ZUIDERZEEMUSEUM. basisonderwijs ENKHUIZEN

ZUIDERZEEMUSEUM basisonderwijs ENKHUIZEN

1

BINNENMUSEUM

Fietsenstalling Sluiskeet

BUITENMUSEUM

Aankomst Veerboten

Waterwerken

2

3

PROEF, VOEL, RUIK, ZIE, HOOR EN DOE

BUITEN- EN BINNENMUSEUM

Een bezoek aan het Zuiderzeemuseum is een reis door de tijd. Een reis waarbij leerlingen kennis maken met het verleden en ontdekken hoe ze het heden hiermee kunnen verbinden. Leren is in het Zuiderzeemuseum een dynamisch begrip: al je zintuigen worden aangesproken en ervaren de cultuurhistorische geschiedenis. In het Zuiderzeemuseum leer je samen en ervaren leerlingen met hoofd, hart en handen.

De museumveerboot brengt je over het IJsselmeer naar het buitenmuseum. Loop over de klinkerstraatjes langs meer dan honderd authentieke huizen, winkels en werkplaatsen uit dorpen rond de voormalige Zuiderzee. Brei een net met de ambachtslieden in de haven, draai een touw in elkaar bij de touwslagerij of help de dienstmeid een handje. Het buitenmuseum heeft er daarnaast een geweldig, nieuw deel bij: Waterwerken. In dit waterdoepark ontdekken leerlingen kleine versies van de verloren Zuiderzeeeilanden Marken, Pampus, Schokland, Urk en Wieringen. Op en bij de eilanden kun je schatzoeken, vissen met een hengel, ‘pompen of verzuipen’, spuiten met een waterkanon, varen met een roeibootje en nog veel meer waterpret beleven.

De educatieve programma’s sluiten aan bij de kerndoelen, tijdvakken en canon van het basisonderwijs.

Het binnenmuseum is de schatkamer van de Zuiderzee. Afwisselende tentoonstellingen tonen de rijke collectie van het museum in een actuele context. Zo krijgt het Zuiderzeeverhaal ook vandaag betekenis. Met historische objecten, fotografie, streekdrachten, design en nog veel meer is er voor ieder wat wils.

<45MIN ENKHUIZEN

<30MIN

AMSTERDAM

<60MIN

Het Zuiderzeemuseum is dichterbij dan u denkt! Op de kaart hierboven hebben we de reistijden naar Enkhuizen met auto of bus inzichtelijk gemaakt.

4

5

Groep 1 t/m 3 Programma

Groep

1

2

3

4

5

6

7

8

blz

De poepdoos

7

Anton vangt een vis

8

Het grote waterexperiment

9

De verkleedkast

10

Toen-Nu-Straks

11

Huishouden 1920 junior

12

Watertoppers

14

Leven als een stadskind

15

Speuren langs de Zuiderzee

16

De klas uit 1930

17

Leven in de bronstijd

18

De wereld van de VOC

19

Evacuatie

20

Aan het werk!

21

DE POEPDOOS

22

Van bonkaart tot persoonsbewijs

25

6

Kosten: € 59,- per klas (max. 30 leerlingen) Te boeken: april t/m oktober Aantal begeleiders: 3

In een boerderij uit Friesland ontdekken leerlingen het leven van mens en dier honderd jaar geleden. Wat voor werk deden een boer en boerin? Hoe leefden zij en hun kinderen op de boerderij? Welke dieren stonden er in de stal, wat aten ze en hoe zag hun poep eruit? Het leven op de boerderij was heel anders dan nu. In het buitenmuseum: • Introductie door de museumdocent • Houten dieren op stal zetten • Zoeken van het juiste dier bij de verschillende soorten poep • Wandeling in en om de boerderij en langs de echte dieren in het buitenmuseum • Afsluiting met de museumdocent

Jaarlijks terugkerend programma Feest! Aan de Zuiderzee

Duur: 1,5 uur

7

ANTON VANGT EEN VIS

Groep 1 t/m 3 Duur: 1,5 uur Kosten: € 59,- per klas (max. 30 leerlingen) Te boeken: april t/m oktober Aantal begeleiders: 2

Stap in de wereld van het Gouden Boekje en ga mee met Jan en Floortje. Van hun opa krijgen zij een tamme aalscholver: Anton. Als Anton een vis gevangen heeft, gaan Jan en Floortje het hele Zuiderzeedorp met hem door. Wat vinden de smid, de zeilmaker, de nettenboeter en de scheepstimmerman daar nu van? Aan de hand van het boekje worden kleuters meegenomen op pad door het buitenmuseum. Tenslotte mogen zij hun eigen Gouden Boekje maken. In het buitenmuseum: • Museumdocent leest het verhaal Anton vangt een vis voor • Rondwandeling langs plekjes die model hebben gestaan voor het verhaal • Kleuren, tekenen en schrijven van een eigen Gouden Boekje onder leiding van de museumdocent

HET GROTE WATEREXPERIMENT Twee emmertjes water halen, twee emmertjes pompen…. Leerlingen halen Duur: 1,5 uur water uit de regenbak en gaan met twee Kosten: € 59,- per klas (max. 30 leerlingen) emmertjes op pad door het buitenmuseum. Te boeken: april t/m oktober Onderweg ontdekken ze de eigenschappen Aantal begeleiders: 5 van water: ze steken de handen uit de mouwen bij de stoomwasserij, doen de afwas in een oud woonhuis, redden met een schuitje dieren uit een nat weiland en malen water uit de sloot bij de molen. Al doende leren ze van alles over watergebruik en waterveiligheid dichtbij huis.

Groep 1 t/m 4

In het buitenmuseum: • Introductie door de museumdocent • Op stap in het buitenmuseum en onderweg allerlei wateractiviteiten doen • Afsluiting met de museumdocent Dit programma is onderdeel van Droge voeten in Noord-Holland. Mede mogelijk gemaakt door:

8

9

DE VERKLEEDKAST Geen gympies, maar klompen aan je voeten. Groep 1 t/m 6 Geen spijkerbroek, maar een lange rok die Duur: 1,5 uur waaiert om je benen. Geen petje, maar Kosten: € 59,- per klas (max. 30 leerlingen) een karpoets op je hoofd. Leerlingen hullen Te boeken: april t/m oktober, de rest van zich tijdens dit programma in kleding die het jaar op aanvraag kinderen circa honderd jaar geleden droegen Aantal begeleiders: 3 aan de Zuiderzee. Zo ontdekken ze de geheimen en functies van de kledingstukken van verschillende streekdrachten. Aan het einde van het programma weten leerlingen waarom Marker jongens een ‘gezondheid’ droegen en dat Volendammer jongens een ‘paling’ om hun nek hadden. En wat droegen de meisjes op Marken een mooie schortjes! Of wacht even, is dat eigenlijk niet een jongetje? In het buitenmuseum: • Introductie door de museumdocent over kleding vroeger en nu • Verkleden in de dracht van Marken en Volendam • In optocht door het buitenmuseum, laat je bewonderen door de toeristen! • Afsluiting met de museumdocent

TOEN-NU-STRAKS Samen met de museumdocent gaan de leerlingen op pad langs authentieke panden en werkende ambachtslieden uit het voormalig Zuiderzeegebied. Ze snuiven de geur van petroleum op in het huishouden van 1920, proeven van de vers gerookte vis bij de visroker en horen het krijtje krassen over het schoolbord. Toen-Nu-Straks is een feest voor je zintuigen. Het programma kan worden toegespitst op specifieke thema’s zoals: schepen, wonen, geuren, waterhuishouding of ambachten. Het is ook mogelijk om in het binnenmuseum een rondleiding door de vaste tentoonstelling Reis rondom de Zuiderzee te boeken (hele jaar). In het buitenmuseum: • Ontvangst door de museumdocent • Samen op pad door het buitenmuseum • Afsluiting met de museumdocent

Groep 3 t/m 8 Duur: 1 uur Kosten: € 59,- per klas (max. 30 leerlingen) Te boeken: april t/m oktober Aantal begeleiders: 2

10

11

HUISHOUDEN 1920 JUNIOR In een klein huisje in Zoutkamp woont de familie Buitjes. Een doorsnee familie uit de jaren ’20 van de vorige eeuw. De familie Buitjes is een dag niet thuis. Gelukkig heeft mevrouw Buitjes aanwijzingen achtergelaten voor de leerlingen zodat zij het huishouden over kunnen nemen. De leerlingen doen verschillende klusjes, zoals de was bleken, de poepdoos legen en de ramen lappen. Tijdens dit programma ervaren kinderen het leven van een gezin uit 1920. Door te proeven, voelen, ruiken, zien, horen en doen worden ze een levenservaring rijker! In het buitenmuseum: • Introductie door de museumdocent • In kleine groepjes alle huishoudelijke taken doen • Gezamenlijke afsluiting met zelfgemaakt eten in een schoon en opgeruimd huis

Groep 4 t/m 6 Duur: 2 uur Kosten: € 59,- per klas (max. 30 leerlingen) Te boeken: april t/m oktober Aantal begeleiders: 7

12

13

LEVEN ALS EEN STADSKIND


Stap het dagelijks leven binnen van een stadskind dat omstreeks 1920 leeft. Doe boodschappen bij de kruidenierswinkel, post een briefkaart bij het oude postkantoor, ontmoet de ‘gapers’ bij de apotheek en breng een bezoek aan de mandenmaker en de smid. Leerlingen komen tijdens dit programma op een speelse manier in contact met het leven in de stad aan het begin van de vorige eeuw.

WATERTOPPERS

In het buitenmuseum: • Introductie in de kapel door de museumdocent • In groepjes op pad en activiteiten ondernemen in de kerkbuurt en langs de stadgracht • Afsluiting met de museumdocent

Sjouw met zandzakken, maal water omhoog met een vijzel, bouw een dijk en ga zo de strijd aan met het water! Nederland is een echt waterland; overal zijn slootjes, grachten, kanalen, meren en zeeën. Het is belangrijk dat er genoeg water is, maar er kan in Nederland ook wel eens te veel water zijn en wat doe je dan? Leerlingen worden in het buitenmuseum opgeleid tot echte Watertoppers. In het buitenmuseum: • Introductie door museumdocent in historisch dijkmagazijn • Op pad langs sluis, dijk en molen en onderweg verschillende activiteiten uitvoeren • In groepjes een dijk bouwen en testen welke dijk de beste is in het water van het IJsselmeer • Afsluiting en uitreiking Watertopper-diploma aan alle leerlingen Dit programma is onderdeel van Droge voeten in Noord-Holland.


Mede mogelijk gemaakt door:

14

15

Groep 4 t/m 8 Duur: 1,5 uur Kosten: € 1,- per boekje Te boeken: april t/m oktober Aantal begeleiders: 3 per klas

SPEUREN LANGS DE ZUIDERZEE Waar ligt de schat van de verdwaalde visser? Wat is er gebeurd met de grote zus van Mientje? Welk bericht is de stadsomroeper kwijt geraakt? In drie spannende speurtochten door het buitenmuseum lossen leerlingen een raadsel op dat al meer dan honderd jaar oud is. In elke tocht staat een kind centraal dat de leerlingen om hulp vraagt: een boerendochter, een vissersdochter en een zoon van een stadsomroeper. Al speurend komen de leerlingen achter de oplossingen en maken zij kennis met het leven aan de Zuiderzee. De speurtochten bestaan uit drie verschillende routes, waardoor de leerlingen zich over het hele museum verspreiden.

DE KLAS UIT 1930

Groep 4 t/m 8 Duur: 1 uur Kosten: € 59,- per klas (max. 30 leerlingen) Te boeken: april t/m oktober, de rest van

het jaar op aanvraag Zijn je nagels schoon, staan je Aantal begeleiders: 2 klompen in de gang en spreek je netjes met twee woorden? Pas op, want anders sta je straks voor de klas met een ezelsbord om je nek! Zittend in de bankjes van een historisch klaslokaal krijgen leerlingen les zoals kinderen dat in 1930 kregen. Via rollenspel ontdekken ze de verschillen tussen vroeger en nu en gaan ze aan de slag met lei en griffel en kroontjespen en inkt.

In het buitenmuseum: • Spelen op het schoolplein • Introductie door de museumdocent • Authentieke reken-, lees- en schrijfles • Afsluiting met de museumdocent

In het buitenmuseum: • Afhalen boekjes bij de kassa • De drie speurtochten verdelen onder de groepjes • Met de speurtochten op onderzoek uit in het museum

16

17

Groep 6 t/m 8 Duur: 2 uur

DE WERELD VAN DE VOC

Kosten: € 59,- per klas (max. 30 leerlingen) Te boeken: hele jaar Aantal begeleiders: 3

Blaas op de misthoorn, doe de specerijenquiz en slaap in een hangmat: dit zijn slechts een paar manieren waarop leerlingen kennis maken met de wereld van de VOC in de vaste tentoonstelling Reis rondom de Zuiderzee. In welke producten handelde de VOC en waar kwamen ze vandaan? Hoe was het leven aan boord van een VOC schip? Werkten er ook kinderen voor de VOC? Door te luisteren, tekenen, voelen, maken, ruiken en proeven komen leerlingen van alles te weten over deze machtige Nederlandse handelsonderneming.

LEVEN IN DE BRONSTIJD

Groep 4 t/m 8 Duur: 3 uur

In het binnenmuseum: • Introductie door de museumdocent • Leerlingen ontvangen een monsterboekje en komen in dienst van de VOC • In groepjes op onderzoek in de tentoonstelling • Afsluiting met de hele klas onder het genot van een speculaasje • Leerlingen vertellen elkaar wat ze hebben ontdekt over de VOC

Kom naar één van de mooiste plekjes in het Kosten: € 79,- per klas (max. 30 leerlingen) buitenmuseum en dompel je onder in het Te boeken: april t/m oktober op ma, leven in de bronstijd. Verscholen tussen de di, do en vrij bomen ligt de bronstijdboerderij. Hier gaan Aantal begeleiders: 1 per 5 leerlingen leerlingen aan de slag. Ze malen meel, bakken koekjes, vlechten een hoofdband, maken vuur met de vuurboog en nog veel meer. Ze doen dit alles met materialen uit de natuur en de hulpmiddelen en gereedschappen uit die tijd. Spelenderwijs ontdekken ze dat het leven in West-Friesland 3000 jaar geleden heel anders was dan nu. In het buitenmuseum: • Ontvangst door museummedewerker • Verhaal ter inleiding op het leven in de bronstijd • Indeling in groepjes en instructie • Aan de slag • Afsluiting met de museummedewerker

18

19

Groep 7 en 8 Duur: 1,5 uur

Kosten: € 59,- per klas (max. 30 leerlingen) Te boeken: april t/m oktober, de rest van het jaar op aanvraag Aantal begeleiders: 3

EVACUATIE De dijk breekt door! Het water spoelt door de straten en het zal niet lang meer duren of ook jouw huis wordt omringd door het water. Om droge voeten te houden moet je naar boven vluchten, naar zolder, of misschien zelfs naar het dak! Wat neem je mee en wat laat je achter? Tijdens het evacuatiespel worden de leerlingen geconfronteerd met de gevolgen van een overstroming. Daarnaast leren ze over de strijd tegen het water in Nederland in het verleden, heden en de toekomst.

AAN HET WERK!

Duur: 2 uur Kosten: € 59,- per klas (max. 30 leerlingen) Te boeken: mei, juni en september

Sla op het aambeeld in de smederij, draai aan het op di en do wiel bij de touwslagerij of vlecht met wilgentenen Aantal begeleiders: 5 in de mandenmakerij. Leerlingen steken in het buitenmuseum de handen uit de mouwen en maken kennis met het handwerk en de werkomstandigheden in de werkplaatsen van een eeuw geleden. Ze ontdekken dat de oude ambachten nog altijd springlevend zijn. In het buitenmuseum: • Introductie door de museumdocent • In groepjes een workshop volgen bij een ambacht • Actieve speurtocht langs de overige ambachten van het museum

In het buitenmuseum: • Ontvangst en introductie door de museumdocent • Start evacuatiespel • Afsluiting met de museumdocent Dit programma is onderdeel van Droge voeten in Noord-Holland. Mede mogelijk gemaakt door:

20

Groep 7 en 8

21

Groep 5 t/m 8 Duur: 2 uur Kosten: € 59,- per klas (max. 30 leerlingen) Te boeken: rondom de verschillende feestdagen Aantal begeleiders: 5

FEEST! AAN DE ZUIDERZEE: SINT MAARTEN, KERSTMIS EN DRIEKONINGEN Met een lampion langs de deuren gaan, kerstballen in de boom hangen, je verkleden als een koning en vooral heel veel lekker eten. Je herkent hierin gelijk de feesten Sint Maarten, Kerstmis en Driekoningen. Maar wat is de oorsprong van deze feesten? Hebben we ze altijd al zo gevierd zoals we ze nu vieren? En viert iedereen ze op dezelfde manier? In een sfeervol buitenmuseum ontdekken leerlingen aan de hand van verhalen, activiteiten en historische objecten de oorsprong van Sint Maarten, Kerstmis en Driekoningen. In het buitenmuseum: • Introductie door de museumdocent • Per feest verschillende activiteiten zoals: - een lampion maken van een suikerbiet - met kroontjespen een ouderwetse kerstwens schrijven - in de bedstee bij kaarslicht het Driekoningenverhaal lezen en nog veel meer • Afsluiting met de museumdocent

Staat uw school binnen een straal van 35 km van het Zuiderzeemuseum? Dan is het dankzij steun van Stichting KBO mogelijk om gratis met de bus naar het Zuiderzeemuseum te komen. Wilt u informatie over exacte data en busvervoer? Neem dan contact op met de afdeling sales via [email protected] of kijk op www.zuiderzeemuseum.nl.

Feest! Aan de Zuiderzee is onderdeel van Feest! Weet wat je viert, een landelijk initiatief van het museum Catharijneconvent te Utrecht.

22

23

Groep 7 t/m 8 Duur: 2 uur Kosten: € 59,- per klas (max. 30 leerlingen) Te boeken: april en mei Aantal begeleiders: 6

VAN BONKAART TOT PERSOONSBEWIJS: ONTDEK WOII IN HET ZUIDERZEEMUSEUM Dit spannende programma geeft leerlingen inzicht in het dagelijks leven en het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog. Een persoonsbewijs vervalsen, voedselbonnen stelen, een veilige plek voor onderduikers zoeken, illegale pamfletten drukken en in het geheim luisteren naar radio Oranje. Allemaal gevaarlijke activiteiten die leerlingen ondernemen wanneer ze tijdens dit programma zelf bij het verzet gaan. In het buitenmuseum ondervinden zij aan den lijve dat je tijdens de Tweede Wereldoorlog constant op je hoede moest zijn. Want wie is toch die man of vrouw die hen de hele tijd in de gaten houdt?

Groep 1 t/m 6 Duur: ongeveer 2,5 uur Aantal begeleiders: 5 per klas

FEEST! AAN DE ZUIDERZEE: HET NATIONALE PIETENDORP

In het buitenmuseum: • Introductie door de museumdocent aan de hand van authentieke objecten. Leerlingen worden officieel lid van het verzet. • In groepjes op pad door het buitenmuseum en opdrachten uitvoeren voor het verzet. • Afsluiting onder leiding van de museumdocent. Leerlingen brengen verslag uit van hun ervaringen.

Klim onder leiding van Piet op het dak, vertel Hoofdpiet je grootste wensen of speel de pepernotenquiz. Elk jaar wordt eind november het Zuiderzeemuseum omgetoverd tot het nationale Pietendorp. Meer dan 150 Pieten nemen bezit van de 140 huisjes en slaan er hun kamp op. Alle kinderen die Hulppiet willen worden zijn welkom om te helpen bij de voorbereidingen van de verjaardag van Sinterklaas. Voor informatie over exacte data, openingstijden en toegangsprijzen kun je contact opnemen met de afdeling sales via [email protected] In het buitenmuseum: • Meer Pieten dan je op je handen kunt tellen • Meer dan 60 verschillende activiteiten • Oneindig veel Pietenknuffels, fotomomenten en pepernoten • Een prachtige button bij het verlaten van het Nationale Pietendorp

24

25

Programma

Kerndoelen

Vensters

Tijdvakken

De Poepdoos

kerndoelen 40, 41, 51

-

burgers en stoommachines de wereldoorlogen

Anton vangt een vis

kerndoelen 9, 52, 54, 55 en 56

-

Het grote Waterexperiment

kerndoelen 1, 48, 51 en 54

De Beemster

Verkleedkast

kerndoelen 52 en 56

-

Toen-Nu-Straks

kerndoelen 40, 41, 44, 47, 48, 50, 51, 52, 53, 54 en 56

Verzet tegen kinderarbeid

burgers en stoommachines de wereldoorlogen burgers en stoommachines de wereldoorlogen burgers en stoommachines de wereldoorlogen

Willem Drees

jagers en boeren regenten en vorsten burgers en stoommachines de wereldoorlogen

Huishouden 1920 junior

kerndoelen 1, 51, 52

-

burgers en stoommachines

Watertoppers

kerndoelen 44, 45, 47, 48, 50, 51, 52, 53, 54, 55 en 56

De Beemster


De Watersnood

de wereldoorlogen

Leven als een stadskind

kerndoel 52

-


Speuren langs de Zuiderzee

kerndoelen 51 en 52

-

De klas uit 1930

kerndoelen 9, 52 en 53


de wereldoorlogen burgers en stoommachines de wereldoorlogen burgers en stoommachines de wereldoorlogen

Leven in de Bronstijd

kerndoel 52

Hunebedden

jagers en boeren

De wereld van de VOC

kerndoelen 50, 51, 52, 53, 55 en 56.

De Verenigde OostIndische Compagnie

ontdekkers en hervormers

Michiel de Ruyter Evacuatie

regenten en vorsten

kerndoelen 34, 35, 39, 47, 48, 50, 51, 53, 54, 55 en 56

De Beemster

de wereldoorlogen

De Watersnood

televisie en computer

kerndoelen 44, 45, 51, 52, 55 en 56



Willem Drees

de wereldoorlogen

Feest! Aan de Zuiderzee

Kerndoelen 1, 2, 37, 53, 56

Veelkleurig Nederland

-

Van bonkaart tot persoonsbewijs

kerndoelen 51, 52 en 53

De Tweede Wereldoorlog

de wereldoorlogen

Aan het werk!

26

27

Informatie en reserveringen: Afdeling Sales Tel: 0228-351 135 Email: [email protected] www.zuiderzeemuseum.nl

28

ZUIDERZEEMUSEUM. basisonderwijs ENKHUIZEN

Recommend Documents