De piep die nooit meer weggaat
Test uw gehoor
gewoon thuis
Wat zeg je? Jong en slechthorend
+
Zo hoort dat
Een hoortoestel? Dit vergoedt uw verzekeraar
Alles over Oor-zaken
Inhoud
Zo hoort dat
Dubbele belangen
A
6
Audiciens hebben steeds meer bevoegdheden, maar runnen ook een zaak.
Vuurwerk voor je oren
18
Muziek veroorzaakt jaarlijks gehoorschade bij 20.000 jongeren.
Wie betaalt uw 42 hoortoestel?
30
Hulpmiddelen zijn er in allerlei prijscategorieën. Kijk eerst wat u krijgt vergoed.
Trends 2009
Altijd herrie aan je hoofd Als je met tinnitus te maken krijgt, wordt het nooit meer stil.
54
3 Zo hoort dat 10 De impact van Ménière 14 Knoop dit in uw oren 17 Zo werkt het oor 24 Professionals met een missie 28 De drempel verlaagd 34 Moderne technieken 40 Hoorwijzer.nl 48 Dennis: songcoach met hoorschade
Ontdek de laatste hoorsnufjes!
Colofon Coördinatie Fred Wolff Beeldbegeleiding Yvonne van der Wal Advertentieverkoop Piet Bontje Tekst en redactie Wim Glas Vormgeving Mirjam Verheul Advertenties
[email protected] Dit is een uitgave van Uitgeversmaatschappij The Reader’s Digest B.V. Tel 020 5678911 Credit cover © Thinkstock/Corbis
2
ls ik zeg dat ik slechthorend ben, reageren veel mensen grijnzend: ‘Hè, wat zeg je?’ Ik grijns meestal mee. Over iets waar 1,5 miljoen mensen in ons land last van hebben, moet je niet al te beladen doen, vind ik.
Maar onderschat de impact niet die een verminderd gehoor kan hebben op iemands leven. Feestjes worden er een stuk minder gezellig van. Het volgen van een gesprek vraagt grote inspanning. En misverstanden op de werkvloer kosten je misschien wel een promotie. Gehooraandoeningen en hoorschade komen steeds vaker al op jonge leeftijd voor. Gelukkig zijn er dikwijls moderne oplossingen. Reader’s Digest wil vanuit een sociaal-maatschappelijke betrokkenheid aandacht schenken aan hoorproblemen. Als slechthorende moet je immers weten waar je terecht kunt voor deskundig advies en juiste hulp. Vanwege de Week van het Oor – van 18 tot en met 25 april – brengt Reader’s Digest samen met de Nederlandse Vereniging voor Slechthorenden (NVVS) en de Nationale Hoorstichting deze gehoorspecial uit. U vindt hierin nuttige informatie over zaken waar je als slechthorende mee te maken krijgt. Ook leest u de indrukwekkende ervaringen van mensen die dagelijks kampen met hooraandoeningen. Onder het motto ‘Zo hoort dat’ wordt u in de Week van het Oor geïnformeerd over de afspraken die gehoorspecialisten – artsen, audiologen en audiciens – in Nederland hebben gemaakt over de kwaliteit van hun dienstverlening. Een belangrijke stap om u te verzekeren van de beste hoorzorg.
Deze hoorspecial verschijnt in het kader van de Week van het Oor. De week is een initiatief van de Nationale Hoorstichting, Nederlandse Vereniging voor Slechthorenden, Oorakel Informatie en Advies, FENAC (audiologische centra), KNO-vereniging, NVAB (audiciens), GAIN (audiologische industrie) en UVIT (zorgverzekeraars). Onze speciale dank gaat uit naar:
Joop Beelen Directeur NVVS 3
Zo hoort dat
1,5 miljoen Nederlanders hebben last van
hoorpro blemen Bron: NVVS
4
5
Zo hoort dat
D
e markt voor hoortoestellen is in beweging. Steeds meer mensen lopen voor een hooradvies direct binnen bij een audicien. Een bezoekje aan de huisarts, de kno-arts of een audiologisch centrum wordt dikwijls overgeslagen. Dankzij versoepelde wetgeving is dat mogelijk. Die zorgt voor minder regels en biedt meer vrijheid aan zorgaanbieders en consumenten. En dus zitten audiciens steeds vaker op de stoel die voorheen was voorbehouden aan artsen en specialisten. Maar is de audicien wel berekend op deze nieuwe rol? Kan hij of zij altijd goed inschatten wat de oorzaak is van iemands gehoorprobleem? En, is de audicien wel altijd objectief?
Audiciens hebben steeds meer bevoegdheden. Maar let op de dubbele belangen.
Deskundige én handelaar
Widex Denemarken
Inhaalslag
6
Volgens Wouter Dreschler, hoogleraar audiologie aan het Amsterdamse AMC, zijn audiciens bezig met een inhaalslag. ‘Vanuit de Stichting Audicienregister (StAr) zijn lespakketten ontwikkeld en de audiciens volgen trainingen op het gebied van tinnitus, audiometrie en andere zaken.’ Bovendien moet de ‘veldnorm hoortoestelverstrekking’ (zie kader) de kwaliteit 7
Stichting Audicienregister, kortweg StAr, bewaakt de kwaliteit van de vakopleiding tot audicien en zorgt voor bij- en nascholing. De stichting stelt kwaliteitsmaatstaven op voor de dienstverlening en de bedrijfsinrichting en controleert hierop. Hoortoestelwinkels die voldoen aan de StAr-voorwaarden krijgen het keurmerk ‘De Audicien’. Dit keurmerk biedt een aantal zekerheden: • De klant wordt geholpen door een registeraudicien. • Bijdetijdse dienstverlening volgens objectieve kwaliteitsmaatstaven. • De audicien werkt met geijkte apparatuur en gevalideerde werkmethoden. • De klant heeft de keuze uit een breed scala aan hoortoestellen. • Hoortoestellen worden eerst op proef verstrekt. • Bij klachten kan de klant een beroep doen op de StAr. • De StAr controleert periodiek het audicienbedrijf. 8
Autoverkoper Dreschler heeft hoe dan ook moeite met de deregulering van de hoorzorg. Hij licht toe: ‘Een audicien is geen onafhankelijk voorschrijver. Hij runt een commercieel bedrijf en verkoopt in principe liever een duur dan een goedkoop toestel. Naast zijn technische deskundigheid is de audicien ook een handelaar, en daarin verschilt hij niet wezenlijk van een autoverkoper. Gelukkig kun je je als consument ook zelf oriënteren. De website www.hoorwijzer.nl van de Nederlandse Vereniging voor Slechthorenden (NVVS) is daarvoor erg geschikt. Maar je blijft voor een groot deel aangewezen op het oordeel van een deskundige.’ NVVS-directeur Joop Beelen vindt dat audiciens op dit moment nog onvoldoende in staat zijn om
Michiel Wijnbergh
StAr
verkeerde plek terecht. Ik zie soms dat een audicien handelingen verricht die een kno-arts of audioloog eigenlijk zou moeten doen. Maar ook andersom komt voor.’ Dreschler wijst verder op het belang van nacontroles. ‘Mensen die een advies krijgen in een audiologisch centrum en hiermee naar een audicien stappen, zie je vaak niet meer terug voor een nacontrole in het audiologisch centrum. Terwijl die nacontrole erg zinvol is.’ Ook het opstellen van een zorgplan is onderdeel van de norm. Audicien en cliënt formuleren samen hoe de behandeling – meestal de verstrekking van een hoortoestel – eruit gaat zien. Expliciete goedkeuring door de cliënt voor dit zorgplan is vereist. ‘Over twee tot drie jaar moeten de afspraken uit de veldnorm zijn gerealiseerd,’ aldus Dreschler. ‘Het is de bedoeling dat bij controles voor het StAr-keurmerk wordt gekeken of de veldnorm wordt nageleefd.’
Widex Denemarken
van partijen die actief zijn in de hoorzorg verbeteren. Dat geldt met name voor de audiciens. De norm moet een aantal problemen in de huidige praktijk ondervangen. Dreschler: ‘Cliënten komen helaas nogal eens op de
Kiezen voor een registeraudicien biedt zekerheden.
Professor Drechsler: ‘Wees niet naïef.’
een medische check uit te voeren. Zijn advies: ‘Ga bij een eerste aanschaf van een hoortoestel ook altijd langs de kno-arts of een audioloog.’
beroepen (zie kader). Bij het uitproberen van een hoortoestel is het bovendien verstandig te beginnen met een betaalbaar exemplaar. ‘Stap alleen over naar een duurder model als het goedkope niet voldoet. Dan kun je de hogere kosten goed afwegen tegen de meerwaarde.’ Daarbij komt dat de instelling van een hoortoestel erg belangrijk is. ‘Vaak heb je meer aan een goede aanpassing dan aan een duurder toestel.’ Informeer ook of u voor een vergoeding van uw zorgverzekeraar een voorschrift van een kno-arts of audioloog nodig hebt. De rechtstreekse gang naar de audicien is vrij nieuw en niet alle verzekeraars hebben hun beleid hier al op aangepast.
Naïef Dreschler heeft wel een aantal tips voor consumenten die voor hooradvies rechtstreeks naar een audicien stappen. ‘Wees niet naïef,’ stelt hij. ‘Een audicien handelt ook uit commerciële overwegingen.’ Verder adviseert Dreschler een audicien te kiezen met een StAr-keurmerk. Dat biedt een aantal zekerheden waarop je je als klant kunt
Veldnorm hoortoestelverstrekking De veldnorm garandeert een kwalitatieve dienstverlening bij de aanschaf van een hoortoestel. Dat betekent: • Garantie op goede en objectieve voorlichting • Keuze uit meerdere modellen • Uitgebreide informatie over vergoedingsmogelijkheden • Ten minste acht weken vrijblijvend op proef • Het recht op een second opinion
9
Zo hoort dat
De impact van
Ménière S
Zeldzaam Sandra werkte samen met haar man als tropenarts in Zimbabwe. Ze was altijd kerngezond geweest; een huisarts had ze nooit nodig gehad. Maar in de jaren die volgden, namen de klachten toe. Ze kreeg last van oorsuizen en haar rechteroor ging snel achteruit. Ook het gehoor in haar linkeroor werd in de jaren die volgden slechter. Toen ze in 2002 weer in Nederland 10
Dreamstime
andra Rutgers (55) herinnert zich de eerste aanval nog goed. Het was een ochtend in 1996. Ze was net wakker en stond naast het bed toen plotseling alles om haar heen begon te draaien. ‘Ik kon niet meer normaal lopen, het was alsof ik heel erg dronken was,’ vertelt ze. Op handen en voeten bereikte Sandra de badkamer. Ze was drijfnat van het zweet en moest ontzettend overgeven. Daarna kroop ze terug in bed en viel in slaap. Toen ze een paar uur later wakker werd voelde ze zich stukken beter. Ze besloot zich niet al te veel zorgen te maken, maar de ziekte van Ménière had zich voor het eerst aan haar geopenbaard. ging wonen, werden de aanvallen frequenter. ‘Soms had ik een paar weken lang om de dag een aanval.’ Kenmerkend voor de ziekte van Ménière is een combinatie van drie klachten: aanvallen van draaiduizelingen, slechthorendheid en oorsuizen. Sandra had last van
alledrie. Bovendien was er geen aanwijsbare oorzaak te vinden; een voorwaarde om de diagnose Ménière te kunnen stellen. In overleg met haar kno-arts ging ze medicijnen slikken die de aanvallen moesten voorkomen. Die leken aanvankelijk te helpen. Maar toen
de aanvallen na een jaar weer terugkwamen, besloot ze met de pillen te stoppen. Ze voelde zich direct een stuk prettiger en de duizeligheidsaanvallen zijn tegenwoordig gelukkig zeldzaam.
Buitengesloten Niettemin heeft de ziekte een enorme impact op haar leven. Ze is altijd op haar hoede, gespitst op een mo11
gelijke aanval. En het is nooit meer stil in haar hoofd, er klinkt altijd een soort gebrom en gefluit. De slechthorendheid is momenteel het grootste probleem. Ze slaapt steevast door de wekker heen, hoort de bel vaak niet en moet dikwijls vragen of haar huisgenoten een zin willen herhalen. ‘Daardoor voel je je wel eens buitengesloten,’ zegt ze. ‘Ook ga ik nog maar zelden uit. In een rumoerige omgeving krijg ik last van tinnitus. In een restaurant kan ik met één tafelgenoot nog gezellig meedoen, maar een groepsgesprek lukt niet. Borrels, feestjes en recepties sla ik het liefst over.’ Ook haar twee hoortoestellen bieden maar deels soelaas. ‘Geluiden hoor ik alsof ik naar een radio luister die niet goed is afgesteld. Harder zetten heeft dus geen zin.’ Ze is blij dat ze haar functie als vertrouwensarts kindermishandeling kan blijven uitoefenen. Haar werkgever schafte een ringleidinglus voor haar aan die het telefoneren makkelijker maakt. ‘En ik prijs me gelukkig met begripvolle collega’s,’ vertelt ze. ‘Hun steun is ontroerend.’ Voor haar werk moet ze regelmatig gesprekken voeren met mensen. Ze let daarbij erg op de mondbewegingen (spraakafzien) en de non-verbale communicatie van haar gespreks12
partners. Maar vergaderen is lastig. ‘Met een man of vijf gaat nog wel, maar in een grote groep weet ik vaak niet eens wie er aan het woord is. Ik word er doodmoe van.’
Hoopvol Sandra is voorzitter van de Ménière-commissie van de Nederlandse Vereniging voor Slechthorenden. Deze commissie organiseert twee keer per jaar een lotgenotenbijeenkomst. ‘Het is voor Ménière-patiënten vaak geruststellend om te ontdekken dat ze niet de enigen zijn. En het is hoopvol om te horen over oplossingen die anderen hebben bedacht om een zo zinvol mogelijk leven te leiden.’ Ook verzorgt de commissie door het hele land lezingen waarbij wordt verteld wat Ménière inhoudt. ‘We hopen ook artsen dusdanig te kunnen beïnvloeden dat zij in de toekomst geen patiënt meer in de kou laten staan. Ook al is genezing niet mogelijk, de kwaliteit van het leven kan vaak wel worden verbeterd.’ Hoe doet Sandra dat eigenlijk zelf? ‘Richt je op en geniet van alle dingen die je nog wel kunt,’ adviseert ze. ‘Zorg voor een goede lichamelijke conditie. Ook praten met een psycholoog of een maatschappelijk werker kan belangrijk zijn. Deze ziekte is een soort rouwproces. Je moet afscheid nemen van stilte, van even kunnen fluisteren met je partner of kinderen, soms van je werk.’
Tips & Tricks
• Vraag een informatiepakketje aan bij de NVVS. Kosten ca. 10 euro. Bel. 030 2617616. Via dit nummer kunt u ook een persoonlijk gesprek aanvragen. • Bezoek het jaarlijkse lotgenotenweekend in Lunteren. Aankondiging staat op de NVVS-website. • Meld u aan bij het Ménière-forum via www.nvvs.nl/forum/meniere/index.php.
Zo hoort dat
Knoop dit in uw
oren! Tien praktische tips
Twijfelt u aan uw gehoor, maar is de stap naar een arts of audicien nog te groot? Test uw gehoor thuis met de Nationale Hoortest. Bel 0900 4560123 of surf naar www.hoortest.nl. Meer tests op www.oorcheck.nl.
2
Onderneem actie
Hebt u last van hoorproblemen? Wacht dan niet. Voor sommige vormen van gehoorverlies zijn medische behandelmogelijkheden. Bent u juist gebaat bij een hoortoestel? Ga er dan voor. Uw
14
Dreamstime
1
Doe thuis een hoortest!
hersenen moeten zich instellen op het ‘nieuwe geluid’ dat u met een hoortoestel waarneemt. Hoe eerder u daarmee begint, hoe meer profijt u ervan hebt.
3
Bezoek uw huisarts
Plotseling last van een verslechterd gehoor? Raadpleeg eerst uw huisarts. Soms wordt een hoorprobleem veroor-
zaakt door een simpele verstopping die snel kan worden verholpen. Vermoedt uw huisarts dat er meer aan de hand is, dan kan een kno-arts u verder onderzoeken. Op www.kno.nl vindt u uitgebreide medische uitleg over het gehoor en behandelmogelijkheden. 15
4
Handige hulpmiddelen
Hoofdtelefoons, licht- of trilwekkers, speciale gsm’s voor slechthorenden; het zijn praktische accessoires die het horen vergemakkelijken. U vindt onafhankelijke informatie en belangeloos advies op www.oorakel.nl. In de acht vestigingen van Oorakel kunt u alle beschikbare hoorhulpmiddelen bekijken en proberen.
5
Ondertiteling Uitzending Gemist
Op www.uitzendinggemist.nl kunt u veel uitzendingen van de publieke omroep terugkijken. Op initiatief van Pascal Ursinus van Doof.nl en William Valkenburg, directeur internet bij de Nederlandse Publieke Omroep, is er in samenwerking met TT888 een begin gemaakt met de technische realisatie van ondertiteling bij de Nederlandstalige uitzendingen.
6
Omroep voor doven en slechthorenden
Een nieuwe omroepvereniging, ZiCoTV, gaat programma’s uitzenden voor doven en slechthorenden. ZiCoTV staat voor Zichtbare Communicatie voor Televisie. De programma’s worden voorzien van ondertiteling en Nederlandse gebarentaal. Als de omroep vóór 1 april het verplichte ledenaantal van 50.000 niet haalt, gaat de kersverse omroep programma’s uitzenden via internet. Kijk op www.zicotv.nl voor meer informatie.
7
Teletekst 888
Steeds meer Nederlandstalige tv-programma’s worden ondertiteld via oproepbare teletekstpagina’s. Schakel uw teletekst in en zet pagina 888 aan. Handig om moeilijk verstaanbare programma’s goed te kunnen volgen! Meer informatie vindt u op www.TT888.nl.
16
8
Gebruik de ringleiding
In grote ruimten als theaters en congrescentra is steeds vaker een ringleiding aanwezig. Hiermee is draadloze geluidsoverdracht mogelijk van geluidsinstallaties naar een hoortoestel. Hoortoestelgebruikers kunnen zo veel beter verstaan wat er wordt gezegd. Surf voor een overzicht van gebouwen met deze voorziening naar www.nedring.info en klik op ‘Nederland Ringleiding’.
9
Op de werkvloer
Met extra maatregelen kunnen slechthorenden en mensen met tinnitus zich in werksituaties vaak goed redden. Het audiologisch centrum kan u meer vertellen over de mogelijkheden. Kijk op www.fenac.nl. Bij het UWV kunt u vragen of u in aanmerking komt voor extra vergoedingen. Bel 0900 9294 (lokaal tarief).
10
Zo klinkt dat
Bent u nieuwsgierig wat slechthorendheid inhoudt? Bel de Nationale Hoorstichting, 071 5234245, voor het bestellen van cd’s die dat weergeven. Bent u benieuwd hoe tinnitus klinkt? Bestel de cd met tinnitusgeluiden bij de NVVS. Bel 030 2617616.
Zo hoort dat
Zo werkt het oor Het buitenoor – de oorschelp plus een kort kanaal dat eindigt bij het trommelvlies – vangt geluidsgolven op en voert ze naar het trommelvlies dat vervolgens gaat trillen.
Het middenoor is een nauwe, met lucht gevulde holte met drie kleine botjes die de trillingen van het trommelvlies aan elkaar en aan het binnenoor doorgeven.
Functies van het gehoor: • helpt bij communiceren • waarschuwt voor gevaar • bron van ontspanning
Het binnenoor is een labyrint van met vloeistof gevulde holtes en gangen die het evenwicht bewaren. Het heeft een structuur in de vorm van een slakkenhuis met vloeistof en haarvormige zenuwuiteinden die het gehoor regelen. Geluidstrillingen vormen golven in de vloeistof die worden doorgegeven aan het brein waar ze worden omgezet in geluid.
17
concept & artdirection: andrews:degen (Studio voor ontwerp en communicatie) / fotografie: Lutz Baumann
Zo hoort dat
Bedolven onder
decibellen Ruim 20.000 jongeren lopen jaarlijks blijvende gehoorschade op.
18
D
iscotheken, cafés, clubs, muziekfestivals, houseparty’s, popconcerten: het zijn gelegenheden waar veel jongeren flink wat tijd doorbrengen. Leuk, gezellig, maar niet zonder risico blijkt uit steeds meer onderzoeken. Regelmatige blootstelling aan harde geluiden kan immers al op jonge leeftijd tot gehoorverlies leiden. De Nationale Hoorstichting schat dat jaarlijks ruim 20.000 jongeren door blootstelling aan harde geluiden hun gehoor permanent beschadigen. Ook het gebruik van muziekspelers doet daarbij een flinke duit in het zakje. Op Oorcheck.nl, een website van de Nationale Hoorstichting, vertelt Tessa Heemskerk haar verhaal. Ze is 18 jaar en luistert al een jaar of drie dagelijks naar haar mp3-speler. ‘Op z’n allerhardst,’ geeft ze toe. Ook bezocht ze in het verleden hardcorefeesten. ‘Daar heb je onwijs harde muziek. Ik stond dan vooraan, bij de boxen.’ Nu moet Tessa regelmatig veel moeite doen om anderen te verstaan. Tijdens een telefoontje houdt ze haar andere oor dicht om het gesprek te kunnen volgen. En in de bar waar ze werkt moet ze soms wel drie keer vragen wat iemand nu precies wil bestellen. ‘Knap vermoeiend,’ bekent ze. ‘Ik wist niet dat het zo snel kon gaan.’
Geluidslimiet? Tessa is niet de enige. Diverse onderzoeken tonen aan dat jongeren wel interesse tonen in voorlichting rondom gehoorbeschadiging, maar het daar doorgaans ook bij laten. Het zal zo’n vaart niet lopen met mijn gehoor, denken ze. Onderzoek van TNO in 2006 onder 505 leerlingen van scholen in de omgeving van Leiden toonde aan dat
jongeren nauwelijks behoefte hebben aan geluidsbegrenzers in discotheken, danscafés en bij popconcerten. Slechts 8 procent vindt dit noodzakelijk. En een schamele vijf procent is van mening dat de muziek wel wat zachter kan worden gezet. Gelden er dan geen geluidslimieten? ‘Nauwelijks,’ zegt Paul Heere, communicatieadviseur voor de Nationale Hoorstichting. ‘De uitgaansbranche heeft zelf een maximumniveau vastgesteld van 105 decibel, maar dat is nog steeds erg schadelijk. Ook zijn er regels voor de hoorveiligheid van medewerkers, maar voor het publiek is er niets. Wij pleiten dan ook voor
Begrensd Apple stelde in 2006 software ter beschikking waarmee het maximale volume op de iPod kan worden ingesteld.
Op zoek naar oordoppen? Ga langs een audicien. Kijk voor algemene informatie over producten en slechthorendheid ook op www.oorakel.nl. Klik op ‘Hulpmiddelen’ en vervolgens op ‘Gehoorbescherming’. 19
Gehoorschade door muziek Discodip Luide muziek kan tot allerlei vormen van gehoorverlies leiden. De discodip wordt vaak opgelopen in discotheken en leidt tot verlies in het hoorgebied rond de 4000 Hertz. Wie niet oppast, riskeert slechthorend voor geluiden in het hele spraakgebied. Tinnitus Een piep of ruis na een concert of een avond in de discotheek. Vaak gaat het weer over, maar sommige geluiden blijven een leven lang. Tinnitus (oorsuizen) kan zich in allerlei geluiden manifesteren. Meestal is lawaai de boosdoener. Hyperacusis Als oren het dynamische bereik verliezen, kunnen ze zich niet meer instellen op snelle veranderingen in volume. Geluiden komen dan keihard binnen. Hyperacusis kan grote nadelige gevolgen hebben voor je sociale leven. een combinatie van acceptabele geluidsvolumes, actieve verstrekking van gehoorbescherming en goede voorlichting.’ Dat jongeren niet vooraan staan als het gaat om het terugschroeven van de decibellen in 20
uitgaansgelegenheden, verbaast Heere niet. Hij ziet dat deels als een imagokwestie. ‘Veel jongeren laten ook niet merken dat ze last van hun gehoor hebben. Dat is niet stoer. Ze negeren het. Volwassenen gedragen zich eigenlijk niet veel anders. Veel mensen met een hoorprobleem stappen pas na een jaar of tien naar een arts of audicien.’
Paar minuten Het langdurig luisteren naar mp3-spelers is eveneens een flinke belasting voor het gehoor. Met name omdat de muziek dikwijls op een stevig volume wordt afgespeeld. Ook hier ontbreken richtlijnen die het volumebereik aan banden leggen. Onderzoek van de Nationale Hoorstichting naar de tien meest verkochte merken laat zien dat het gemiddelde model een volumebereik tot 101 dB haalt. Heere: ‘Als je langere tijd regelmatig op dat geluidsniveau naar muziek luistert, loop je al met een paar minuten per keer risico op gehoorschade.’ Uit TNO-onderzoek en recente gegevens van de Nationale Hoorstichting blijkt dat ruim de helft van de jongeren het volume op ten minste driekwart van het maximum vermogen zet. Het Wetenschappelijk Comité voor nieuwe gezondheidsrisico’s (WCNG) van de Europese Commissie maakte vorig jaar bekend dat gebruikers van persoonlijke muziekspelers, zoals mp3-spelers, een blijvend gehoorverlies riskeren als zij ten minste vijf jaar lang een uur per dag naar luide muziek luisteren. Dit gedrag gaat op voor vijf tot tien procent van de gebruikers. De hoorproblemen onder jongeren vertalen zich nog niet in harde statistieken. Maar dat is een
Oorcheck.nl is een site over het gehoor speciaal voor jongeren.
kwestie van tijd, meent Heere. ‘De maatschappelijke schade die jongeren door blootstelling aan te harde geluiden oplopen, moet je niet
Tips & Tricks •D e vuistregel is dat je acht uur lang zonder problemen 80 dB op je oren kunt hebben. Bij een verdubbeling van het geluid – dat is een toename met 3 dB – halveert de tijd. Dus: vier uur lang bij 83 dB, twee uur lang bij 86 dB, etc. • Oren hebben rust nodig. Gun ze die in ruime mate. • Goede oordoppen kunnen het geluid tijdens een dancefeest of concert tot 80 dB dempen. Het geluidsniveau tijdens zulke gelegenheden is vaak zo hoog dat een aantal minuten zonder doppen al schade kan opleveren. • Blijf weg bij luidsprekerboxen.
onderschatten. De wereld is steeds visueler en auditiever ingesteld. Je hebt je gehoor hard nodig om te kunnen communiceren. Een verminderd gehoor leidt tot problemen op school, leerachterstand, misverstanden en verkeerde interpretaties. En wat dacht je van veiligheidsrisico’s in werksituaties? Een slecht gehoor kan tot levensgevaarlijke toestanden leiden. Het zorgt er bovendien voor dat je je veel meer moet inspannen om dezelfde informatie binnen te krijgen. Gehoorverlies vreet energie.’
21
Zo hoort dat
A
Vakaudiciens van HoorProfs gaan voor een optimaal resultaat
Professionals met een missie
ls u last hebt van gehoorverlies en op zoek bent naar een oplossing kunt u daarvoor terecht bij een groot aantal aanbieders van hoortoestellen. Sinds 2007 ook bij een audicien die is aangesloten bij HoorProfs. In april van dat jaar werd HoorProfs opgericht als samenwerkingsverband tussen zo’n honderd zelfstandige vakaudiciens in heel Nederland. Audiciens met een missie: de klant een optimale oplossing bieden waarbij kwaliteit van leven altijd centraal staat. Elke audicien die is aangesloten bij HoorProfs is een zelfstandige vakman en specialist op het gebied van hoortoestellen. De vakaudicien is officieel opgeleid en wordt regelmatig bijgeschoold op het gebied van de laatste technieken en mogelijkheden. Om u een zo goed mogelijke oplossing te bieden voor uw specifieke situatie levert een vakaudicien van HoorProfs alle merken hoortoestellen in diverse prijsklassen. Dat is een unieke service die u een optimale keuzemogelijkheid garandeert. Samen met een degelijk advies over uw gehoorverlies bent u er zodoende van verzekerd dat u uitkomt bij een hoortoestel dat het best past bij uw persoonlijke omstandigheden.
Duizelingwekkend Maar met het juiste hoortoestel alleen bent u er nog niet. Om maximaal te profiteren van het gehoorapparaat is het belangrijk dat de instellingen goed op uw gehoor worden afgestemd. Het aantal variabelen is immers duizelingwekkend en het instellen is een precisiewerkje. De variabelen zijn afhankelijk van de omstandigheden waarin u zich bevindt. Is er bijvoorbeeld veel omgevingsgeluid, zoals in een restaurant, een stadion of op een drukke verjaardag? Hebt u te maken met wind24
geruis, lawaai van apparatuur of machines? Elke situatie vraagt om een specifieke instelling. Bovendien speelt persoonlijke voorkeur een rol. Gaat u graag wandelen in het bos of bent u meer een fan zeiltochten? Staat u in uw vrije tijd regelmatig langs de lijn bij een voetbalwedstrijd of bent u een fervent theaterbezoeker? Dit alles is van invloed op de optimale instellingen van uw hoortoestel. Een vakaudicien van HoorProfs weet als geen ander hoe nauw het afstemmen van uw hoortoestel luistert.
Revalideren Wie een hoortoestel gaat dragen, gaat een revalidatietraject in. Dat klinkt zwaar, maar is niet overdreven. Met een gehoor wat lange tijd ontoereikend is geweest, moet u opnieuw goed leren horen en verstaan. Geluiden komen in de nieuwe situatie anders bij u binnen en kunnen anders klinken. Daaraan wennen en ernaar leren luisteren kost tijd en vraagt om deskundige begeleiding. Bijvoorbeeld omdat de diverse stappen in de herstelfase om verschillende instellingen van het hoortoestel vragen. Maar ook is het fijn als u tijdens het inspannende en vermoeiende revalidatietraject op 25
begrip kunt rekenen van uw vakaudicien. De praktijk leert dat een samenwerking waarin motivatie en begrip sleutelwoorden zijn het eindresultaat van met name het spraakverstaan sterk verbetert.
Modern en mini De werkwijze van de HoorProfs vakaudicien maakt het dragen van een hoortoestel eerder een zegen dan een last. Klanten kunnen kiezen uit de modernste toestellen, steeds vaker in miniuitvoeringen en tal van modieuze kleuren. Een goed ingesteld hoortoestel biedt u de mogelijkheid om weer deel te nemen aan het maatschappelijk leven en te genieten van de geluiden om u heen. Niet alleen op uw werk, maar ook in de sociale omgang bent u in staat om weer volwaardig mee te doen. Een groepsgesprek volgen, luisteren naar muziek, genieten van fluitende vogels, het signaleren van een jonge kat die geritsel veroorzaakt in het struikgewas. Voor klanten van de HoorProfs vakaudicien zijn deze belevingen weer de gewoonste zaak van de wereld.
Kijk op www.hoorprofs.nl voor meer informatie en een aangesloten vakaudicien bij u in de buurt. 26
OorAgenda De Week van het Oor In de Week van het Oor – van 18 tot en met 25 april – zetten veel bedrijven en instanties die zich bezighouden met het gehoor hun deuren open voor belangstellenden. Loop eens binnen bij een audicien, bij de open dagen van audiologische centra of bij de vestigingen van Oorakel Informatie en Advies. Daar krijgt u informatie over hoorhulpmiddelen, gehooronderzoek en uitleg over de afspraken die zijn gemaakt over de kwaliteit van hoortoestelaanpassing. Bezoek voor informatie over activiteiten in de Week van het Oor bij u in de buurt: www.weekvanhetoor.nl.
Slechthorendheid, tinnitus en Ménière De NVVS organiseert regelmatig voorlichtingsbijeenkomsten over tinnitus (oorsuizen), de ziekte van Ménière en zaken die met slechthorendheid te maken hebben. U kunt deze gratis of tegen een kleine vergoeding bijwonen. U vindt op www.nvvs.nl/bijeenkomsten een actueel overzicht.
Contact met lotgenoten Wilt u ervaringen uitwisselen met anderen? Dat kan op verschillende plaatsen in het land. Soms in de vorm van een eenmalig groepsgesprek, soms door het bijwonen van een themaweekend. Ook kunt u professioneel begeleide contactgroepen volgen. Kijk voor meer informatie op www.nvvs.nl/bijeenkomsten. Het internet is een plaats bij uitstek voor het leggen van contacten. De NVVS biedt verschillende discussiefora over onder andere tinnitus en Ménière. U vindt er links naar fora over tal van andere hoorzaken, evenals contactmogelijkheden voor ouders van kinderen met een hoorprobleem. Zie www.nvvs.nl/discussie.
‘We hebben de drempel verlaagd’
N
og niet zo lang geleden was de winkel van de audicien aan de buitenkant een nogal geheimzinnig pand. Je keek er moeilijk naar binnen, gordijnen hielden veel van wat zich in de zaak afspeelde verborgen. Hoorproblemen waren taboe, daar praatte je liever niet over, en bij een audicien werd je dus niet graag gezien. Op de burelen van Schoonenberg vond men in 2001 dat het tijd was voor een nieuwe marktbenadering. ‘We wilden met toegankelijkere winkels op zichtbare locaties de mensen uitnodigen om eens spontaan bij ons binnen te lopen,’ vertelt
28
commercieel directeur Marcel Wanna. Het concept sloeg aan. In acht jaar tijd ging het aantal winkels van veertig naar honderdzestig filialen door heel Nederland. Wanna: ‘We hebben de drempel voor slechthorenden enorm verlaagd.’
Gedateerd imago Het is hetzelfde pad dat ooit werd ingeslagen door de op-
Zo hoort dat tiekbranche. Inmiddels is het dragen van een bril de normaalste zaak ter wereld, een geaccepteerd hulpmiddel in plaats van een zichtbare handicap. Wanna verwacht dat op termijn ook hoorhulpmiddelen verlost zullen zijn van hun gedateerde imago. ‘Nu denken veel mensen bij een hoortoestel nog aan een grote banaan achter het oor. Maar er is een heleboel veranderd in de afgelopen jaren.’ De laagdrempelige winkelformule van Schoonenberg draagt bij aan het dichten van de kloof tussen de bestaande beeldvorming en de daadwerkelijke stand van zaken. ‘De ontwikkelingen hebben elkaar in de afgelopen jaren in hoog tempo opgevolgd,’ aldus Wanna. ‘In al onze winkels is voortdurend
Facts & figures • Ons gehoor heeft een enorm bereik, maar is niet overal even gevoelig. Het best horen we tussen ruwweg 100 en 5000 Hertz. Dat is precies het spraakgebied. • Gehoorschade staat op de tweede plaats van gemelde beroepsziekten. • Naar schatting heeft 15 procent van alle 50-jarigen een gehoorverlies van 35dB of meer.
een gekwalificeerde en goed opgeleide audicien aanwezig en heb je ruime keuze uit de modernste hoortoestellen.’
Klanttevredenheid De vele communicatie-uitingen hebben ertoe geleid dat steeds meer mensen voor een gehoortest eerst even binnenlopen bij een hoorwinkel alvorens naar de kno-arts te gaan. Het keurmerk ‘De Audicien’, toegewezen door de Stichting Audicienregister (StAr), toont aan of een winkel voldoet aan de strenge kwaliteitsmaatstaven die de StAr aan de bedrijfsinrichting en dienstverlening van audicienbedrijven stelt. De winkels van Schoonenberg dragen allemaal het StArkeurmerk. ‘Kwaliteit en klanttevredenheid hebben wij hoog in het vaandel staan,’ aldus Wanna. ‘Daarom mogen klanten een hoortoestel ook eerst twee maanden uitproberen. Zo kunnen ze vertrouwd raken met het apparaat. Bovendien hechten we veel waarde aan een goede nazorg. Dankzij gekwalificeerde audiciens kunnen we daarvoor garant staan.’ Nieuwe technieken maken hoortoestellen alsmaar kleiner en veelzijdiger. Design en functionaliteit worden steeds meer afgestemd op de gebruikers van de toekomst. Wanna verwacht dat het dragen van een hoorapparaat over een jaar of vijf volkomen is geaccepteerd. ‘Het stigma is aan het verdwijnen. Mensen zien hoorproblemen steeds minder als een handicap, maar als iets dat je met een hulpmiddel kunt oplossen. Wij willen een bijdrage leveren aan die toegankelijkheid.’ Kijk op www.schoonenberg.nl voor meer informatie en een winkel bij u in de buurt.
29
Zo hoort dat
V
rijwel iedereen heeft het wel eens meegemaakt: een hoge piep of een hard gegons in je oor. Na een concert, een dagje boren of soms zomaar ineens. Meestal is het tijdelijk; het geluid verdwijnt vanzelf weer. Je moet er niet aan denken dat het er altijd zou zijn. Mensen met tinnitus raken dat geluid dus niet meer kwijt. Ze horen voortdurend een toon die allerlei vormen kan aannemen. Een piep- of fluittoon, maar ook suizen, zoemen en sissen komen voor. Of het geluid van een ronkende motor, gekras, de wind of het ruisen van de zee. Wat het ook is, het is niet uit te zetten.
Altijd herrie aan je hoofd Dreamstime
Wat als de piep die je hoort niet meer weggaat?
Gekmakend De volledige Latijnse naam is Tinnitus Aurium en betekent letterlijk ‘gerinkel van de oren’. De aandoening is beter bekend als oorsuizen. In Nederland heeft ongeveer een miljoen mensen wel eens oorsuizen bij zichzelf waargenomen. Zo’n tien procent ondervindt echt problemen van de tinnitus. En van die groep heeft weer een kwart, dus circa vijfentwintigduizend mensen, dusdanig last
ervan dat ze medische of psychosociale hulp nodig hebben. Tinnitus kan de kwaliteit van leven sterk doen afnemen. Voortdurend lawaai in je hoofd is om gek van te worden. Het gaat om schijngeluiden die ontstaan als de oren of oorzenuw uit zichzelf, zonder aanleiding, signalen doorgeven. In de hersenen krijgen die de betekenis van geluid. Zeker als er nog geen diagnose is gesteld, gaan mensen dikwijls aan zichzelf twijfelen, bang dat ze zich dingen verbeelden.
Geluidsprikkels Tinnitus wordt vaak veroorzaakt door een afwijking van het binnenoor, waar de zeer gevoelige zenuwcellen de geluidsprikkels via de gehoorzenuw naar de hersenen geleiden. De schijngeluiden zijn in de meeste gevallen een soort bijproduct van slechthorendheid. Het kan een uiting zijn van een bepaalde kwaal, zoals een chronische middenoorontsteking, of een gevolg van een ooroperatie, een virusinfectie, medicijngebruik, een teveel aan lawaai of ernstig hoofdletsel. Een enkele keer is het geruis of gefluit te herleiden tot een probleem met de aderen of spierspanningen in het hoofd. In zo’n geval is een medische ingreep soms een oplossing. In vrijwel alle andere situaties is de boodschap dat je ermee moet leren omgaan. Lang niet iedereen lukt dat.
Somber Zo’n 20 procent van de mensen met tinnitus ondervindt dagelijks hinder van de storende geluiden. Ze slapen slecht en kunnen zich moeilijk concentreren. De omgang met anderen en 31
Joost heeft tinnitus
I
Hans Lebbe
De aandoening drukt een zware stempel op zijn leven. Door de jaren heen veranderde hij van een vrolijke gangmaker in een behoudend en dikwijls sikkeneurig persoon. ‘Ik kom niet meer op verjaardagen en feestjes, kan niet naar de bioscoop of drukke bijeenkomsten,’ vertelt Joost. Hij is sneller moe en heeft moeite zich te concentreren. ‘Alles wat ik doe, vraagt om een afweging. Ik kan veel minder hebben dan vroeger, zelfs op een goede dag.’ Onverwacht bezoek kan volledig verkeerd vallen en voor de fijne momenten met zijn kleinkinderen betaalt hij naderhand de tol.
n december 1991 viel het Joost Treebusch, een 62-jarige Hagenaar, voor het eerst op. Als het stil was in huis hoorde hij een zachte piep. ‘Later kwamen er ook hoge tonen en “tingels” bij,’ vertelt hij. ‘Bovendien klonken ze steeds harder.’ Lange tijd wist hij niet precies wat hem mankeerde. Tal van onderzoeken door artsen leverden niets op. Op een dag in 1999 viel zijn oog bij het lezen van de krant op een aankondiging van een voorlichtingsavond over oorsuizen. Joost besloot erheen te gaan. Toen hij ’s avonds thuiskwam, was aan alle twijfel een einde gemaakt. De ‘tingels’ hadden een naam: tinnitus. 32
De voortdurende herrie in zijn hoofd leidde in moeilijke perioden tot grote somberheid. Hij was uitgeput en voelde zich boos, verdrietig, bang en wanhopig. In 2000 raakte hij zwaar overspannen. Twee jaar later belandde hij voor 50 procent in de WAO. Zijn functie als personeelsmanagementadviseur kon hij niet langer uitvoeren en hij moest noodgedwongen een andere functie aanvaarden. Een arbeidspsycholoog hielp hem uiteindelijk om tinnitus te accepteren als een blijvende handicap.
‘Ik kan er niet mee leven, maar inmiddels wel mee omgaan,’ zegt hij veelbetekenend. ‘Rust en zo min mogelijk drukte en lawaai helpen om de tinnitus draaglijk te houden.’ Ook afleiding is belangrijk. Joost merkte dat erover schrijven een therapeutisch effect heeft. Het resulteerde zelfs in de publicatie van een boek, ‘De stilte voorbij’, een verhaal over zijn strijd tegen tinnitus. Het is een strijd die hij niet zal winnen, maar die ook niet voortdurend op het scherp van de snede moet worden gevoerd. Hij probeert het beste van het leven te maken en de tinnitus zo veel mogelijk te negeren. Inmiddels is hij gestopt met werken. Een zelfstudie nieuwGrieks bezorgt hem veel plezier, afleiding en voldoening. Ook is hij actief geworden binnen de Nederlandse Vereniging voor Slechthorenden. Het heeft rust gebracht. De grote paniek is weg en er ligt weer vaker een glimlach om zijn lippen. ‘Dat ik sommige dingen niet kan doen, blijft pijn doen,’ zegt hij. ‘Maar ik weet dat het beter is zo. Ik ben nu meer in balans.’
de prestaties op het werk hebben er vaak hevig onder te lijden. Bovendien kunnen de geluiden aanleiding geven tot angst, spanning en somberheid. Afleiding kan helpen om de tinnitus als minder hinderlijk te ervaren. Slaapmiddelen of medicatie tegen sombere gevoelens bieden soms (tijdelijk) soelaas. En veel mensen die tinnitus hebben, zijn gebaat bij een vorm van maskeren van het geluid, bijvoorbeeld door een cd met zeegeluiden naast het bed. Als niets helpt, zijn er ook trainingsvormen om beter met tinnitus te leren omgaan. In meerdere centra in Nederland worden trainingen gegeven die uit diverse onderdelen bestaan. Een psychomotore therapie heeft als doel om deelnemers zich bewuster te laten worden van hun lichaam en emoties. Bij beeldende therapie is het de bedoeling je aandacht te richten op iets anders dan het gesuis. En er is een communicatietraining om participanten te leren om deels op een andere manier te communiceren. Bij elk onderdeel is een schrijftolk aanwezig. De training neemt ongeveer een jaar in beslag.
Tips & Tricks • Meer info over tinnitus? Een overzicht van oorzaken, gevolgen, behandeling, begeleiding en gespreksmogelijkheden vindt u op www.nvvs.nl/tinnitus. • Hulp nodig bij tinnitus? Neem contact op met het Tinnitusloket. Bel 0800 84664887 of kijk op www.tinnitus.nl. • Oorakel geeft informatie en advies over alles wat met horen te maken heeft. Kijk op www.oorakel.nl. • Een ander laten horen hoe uw tinnitus klinkt? Bestel de cd met tinnitusgeluiden via de NVVS. • Tinnitustrainingen worden betaald vanuit de AWBZ. 33
Moderne ontwikkelingen O uderdom, maar ook tal van andere oorzaken kunnen ervoor zorgen dat ons gehoor achteruitgaat. Gelukkig biedt in veel gevallen een hoortoestel uitkomst. Met de introductie van digitale apparaten is de kwaliteit enorm toegenomen. Geavanceerde eigenschappen als lawaaionderdrukking, meerdere microfoons, antifluitsystemen, samenwerking tus34
sen toestellen en bluetooth hebben tot een steeds betere geluidsbeleving geleid. Ook het uiterlijk heeft een indrukwekkende metamorfose ondergaan. De meeste hoortoestellen zijn vandaag de dag nauwelijks groter dan een vingertop.
Zo hoort dat
36
37
Zo hoort dat
Hoorwijzer.nl Vind het snel op
gistratie gaat u naar ‘Mijn profiel’. Hier kunt u gegevens over uw gehoorverlies in de audiogrammen zetten. Vervolgens kunt u bij Mijn Hoorwijzer-match achterhalen of een toestel qua bereik en functionaliteit goed op uw gehoorverlies aansluit.
700 apparaten! Als u op de homepage op ‘Zoek en Kies’ klikt, kunt u productinformatie krijgen van zo’n 700 hoortoestellen. Ook leest u hier ervaringen van gebruikers. De NVVS streeft ernaar alle in Nederland leverbare hoortoestellen in dit overzicht op te nemen.
De juiste specialist De diagnose en behandeling van gehoorverlies vereisen specialistische deskundigheid. Klik op het tabblad Specialisten en lees bij welke deskundigen u terecht kunt en wat zij voor u kunnen betekenen.
Marieke Nelissen
Heb ik recht op een vergoeding?
D
e Nederlandse Vereniging voor Slechthorenden lanceerde in 2008 Hoorwijzer.nl, een onafhankelijke website waar slechthorenden alles kunnen vinden over hoortests, specialisten, hulpmiddelen, vergoedingen 40
en meer. Eén overzichtelijke site voor al uw vragen over hoortoestellen en alles wat daarmee te maken heeft.
Welk toestel past bij mij? Bent u nieuwsgierig welk hoortoestel het best bij uw gehoorverlies past? Klik dan op de link ‘Doe de Hoorwijzer-match!’. Na een eenmalige re-
Behandeling van slechthorendheid en de aanschaf van hoorhulpmiddelen kan behoorlijk in de papieren lopen. Kijk daarom vooraf voor welke vergoedingen u in aanmerking komt. Onder het tabblad Vergoedingen vindt u alle benodigde informatie.
Doe een hoortest Hebt u steeds vaker moeite met horen? Laat uw gehoor dan eens testen. Er zijn talloze hoortests die grofweg zijn te verdelen in twee categorieën: specialistische en doe-het-zelftests. Meteen een test doen? Hier vindt u meerdere mogelijkheden.
Deel uw ervaringen Wie een profiel heeft aangemaakt, kan zijn of haar ervaringen met audiciens, hoortoestellen en verzekeringen delen met andere bezoekers van de website.
Had ik dit maar eerder geweten! Eric Hertzberger (61) vergeleek acht verschillende merken hoortoestellen. Uiteindelijk koos hij voor het merk Oticon Epoq. Dat sluit het best aan bij zijn situatie. Pas later ontdekte hij de mogelijkheden van Hoorwijzer.nl. ‘Als ik die had gekend, was de keuze voor een nieuw hoortoestel ongetwijfeld makkelijker geweest,’ zegt hij. ‘Ik heb meteen mijn eigen ervaringen op de site toegevoegd en met belangstelling de verhalen van anderen gelezen.’ Zijn advies: ‘Laat je niets zomaar aanpraten. Ga eerst shoppen op internet en lees grondig de productinformatie van verschillende hoortoestellen en de ervaringen van gebruikers op Hoorwijzer.nl.’ 41
Zo hoort dat
Een
hoortoestel - wie gaat dat
betalen? Hoorhulpmiddelen zijn er in allerlei prijscategorieën. Kijk daarom eerst wat u krijgt vergoed.
W
ie op zoek gaat naar een hoortoestel merkt al snel dat het aanbod groot en divers is, evenals de bijbehorende prijskaartjes. De kosten variëren van enkele honderden euro’s voor een basistoestel tot duizenden euro’s voor een geavanceerde set. Uw keuze wordt mede bepaald door het deel van de kosten dat voor uw eigen rekening komt. Een basistoestel wordt in principe vergoed door uw basiszorgverzekering. Maar wellicht hebt u een beter model nodig. Het is daarom belang-
42
rijk om te weten wat u krijgt vergoed. De vergoeding van hoortoestellen valt tot een bepaald bedrag onder de verplichte basiszorgverzekering. Zorgverzekeraars stellen echter wel een aantal voorwaarden voordat ze overgaan tot het terugbetalen van kosten voor hoorhulpmid-
Basisvergoeding
delen. Zo moet er doorgaans een medische indicatie zijn van een kno-arts of een audiologisch centrum. Daarnaast moet u een gehoorverlies van ten minste 35 decibel hebben op uw beste oor. Verder is er nog een aantal audiologische criteria waaraan u moet voldoen. Het spraakverstaan moet met minimaal 20 procent toenemen door het gebruik van het gekozen toestel. Bij een indicatie voor twee hoortoestellen moet de winst van het spraakverstaan ten minste 10 procent bedragen ten opzichte van de aanpassing met één hoortoestel. Of het richtinghoren moet worden hersteld tot een hoek van 45 graden.
Laten we er even vanuit gaan dat uw rechteroor er het slechtst aan toe is. Jarenlang werken in rumoerige ruimten heeft uw gehoor geen goed gedaan. U besluit op zoek te gaan naar een hoortoestel voor het rechteroor. Als u in aanmerking komt voor een vergoeding uit de basisverzekering worden bij de eerste aanschaf de kosten voor het hoortoestel vanuit de basisverzekering tot 485 euro gedekt – ongeacht bij welke verzekeraar u uw polis hebt afgesloten. De premie die u betaalt voor de basisverzekering varieert echter wel per verzekeraar. In het kader ‘Basisverzekering’ ziet u een overzicht van de premies van basisverzekeringen op grond van individuele restitutiepolissen van een aantal grote zorgverzekeraars. Bij vervanging van een hoortoestel kan de basisvergoeding hoger zijn, afhankelijk van hoe lang u uw oude toestel hebt gebruikt. Bij vervanging binnen zes jaar vergoedt uw zorgverzekeraar maximaal 485 euro. Als u een toestel vervangt dat tussen de zes en zeven jaar oud is, komt u in aanmerking voor een maximale bijdrage van 575,50 euro. Is uw toestel ouder dan zeven jaar? Dan keert uw zorgverzekeraar ten hoogste 666,50 euro uit. Deze vergoeding geldt ook voor kinderen tot 16 jaar die een hoortoestel nodig hebben. 43
De basisverzekering vergoedt in principe een basistoestel. Hebt u een toestel met meer mogelijkheden nodig, dan moet u geld bijleggen. Dat bedrag kan oplopen tot duizenden euro’s. U kunt zich via aanvullende polissen voor (een deel van) deze kosten verzekeren. Let daarbij wel goed op voor welke zorgverzekeraar u kiest. Een rondje bellen met diverse verzekeraars leert dat er grote verschillen zijn in dekking en premie. Voor iemand die veel kosten denkt te gaan maken voor audiologische hulpmiddelen is het daarom raadzaam zijn aanvullende polis eens goed tegen het licht te houden (zie kader Aanvullende polissen). Informeer ook altijd naar de overige polisvoorwaarden die wellicht ook interessant voor u zijn.
Belemmering op de werkvloer Als slechthorendheid een belemmering vormt bij het uitvoeren van uw werkzaamheden kunt
Basisverzekering
o.b.v. individuele restitutiepolis Zorgverzekeraar
premie *
Agis FBTO Ohra CZ Zilveren Kruis Achmea Delta Lloyd Fortis ASR De Amersfoortste Menzis Avero Achmea Univé VGZ
€ 91,25 € 91,25 € 94,16 € 95,50 € 95,75 € 95,83 € 96,00 € 96,00 € 96,00 € 97,16 € 98,95 € 98,95
* Onder voorbehoud van typefouten. Aan genoemde bedragen kunnen geen rechten worden ontleend.
44
Tips & Tricks • Wilt u weten of u in aanmerking
komt voor een voorziening van het UWV? Bel 0900 9294 (lokaal tarief). • Wilt u voorzieningen aanvragen voor het volgen van onderwijs? Ook daarvoor kunt u bij het UWV terecht. Denk bijvoorbeeld aan het inzetten van solo-apparatuur of de hulp van een schrijf- of gebarentolk. • Hoorhulpmiddelen zijn onder bepaalde voorwaarden aftrekbaar voor de belasting. Bel de BelastingTelefoon voor meer informatie: 0800 0543. •B egint het u met al die vergoedingsmogelijkheden te duizelen? De brochure ‘Ik heb wat, krijg ik ook wat?’ wijst u de weg in het woud van regelingen. U kunt deze brochure aanvragen via Postbus 51. Bel 0800 8051 of surf naar www.postbus51.nl. • Informeer vooraf altijd welke voorwaarden uw zorgverzekeraar stelt aan de vergoeding voor hoorhulpmiddelen. • Zorgverzekeraars met elkaar vergelijken? Kijk voor meer informatie op www.kiesbeter.nl. • De Nederlandse Vereniging voor Slechthorenden heeft voor leden een collectieve ziektekostenverzekering. Kijk op www.nvvs.nl/ collectievezorgverzekering.
Marieke Nelissen
Grote verschillen
u onder bepaalde voorwaarden ook een voorziening aanvragen bij het UWV. Deze voorzieningen zijn persoonsgebonden en gelden dus ook als u van werkgever verandert. Soms is het gehoorverlies te gering om in aanmerking te komen voor een vergoeding van uw zorgverzekeraar, maar voldoende om een bijdrage te krijgen van het UWV. Voorwaarde is dan wel dat het gehoorverlies u belemmert bij het uitvoeren van uw werkzaamheden. Ook zult u vooraf met het UWV moeten overleggen over de keuze van het toestel.
Werkgevers kunnen eveneens bij het UWV een voorziening aanvragen. Wellicht kan uw werkgever dus iets voor u betekenen. Informeer bij het UWV naar de mogelijkheden.
Ook de gemeente draagt bij Gemeenten moeten ervoor zorgen dat burgers zelfredzaam zijn en aan het maatschappelijk verkeer kunnen deelnemen. Ondervindt u hierin beperkingen, dan moet de gemeente voorzieningen treffen. Dat kan in de vorm van het verstrekken van voorzieningen in natura, middels een persoonsgebonden budget of door een financiële tegemoetkoming. Mensen met een auditieve beperking kunnen in sommige gevallen een beroep doen op de Wet maatschappelijke ondersteuning. Informeer bij uw gemeente of u in aanmerking komt voor een voorziening.
45
Aanvullende polissen en dekking voor hoorhulpmiddelen Zorgverzekeraar
polis
premie *
dekking *
Compleetpolis Comfortpolis ComfortPlus 50+Actief
€ 13,40 € 24,20 € 37,25 € 21,15
35 euro per toestel van de eigen bijdrage 50 euro per toestel van de eigen bijdrage 75 euro per toestel van de eigen bijdrage 75 euro per toestel van de eigen bijdrage
Avero Achmea
Royaal Excellent
€ 29,31 € 45,47
Max. 250 euro op de basisvergoeding tot 800 euro Dekt totale kosten tot max. 800 euro
CZ
50+ Excellent
€ 12,30 € 73,75
300 euro per toestel van de eigen bijdrage 100 procent van de eigen bijdrage
De Amersfoortse
Uitgebreid Optimaal
€ 31,95 € 61,40
250 euro van de eigen bijdrage 500 euro van de eigen bijdrage
Delta Lloyd
Extra Compleet Comfort Top
€ 18,00 € 25,95 € 37,00 € 84,95
500 euro van de eigen bijdrage 1000 euro van de eigen bijdrage 1000 euro van de eigen bijdrage 100 procent van de eigen bijdrage
Cosmetisch & Hulpmiddelen
€ 11,80
200 euro van de eigen bijdrage
Instap Basis
€ 9,35 € 18,50
50 procent van de eigen bijdrage 100 procent van de eigen bijdrage
Agis
FBTO Fortis ASR
-
Menzis Ohra
Extra aanvullend Uitgebreid aanvullend Uitgebreid vitaal Extra uitgebreid
€ 14,95 € 27,95 € 30,95 € 45,95
max. 500 euro aan hulpmiddelen max. 1000 euro aan hulpmiddelen max. 1500 euro aan hulpmiddelen max. 1500 euro aan hulpmiddelen
Zorgpolis 2 Zorgpolis 3 Zorgpolis 4
€ 8,95 € 21,95 € 36,95
250 euro van de eigen bijdrage 500 euro van de eigen bijdrage 700 euro van de eigen bijdrage
Uitgebreid aanvullend Plus aanvullend Vitaal en zeker Gezin en zeker
€ 14,95 € 26,25 € 33,95 € 33,50
Max. 36 batterijen per hoortoestel vergoed per jaar Max. 36 batterijen per hoortoestel vergoed per jaar Max. 36 batterijen per hoortoestel vergoed per jaar Max. 36 batterijen per hoortoestel vergoed per jaar
Beter af 3-sterren Beter af 4-sterren
€ 22,35 € 39,55
185 euro van de eigen bijdrage per hoortoestel 230 euro van de eigen bijdrage per hoortoestel
Univé VGZ
-
Zilveren Kruis Achmea
* Onder voorbehoud van typefouten. Aan genoemde bedragen kunnen geen rechten worden ontleend.
46
Zo hoort dat
‘Mijn zelfvertrouwen is enorm gegroeid’
Verbluffend Jaren later, op het Scheepvaart en Transport College in Rotterdam, 48
Erik van Eijsden
D
ennis van der Vegt (35) was als kind een druk ventje dat slecht luisterde. Dat was al zo sinds zijn geboorte. Zijn ouders vermoedden ADHD; aan slechthorendheid werd nooit gedacht. ‘Ik heb best vaak onterecht op m’n kop gekregen. Ik hoorde gewoon niet dat ze wat aan me vroegen.’ Op basisschool Waelnes in Hendrik-Ido-Ambacht merkte hij dat hij niet alles hoorde wat er in de klas werd verteld. Maar telkens vragen of iemand kon herhalen wat er werd gezegd, deed hij niet. Bang voor de reacties van klasgenoten. ‘Ik wilde niet dom overkomen.’ En vooraan zitten? ‘Dat was niet zo cool.’ Dennis was op school geen hoogvlieger. Door zijn onbenoemde handicap miste hij niet alleen veel van wat er werd gezegd, het zorgde er ook voor dat hij zich moeilijk kon concentreren. Toch bleef zijn slechte gehoor lang onopgemerkt.
Dennis in actie met popkoor Re-flax uit Hendrik-Ido-Ambacht.
viel het een alerte docent op dat de 17-jarige Dennis veel ontging van de gesprekken die in de klas werden gevoerd. Hij besloot diens ouders op de hoogte te brengen en er volgde een gehooronderzoek. Dennis bleek een aangeboren beschadiging te hebben van het binnenoor – aan beide kanten. Hij liet zich met tegenzin twee hoortoestellen aanmeten. Uit schaamte droeg hij ze anderhalf jaar lang alleen thuis. Maar het effect was verbluffend. Dennis: ‘Televisie en radio konden plotseling op de helft van het volume. Ik hoorde m’n sleutels en geld rinkelen in m’n zak, piepjes van apparatuur en het fluiten van vogels.’
Zelfvertrouwen Gaandeweg heeft Dennis geleerd zijn slechthorendheid te accepteren. Het inzicht dat hij niet langer zonder kan en het feit dat hij in-earhoortoestellen
draagt die nauwelijks zichtbaar zijn, hebben daar in belangrijke mate aan bijgedragen. De hoortoestellen maken bovendien veel mogelijk. Dennis is al acht jaar songcoach van Re-flax, een 95-koppig popkoor dat in 2007 onder zijn leiding de tweede prijs bemachtigde bij Korenslag, een door de EO uitgezonden wedstrijd tussen de beste koren van Nederland. ‘Dankzij de hoortoestellen hoor ik stukken beter en ontdek ik “foute noten” eerder,’ vertelt Dennis. Ook zijn zelfvertrouwen is enorm gegroeid. ‘De ervaringen hebben me geholpen
bij de acceptatie van mijn hoorprobleem. Het bewijst dat je met motivatie en wilskracht mooie dingen kunt bereiken.’ Soms wordt Dennis er plotseling pijnlijk aan herinnerd dat hij niet meer zonder hoortoestellen kan. Tijdens de optredens met zijn koor lopen er wel eens zweetdruppeltjes in de microfoontjes waardoor de hoortoestellen uitgaan en hij ineens een stuk minder hoort. ‘Dan voel ik me meteen weer onzeker en baal ik dat ik zo afhankelijk ben.’ Maar de voordelen die zijn hoortoestellen hem bieden, wegen absoluut zwaarder. Hij adviseert mensen die een drempel voelen om een apparaat te dragen gewoon de stap te zetten. ‘Hoortoestellen zijn tegenwoordig van hoge kwaliteit en vrijwel onzichtbaar. Er is een wereld voor me opengegaan.’
49
Zo hoort dat
Jaarlijks lopen ruim 20.000 jongeren permanente gehoorsc hade op Bron: Nationale Hoorstichting
What’s new? Hifi
Met de Widex mind440 m-Clearband luistert u naar muziek zoals thuis met een tweewegluidspreker. Twee minuscule luidsprekertjes – één voor weergave van de lage tonen en één voor weergave van de hoge tonen – zorgen samen voor een bijzonder mooi hifi-geluid. Surf voor meer informatie naar www.widex.nl.
De bril die hoort
Met de hoorbril van Varibel kunt u onder alle omstandigheden spraak verstaan. Moderne technieken voorkomen hinderlijke achtergrondgeluiden. Het geheim? Met de Varibel luistert u in de richting waarin u kijkt. Simpel en geniaal! Bel gratis 0800 8274235 voor meer informatie of kijk op www.varibel.com.
54
Dankzij moderne technieken is met veel hoorproblemen steeds beter te leven
Zo hoort dat
Natuurlijk gehoor!
Draadloos SmartSound TM2 is de nieuwe en verbeterde geluidstechnologie voor CI-gebruikers van Cochlear TM. Het is de enige geluidstechnologie beschikbaar voor CI-gebruikers die in staat is zich op dezelfde manier als het natuurlijke gehoor aan te passen aan verschillende luistersituaties. Bezoek voor meer informatie www.cochlear.nl.
Ervaart u wel eens problemen met het verstaan van uw favoriete televisieprogramma? Kijk nu ongestoord televisie en geniet van een optimale geluidskwaliteit via uw hoortoestellen. In stereo. Siemens Tek creëert een draadloze verbinding (bluetooth) tussen hoortoestellen en uw tv, mobiele telefoon of mp3-speler. Meer informatie op www.siemens.nl/tek.
Jeugdig
Streven naar jeugdige vitaliteit heeft weinig zin als een gehoorverlies u tegenhoudt. Daarom is be by ReSound ontwikkeld, een hooroplossing die niet benadrukt dat u ouder wordt, maar er juist voor zorgt dat u zich jong blijft voelen. Kijk voor meer informatie over deze kleine en onzichtbare hooroplossing op www.probeerbe.nl. 55
