Zomerschool. Gilde Zeist

Zomerschool

Gilde Zeist

Cursusprogramma 2015

Zomerschool

Gilde Zeist


2

Zomerschool Gilde Zeist

Cursusprogramma 2015 wo 08-07

Over inzicht en uitzicht 6–7

do 09-07

De Uithof Utrecht: van polder tot Sciencepark 8–9

di 14-07

De provincie als middenbestuur: onbegrepen en onbemind, maar toch onmisbaar 10–11

wo 15-07

Nieuw Beerschoten, de geschiedenis van een buitenplaats 12–13

do 16-07

Het impressionistische landschap in theorie en praktijk 14–15

di 21-06

Veilige dijken, droge voeten, schoon water 16–17

wo 22-07

Een kleine geschiedenis van de Nederlandse vakbeweging 18–19

do 23-07

Het kerkinterieur 20–21

di 28-07

Hoe een dorp aan een bank kwam 22–23

wo 29-07

De Hernhutters in Nederland: geschiedenis, geloof en gebruiken 24–25

do 30-07

Een Machtig Hoopje Russische Ziel 26–27

vr 31-07

Slotavond 28

a m m ra 5 og 01 Pr 2


Beste lezer, De zomer van 2015 wordt er een om niet te vergeten! Want de Zomerschool Gilde Zeist heropent haar deuren met een fantastisch programma. Landgoed Nieuw-Beerschoten, veilige dijken, architectuur van De Uithof, geschiedenis van kerkinterieuren, Impressionisme en nog veel meer. Elf interessante cursusdagen met lezingen, lunches, workshops en excursies. Op de dinsdagen, woensdagen en donderdagen van de maand juli is er altijd wel iets prachtigs te doen, te leren, te ontdekken. En natuurlijk andere Zeistenaren te ontmoeten. In dit boekje vindt u alles wat u weten wilt over het programma en hoe u zich voor cursussen kunt aanmelden. Voor iedereen met belangstelling voor onze gemeente in al haar facetten. Als voorzitter van Gilde Zeist ben ik zeer blij met de doorstart van de Zomerschool Gilde Zeist. Sinds begin jaren ’90 was de Zeister Senioren Zomerschool een goede traditie in onze gemeente, mede dankzij de inzet van MeanderOmnium en Gilde Zeist. Beëindiging van gemeentelijke subsidie was helaas aanleiding dit bijzondere project tijdelijk stil te zetten. Maar na een onderbreking van twee jaar kan nu iedere volwassene in Zeist deelnemen aan één of meer cursusonderdelen. De doelgroep is verruimd: niet alleen senioren maar iedere volwassene is van harte welkom zich aan te melden. Een groep enthousiaste vrijwilligers stelde een afwisselend cursusaanbod op. Daarbij mochten zij vaststellen dat er bij veel culturele instellingen in Zeist een groot enthousiasme bestond om mee te werken aan het cursusprogramma van de ‘nieuwe’ Zomerschool. Ik zie deze saamhorigheid als een verheugend verschijnsel dat mogelijk in de toekomst nog veel belooft voor cultureel Zeist. Ik ben ervan overtuigd dat 2015 een geslaagde editie van de ‘nieuwe’ Zomerschool wordt en dat hiermee een goede traditie voor de komende jaren verzekerd is. Albert van Kuijk, voorzitter Gilde Zeist

3

4

Van zomerschool tot zomerschool

De werkgroep Zomerschool Gilde Zeist Piet Bel Mary Bier Wim Buis Asta Diepen Yvon Muller Peter Schröder (coördinator)


Het bestuur van Gilde Zeist nam in 2014 het initiatief voor een herstart van een vernieuwde Zomerschool Gilde Zeist. Er is een werkgroep van medewerkers van Gilde Zeist geformeerd en die zijn met veel enthousiasme aan de slag gegaan. Het zoeken naar samenwerking met zoveel mogelijk culturele instanties in Zeist leek ons één van de pijlers voor succes. Zo is het cursusprogramma tot stand gekomen met Bibliotheek IDEA Zeist, de Muziekschool, het KunstenHuis, de Broedergemeente, het Zeister Historisch Genootschap, en de gemeente Zeist: alle verenigd in het Geheugen van Zeist. Ook Provincie Utrecht, Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden, Stichting Nieuw Beerschoten, R.K. Parochie Sint Maarten en Gereformeerde Gemeente Zeist ondersteunen de Zomerschool. Voorts zijn er particuliere bijdragen van Cora Rooker, Ria Efdée en Piet Hazenbosch. Zonder uitzondering is met enthousiasme gereageerd op het verzoek van de Zomerschool tot samenwerking. Aan allen zijn wij veel dank verschuldigd. Voor het ontwerpen van een eigen huisstijl, flyer, poster en dit programmaboekje hebben wij heel prettig samengewerkt met Grafisch Ontwerp Pi&Q, uit Zeist. We zijn de Stichting Ondersteuning Zorg en Welzijn (SOZW) zeer erkentelijk voor de subsidie voor publiciteit. Hiermee is het mogelijk om een belangrijk deel te bekostigen voor het ontwerpen en drukken van dit programmaboekje, onze flyer en poster en voor andere publiciteitsactiviteiten. Een cursus beslaat een dagprogramma. In de ochtend een lezing gevolgd door een gezamenlijke lunch en het middagprogramma bestaat uit een excursie of een rondleiding of een workshop. Vervoer wordt niet geregeld. Vijf cursussen vinden plaats in de Bibliotheek IDEA Zeist de rest is op andere locaties. In dit cursusprogrammaboekje staan alle cursussen beschreven, inhoud, locatie en kosten. Op vrijdag 31 juli sluiten we deze cursusmaand feestelijk af met een gezellige bijeenkomst in het Torenlaan Theater. Elke cursist is met een introducé welkom, de toegang is gratis. Wij wensen u een prachtige zomer toe!


ALG E M E N E VO O RWA A R DE N D E E LN E M I N G A A N DE C U R SU SSEN ZO M E RSCH O O L G I L DE Z E IST

IN S CH RIJV E N Voor iedere cursusdag geldt een minimum en een maximum aantal deelnemers. U kunt tot zaterdag 27 juni 2015 uw inschrijfformulier indienen bij Gilde Zeist, Voorheuvel 26, 3701 JE Zeist. Maandag 29 juni 2015 wordt besloten of een cursusdag door kan gaan, gelet op het aantal aanmeldingen. Wanneer een cursusdag definitief al dan niet doorgaat, ontvangt u een bericht. Zomerschool Gilde Zeist behoudt zich het recht voor verzoeken in te willigen, die met een inschrijfformulier worden aangevraagd in de periode vanaf 27 juni tot en met drie dagen voor de cursusdatum van een cursus die niet volgeboekt is. Voor deelname aan één of meer dagcursussen van Zomerschool Gilde Zeist dient u gebruik te maken van het inschrijfformulier dat zich midden in dit programmaboekje bevindt.

5

Uw inschrijving is definitief nadat uw inschrijfformulier volledig ingevuld en ondertekend binnen is bij ons op het kantoor van Gilde Zeist. De volgorde van binnenkomst van de inschrijvingen is bepalend voor plaatsing op een verkozen dagcursus. Deelneming aan de activiteiten van Zomerschool Gilde Zeist geschiedt voor eigen risico. Zomerschool Gilde Zeist is niet aansprakelijk voor eventuele schade en/of letsel. U dient zelf voor vervoer te zorgen en daar de kosten voor te dragen, ook naar de locaties waar een dagcursus en/of een excursie/workshop wordt gehouden. Zomerschool Gilde Zeist verleent hier geen faciliteiten voor. De deelnemer dient goed ter been te zijn bij cursussen met excursies, rondleidingen of als bij gebruik van openbaar vervoer er ook nog gelopen moet worden naar de locatie. AN N U LEREN Tot uiterlijk 27 juni 2015 kunt u annuleren zonder financiële consequenties. Bij annulering op een later tijdstip bent u verplicht het volledige cursusgeld te betalen. Bij onvoldoende aanmelding zijn wij helaas genoodzaakt de desbetreffende dag te annuleren. Uw inschrijfgeld wordt dan niet van uw rekening afgeschreven.

Inschrijven voor meerdere dagcursussen is mogelijk, dit kan op één formulier. Door het insturen of afgeven van een ondertekend inschrijfformulier verklaart u zich akkoord met deze algemene voorwaarden.

B EREIKBAAR Tijdens cursusdagen is de cursusleiding van de Zomerschool Gilde Zeist te bereiken op mobiel nummer 06 38 10 44 62. Op andere dagen is dit telefoonnummer niet in gebruik.

Door het insturen of afgeven van een ondertekend inschrijfformulier gaat u de verplichting aan tot betaling van het volledige cursusbedrag.

Gilde Zeist Voorheuvel 26 3701 JE Zeist Telefoon: 030 691 36 23 Bezoekuren: ma t/m do 9.30 tot 12.00 uur E-mail: [email protected]

Het inschrijfformulier is tevens een machtigingsformulier tot eenmalige automatische incasso van het totale cursusbedrag. U hoeft zelf geen betaling te doen! Gilde Zeist zal het verschuldigde bedrag eind juni 2015 inhouden.

Be Le lan es gr di ijk t!

Op het inschrijfformulier kan slechts één persoon worden ingeschreven. U kunt het lege formulier kopiëren en dat de ander laten invullen.

6

Over inzicht en uitzicht Bestaat de échte Zeistenaar, die trots is op Zeist? Zeist is vorige eeuw uitgegroeid tot een middelgrote gemeente met een verstedelijkt karakter. Nu wonen hier rond de 62.000 inwoners, waarvan ongeveer 23% van allochtone afkomst, circa 10% uit westerse landen en 13% uit niet-westerse landen. Zeist is de laatste 25 jaar sterk veranderd van aanzien. Is er nog sprake van een gemeenschap met kwalificaties als saamhorigheid, lokale betrokkenheid, gebondenheid en verknochtheid?


Hoe wordt de gemeente Zeist bestuurd? Waarom is het belangrijk dat burgers weten hoe het reilt en zeilt in het gemeentelijk bestuur? Burgermeester Koos Janssen geeft u daar een toelichting op, in de oude raadszaal van het gemeentehuis. Met deze dagcursus opent Koos Janssen de cursusmaand van de Zomerschool Gilde Zeist 2015. Hij zegde direct en enthousiast toe een lezing te geven, want hij vindt de Zomerschool van het Gilde een belangrijk initiatief voor de gemeenschap van Zeist. Koos Janssen gaat in gesprek met u. Hij geeft een inkijk in de werking van het gemeentebestuur en de rol van de burgemeester daarbij. De burgemeester heeft in zijn werk een relatie met diverse speelvelden: de samenleving, de gemeenteraad, het college van burgemeester en wethouders, de ambtelijke organisatie en andere overheden. In deze relaties heeft de rol van burgemeester verschillende betekenissen. Politiek, bestuur én samenleving buigen zich momenteel over vragen als ‘Hoe gaat het met de lokale democratie in deze tijd?’ en ‘Waar willen we met elkaar naartoe?’. Maar ook ‘Welke rol heb ík daarin?’. De sleutel om de lokale democratie te moderniseren ligt immers bij onszelf. Koos Janssen studeerde in 1981 af aan de economische faculteit van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Voordat hij aan een loopbaan als burgemeester begon, was hij wethouder in Woerden, burgemeester van Bunnik en later van Soest. Sinds 2005 is hij burgemeester van de gemeente Zeist.


Lezing Datum Aanvang Locatie Lunch Excursie Aanvang Locatie Deelnemers Inschrijfgeld Cursuscode

7

Over inzicht en uitzicht Dinsdag 8 juli 2015 10.00 uur Gemeentehuis, Het Rond 1, Zeist 12.00–13.00 uur Rondleiding door het nieuwe en oude deel van het gemeentehuis door Gilde gidsen 13.00 uur Gemeentehuis, Het Rond 1, Zeist Maximaal 15 € 20,– (lezing, lunch en rondleiding) 1

Opmerking: Als u erin geïnteresseerd bent hoe onze regio wordt bestuurd, kijk dan ook naar onze cursussen van dinsdag 14 juli van Kees de Kruijf over het bestuur van de provincie en dinsdag 21 juli van Cor Vos over het Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden. Ik heb interesse voor deze cursus (geheugensteuntje): Ja Nee

8


De Uithof Utrecht: van polder tot Sciencepark De Uithof, wie kent dit universiteitsgebied nou niet? Maar dit gebied heeft ook onbekende kanten. Wat was hier in een ver verleden? Welke landschappelijke en architectonische bijzonderheden zijn er te vinden? Ga mee op pad met Cora Rooker. Zij is kunsthistorica. ’s Ochtends geeft ze een lezing over De Uithof, ’s middags neemt ze ons mee naar enkele universiteitsgebouwen. In de 60-er jaren van de vorige eeuw groeide de Universiteit Utrecht snel. De toenmalige universiteitsgebouwen, die zich voornamelijk in de Utrechtse binnenstad bevonden, werden te klein voor het groeiend aantal studenten en medewerkers. Het zoeken was naar een nieuwe locatie voor ruimere huisvesting. De keus viel op de Johannapolder, een landelijk gebied ten oosten van Utrecht. Het gebied kreeg de naam ‘De Uithof’, een verwijzing naar een 17e-eeuwse kloosterboerderij die zich daar bevond. Halverwege de tachtiger jaren maakt architect Rem Koolhaas een masterplan voor de ontwikkeling van De Uithof. Het basisprincipe is aansluiting van nieuwe bebouwing op bestaande gebouwen en instandhouding van het groen. In de jaren ’90 verhuizen het Universitair Medisch Centrum UMC en de Hogeschool Utrecht HU naar De Uithof. De laatste jaren verrezen diverse studentenflats, zoals het kleurige Casa Confetti. Tegenwoordig wordt De Uithof aangeduid met Sciencepark, omdat het steeds meer innovatieve bedrijven en onderzoeksinstellingen huisvest.


Lezing Datum Aanvang Locatie Lunch Excursie Aanvang Locatie Vervoer

Deelnemers Inschrijfgeld Cursuscode

9

De Uithof Utrecht: van polder tot Sciencepark Donderdag 9 juli 2015 10.00 uur Bibliotheek IDEA Zeist, Markt 1, Zeist 12.00–13.00 uur Architectuur in De Uithof 14.10 uur Heidelberglaan Eigen vervoer of bus 71 (richting Nieuwegein), 13.13 uur instaphalte: ’t Rond, 1e Dorpsstraat, uitstaphalte: Heidelbergstraat 13.27 uur Maximaal 15 € 30,– 2

Ik heb interesse voor deze cursus (geheugensteuntje): Ja Nee

De provincie als middenbestuur: onbegrepen en onbemind, maar toch onmisbaar De provincies waren dit jaar veel in het nieuws. Minister Plasterk wilde Noord-Holland, Utrecht en Flevoland tot een nieuwe provincie samenvoegen. Dit plan sneuvelde in het kabinet. Ook waren er in maart de provinciale verkiezingen. Maar waarom hebben we provincies en wat is hun betekenis voor ons burgers? Want wie wordt er nu koud of warm van onze provincie? Voelen wij ons Utrechters, zoals Friezen, Zeeuwen en Brabanders zich wel met hun provincie identificeren?

De provincie als bestuurslaag tussen gemeenten en rijksoverheid is stevig in discussie. Althans, in de provincie zelf en ook wel in ‘Den Haag’. Waar bemoeit die provincie Utrecht zich eigenlijk allemaal mee? Welke discussies en dilemma’s spelen er in provincieland? Kees de Kruijf gaat die vragen beantwoorden. In de middag krijgt u een rondleiding in het ‘nieuwe’ provinciehuis aan de Archimedeslaan. We kijken rond in de Commissiekamer en in de Statenzaal, stijgen op naar de hoogste verdieping waar—bij mooi weer—Den Haag zichtbaar schijnt te zijn. We nemen ook een kijkje op de verdieping waar alle Statenfracties huizen. We ronden af op de begane grond met een kop koffie en/of thee. Kees de Kruijf is van de provincie Utrecht: hij is hier geboren en opgegroeid, hij werkte en woont er. Hij is fractievoorzitter van de PvdA en houdt zich vooral bezig met ruimtelijke ordening en het landelijke gebied in de provincie.




11

De provincie als middenbestuur: onbegrepen en onbemind, maar toch onmisbaar Dinsdag 14 juli 2015 10.00 uur Bibliotheek IDEA Zeist, Markt 1, Zeist 12.00–13.00 uur in de Bibliotheek IDEA Zeist Provinciehuis Utrecht 14.00 uur Archimedeslaan 6, 3584 BA Utrecht Eigen vervoer of bus 74, instappen 13.10 uur, halte Belcour, Weeshuislaan Uitstaphalte: Archimedeslaan 13.29 uur en dan 10 minuten lopen naar Provinciehuis Maximaal 20 € 20,– 3

Ik heb interesse voor deze cursus (geheugensteuntje): Ja Nee Opmerking: Als u erin geïnteresseerd bent hoe onze regio wordt bestuurd. Kijk dan ook naar onze cursussen van woensdag 8 juli van burgemeester Koos Janssen over het Gemeentebestuur en dinsdag 21 juli van Cor Vos over het Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden.

12


Nieuw Beerschoten, de geschiedenis van een buitenplaats De Utrechtse Heuvelrug is rijk aan prachtige buitenplaatsen. In de 18e eeuw gebouwd door rijke Hollanders. Slechts een paar huizen worden nu door particulieren bewoond, veel buitenplaatsen zijn in gebruik genomen door bedrijven. In zijn lezing gaat JanHein Heimel in op de ontstaansgeschiedenis van de buitenplaats Nieuw Beerschoten. De naamgeving van het huis heeft te maken met een oude buitenplaats in Driebergen. Toen deze werd gesloopt leidde dat tot een opzienbarende vondst. Na de bouw van het huidige huis is het landgoed drastisch veranderd door de bouw van het appartementencomplex. Andere onderwerpen zijn het ontstaan en de bebouwing van de Driebergseweg en de nabijgelegen voormalige buitenplaats Rijnwijk. Na de gezamenlijke lunch op het terrein volgt een rondleiding door de parktuin. JanHein Heimel was 40 jaar verbonden aan de RSG/OSG Schoonoord te Zeist. Sinds 15 jaar is hij bestuurslid Zeister Historisch Genootschap. Hij heeft een aantal publicaties over de Zeister geschiedenis op zijn naam staan. Deze cursus is in samenwerking met het Zeister Historisch Genootschap ZHG tot stand gekomen. Het ZHG wil de kennis over de geschiedenis van Zeist in ruime kring bevorderen en verspreiden, om daarmee mensen enthousiast te maken voor de geschiedenis van Zeist. Het ZHG is gevestigd in het Gemeentehuis van Zeist, aan Het Rond 1. (www.zhg.nl)


Lezing Datum Aanvang Locatie

Vervoer

Lunch Presentatie Excursie Aanvang Locatie Deelnemers Inschrijfgeld Cursuscode

13

Nieuw Beerschoten, de geschiedenis van een buitenplaats Woensdag 15 juli 2015 10.00 uur Ingang serviceflat Nieuw Beerschoten, Laan van Rijnwijk 1, Zeist (niet het oude landhuis) Openbaar vervoer: lijn 50, 71, uitstaphalte: Nieuw Beerschoten Eigen vervoer: beperkte parkeergelegenheid langs de Laan van Rijnwijk 12.00–12.45 uur 12.45–13.00 uur, Zeister Historisch Genootschap Rondleiding door parktuin Nieuw Beerschoten 13.00 uur Laan van Rijnwijk 1, Zeist Maximaal 30 € 20,– (lezing, lunch en rondleiding) 4


14


Het impressionistische landschap in theorie en praktijk Het impressionisme is een kunststroming uit de tweede helft van de 19e eeuw. De impressionistische schilders richtten zich vooral op de beleving van het moment van thema’s uit het dagelijkse leven. Ze werkten veel in de openlucht op een schetsmatige werkwijze en gaven in hun werken speciaal aandacht aan lichteffecten en kleur.

Tijdens de lezing krijgt u inzicht over de opkomst van het impressionisme en de invloed op generaties landschapschilders. Aan bod komen het tijdsbeeld, de beweegredenen en inspiratiebronnen van de kunstenaars, maar ook hun schilderkunstige technieken. Deze technieken kunt u in het praktijkgedeelte na de lezing zelf toepassen in uw eigen impressionistische landschapschilderij. Aan de hand van Monets studies van de Kathedraal van Rouen, waarin hij de veranderingen van het daglicht bestudeerde, stelt u uw kleurenpalet samen. Vervolgens maakt u met deze kleurstelling een landschapschildering in impressionistische stijl. Ervaring in schilderen en tekenen is niet noodzakelijk. Ellen Blom is beeldend kunstenaar en docent Kunst & Cultuur en is werkzaam als docent beeldende vorming ondermeer voor het KunstenHuis De Bilt-Zeist. Deze cursus is tot stand gekomen in samenwerking met het KunstenHuis De Bilt-Zeist. Dat is een bruisend centrum voor de kunsten, bestaande uit de Biltse muziekschool, Theaterschool Masquerade, de dansschool en de Werkschuit. Het KunstenHuis biedt cursorisch onderwijs op het gebied van beeldende, theater-, muziek- en danskunst. (www.kunstenhuis.nl)


Lezing Datum Locatie Aanvang Lunch Workshop Aanvang Vervoer Inschrijfgeld Deelnemers Cursuscode

15

Het impressionistische landschap in theorie en praktijk Donderdag 16 juli 2015 De hele dag wordt doorgebracht in het KunstenHuis, Egelinglaan 2b, 3701 TC Zeist 10.00 uur 12.00–13.00 uur Impressionistisch landschap schilderen 14.00 uur Buslijn 53, halte Schaerweijdelaan op de Bergweg lopen naar de Egelinglaan 2b € 35,– (lezing, lunch, workshop en materiaalkosten) Maximaal 16 5


16


Veilige dijken, droge voeten, schoon water In maart van dit jaar waren er verkiezingen voor de waterschappen. U kon stemmen op verschillende politieke partijen. Weet u de uitslag nog voor ons Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden?

Waarom moeten wij burgers eigenlijk stemmen voor een waterschap? Het waterschap is toch iets voor boeren, zij hebben belang bij het waterpeil in hun sloten? De hoogte van de dijken, dat is toch het werk voor de Rijkswaterstaat? En schoon water krijgen we toch van de gemeente? Wat hebben wij daar toch mee van doen? De waterschappen zijn de oudste democratisch gekozen bestuurlijke organisaties in ons land en zij heffen al eeuwen lang belastingen voor hun werkzaamheden. Toch bestaan er veel misvattingen over die waterschappen en zijn veel uitvoerende taken onbekend bij het grote publiek. In de lezing van de heer Cor Vos zullen deze en vele andere vragen beantwoord worden. Hij is de aangewezen persoon om u te vertellen hoe het precies zit met het waterschap dat werkt in onze regio. In de middag gaan we het werk van het waterschap in de praktijk zien, hoe ons afvalwater, dat wij allen thuis produceren, gereinigd wordt voor gebruik. We krijgen een excursie bij het rioolwaterzuiveringbedrijf in Zeist. De heer Cor Vos is hoofd afdeling Bestuurondersteuning van het Hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden.




17

Veilige dijken, droge voeten, schoon water Dinsdag 21 juli 2015 10.30 uur Bibliotheek IDEA Zeist, Markt 1, Zeist 12.00–13.00 uur Rioolwaterzuiveringinstallatie Zeist 13.45 uur Kwikstaartlaan 3, 3704 GS Zeist Eigen vervoer of openbaar vervoer met bus 74 (richting Vianen), opstaphalte: Belcour in Weeshuislaan 13.17 uur uitstaphalte: Zeisteroever, 13.28 uur, 6 minuten lopen naar Kwikstaartlaan 3 Maximaal 30 € 20,– (lezing, lunch en excursie) 6

Ik heb interesse voor deze cursus (geheugensteuntje): Ja Nee Opmerking: Als u erin geïnteresseerd bent hoe onze regio wordt bestuurd dan zijn voor u mogelijk ook interessant de cursussen op dinsdag 8 juli van burgemeester Koos Jansen over het bestuur van de gemeente en op dinsdag 14 juli van Kees de Kruijf over het bestuur van de provincie.

18


Een kleine geschiedenis van de Nederlandse vakbeweging De verzuiling van Nederland kwam eind negentiende eeuw op gang. De scheiding tussen groepen in de samenleving kreeg vorm doordat iedere zuil zijn eigen kerk, omroep, krant, standsorganisatie, politieke partij, vakbond, woningbouwvereniging, padvinderij, scholen, ziekenhuis, sportverenigingen en zelfs winkels en bedrijven had. Oorzaken van de verzuiling was politieke mobilisatie, emancipatie en bescherming tegen secularisering. ‘Een kleine geschiedenis van de Nederlandse vakbeweging’ vertelt over een belangrijk gedeelte van onze sociale geschiedenis van de afgelopen 150 jaar. Het begin ligt in de 19e eeuw, de tijd waarin Nederland kennismaakt met moderne industrie en met alle (nadelige) gevolgen daarvan. Een tijd waarin arbeiders zich beginnen te organiseren tegen de geest van de tijd in. Maar zich ook—vooral—organiseren op basis van hun eigen visie op de samenleving. De deelnemer maakt kennis met de hoofdstromen in de Nederlandse vakbeweging en ziet het ontstaan van de verzuilde samenleving, die in de 20e eeuw een belangrijke rol speelt. Maar niet alleen het ontstaan van de vakbeweging komt aan de orde, ook de rol van de vakbeweging in de sociaaleconomische ontwikkeling van de 20e eeuw wordt belicht. Pieter Hazenbosch studeerde Conjunctuurleer en Economische Politiek aan de Erasmus Universiteit en geschiedenis aan de Vrije Universiteit. In 1978 trad hij in dienst van het CNV CNV. Hier werkte hij in verschillende functies, ook na zijn pensionering in 2012. In 2009 promoveerde hij op een proefschrift over de geschiedenis van het CNV. CNV


19

Rondleiding Ook in Zeist waren de vakbonden actief. Ooit werd hier de verzekeringsmaatschappij Concordia opgericht toen gelieerd aan de KAB en later opgegaan in SNS-Reaal. Bij de sluiting van de zilverindustrie in Zeist heeft ook de vakbeweging zich geroerd. We gaan op zoek naar de sporen van de vakbonden in Zeist. Gijs Wildeman leidt ons rond. Hij was sinds 1981 bestuurder, onderhandelaar en stakingsleider bij de Hout en Bouwbond CNV CNV. Als vice-voorzitter nam hij in februari 2006 afscheid. Lezing Datum Aanvang Locatie Lunch Excursie Aanvang Deelnemers Inschrijfgeld Cursuscode

Een kleine geschiedenis van de Nederlandse vakbeweging Woensdag 22 juli 2015 10.00 uur Bibliotheek IDEA Zeist, Markt 1, Zeist 12.00–13.00 uur Rondleiding: De sporen van de vakbonden in Zeist 13.00 uur Maximaal 25 € 20,– (lezing, lunch en excursie) 7


20


Het kerkinterieur De cultuur in Nederland is voor een belangrijk deel gevormd uit christelijke en joodse geloofstradities. Ondanks de voortschrijdende ontkerkelijking en de opkomst van de islam zijn in onze samenleving nog veel verworvenheden terug te vinden van de oorspronkelijke religies in ons land. Zo domineren in veel plaatsen kerken het centrum, oude kerken die nog steeds gelovigen trekken maar ook bezoekers uit cultuurhistorische overwegingen.

In deze cursus wordt aandacht geschonken aan de architectuur en de inrichting van het kerkinterieur in Nederland. Er valt veel te zien als we een kerk binnengaan, maar niet altijd kennen we het gebruik van ruimte en meubilair en evenmin de achterliggende religieuze en symbolische betekenis van kerkelijke voorwerpen. Het kerkinterieur van de katholieke kerk is nog steeds traditioneel van vorm, ook bij moderne kerken. Er zijn veel symbolische uitingen te vinden en soms zijn ze rijk aan versieringen met een liturgische betekenis. Na de reformatie kregen nieuw gebouwde protestantse kerken een andere indeling en andere bouwvormen, geënt op de protestantse eredienst. Ook in protestantse kerken is symboliek te vinden, die veelal verwijst naar het oude testament. In het middagprogramma krijgt u een rondleiding in twee kerken. In de St. Josephkerk verzorgt een Gildegids de rondleiding. Deze zal speciaal ingaan op wat in de lezing over het kerkinterieur van een katholieke kerk is besproken. Daarna bezoeken we de Rehobothkerk (1972) waar we bij de bezichtiging een toelichting krijgen op ontwerp en symboliek van dit eigentijdse kerkgebouw. Peter Schröder was actief in de audiovisuele media als programmamaker/ regisseur bij Rijksuniversiteit Leiden en een bankorganisatie.

Lezing Datum Aanvang Locatie Lunch Excursie Aanvang Locatie Vervoer Deelnemers Inschrijfgeld Cursuscode

Het kerkinterieur Donderdag 23 juli 2015 10.00 uur St. Josephkerk, Rozenstraat 22, Zeist 12.00–13.00 uur St. Josephkerk en Rehobothkerk 13.00 uur Rozenstraat 22, Zeist Korte wandeling naar Rehobothkerk Maximaal 30 € 20,– (lezing, lunch en excursie) 8


22

Hoe een dorp aan een bank kwam


Eind 19e eeuw ontstaan in Nederland de eerste kredietcoöperaties. Het idee daarvoor waaide over uit Duitsland. Friedrich Raiffeisen, een plattelandsburgemeester, richtte met hulp van dorpsnotabelen een kredietcoöperatie op voor de verarmde, lokale boeren. Ook in Nederland ontstaan de eerste coöperatieve banken met hulp van de boerenbonden, geestelijken en plaatselijke notabelen, zoals burgemeesters, ondernemers en onderwijzers.

Als uitgangspunt van de lezing neemt Ria Efdée haar boek uit 2002: Bank Bercoop, een bank in haar omgeving. Dit boek beschrijft de geschiedenis van een coöperatieve bank in Friesland. Dorpsbewoners richtten deze bank in 1902 op. Enkele jaren geleden is Bank Bercoop opgegaan in de coöperatieve Friesland Bank, inmiddels opgenomen in de Rabobankorganisatie (voluit Raiffeisen Boerenleenbank). Vanuit deze geschiedenis waarin ook een toneelvereniging, ijsvereniging en zangvereniging een rol spelen, legt Ria Efdée verbinding naar het ontstaan van kleine banken in onze gemeente Zeist. Deze zijn deels opgegaan in de Rabobank Utrechtse Heuvelrug. Ook in Zeist hadden de bankbestuurders hechte banden met andere verenigingen, waardoor zij midden in de samenleving stonden. Dit was nuttig voor de ‘bankzaken’. Zouden we in de toekomst niet weer naar zo’n kleinschalige, lokale situatie toe moeten? Na de lezing wordt een bezoek gebracht aan het Historisch Archief van Rabobank Nederland in Utrecht. Dit museum is niet openbaar toegankelijk voor publiek. Maar voor de Zomerschool Gilde Zeist wordt een uitzondering gemaakt, een buitenkans! Ria Efdée is zelfstandig historica en publiciste op het terrein van bedrijfs- en organisatiegeschiedenis. Zij heeft een twintigtal boeken op dit terrein geschreven.



23

Hoe een dorp aan een bank kwam Dinsdag 28 juli 2015 10.00 uur Bibliotheek IDEA Zeist, Markt 1, Zeist 12.00–13.00 uur, in de bibliotheek Historisch Archief Rabobank Nederland, Croeselaan 18, Utrecht 13.30 uur Laan van Rijnwijk 1, Zeist Bus 74, (richting Nieuwegein) instappen: 13.10 uur, halte Weeshuislaan uitstappen: Balijelaan 13.49 uur nog 8 min. lopen Bus 50, richting Utrecht instappen: 13.02 uur, halte Het Rond uitstappen: CS centrumzijde 13.30 uur nog 14 min. lopen door Centraal Station


Bus 51, richting Utrecht instappen: 13.23 uur, halte Het Rond uitstappen: CS centrumzijde 13.47 uur nog 14 min. lopen door Centraal Station naar Rabobank Nederland, Croeselaan 18, Utrecht Maximaal 20 € 20,– (lezing, lunch en rondleiding) 9


24


De Hernhutters in Nederland: geschiedenis, geloof en gebruiken

Voor veel mensen begint de Reformatie in 1517 als Maarten Luther zijn 95 stellingen ophangt aan de deur van de Slotkerk te Wittenberg. Maar al eerder waren er aanzetten tot veranderingen in de Rooms-katholieke Kerk. De Moderne Devotie van Geert de Groote in ons land (eind 14e eeuw) en de beweging rond Jan Hus (begin 15e eeuw) in Tsjechië streefden er naar de misstanden in de kerk aan te pakken en de essentie van het christelijk geloof opnieuw duidelijk te maken. Een eeuw later traden de grote kerkhervormers aan. Het lukte ook hen niet de kerk van binnenuit te veranderen en daarmee ging de eenheid tussen de christenen in West-Europa verloren. Op 17 juni 1722 werd de eerste boom geveld voor de bouw van een huis in Herrnhut. Vanuit deze nederzetting in het oosten van Duitsland heeft zich sindsdien de Broedergemeente door Europa en in alle continenten verspreid.

In de lezing wordt dit verduidelijkt aan de hand van de geschiedenis van de Broedergemeente in Nederland, die in Zeist, rondom het Slot, haar middelpunt kreeg (1746). We staan stil bij de hervormingsbeweging die is uitgegaan van Jan Hus in Bohemen, wiens 600e steraar in 2015 wordt herdacht, want de vluchtelingen die Herrnhut bouwden, behoorden tot de protestantse kerk van de Boheemse Broeders, die teruggaat op Hus. Godfried van Ommering is archivaris en bibliothecaris van de Broedergemeente in Zeist. Hij publiceert regelmatig over onderwerpen die de geschiedenis van de Hernhutters betreffen. Hij geeft lezingen hierover en werkt aan vertalingen van het Duitse Hernhutter liedboek naar het Nederlands. Het ontsluiten van de historische bronnen van de Broedergemeente ten dienste van het geloofsleven in onze tijd is de rode draad door zijn werkzaamheden. Deze cursus is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met de Evangelische Broedergemeente in Zeist, een protestantse kerk, ook bekend onder de naam ‘Hernhutters’. Deze gemeente is gehuisvest op de pleinen bij Slot Zeist en heeft behalve een rijke geschiedenis en traditie als geloofsgemeenschap, ook grote betekenis voor de lokale geschiedenis van Zeist. (www.ebg.nl/zeist)


Lezing Datum Aanvang Locatie Vervoer Lunch Excursie Aanvang Deelnemers Inschrijfgeld Cursuscode

25

De Hernhutters in Nederland: geschiedenis, geloof en gebruiken Woensdag 29 juli 2015 10.00 uur Zusterplein 20, Zeist Lijn 50, 51, 74 en 80. Eigen vervoer, parkeergelegenheid Zinzendorflaan 12.00–13.00 uur Rondleiding over het terrein dat behoort tot de Broedergemeente 13.00 uur Maximaal 30 € 20,– 10


26

Een Machtig Hoopje Russische Ziel Aan het eind van de 19e eeuw komt in Sint Petersburg regelmatig een groep componisten bij elkaar. Ze worden ‘het Machtige Hoopje’ genoemd en o.a. Modest Mussorgsky en Rimsky-Korsakov behoren daartoe. Wat deze kunstenaars bindt is het streven naar een puur Russische stijl, zonder westerse invloeden, die zich laat inspireren door de Russische geschiedenis en folklore.


Als de bevriende schilder Victor Hartman plotseling overlijdt, eren zijn vrienden hem met een overzichtstentoonstelling van zijn werk. Deze tentoonstelling inspireerde Modest Mussorgsky tot het schrijven van ‘De schilderijententoonstelling’, een suite voor piano waarin de schilderijen muzikaal geportretteerd worden. Leonard van Goudoever verzorgt in de ochtend een inleiding op dit onderwerp en laat ons luisteren naar ‘De schilderijententoonstelling’. Middagprogramma: workshop Filmbegeleiden Nu vormen we onszelf tot een machtig hoopje. In deze workshop maken we kennis met de kunst van het begeleiden van de ‘stomme’ film. Begin vorige eeuw ontbrak geluid bij films. Daarom speelde er in de betere bioscoop, voor het filmdoek een orkest en deelde de effectenmaker op het goede moment de juiste klappen uit. Ons werkmateriaal is een tekenfilm zonder geluid. Hierbij gaan we met eenvoudige middelen—zingend en spelend op slagwerk—een begeleiding maken. We beoefenen de juiste timing voor de benodigde effecten. Elke cursist kan meedoen, muzikaliteit is niet noodzakelijk, maar wie een instrument bespeelt mag dat meenemen. Graag zelfs. Leonard van Goudoever werkt als dirigent en componist/ arrangeur vooral aan muziektheater, maar ook met film, dans, koor en orkest. In 2013 maakte hij in het kader van de Vrede van Utrecht voor Zeist het grote muziektheaterproject ‘De Kaukasische Krijtkring’. http://www.lvangoudoever.nl/

Deze cursus is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met de Zeister Muziekschool. Ongeacht leeftijd, achtergrond, financiële mogelijkheden of beperkingen, wil de Zeister Muziekschool iedereen in Zeist en omgeving de gelegenheid geven zijn of haar muzikaliteit te ervaren en te ontwikkelen. http://www.zeistermuziekschool.nl/


27

Rimsky-Korsakov (links) en Mussorgsky (rechts)

Lezing Datum Aanvang Locatie Lunch Excursie Aanvang Locatie Deelnemers Inschrijfgeld Cursuscode

Een Machtig Hoopje Russische Ziel Donderdag 30 juli 2015 10.00 uur Bibliotheek IDEA Zeist, Markt 1, Zeist 12.00–13.00 uur Workshop Filmbegeleiden 13.00 uur Bibliotheek IDEA Zeist, Markt 1, Zeist Maximaal 20 € 30,– (lezing, lunch, workshop en materiaalkosten) 11


28


Slotavond Op vrijdagavond 31 juli sluit Zomerschool Gilde Zeist deze cursusmaand af met een feestelijke avond. In het Torenlaan Theater zijn alle cursisten en iedereen die heeft meegewerkt aan de Zomerschool Gilde Zeist van harte welkom. De toegang is gratis en iedere cursist en medewerker mag een introducé meenemen. We kijken terug op de cursussen met foto’s en videoopnamen. Er is muziek en er is entertainment. We vertellen anekdotes over de cursussen, informeren naar uw ervaringen en willen weten waar uw belangstelling voor de volgende Zomerschool naar uitgaat. De verschillende instanties op historisch en cultureel terrein die in Zeist werkzaam zijn presenteren zich met informatiestands, die kunt u bezoeken aan het begin van de avond en tijdens de pauze. U bent van harte welkom! Noteer uw komst op het inschrijfformulier midden in dit programmaboekje en in uw agenda: Vrijdagavond 31 juli, aanvang 19.30 uur Torenlaan Theater, Torenlaan 38, Zeist

in s en ! zi 16 t To 20


Colofon Samenstelling en tekst: Werkgroep Zomerschool Gilde Zeist Voorheuvel 26, 3701 JE Zeist T. (030) 691 36 23, www.gildezeist.nl/zomerschool.html Ontwerp en opmaak: Grafisch Ontwerp Pi&Q, Zeist Drukwerk: Drukkerij Donath BV, Zeist

29

Gilde Zeist is een vrijwilligersorganisatie die zich actief inzet voor de Zeister gemeenschap. De bij haar aangesloten vrijwilligers stellen hun kennis en kunde gratis ten dienste van anderen. Vraag en aanbod worden bij elkaar gebracht waarbij het zowel om individuen als om organisaties kan gaan. De activiteiten van Gilde Zeist zijn veelal in projecten georganiseerd waardoor de kwaliteit en continuïteit van het vrijwilligerswerk gewaarborgd blijft. Zomerschool Gilde Zeist is een initiatief van Gilde Zeist. Meer weten ? www.gildezeist.nl/zomerschool

15-6977 mei 2015

Zomerschool. Gilde Zeist

Recommend Documents