hinderlijke effecten hiervan. De avond na de bevalling kunt u de gewone dagdosis lithium weer hervatten. Na de bevalling controleert een kinderarts de baby op eventuele afwijkingen. Overleg tijdig met uw gynaecoloog, als u uw kraambed in het ziekenhuis wil laten plaatsvinden. U kunt uw baby borstvoeding geven. Wel moet u zich realiseren dat de moedermelk 10 tot 20% van de lithiumconcentratie bevat, die uzelf in uw bloed hebt. Controleer wel het effect dat de lithium heeft op de baby.
Tot slot Voor vragen of verder informatie kunt u terecht bij uw behandelend psychiater of bij uw gynaecoloog.
