ZomerRaad
Basiskennis Gemeentefinanciën 22 juli 2014
Wat is ProDemos?
• • • • •
Landelijk Niet-partijgebonden Zonder winstoogmerk Informeert over de democratische rechtsstaat Stimuleert actieve politieke deelname
2
Voorstellen
Naam, functie, partij, politieke ervaring? Mijn naam is Ageeth van den Heuvel Trainer bij ProDemos Ervaring: Gemeenteraadslid Amsterdam en Den Haag Wethouder Midden-Delfland
31-7-2014
3
Uw rol volgens de Gemeentewet
Volksvertegenwoordigend: de raad vertegenwoordigt de gehele bevolking van de gemeente. Kaderstellend: de raad gaat over hoofdlijnen, bepaalt binnen welke kaders het college beleid mag uitvoeren. (begroting, APV, beleidskaders) Controlerend: blijft het college binnen de kaders? De raad is de baas; dualisme sinds 2002
31-7-2014
4
Inkomsten van een gemeente Welke inkomsten heeft de gemeente? Gemeentefonds (algemene uitkering; verantwoording besteding aan gemeenteraad niet aan het Rijk) Specifieke uitkeringen (Wet werk en bijstand bijv.) Eigen inkomsten (o.a. belastingen en heffingen) Deelfonds sociaal domein (vanaf 2015) Overige eigen middelen (kaartverkoop museum) Via de circulaires (mei en september) wordt de gemeente geïnformeerd over vooruitzichten en ontwikkelingen van het gemeentefonds.
5
Uitgaven van een gemeente
Welke uitgaven heeft de gemeente? Categoriale uitgaven (personeel, subsidies, afschrijvings- en rentekosten) Functionele uitgaven (openbare orde en veiligheid, verkeer, onderwijs, cultuur en recreatie, sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening enz.)
31-7-2014
6
Wettelijk kader Gemeenten hebben een financiële beheersverordening gebaseerd op de gemeentewet (uitgangspunten financieel beleid en beheer) vastgesteld. Besluit Begroting en Verantwoording provincies en Gemeenten (2004) bevat de regels voor de begroting en de jaarrekening. Naast de gemeenteraad toetst Gedeputeerde Staten ook of de begroting sluitend is. Begroting en jaarrekening moeten worden ingedeeld in een aantal programma’s en paragrafen. Ook is het verplicht een meerjarenraming op te stellen. Uiteraard moet de begroting sluitend zijn!
7
Plannings- en controlcyclus (Nota Planning en Control) De actoren: De burger (verkiezingen) De raad (budgetrecht, stellen van doelen, hoofdlijnen) Het college (besturen, beheer, uitvoering, verantwoorden) De ambtelijke organisatie (ondersteunt college)
Plannings- en controlcyclus (Nota planning en control) De instrumenten (voor de raad) College-akkoord Kadernota of voorjaarsnota Programmabegroting Tussentijdse rapportages Jaarstukken
Voor de uitvoering van de programmabegroting wordt een productbegroting/raming gemaakt (bestemd voor College en ambtelijke organisatie).
31-7-2014
9
Rollen van de Raad Rollen: kadersteller en controleur Kadersteller: Kadernota (politiek belangrijk moment) Programmabegroting Controleur: Tussentijdse rapportages Jaarstukken
De W-vragen en de H-vragen
Bij de behandeling van de begroting stelt de Raad de W-vragen: Wat willen we bereiken? Wat gaan we daarvoor doen? Wat mag het kosten? Bij de behandeling van de jaarrekening stelt de Raad de H-vragen: Heeft de gemeente bereikt wat zij wilde? Heeft de gemeente gedaan wat zij wilde doen? Heeft het gekost wat de gemeente dacht? 31-7-2014
11
Grondexploitaties
De gemeentelijke grondexploitatie bestaat uit een balans van kosten en opbrengsten.
Grondbeleid Actief grondbeleid
Faciliterend grondbeleid
12
De gereedschapskist van een raadslid
Het formele gereedschap Formele instrumenten: Motie (uitspraak van de gemeenteraad) Financiële motie (let op de dekking!) Amendement (wijzigen van een besluit) Rekenkamerfunctie Accountant
14
Het informele gereedschap
Samenwerken met (coalitie)fracties Inschakelen media Mobiliseren samenleving Het gaat om de meerderheid!
Andere redenen om motie in te dienen? 31-7-2014
15
De stukken
Iedere woordvoerder behandelt begroting/jaarrekening op eigen “portefeuille” (afhankelijk van omvang fractie).
Waar zitten de over- en onderschrijdingen en wat is de verklaring van het College? Wat waren de voornaamste toezeggingen van het College bij de betreffende begrotingsbehandeling? Wat zijn de speerpunten van de fractie? Inbreng in begrotingsraad: algemene beschouwing en focus op speerpunten fractie. 16
