Erasmus Magazine
14 oktober 2010 #05
www.erasmusmagazine.nl
Zo LEvEn ChinEsE stUDEntEn
Hoe de Greed is econoom weer (nog steeds) mens werd good
In Ne ter w na s i tio ns n id al e
Illegaal downloaden: gratis bestaat niet
INHOUD
14 oktober 2010 | 03
De Kwestie
14
10 | Gratis bestaat niet
Het Europees Parlement wil het illegaal downloaden van films, games en muziek aan banden gaan leggen.
Coververhaal
14 | Noedels met mes en vork
Steeds meer Chinezen studeren aan de Erasmus Universiteit. Wat zijn hun beweegredenen?
21
Achtergrond
25
18 | ‘Geld is mijn enige drijfveer’
Er blijken twintig jaar na de film Wall Street nog genoeg Rotterdamse studenten te zijn die de nieuwe Gordon Gekko willen worden. VOOR
#
ND
Wetenschap
CHRIJDE TS
IN Z IC H T
21 | Hoe de Homo Economicus weer gewoon een mens werd
18
Over hoe de gedragseconomie een heel vakgebied veranderde.
Lifestyle
25 | Het nieuwe uitgaan
Het is droevig gesteld met het Rotterdamse nachtleven. Tijd voor iets nieuws dus.
Rendementitis
En verder…
Rendement, die term gaan we de komende jaren nog vaak horen en lezen. Rendement als bedoeld in: de hoeveelheid studenten die aan een studie beginnen en die ook tot een succesvol einde brengen. Rector Henk Schmidt heeft het tot een vaste gewoonte gemaakt om overal waar hij spreekt, de noodzaak van het verbeteren van het rendement te benadrukken. Niet voor niets, want slechts de helft van de eerstejaars verlaat deze universiteit met een diploma. Nederland scoort al niet goed in rendement, maar de EUR scoort zo mogelijk nog slechter. Zonde van het geld en zonde van de tijdsinvestering van opleidingen en docenten. De rector stelt daarom een verandering voor: minder hoorcolleges en meer blokkenonderwijs; een onvoldoende mag je met een voldoende compenseren, en de studenten moeten dichter op de huid gezeten worden om uitstelgedrag te voorkomen. Je kunt de rector prijzen om zijn pragmatische aanpak. De bezorgdheid van docenten voor verschoolsing en vervlakking van het universitaire onderwijs en voor devaluatie van de diploma’s, is aan de andere kant ook begrijpelijk. De echte cynici zullen zeggen: na een gebrek aan taal- en rekenkennis dat we de laatste jaren voor lief hebben moeten nemen, moeten we studenten nu ook nog léren studeren. En dat terwijl er bij sommige faculteiten al vreselijk veel is gedaan om uitval te voorkomen. Zonder resultaat. Is het misschien tijd om, vóór er grote systeemwijzigingen worden doorgevoerd, de studenten – uitvallers én uitblinkers – eens te vragen waarom het de een niet, en de ander wel lukt om de eindstreep te halen? Voordat we bezwijken aan rendementitis.
04 06 12 17 28 29 32
Uitvergroot Campus Ongehoord Studenten worden onverschillig gehouden Service International Pages Achterpagina
Erasmus Magazine/EM onafhankelijk opinie- en informatieblad van de Erasmus Universiteit Rotterdam
Wieneke Gunneweg, Hoofdredacteur Erasmus Magazine & EM Online,
[email protected]
UITVERGROOT
14 oktober 2010 | 05
TIL OP, DIE KOEBEL
Sportievelingen waagden zich op 29 september in het Sportcentrum aan een nieuwe trend: kettlebell. Door het gewicht van deze massieve koebellen (12 kilo voor vrouwen, 24 kilo voor mannen) train je spiergroepen in plaats van aparte spieren. Bovendien verbeter je je balans. Schakelstudent Tanja Botse (niet op de foto) had na de eerste kettlebell-workout slechts lichte spierpijn. Dat komt volgens haar omdat nog niet echt diep werd gegaan. “In de eerste les besteedde de docent vooral aandacht aan een goede houding, aangezien het belangrijk is om de spieren niet te zwaar te belasten.” LJ
CAMPUS
14 oktober 2010 | 06
BELEID
De 9 strijdpunten van uw Universiteitsraad
De Universiteitsraad heeft een aantal ‘speerpunten’ voor de universiteit opgesteld. Hier mag u de raad volgend jaar op afrekenen:
ONDERWIJS
Wat is mijn diploma nog waard? Hogeschool Inholland reikte ten onrechte diploma’s uit aan trage, en dus dure studenten. Moeten we ons op de EUR ook zorgen maken?
Laurens Winkel, hoogleraar Rechtsgeschiedenis en lid van de examencommissie: “Zolang wij in het eerste jaar studenten krijgen die niet goed kunnen lezen en schrijven, is het lastig om briljante studenten af te leveren. Vanuit het College van Bestuur worden ons allerlei rendementsdoelstellingen opgedrongen. Er zijn initiatieven om studenten over de streep te
is jammer dat objectieve meetinstrumenten de professionele autonomie langzaam verdringen. Zo gaat dat op een massa-universiteit als de EUR.” Henk Schmidt, rector magnificus: “Je zou kunnen zeggen dat er sprake is van uitlokking. Als een meerderejaars student blijft steken, is dat zonde voor hem, maar ook voor het programma: de over-
‘Ik kan een sporadisch genade-zesje niet uitsluiten’ trekken, terwijl de kwaliteit van het onderwijs hetzelfde moet blijven. Dat wringt weleens. De opleiding rechten is de afgelopen jaren moeilijker geworden, zeker gezien de huidige staat van het vwo. Maar soms denk je bij een student: die hadden we misschien niet moeten laten afstuderen. Het
heid betaalt een deel van het geld pas als een student is afgestudeerd. Dus ja, natuurlijk is het zo dat trage studenten opgejaagd worden. En ik kan een sporadisch genade-zesje niet uitsluiten. Maar doordat de examencommissie en docenten los van elkaar opereren, hebben we een bijna water-
dicht systeem. Wij maken het onderwijs niet makkelijker. We zeggen wel tegen een faculteit: doe iets aan de programma’s. Het is te makkelijk om de schuld bij domme middelbare scholieren neer te leggen. Ook in de tijd dat iedereen zijn d’s en t’s nog op een rijtje had, lagen de rendementen laag.” Ivo Arnold, opleidingsdirecteur aan de Erasmus School of Economics: “Na de berichten over Inholland hebben wij natuurlijk goed naar onszelf gekeken, maar bij ons spelen dit soort problemen niet zo. De visitatiecommissie licht er elk jaar een aantal scripties uit, dus daar valt niet mee te marchanderen. En sinds de invoering van het bindend studieadvies zijn we in staat om een goede schifting te maken. Studenten die het eerste jaar doorkomen, halen hun bul uiteindelijk ook wel. Als dat met enige vertraging gebeurt, is dat geen punt. Mits de tijd goed besteed wordt.”GM (foto:EUR)
1. Verbetering van hygiëne van toetsenborden en toiletten, en snellere reparaties van sanitair. Verbetering van bestrating en verkeerssituatie op de Institutenlaan op Woudestein. 2. Ontwikkelen van een uniform en overrzichtelijk systeem voor inschrijf- en informatievoorzieningen voor studenten. 3. Verruiming van de openingstijden van de UB, uiteindelijk naar 24/7. Verder het initiëren van: een AH-to-go op de campus, meer studieplekken, meer stopcontacten en inlogpunten; één betaalsysteem voor alle automaten; een OV-chip-oplaadpunt op de campus en meer fietsenstallingen. In de gaten houden van de nieuwe cateraar en de leefbaarheid gedurende de verbouwingen op de campus; mobiliteit bevorderen door bijvoorbeeld een fietsenmaker op de campus te vestigen. 4. Originele initiatieven voor duurzaamheid op de campus stimuleren; dubbelzijdig printen, meer digitaal werken en minder papiergebruik. 5. Streven naar verdubbeling van het aantal studenten dat in het buitenland gaat studeren 6. Knelpunten minorensysteem in kaart brengen. Betere aansluiting op opleidingen van andere universiteiten en studierichtingen. 7. Meer en sneller duidelijkheid over bekostiging van een tweede master op de EUR. 8. Beter en eerlijker inschrijfsysteem voor tentamens, om boetes voor te laat inschrijven te voorkomen. Meer duidelijkheid over waarom tentamens ’s avonds en in het weekend worden gehouden en waarom de resultaten lang op zich laten wachten. 9. Uitbreiden en verbeteren e-mail systeem; meer opslagcapaciteit en meer mogelijkheden inbouwen zoals agenda-functie en mogelijkheid tot samenwerken. WG
CIJFER
van de hoogleraren en universitair hoofddocenten vindt de EUR de beste specialistische universiteit van Nederland. Beter dan Maastricht, slechter dan Tilburg, aldus het jaarlijkse onderzoek van Elsevier en ResearchNed. Als beste brede universiteit kwam Utrecht uit de bus.
CAMPUS
14 oktober 2010 | 07
KORTAF
Vraagtekens bij wet stufi-fraude Goed idee om misbruik van de studiebeurs voor uitwonenden te bestrijden, vinden de fracties van de Tweede Kamer. Maar ze hebben nog veel vragen over onderhuur, malafide huisbazen en de kosten van publieksvoorlichting. Al enkele maanden gaan controleurs in studentensteden op pad om mogelijke frauderende studenten te controleren. Betrapte studenten hoeven voorlopig alleen terug te betalen wat ze te veel hebben ontvangen. Als de nieuwe wet wordt aangenomen, krijgen ze daar een boete bovenop. HOP
Eén loket voor klachten en bezwaren Studenten die gepest of seksueel geïntimideerd worden, of die het oneens zijn met een beslissing van een examencommissie, kunnen dit sinds 23 september aangeven bij één online loket van het Erasmus Studenten Service Centrum. De EUR was genoodzaakt het loket te openen door een wijziging in de Wet Hoger Onderwijs. Volgens de wetgever was het voorheen niet duidelijk genoeg waar een student zich kon melden met een klacht of geschil. LJ
Toch kleine salarisverhoging De onderhandelaars van universiteiten en vakbonden hebben op 1 oktober afgesproken de huidige cao te verlengen tot 1 oktober 2011. In november krijgt het personeel van de universiteiten een eenmalige uitkering van 500 euro bruto en vanaf februari 2011 een half procent salarisverhoging. In het onderhandelaarsakkoord, dat nog moet worden goedgekeurd door de universiteiten en de vakbondsleden, zijn afspraken gemaakt om arbeidsgehandicapten sneller aan werk te helpen. Ook zal het loopbaanbeleid worden gestimuleerd. HOP
Kegelroven en salsadansen
Het team van de Faculteit der Historische en Kunstwetenschappen (FHKW) gaat op de stormbaan de strijd aan met het team van het instituut Beleid & Management Gezondheidszorg (iBMG) tijdens Erasmus Vitaal, de jaarlijkse sportdag voor EURmedewerkers. iBMG zou uiteindelijk als winnaar naar huis gaan, terwijl de FHKW de grootste pechvogel van de dag in hun midden had. Docent Geert Stevens ging flink onderuit op de grindtegels onder het carillon tijdens kegelroof, en hij was zeker niet de enige. Schaafwonden, kapotte broeken, en hier en daar een verzwikte enkel waren te betreuren. Behalve op de stormbaan en bij de kegelroof, namen de deelnemers het tegen elkaar op met volleybal, een salsadans, en de estafetteloop. Dit jaar was de derde editie van Erasmus Vitaal. De universiteit wil met de sportdag onder de aandacht brengen dat bewegen leuk kan zijn. Dit stimuleert medewerkers wellicht om een sportkaart aan te schaffen, of om (elders) te gaan sporten. Bovendien kunnen ONDERTUSSEN OP EM ONLINE zij eens in de drie jaar gratis een health check laten doen. LJ (foto: LW) Studiekeuzegesprekken helpen Studenten die voordat ze een studie kiezen Bekijk de video van Erasmus Vitaal een studiekeuzegesprek bij hun opleiding op www.erasmusmagazine.nl hebben gevoerd, stoppen minder snel en halen betere studieresultaten. lees meer op www.erasmusmagazine.nl
DE QUOTE
Het is een kwestie van tijd dat de islamofobie in Europa minder wordt. Meer contact met moslims kan helpen. De Iraans-Amerikaanse journalist en godsdienstwetenschapper Reza Aslan tijdens zijn lezing op de EUR op 29 september.
Minder hoorcolleges Studie-uitval is op te lossen door minder hoorcolleges te geven en door de mogelijkheid om onvoldoendes te compenseren, zegt rector Schmidt. lees meer op www.erasmusmagazine.nl
Regeerakkoord Rutte ‘drie keer niks’ Het eerste kabinet Rutte gaat vooral symboolpolitiek bedrijven. Dit zeggen vijf EUR-prominenten. lees meer op www.erasmusmagazine.nl
Erasmus Vitaal Bekijk de video (inclusief salsa) en foto’s van de sportieve middag! lees meer op www.erasmusmagazine.nl
Gesnapt In de luchtbrug van de UB komen drie beveiligingscamera’s. Wat vinden EURstudenten hiervan? lees meer op www.erasmusmagazine.nl
CAMPUS
14 oktober 2010 | 08
bouwen
CAMPUS
Verkeersveiligheid rond Woudestein nauwelijks verbeterd Bijna twee jaar nadat een studente dodelijk verongelukte bij de tramhalte op de Honingerdijk is de verkeersveiligheid rondom de campus nauwelijks verbeterd. “Het is moeilijk de reizigersstroom te reguleren”, aldus de EUR.
Wat is er wel veranderd? Bij tramhalte Woudestein, waar lijn 21 stopt, zijn na het ongeval in november 2008, de hekken doorgetrokken, zodat reizigers niet lukraak de straat kunnen oversteken. Nu worden zij gedwongen het zebrapad te nemen, dat bovendien extra breed is gemaakt. Aan de andere kant van campus Woudestein, bij de Kralingse Zoom, zijn boven het zebrapad lichtbakken geplaatst, om automobilisten te waarschuwen voor overstekend verkeer. De komst van een loopbrug over de Burgemeester Oudlaan of over de weg vanaf de Kralingse Zoom, zoals twee jaar geleden werd geopperd in Erasmus Magazine, is nog niet in zicht. Volgens Kees Lansbergen, directeur van het Erasmus Facilitair Bedrijf (EFB), is het de vraag of deze ingrijpende maatregelen de veiligheid verhogen. “Reizigers, en vooral studenten, hebben de neiging om de kortste route
TALENT AAN DE EUR
Wasima Khan Wasima Khan, masterstudent financieel en fiscaal recht, is 12 oktober afgestudeerd, maar sprak twee weken daarvoor al op een congres in Philadelphia (VS) over
naar hun bestemming te kiezen. Daarom is het allerminst zeker of zij de weg zouden oversteken via een loopbrug.” Hetzelfde geldt voor stoplichten. “Als voetgangers of automobilisten het rode stoplicht negeren, zal dat de veiligheid zeker niet vergroten”, aldus Lansbergen. Wat de EFB-directeur wel op korte termijn wil realiseren, is een veilige wandelroute bij de tramhaltes van lijn 7 en 21 nabij campus Woudestein. “De oversteek van de Burgemeester Oudlaan is onoverzichtelijk. Een nieuw pad zal de stroom voetgangers moeten reguleren.” Wat het lastig maakt om de verkeersveiligheid voor voetgangers te vergroten, is dat tegelijkertijd de verkeersstroom niet mag stagneren, zegt Lansbergen. Het onderwerp komt regelmatig aan bod tijdens overleg tussen de universiteit en de deelgemeente Kralingen-Crooswijk, maar tot nog toe zonder concrete verbeteringen. LJ (foto: RvdH)
Campus kan op de schop De verbouwing van campus Woudestein kan beginnen. In september gaven zowel de raad van Toezicht als de Universiteitsraad hun zegen voor de verdere ontwikkeling van de campus. De Uraad hield nog wel een slag om de arm.
Het medezeggenschapsorgaan van de EUR gaf aan ‘in beginsel’ positief te adviseren over de campusontwikkeling, maar stelde haar definitieve goedkeuring uit tot de vergadering van eind oktober. De raad wil de komende maand eerst beter geïnformeerd worden over de financiële consequenties van de grootse plannen om campus Woudestein het komende decennium op de schop te nemen. Daarvoor is een aparte vergadering van de commissie Financiën gepland. Het gaat om een investering voor fase 1 van 63 miljoen euro tot 2015. Toch was het van belang dat de U-raad eind september al de deur naar de verdere planvorming van de campusontwikkeling openzette. De planning is krap en de universiteit wil niet dat de campus bij het eeuwfeest in 2013 één grote bouwput is. Dus moesten de plannen nu worden goedgekeurd, anders wordt de bouw over 2013 heengetild en pas uitgevoerd in 2015. Vanaf januari 2011 gaat de bouw echt beginnen, met de renovatie van gebouw C. Later staan gepland een studentenpaviljoen, ondergrondse parkeergelegenheden en meer studentenhuisvesting op de campus. Ook de Raad van Toezicht heeft recent de miljoeneninvestering goedgekeurd. WG
Maakt vliegende start in wetenschap corporate governance in relatie tot de financiële crisis. Ze werd uitgenodigd als spreker, omdat de organisatie onder de indruk was van haar ingestuurde paper. Dit schreef de studente voor de Honours Masterclass: Research Lab – van prof. Ellen Hey en prof. Sanne Taekema. Dit is een
aanvullende cursus op het reguliere curriculum. Als ‘groentje’ viel Khan op in Philadelphia; ze kreeg ook goede feedback op haar presentatie van ervaren wetenschappers. Zelf noemt ze het congres een goede generale repetitie voor de verdediging van haar master-
scriptie. Bovendien kan ze haar ervaringen direct meenemen in haar nieuwe baan. Khan kreeg namelijk een promotieplaats aangeboden bij de Erasmus School of Law. Ze start 1 november en naar eigen zeggen maakt ze hiermee ‘een vliegende start’ in de wetenschap. LJ
CAMPUS
14 oktober 2010 | 09
REGERINGSPLANNEN
Tweede studie gaat fortuin kosten
Hans de Kruijk, docent en onderzoeker van de Erasmus School of Economics, promoveerde op 23 september met zijn proefschrift ‘Armoede: ontsnappen en terugvallen – Met een empirische toepassing op de Maldiven’. Hiervoor bezocht hij alle tweehonderd bewoonde eilanden van de Maldiven, in de Indische Oceaan. U heeft gedurende acht jaar meer dan duizend gezinnen gevolgd. Hoe heeft u dit gedaan?
“Ik heb dat samen met een team van rond de honderd personen gedaan. Met medewerkers van het ministerie van Planning, met lokale studenten en zes studenten van de EUR gingen we met speedboten de eilanden af. Ik zelf ben een stuk of vijfentwintig keer op en neer gegaan en bleef dan een week of drie.”
De Maldiven, dat klinkt als een prettige locatie voor onderzoek. Hoe kwam u daar terecht?
“Eerder heb ik armoedeonderzoek gedaan in onder andere Pakistan en Bhutan. Dit onderzoek was op verzoek van de Verenigde Naties. Ik werk parttime als consultant op het gebied van armoedekwesties.”
Hoe arm zijn de Maldiven eigenlijk?
“Het is niet zoals Afrika, waar mensen honger lijden. Drinkwater is wel een probleem en ook toegang tot gezondheidszorg en onderwijs. Behalve vis en bananen moet nagenoeg alles ingevoerd worden. Het toerisme op de honderd toeristische eilanden loopt goed, maar te weinig mensen profiteren daarvan.”
Wat zijn de belangrijkste conclusies van uw onderzoek?
“Armoede is dynamisch. Iemand kan over een paar jaar opeens een stuk armer of rijker zijn. Overheidsbeleid zou zich ook moeten richten op niet-armen die bijna in armoede vervallen. Voorkomen is net zo belangrijk als ontsnappen. Beter onderwijs, gezinsplanning en meer arbeidsparticipatie kan gezinnen uit de armoede helpen.” TL
Universiteiten mogen sinds dit jaar zelf bepalen hoeveel een student voor zijn tweede bachelor of master betaalt. De kosten voor een master kunnen daardoor oplopen tot 15.000 euro.
Hoe hoog het instellingstarief volgend jaar komt te liggen, is nog niet bekend en dat zorgt voor onrust bij studenten. In november moet hier meer duidelijkheid over komen. Rob
Menheere, hoofd studentenadministratie, schat dat de jaarlijkse kosten voor een bachelorstudie rond de 7.000 euro komen te liggen. Een éénjarige master zal, afhankelijk van de studie, ergens tussen de 3.000 en 15.000 euro gaan kosten. De nieuwe regeling geldt alleen voor studenten die al een universitaire graad op zak hebben. Niet voor hbo-instromers en studenten die twee studies tegelijk volgen. Zij blijven het wettelijke collegegeld betalen, dat dit jaar 1.672 euro bedraagt. Ook uitgezonderd zijn studenten die zich, na een studie op een ander gebied, willen specialiseren in de gezondheidszorg of het onderwijs. GM
Student & regeerakkoord De plannen van het nieuwe kabinet voor studenten:
1. De basisbeurs geldt alleen nog in de bachelorfase. Masterstudenten moeten lenen. 2. Trage studenten gaan meer collegegeld betalen. Wie meer dan een jaar uitloopt krijgt een jaarlijkse ‘boete’ van 3.000 euro. 3. De aflossingstermijn van studentenleningen wordt met vijf jaar verlengd. Het kabinet hoopt hierdoor minder te moeten kwijtschelden. 4. Meer selectie aan de poort. Bekostiging moet plaatsvinden op basis van kwaliteit in plaats van kwantiteit.
ACHTERAF
Retourtje Roosendaal-Rotterdam Waar: zaal G3-26, Woudestein Wanneer: 30 september, 13.45 – 15.30 uur Ze zijn helemaal met de bus uit Roosendaal naar Rotterdam gekomen: de jongens en vooral - meisjes uit 4 vwo van het plaatselijke Jan Tinbergen(!)college. En dat voor nog geen twee uurtjes filosofiecollege. Maar dat wordt dan ook gegeven door de onvolprezen filosoof van Vlaamse origine, Tim de Mey. De scholieren blijken uitermate welopgevoed; ondanks dat ze met z’n zestigen zijn, zitten ze ruim voor het geplande tijdstip van de aftrap allemaal al stil in de bankjes. Ze lijken bijna oprecht in blijde verwachting van wat komen gaat. Daar hoeft hun geschiedenisleraar niet eens moeite voor te doen. Een ontspannen De Mey staat inmiddels al een tijdje klaar, gestoken in donker pak, blauw overhemd, flesje Sourcy bij de hand. Hij zegt de jongens en meisjes uit West-Brabant toe niet ex cathedra te zullen oreren. Nee, hij zal met ze in gesprek gaan. ‘Jullie zullen vanmiddag harder moeten werken dan ik’, belooft hij. Dat blijkt anderhalf uur later nogal te zijn meegevallen; of tegen. Weliswaar heeft dan het merendeel van de scholieren al die tijd aan zijn lippen gehangen, maar het interactieve aspect van zo’n heus universiteitscollege bleek voor de meesten ietwat teveel gevraagd. Slechts een enkeling heeft, na enig aandringen door gelegenheidsdocent De Mey, wat geprobeerd mee te filosoferen. Dat neemt niet weg dat de EURfilosoof een betoog heeft afgestoken, waarbij de moeilijke kwesties niet werden geschuwd. Het begon nog betrekkelijk eenvoudig – filosofie kent niet alleen existentiële vragen, ze houdt zich ook bezig met gewone problemen
- met enkele oefeningen conceptuele analyse; zeg maar nadenken over de kern, de essentie van filosofisch relevante begrippen als kennis, verantwoordelijkheid, en rechtvaardigheid. Dat deed De Mey door te vragen wat de noodzakelijke voorwaarden zijn om de vraag ‘wat is sport?’ te kunnen beantwoorden. Daar wilden de scholieren, weliswaar schoorvoetend, nog wel aan meedoen: sport is bewegen, volgens de een. Scoren, aarzelt een ander. Ontspannen, suggereert een derde. Vervolgens schotelt de Belg zijn gehoor een definitie van een tekening voor: een verzameling lijntjes op papier die iets voorstellen in de werkelijkheid. En vraagt hen vervolgens of dit klopt. De interactie wordt al minder. Het hoeft geen papier te zijn, oppert iemand na lang aandringen. Het hoeft niets voor te stellen, zegt het meisje naast me. Het kunnen ook allemaal puntjes in plaats van lijntjes zijn, voegt de docent eigenhandig toe, terwijl hij op en neer wandelt voor de collegebanken. En zo behandelde De Mey op onderhoudende en inspirerende wijze niet alleen conceptuele analyses, noodzakelijke voorwaarden, en tegenvoorbeelden, maar ook gedachte-experimenten, en zelfs de vraag of geest en lichaam nu gescheiden zijn of niet - res extenso à la Descartes of res cognities. Waren alle docenten maar altijd zo, kon ik niet na laten te denken toen ik na afloop met de bebaarde Belg een sigaretje rookte, en de kids allang weer in de bus over de A16 richting Roosendaal reden. O ja, één vraag was er na afloop, eentje die geheel eigentijds en down to earth was: wat kun je eigenlijk worden als je filosofie hebt gestudeerd? Alles. Gert van der Ende
INHOUD DE KWESTIE
14 oktober 2010 | 10
Gratis bestaat niet Het Europees Parlement wil het illegaal downloaden van film, games en muziek aan banden gaan leggen, op grond van het omstreden Gallo-rapport. Volgens auteursrechtspecialist Tobias Cohen Jehoram is dat niet meer dan logisch. ‘Goede alternatieven hebben te lang op zich laten wachten.’ tekst Geert Maarse fotografie ANP
Voor het eerst lijken de plannen voor het terugdringen van illegale downloads echt van de grond te komen, nu het Europees Parlement de wetgeving wil aanpassen. Denkt u dat het voorstel erdoor komt? “Het is een poli-
Tobias Cohen Jehoram (1967) is bijzonder hoogleraar Intellectueel Eigendomsrecht aan de Erasmus School of Law. Hij promoveerde in 2009 op het proefschrift Het Benelux merkenrecht in Europees perspectief. Als partner bij het Amsterdamse advocatenkantoor De Brauw Blackstone Westbroek is hij gespecialiseerd in merkenrecht, auteursrecht en media/ entertainmentrecht.
tiek gevoelig onderwerp. In Nederland is er bijna niemand voor. Maar Mariëlle Gallo, de Europarlementariër die de discussie aangezwengeld heeft, komt uit Frankrijk. Daar hebben ze een strenge wet aangenomen die het mogelijk maakt om mensen van het internet af te sluiten; drie keer illegaal downloaden en het is gedaan. Dat zal er in het Europees Parlement niet doorheen komen: internet is tegenwoordig haast een primaire levensbehoefte. Maar er zijn ook andere oplossingen. In Noorwegen hebben ze een soort downloadbelasting. Aan films en muziekbestanden hangen codes; het is een mogelijkheid dat providers gedwongen zullen worden om die te signaleren en te blokkeren.” In Frankrijk worden straks dagelijks duizenden mensen afgesloten. Dat klinkt toch belachelijk?
“Je moet kijken of het in verhouding staat tot het gewenste effect. Ik weet niet of je de grote downloaders hiermee te pakken krijgt. Het heeft vooral een afschrikwekkend effect. Dat is de grootste winst.” In het verleden zijn talloze rechtszaken gevoerd, tegen websites als Kazaa, Napster en The Piratebay. Maar dat bleek telkens niets uit te halen.
“We hebben een lacune in onze wetgeving. Het is toch te gek dat een internetprovider geld verdient aan een site waarvan bekend is dat er constant inbreuk op auteursrechten gemaakt wordt? Moet je zien hoe snel het probleem opgelost is als providers per direct aansprakelijk gesteld worden voor geleden schade door downloads die via hun service gedaan zijn.” Kun je providers wel verantwoordelijk houden voor het gedrag van hun klanten? “Als je een krant uitgeeft moet
je er ook voor zorgen dat er geen racistische advertenties in staan. Je kunt niet zeggen: ik geef het alleen maar door. Met een hele kleine inspanning kun je een programma installeren dat het grootste deel van de illegale downloads niet toestaat.”
U weet dat critici gelijk moord en brand schreeuwen over censuur en privacy. “Dus?”
Vindt u die retoriek terecht? “Het is een grote misvatting dat je recht zou hebben op anonimiteit op internet. Waarom zou iemand die in de gewone wereld handelt zich wel moeten identificeren, maar online niet?” Gelden er op internet geen andere wetten? “Ik zou niet
weten waarom. Je moet uitkijken dat je geen Big Brotherachtige situaties krijgt. Maar waarom zou je het recht hebben om anoniem illegaal te downloaden? Mensen schieten nu in een stuip omdat ze bang zijn om hun gratis speeltje kwijt te raken.”
De technologie verandert razendsnel. Laat het internet zich wel beteugelen? “Het is nu te makkelijk om zonder
betaling iets binnen te halen. Er zullen altijd technische nerds zijn die overal omheen fietsen. Maar dat is niet waar het grote geld naar weglekt. Dat gaat naar jan-met-de-pet, die met één druk op de knop de Top 40 van de afgelopen decennia binnenhaalt. Als je dat soort simpele downloads stillegt, heb je 90 procent van het verkeer te pakken. Enige inperking leidt al heel snel tot een legaal alternatief.”
Zo slecht gaat het toch niet met die nieuwe, legale diensten? Digitale muziek- en boekwinkels als Amazon en iTunes lopen als een trein. “De toekomst ligt niet bij het
naar je toehalen van een kopie, maar bij de toegang tot muziek die ergens in de cloud staat. Goede distributeurs als
DE KWESTIE
14 oktober 2010 | 11
‘Er zullen altijd technische nerds zijn die overal omheen fietsen. Maar dat is niet waar het grote geld naar weglekt’ Lady Gaga: een van de meest gedownloade artiesten van dit moment
Spotify of Netflix hebben lang op zich laten wachten. Dat heeft de illegale zijde de kans gegeven om zo te groeien.” Een schrijver krijgt voor zijn boek dat voor twintig euro in de winkel ligt maar één euro. Er blijft veel aan de strijkstok van uitgevers en distributeurs hangen. En het zijn vooral deze partijen die je hoort klagen. Zijn de tussenpartijen niet gewoon overbodig geworden? “De au-
teur kan het boek ook zelf aan de man brengen. Dat doet hij niet, omdat andere mensen daar beter in zijn.”
In hoeverre is het huidige probleem de schuld van de industrie, die vooral bezig is geweest met de anti-downloadlobby, maar geen passend alternatief biedt? “Ze
zijn niet op een al te creatieve en productieve manier met de situatie omgegaan, dat klopt. Aan de andere kant moet je beseffen dat het verdomd moeilijk is om met gratis diensten te concurreren. Dat er niet direct een verdienmodel voorhanden was, kan ik me dus wel voorstellen.” Chris Anderson, hoofdredacteur van Wired, schrijft in zijn boek ‘Free’ dat gratis juist het nieuwe verdienmodel ís. “Voor niets gaat de zon op. Aan diensten die gratis
worden aangeboden zitten vaak allerlei haken en ogen. Je krijgt advertenties voorgeschoteld. En als mensen wisten wat websites met hun surfgedrag doen, zou het zweet ze uitbreken.”
In de muziek gebeurt het steeds vaker dat de tussenpartijen het veld moeten ruimen. Radiohead zet een album gratis op de website en zegt: kijk maar wat je ervoor geeft. “Voor mensen die al naam gemaakt hebben is dat
geen probleem. Maar dat zijn niet de mensen waar we het over hebben. We hebben het over artiesten die zelf de investering niet kunnen plegen om hun creatieve uiting bekend te maken bij het grote publiek. Onbekend maakt onbemind.”
Voor internet zou dat nou juist niet gelden. Wat is er gebeurd met het ideaal van het ultieme democratische medium, waar al het goede automatisch boven komt drijven? “Het internet dijt alsmaar uit, dus moet gestruc-
tureerd worden. Maar hoe makkelijk iets gevonden wordt is niet alleen afhankelijk van de kwaliteit. Dat kun je beïnvloeden. Daarin begint de online wereld in rap tempo op de offline wereld te lijken.”
U bedoelt dat bedrijven ons bombarderen met suggesties? “De mens is een beïnvloedbaar wezen. Promotie van
diensten is van levensbelang, of het nu om de verkoop van een pak zeep of om een film gaat. Natuurlijk is de drempel op internet heel laag en zijn er hypes die vanuit het niets ontstaan. Maar voor het meeste commerciële succes heb je nog steeds enorme reclame-investeringen nodig. Een perfecte wereld bestaat niet. Ook niet online.”
INHOUD ONGEHOORD
2 september 2010 | 10
OPINIE
Op het CDA-congres in Arnhem, waar de partij in meerderheid koos voor steun aan het kabinet VVD-CDA met gedoogsteun van de PVV, waren ook meerdere EUR-studenten aanwezig. Een voor- en een tegenstemmer geven uitleg.
(ON)GEHOORD (On)gehoord is de brieven- en opinierubriek van Erasmus Magazine. De pagina’s staan open voor iedereen die wil reageren op de inhoud van Erasmus Magazine of een opiniebijdrage wil schrijven over zaken die de Erasmus Universiteit in de meest brede zin, of het hoger onderwijs in het algemeen betreffen. Anonieme bijdragen worden niet geaccepteerd. Inzenders dienen hun naam, adres en telefoonnummer of e-mailadres bij de redactie bekend te maken. De redactie behoudt zich het recht voor stukken in te korten, dan wel (in overleg) aan te passen. Wilt u reageren, stuur uw bijdragen dan naar
[email protected]
Voor
Tegen
Doordat de PvdA niet openstond voor een middenkabinet, bleef er uiteindelijk maar één werkbare constructie over: een minderheidskabinet. Na lang twijfelen heb ik vóór gestemd. Een emotionele beslissing waarbij de volgende twee argumenten de doorslag hebben gegeven. Het eerste argument is gelegen in het verlies van vertrouwen in instituties. Of het nu het verzorgingstehuis van onze grootouders, de middelbare school van onze broer en zus, of de sportvereniging is, mensen ervaren vaak een gebrek aan fatsoen. Langs het sportveld staan ouders te schreeuwen, grootouders hebben pyjamadagen, en lesuren van scholieren vallen uit door het gebrek aan leraren. Het verlies van dit vertrouwen gaat vaak gepaard met een stem op de PVV. Deze PVVstemmers kun je wat mij betreft niet zomaar negeren. Het islamstandpunt van de partij en hun stemmers gaan mij daarentegen veel te ver. De godsdienstvrijheid, net als een fatsoensoffensief, is echter bij het CDA in goede handen! Het tweede argument is gelegen in het op orde brengen van de overheidsfinanciën. De forse bezuinigingen zorgen ervoor dat er een beperkte financiële last wordt doorgeschoven naar onze generatie. Een groot gebrek voor jongeren is het uitblijven van hervormingen die financieel en arbeidstechnisch op langere termijn een positieve invloed hebben: De AOW naar 67, het verkorten van de WW en het versoepelen van het ontslagrecht. Door het uitblijven van deze hervormingen blijft echter de koopkrachtdaling van sociaal zwakkeren in tijden van crisis beperkt. Ik heb dan ook vertrouwen in de uitvoering van dit akkoord door het kabinet van CDA en VVD!
Op het CDA-congres was ik tegen de CDA-VVD-PVV samenwerking. Inhoudelijke redenen om tegen te stemmen te over. Het kabinet gaat niet hervormen. De woningmarkt en sociale zekerheid worden niet hervormd, als er al iets verandert, is dat kil bezuinigen op bijvoorbeeld de bijstand. Pogingen onze maatschappij te verduurzamen worden gestaakt, de klok wordt vijf jaar wordt teruggezet. Een groter probleem met het nieuwe kabinet is dat het zich laat leiden door angst. In onze hedendaagse samenleving leeft een grote onzekerheid over de voortschrijdende individualisering, globalisering, Europese integratie en de steeds grotere aanwezigheid van andere culturen in de Nederlandse samenleving. Niet iedereen ziet kansen in de veranderende samenleving en het is essentieel dat de politiek die onzekerheid serieus neemt. Het nieuwe kabinet gaat echter een stap verder, de angst wordt de basis van het beleid. In plaats van leiders die in onzekere veranderende tijden zicht bieden op nieuwe mogelijkheden en verbindingen leggen tussen mensen, is de boodschap: “Gaat u rustig slapen, wij zetten een hek om Nederland en alles wordt weer zoals vroeger.” Het gebrek aan toekomstvisie van het nieuwe kabinet was voor mij niet de belangrijkste reden om tegen dit kabinet te zijn. De onzekerheid in de samenleving moet door de politiek serieus genomen worden. Als de onzekerheid ertoe leidt dat wij onszelf afsluiten voor anderen, zal dat uiteindelijk voor meer angst voor elkaar leiden. In plaats van wantrouwen richting anderen zou het kabinet vertrouwen moeten uitstralen en bruggen bouwen. Dat kan niet met een partij die anderen uitsluit.
Sven de Langen, Student bestuurskunde en fractievoorzitter CDA IJsselmonde
Berent Stapelkamp , Masterstudent Governance & Management van Complexe Processen
De ontmoeting Arnoud de Jong, afgestudeerd facilitair management (hbo) Leeftijd: 24 jaar Woonplaats: Rotterdam Wat doe je hier? “Terwijl ik rustig uitkijk naar een vaste baan, ben ik medewerker servicedesk in het M-gebouw. Mijn scriptie gaat over het facilitair bedrijf van de EUR. Daarin heb ik onderzocht hoe er met managementinformatie omgegaan wordt binnen het Erasmus Facilitair Bedrijf. Met de uitkomst heb ik een aanbeveling gedaan en nu werk ik een aantal uur in de week voor een project waarin dat uitgewerkt wordt. Tijdens mijn onderzoek kwam ik in aanraking met facilitair
medewerkers, waardoor ik een bijbaantje voor de avonduren vond bij de servicedesk. Nu combineer ik beide tot ik een vaste baan heb gevonden, en doe ik op twee niveaus ervaring op.” Woon je op kamers? “Bij aanvang van mijn studie heb ik met drie andere jongens een mooi pandje kunnen huren, waar we alle vier nog steeds in harmonie wonen. Tamelijk uniek, denk ik. De studiebeurs was niet genoeg om alles te bekostigen, ook al hebben mijn ouders de vier jaar, die voor deze studie staan, wel het collegegeld betaald. Aangezien ik zeven jaar over mijn studie gedaan heb, moest ik er veel bij werken. Echt breed heb ik het niet gehad, dus ik kijk wel uit naar een goedbetaalde baan, waarbij ook doorstuderen wordt vergoed.” (tekst en beeld Ronald van den Heerik)
INHOUD ONGEHOORD
BRIEF
Reactie op brief aan de voorzitter Met stijgende verbazing en ongeloof las ik de open brief die prof.dr. H. Galjaard meende te moeten plaatsen in EM 4 van 30 september 2010. Verbazing en ongeloof omdat een emeritus-hoogleraar aan de Erasmus Universiteit via de media, in dit geval EM, uiting geeft aan zijn ongenoegen over de duur en de inhoud van de rede van de voorzitter van het College van Bestuur tijdens de opening van het academische jaar. Hij stelt dat menigeen zich afvroeg of er nog wel voldoende tijd zou overblijven voor de gastspreker. De werkelijkheid is dat de voorzitter volgens velen een uitstekende, niet te lange rede hield en dat de gastspreker niet in haar tijd behoefde te worden beknot. Zou een persoonlijk contact met c.q. een persoonlijke brief aan de voorzitter van het CvB niet meer op zijn plaats zijn geweest? Ook inhoudelijk roept zijn tendentieuze schrijfstijl ergernis op. Kennelijk is prof. Galjaard van mening dat raden van toezicht en colleges van bestuur een te hoog bedrijfslevengehalte hebben. Waarop is deze uitspraak gebaseerd? In de slotzin van zijn brief suggereert prof. Galjaard ten slotte dat de universitaire gemeenschap niet zit te wachten op algemeen advies over inhoudelijke aspecten van academisch onderwijs en onderzoek door de voorzitter van het CvB. Hij verwacht dit slechts van de rector. Sic! Een open brief met een dergelijke inhoud verwacht men naar mijn mening niet van een emeritus-hoogleraar. Drs H.C.A. de Vos tot Nederveen Cappel alumnus
VAN DER SCHOT
14 oktober 2010 | 13
PETER ACHTERBERG
Eén puntje maar… Winnen is een keuze. Winnen is bovendien belangrijker dan verliezen. Daarom win ik graag. Iedereen wint graag. Ik ken eigenlijk niemand die het lekker vindt om te verliezen. Ik scoor dus graag. Ik kick op artikelen, pak graag NWO-subsidies, en win graag op sportdagen. Daarom baalde ik afgelopen dinsdag 28 september ook zo verschrikkelijk. De vorig jaar door ons zo glorieus gewonnen ‘cup met de gouden oren’ op de sportdag van de EUR werd dit jaar weer net zo makkelijk verspeeld. Heb je het ooit zo zuur gegeten? Nog zuurder: Ik was ook nog plaatsvervangend captain! Succescaptain Borg moest ‘belangrijke dingen’ doen en droeg aan mij het aanvoerderschap over. Ten onrechte naar nu blijkt. Aan mijn team heeft het niet gelegen – dat waren stuk voor stuk toppers van het zuiverste soort: Niels, jongeling van het team, bleek bij het volleybal een servicekanon van jewelste. Joris, Jacko, Iren, Geske, en Shivant renden zich allemaal een rotje. Zelfs Jeroen deed zijn best en blesseerde – dit jaar voor het eerst – geen enkele tegenspeler. En Lieske leerde ons – stijve harken als wij zijn – in amper drie minuutjes de fijne kneepjes van de Zumba. Alles leek dus op rolletjes te lopen. Maar toch wonnen we niet. Waarom? Finesse vrees ik. Finesse….én een gebrek aan scherpte. Met één punt verschil werden we tweede. Een punt dat met goed leiderschap dus wél gepakt had kunnen worden. En daarom neem ik volle verantwoordelijkheid voor deze nederlaag op me. Sorry mensen, ik zou wensen dat de zaken er anders voor stonden. Maar nee, het is de harde realiteit. Maar van wie hebben we eigenlijk verloren, hoor ik je vragen. iBMG, zegt dat je iets? Mij niet. Ik had er zelfs nog nooit van gehoord. Wat is dat eigenlijk? Economie, akkoord, dat ken ik. Wijsbegeerte, ken ik ook. Rechten of zelfs Bedrijfskunde: ik ken het allemaal. Stuk voor stuk respectabele wetenschapsgebieden. Maar welk wetenschapsgebied duidt zichzelf eigenlijk aan met een afko? Hoe stel je jezelf eigenlijk voor? ‘Hallo ik ben drs. Mezusenmezo en ben iBMG’er’? Nou ja, hoe dan ook, we hebben van die gasten verloren. Eerlijk is eerlijk. Hoewel… het verhaal ging dat minstens de helft van die jongens ingehuurd was en dat ze eigenlijk in de sportschool werken, maar dit geheel terzijde. Ook ging trouwens het hardnekkige en door mij ingebrachte gerucht dat er gewerkt zou zijn met doping en steekpenningen. Maar, ook dit terzijde. Verloren is verloren, en zij hebben gewonnen. Gefeliciteerd zal ik dan maar zeggen. Volgend jaar pakken we die beker wel weer, maar dan zonder mij als captain. Peter Achterberg, cultuursocioloog aan de FSW, huilde zichzelf onlangs in slaap
ACHTERGROND
Noedels
14 oktober 2010 | 14
Steeds meer Chinezen studeren aan de Erasmus Universiteit. In de zomer, zodra de colleges erop zitten, keren de meesten voor even terug naar huis. Zo'n 9000 kilometer verderop. EM reisde mee, sprak over hun drijfveren om naar Nederland te komen, en waande zich even in een compleet andere cultuur. tekst Tim Gouw fotografie Ronald van den Heerik
met mes en vork
Jing He
ACHTERGROND
O
m maar meteen een vooroordeel uit de wereld te helpen: Chinezen boeren helemaal niet tijdens het eten. Bellen en schreeuwen aan tafel doen ze wel, liefst allemaal tegelijkertijd. Ze kunnen slecht tegen alcohol, rochelen aan één stuk door (mannen én vrouwen) en eten echt puppy's. En vooruit, af en toe een klein boertje moet kunnen. Daar staat tegenover dat Chinezen ons westerlingen beschouwen als kunstzinnige, conservatieve en ietwat trage sprookjesfiguren. Neemt echter niet weg dat China de op één na grootste leverancier is van buitenlandse studenten in Nederland. In Rotterdam studeren er ruim duizend; op de universiteit en de hogescholen. Ondanks dat, is het nog steeds niet bepaald makkelijk om je als Chinese student op een Nederlandse universiteit in te schrijven. “Dat begint al met de taalbarrière”, vertelt Jing He, tweedejaars International Economics (IBEB), tijdens haar zomerreces in haar ouderlijk huis in Xiangtan, zo’n 1000 kilometer ten zuidwesten van Sjanghai. He is een van de internationale studenten aan de EUR, die 's zomers hun thuisland opzoeken. Al is het maar voor drie weken. “Natuurlijk hebben we hier Engels op de middelbare school gehad, maar het niveau is niet vergelijkbaar met dat in de WestEuropese landen. Om kosten te besparen, heb ik eerst geprobeerd zelf alles uit te zoeken, van visum tot een kamer in Rotterdam. Toen dat niet lukte, omdat mijn Engels gewoonweg niet goed genoeg was, heb ik een agency ingeschakeld. Zij hebben de belangrijkste dingen voor mij geregeld.”
Bedrijvigheid Wie zich in China begeeft,
wordt direct geconfronteerd met de continue bedrijvigheid van de bevolking. Hard werken is het credo. Alleen is dat werk bij lange na niet altijd voorhanden. Ook niet voor pas afgestudeerden. Chinese studenten werken daarom van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat om zich te kunnen onderscheiden. Op droge feiten weliswaar, want ontwikkeling naast de studie wordt niet gestimuleerd, en vindt dus amper plaats. Als Chinese student haal je in vier jaar je bachelor en na nog eens tweeënhalf jaar kun je een mastertitel halen. De universiteiten selecteren streng, en de toegelaten masterstudenten zijn over het algemeen óf excellente studenten, óf ze hebben rijke ouders. Op straat is de enorme werkloosheid het meest zichtbaar. China creëert banen waar het kan. In winkels staat vijf keer de werkelijk benodigde hoeveelheid personeel achter de toonbank, en de plantsoenendienst schoffelt met acht man tegelijk perkjes van 3 vierkante meter. Om zich te kunnen onderscheiden, trekken veel Chinese studenten naar het Westen, en een relatief groot deel naar Nederland. Volgens cijfers van het ministerie van Onderwijs in 2009 een kleine 4000 in totaal. Waarom Nederland? Daar zijn verschillende redenen voor te geven. Zo is het collegegeld hier inter-
14 oktober 2010 | 15
nationaal gezien relatief laag, staan de universiteiten goed aangeschreven en worden er geen eisen aan je gesteld, behalve dan dat je dient te beschikken over een diploma dat vergelijkbaar is met het Nederlandse vwo-niveau. Samen met het vooruitzicht op een startsalaris dat ongeveer het tienvoudige is van dat in China (300 tegenover 3000 euro per maand), maakt dat het toekomstperspectief aanzienlijk beter.
Connecties Maar een diploma is niet alles in China; goede connecties heb je ook nodig. “Relaties zijn belangrijk in dit land”, zegt vader He stellig bij monde van zijn dochter, terwijl hij de uit Nederland meegebrachte stroopwafel in z'n thee doopt. Hij maakt er geen geheim van dat hij zonder ooit rijexamen gedaan te hebben toch over een geldig rijbewijs beschikt. “Het is een kwestie van de juiste mensen kennen. Om verder te komen in het leven, kun je niet om de hulp van anderen heen. Jij hebt hen nodig en zij jou. Je zou dat vriendjespolitiek kunnen noemen, maar dat woord heeft een te negatieve lading. Ik spreek bij voorkeur over een cultuur van wederdiensten: voor wat hoort wat.” Hij is trots op zijn dochter en hoopt dat ze haar best blijft doen. IJver heeft hem gebracht tot wie hij nu is; een aannemer van grote bouwprojecten, hoofdzakelijk door de overheid in het leven geroepen. Op lof uit haar omgeving, omdat ze in het buitenland studeert, hoeft Jing He niet te rekenen. Ze wordt eerder met argusogen bekeken. Want, zo legt ze uit: “Als je over de grens kan studeren, betekent dat voor veel mensen dat je van goede afkomst bent en je ouders het zich kunnen permitteren om voor jou de studiekosten te betalen. Onzin natuurlijk, mijn vader werkt er hard voor; soms wel meer dan 20 uur per dag.” Hard en veel werken. Wanneer je aan een Chinees vraagt wat Nederlanders van hun zouden kunnen leren wordt er steevast gerefereerd aan het Hollandse arbeidsethos: het werk gaat langzaam en de efficiency is ver te zoeken. “Kijk maar naar hoe jullie wegen aanleggen of huizen bouwen. Dat duurt allemaal zó lang, “meent Qin Ruan. “Ik denk dat Nederland veel vooruitstrevender kan zijn als iedereen wat minder relaxed in het leven zou staan”, valt Mengjiao Wang haar bij. “Hoe noemen jullie dat ook al weer? 'De kwartvoor-vier mentaliteit' ofzo?” Ruan en Wang zijn net eenentwintig en zitten in het tweede jaar van hun economiestudie aan de Erasmus Universiteit. Na enig overleg zijn ze het er ruiterlijk over eens: de Nederlandse bevolking is over het algemeen wél erg vriendelijk, en het respect voor elkaar is groot. Feesten kunnen ze in Nederland naar hun mening als geen ander. He bevestigt dit: “Begin dit jaar ben ik mee geweest met een skitrip van de studievereniging. Veel sneeuw hebben we niet gezien. Overdag werd er >>
Chinese impressies: in McDonalds en in de metro
STUDEREN IN CHINA De Erasmus Universiteit heeft samenwerkingsovereenkomsten met twaalf Chinese universiteiten. Deze zijn vooral gespecialiseerd in rechten en bedrijfskunde. Onder meer met universiteiten in Hongkong, Peking en Sjanghai zijn banden. Voor studenten die op uitwisseling willen, bestaat er de mogelijkheid om bij het talencentrum van de EUR een beginnerscursus Chinees te volgen. Hierin wordt het MandarijnChinees geleerd, de officiële Chinese taal die in bijna heel China, Taiwan, Singapore en grote delen van Azië wordt gesproken. Alleen niet in Hong Kong; daar spreken ze namelijk Kantonees, maar gelukkig ook goed Engels. Kijk voor meer informatie op www. eur.nl/essc/ontplooiing/studerenbuitenland/
ACHTERGROND
14 oktober 2010 | 16
meestal geslapen en 's nachts dronk iedereen alcohol en belandde in elkaars bed. Dat vond ik eerlijk gezegd wel een beetje vreemd.” De Nederlandse eigenschap om gedachten uit te spreken, de open-mindedness, kan de nodige goedkeuring wegdragen van de Chinese studentes. Ruan: “Die directe manier van spreken was in het begin enorm wennen, maar vrij gauw begon ik er het voordeel van in te zien. Je begrijpt zo veel sneller wat mensen daadwerkelijk bedoelen. Het is in China doorgaans een stuk moeilijker om te zeggen waar het op staat.” Terug in China. Hoewel het openlijk uiten van emoties oorspronkelijk niet in hun cultuur zit, pikken de Chinezen die in Nederland verblijven het opvallend snel op. Nu Jing He weer onder haar Chinese vrienden is, wordt dat meteen door de groep opgemerkt. “Ze praat anders”, legt de twintigjarige Jo Deng, student bouwkunde aan de Chinese Spring City University, uit. “Meer over haar gevoel en hoe ze tegen dingen aankijkt. We zijn natuurlijk heel benieuwd naar wat ze daar in Nederland allemaal meemaakt. Op mijn universiteit leven jongens en meisjes een beetje langs elkaar heen. Studenten vinden het prettig om dicht bij de universiteit te leven De vader van Jing eet een stroopwafel (boven) Jing (l) met vriendinnen op straat in Shanghai
en het is daarnaast goedkoop. We slapen apart op de campus, waar je een kamer in een studentenflat deelt met drie tot zeven anderen. Je bed is een soort beklede plank, die tevens dient als boekenkast en mannen en vrouwen hebben eigen programma's. In Nederland schijnt het studentenleven veel meer gemengd te zijn.”
Dure merken Deng, die van top tot teen
Levi Strauss-kleding draagt, voelt zich nauw verwant met wat Chinezen ‘het Westen’ noemen. Daar passen de jongeren hun stijl op aan; met kledingmerken als Levi's, Wrangler en het eveneens Amerikaanse Lee. De originele kledingstukken welteverstaan, want met de Chinese imitaties willen ze niet op straat gezien worden. “Belabberde kwaliteit”, meent Deng, “en bovendien beroerd voor je imago.” Zijn vriendin Ling Lee is studente Business English aan dezelfde universiteit, maar excuseert zich meteen voor haar beperkte kennis van de Engelse taal. “Ik heb nog niet genoeg geoefend”, verdedigt ze zichzelf. Iedere she wordt door haar steevast aangeduid met he (omdat in het Mandarijn dit onderscheid niet voorkomt en slechts uit het zinsverband
‘In de ogen van Chinezen zullen Nederlanders wel aardappeleters blijven’
8 Verschillen tussen Nederlandse en Chinese student Chinese student
Nederlandse student
Is vaak heel stil in de les
Praat veel
Geeft geen commentaar op de docent
Gaat graag de discussie aan
Vindt loyaliteit belangrijk
Individualistisch
Emoties worden gezien als teken van zwakte
Affectief, vooral in privésituaties worden emoties getoond
Langetermijngericht
Kortetermijngericht
Een vriend op werk/school is ook thuis een vriend
Medestudenten zijn niet per se vrienden
Tijd is een flexibel iets; een afspraak is een uitgangspunt voor hoe het mogelijk zou kunnen gaan
Hecht belang aan op tijd komen; afspraak is afspraak
Actieve werkhouding
Liever lui dan moe
kan worden opgemaakt), maar dat weerhoudt haar er allerminst van om honderduit te praten over de dingen die haar bezighouden: mode, voornamelijk. Ze leest veel modebladen, vooral die afkomstig uit Europa en Amerika. De bekende Westerse merken zijn immens populair in China. Levensgrote reclame-uitingen van Prada, Gucci, Louis Vuitton domineren het straatbeeld in de grote steden. Alles is te koop, in enorme warenhuizen én op kleine markten – hoewel bij laatstgenoemde locaties het merklabeltje er negen van de tien keer door de verkopers zelf is opgenaaid. “Mijn vrienden zijn zó nieuwsgierig naar hoe jongeren er in Nederland bijlopen”, vertelt de IBEBstudente He. “Maar als ik ze dan vertel dat in Nederland studenten niet zoveel geven om dure merken, willen ze me niet geloven”, verzucht ze. “Volgens hen is Europa het walhalla van de haute couture en zijn alle studenten er ontzettend modieus. Ach ja, sommige opvattingen zijn nu eenmaal erg hardnekkig. Nederlanders denken vaak dat Chinezen niet zonder rijst of noedels kunnen, en in de ogen van Chinezen zullen Nederlanders voorlopig nog wel even een stel langzame aardappeleters blijven.”
ACHTERGROND
14 oktober 2010 | 17
'Studenten worden onverschillig gehouden' Sluipenderwijs moeten studenten steeds meer betalen voor hun studie. En omdat de maatregelen niet allemaal tegelijk worden genomen, komen studenten niet in opstand. Dat menen althans de voorzitters van de landelijke studentenorganisaties LSVb en ISO. tekst Bas Belleman/HOP illustratie Bas van der Schot
W
at er ook gaat gebeuren in de politiek, het is duidelijk dat het hoger onderwijs niet ongeschonden door de storm van bezuinigingen zal komen. Wat kunnen de studenten
daaraan doen? Actievoeren, stelt Sander Breur van de Landelijke Studenten Vakbond. Allereerst blijven praten, vindt Guy Hendricks van het Interstedelijk Studenten Overleg. Hun aanpak verschilt, maar hun visie op het hoger onderwijs verdedigen ze gebroederlijk. “De politiek draait aan allerlei knoppen en bezuinigt her en der”, zegt Hendricks. “Het is moeilijk te voorspellen wat daarvan het gevolg zal zijn.” “Als ik studenten vertel wat er allemaal op hen afkomt, zie ik woede”, voegt Breur daaraan toe. Vooralsnog houden de studentenleiders de moed erin. Er ligt alleen een regeerakkoord en de wetten zijn
van deze maatregel zal zijn dat studenten hun scriptie afraffelen en met een zesje afstuderen. We wilden toch van die zesjescultuur af?” Daar sluit Hendricks zich bij aan. “Er zijn 644 duizend studenten in Nederland. Het is nu eenmaal een feit dat niet iedereen zijn studie op tijd zal afronden. Bovendien zullen studenten aarzelen om er bestuurs- of vrijwilligerswerk naast te doen. Jezelf ontplooien kan je duizenden euro’s gaan kosten.”
Selectie Ook voor selectie aan de poort, waar het komende kabinet meer mogelijkheden voor wil scheppen, hebben ze geen goed woord over. Breur: “Universiteiten en hogescholen zouden dan meer geld en tijd moeten vrijmaken om studenten te selecteren. Maar als je instellingen nu vraagt of ze goede studiekeuzegesprekken willen voeren,
‘Ze zijn de boel stelselmatig aan het afbreken’ nog niet door de Tweede Kamer. Ze zien nog wel mogelijkheden om de pijn te verzachten. En dat is nodig ook, vinden ze. Samen schamperen ze over de voorgenomen verhoging van het collegegeld voor studenten die meer dan een jaar vertraging oplopen. “Symptoombestrijding”, typeert Breur. “Ze zeggen van bovenaf: ‘Die studenten hebben gebrek aan motivatie, laten we ze daarom een financiële strop omhangen.’ Politici kunnen beter kijken naar waar die motivatie vandaan moet komen. Je loopt niet warm voor acht uur college in de week. En het belangrijkste gevolg
vinden ze dat te duur. Dat is jammer, want in zulke gesprekken kun je studenten nog eens goed uitleggen wat de opleiding inhoudt, zodat zij zelf de keuze kunnen maken. Dan hoef je niet te selecteren.” “Als de helft van de studenten de eindstreep niet haalt”, redeneert Hendricks, “dan is er iets mis met de studiekeuzevoorlichting. Dat los je niet op door te selecteren, maar door beter voor te lichten.” En dan hebben ze het nog niet eens gehad over het schrappen van de basisbeurs voor masterstudenten. “De jongeren van nu moeten de crisis en de vergrij-
zing betalen”, zegt Breur. “Moet je die ook nog eens met een veel hogere studieschuld opzadelen?” Hendricks is ‘altijd bereid mee te denken’ over een nieuw stelsel voor de studiefinanciering, maar vindt het schrappen van de basisbeurs ondoordacht: “Wat als bachelors nu geen masteropleiding meer kiezen? Nogmaals, de gevolgen zijn niet goed te voorspellen.”
Boos Als zij zelf zo boos zijn om alle voorgenomen maatregelen, waarom lukt het hen dan niet om een paar duizend studenten voor een demonstratie op te trommelen? Waarom blijven studenten zo passief en verzetten ze zich niet? “Daar denken we vaak over na”, verzucht Breur. En Hendricks kan ook alleen maar gissen. Het zit niet meer in de cultuur, denken ze. In andere sectoren zie je ook zelden nog grote acties. Bovendien heeft de politiek geleerd van de massademonstraties in de jaren tachtig: de bezuinigingen worden nu stukje bij beetje doorgevoerd, zodat ze minder hard aankomen. Zo houden politici studenten onverschillig. “Ze zijn de boel stelselmatig aan het afbreken”, zegt Hendricks, “maar zorgen dat het niet als een schok aankomt. Ze schaffen de basisbeurs niet helemaal af, maar alleen voor studenten die straks een master gaan volgen.” Toch heeft Breur de hoop dat de volgende generatie studenten weer idealistischer is. “Kijk naar de acties van de scholieren tegen de 1040-urennorm. Die gaan straks studeren.” Maar ook de huidige studenten wil hij niet afschrijven. “Als een student dit leest, moet hij zich eens afvragen wat de plannen voor zichzelf en zijn broertje of zusje betekenen. Durft hij de strijd aan te gaan, door een brief te schrijven, of de barricade op te gaan?”
ACHTERGROND
14 oktober 2010 | 18
Geld is mijn enige drijfveer Meer dan twintig jaar na Wall Street draait het vervolg van Oliver Stone’s cultklassieker in de bioscoop. En wat blijkt: de student van nu wil nog steeds de nieuwe Gordon Gekko worden. “Mijn sociale leven krijg ik daarna wel weer op de rails.” tekst Geert Maarse fotografie Ronald van den Heerik
G
uyneau de Zeeuw (19) wil rijk worden. Schathemeltje rijk het liefst. En het maakt hem niet uit hoe. Principes vindt de tweedejaars bedrijfskunde onzin, in moreel besef gelooft hij niet. Nou vooruit: bij de kans op een gevangenisstraf ligt misschien de grens. Misschien, want als hij de mogelijkheid krijgt om geld te verdienen aan een oorlog, aan de ellende van anderen, hoeft hij geen drie keer na te denken. “Ik zou er geen probleem mee hebben om in de wapenhandel te zitten.” Hebzucht is een deugd, zei Gordon Gekko in 1987. De met een Oscar bekroonde rol van Michael Douglas vertegenwoordigde in Wall Street alles wat volgens regisseur Oliver Stone slecht was aan het kapitalisme. Ruim twintig jaar en twee economische crises later is die overtuiging nog steeds springlevend. Toen Stone naar New York terugkeerde voor een vervolg schrok hij zich te pletter. De inhaligheid die in de jaren tachtig nog uitzonderlijk was, was gemeengoed geworden. De beursvloer van de 21e eeuw was niet alleen omvangrijker en complexer, maar stond bovendien vol met mensen die greed tot bestaansrecht hadden verheven.
Paradijs Wie verwacht had dat de economische crisis, ingezet met de val van de Amerikaanse bank Lehman Brothers, het geloof in het kapitalisme aan het wankelen had gebracht, komt bedrogen uit. Natuurlijk, tijdschriften als De Groene Amsterdammer durfden het aan om de bebaarde kop van Karl Marx weer uit af te stoffen en op de cover te zetten. Maar echt serieus genomen werd het niet. De Zeeuw is niet de enige die openhartig is over zijn inhaligheid. Bij B&R Beurs, de beleggingsclub van EUR-studenten waar hij lid van is, is het geloof in de vrije markt boven elke twijfel verheven. Ze zien de wereld in Stone’s twee films als een paradijs, niet als een waarschuwing. Ze leven bij het credo van Adam Smith en Milton Friedman: de wereld wordt er beter van als elk individu doet wat voor hem het beste is. Of, in de woorden van Gordon Gekko: greed is good. Als het aan Dennis Mohnen (25) ligt, staat hij morgen al tussen de bankiers op Wall Street. Mohnen is masterstudent Financial Economics en wil het allemaal: de drukte, de energie, de status, de spanning, het entertainment. Honderd uur werken? Geen probleem. Het contact met je familie tijdelijk verbreken? Prima.
ACHTERGROND
14 oktober 2010 | 19
Van links naar rechts Guyneau de Zeeuw: “Als ik het dubbele kan verdienen door van 7 uur 's ochtends tot 7 uur 's avonds te werken, dan ga ik daar voor.” Dennis Mohnen: “Hoe gaaf is het als je een galadiner of een borrel als werkuren kunt declareren?” Lenny Graauw: “Geld speelt op een gegeven moment geen rol meer. Je hebt toch geen tijd om het op te maken.”
Hij komt uit Kaatsheuvel, een klein dorpje in Brabant. Vrienden van vroeger hebben een koophuis, er raken mensen zwanger. “Dan denk ik: waar begin je aan? De enige manier om geld te verdienen is door risico te nemen. Toen ik in Rotterdam kwam wonen, ging er een wereld voor me open. De koopzondag; mensen die om drie uur ’s nachts nog op straat lopen. In New York is dat achthonderd keer overweldigender. Alles gaat om geld in die stad. En ik weet van mezelf dat geld mijn enige drijfveer is.” Mohnen is niet het type dat je direct met de hectische wereld van hedge funds en asset managers zou associëren. Hij heeft vriendelijke bruine ogen en een ontwapenende glimlach. Op de avond dat we hem spreken komt hij met zijn vrienden uit de bios zetten, en draagt hij een spijkerbroek en een donker vest waarmee hij niet zou misstaan bij een college geschiedenis of filosofie. Door zijn zachte, Brabantse tongval klinkt hij bescheiden. Hij noemt zichzelf introvert. En toch, wat hij zegt liegt er niet om. “Ik vergelijk
mezelf met Gordon Gekko in de eerste Wall Street-film. Handelen met voorkennis is niet ethisch, maar het is wel ontzettend lucratief. Als het me lukt om in New York terecht te komen, zou het zomaar kunnen dat ik binnen vijf jaar gepakt wordt voor side trading.”
Geldzucht De kans dat de honderden Rotterdamse
financiële studenten allemaal op de 'heilige grond' van Londen, New York, Hongkong of Chicago terechtkomen is klein. Lang niet iedereen zal de kracht hebben om door te stoten naar de top, zegt Willem Verschoor, hoogleraar Finance aan de EUR. Feit is dat ze het wel willen. Dat ze schaamteloos uitkomen voor hun geldzucht en hun ambities niet omkleden met maatschappelijk verantwoorde modetermen als duurzaamheid en microkrediet. Wat is er gebeurd met het idee dat de hedendaagse student niet alleen carrière wil maken, maar ook tijd inruimt voor >>
STUDENTEN OP DE BEURS B&R Beurs is de enige studentenbeleggingsclub van Rotterdam. De basis van de vereniging wordt gevormd door disputen, waarmee praktische beleggingservaring opgedaan wordt. Met de gezamenlijke inleg van de leden (€ 300 per persoon) worden fondsen aangekocht en verkocht. Lenny Graauw, Dennis Mohnen en Guyneau de Zeeuw zijn lid van Borsa Valori, het dispuut dat afgelopen jaar de beste resultaten behaalde.
ACHTERGROND
MONEY NEVER SLEEPS Ironisch genoeg was Wall Street (met Michael Douglas en Charlie Sheen) in 1987 bedoeld als aanklacht tegen het oprukkende kapitalisme en de geldbeluste New Yorkse yuppencultuur. Maar regisseur Oliver Stone moest met lede ogen toezien hoe een hele generatie jonge carrièrejagers – met bretels en brylcreem in het haar – aan de haal ging met zijn Gordon Gekko en diens credo ‘Greed is good’. Ruim twintig jaar na dato is er een vervolg: Wall Street: Money Never Sleeps. Nadat hij zijn lange gevangenisstraf heeft uitgezeten komt Gekko als een buitenstaander terecht in de financiële wereld die hij ooit domineerde. Hij lijkt zijn leven gebeterd te hebben en geeft lezingen over zijn boek Is Greed Good? Stone windt er geen doekjes om: hij laat hem uitleggen waarom het financiële systeem tot in de kern verrot is. Om de relatie met zijn dochter Winnie te verbeteren, werkt Gekko samen met haar verloofde, de ambitieuze jonge belegger Jacob (Shia LaBeouf). De vervolfilm is daardoor minder een maatschappelijk pamflet dan het eerste deel. De grote vraag is: heeft Gekko zijn leven gebeterd of niet?
14 oktober 2010 | 20
vriendschappen, reizen en zingeving? “Natuurlijk is er een enkeling die voor groene energie gaat”, zegt Verschoor. “Maar het grootste deel wordt nog steeds aangetrokken door het geld en de glamour. Dat staat los van het tijdsbeeld.” Lenny Graauw (28) beseft dat hij een enorme drive nodig heeft om de zware omstandigheden te trotseren. Het zal even omschakelen zijn, maar met een universitair diploma op zak ga je toch niet voor de regelmaat van een 40-urige werkweek? Volgens de premasterstudent Financial Economics heeft 80 procent van de investment bankers geen relatie. “Als je kiest voor de financiële wereld moet je dingen opgeven. Je hebt te maken met markten aan de andere kant van de wereld. Er moeten à la minute beslissingen genomen worden. Dat betekent dat je soms om vier uur ’s nachts een deal aan het voorbereiden bent. De eerste paar jaar moet je keihard werken. Tachtig uur is niets. Je raakt vrienden kwijt als je twee keer zoveel werkt als andere mensen. Maar je krijgt er nieuwe bij: je collega’s, die dezelfde opofferingen doen.” Mohnen, lachend: “We hebben vanuit onze studie met regelmaat recruitment events. Een van die gasten liet in een presentatie zijn agenda zien. Op dinsdagavond dansen met zijn vriendin, dat was zijn enige vrijetijdsbesteding. Maar dat moest hij dan wel inplannen.”
Bonussen De financiële wereld liep de
afgelopen jaren nogal wat butsen in het imago op. De bizar hoge bonussen, het droste-effect van de eindeloze herfinancieringen, de schandalen rond fraudeurs als Jérôme Kerviel en Bernard Madoff – ze leidden bij veel mensen tot de overtuiging dat er geen wezenlijk onderscheid bestaat tussen de snelle handelaren op Wall Street en de bezoekers van een illegale Chinese gokhal. De traders van de toekomst kennen de kritiek. Maar men moet niet denken in termen van goed en kwaad, zeggen ze. Het is een systeem waar je niet omheen kunt, wat je moet accepteren. Mohnen: “Er komt binnen een paar jaar heus wel weer een crisis. Maar je hebt geen stijgende aandelenkoersen nodig om geld te verdienen. Als je de bubbles vooraf ziet aankomen, kun je daarop inzetten. Het enige wat ik me afvraag is: hoe kom ik bij de mensen terecht die dat kunnen?” Het is een ontzettend intrigerende tak van sport, zegt Graauw, die graag als analist aan de slag wil. Het lijkt hem geweldig om op basis van inschattingen en rekenmodellen de marktwaarde van een bedrijf vast kunnen stellen. Maar ook hij heeft niet de illusie dat het in de financiële sector wemelt van de wereldverbeteraars. “Als je doorgraaft kom je uit op één motief: hebzucht.” En daar is niets mis mee, vindt Guyneau de Zeeuw. Dat mensen er nu zo over zeuren, komt alleen omdat het systeem tijdelijk minder geld oplevert dan in de goede tijden. “Maar het zit nu eenmaal in de
mens om meer te willen, zich te onderscheiden van de rest. Dat houdt de economie draaiende. Het is de basis van het kapitalistische systeem.”
‘Handelen met voorkennis is niet ethisch, maar het is wel ontzettend lucratief’ Advertenties
Leerzame commerciële bijbaan voor naast je studie? WSB Solu ons WSB Solu ons is geves gd in HardinxveldGiessendam, en voorziet in de complete automa sering van organisa es. Vanuit de divisie Business Solu ons doen we dat op basis van Microso Dynamics NAV, een uniek en schaalbaar ERP-systeem dat op iedere organisa e kan worden afgestemd. Voor deze divisie zoeken wij commercieel talent. Func e omschrijving Als commercieel medewerker Business Solu ons zijn jouw voornaamste taken: • Je beheert jouw eigen portefeuille met leads. • Je plant afspraken in voor account managers. • Je vergaart informa e voor de account managers ter voorbereiding op afspraken. Ideale kandidaat Je bent HBO of WO student (bij voorkeur bedrijfskunde, bedrijfseconomie etc.) en zoekt een uitdagende baan voor naast je studie. Je bent minimaal 12 uur per week beschikbaar jdens kantooruren. Je beschikt over uitstekende communica eve vaardigheden en hebt een commerciële en klantgerichte instelling. Solliciteren? Mail je CV naar r.deklein@wsb-solu ons.nl om te solliciteren op deze leuke bijbaan!
VERKEERSSCHOOL AVANTI Hoog slagingspercentage bij het eerste examen (55 - 60%). Diverse rijopleidingen. Examendatum direct bekend. Stadhoudersweg 6e. Telefoon (010) 4673820 / 4679448, e-mail:
[email protected], www.avantirijschool.nl
Goed betaalde studentenbaan? Direct aan de slag? Bel Palm Professionals! 010-2188085
14 oktober 2010 | 21
CHRIJDE TS
#
ND
VOOR
WETENSCHAP
IN Z IC H T
Hoe de Homo Economicus weer gewoon een mens werd De Homo Economicus bestaat niet. Deze in alle gevallen volstrekt rationeel handelende klassiek economische mens werd begin jaren tachtig door de feiten ingehaald. Tegenwoordig trachten economen met behulp van inzichten uit de psychologie en sociologie het onvoorspelbare en irrationele menselijk gedrag in modellen te vatten. Over hoe de opkomst van de gedragseconomie een heel vakgebied veranderde. text George van Hal illustraties UNIT20.
Jarenlang dacht men te kunnen voorspellen hoe mensen in economische situaties zouden handelen. De rationele keuzetheorie, de overtuiging dat mensen voor zichzelf de meest gunstige keuzes maken zolang ze maar voldoende informatie hebben, was alleenheerser over het economisch landschap. Een landschap dat bewoond werd door de Homo Economicus; een persoon die (mits goed geïnformeerd) altijd volkomen rationele beslissen maakt. Natuurlijk was die Homo Economicus een enigszins geïdealiseerd geval, maar dat deed niets af aan zijn status als boegbeeld van de gevestigde economische berekeningen en theorieën. Zelfs als de resultaten bij het testen van economische modellen soms wat minder logische keuzes lieten zien, kon dat worden afgedaan als ruis rond de ideale keus. Sinds 1979 weet men beter. De gekke, niet-rationele uitkomsten vormden geen ruis, maar toonden aan dat in het economisch denken een onvermoede systeemfout was geslopen. De eersten die onraad roken waren de economen Kahneman en Tversky die in in dat jaar in het toonaangevende tijdschrift Econometrica hun resultaten publiceerden. Zij deden onderzoek naar een nieuw model dat de beslissin-
gen van mensen onder druk van risico probeerde te verklaren. En wat bleek: hun zogenaamde prospect theory toonde aan dat de risicoanalyse van mensen helemaal niet rechtlijnig en logisch was. Mensen bleken niet zo goed met kansen te kunnen omgaan. “In tegenstelling tot wat je zou verwachten, zijn we veel gevoeliger voor een kansreductie van 1 procent naar 0 procent, dan voor een reductie van 5 procent naar 4 procent”, legt hoogleraar gedragseconomie Han Bleichrodt van de Erasmus School of Economics (ESE) uit. “Die behoefte aan zekerheid verklaart ook waarom mensen zoveel verzekeringen afsluiten; men probeert alle risico’s uit te sluiten.” Bovendien hebben mensen een grote afkeer van mogelijke verliezen. Door deze zogenaamde loss aversion, zo bleek uit later onderzoek, wegen die mogelijke verliezen bij het nemen van beslissingen ongeveer tweemaal zo zwaar als mogelijke winsten.
Golfbeweging Deze ideeën veroorzaakten een kleine revolutie. De gedragseconomie, het nieuwe vakgebied dat uit die revolutie ontstond, werd razendsnel in de mainstream economie opgenomen. “In de top
>>
WETENSCHAP
14 oktober 2010 | 22
INHOUD
TAXICHAUFFEURS Een goed voorbeeld van de irrationaliteit die bij mensen ingebakken zit, is te vinden in het gedrag van taxichauffeurs. “Je zou verwachten dat zij op een dag dat er veel vraag is, zoveel mogelijk ritten zouden rijden”, vertelt Han Bleichrodt. Maar niets is minder waar. De chauffeurs blijken een target income in hun hoofd te hebben; een bedrag dat zij die dag graag willen verdienen. “Als er veel vraag is, bereiken ze dat bedrag eerder en stoppen er dan mee, terwijl ze op een slappe dag langer doorgaan totdat ze hun target income bereikt hebben. Dat is niet rationeel.” Robert Dur komt met een ander voorbeeld. “In de VS was het gebruikelijk dat werknemers die aan een nieuwe baan begonnen, zichzelf zouden inschrijven voor een pensioenregeling en daarbij zouden aangeven hoeveel premie ze wilden betalen.” De standaardkeuze bij niet reageren was dat men geen pensioenregeling afsloot. Als experiment ging men bekijken wat er zou gebeuren als de standaardkeuze veranderd zou worden naar een pensioenregeling met een vooraf bepaald premiepercentage. “Volgens de standaard economische theorie zou die verandering niets uit moeten maken. Een kruisje zetten op een formulier is een kleine moeite, zeker wanneer je het afzet tegen het belang van de beslissing”, vertelt Dur. Desondanks bleek al snel dat het aantal afgesloten premies met 50 procent omhoog ging. Ook het standaard betaalpercentage piekte rond de voorgeschreven keus. Kortom: men handelde uit gemak en niet uit een rationele overweging. “Dat betekent ook dat overheden bij de invoering van regelingen goed moeten opletten. Men heeft de verantwoordelijkheid om dat soort regelingen goed in te richten en na te denken: ‘wat is het beste voor mensen?’”
30 van beste tijdschriften over economie, bevat tegenwoordig zo’n 25 tot 30 procent van de artikelen tenminste een gedragseconomisch gedeelte”, vertelt hoogleraar economie Robert Dur. De snelle opkomst van het nieuwe vakgebied kan volgens Dur worden verklaard doordat de irrationaliteit van mensen geen compleet nieuw idee was, maar meer eentje die al jarenlang op een laag pitje in het economisch onderbewustzijn sluimerde. Ondanks dat het voor de publicatie van Kahneman en Tversky in 1979 nog zeer ongebruikelijk was dat economen buiten het rationele raamwerk dachten, zijn veel verder terug in de economische historie namelijk wel degelijk al de eerste kiemen van het huidige vakgebied te vinden. Dur: “Ten tijde van Adam Smith in de achttiende eeuw werd ook al toegelaten dat de mens niet altijd perfect rationeel zou handelen.” De alleenheerschappij van de Homo Economicus duurde uiteindelijk zo’n 100 á 150 jaar. En hoewel dankzij de opkomst en vernieuwingen van de gedragseconomie het beeld kan ontstaan dat overoptimistische economen in die periode hun tijd verdeden door met overgeïdealiseerde modellen een wereld te beschrijven die helemaal niet bleek te bestaan, werd wel degelijk veel vooruitgang geboekt. Sterker nog: zonder de stevige basis die klassieke economen legden door de wereld iets eenvoudiger voor te stellen dan hij werkelijk was, had men het systeem waarschijnlijk nooit zo goed leren begrijpen, meent Dur. “Traditionele, neo-klassieke economen geloven zelf óók niet dat al hun theorieën en modellen de werkelijkheid beschrijven. Maar ze nemen die dingen wél aan om zo de zaken te vereenvoudigen.” Logisch, want waar de Homo Economicus een perfect voorspelbaar wezen is, is de gewone mens dat zeker niet. Desondanks bleek de afgelopen jaren al dat dat onvoorspelbare gedrag met wat goede wil nog best te modelleren is door gretig leentjebuur te spelen bij andere sociale wetenschappen als psychologie en sociologie, die al langer met dat bijltje hakten.
ze zich gaan gedragen zoals eígenlijk het beste zou zijn. “David Cameron, de nieuwe premier in Engeland, heeft zich daar bijvoorbeeld veel door laten beïnvloeden en noemde het boek vaak in zijn toespraken”, vertelt Bleichrodt. “Een beetje banaal, maar een goed voorbeeld van dergelijke gedragsbeïnvloeding is de vlieg die tegenwoordig in veel urinoirs gedrukt staat. Daar gaan mannen op richten en voorkomen zo onnodig spetteren.” Als minder banale voorbeelden noemt Bleichrodt een wet om mensen orgaandonor te laten worden tenzij ze zich afmelden (in plaats van andersom), of het verplaatsen van het ongezonde snoepgoed dat nu vaak in supermarkten bij de kassa’s ligt waar men in de rij staat te wachten. In de praktijk gaat het bij dit type gedragsbeïnvloeding dus meestal slechts om het subtiel aanpassen van de ‘standaardoptie’ waar mensen zonder verder na te denken bijna automatisch voor kiezen. Maar hoewel het maar zeer kleine veranderingen betreft, brengen dergelijke bewuste ingrepen wel zekere ethische issues mee. “Gedragsbeïnvloeding heeft een zeker paternalistisch randje”, vindt Bleichrodt. “Sommige econo-
‘Traditionele, neoklassieke economen geloven zelf óók niet dat al hun theorieën en modellen de werkelijkheid beschrijven’ Leven en dood
Bleichrodt houdt zich in zijn dagelijkse academisch bestaan bezig met het modelleren van het economisch gedrag van de irrationele mens. Hij maakt in zijn onderzoek een belangrijk onderscheid tussen wat mensen écht doen en het 'normatieve aspect': hoe mensen zich eígenlijk zouden moeten gedragen. De belangrijkste vraag? Hoe je die twee inzichten met elkaar moet verzoenen. Het nieuwe toverwoord daarbij is gedragsbeïnvloeding. Economen Cus Sunstein en Richard Thaler schreven samen het invloedrijke boek Nudge. Het centrale vraagstuk is hoe je het gedrag van mensen zó kunt beïnvloeden dat
men en filosofen menen daarom dat je het niet mag doen. Anderen zouden echter antwoorden dat de vrije keuze er nog altijd is, alleen dat de default optie nu veranderd is.” Dat er een stevige zaak te maken is van het veranderen en sturen van menselijk handelen, weet Bleichrodt uit zijn achtergrond in de medische besliskunde. Daar kan de ‘juiste’ keuze – wel of geen operatie nemen, wel of geen risico nemen met een experimentele behandelmethode, enzovoorts – namelijk zomaar het verschil betekenen tussen leven en dood. Omdat het beslisproces zowel bij medische als economische vraagstukken als twee druppels water op elkaar lijkt, zit Bleichrodt nog altijd één dag in de
WETENSCHAP
week gedetacheerd bij het iBMG. Een goed voorbeeld van de onderlinge verstrengeling van de vakgebieden is te vinden rond de introductie van een nieuw medicijn. Daar moet het product naast klinisch effectief tegenwoordig ook economisch effectief zijn, waarbij de kosten en de baten van een medicijn tegen elkaar af worden gezet. De baten van een medicijn laten zich echter lastig in getallen uitdrukken, dus probeert men dat via een omweg. De huidige methode daarvoor is gebaseerd op de zogenaamde standard gamble; de uitslag van een theoretisch menselijk beslisproces dat zeer sterk lijkt op de economische beslisprocessen waar Bleichrodt als gedragseconoom dagelijks mee te maken krijgt. “Hoe erg het is om de rest van je leven blind te zijn, wordt ingeschat op grond van het antwoord van proefpersonen op een vraag”, legt Bleichrodt uit. Die vraag luidt als volgt: stel je bent blind en hebt een kans 'p' op volledig zicht na een operatie, maar een kans (1-p) op overlijden. Hoe groot moet p bij die specifieke aandoening dan zijn om de operatie aan te willen gaan? Met andere woorden: welke sterftekans is men bereid te accepteren om zonder de aandoening verder te kunnen leven? “Wanneer de uitslag is dat de operatie acceptabel is vanaf een p van 90 procent, dan is de uitkomst van de standard gamble: oh, blind zijn is niet zo erg, want het heeft nog 90 procent van de waarde van een gezond leven”, legt Bleichrodt uit. De uitslag van het theoretische beslisproces is zo een maat voor hoe erg een aandoening precies is, en dus tegelijkertijd een kwantitatieve maat voor hoe groot de baten zijn van een medicijn tégen die aandoening. “Ik zeg dan: dat klopt niet. Blind zijn is wél erg, alleen speelt hier mee dat mensen loss aversion hebben en niet zo goed met kansen om kunnen gaan.” Omdat de uitslag ‘dood’ een groot verlies is ten opzichte van ‘leven met blindheid’, schatten mensen hun kansen – net als bij economische beslissingen – niet juist in. De truc is dan om in te schatten hoe groot die loss aversion is en hoe sterk de verwarring over de kansen meespeelt. “Als je dat allemaal meerekent, komen wij uit op een waarde voor p van ongeveer 65 procent. Dat is wel wat anders, en het impliceert dat je veel meer aandacht aan de bestrijding van blindheid moet besteden dan wat de traditionele modellen zeggen.”
Voorkeuren
Hoewel het belang van het juist toepassen en modelleren van loss aversion en het voortborduren op de prospect theory van Kahneman en Tversky groot is, is het huidig gedragseconomisch vakgebied veel breder dan de oorspronkelijke aanstichters hadden kunnen vermoeden. Zo komt bij personeelsbeleid, het onderzoeksgebied van Dur, een hele andere tak van dit nieuw economisch gebied om de hoek kijken. Ging men er in de klassieke economie nog vanuit dat personeel werken vervelend vond en geld verdienen leuk, tegenwoordig laten de gedragseconomische modellen toe dat mensen veel complexer in elkaar zitten. “Sommige werknemers vinden werken bijvoorbeeld wél leuk”, lacht Dur. “En naast geld verdienen kunnen ook andere zaken een rol spelen, zoals de sociale contacten met collega’s, de mogelijkheid om je stempel op >>
14 oktober 2010 | 23
DE INSPIRATIE
Elke Geraerts is universitair docent klinische psychologie en doet onderzoek naar het geheugen, traumatische ervaringen, depressie en angst. Geraerts vindt het belangrijk dat haar onderzoek ook werkelijk nut heeft voor de maatschappij. “Ik zal geen onderzoek doen dat alleen interessant is voor de wetenschap”, zegt ze. Haar onderzoek naar kindermisbruik wordt bijvoorbeeld bij rechtszaken gebruikt. “We ontdekten hoe het met redelijke zekerheid vast te stellen is welke herinneringen authentiek zijn en welke aangepraat zijn door therapeuten.” Ze geeft hier samen met collega’s workshops over aan advocaten en rechters. Ook haar net begonnen onderzoek naar angst en depressie zal goed toe te pas-
DE STELLING 'Zolang emancipatie in de wetenschap beperkt is tot het commentaar dat waar ‘hij’ staat in een artikel ook ‘zij’ moet worden gelezen, is het daarmee treurig gesteld'
Stelling van Hester M. van de Bovenkamp in haar proefschrift The Limits of Patient Power. Examining Active Citizenship in Dutch Health Care.
sen zijn in de praktijk. “Depressie is namelijk de meest voorkomende stoornis. We proberen trainingen te ontwikkelen om denkprocessen te veranderen.” De helft van haar werk is colleges geven. “Studenten kunnen mij echt inspireren met hun enthousiasme. Ze komen vaak met leuke, onverwachte vragen. Dat geldt ook voor leken als familieleden en vrienden, of iemand die ik in het vliegtuig spreek als ik bijvoorbeeld naar een congres in de Verenigde Staten ga.” Gerearts is ook lid van de Universiteitsraad en de Opleidingscommissie. “Door verschillende dingen te combineren, werk ik optimaler.” Ze heeft het Clinical Cognition Lab opgericht voor studenten en promovendi van de EUR die onderzoek doen naar dezelfde onderwerpen als zij. “We komen regelmatig bij elkaar om te horen waar iedereen mee bezig is. In een community word je meer geïnspireerd dan als je alleen werkt. Ik zou dan ook niet snel een onderzoek alleen uitvoeren.” TL
“
Een symbolische non-discussie” noemt Van de Bovenkamp het om in plaats van ‘hij’ in wetenschappelijke artikelen ‘hij/zij’ of alleen ‘zij’ te schrijven. “Dan maak je er zo’n politiek correct punt van. Het wekt de indruk dat je goed bezig bent, maar ondertussen blijft het slecht gesteld met de emancipatie in de wetenschap.” Op het gebied van benoemingen op Nederlandse universiteiten is het bijvoorbeeld nog steeds voor een groot deel een old-boys network, zegt de promovenda van het iBMG. “Daarnaast word je als wetenschapper afgerekend op publicatiecijfers. Maar als vrouw ben je er door zwangerschap vaak enige tijd uit. Daar zou voor gecorrigeerd moeten worden.” Ook spelen volgens haar zogenaamde mannelijke waarden nog een rol in de wetenschap. “Mannen praten vaak harder en nemen vaker het woord. Het gaat soms meer om kwantiteit dan om kwaliteit.” Ook buiten de universiteit zou het volgens Vand e Bovenkamp nog beter kunnen met de emancipatie. “Ik zou het jammer vinden als vrouwen gaan stoppen met werken omdat de kinderopvang duurder wordt. Ik denk echter niet dat je per se gelukkiger wordt van fulltime werken, zoals Heleen Mees wil. Maar wanneer het geen eigen keuze is, is het jammer dat er in Nederland meer vrouwen dan mannen in deeltijd werken.” TL
WETENSCHAP
14 oktober 2010 | 24
INHOUD KIM PUTTERS iets te drukken, de relatieve positie van een werknemer in het bedrijf en de salarissen van collega’s en je baas. In dat laatste geval is het bijvoorbeeld ook belangrijk hoe het gedrag van de werknemer het salaris van de baas beïnvloedt.” Kortom: de voorkeurensets die mee kunnen spelen in beslissingen van werknemers, en die nodig zijn voor managers en bedrijven om een goed personeelsbeleid neer te zetten, worden steeds breder. De opgave voor Dur en collega’s is om dergelijke voorkeuren te ontdekken en te veralgemeniseren. “Je kunt ieder fenomeen wel met een nieuwe voorkeur proberen te verklaren, maar voor je het weet zit je met één specifieke voorkeur voor elk specifiek probleem. Je wilt graag weten of die voorkeuren algemener zijn en dus testen we ze ook in een andere context.” Binnen zijn onderzoek zoekt Dur antwoord op vragen als ‘wie wil er voor de overheid wer-
Werkelijkheid Dé grote uitdaging voor de komende jaren ligt voor zowel Bleichrodt als Dur op het gebied van het testen van de gedragseconomische modellen en theorieën. Zo is Dur er bijvoorbeeld nog lang niet van overtuigd dat de prospect theory, waar Bleichrodt veel mee werkt, daadwerkelijk beter is dan het klassieke alternatief. “Onder kunstmatige omstandigheden werkt het prima, maar in praktijksituaties is het nog altijd niet bewezen.” Als voorbeeld geeft Dur het modelleren van loss aversion. “De vraag is altijd: loss ten opzichte van wát? Er is een referentiepunt nodig en dat is niet altijd stabiel.” Heb je bijvoorbeeld net de loterij gewonnen, dan zal het referentiepunt voor een acceptabel verlies veranderen. Maar hoe snel dat gebeurt is niet bekend. Dur meent daarom dat het de komende jaren heel belangrijk wordt om theorieën en implica-
‘Gedragsbeïnvloeding heeft een zeker paternalistisch randje’ ken?’, ‘hoe gaan mensen met elkaar om op de werkvloer?’, of: ‘wanneer moet je investeren in sociale relaties?’ En: moet je mensen dan juist in teams indelen of individueler? Om antwoorden te vinden, gaat hij empirisch aan de slag. “We doen veel experimenten waarin we met een organisatie samenwerken”, legt Dur uit. Daarvoor verandert hij iets in een deel van de organisatie, zoals bijvoorbeeld het vervangen van een individuele prestatiebeloning door een teambeloning, en vergelijkt de uitkomsten met die in de rest van de organisatie. Het eindresultaat is harde data over bijvoorbeeld productiviteit, maar ook zachtere dingen. “We krijgen ook data uit enquêtes, waarin we vragen of de werknemers gelukkig zijn, en hoe het staat met de sociale relaties binnen het bedrijf.”
ties te toetsen aan de werkelijkheid. “We moeten de stap maken van laboratorium naar veld.” Bleichrodt is het daarmee eens. “De test voor de gedragseconomie in de komende jaren is om de inzichten die we verkrijgen, in te bouwen in economische modellen en zo voorspellingen te doen voor de toekomst. Het is één ding om te verklaren en aan te tonen dat de oude modellen niet werken, maar nieuwe modellen maken die goed voorspellen, is veel lastiger.” Bovendien zou hij graag zien dat de nieuwe inzichten écht gebruikt gaan worden in beleid. “In de eerste plaats moet ik collega’s en beleidsmakers overtuigen dat onze theorieën gebruikt moeten worden, maar vooral ook dat ze gebruikt kúnnen worden.” Daarvoor moet het toepassen zo makkelijk mogelijk worden. Het uitrekenen van met loss aversion aangepaste kansen, zoals bij de standard gamble test, is tegenwoordig niet lastiger dan het invoeren van een paar waarden in een spreadsheet. “Op die manier kun je tot concrete methoden komen die in beleid kunnen worden gebruikt.” Of de huidige gedragseconomische modellen van mannen als Dur en Bleichrodt nu een succes worden of niet, de veranderingen die de gedragseconomie in het economisch denken aanbracht, lijken vooralsnog onomkeerbaar. In 2002 won Kahneman voor zijn bijdrage aan de oorsprong van het vakgebied daarom zelfs de Nobelprijs voor de economie. Helaas was Tversky toen al overleden.
Jurk of jerk? Mijn neefje van vijf jaar loopt bij me binnen. Hij ziet in de gang mijn toga hangen en zegt: ‘Ome Kim, moet jij je jurk weer eens aan?’. Grappig als die vraag je wordt gesteld. Moet je je jurk aan? Nee, het is zeker geen moeten. Het voelt eerder als ‘mogen’, als iets bijzonders en eervols. Dat is toch eigenlijk een raar mechanisme. Je trekt mensen een uniform of toga aan en ze gaan zich anders voelen (en soms gedragen). Wat zit er eigenlijk onder die toga? Figuurlijk dan. Er schuilt een wereld van tradities achter. Natuurlijk moeten hoogleraren in de moderne tijd ook hun prestaties laten zien en worden zij op publicaties, onderzoek en begeleiding aangesproken. Toch blijven ze vaak onaantastbaar. Bij mijn eigen dissertatie voegde ik een stelling over de relatie tussen de hoogleraar en de assistent in opleiding of artsassistent. Ik benoemde deze als een van de laatst overgebleven sociale relaties uit de middeleeuwen in onze moderne samenleving. Een hoogleraar is in hoge mate alleenheerser waar het de beoordeling van promovendi betreft. Dat dit tot uitwassen leidt die niet van deze tijd zijn is duidelijk. Denk aan de druk waaronder arts-assistenten soms werken. De jurk lijkt dan eerder op een jerk! Als je bovendien volgens je promotor niet goed functioneert, zijn er weinig anderen die in de frontlinie staan om van dat oordeel af te wijken. Die anderen zijn vaak ook afhankelijk van die hoogleraar. Het is nog steeds een weinig transparante arbeidsrelatie, al zijn er al veel meer en betere begeleidingsstructuren ingesteld bij de faculteiten met meerdere copromotoren en dagelijks begeleiders. Zo ontstaat een wat breder inzicht in het functioneren van zowel de promovendus als de hoogleraar. Maar in the end beslist de hoogleraar. Is dus de toga vooral het symbool van een archaïsch instituut, met sterke hiërarchische relaties dat een keer afgebroken moet worden? U begrijpt, dat gaat mij te ver. De positieve kant is dat we boegbeelden houden, opkijken tegen professoren die goed onderzoek verrichten, en dat het eervol blijft om wetenschap te bedrijven. De jurk moet dus niet het symbool worden van de jerk. Ondertussen trek ik zelf mijn toga aan. Zo meteen promoveert Martin Schulz die ik met mijn collega’s Mark van Twist en Paul Frissen heb begeleid. Hij heeft hard gewerkt, met een mooi resultaat. Vandaag trek ik de toga aan voor hem, om die mooie wetenschappelijke prestatie te onderstrepen. Verhip, zie daar de waarde van de jurk. Kim Putters is hoogleraar Management van instellingen in de gezondheidszorg
LIFESTYLE
DE AAN
14 oktober 2010 | 25
Edvard Munch
Ben je zelf bekend met het oeuvre van Munch? “Ik moet eerlijk bekennen van niet. Ik heb wel belangstelling voor kunst, ik weet er alleen niet heel veel van af. Maar natuurlijk ken ik wel zijn bekendste werk ‘De Schreeuw’.”
RADER
Wat maakt deze tentoonstelling interessant? “Wat opvalt is dat Munch eigenlijk een heel ander soort kunstenaar is dan de rest van de kunstenaars uit die periode. Hij legt erg de nadruk op diepe emoties. Daarnaast is het de eerste keer dat er zoveel werken van hem te zien zijn in één In elk nummer tentoonstelling in Nederland, dus vraagt EM een dat is uniek.” EUR-medewerker om een Zijn werk is gebaseerd op zijn obsesculturele uit- sies, angsten en onzekerheden; gaanstip. Samira spreekt dat dramatische je aan? van Bohemen, “Nou, ik ben geen gedeprimeerd aio aan de afde- mens of zo, maar die dingen horen ling sociologie wel bij het leven. Wij spreken hier bij van de Faculteit de FSW altijd van het civilisatieproder Sociale We- ces van socioloog Norbert Elias. In tenschappen het algemeen worden onderwerpen (FSW), tipt de als angsten en de dood nog steeds tentoonstelling vermeden in onze samenleving. Er van Edvard heerst een taboe op. Met zijn werMunch in de ken confronteert Munch je ermee.” Kunsthal. IW De tentoonstelling van Edvard Munch is nog tot 20 februari 2011 te zien in de Rotterdamse Kunsthal.
Het nieuwe uitgaan
Het is droevig gesteld met het Rotterdamse nachtleven. De afgelopen tijd leek het erop dat iedereen in plaats van het bezoeken van een club of discotheek, liever thuis bleef op zaterdagavond, of met vrienden de kroeg indook..
Een verschijnsel dat het Rotterdams imago van bruisende uitgaansstad weinig goeds heeft gedaan. Gelukkig begint daar langzamerhand verandering in te komen. Het Rotterdamse nachtleven kan namelijk wel een imagoboost gebruiken, zo vinden verschillende Rotterdamse DJ’s en organisatoren. Triphouse Rotterdam organiseerde daarom op zaterdag 2 oktober, na het daverende succes van Brandend Pakhuis, het evenement Pakhuis in het Westerlijk Handelsterrein. De kaarten waren binnen no time uitverkocht en ook dit keer was het weer een enorme hit. Het is een voorbeeld van het nieuwe uitgaan, waarbij het publiek feesten bezoekt op spannende en onbekende locaties, met een gevarieerde lineup. Het succes van deze zogenaamde popup party’s is onder meer te danken aan de lage entreeprijzen, de toegankelijkheid en de steeds wisselende locaties. Kennelijk smacht het uitgaanspubliek naar iets nieuws. Dat vinden ook de mensen achter de Maatschappij voor Volksgeluk (MAVV). Volgens Kristian – ‘Kris’- de Leeuw, een van de oprichters van de MAVV, is het duidelijk. “Ik vind Rotterdam echt een toffe, rauwe stad, maar dat is helaas niet terug te zien in het nachtleven.” Het idee voor de MAVV is eigenlijk ontstaan uit onvrede met het huidige nachtleven in Rotterdam. “Ik was in gesprek met Jetti, met wie ik de MAVV heb opgericht. Zij kwam net terug uit Berlijn en we hadden het over het uitgaansleven daar, en hoe het verschilt met hier.” Volgens Kris is er veel mis met de huidige uitgaanscultuur in onze stad. “Er gebeuren te weinig nieuwe dingen, en dat terwijl Rotterdam zoveel potentie heeft. Er staan zoveel gebouwen leeg in het centrum van de stad, maar daar wordt door de gemeente helemaal niets mee gedaan. Rotterdam is toe aan vernieuwing. Mensen zijn het zat om steeds maar weer op dezelfde plaatsen uit te gaan. Alles is altijd zo gereguleerd en het is voor het publiek veel leuker om eens uit te gaan op een onbekende plek. Een plek die niet perse bedoeld is als discotheek, en waar de toiletten niet perse schoon hoeven te zijn. Het mag allemaal
wel wat spannender en wat rauwer.” De MAVV bestaat pas sinds begin dit jaar, maar de ondernemers hebben al aardig wat feestjes op hun naam staan, waaronder Bier voor Afrika, Deconfiture en Studio Paniek. “We krijgen hele positieve reacties. Vaak horen we van onze bezoekers ‘dit was echt het feest van het jaar!’ Daar doen we het uiteindelijk voor.” De MAVV richt zich met haar feesten voornamelijk op jonge creatievelingen in Rotterdam. “Daartoe behoren ook zeker studenten. We richten ons nu vooral op Rotterdammers, want Rotterdam is onze basis, en zal dat ook altijd blijven. Natuurlijk zou het mooi zijn als uiteindelijk mensen uit het hele land onze feesten komen bezoeken.” Het volgende evenement dat op de planning staat is het HAKA-festival dat de MAVV organiseert op 12, 13 en 14 november in het HAKA-gebouw, een monumentaal pand aan de Vierhavenstraat. Het is een driedaags, cultureel festival met hapjes, drankjes en veel muziek. “Voor studenten is er een speciale studentenkorting, maar onze entreeprijzen zijn sowieso altijd maar een paar euro, omdat we het vooral lekker laagdrempelig willen houden. Ook qua muziek is het festival erg toegankelijk. Overdag wordt er veel jazz gedraaid en ’s avonds onder meer electro en italo. “Wat ik persoonlijk gewoon heel belangrijk vind is dat Rotterdam veel mogelijkheden heeft,” aldus Kris. “Er wordt altijd maar de suggestie gewekt dat Rotterdam zo hip is, maar eigenlijk valt dat erg tegen. Daarom willen we ons ook vooral richten op onze doelgroep; creatief Rotterdam. Rotterdam is bang voor dat stukje uitgaan, terwijl het juist zo belangrijk is om de mensen, en vooral de jeugd, hier te houden. Er moeten gewoon nieuwe dingen bij blijven komen, zoals leuke barretjes en restaurantjes. Dat is wat Rotterdam nodig heeft om het imago van hippe uitgaansstad waar te maken.“ IW Kijk voor meer informatie over de evenementen van de Maatschappij voor Volksgeluk op www.mavv.nl
LIFESTYLE
14 oktober 2010 | 26
Foto’s van een turbulent privéleven Sinds 2 oktober is de tentoonstelling Poste Restante van de Amerikaanse foto-
grafe Nan Goldin te bewonderen in het Nederlands Fotomuseum aan de Wilhelminakade. Het werk van Goldin kenmerkt zich door haar ‘gewone’ en directe manier van fotograferen, en voor de allereerste keer brengt het Fotomuseum al haar slideshows samen in één tentoonstelling. Ze gebruikt haar kleinbeeldcamera zoals de meesten van ons hem gebruiken: om vrienden en familie vast te leggen op feestjes en andere bijzondere momenten. Het grote verschil is echter dat zij er de meest persoonlijke momenten van zichzelf, maar ook van anderen mee vastlegt. De snapshot-stijl is karakteristiek voor haar werk, evenals de grote mate van kwetsbaarheid en intimiteit die de foto’s uitstralen. Volgend jaar is het 25 jaar geleden dat de fotografe wereldfaam verwierf met haar indrukwekkende fotoboek The Ballad of Sexual Dependency. In de persoonlijke introductie van het boek vertelt Goldin over haar jeugd. Ze draagt het boek op aan haar zus, die haar seksuele gevoelens altijd heeft moeten onderdrukken, en die zelfmoord pleegde toen zij zelf elf jaar was. Een andere gebeurtenis uit haar jeugd, een aanranding in diezelfde periode, bleek bepalend voor het seksuele leven dat Goldin doormaakte, en waarvan ze haar publiek getuige laat zijn. Deze heftige emoties die daar het gevolg van waren zien we terug in al haar werk. De tentoonstelling Poste Restante bestaat uit vier grote slideshows en acht grids, grote panelen met een collage van foto’s. Goldin’s Ballad of Sexual Dependency vormt één van de vier grote slideshows. Deze presentatievorm is uniek, en het kijken naar de foto’s wordt gecombineerd met het luisteren naar muziek, wat leidt tot een fascinerende ervaring. De beelden zijn sterk. Niet zozeer door de fotografische kwaliteit, maar vanwege de intense en krachtige verhalen die eruit spreken. Zonder enig spoor van schaamte gunt Goldin het publiek een intieme blik in haar nogal turbulente privéleven. IW
tekst Geert Maarse illustratie Enio Ramalho
Sofie T
oen Sofie in haar badjas beneden kwam, stond de televisie op een ochtendprogramma. Het licht was uit, de gordijnen halfopen. Buiten schemerde het, in het midden latend wat voor weer het zou worden. Toen de wekker was gegaan had ze zich met opvallend weinig moeite uit bed kunnen hijsen – ze wilde naar de markt vandaag – maar nu stond ze toch een beetje slaapdronken op de drempel van de woonkamer. Ze rekte zich uit met een lange geeuw en keek naar Niels, die onderuitgezakt op de bank hing. Hij droeg een wit hemd en een pyjamabroek. Zijn voeten hadden een plek gevonden op een tafeltje, tussen de asbak, een kom met muesli en een paar lege mokken. Er was een klein streepje blote buik te zien. Onder zijn navel pluisde een schattig plukje donker haar. Hij keek op. “Als we daar onze manager in spe niet hebben. Je bent er mooi op tijd bij. College?” Sofie grinnikte. “Het is vrijdag. Mijn weekend is begonnen hoor.” “Sofietje, je bent beeldschoon en superslim. Maar je moet wel wat doen voor je toe-
De tentoonstelling Poste Restante is nog tot 2 januari 2011 te zien in het Nederlands Fotomuseum. www.nederlandsfotomuseum.nl
komst hoor.” “Ik weet wie het zegt.” “Precies. Kijk naar mij. Dat wil je toch niet?” “Nee.” Hij ging rechtop zitten. “Nog plannen voor vanavond?” “Er komen vriendinnen eten.” “Mmmm.” “Wat?” “Ik wilde vanavond naar Amsterdam gaan. Maar als de tafel hier vanavond vol zit met prachtige vrouwen, zeg ik Joas wel af.” Hij had een domme grijns op zijn gezicht. “Je eet maar lekker op je kamer”, zei ze, half als een grapje, half geïrriteerd. Hij trok een dramatisch gezicht en legde zijn hand op zijn borst. “O jonkvrouwe, wanneer u wist wat uw kille afwijzing doet met een warm en edel mannenhart…” Met een plof liet hij zich weer in de bank vallen. Jet, een van hun huisgenoten, had Sofie tijdens het afwassen een keer toegebeten dat ze hem een lapzwans vond. Jet was hard op weg de jongste huisarts van Ne-
derland te worden; Niels was zevendejaars filosofie en wilde gaan promoveren op de Nederlandse beleving van natuur. Niet echt een match, maar Sofie kon het met allebei goed vinden. Het ochtendprogramma toonde Geert Wilders in de rechtszaal. Terwijl Sofie naar de keuken liep om koffie te halen, hoorde ze de presentatrice zeggen dat dit weleens het belangrijkste proces van de eeuw kon worden. Niels bromde iets onverstaanbaars. Sofie vroeg zich af of ze de meiden een plezier zou doen met pompoensoep. (wordt vervolgd)
LIFESTYLE
14 oktober 2010 | 27
STUDIUM GENERALE & ERASMUS CULTUUR AGENDA Microfinanciering Microfinanciering is hot! Engelstalig debat met o.a. drs. Frank Hubers en dr. Karen Maas. Dinsdag 19 oktober van 15.30 tot 17.30 uur Zaal CT-019, Woudestein
UIT/GAAN
Abrikoos
Naast de Tovertunnel, die het verpauperde deel van Delfshaven verbindt met het pittoreske historische deel van deze wijk, ligt het Turks-mediterraans tapasrestaurant Abrikoos. Restaurant De eigenaar van Abrikoos is een gezette, joviale Turkse man in een schreeuAbrikoos wend paarse, iets te strakke Hugo Boss- polo. Op zijn kale hoofd blinken zweetdruppeltjes en hij staat vrolijk bij de deur om al zijn klanten persoonlijk welAelbrechtskolk 51 kom te heten. Het is een knus restaurant, met een knisperende openhaard en een aquarium vol exotische vissen. Er wordt ons een tafel gewezen en wanBier: € 2,25 neer we amper goed en wel zitten, komt er een stuntelige jongeman onze Rosé € 3,00 kant op, die direct een menukaart onder onze neus duwt, en vraagt wat we Studentikoosheid: 6 willen drinken. Op de vraag wat voor bieren er geschonken worden, heeft hij Sjanskansen: 5 niet direct antwoord, want hij werkt hier pas een week. De opgewekte eigeSfeer: 7 naar wordt erbij geroepen en noemt op wat er allemaal te bestellen valt. Dan neemt de stuntelige jongen het weer over. Hij schrijft onze bestelling op en komt na enkele minuten weer terug om te vragen wat het nu ook alweer was wat we wilden. Uiteindelijk komt het goed, kan er geproost worden en proeven we alvast van vers Turks brood met kruidenboter, tapenade en aioli. Het aanwezige publiek in Abrikoos is erg gevarieerd. Er zitten groepjes studenten en jonge stelletjes, maar ook gezinnen met kinderen. Tapas zijn hier de specialiteit: de kaart staat vol met allerlei warme en koude tapasgerechten. Hoewel er op dat gebied dus veel keuze is, en er regelmatig heerlijk geurende tapasschaaltjes voorbijkomen, nemen wij toch de spiezen van lamsvlees van de grill en gestoofde zalmfilet met groenten uit de oven. Een goede beslissing, zo blijkt. Beide gerechten worden naar keuze geserveerd met rijst, friet, of een gepofte aardappel, en een salade. Vanwege de drukte is het moeilijk om de aandacht van de bediening te trekken, en duurt het vrij lang voor we nog een drankje kunnen bestellen. Pluspunten zijn de goede kwaliteit van de gerechten en het feit dat we niet lang hoeven te wachten op ons eten. Bovendien zijn de porties erg royaal: na afloop zit je echt vol. Ruimte voor een dessert is er dan ook niet meer en we verlaten Abrikoos met een voldaan gevoel. IW (foto: Levien Willemse) Abrikoos is van dinsdag tot en met zondag geopend. Prijzen vanaf: voorgerecht € 3,75, hoofdgerecht € 15,- , nagerecht € 4,50. Koud tapasbuffet € 13,50
GESPOT OP DE CAMPUS
Hot: De Pilotenjas Hij is weer helemaal terug van weg geweest: de pilotenjas, oftewel de Aviator. De dikke lamswollen voering en -kraag maken de jas ideaal voor de gure herfstmaanden. Op de universiteitscampus zien we deze absolute must-have hier en daar al voorbijkomen bij de echte trendsetters. Hij is stoer, gemakkelijk te combineren en verkrijgbaar in verschillende kleuren. Kijk voor je naar de winkel rent, eerst eens in de kledingkast van je ouders, misschien hebben zij nog wel een mooi exemplaar (met schapenvacht!) hangen.IW
Framing: het geheime wapen van Wilders Soms lijken in een discussie al je argumenten weinig overtuigend, zinloos zelfs. Grote kans dat je het slachtoffer bent van “framing”. Woensdag 20 oktober van 20.00 tot 21.30 uur Denkcafé, Arminius, Museumpark 3
SG Filmclub+: Israël & Iran Een Israëlische aanval op de Iraanse atoominstallaties: fictie of werkelijkheid? Met lezing van dr. Alfred Pijpers en de film: Persepolis. Donderdag 21 oktober van 19.30 tot 22.00 uur. De Unie, Mauritsweg 34-35
Coversongfestival Zangers en zangeressen vertolken hun favoriete cover. Doe mee: erasmuscultuur@ oos.eur.nl Donderdag 21 oktober van 20.00 tot 22.00 uur Maria’s Cantina, J-gebouw, Woudestein
Sport- en Cultuurquiz Strijdt tegen andere verenigingen in deze competitie. Maandag 25 oktober van 18.30 (buffet) tot 22.00 uur Sportgebouw, Woudestein
Students On Stage: Wouter Stolk Students On Stage: Wouter Stolk De winnaar van de talentenjacht UR Talent. Deze rapper overrompelt je met zijn teksten. Woensdag 27 oktober van 17.00 tot 18.00 uur Café In de Smitse, Woudestein
De perfecte moord In onze serie CSI for real, een overzicht van methoden en technieken die gebruikt worden om een mogelijke doodsoorzaak vast te stellen. Met lezingen en de film Pathology. Woensdag 27 oktober van 19.30 tot 21.00 uur, Cinerama, zaal 1, Westblaak 18, toegang € 5
Meer informatie? www.eur.nl/sgec Alle programma’s zijn gratis toegankelijk tenzij anders vermeld.
SERVICEcommerciële bijbaan Leerzame voor naast je studie?
14 oktober 2010 | 28
VERKEERSSCHOOL AVANTI Hoog slagingspercentage bij het eerste
examen (55 - 60%). WSB Solu ons WSB Solu ons is geves gd in HardinxveldDiverse rijopleidingen. Examendatum direct Giessendam, en voorziet in de complete strafrecht” en is verkrijg-bekend. versiteit Eindhoven) Stadhoudersweg 6e. hebben automa sering van organisa es. Vanuit de van4673820 Emerald een prijs ontdivisie Business Solu ons doen webaar dat in opde reeks, Jonge Telefoon (010) / 4679448, basis van Microso Dynamics NAV, een uniek meesters. vangen. Hun paper, getiteld e-mail:
[email protected], enServicepagina’s schaalbaar ERP-systeem De voor al-dat op iedere www.avantirijschool.nl “The crossover of work enorganisa e kan worden afgestemd. Voor deze gemene (niet-commerciële) divisie zoeken wij commercieel talent. gagement between wormededelingen zijn per 1 Func e omschrijving king couples: A closer look Als commercieel medewerker Business september grotendeels verSolu ons zijn jouw voornaamste taken: at the role of empathy”, ge• Je beheert eigenvan portefeuille met huisd naar dejouw website publiceerd in het Journal of leads. www.erasmusmagazine.nl Goed betaalde • Je plant afspraken in voor account Managerial Psychology is managers. studentenbaan? • Je vergaart informa e voor de account gekozen als Highly ComDemanagers servicepagina in het ter voorbereiding op afspraken. Direct aan slag? mendedde Award Winner at blad bestaat voortaan uit Ideale kandidaat the Literati Network Awards Je bent HBO of WO student (bij voorkeur Bel Palm Professionals! één pagina, met de volgenTamara bedrijfskunde, bedrijfseconomie etc.) en van Gog, onderzoefor Excellence 2010. zoekt een uitdagende baan voor naast de rubrieken: ker bij de opleiding Psycho-010-2188085 je studie. Je bent minimaal 12 uur per -week Personalia (en In jdens kantooruren. logie van beschikbaar Je de Faculteit Sociabeschikt over uitstekende communica eve Memoriams) le Wetenschappen, heeft vaardigheden en hebt een commerciële en -klantgerichte Rechtgezet (eventuele een Best Paper Award geinstelling.
EM SERVICE
rectificaties) kregen op de joint-meeting Solliciteren? Mail je CV naar r.deklein@wsb-solu ons.nl -om Colofon van EARLI (European Associte solliciteren op deze leuke bijbaan! Mail uw berichten naar: ation for Research on
[email protected]
ning and Instruction) spe-
Voor meer informatie:
cial interest groups ‘Instruc-
bel 010-4081115.
tional Design’ & ‘Learning and Instruction with Com-
PERSONALIA
puters’ in Ulm (Duitsland) voor het paper “Effects of Worked Examples, ExampleProblem Pairs, and ProblemExample Pairs Compared to Problem Solving” (Tamara van Gog, Liesbeth Kester, & Fred Paas).
zonder hoogleraar op de bijzondere leerstoel van de Verhagen-Stichting aan de Faculteit der Historische en Kunstwetenschappen (FHKW). De historicus Frijhoff (1942) was al eerder verbonden aan de Erasmus Universiteit. Van 1983 tot 1997 was hij hoogleraar Maatschappijgeschiedenis en hij was tevens een aantal jaren decaan van de FHKW. Vervolgens was hij hoogleraar geschiedenis van de Nieuwe Tijd aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. In 2007 ging hij met emeritaat.
Sine Bagatur, filosofiestudente van de ‘Research
BENOEMINGEN ERASMUS MC
Master in Philosophy and Economics’ van de Faculteit
Prof.dr. Sijbrands is be-
der Wijsbegeerte, heeft een
noemd tot bijzonder hoog-
studiebeurs gewonnen van
leraar Inwendige genees-
Nuffic (Netherlands Organi-
kunde, i.h.b. vasculaire ge-
zation for International
neeskunde. Eric Sijbrands
Cooperation in Higher Edu-
(1960) is sinds 2001 verbon-
cation). Met deze beurs, van
den aan het Erasmus MC.
bijna 75.000 Euro, kan de Turkse studente haar pro-
Uitgave Jaargang 14, 2010-2011, EM 05 – 14 oktober 2010 Erasmus Universiteit Rotterdam, ISSN: 0922 – 713x Redactie bezoekadres Erasmus Magazine, Gebouw E, kamers ET21-27 Burg. Oudlaan 50, 3062 PA Rotterdam Postadres Redactie Erasmus Magazine Postbus 1738, 3000 DR Rotterdam Em.Online Erasmus Magazine verschijnt in zijn geheel ook op www.erasmusmagazine.nl Redactie Wieneke Gunneweg, hoofdredacteur Gert van der Ende, eindredacteur Lindemarie Jongste, webredacteur George van Hal, Thessa Lageman, wetenschapsredacteuren, Geert Maarse, redacteur Medewerkers Fotografie: Ronald van den Heerik, Levien Willemse, Michel de Groot, Illustraties: Enio Ramalho, Cartoons: Bas van der Schot, Columns: Peter Achterberg, Elfahmi el Bouazati, Gijsbert Oonk, Kim Putters, Teksten: Tim Gouw, Thomas de Leeuw, René van Leeuwen, Daan Rutten, Iris Withuis, Martine Zeijlstra. International Pages: Mansee Bal, Jonathan Friedman, Christian Mathis, Hannes Peters, Gail Whiteman Secretariaat/Servicepagina’s José Luijpen T 010 4081115, E
[email protected]
motieonderzoek financieren.
Nik Groen, student rechten,
COLOFON
heeft op 21 september de
Abonnement? Maak € 35,00 over op bankrekening 465 964 397 t.n.v. Erasmus Magazine te Rotterdam, o.v.v. ‘jaarabonnement EM’
ESL-scriptieprijs ontvangen van decaan Maarten Kroeze. In het bijzijn van zijn moeder en broer kreeg hij het eerste exemplaar van
Prof.dr. Arnold Bakker,
Prof.dr. D. Dippel is be-
zijn scriptie in boekvorm. De
hoogleraar Arbeids- en Or-
noemd tot bijzonder hoog-
titel van zijn scriptie luidt:
ganisatiepsychologie bij de
leraar Acute behandeling
“De verhouding en grenzen
opleiding Psychologie van
tussen de psychische stoor-
de Faculteit der Sociale We-
Em. Prof.dr. Willem Frijhoff
doeningen. Diederik Dippel
nis en psychische over-
tenschappen, en prof.dr. Eva
is voor het academisch jaar
(1959) is sinds 1990 verbon-
macht in het Nederlandse
Demerouti (Technische Uni-
2010-2011 benoemd tot bij-
den aan het Erasmus MC.
van neurovasculaire aan-
Advertenties
Studentenpakketten: -30 rijlessen incl. Praktijk examen €880,- - 40 rijlessen incl. Praktijk examen+TTT+GRATIS theorie online €1285,(Gespreide betaling is ook mogelijk) Tel: 010 - 437 25 77
[email protected] www.RijscholenConcurrent.nl
Rondleiders
gezocht door het Wereldmuseum voor de vaste en tijdelijke tentoonstellingen. Je bent een vlotte verteller en je beheerst meerdere talen. Werktijden op afroep tussen 10.00 en 22.00 uur, inclusief weekeinden. T: 010-2707121 E:
[email protected] www.wereldmuseum.nl
Advertenties Hennie Boes, T 010 4081827, E
[email protected] www.erasmusmagazine.nl/advertenties Ingezonden brieven
[email protected] Redactieraad Henk Volberda (voorzitter), Wajid Hassan, Wim de Jong, Martijn Kleppe, Sophie Konings, Liesbeth Noordegraaf, Robert van Putten, Pieter Kuijt (adviseur) Vormgeving Unit20: Yoe San Liem en Maud van Velthoven Cover Unit 20 Volgende editie EM EM 06 verschijnt op donderdag 4 november 2010 Advertentieoverzicht Deloitte, En-Maes, ING © Erasmus Magazine Auteursrecht voorbehouden. Het is niet toegestaan om zonder schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur artikelen of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen.
EM INTERNATIONAL
14 October 2010 | 29
INTERNATIONAL
NO.5//OCT//2010
Campus under construction The restructuring of Woudestein campus can begin. The Supervisory Board as well as the University Council gave green lights for further development of the campus this September. The Council had been hesistant to this point.
The representative body of the EUR indicated it would give a positive advice in principal, but delayed a definitive approval of the plans until the meeting at the end of October. The council wants more information these coming months about the financial consequences of the big plans for the reconstruction of the campus during the next decade. Their finance committee has scheduled an extra meeting for this. It concerns an investment of 63 million euro in phase 1, ending in 2015. And yet it was important that the University Council gave a go for further development of plans as soon as September. The schedule is tight and the university wants to avoid celebrating its centennial in 2013 on a construction site. Not starting right away would have meant postponing the operation until after the centennial and starting construction in 2015. As it is, construction will commence in January 2011, beginning with the renovation of the C-building. Future plans include a pavilion for students, an underground car park and more student accomodation on the campus. The Supervisory Board has recently approved the million euro investment as well.WG
Living out of a suitcase
What is typical about the start of foreign students when they arrive in Rotterdam? Living in a room without any furniture or fridge and live out of a plastic bag of Albert Heijn. This is at least the experience of Vanessa Chong, who is doing her premaster Economics and Business at the Erasmus University. With the picture of her first days in Rotterdam she won the photo competition for students from the Antilles and Aruba organized by the municipality of Rotterdam. “The picture symbolizes the fact that foreign students come here with nothing. They have to make new friends and find a new home in a new city”, Chong explains. LJ (photo : Carlos Orman)
Eating noodles with knife and fork There are few countries where the differences are greater than between The Netherlands and China. Yet, Chinese students flock to EUR’s English programs. In the summer most of them return home, 9000 kilometers away. EM travelled along, talked about their motivations and immersed itself in Chinese culture. text Tim Gouw
Just to get this out of the way: Chinese do not burp at the table. Granted, they phone and shout at the table, can’t hold their liquor, spit constantly (women as well) and eat puppies. Fine, they do sometimes burp. In contrast, Chinese view westerners as artsy, conservative and sluggish fairy tale characters. Nonetheless, Chinese rank second as foreign student group in The Netherlands, represented by more than 1000 in Rotterdam at the EUR and colleges. Enrolling remains a hassle for Chinese students. Jing He, International Economics (IBEB) student, explains from her parents’ home in Xiangtan how the language barrier works: “Of course we learn English growing up, but the level is not comparable. I tried arranging my enrollment and accommodation myself to save costs, but ultimately had to rely on an agency to help me out.” Whoever visits China will be struck by the industriousness of the people. But work is not always available, not even for fresh graduates. Working long hours is a means to distinguish oneself. The focus is on hard
numbers, extra curricular activities are hardly encouraged. In China, students receive a bachelor after four years and a master’s degree after another two and a half. Universities hand-pick students, meaning that master students are either excellent or have rich parents. The unemployment problem is highly visible on the streets. China creates jobs where it can. You may see five times the required personnel behind the counter in a shop. That’s why so many Chinese students come to The Netherlands, 4000 in 2009 according to the Ministry of OCW. The Netherlands is so popular because the tuition fee is relatively low, Dutch universities have a good reputation internationally and the only enrollment criterion is to have a high school degree equivalent of the Dutch vwo. Combine that with an expected starting salary of 3000 euro (compared to E 300 in China, while a dishwasher can earn up to E 135) and the future looks bright. “Relations are important in this country”, decidedly says He’s father while he dips a stroopwafel into his >>
EM INTERNATIONAL
3 september 2009 | 02
Mansee Bal
Pranayam is Valueless The word ‘value’ is often used in many ways. Its use in academic writing is also complicated especially due to its varied interpretations in different disciplines. Usually, value is associated with economic terms such as price, cost and benefit; or with social terms such as ethics, customs and traditions. I’m juggling with ‘value’ these days while trying to write something on the role of value in the management of water systems. In environment related research the term valueless is used to describe something of value beyond measure, much like the word priceless. Without getting into further discussion on value and water management, I wish to discuss the notion of ‘valueless’. So, valueless is referred to something that is useless and also to something that is so useful that its value is hard to measure. Pranayam is used here as an example to discuss both the notions of value-less. Pranayam is a way of meditation in Yogasana. It is derived from Sanskrit, meaning pran = breathe + ayam = control, i.e. control of breathing. The simplest form of Pranayam (called anulom-vilom pranayam) involves eight steps of ‘breathing in and out’ which make one round. One can practice many rounds in a day. Again without getting into further discussion on Pranayam, since this is not a promotion for Yogasana practice, I’m keen to share the value of Pranayam in everyday life, particularly its link with health and happiness. I’m tempted to write about it since many students and staff members at Erasmus are currently suffering from cold, cough and throat infections (complimented by head/body-ache) due to the changing weather. They are avoidable with the practice of Pranayam. I believe that this simple breathing exercise can do wonders to our health. However, it is difficult to convince people that this is true. Pranayam is valueless to those who do not practice as well as to those who practice. Pranayam is valueless for those who do not practice it, since its usefulness is invisible to them and also since it cannot be bought (such as cough syrup, paraceatamol, disprinaspirin etc.). Pranayam is valueless for those who practice it, since they are aware that Pranayam is useful to remain positive and happy, to remove stress, to increase stamina, to heal many ailments and most importantly to have a long and healthy life. It is a free treatment (to an extent) for stress, pressure, anger, anxiety and heart problems. Pranayam is valueless beyond measure to me. I invite the people of Erasmus to practice Pranayam and discuss its value with me. Mansee Bal PhD Researcher at Public Administration and Yoga Teacher at Erasmus Sports Centre
Jing He, International Economics student
tea. He is quite straightforward on the subject. “To get ahead you need the help of others, and they need you. You could call it cronyism but that has a negative ring to it. I prefer to call it morality based on reciprocity. Quid pro quo.” He is proud of his daughter and hopes she will continue to do her best. Assiduity has led him to become a big construction contractor, mainly supplied by government projects. The general public is less proud of students studying abroad. He explains: “If you study abroad that means you’re parents are of good descent and rich.” “Its unfair, my father works more than 20 hours a day sometimes to be able to pay all this.” Ask a Chinese what the Dutch could learn from them and immediately work ethos comes up. In The Netherlands work is slow and inefficient. Qin Ruan criticizes the time it takes for real estate and infrastructure projects, with Mengjiao Wang adding: “What do you call it again, the quarter to four mentality?” Both are 21 and second year economics students at the EUR. They agree that in Dutch society people are very friendly and show a lot of respect to one another. And they like to party. Jing He confirms: “I was on a ski trip with a study association. People were drinking more than skiing, and at night they slept
in each other’s beds. That was a bit weird.” Open-mindedness and speaking one’s mind are not exactly a given in China. Ruan: “Dutch directness takes some getting used to, but I see the advantages now. This way you understand what people really mean right away. That is much more difficult in China – to say what you think.” Although publicly expressing emotions is not part of Chinese culture, foreign students are learning quickly. Jing He’s old friends noticed. Jo Deng, a 20-year old engineering student at Spring City University, comments: “She talks differently; more about her emotions and view point. Of course we are curious about her experiences abroad. At my university boys and girls lead separate lives. We sleep close to university, on campus, in dormitories with three to seven roommates because its cheaper. Beds are a sort of clothed plank that also serves as a bookshelf. Everyone has their own program, while student life in The Netherlands seems more mixed.” Deng is dressed in Levi Strauss from head to toe and admits that he and his friends feel closely related to Western lifestyle. In their perception that means wearing expensive brand clothes such as Levi’s. No counterfeits of course, “poor quality” is “bad for your reputation”, comments Deng.
What are the differences between Dutch and Chinese students? Chinese student
• • • • • • • • •
Mostly silent during class Does not comment on the teacher Values loyalty Emotions are a sign of weakness Long term orientation Friend at work/uni is a friend at home Time is flexible; an appointment is an apporximation Active work ethos
Dutch student • • • • • • • • •
Talks a lot Enjoys discussion Individualistic Affective, especially in private situations Short term orientation Colleagues are not always friends Values punctuality; an agreement is an agreement Rather lazy than overworked
3 september 14 October2009 2010| |03 31
THINGS TO DO IN ROTTERDAM
His girlfriend Ling Lee who studies Business English continuously talks about what’s on her mind: Fashion, mostly. In her speech every ‘she’ becomes a ‘he’ (or rather remains a ‘he’, in Mandarin the difference is made by context only). She excuses her poor English on the grounds that she didn’t practice enough yet. All American and European big name brands – Prada, Gucci, Louis Vuitton to name a few are well represented in China. Everything is for sale in huge department stores as well as small markets where 9 out of 10 products are fake. Chinese love to accessorize, be it hats, caps or glasses. And women are frequently seen with umbrellas - against the sun. Bleaching creams are also a hot item. “My friends are so curious how youngsters in The Netherlands are dressed. When I tell them most people here are quite casual they don’t believe me. Europe is supposed to be the Walhalla of haute couture. But oh well, some stereotypes will always remain, just like people think all Chinese eat noodles and all Dutch eat potatoes,” He explains.
Studying in China The
EUR works together with 12 Chinese universities, predominantly with specializations in law and business. Most are in or close to Hong Kong. Exchange students can follow a beginners course Mandarin at the EUR language centre. Mandarin is spoken in most of China, Taiwan and Singapore. In Hong Kong Cantonese is spoken, as well as English. For more information, check http:// www.eur.nl/essc/ontplooiing/ studerenbuitenland/
Science Center Delft Recently it was announced that Erasmus University would work closely together with the Technical University Delft in the future. Most of the students know the TU Delft located in the nearby city, but hardly anybody knows what these “nerds” actually do there. The new Science Center is a great opportunity to get to know some of the many projects. Ranging from Superconducting Trains to Aircraft Simulators, the technical gadgets amaze the eye and the mind at the same time. Try out some of their newest developments like the interactive Robots or the personal 3D animation studio. www.sciencecentre.tudelft.nl
Restaurant Hopping This goes out to all the inspired gourmets. An amazing opportunity opens up to any student that likes to “indulge his sense of taste” every once in a while. There is a special offer from four different restaurants, each ranging among the top kitchens in their field. The deal goes as follows. For 39,50 per person you get a menu with each dish served at another restaurant. So you start off with a nice drink and greetings from the kitchen in Galerie VIPS, continue with a Japanese Entry at FUGU, then enjoy your main dish at the famous Smaak and finish you dinner with a delicious desert from Biblio. This tasty experiment is definitely worth a try. www.restaurantsmaak.nl
passengers who got ill or where infected with a foreign disease. An installation is now enabling the visitor to travel back in time and experience the atmosphere of the “Dark Harbor”. The exhibition is composed of interactive and theatrical elements held in English. The name comes from the fact that some people never left the Quarantine Station after they entered. Suffering from constant isolation from the rest of the world on top of their illness, many died lonely on their own. One famous case was Typhoid Mary, a woman sick with typhoid, who was not willing to avoid the public. As a result she was put into a quarantine station and stayed there for over 23 years. At that time this was the only way to handle many spreading diseases. The artist wants to bring back to mind this once important area of the harbor, allowing the visitor to experience something completely unknown, but omnipresent. www.nidda.nl
reaching further inland every year. Due to that agriculture is becoming impossible, as the plants die from the salty water. Moreover, the women have to walk much further to get fresh drinking water from the jungle, which is a dangerous undertaking. This exhibition is not a simple documentary of a situation. It takes you by the hand and leads you into the lives of the people of Bangladesh facing an uncertain future. Munem Wasif is an upcoming photographer, who was published worldwide in magazines like Le Monde. He puts his effort into capturing and communicating the atmosphere of the tragic situation many of his fellow citizens are doomed by every day. Find yourself experiencing life in a foreign country by viewing portraits and photographs, each one strongly touching in another astonishing way. www.kunsthal.nl
The Sonneveld House This house was a revolution in architecture at the time. It was built in the year 1932 following a new trend which we all know today, Modern Architecture. The Sonneveld House is situated right next to the NAi, the Netherlands Architecture Institute and free of charge to visitors of the NAi. You will be astonished how modern the style and the architecture already were 80 years ago. Drop by during one of your shopping trips in the city center and visit the Sonnveld House, you will be surprised. www.nai.nl
Dark Harbor The Quarantine Station of the Rotterdam harbor is an official heritage monument, for its unique appearance and architecture. But the building is also home to many fates of
text Christian Mathis
Saltwater Tears The Kunsthal presents an astonishing exhibition of a Bengal Photographer. Only 27 years old Munem Wasif travelled his home country to capture the lives of many locals strongly affected by environmental changes. Most dominant is the invasion of fresh water by salty sea water
Musical Anniversary This year the Erasmus Student Chorus and the Rotterdam Student Orchestra celebrate their 10th anniversary together. On October the 30th at 20:00 at the Pro Rege in Kralingen a large concert harmonizes the singing talents of the chorus with the instrumental skills of the orchestra. The program ranges from Nirvana to Enya and The Lion King, promising a spectacular event. Entry price is 4 euro and you can get the ticket in advance via their website or at the door. You can also check out their websites to learn more about the various styles and musical genres covered. Mark the day in your calendar and enjoy a great musical experience. www1.eur.nl/studentenkoor/ and www.majeur.net
ACHTEROP
Elfahmi el Bouazati
Het ultieme Rocky-gevoel In tegenstelling tot de meeste hardlopers, loop ik zonder doel. Althans, ik heb niet de intentie om af te vallen, wedstrijden te lopen of marathons te trotseren. Wat natuurlijk niet wil zeggen dat ik plompverloren over de openbare weg dender. Het is klokslag zes uur in de ochtend als mijn wekker afgaat. Ik strompel naar de douche, waar ik met lauw water mijn lichaam en geest uit de sluimerende slaap probeer te halen. Na de korte douche sta ik frisjes in de woonkamer voor het raam de stille, donkere ochtend te bewonderen. In de keuken zoemt het koffiezetapparaat wijl in de verte het licht van de lantarenpalen in de ochtendmist schittert en af en toe een auto voorbijraast. Adembenemend is de ontwakende ochtend voor wie het zien, horen, ruiken, proeven en voelen wil. Ik zet de computer aan, en schrijd vervolgens richting de keuken om een omelet klaar te maken en de uitgedruppelde koffie in te schenken. Met een baguette omelette in de ene hand en koffie in de andere, neem ik achter mijn computer plaats. Ontbijtend check ik mijn mails en lees ik de neergeplempte propaganda op NRC.nl. Om 16:45 sluit ik mijn computer af. In de slaapkamer trek ik mijn joggingpak aan en probeer ik mij mentaal voor te bereiden op wat er komen gaat. De kracht van hardlopen is namelijk niet gelegen in speciaal schoeisel of kledij, maar in wat er tussen de oren zit. Hardlopen vergt immers geen inspanning maar ontspanning. Mijn warming-up begint al dribbelend in mijn straat en eindigt wasemend van de damp bij een afgelegen boerderijtje langs de Nieuwe Waterweg. Daarna begin ik te stieren totdat ik amechtig bij mijn rek- en strekpunt aankom. Maar de hamvraag is: waarom ren ik eigenlijk? Ik had ook gezellig in een achterafzaaltje met makkers tegen zandzakken aan kunnen trappen en elkaars smoelen kunnen bewerken. Maar dat vind ik eerlijk gezegd een sport voor mietjes of voor lieden die geplaagd worden door coprolalie. Om te voorkomen dat mijn ‘makkers’ dadelijk alsnog mijn kaak komen bewerken, zeg ik: dansen is voor palaverende cateringmanagers, golfen is voor mislukte casanova’s, snooker voor mannen zonder ballen, en knikkeren voor peeveevee-sympathisanten. En ik weet nog steeds niet waarom ik ren. Misschien wel om het ultieme Rocky-gevoel? Ach wat maakt het uit. Als we maar bewegen, lekker onbevangen zweten.
Elfahmi el Bouazati is rechtenstudent
Club Erasmus Studentenkoor Wat Koor aantal leden 25 (uitsluitend vrouwen)
DE CLUB
Avondje koorrepetitie
Toegegeven, het is niet een ruimte waar de muzikaliteit van afspat. Qua interieur lijkt deze collegezaal van het Erasmus MC zo weggeplukt uit een willekeurige Star Trek-aflevering. Maar dat verandert zodra er een piano binnengerold wordt. Het is woensdagavond, en dat betekent voor een stuk of twintig Rotterdamse studentes steevast koorrepetitie. Het is nog wat rumoerig, maar dat verandert wanneer dirigent Robert Verheul de groep bij elkaar roept. Dat klinkt zo: “Okay! Go, go! Beginnen!” Het twintigtal jonge vrouwen vormt een halve cirkel, die evenwijdig loopt met de voorste rij collegebanken. Eerst een warming-up: geen ‘do-re-mi’tjes’, maar heuse lichaamsoefeningen. De armen worden gestrekt, schouders ontspannen, benen gerekt en de tong losgegooid. Pas als alle ledematen aan bod zijn gekomen, klinken de eerste muzikale noten. Aan het begin van elke inzingoefening legt Verheul een stemvork naast z’n rechteroor en zingt een begintoon voor. Tegen het einde van de warming-up worden alle klanken nog eens achter elkaar gezet. Dat begint met een ‘johohohoho’, gaat door op ‘joehoehoehoehoe’ en loopt zo alle klinkers af tot een torenhoge ‘jahahahahaaaa’. Halverwege de oefeningen druppelen nog een paar studentes de collegezaal binnen. Flesjes water binnen handbereik. Op een collegetafel ligt het restant van een magnetronmaaltijd. Ach ja, het studentenleven is een drukke aaneenschakeling van activiteiten. Sommige koorleden komen zelfs direct vanaf hun werk. De dames van het Erasmus Studentenkoor mo-
gen namelijk tot drie jaar na hun studie blijven zingen. Een kwartier na aanvang wordt het eerste ‘echte’ nummer ingeze: Englishman in New York van Sting. Een feest van herkenning, gezongen door engeltjes. Daarna We Wish You a Merry Christmas. Met een opgezet vrouwenstemmetje zingt dirigent Verheul enkele maten voor. Op de linkerflank worden de sopranen apart genomen. Het kerstlied klinkt nog niet helemaal zuiver. Gelukkig is het pas september. De eerste minuten van Bohemian Rhapsody voelen een stuk aangenamer aan. Na een intensieve sessie, waarin alle losse partijen aan bod komen, is het tijd om de strotten even te laten rusten. Of toch niet. Tijdens een pauze van vijftien minuten wordt er flink wat afgekletst. Of dirigent Verheul er wel ’s gek van wordt: als enige man te midden van al die vrouwen? “Nee hoor,” lacht hij. “Al leggen ze soms wel hun ambities wat hoog, zonder te realiseren dat er ook keihard gewerkt moet worden.” Maar dit jaar lijkt de aanpak serieuzer dan ooit. Er staan al meerdere concerten op het programma, en de ambitie is om vaker ingehuurd te worden. Vier leden hebben zich opgeworpen als onofficieel bestuur, en na de repetitie wordt er vergaderd. Maar eerst nog een paar nummers. Een verzoeknummer van het bestuur, Proud Mary. Verheul echoot op ’n bureaustoel vanachter de piano de lage ‘rooooollihing’-s. Met zoveel enthousiasme kan dit niet meer stuk gaan. Laat die concerten maar komen. Thomas de Leeuw (foto: Michel de Groot)
