Zijn distress en ziektestatus gerelateerd aan lichamelijke en emotionele problemen bij vrouwen met ovariumkanker?*
Floor Ploos van Amstel, RN, MSc, verpleegkundig expert, afd. Medische Oncologie Maaike van Ham, MD, PhD, afd. Gynaecologie Esmee Peters, MSc, afd. Medische Oncologie Prof. Judith Prins, afd. Medische Psychologie Nelleke Ottevanger, MD, Phd, afd. Medische Oncologie
Ploos van Amstel, van Ham, Peters, Prins, Ottevanger. Self‐reported distress in patients with ovarian cancer: Is it related to disease status? International Journal of gynecological cancer. Accepted
Inleiding
Methode
Resultaten
Conclusie
Discussie
Take home message
Definitie distress
De last die patiënten met kanker ervaren op emotioneel, sociaal, praktisch en levensbeschouwelijk gebied en tengevolge van lichamelijke problemen1
1
Richtlijn Detecteren behoefte psychosociale zorg. Versie 1.0.
Inleiding
Methode
Resultaten
Conclusie
Discussie
Take home message
Inleiding ¾ Distress heeft negatieve invloed op1,2: ¾ kwaliteit van leven ¾ herstel na de behandeling ¾ overleving ¾ 25– 50 % ervaart distress tijdens en na behandeling3 ¾ Distress wordt bij minder dan de helft gesignaleerd door de professional4
1Vitek et al. Clin
J Oncol Nurs (2007)2Groenvold et al. Breast Cancer Res Treat (2007)
3Richtlijn Detecteren behoefte psychosociale zorg. Versie 1.0.4NCCN Clinical Practice Guidelines in Oncology:Distress Management (2013)
Inleiding
Methode
Resultaten
Conclusie
Discussie
Take home message
Lastmeter/distress & onderzoek NL
Inleiding
Methode
Resultaten
Conclusie
Discussie
Take home message
Waarom? Vrouwen met ovariumkanker ¾ ¾ ¾
ongunstige prognose intensieve behandeling veel bijwerkingen (ook op lange termijn)
Æ Risico op verhoogde distress en verminderde kwaliteit van leven Distress ¾ negatief invloed op kwaliteit van leven en herstel van behandeling ¾ risico factor voor non‐adherence van de behandeling
Inleiding
Methode
Resultaten
Conclusie
Discussiee
Take home message
Doel Onderzoeken hoeveel distress en welke problemen worden ervaren en wat de kwaliteit van leven is van vrouwen met ovariumkanker
Onderscheid in ¾ ¾
Wel en niet recidief Wel en niet distress
Inleiding
Methode
Resultaten
Conclusie
Discussie
Take home message
Methode Design Cross‐sectioneel onderzoek
Onderzoekspopulatie Alle patiënten die in de afgelopen 5 jaar op controle/ voor behandeling zijn geweest voor ovariumkanker in het Radboudumc
Dataverzameling ¾ Mei 2011 vragenlijstenboekje met begeleidende brief opgestuurd ¾ Reminder na 1 maand
Inleiding
Methode
Resultaten
Conclusie
Vragenlijsten ‐ Demografische en medische gegevens ‐ Lastmeter1 ‐ HADS2 (Hospital anxiety and depression scale) ‐ SVL3 (schokverwerkingslijst) ‐ EORTC QLQ C304 & OV285
Data analyse ‐ Met vs zonder recidief ‐ Wel en niet distress (DT ≥ 5) 1
Tuinman et al. Cancer (2008); 2 Spinhoven et al. Psycholog Med (1997); 3 Van der Ploeg et al. Psychol Assess (2004); Life Res (1997); 5 Greimel et al. Euro J Cancer (2003
4Osoba et al. Qual
Discussie
Take home message
Inleiding
Methode
Resultaten
Conclusie
Discussie
Take home message
Resultaten ‐ demografische gegevens‐ 9respons : 273 Æ 104 ingevulde vragenlijsten (38%) 9leeftijd mediaan: 61 (20‐90) 9getrouwd/samenwonend: 71 (68%) 9betaald werk: 39 (33%)
9geen recidief: 59 (57%) 9wel recidief: 45 (43%) Geen significante correlatie met leeftijd en educatie & ervaren distress
Inleiding
Methode
Resultaten
Conclusie
Discussie
Take home message
Resultaten – distress ‐ 9 Lastmeter (n=97): 33 (32%); gemiddelde score 3.1 (SD 2.6) 9 HADS (n=100): 15 (14%); gemiddelde score 8.6 (SD 8.6) 9 SVL (n=101): 19 (18%); gemiddelde score 17.5 (SD 15.5)
Æ Geen significant verschil met de ervaren distress en het wel of niet hebben van een recidief
Inleiding
Methode
Resultaten
Conclusie
Discussie
Take home message
Resultaten – problemen ‐ Top 3 problemen bij vrouwen met en zonder recidief (N=104) Vrouwen zonder recidief (n=59)
Vrouwen met recidief (n=45)
1
Vermoeidheid (58%)
Vermoeidheid (49%)
2
Conditie (47%)
Neuropathie (44%)
3
Neuropathie (39%)
Conditie (42%)
Bovenstaande problemen gemeten met de probleemlijst van de Lastmeter
Inleiding
Methode
Resultaten
Conclusie
Discussie
Take home message
Resultaten – problemen ‐ Top 3 problemen bij vrouwen met en zonder distress (N=97) Vrouwen zonder distress (n=64)
Vrouwen met distress (n=33)
1
Vermoeidheid (45%)
Conditie (76%)
2
Neuropathie (32%)
Vermoeidheid (73%)
3
Conditie (30%)
Neuropathie (61%)
Bovenstaande problemen gemeten met de probleemlijst van de Lastmeter
Inleiding
Methode
Resultaten
Conclusie
Discussie
Take home message
Resultaten – kwaliteit van leven ‐ 9 Geen significant verschil tussen wel/niet hebben van recidief &
onderdelen van EORTC QLQ C30 en OV28 9 Wel significant verschil tussen vrouwen met en zonder distress: EORTC QLQ C30 o functioneel: lichamelijk, rol, emotioneel, cognitief, sociaal ( P< 0.001) o kwaliteit van leven (P<0.001) o symptomen: vermoeidheid, pijn, misselijkheid (P<0.01) EORTC QLQ OV 28 o neuropathie, zelfbeeld, houding tov ziekte, sexualiteit (P<0.01)
Inleiding
Methode
Resultaten
Conclusie
Discussie
Take home message
Conclusie 9 Distress in 32% van vrouwen met ovariumkanker 9 Geen significant verschil tussen vrouwen met en zonder recidief
Meest voorkomende problemen:
9 Vrouwen met distress ervaren slechter functioneren (rol, cognitief, emotioneel, lichamelijk en sociaal), meer problemen en lagere kwaliteit van leven (P<0.01)
Inleiding
Methode
Resultaten
Conclusie
Discussie
Discussie ‐ beperkingen‐ 9 Design: cross‐sectioneel 9 Vragenlijsten Æ missings 9 Non‐respons: reden onbekend Æ selectiebias 9 Vrouwen waren zowel tijdens behandeling of follow up
Take Home Message
Inleiding
Methode
Resultaten
Conclusie
Discussie
Hoe nu verder? ‐ aanbevelingen ‐ 9 Prospectief longitudinaal onderzoek is nodig
9 Effectieve interventies ontwikkelen/onderzoeken
9 Screening op distress bij alle patienten met ovariumkanker
Take Home Message
Inleiding
Methode
Resultaten
Conclusie
Discussie
Take Home Message
TAKE HOME MESSAGE Distress is WEL en ziektestatus is NIET gerelateerd aan lichamelijke en emotionele problemen bij vrouwen met ovariumkanker
Advies: Screening op distress bij alle vrouwen met ovariumkanker
Bedankt voor uw aandacht!
Met dank aan alle patiënten
[email protected]
