Zuid-Tirol
Mountainbiken in de schaduw van de Rosengarten TEKST: ROBERT MOLEMA FOTO’S: SOEPBOERFOTOGRAFIE.NL EN ROBERT MOLEMA KAARTEN: SASKIA GOTTENBOS/SAS ART STUDIO
Zuid-Tirol is een heerlijk fietsland. De biker vindt hier de prachtigste tracks en trails, het is er zonnig en bovendien kan er heerlijk gegeten worden. Dat laatste is onze mountainbikegids aan te zien. Gerhard Krautwurst is vroeger kok geweest en is sinds kort eigenaar van een heuse bike academy, waar beginnende mtb-ers kennis kunnen maken met het fietsen in de bergen. BIKE & trekking redacteur Robert Molema reed een ruime week mee met gids Krautwurst langs Rosengarten, Weißhorn en Schwarzhorn. Ondanks dat we er zelf al heel wat ‘vlieguren’ op de fiets op hebben zitten, weet Gerhard ons vanaf de eerste minuut te vermaken met zijn kennis over mountainbiken. Zelfs als we bergopwaarts fietsen praat hij door, terwijl wij snakkend naar adem en ver over ons stuur buigen om omhoog te komen, luisterend naar zijn monologen in plat Tiroler-Duits. We zijn in Zuid-Tirol, volgens sommigen de mooiste provincie van Italië met de mooiste bergen ter wereld. Helaas kunnen we dat laatste vandaag niet bevestigen. Er hangt een dikke wolkendeken over het landschap die het uitzicht volledig wegneemt. Al met al niet het mooiste weer om kennis te maken met Zuid-Tirol. Officieel is Zuid-Tirol - door de Italianen Alta Adige genoemd - een provincie van Italië, maar de inwoners zelf voelen zich meer verbonden met het Bundesland Tirol, dat in Oostenrijk ligt. Na de Eerste Wereldoorlog, waarin de Oostenrijk-Hongaarse Dubbelmonarchie de verliezende partij was, werd het zuidelijk deel van Tirol door de geallieerden toebedeeld aan Italië. Er zijn echter nooit veel Italianen in dit deel van de Alpen komen wonen, wat de reden is dat de meerderheid hier nog steeds Duits spreekt en zich meer Süd-Tiroler dan Italiaan voelt. Zuid-Tirol wordt gedomineerd door de Dolomieten. Dit gebergte maakt onderdeel uit van de Zuidelijke Kalkalpen. Zodra we het asfalt verlaten en een breed bospad opslaan valt mij op dat de ondergrond anders ‘voelt’ dan elders in de Alpen. Her en der liggen grotere keien tussen het grind en de ondergrond waarop het grind ligt is zacht. Vooral bij het afdalen is dat merkbaar. Als je hier te snel bergafwaarts fietst wordt dit direct afgestraft doordat je merkt dat het fijne stuurwerk nauwelijks effect heeft. De banden drijven als het ware over het grindpad. Voorzichtigheid is geboden, of beter gezegd; gewoon niet te hard fietsen hier.
Dit zijn de ansichtkaartenplaatjes waar we het voor doen. Redacteur Molema en zijn groep op een alm voor de Rosengarten. XX BIKE & TREKKING
BIKE & TREKKING XX
Jochgrimm Vandaag fietsen we de route genaamd Jochgrimm die een lengte heeft van dertig kilometer waarbij we 950 hoogtemeters overbruggen. De route ontleent zijn naam aan het hoogste punt van de route, de Jochgrimmpass (Passo D’Oclini ), en brengt ons zowel langs de Weißhorn (Corno Bianco, 2313 meter) als de Schwarzhorn (Corno Nero, 2438 meter). Wat de namen van deze twee bergtoppen doen vermoeden klopt als een bus. De Weißhorn is, zeker in contrast met de Schwarzhorn, bijna wit. In de wijde omtrek zijn de twee bergen dan ook goed te herkennen. Rond het middaguur bereiken we het hoogste punt voor vandaag. Helaas betrekt de lucht steeds meer. Op een hoogte van 1989 meter passeren we de Jochgrimmpass, maar er is slechts weinig landschappelijk schoon te zien vandaag. Tot aan deze pas hebben we gefietst op brede, goed begaanbare paden. Na de pas verlaten we definitief het asfalt en fietsen over de flanken van de Weißhorn om daarna het bos in te duiken. Geleidelijk dalen we af over een zeer hobbelig en modderig pad waar het nauwelijks mogelijk is om rustig om je heen te kijken. Langzaam fietsen blijft ook hier het devies. Het gemis aan landschappelijk schoon zal Gerhard
ruimschoots goedmaken. We zijn toe aan pauze en hij wil ons heel graag de lokale keuken laten proeven. Voor een welverdiende rust wijken we een klein stukje af van de route en parkeren de fietsen bij de Neuhüttalm. Gerhard bestelt letterlijk elk gerecht van het menu en binnen een kwartier staat de tafel vol met koude en warme gerechten. Een kaas- en vleeswarenplank, spaghetti, polenta, goulash, stokbrood, paddenstoelen, gebakken aardappeltjes en nog veel meer. We laten het ons smaken. Het gaat allemaal op. Naast de hut ligt een boerderij waar we na de pauze nog even een kijkje nemen. In deze boerderij wordt echte boerenkaas gemaakt, die we uiteraard even daarvoor op het terras al hebben mogen proeven. Voldaan en vooral vol stappen we op de fiets om verder af te dalen naar de Maria Weißenstein. Dit klooster is een belangrijk bedevaartsoord voor mensen die op miraculeuze wijze een ongeluk hebben overleefd. De gangen van het klooster hangen vol met foto’s van mensen en hun in de prak gereden auto’s. Het is een waarschuwing om vooral niet te roekeloos van de berg af te crossen op onze mtb’s. Rustig vervolgen we de laatste kilometers terug naar Deutschnofen, waar onze auto geparkeerd staat.
XX BIKE & TREKKING
Biken in Zuid-Tirol betekent ook genieten van de lokale keuken. Gids Gerhard weet er raad mee.
>
Latemar: op weg naar het Labyrinth komt de Man met de Hamer flink langs.
>
>
Jochgrimm: het Maria Weissenstein klooster.
>>
“Gids Gerhard bestelt elk gerecht van het menu.”
Rosengarten: de routes bestaan voornamelijk uit bospaden.
> Blauwer wordt het niet: de Karersee.
Rosengarten & Latemar Zo slecht als het weer gisteren was, zo veelbelovend is het vandaag. Dat is direct te merken aan de grootte van de groep die vandaag aan de tocht mee wil doen. Gasten van drie verschillende mtb-hotels (zie kader) gaan vandaag in eerste instantie in één groep op pad. Onder begeleiding van de gidsen Christoph en Gerhard vertrekken we vanuit Feriendorf aan de Karerpass (1745 meter). Over groene alpenweiden fietsen we in een lange rij achter de gidsen aan. Het uitzicht is direct prachtig. Ondanks dat we ver verwijderd zijn van de route die we gisteren fietsten, kunnen we ook hiervandaan de Weißhorn en de Schwarzhorn zien. Maar het mooiste dat de hele dag onze aandacht trekt zijn de rotswanden van de Rosengarten. De hele dag slingeren we over bospaden langs deze majestueuze rotswanden. Volgens een legende werd de prachtige rozentuin van de dwergenkoning Laurin betoverd toen hij de strijd verloor tegen Dietrich von Bern. Zijn spreuk zorgde ervoor dat men de rozentuin zowel overdag als ’s nachts nooit meer zou kunnen aanschouwen. In de avondschemering kan met de Rosengarten toch prachtig rood zien opbloeien; Dietrich von Bern was vergeten de overgang van dag naar nacht te betoveren. Halverwege de tocht splitst de groep zich in tweeën. Ik fiets in de groep mee die het zwaardere traject zal fietsen. Later op de dag zullen we de andere groep weer treffen bij de schoonmoeder van de hoteleigenaar. Eerst steken we over naar de Latemar. Ook dit bergmassief is groots en kent een leuke attractie in de vorm van ‘Het Labyrint’. Op de flanken van het Latemarmassief liggen de resten van een steenlawine waar een singletrack tussendoor kronkelt. Blijven zitten op de fiets is op zich al een uitdaging. Het punt waar verder fietsen nauwelijks mogelijk is, is ook het hoogste punt waar we vandaag zullen komen. Op 1850 meter parkeren we de fietsen en kruipen op een groot rotsblok en genieten, in de schaduw van de Latemarspitze (2791 meter), van het uitzicht over het Karerwald dat zich voor ons uitstrekt.
“De hele dag slingeren we over bospaden langs majestueuze rotswanden.”
Ook vandaag staat er weer een uitgebreide maaltijd op het menu. Tegen drie uur ’s middags stoppen we bij de schwiegermutter van de eigenaar van de Steineggerhoff Kurt (die vandaag zelf niet mee fietst). Zijn schoonmoeder woont in Obereggen en verzorgt vandaag de inwendige mens op typisch Zuid-Tiroler wijze. Een warme hap rond het middaguur is hier heel normaal. Gezellig zit de andere groep fietsers al rondom een kleine tafel. We schuiven aan en doen ons te goed aan spaghetti Bolognese, zelf gebakken cake en koffie. Een groepsfoto in de tuin volgt als vanzelfsprekend. Na deze uitgebreide pauze stapt de hele groep weer op de fiets en gezamenlijk fietsen we terug naar de parkeerplaats. Onderweg komen we nog langs de Karersee; een prachtig smaragdgroen meertje met op de achtergrond wederom de machtige toppen van de Dolomieten.
BIKE & TREKKING XX
I
Der Wand
‘Der Wand’: drie keer raden waarom deze route zo heet.
Wie na een dag fietsen zijn bovenbenen nog even op de proef wil stellen kan een bijzondere uitdaging vinden in Der Wand. Dit korte stukje maakt onderdeel uit van de route genaamd die Tour zur Wand. Voor de complete route moet men ongeveer twee uur de tijd nemen. Maar het gaat uiteindelijk om slechts anderhalve kilometer waarbij 250 hoogtemeters moeten worden overbrugd. Het gemiddelde stijgingspercentage is 25 procent met delen die 35 procent stijgen! Het aantal mensen dat per jaar deze stijging zonder af te stappen overbrugt is op één hand te tellen. De naam van deze route wordt door kenners met zoveel respect uitgesproken dat ik na negen dagen onafgebroken te hebben gefietst in de Alpen geen poging onderneem om ook deze route nog eens te fietsen. Wie een poging waagt verdient een prachtig fietsshirt van het Hotel Steineggerhoff in Steinegg en wordt definitief bijgeschreven in de annalen van Der Wand. Er zijn nog geen Nederlanders bekend die de volledige 250 meter in een keer hebben overbrugd.
N
F
O
Algemeen De Dolomieten zijn prachtige bergen in een omgeving die gekenmerkt wordt door glooiende groene alpenweiden en veel bos, waartussen bijna plompverloren een aantal rotsmassieven lijkt te zijn neergezet. Gecombineerd met het warme, bijna mediterrane klimaat is Zuid-Tirol een gebied waar je gauw geneigd bent je regenpak te vergeten. Helaas, in de bergen moet u altijd overal op voorbereid zijn, al kunt u, aan de zuidkant van de Alpen, redelijk op goed weer rekenen. Het landschap dat zich het beste leent om te mountainbiken is voornamelijk glooiend en dat maakt de omgeving van de Rosengarten en de Latemar bij uitstek een regio voor beginners. Gevorderden die op zoek zijn naar technische uitdagingen zullen hier minder routes vinden. Maar wie oog heeft voor een prachtige omgeving is hier altijd op zijn plek. De meerderheid van de bewegwijzerde routes is voor beginners en lichtgevorderden. Er zijn wel singletracks te vinden, maar die zijn in de minderheid. Beste tijd Door de zuidelijke ligging is het mogelijk om in Zuid-Tirol van mei tot en met september op warm weer te rekenen. Uiteraard moet er altijd rekening worden gehouden met slecht weer en zelfs sneeuwbuien. Sommige routes komen boven de 2000 meter. Informatie De grootste stad in de directe omgeving is Bolzano en ligt op de route van Oostenrijk naar het Lago di Garda. Er zijn drie bikehotels in de omgeving van Bolzano (zie kader over Mountain Bike Holidays). De bergmassieven Latemar en Rosengarten liggen het dichtst in de buurt van het dorpje Deutschnofen dat op 25 kilometer ten oosten van Bolzano ligt.
Steinegg: Alpine sunset.
Mountain Bike Holidays Mountain Bike Holidays is een organisatie met als voornaamste doel de promotie van georganiseerde mountainbiketochten gecombineerd met gespecialiseerde bikehotels. Het gaat dan om een select aantal hotels dat minimaal drie sterren bezit en aan een aantal bijkomende eisen moet voldoen. Zo moeten de hotels beschikken over een afgesloten bikegarage waar gasten de mogelijkheid hebben om aan hun fiets te sleutelen. Er behoort een schoonspuitplaats te zijn voor de fiets en er is soms de mogelijkheid uw bevuilde fietskleding te laten wassen. Elk hotel heeft een gediplomeerde bikeguide in dienst om de gasten op de leukste, spannendste en meest uitdagende routes te kunnen begeleiden. Maar het voornaamste is de gastvrijheid die de hotels uitdragen. Niet elke hoteleigenaar heeft graag XX BIKE & TREKKING
modderige mtb-ers over de vloer, maar bij de hotels die zich hebben mogen aansluiten bij Mountain Bike Holidays zien ze u graag komen. In de meeste gevallen is de hoteleigenaar zelf ook een fervent mtb-er. De hotels in een regio werken vaak onderling samen om per dag meer dan één route aan te kunnen bieden. Meer informatie vindt u op www.bike-holidays.com. In de omgeving van de Rosengarten en de Latemar bevinden zich vier hotels die zich bij deze organisatie hebben mogen aansluiten: Hotel Steineggerhof, Collepietra (Steinegg) www.steineggerhof.com, Hotel Erica, Nova Ponente (Deutschnofen) www.erica.it, Hotel Marica, Ega (Eggen) www.hotelmarica.it en Hotel Maria in Obereggen www.hotel-maria.it.
Internet www.bike-holidays.com: Overkoepelende organisatie ter promotie van Oostenrijkse, Italiaanse en Zwitserse bikehotels www.krauti.it: Bike Academy van gediplomeerde bikeguide Gerhard Krautwurst www.christophsbikeclub.com: Gediplomeerde bikeguide Christoph Frei Boeken & kaarten Door een samenwerking van de lokale VVV’s en een aantal bikehotels met de organisatie FUN-BIKE is er een prachtig mapje uitgebracht met een tiental routes in de regio. Er zitten tien losse kaartjes in (geplastificeerd) met een duidelijke kaart met ingetekende route. Op de achterzijde staat uitgebreide informatie over de hoogteverschillen, lengte, vereiste conditie en beschrijving van afslag tot afslag. Verkrijgbaar bij de bikehotels en de plaatselijke VVV. Meer informatie: www.bikeregion-rosengarten-latemar.com.
