Zomerschool Cursusprogramma

Zomerschool 2016 Cursusprogramma

Zomerschool 2016 Cursusprogramma

2

Zomerschool 2016

Cursusprogramma 2016 ma 04-07 di 05-07 wo 06-07 do 07-07 di 12-07 wo 13-07 wo 13-07 do 14-07 di 19-07 wo 20-07 do 21-07 di 26-07 wo 27-07 wo 27-07 do 28-07 vr 29-07

Zomeravondlezing: De oorsprong van het leven (L) p. 6 Beek en Royen – Een klein stukje Zeist (C) p. 8 Enkeltje Den Dolder – De geschiedenis van de Willem Arntsz Hoeve (C) p. 10 Vogelvriendelijk maken van tuin en balkon (C) p. 12 Bloemen en insecten (C) p. 14 De magie van etnisch geborduurd textiel (L) p. 16 100 jaar Russische leiders (L) p. 18 De Ezelsociëteit (C) p. 20 Pelgrims aan de IJssel (C) p. 22 Waarom dijkversterking? (C) p. 24 Hoe veilig en gezond is onze voeding? (L) p. 26 Het zilver van Zeist (C) p. 28 Tour de la Musique (L) p. 30 De bevolkingsopbouw van Zeist (L) p. 32 Verhalen vertellen – Stokoud én springlevend (C) p. 34 Slotavond p. 36 (L) = Lezing (C) = Cursus

a m m ra 6 og 01 Pr 2

Cursusprogramma

Beste lezer, Een nieuwe zomer ligt voor ons. Met een fonkelnieuwe Zomerschool van Gilde Zeist. Verheugend, want dat betekent dat er vraag is naar kennis en naar ontmoeting. Het biedt gelegenheid om een leven lang te leren. Bij de Zomerschool kunt u uw hart ophalen! Er zijn tal van mogelijkheden om uw kennis over het heden en verleden van Zeist en de regio beter te leren kennen en te begrijpen. En natuurlijk om dorpsgenoten te ontmoeten. Alle sprekers zijn (oud-)Zeistenaren. Zij benutten dit prachtige podium om hun verhalen te vertellen in de zomermaand juli. En nemen u mee op excursie naar de mooiste plekjes in en rond Zeist. Ongeacht uw kennisniveau of leeftijd. De Zomerschool is er voor iedereen en heeft voor iedereen wat te bieden. In Zeist ligt een schat aan historie, zoals de zilverindustrie en de Evangelische Broedergemeente. We ‘herbergen’ de Ezelsociëteit, de Vogelbescherming, de Muziekschool, de Willem Arntsz Hoeve en nog zoveel meer. De cursussen raken al deze onderwerpen. Emeritus hoogleraar Wiel Hoekstra algemene microbiologie opent de Zomerschool zeer toepasselijk met de Zomeravondlezing ‘De oorsprong van het leven op aarde’. Een zeer gevarieerd programma dus. En toch hebben de cursussen ook een ding gemeen: het goede leven. Wat is er mooier dan uw eigen leven te verrijken met inspirerende verhalen en bijbehorende levende beelden? Heel veel (leer)plezier toegewenst. — Koos Janssen Burgemeester Zeist

3

4

Zomerschool 2016

Zomerschool 2016

Een van onze leukste taken van de werkgroep is dit voorwoord te schrijven. Want dat is onze laatste taak, dan is het samenstellen en redigeren van het programmaboek klaar. Het aanbod van lezingen en cursussen ligt dan vast, de sprekers, de onderwerpen, de data en de locaties. We zijn blij dat we u een mooi programma kunnen aanbieden. Misschien is het voor u best wel moeilijk te kiezen als u een brede interesse heeft. Er zijn dagcursussen en lezingen, in de ochtend of in de middag. Over de lokale geschiedenis van Zeist, over natuur, muziek en het oude ambacht van verhalen vertellen. De dagcursussen zijn als vanouds: in de ochtend de lezing, daarna een gezamenlijke lunch gevolgd door een excursie of workshop. Een hele dag voor 15 euro. Dit jaar hebben we ook losse lezingen, die beslaan een dagdeel: een ochtend met lunch of een middag met thee en iets lekkers, voor 10 euro. Hiermee spelen we in op uitkomsten van de evaluatie van vorig jaar. Voor sommigen waren de kosten te hoog en was een dagcursus te lang. We hopen iedereen een aantrekkelijk en toegankelijk programma te kunnen bieden. Nieuw is de openingsavond op maandag 4 juli. Dan is iedereen welkom bij de Zomeravondlezing in de Springerzaal van Figi. Toegang is gratis. Wij hopen met deze Zomeravondlezing een traditie in Zeist in gang te zetten. De lezing wordt uitgesproken door Wiel Hoekstra, emeritus hoogleraar en zal gaan over ‘De oorsprong van het leven’. Hij wordt ingeleid door burgemeester Koos Janssen, die zal spreken over ‘Het goede leven in Zeist’. Ook dit jaar sluiten we de cursusmaand van de Zomerschool Gilde Zeist af met een Slotfeest. Op vrijdagavond 29 juli is iedereen van harte welkom in het Torenlaan Theater. We wensen u een mooie zomer! De werkgroep Zomerschool Gilde Zeist: Piet Bel, Mary Bier, Wim Buis, Peter Cornelissen, Asta Diepen en Peter Schröder (coördinator)

Cursusprogramma

IN S CH RIJV E N U kunt tot woensdag 1 juli 2016 uw inschrijfformulier indienen bij Gilde Zeist, Voorheuvel 26, 3701 JE Zeist. Inschrijven voor een of meer cursussen en/of lezingen van Zomerschool Gilde Zeist kan alleen door gebruik te maken van het inschrijfformulier dat zich midden in dit programmaboekje bevindt. Het inschrijfformulier is tevens een machtigingsformulier tot eenmalige automatische incasso van het totale cursusbedrag. U hoeft zelf geen betaling te doen! Gilde Zeist zal het verschuldigde bedrag begin juli 2016 inhouden. Door het ondertekenen van het inschrijfformulier gaat u de verplichting aan tot betaling van het volledige bedrag aan inschrijvingen voor de door u uitgekozen cursussen en/of lezingen en verklaart u zich akkoord met deze algemene voorwaarden. Op het inschrijfformulier kan slechts één persoon worden ingeschreven. U kunt het lege formulier kopiëren en dat door ander(en) laten invullen. Inschrijven voor meerdere cursussen en/of lezingen is mogelijk, dit kan op één formulier. Uw inschrijving is definitief nadat uw inschrijfformulier volledig ingevuld en ondertekend binnen is bij Gilde Zeist. De volgorde van binnenkomst van de inschrijvingen is bepalend voor plaatsing op een verkozen dagcursus of een lezing. Voor iedere cursusdag geldt een minimum en een maximum aantal deelnemers. Donderdag 2 juli 2016 wordt besloten of een cursusdag door kan gaan, gelet op het aantal aanmeldingen.

Wanneer een cursusdag definitief al dan niet doorgaat, ontvangt u een bericht (alleen) per e-mail. Het inschrijfgeld vervalt dan uiteraard. U dient zelf voor vervoer te zorgen en daar de kosten voor te dragen, ook naar de locaties waar een dagcursus, lezing en/of een excursie/ workshop wordt gehouden. Zomerschool Gilde Zeist verleent hier geen faciliteiten voor. De deelnemer dient goed ter been te zijn bij cursussen met excursies, rondleidingen of als bij gebruik van openbaar vervoer er ook nog gelopen moet worden naar de locatie. Deelname aan de activiteiten van Zomerschool Gilde Zeist geschiedt voor eigen risico. Zomerschool Gilde Zeist is niet aansprakelijk voor eventuele schade en/of letsel. Zomerschool Gilde Zeist behoudt zich het recht voor verzoeken in te willigen, die met een inschrijfformulier worden aangevraagd in de periode vanaf 1 juli tot en met drie dagen voor de cursusdatum van een cursus die niet volgeboekt is. AN N U LEREN Tot uiterlijk 1 juli 2016 kunt u annuleren zonder financiële consequenties. Als u ná 1 juli 2016 annuleert dan vindt geen restitutie plaats van het betaalde cursusbedrag. Bij onvoldoende aanmeldingen zijn wij helaas genoodzaakt de desbetreffende activiteit te annuleren. Uw inschrijfgeld wordt dan niet van uw rekening afgeschreven. B EREIKBAAR Tijdens cursusdagen is de cursusleiding van de Zomerschool Gilde Zeist te bereiken op 06 38 10 44 62. Op andere dagen is dit telefoonnummer niet in gebruik. Gilde Zeist Tot 1 juli: Voorheuvel 26, 3701 JE Zeist 030 691 36 23 Na 1 juli: Gemeentehuis, Het Rond 1, 3701 HS Zeist 030 698 79 11 Bezoekuren op beide locaties: ma t/m do van 09.30–12.00 uur

Be Le lan es gr di ijk t!

ALG E M E N E VO O RWA A R DE N D E E LN AME A A N DE C U R S U SSEN EN L E ZIN G EN ZO M E RSCH O O L G I L DE Z E IST

5

6

Zomerschool 2016

Zomeravondlezing

De oorsprong van het leven op aarde De Zomeravondlezing ‘De oorsprong van het leven op aarde’ zal worden uitgesproken door emeritus hoogleraar Wiel Hoekstra. Vooraf zal burgemeester Koos Janssen een korte inleiding verzorgen waarin hij het zal hebben over ‘Het (goede) leven (in Zeist)’.

Leven op aarde ontstond naar schatting een miljard jaar na de vorming van de aarde. Hoe dat gebeurde is nog steeds niet echt duidelijk. Wel weten we dat er in die eerste tijd al snel eenvoudige bacteriën bestonden. Zij zijn de oudste ons bekende aardbewoners. Ruim drie miljard jaar bleven ze voor ons ongezien en onbekend. Nadat Antonie van Leeuwenhoek ze bijna vierhonderd jaar geleden met zijn vernuftige microscoop zichtbaar maakte, is onze kennis over de bacteriën gaandeweg—en steeds sneller—gegroeid. Bacteriën waren een van de eerste op onze aarde en ze zijn er nog steeds. Sterker nog, ze zullen er ook zijn als ooit het menselijk leven op aarde verdwijnt. Je vindt ze terug in het

water dat ons omringt, in de lucht rondom en boven ons en op en in de grond waarop we leven. Heel belangrijk is dat je ze in grote aantallen op allerlei plaatsen in ons lichaam kunt aantreffen. Ze vallen vaak pas op als ze ons of dieren en planten teisteren als ziekteverwekkers. En vaker dan men tot voor kort dacht, blijken ze juist onze gezondheid en het wel en wee van dieren en planten te bevorderen. Bacteriën als vriend en vijand, maar ook als bron van allerlei producten die we in ons dagelijks leven gebruiken of misbruiken. In mijn voordracht zal ik u meenemen in de wonderbaarlijke wereld van de bacteriën die in hoge mate het leven hier op aarde bepalen.

Cursusprogramma

Wiel Hoekstra

Lezing Datum Aanvang Locatie Toegang Cursuscode

7

Wiel Hoekstra, geboren in 1939, is sinds 2004 emeritus hoogleraar Algemene Microbiologie aan de Universiteit Utrecht en was van 2004 tot en met 2006 directeur Instituten Levenswetenschappen van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen. Hij is lid van de KNAW. Hij studeerde chemie aan de Universiteit Utrecht (UU) waar hij in 1966 promoveerde. Van 1981 tot 2004 was hij als hoogleraar verbonden aan de UU. Van 1997 tot 2003 was hij decaan van de toenmalige faculteit Biologie van de UU. Hij was voorzitter van diverse organisaties binnen de biologie, o.a. Biologische Raad, sectie Biologie KNAW en Nederlands Vereniging voor Microbiologie. Hij is nu nog bestuurslid van de Stichting Antonie van Leeuwenhoek en van de Stichting Biowetenschappen en Maatschappij. De oorsprong van het leven op aarde Maandag 4 juli 2016 20.00 uur Figi, Springerzaal, Het Rond 2, 3701 HS Zeist Vrij entree 01

Ik heb interesse voor deze cursus (geheugensteuntje): Ja Nee

8

Zomerschool 2016

Dagcursus

Beek en Royen, een klein stukje Zeist met een lange historie Welke Zeistenaar kent niet het statige herenhuis Beek en Royen aan het einde van de Tweede Dorpsstraat. Het staat op een plek waar in de 17de eeuw een lakenververij gevestigd was. Later woonde de Utrechtse burgemeester Hendrik Verbeek hier samen met zijn vrouw Clara Justine van Royen.

JanHein Heimel

De bekendste bewoners echter zijn leden van de familie Van de Poll. Een familie die hier van 1859 tot 1951 woonde en veel betekende voor de Zeister samenleving. Wat is er gebeurd met de familie, het huis en de twee belendende panden? In zijn lezing gaat JanHein Heimel hier uitvoerig op in. Hij geeft ook aandacht aan het kantoorgebouw Kosmos, huize Hoog Beek en Royen, de Laan van Beek en Royen en andere historische elementen in de omgeving. Hij staat ook stil bij de kadastrale geschiedenis van het gebied. Recent archiefonderzoek levert nieuwe en soms verrassende antwoorden op op reeds lang bestaande vragen, zoals: is De Kosmos gebouwd in de tuin van jonkheer F.H. van de Poll, een van de oprichters van de verzekeringsmaatschappij Kosmos? Het antwoord hierop geeft JanHein Heimel. Ook wordt, eindelijk, de vraag beantwoord welke architect De Kosmos bouwde en waarom juist deze architect. JanHein Heimel, studeerde natuurkunde, was 40 jaar leraar, directielid en bestuurder bij RSG/OSG Schoonoord in Zeist. Hij is 16 jaar bestuurslid van het Zeister Historisch Genootschap. Deze cursus is in samenwerking met het Zeister Historisch Genootschap ZHG tot stand gekomen. www.zhg.nl

Lezing Datum Aanvang Locatie Lunch Presentatie Aanvang Rondleiding Aanvang rondleiding Afsluiting met thee Deelnemers Inschrijfgeld Cursuscode

Beek en Royen, een klein stukje Zeist met een lange historie Dinsdag 5 juli 2016 10.00 uur Gemeentehuis, Het Rond 1, 3701 HS Zeist 12.00–12.45 uur in personeelsrestaurant gemeentehuis Zeister Historisch Genootschap 12.45–13.00 uur Rondleiding langs besproken panden 13.00 uur ca. 15.00 uur Maximaal 20 € 15,– 02


10

Cursusdag in Den Dolder De verzorging van geestelijk gestoorde mensen en zwakzinnigen is al eeuwenlang een zorg voor de gemeenschap. In 1461 is in Utrecht de Willem Arntsz Stichting opgericht als ‘dolhuis’ voor de opvang van geestelijk gestoorden. Lange tijd was opsluiting van deze patiënten de enige aanpak. Gelukkig evolueerde de zorg en nam het taboe rond psychische ziekten af. Er kwam meer kennis en begrip voor goede opvang en zorg van de patiënten.

Enkeltje Den Dolder: De geschiedenis van de Willem Arntsz Hoeve

Zomerschool 2016

Petra Koek

Zo werd er in 1906 een Hoeve gebouwd in Den Dolder, bedoeld als onderkomen en dagbesteding van een aantal patiënten in de natuur en met vee. Dit was het begin van een groot complex, de Willem Arntsz Hoeve. In de jaren ’80 kwam er een splitsing in psychiatrie en zwakzinnigenzorg. Nu is de beweging vanuit het bos weer naar de stad en wordt een groot gedeelte van het complex weer afgestoten. Petra Koek schetst het ontstaan van Den Dolder. Zij belicht de rol van de Willem Arntsz Hoeve hierbij en de belangrijkste historische gebeurtenissen. Ook bespreekt ze de bijzondere architectuur van de Willem Arntsz Hoeve. Na de lunch volgt een uitgebreide wandeling op het terrein. Petra Koek is voorzitter van de Historische Vereniging Den Dolder. In de middag wordt zij bijgestaan door Frits Stuurman, redacteur van De Kroniek van diezelfde Historische Vereniging. Deze cursus wordt georganiseerd in samenwerking met de Historische Vereniging Den Dolder. www.historischeverenigingdendolder.nl

Cursusprogramma

Lezing Datum Aanvang Locatie

Lunch Presentatie Aanvang Excursie Aanvang Afsluiting met thee Deelnemers Inschrijfgeld Cursuscode

11

Enkeltje Den Dolder: De geschiedenis van de Willem Arntsz Hoeve Woensdag 6 juli 2016 10.00 uur Sociaal Cultureel Centrum De Kameel, Dolderseweg 167a, 3734 BH Den Dolder (parkeren op het terrein; op loopafstand van station NS; als u op de fiets komt, kunt u die ’s middags gebruiken bij de excursie!) 12.00–12.45 uur Historische Vereniging Den Dolder 12.45–13.00 uur Flinke wandeling of fietstocht, over het terrein van de Willem Arntsz Hoeve 13.00 uur ca. 15.00 uur Maximaal 20 € 15,– 03


12

Zomerschool 2016

Dagcursus

Vogelvriendelijk maken van tuin en balkon Steden en dorpen vormen het leefgebied van een grote diversiteit aan vogels. Ze dragen bij aan het woongenot en de leefbaarheid van onze woon- en werkomgeving. De aanwezigheid van stadsvogels is echter geen vanzelfsprekendheid. Verschillende soorten, zoals de huismus en de gierzwaluw, hebben het moeilijk.

Het stedelijk landschap is dynamisch en verandert voortdurend. Hierdoor krijgt ook het leefgebied van de stedelijke flora en fauna een ander aanzien. Soms ten gunste van een soort, maar vaak ook ten koste van andere stadsvogels. De bebouwde omgeving is bij uitstek een plek waar mensen en vogels elkaar ontmoeten. Wat kan de mens doen zodat dit zo blijft? Hoe kunnen bewoners van stad of dorp er voor zorgen dat leefruimte behouden blijft en/of dat er nieuwe gelegenheid komt voor stadsvogels. Want de aanwezigheid van natuur en vogels geeft een positieve meerwaarde aan onze directe leefomgeving! Gejo de Graauw vertelt hoe u uw tuin of balkon vogelvriendelijk kunt inrichten. Met zijn goede tips kunt u genieten van verschillende vogeltypen die uw tuin bewonen of bezoeken. U helpt daarmee de leefomgeving van stadsvogels in stand te houden. In de middag neemt Rien Jans u mee op ‘excursie’ door een woonwijk om stadsvogels te bekijken. We zien met eigen ogen wat een tuin aantrekkelijk maakt voor deze vogels.

Gejo de Graauw

Cursusprogramma

13

Deze cursus komt tot stand in nauwe samenwerking met Vogelbescherming Nederland. De hele dag zijn we ook te gast bij Vogelbescherming Nederland, waarbij Gejo en Rien beiden vrijwilligers zijn. Lezing Datum Aanvang Locatie Lunch Presentatie Aanvang Rondleiding Aanvang rondleiding Afsluiting met thee Deelnemers Inschrijfgeld Cursuscode

Vogelvriendelijk maken van tuin en balkon Donderdag 7 juli 2016 10.00 uur Vogelbescherming Nederland, Boulevard 12, 3707 BM Zeist 12.00–12.45 uur Vogelbescherming Nederland 12.45–13.00 uur Excursie stadsvogels kijken 13.00 uur 15.00 uur Maximaal 20 € 15,– 04

Ik heb interesse voor deze cursus (geheugensteuntje): Ja Nee Aanbieding Iedere deelnemer krijgt per e-mail toegestuurd een e-ticket dat toegang geeft voor 1 euro tot de tentoonstelling in Slot Zeist: ‘Heel Nederland de lucht in—een eerbetoon aan de vogel’. De tentoonstelling duurt tot 19 juni.

14

Zomerschool 2016

Dagcursus

Bloemen en insecten We realiseren het ons nauwelijks, maar insecten zijn onmisbaar voor het in stand houden van de biodiversiteit. Zonder insecten kunnen vele bloemen simpelweg niet bestaan. Bloembestuiving is onontbeerlijk in de voortplanting van zeer veel planten en bomen. Talloze insecten helpen bij de overdracht van stuifmeel van de ene bloem naar de andere. Zij zijn de motor die de rijke plantenwereld in stand houdt.

Frans van Bussel

Bloemen zijn in bouw en functie de meest spectaculaire delen van een plant, en ook de belangrijkste. Zij zijn het ‘bruiloftsorgaan’ van een plant. Diep in haar schoot zet het bestuivingsproces de vorming van zaden in gang. Achter dit idyllische ruilsysteem, voedsel voor stuifmeel, schuilt een harde economie van vraag en aanbod. Dit is de grondslag voor allerlei specialisaties in bloemvorm, kleuren en geuren en bloeitijden en -ritmen. Specialisaties die zich ook laten zien in aanpassingen in bouw en gedrag van die bestuivende insectensoorten, zodat zij makkelijk zoveel mogelijk voedsel kunnen verzamelen. Zonder insecten zouden vele bloemen, planten en bomen uitsterven of simpelweg nooit hebben bestaan. Frans van Bussel gaat in op de bijzondere relatie tussen bloemen en bestuivers. In de middag leidt hij u rond door de Botanische Tuinen van Utrecht en zal hij u wijzen op het gedrag van insecten bij hun bezoek aan bloemen en planten. Hij is voormalig docent Natuuronderwijs op de PABO en is voorzitter KNNV Afdeling Zeist, Heuvelrug en Kromme Rijn.

Cursusprogramma

Lezing Datum Aanvang Locatie Lunch Rondleiding Aanvang Vervoer

Afsluiting met thee Deelnemers Inschrijfgeld Cursuscode

15

Bloemen en insecten Dinsdag 12 juli 2016 10.00 uur Bibliotheek IDEA, Markt 1, 3701 JZ Zeist 12.00–13.00 uur Botanische Tuinen Utrecht 14.00 uur Eigen vervoer of buslijn 71 (richting Nieuwegein) Instaphalte: Het Rond, 1e Dorpsstraat Uitstaphalte: Botanische Tuinen Utrecht, nog 5 minuten lopen ca. 16.00 uur Maximaal 20 € 15,– 05


16

Zomerschool 2016

Ochtendlezing

De magie van etnisch geborduurd textiel Kleurrijk borduurwerk op kleding om bescherming te vragen tegen boze geesten en ziektes. Of om voorspoed en geluk te krijgen voor je kind of geliefde. In Centraal-Azië, het Verre Oosten, Zuid-Amerika en andere streken is het borduren van textiel een rijke, boeiende traditie. Met minutieuze borduursteken worden kleding en attributen voor tent of huis versierd in de prachtigste kleuren en mooiste afbeeldingen. Thera Tegel raakte op jonge leeftijd gefascineerd door kleurrijke kleding uit andere culturen. Zij is vooral geïnteresseerd in de Zijderoute, de eeuwenoude handelsroute vanuit het Verre Oosten naar het westen. Tijdens haar vele reizen naar verre oorden verzamelt zij geborduurde kleding en ander textiel. Haar favoriete landen zijn de landen van de vroegere Zijderoute, onder meer China, India, Perzië, Arabië, Egypte, Turkije en het Romeinse Rijk. Maar ook is ze graag in Guatemala en andere Zuid-Amerikaanse landen.

Haar indrukwekkende collectie kledingstukken van onder meer hoedjes, bruids- en kinderkleding geeft een goed beeld van de vele prachtige vormen van etnisch borduurwerk van over de hele wereld. Op gezette tijden houdt Thera tentoonstellingen met haar verzameling. Zij kent de ‘taal van geborduurd textiel’ als geen ander. Zij zal u alles vertellen over de vele tradities, technieken en materialen. En uiteraard toont ze veel voorbeelden uit haar eigen collectie.

Cursusprogramma

17

Thera Tegel

Lezing Datum Aanvang Locatie Lunch Deelnemers Inschrijfgeld Cursuscode

De magie van etnisch geborduurd textiel Woensdagochtend 13 juli 2016 10.00 uur Bibliotheek IDEA, Markt 1, 3701 JZ Zeist 12.00 uur Maximaal 20 € 10,– 06


18

Zomerschool 2016

Middaglezing

100 jaar Russische leiders Rusland houdt Europa bezig. Eerst het tsaristische Rusland dat naar expansie zocht. Toen het communistische Rusland dat zich in de Koude Oorlog politiek, militair en economisch wilde meten met het vrije Westen. En nu daagt Poetin ons voortdurend uit. Leven in vreedzame co-existentie blijkt niet eenvoudig met dit wereldrijk. Rusland, formeel de Russische Federatie, is een land dat geografisch gedeeltelijk ligt in Europa en gedeeltelijk in Azië. Vanuit politiek perspectief gezien is het Europees, omdat de belangrijkste delen in Europa liggen en ruim 70% van de bevolking hier woont. Moskou is de grootste stad, hoofdstad en het economisch hart van Rusland. Ook zetelt de regering in Moskou. Anno nu is het misschien nog belangrijker dan ooit om inzicht te krijgen in wat voor land Rusland is en waarom het zo geworden is als het is. Aan de hand van een interactieve presentatie, inclusief een quiz en filmfragmenten, gaat Robin Sterk in op de rol en de achtergrond van de meest prominente Russische leiders van de afgelopen eeuw. Aan bod komen o.a. Nicolaas II de laatste tsaar, de communistische voormannen Lenin en Stalin, de Koude Oorlog en het post-SovjetRusland van 1991 tot nu. Vladimir Poetin zal ruime aandacht krijgen. De spreker hoopt op veel reacties van en wisselwerking met de toehoorders. Specifieke voorkennis is niet vereist. Robin Sterk is hoofddocent en opleidingsmanager European Studies (hbo) in Maastricht.

Robin Sterk

Cursusprogramma

Lezing Datum Aanvang Locatie Thee Deelnemers Inschrijfgeld Cursuscode

19

100 jaar Russische leiders Woensdagmiddag 13 juli 2016 13.00 uur Bibliotheek IDEA, Markt 1, 3701 JZ Zeist ca. 15.00 uur Maximaal 20 € 10,– 07


20

Zomerschool 2016

Middaglezing

De Ezelsociëteit Sinds lang leven mens en dier samen. Het dier is hierbij altijd in een ondergeschikte rol, als huisdier, trek- of lastdier of productiedier voor voedsel. Het welzijn van dieren staat regelmatig ter discussie. Terugkerende onderwerpen nu zijn te dikke honden en katten, te krappe behuizing van kalveren en kippen, verwaarlozing van dieren die afhankelijk zijn van de mens. En helaas ook regelrechte mishandeling. De Ezelsociëteit in Zeist bekommert zich om verwaarloosde, mishandelde ezels. De dieren krijgen hier onderdak, verzorging en goede voeding. De meeste ezels die bij de Sociëteit komen, hebben ‘achterstallig onderhoud’ aan hoeven en/of gebit. In een van de ruime stallen kunnen de nieuw aangekomen ezels een beetje op verhaal komen. Zij krijgen goed eten en drinken en veel, heel veel liefde en aandacht van de verzorgers en vrijwilligers. De hoefsmid zorgt er op zachte wijze voor dat de dieren weer zonder pijn kunnen lopen. De dierenarts behandelt eventueel aanwezige ziekten en wonden. Medeoprichter Harry Lezing Datum Aanvang Locatie Presentatie Lunch Rondleiding Aanvang rondleiding Aanvang wandeling Afsluiting met thee Deelnemers Inschrijfgeld Cursuscode

Dekkers geeft een lezing over het ontstaan van de Ezelsociëteit, de opvang van de dieren en het werk van de 50 vrijwilligers en tientallen stagiaires die daar volop werk aan hebben. Ook staat hij stil bij de sociale aspecten, over mens en dier en dier en milieu. ’s Middags, na de lunch, krijgt u een rondleiding door de stallen, over het terrein van de Ezelsociëteit en in de Ezelshop. Hierna volgt, bij voldoende belangstelling en genoeg ezels, een wandeling met enkele ezels door het bos.

Ezelsociëteit Zeist Donderdag 14 juli 2016 11.00 uur Ezelsociëteit, Zwitsersekade 5, 3707 HZ Zeist Harry Dekkers, medeoprichter van Ezelsociëteit 12.15–13.15 uur bij de Ezelsociëteit Rondleiding over de terreinen van de Ezelsociëteit 13.15–14.00 uur 14.00 uur wandelen met enkele ezels 14.45 uur Maximaal 20 15 08


Cursusprogramma

21

22

Zomerschool 2016

Dagcursus

Pelgrims aan de IJssel De Hernhutters, de Evangelische Broedergemeente het zijn bekende begrippen die nauw verbonden zijn met Zeist, al eeuwen lang. Die geschiedenis is echter niet hier in Zeist begonnen, de eerste groep Hernhutters vestigde zich in IJsselstein. En ze trokken verder, de Hernhutters verspreidden zich over de hele wereld.

Godfried van Ommering

Geen kerk, maar een beweging: de christenen van Herrnhut, in het oosten van Duitsland, werden door het evangelie bewogen de wijde wereld in te trekken. In de 18e eeuw was reizen een kwestie van geduld en veel uithoudingsvermogen. De Hernhutters brachten het tot in alle windstreken van Europa en van de wereld. Ook in Nederland hebben zij voet aan de grond gekregen. Ons land was een uitvalsbasis voor de reislustige pelgrims, die geleid werden door een tolerant en diep doorleefd geloof. Aan de IJssel onder IJsselstein bouwden de Hernhutters hun eerste Hollandse nederzetting: ’s Heerendijk. Posthuis en pelgrimsherberg, werkplaats en bedehuis, school en conferentieoord: ’s Heerendijk kende vele facetten. Wat kun-

nen wij nog leren van dit 18e eeuwse experiment van samenleven, samenwerken, samen geloven? Aan de hand van kleurrijke biografieën van bewoners en bezoekers ontdekken wij hoe vreemd maar ook hoe vertrouwd ons de vragen en opgaven van toen zijn. We maken kennis met een hoofdstuk uit de vergeten geschiedenis van Europa: Philadelphia, de utopie van de 18e eeuw. De lezing wordt gegeven door Godfried van Ommering, archivaris van de Evangelische Broedergemeente Zeist. In de middag krijgt u een presentatie die inzicht geeft hoe de huidige stand van zaken is van de Unitas Fratrum.

Cursusprogramma

Lezing Datum Aanvang Locatie Lunch Presentatie Aanvang Afsluiting met thee Deelnemers Inschrijfgeld Cursuscode

23

Pelgrims aan de IJssel Dinsdag 19 juli 2016 10.00 uur Koetshuis, Zusterplein 2, 3703 CB Zeist 12.00–13.00 uur De mondiale Evangelische Broedergemeente 13.00 uur ca. 14.00 uur Maximaal 25 € 15,– 09


24

Zomerschool 2016

Dagcursus

Waarom dijkversterking? Het gebied Centraal Holland moet de komende jaren beter beschermd worden tegen mogelijke overstromingen van de rivieren Neder-Rijn en Lek. Er is geen acuut gevaar voor de veiligheid, maar de dijken langs deze rivieren moeten wel versterkt worden om ook in de toekomst voldoende zekerheid te bieden. Rijkswaterstaat en twee Hoogheemraadschappen hebben een plan gemaakt voor het versterken van de noordelijke Lekdijk tussen Amerongen en Schoonhoven. Het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, het hoogheemraadschap van Rijnland, Waterschap Amstel, Gooi en Vecht en Rijkswaterstaat werken hierin nauw samen. Over een afstand van circa 55 kilometer tussen Amerongen en Schoonhoven gaan we de dijken onderzoeken om na te gaan waar exact versterking nodig is. Aan de hand van de resultaten bepalen we welke maatregelen nodig zijn voor een dijk die voldoende veilig is.

Na de uitvoering van de verbeteringsmaatregelen is de dijk voor langere tijd sterk genoeg om het rivierwater tegen te houden. Zo zijn het achterliggende gebied en de driehoek Amerongen–Amsterdam–Gouda goed beschermd tegen eventuele overstromingen vanuit de Neder-Rijn of Lek. Jannes van Hove verzorgt de lezing en excursie. Hij is omgevingsmanager bij dit project. In deze rol zorgt hij ervoor dat de waarden en belangen van mensen in de ruimte rondom de dijk op de juiste manier worden meegenomen bij de dijkverbetering.

Cursusprogramma

25

Jannes van Hove

Lezing Datum Aanvang Locatie Lunch Excursie Aanvang Vervoer Afsluiting met thee Deelnemers Inschrijfgeld Cursuscode

Waarom Dijkversterking? Woensdag 20 juli 2016 10.00 uur Bibliotheek IDEA, Markt 1, 3701 JZ Zeist 12.00–13.00 uur Lekdijk (juiste plaats nog te bepalen) 14.00 uur Eigen of openbaar vervoer (informatie tijdens lezing) ca. 16.00 uur Maximaal 20 € 15,– 10


26

Zomerschool 2016

Ochtendlezing

Hoe veilig en gezond is onze voeding? We eten en drinken allemaal elke dag. Via verleidelijke reclames en advertenties worden we ook elke dag geconfronteerd met allerlei ‘heerlijkheden’ die ook nog eens gezond zouden zijn. Te denken valt aan producten met speciale melkzuurbacteriën, producten met extra vitamines om ‘vrije radicalen’ te bestrijden. Margarines die ons cholesterolgehalte verlagen.

Wim van Dokkum

Veel mensen slikken allerlei vitamine- of mineralensupplementen, want ‘je weet maar nooit’. Zij worden hiertoe aangespoord door bekende of onbekende Nederlanders, die ‘hier zoveel baat bij hebben gehad’. Aan de andere kant wordt ons regelmatig de nodige angst aangepraat als we het hebben over E-nummers, zware metalen, resten van bestrijdingsmiddelen, dioxine en genetisch gemodificeerde voedingsmiddelen. Wat is hier nu allemaal van waar? Hoe gezond zijn die nieuwe producten? Moeten we supplementen gebruiken en kunnen we nog wel zonder gevaar van alles eten? Wim van Dokkum, voedingsdeskundige, heeft meer dan 30 jaar voor TNO onderzoek gedaan op het gebied van voeding en gezond-

heid. Hierover schreef hij ruim 180 wetenschappelijke publicaties. Bovendien houdt hij regelmatig voordrachten over het onderwerp ‘voeding en gezondheid’ in binnen- en buitenland. Hij was van 1992 tot 2009 gasthoogleraar ‘Voeding en Gezondheid’ aan diverse universiteiten in Brazilië. Eten en drinken, inderdaad dat doen we elke dag. Maar is de ophef over onze voeding zinvol of wordt er veel onzin beweerd? Laat u overtuigen door de bewezen bevindingen een deskundige.


Hoe veilig en gezond is onze voeding? Donderdagochtend 21 juli 2016 10.00 uur Bibliotheek IDEA, Markt 1, 3701 JZ Zeist 12.00 uur Maximaal 20 € 10,– 11


28

Zomerschool 2016

Ochtendlezing

Het Zilver van Zeist Zeist kende een traditie van zilversmeden voordat de zilverindustrie zich hier begin 1900 vestigde. In de 18e eeuw waren er al gouden zilversmederijen op de terreinen van de Hernhutters. Het is nog puur ambachtswerk en in hoofdzaak sierwerk.

De geschiedenis van de zilverindustrie in Zeist begint in 1904. Toen viel het oog van J.A.A. Gerritsen, succesvolle zilversmid uit Amsterdam, op een van de leegstaande fabriekjes bij de Karpervijver. Hij richtte de Eerste Nederlandse Fabriek voor Gouden & Zilverwerken op. Hier werden vooral zilveren couverts en andere gebruiksvoorwerpen, penningen en sieraden geproduceerd. Zijn zoon Marius J. Gerritsen bouwde in 1909 aan de Bergweg een nieuwe fabriek voor de productie van het goedkopere alpaca en verzilverd bestek onder de naam ‘Gero’. In 1922 richtte Marius een tweede bedrijf op in een bestaand fabrieksgebouw aan de Van Reenenweg. Sola was beroemd om de productie van roestvrijstalen messen en vorken.

In de jaren zeventig kreeg de zilverindustrie het zwaar in ons land. Gero aan de Bergweg sloot in 1975 de deuren. De zilverfabriek Van Kempen en Begeer aan de Karpervijver verhuisde in 1984 naar Voorschoten. Sola bracht de productie over naar lagelonenlanden, maar het verkooppunt aan de Van Reenenweg bleef behouden. In deze lezing laten Pierre Rhoen (gemeentearchivaris) en Ad Campman (antiquair) u kennismaken met de geschiedenis van de zilverindustrie van Zeist. Ze tonen ook een deel van de producten ervan.

Cursusprogramma

Lezing Datum Aanvang Locatie Lunch Rondleiding Deelnemers Inschrijfgeld Cursuscode

29

Het Zilver van Zeist Dinsdag 26 juli 2016 10.00 uur Gemeentehuis, Het Rond 1, 3701 HS Zeist 12.00–13.00 uur Gerodorp, Zeist Maximaal 20 € 10,– 12


30

Zomerschool 2016

Ochtendlezing

Theo Nederpelt

Schrik niet: u hoeft zelf niet te fietsen (zoals in de Tour de France). En de inleider, Theo Nederpelt, fietst alleen denkbeeldig door de afgelopen eeuwen en vindt telkens een rustplaats waar iets belangrijks is gebeurd in de ontwikkeling van het muziekgevoel van de mensen. En op al die rustplaatsen staat gelukkig ook een piano, waar Theo zijn vingers over laat fietsen ehh … huppelen. Met vast een heel welluidend resultaat!

Tour de la Musique De piano bespeel je door middel van een klavier en de mogelijkheden die zo’n klavier biedt hebben altijd een grote aantrekkingskracht uitgeoefend op componisten: je kon er twee, drie, vier en meer tonen tegelijk op laten klinken, wat op andere instrumenten meestal niet mogelijk is. Zo ongeveer alle grote componisten hebben veel muziekstukken geschreven voor de piano of voor zijn voorganger, het klavecimbel: Bach, Mozart, Beethoven, Schubert, Brahms, Debussy, enz. Chopin componeerde zelfs uitsluitend voor zijn geliefde piano.

Theo komt uit een muzikale familie en al heel jong gaf hij blijk van een grote muzikaliteit met veel affiniteit voor de piano. Aan het Koninklijk Conservatorium studeerde hij piano bij Jan de Man. Daarna is hij bij Kees van Baaren compositie gaan studeren. Als docent schoolmuziek heeft hij gedurende 30 jaar met veel plezier lesgegeven op middelbare scholen. Daarnaast heeft hij veel gecomponeerd en concerten gegeven en doet hij dit nog steeds.

Cursusprogramma

31

Orazio Gentileschi: Il suonatore di liuto (National Gallery of Art)


Tour de la Musique Woensdagmiddag 27 juli 2016 10.00 uur Muziekschool, Markt 1, 3701 JZ Zeist 12.00 uur Maximaal 20 € 10,– 13


32

Zomerschool 2016

Middaglezing

De bevolkingsopbouw van de gemeente Zeist Nederland vergrijst. Nederland is een immigratieland, maar ook—veel Nederlanders vertrekken. We horen dat voortdurend. Wat betekent dat voor de situatie en economie van ons land?

Gerard Rijerse

Demografie (letterlijk, beschrijving van de bevolking), houdt zich bezig met de ontwikkelingen in de bevolkingssamenstelling. Het gaat dan niet alleen over de opbouw naar leeftijd en geslacht, maar ook over het aantal en de inrichting van huishoudens op een bepaald moment. En over de veranderingen daarin, door geboorte en sterfte en de verhuizingen. Gerard Rijerse gaat praten over de bevolkingsopbouw, de demografie, van Zeist. Om te weten welke voorzieningen er in Zeist moeten zijn, is het van belang inzicht te hebben in de samenstelling van de bevolking. Dat geldt bijvoorbeeld voor onderwijs, maar ook voor winkels en voorzieningen voor ouderen.

Niet elke buurt of wijk van Zeist is wat de bevolkingsopbouw betreft hetzelfde. ZeistWest is heel anders dan Bosch en Duin. En buurten kunnen in de loop van de tijd veranderen van karakter. In deze korte introductie in de demografie krijgt u een indruk van de veranderingen van de bevolkingssamenstelling in Zeist in de loop van de jaren. Ook de verschillen tussen de buurten en wijken zal daarbij aan de orde komen. Gerard Rijerse was beleidsmedewerker en onderzoeker bij de gemeente Zeist en studeerde sociale geografie en planologie.

Lezing Datum Locatie Aanvang lezing Afsluiting met thee Deelnemers Inschrijfgeld Cursuscode

De bevolkingsopbouw van de gemeente Zeist Woensdag 27 juli 2016 Bibliotheek IDEA Zeist, Markt 1, 3701 JZ Zeist 14.00 uur 16.00 uur Maximaal 20 € 10,– 14


34

Zomerschool 2016

Dagcursus

Esther Kornalijnslijper

Verhalen vertellen: Stokoud én springlevend! Verhalen vertellen is waarschijnlijk een van de oudste vormen van volksvermaak. Al eeuwenlang neemt de verteller ons mee in een wereld vol magie, wonderen en heldendaden. Prachtige geschiedenissen van trouw, onbaatzuchtigheid en liefde. Deze orale traditie verbreidt ook kennis, wijsheid en zedelijke opvattingen. Esther Kornalijnslijper brengt u een dag vol verhalen! ’s Ochtends geeft ze een interactieve lezing over verhalen vertellen in de geschiedenis van de mensheid. De mensheid heeft ‘slechts’ 160 generaties het schrift en al 6500 generaties het gesproken woord. Zij staat ook stil bij de rol van verhalenvertellers in verschillende culturen. Hoe verhalen vertellen verdrongen werd door televisie en andere snelle media en de comeback van vertellen in Nederland in het afgelopen decennium. Zijn we op zoek naar vertraging en betekenis? In de middagworkshop onderzoeken we spelenderwijs verschillende bronnen van verhalen. We gaan zelf aan de slag met een

bestaand verhaal. We laten ons verrassen door nieuwe invalshoeken en komen zo tot een geheel eigen verhaal. Voor deze workshop is geen voorbereiding nodig. Uiteraard begint en eindigt de dag met een prachtig verhaal door de docent! Esther Kornalijnslijper heeft als docent en onderzoeker bij de faculteit Diergeneeskunde gewerkt. Ze bleef haar hart volgen en heeft nu een eigen bedrijf waarin ze o.a. het verhalen vertellen exploreert. Ze is voorzitter van Stichting Vertellen en maakt deel uit van de werkgroep ‘Zeist Vertelt’ van CultuurZeist.

John William Waterhouse: A Tale from the Decameron (National Museums Liverpool)

Lezing Datum Aanvang Locatie Lunch Workshop Aanvang Afsluiting met thee Deelnemers Inschrijfgeld Cursuscode

Verhalen vertellen: Stokoud én springlevend Donderdag 28 juli 2016 10.00 uur Bibliotheek IDEA Zeist, Markt 1, 3701 JZ Zeist 12.00–13.00 uur Verhalen vertellen: Hoe doe je dat? 13.00 uur 15.30 uur Maximaal 20 € 15,– 15


36

Zomerschool 2016

Slotavond Vrijdag 29 juli sluiten we de cursusmaand van de Zomerschool feestelijk af met de feestelijke Slotavond. Alle cursisten, docenten, sprekers en iedereen die hieraan meewerkte, is van harte welkom. De toegang is gratis en iedere cursist en medewerker mag een introducé(e) meenemen. Wat mag u verwachten? We blikken terug op de cursussen met foto’s en misschien wel video-opnamen. Verder muziek en entertainment. Op luchtige manier krijgt u verhalen te horen van de belevenissen van cursisten. En wij willen graag ook weten wat uw ervaringen zijn en welke onderwerpen u graag ziet voor de Zomerschool 2017. Want we gaan door, hopelijk met u! U bent van harte welkom! Noteer uw komst op het inschrijfformulier midden in dit programmaboekje en in uw agenda: Vrijdagavond 29 juli Aanvang 19.30 uur Torenlaan Theater Torenlaan 38, Zeist

in s en zi 17! t To 20

Cursusprogramma

Colofon Samenstelling en tekst: Werkgroep Zomerschool Gilde Zeist Voorheuvel 26, 3701 JE Zeist Per 1 juli 2016: Gemeentehuis, Het Rond, 3701 HS Zeist www.gildezeist.nl/zomerschool.html Ontwerp en opmaak: Grafisch Ontwerp Pi&Q, Zeist

37

Gilde Zeist is een vrijwilligersorganisatie die zich actief inzet voor de Zeister gemeenschap. De bij haar aangesloten vrijwilligers stellen hun kennis en kunde gratis ten dienste van anderen. Vraag en aanbod worden bij elkaar gebracht waarbij het zowel om individuen als om organisaties kan gaan. Zomerschool Gilde Zeist is een initiatief van Gilde Zeist. Meer weten ? www.gildezeist.nl/zomerschool

16-7775 mei 2016

Zomerschool Cursusprogramma

Recommend Documents