Zika virus en zwangerschap 04/2016
Dit document bevat mogelijk vertrouwelijke informatie van JIJWIJ. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van JIJWIJ is verboden. © JIJWIJ maand jaartal
Definitie Het zikavirus is een enkelstrengs RNA-virus uit de familie van de Flaviviridae, zoals bijvoorbeeld ook het denguevirus en het West-Nile virus.
Prevalentie Overdracht van het zika virus via: • Mug • Perinatale transmissie (transplacentair of tijdens geboorte) • Bloedtransfusie • Semen Verspreiding in de wereld: Tropisch Afrika, Zuidoost Azië, eilanden aan de Pacific, Brazilië, Zuid-Amerika en Midden-Amerika. Het virus verspreid zich snel.
Uitvoerenden Gynaecoloog, verloskundige, huisarts.
Medisch beloop Incubatieperiode: De incubatieperiode is 3 tot 12 dagen. Symptomen: Meestal asymptomatisch. Slechts 25% besmette personen ontwikkelt koorts met niet-purulente conjunctivitis, hoofdpijn, gevoelloosheid, spier- en gewrichtspijnen (met name aan handen en voeten) en een maculo-papulaire huiduitslag. Vaak begint deze huiduitslag in het gelaat en spreidt zich uit naar de rest van het lichaam. Anorexie, overgeven, buikpijn en diarree komen minder vaak voor. Het ziektebeeld is vrijwel niet te onderscheiden van een dengue- of chikungunyavirus infectie. En deze virussen komen in hetzelfde gebied voor. Verloop: De ziekte duurt 2 tot 7 dagen en geneest vrijwel altijd restloos. Waarschijnlijk leidt infectie leidt tot levenslange immuniteit. Complicaties: Er zijn aanwijzingen dat een zikavirusinfectie kan leiden tot microcefalie bij het ongeboren kind. Dit risico zou het grootste zijn in het eerste trimester van de zwangerschap.
Diagnostiek Zie onderstaand schema.
Behandeling en zorgbeleid Bescherming door de algemene maatregelen tegen muggenbeten, zoals klamboes, dragen van bekkende kleding en insmeren van onbedekte delen met DEET.
2
Titel van het protocol | maand jaar
Behandeling: Er is geen behandeling beschikbaar of noodzakelijk. Ondersteunende zorg volstaat. Advies voor zwangeren en vrouwen met kinderwens: • Vermijd gebieden waar het Zikavirus ( mug) is geconstateerd ( zie site RIVM) • Verticale transmissie is in alle trimesters van de zwangerschap mogelijk. • Bij terugkeer van een partner uit het endemisch gebied advies gedurende 1 maand beschermde coïtus.
Vervolgonderzoek neonaat Indien de moeder ZIKV RT-PCR positief is tijdens de zwangerschap of indien GUO foetale afwijkingen passend bij ZIKV laat zien (licht-rode vakjes in het algoritme) wordt vervolgonderzoek van de neonaat binnen 2 dagen na geboorte geadviseerd. -PCR ZIKV van EDTA-plasma en urine; jk van klinische verschijnselen differentiaaldiagnose inzetten in overleg met kinderinfectioloog of arts-microbioloog, volgens vigerende richtlijnen van NVK -cerebrum, indien afwijkend MRI cerebrum; -PCR ZIKV in liquor; -indicatie borstvoeding. Follow up-onderzoeken neonaat: undoscopie van de ogen binnen 1 maand na de geboorte; herhaal bij 6 maanden en 1 jaar; chedelomtrek en neurocognitieve ontwikkeling tot leeftijd van 1 jaar.
3
Titel van het protocol | maand jaar
Laboratoria, monsters en aanvraagformulier Materiaal verzenden via eigen microbiologisch laboratorium aan: Erasmus MC, Afdeling Viroscience Unit Klinische Virologie kamer NB-1052 Wytemaweg 80 3015 CN Rotterdam Of: IDS/RIVM: Centrum Infectieziekteonderzoek Diagnostiek en Screening (IDS, Pb 22) Antwoordnummer 3205 3720 VB Bilthoven Telefoonnummers voor overleg Erasmus MC dienstdoende arts-microbioloog/viroloog 06-33331009 (08.30-17.00 uur) of via 010-7033431 (administratieunit Klinische Virologie) of 010-704 0704 (telefoniste: 24/7 bereikbaar) RIVM-IDS viroloog 030-2742889 (08.30-17.00 uur) of dienstdoende arts- microbioloog 030 - 274 3487 (24/7 bereikbaar) Afname monsters -1.0 ml serum afgenomen in grote stolbuis met gellaag (spijtserum) -plasma in EDTA-buis (RT PCR op plasma)
Diagnostiek naar ZIKV kan via de eerstelijns verloskundige of huisartsenpraktijk worden aangevraagd, mits overleg heeft plaatsgevonden met de arts-microbioloog van het eigen laboratorium en de levering van de monsters aan het RIVM-IDS of Erasmus MC gewaarborgd is. Graag altijd vermelden op het aanvraagformulier: e; en duur zwangerschap ten tijde van bloedafname;
(koorts, rash, conjunctivitis, gewrichtsklachten, spierpijn of hoofdpijn); (TBEV), Japanese encefalitis virus (JEV)); Differentiële diagnostiek naar denguevirus (DENV) en chikungunyavirus (CHIKV) is gewenst in geval van symptomen. Serologische diagnostiek naar DENV wordt bij serologische ZIKV-diagnostiek overigens
Een negatieve ZIKV RT-PCR sluit een ZIKV-infectie niet uit. RT-PCR op bloed blijft positief 7 tot maximaal 10 dagen na infectie, een RT-PCR op urine mogelijk tot 30 dagen na infectie.
4
Titel van het protocol | maand jaar
Opmerkingen Actuele informatie is te vinden op: http://www.rivm.nl/Onderwerpen/Z/Zikavirus http://www.cdc.gov/zika/
Bronnen RIVM.nl NVOG.nl Pamm
5
Titel van het protocol | maand jaar
