Nr. 230 september 2015
Campagne 2015
Midden-Oosten
Grootste humanitaire crisis sinds WOII
—
Blijven helpen
Ook in bijzonder moeilijke omstandigheden
—
Terug naar school!
Ook in Jordanië en Libanon
©Isabel Corthier
Verschijnt 4 x per jaar (maart, juni, sept., dec.,) - september 2015 - afgiftekantoor Brussel X - P 202013
Zij móeten vluchten.
Caritas International Magazine Nr. 230 september 2015 —
Prepress: BBDO Druk: Corelio Verzending: Manufast Hoofd departement Communicatie: Gilles Cnockaert Redactie en vertalingen: F. Anthoni, V. Cranenbrouck, T. Devriendt, J. Vanraes, Verantwoordelijke uitgever: F. Cornet, Directeur Caritas International Liefdadigheidstraat 43 1210 Brussel Info Magazine: T. 02 229 36 23
[email protected] Caritas International is een Belgische NGO die deel uitmaakt van het wereldwijde Caritasnetwerk van 165 katholieke organisaties. We zijn samen actief in 200 landen en regio’s. Caritas International helpt slachtoffers van oorlogsgeweld, natuurrampen en armoede in hun eigen land of op de vlucht. In België huisvesten we asielzoekers, begeleiden we migranten en ondersteunen we erkende vluchtelingen bij hun integratie. Caritas International onderschrijft de Ethische Code van de VEF. U beschikt over een recht op informatie. Dit houdt in dat schenkers, medewerkers en personeelsleden tenminste jaarlijks op de hoogte gebracht worden van wat met de verworven fondsen gedaan wordt .
Volg ons op de voet Caritas International Belgium @Caritasintbe
2
Inhoud 04
Grootste humanitaire crisis sinds WOII
06
Blijven helpen, ook als het moeilijk is
07
Terug naar school!
08
U kunt op alle fronten helpen
10
Waar komen al die vluchtelingen vandaan?
12
Zo helpt u 8.700 kinderen terug naar school
Zijn we nog solidair? Gelukkig wel!
Vandaag zijn we vele malen rijker. Maar zijn we nog even begaan met het lot van de slachtoffers van oorlog en geweld? Afgaande op de vele reacties van huiseigenaars die ons wilden helpen bij de huisvesting van – vooral Syrische – vluchtelingen, durf ik te stellen: blijkbaar wel. Die solidariteit is hartverwarmend. Politiek ligt het een stuk moeilijker, dat weet u. Bij alle controverse vergeten we weleens dat slechts een beperkt aantal Syriërs via Europa aan de oorlog in hun land probeert te ontsnappen. Amper 2%, terwijl zowat de helft van de Syriërs op de dool is. Velen zochten hun toevlucht in de buurlanden. Elders in dit magazine leest u hoeveel. Vraag u na lectuur misschien
af: wie zit er nu écht met een vluchtelingenprobleem? Tijdens bezoeken aan Syrische vluchtelingenfamilies in Libanon en Jordanië vroegen we de mensen telkens waarover ze zich het meest zorgen maakten. En dan was het antwoord heel dikwijls: dat mijn kinderen niet naar school kunnen. Geloof me, meer dan wie ook hebben deze bezorgde ouders het thema van onze septembercampagne bepaald. Misschien steunde u dit heel bijzonder educatieve project al, en anders hoop ik dat u dat alsnog doet. Daarmee verlicht u tegelijk de druk op Libanon en Jordanië. Tot slot nog dit: weet u waar de meeste Syrische oorlogsvluchtelingen leven? Welnu, in Syrië zelf. Dat vergeten velen. Reden waarom de bijgevoegde brief een oproep bevat om ons werk in Syrië te steunen. Want ook daar blijven onze mensen actief, niet zelden op gevaar van hun eigen leven. Met dank voor uw volgehouden steun, François Cornet Directeur Caritas International
©Isabel Corthier
Z
o’n 70 jaar geleden vertrok er vanuit Wenen een konvooi richting België. In de trein zaten ‘kinderen van de vijand’, verzwakt door vier jaar oorlog. Onder impuls van Caritas Catholica en de parochies kregen ze in ons land een warm welkom. Ook al hadden veel gastgezinnen het toen allesbehalve breed.
3
Conflict Midden-Oosten
De grootste humanitaire crisis sinds WOII
De oorlog in Syrië ging afgelopen maart zijn vijfde jaar in. Wat in 2011 begon als een lokaal protest tegen het regime van de familie Assad is uitgemond in een gruwelijk conflict dat niemand spaart. De menselijke en materiële gevolgen wegen loodzwaar en het einde lijkt niet in zicht. Sinds het begin van de oorlog vielen er al minstens 240.000 doden en 1 miljoen gewonden. De helft van de Syrische bevolking is op de vlucht geslagen. Het is de grootste humanitaire crisis sinds de Tweede Wereldoorlog. TOM DEVRIENDT
4
Rampzalige gevolgen De steeds bloedigere strijd tussen het Assadregime en de verschillende gewapende oppositiegroepen verergert de al zeer moeilijke humanitaire situatie. De bombardementen door het regeringsleger en de snelle opmars van Islamitische Staat in grote delen van Syrië heeft rampzalige gevolgen voor de burgers. Tijdens gevechten worden in het hele land huizen, scholen, hospitalen, wateren elektriciteitsnetwerken vernietigd. Na vier en een half jaar oorlog staat de infrastructuur van nutsvoorzieningen op het punt volledig in te storten. Om te overleven zijn de mensen almaar meer op zichzelf aangewezen. We mogen niet lijdzaam toekijken. Syriërs rekenen op ons.
Miljoenen vluchtelingen
©Isabel Corthier
12 miljoen Syriërs zijn op de dool. 4 miljoen mensen zijn gevlucht naar één van de buurlanden, 7,6 miljoen mensen zijn op de vlucht binnen Syrië zelf. Minstens de helft daarvan zijn kinderen – op de vlucht voor bombardementen, vervolgingen, seksueel geweld, kidnappings en willekeurige executies. Verwacht wordt dat het aantal vluchtelingen nog zal toenemen. Naarmate de oorlog aansleept, raken hun financiële en emotionele reserves uitgeput, worden ze steeds kwetsbaarder en zijn ze gedwongen steeds meer risico’s te nemen.
die in schril contrast staat met Europa’s beleid, maar ook daar begint de infrastructuur te kraken en raken de reserves op. De vluchtelingenstroom zet een zware druk op lokale voorzieningen: scholen, wateren elektriciteitsnetwerken, ziekenhuizen en vuilnisdiensten waren er niet op voorzien. Ook de druk op het sociale weefsel in Turkije, Libanon, Jordanië en Irak is enorm. Lokale gemeenschappen hebben het heel erg moeilijk om alle noden te lenigen en er ontstaan spanningen tussen de lokale bevolking en de vluchtelingen. Daarom is hulp zo broodnodig. Als overheden talmen, worden initiatieven van hulporganisaties nog belangrijker.
Toekomst? Het is moeilijk in te schatten hoe het conflict zal evolueren, laat staan hoe of wanneer het zal eindigen. De versplintering van de strijdende partijen is totaal en de internationale politieke onderhandelingen lijken muurvast te zitten, met te veel tegengestelde geopolitieke belangen die elkaar kruisen in een regio die altijd erg ontvlambaar is gebleken. Dat politieke en historische kluwen maakt het heel moeilijk om een alomvattend humanitair beleid uit te stippelen, terwijl Syriërs in binnen- en buitenland op hun tandvlees zitten.
Lokale spanningen In de buurlanden werden de vluchtelingen de voorbije jaren opgevangen met een gastvrijheid
Meer informatie en getuigenissen vindt u op onze website www.caritasinternational.be 5
Uitdagingen
©Caritas Internationalis
Blijven helpen, ook in bijzonder moeilijke omstandigheden
Sébastien Dechamps is coördinator noodhulp bij Caritas en vertrouwd met het Midden-Oosten. Hij vertelt over wat we ter plaatse doen, wat goed gaat, wat het werken moeilijk maakt en wat de belangrijkste uitdagingen zijn. VÉRONIQUE CRANENBROUCK
6
Is het nog mogelijk om in Syrië te werken? Ja, maar ’t is niet vanzelf sprekend. Het kan nog omdat Caritas International efficiënt samenwerkt met Caritas Syrië. Zij bestaan al vele jaren en hebben sinds het begin van het conflict hun activiteiten verdubbeld, ondanks de bijzonder moeilijke omstandigheden. Caritas Syrië is heel goed georganiseerd en blijkt een betrouwbare partner maar heeft op dit moment ook extra veel steun nodig van het volledige Caritasnetwerk om adequaat te kunnen reageren op de humanitaire crisis in het land. Caritas International staat hen bij door mee steun te verlenen aan de mensen die vanuit het binnenland naar de kustgebieden gevlucht zijn. Maar we moeten toegeven dat de onveiligheid en de enorme vraag het werken heel lastig maken. Vooral in de door Islamitische Staat en al-Nusra veroverde gebieden waar mensen onvoldoende geholpen kunnen worden. Ook de collega’s en vrijwilligers van Caritas worden getroffen door de crisis. Om hun gezin te beschermen, overwegen zij die er de middelen voor hebben soms zelf te vluchten. En in de buurlanden? Dankzij de vrijgevigheid van onze donateurs heeft Caritas International van in het begin kunnen bijdragen aan de hulpverlening in de regio. Op vier jaar tijd hebben we meer dan 2 miljoen euro besteed aan projecten voor vluchtelingen in het Midden-Oosten – in Syrië, Irak, Jordanië, Libanon en Turkije. Maar niet enkel voor de vluchtelingen. Net als andere organisaties in de regio zorgt Caritas International ervoor dat een deel van het budget van de hulpverlening – minstens 20% – naar de meest kwetsbaren onder
de lokale bevolking gaat. Ook zij worden getroffen door de crisis: sommigen verliezen hun job door de instroom van goedkope arbeidskrachten en bovendien zien ze door de massale vraag naar woningen de huurprijzen stijgen. Men spreekt vandaag vooral over de oorlog in Syrië maar ook in Irak zijn de noden hoog… Honderdduizenden Syriërs zijn gevlucht naar Iraaks-Koerdistan, een politiek relatief autonoom gebied dat veel meer dan andere delen van Irak de gevolgen voelt van het conflict. Daarbovenop vangt het naar schatting nog eens 2,8 miljoen Irakezen op die op de vlucht geslagen zijn voor Islamitische Staat na de val van de stad Mosoel – de meesten van hen jezidi’s en christenen. Sommige vluchtelingen hebben onderdak gevonden bij vrienden of familie, anderen hokken samen in kleine appartementen en verlaten of onafgewerkte gebouwen. Een klein deel verblijft in kampen. De ontworteling is totaal: ze spreken doorgaans een andere taal en hebben een verschillende culturele achtergrond. Kortom, de levensomstandigheden zijn benard, ondanks de humanitaire hulpverlening. Met de steun van andere Caritaspartners, waaronder Caritas International, focust Caritas Irak zich op kleine gemeenschappen. De situatie ter plaatse is bijzonder moeilijk en dikwijls ontmoedigend. Vooral voor de vluchtelingen. Zij beginnen te beseffen dat het weinig waarschijnlijk is dat ze op korte termijn terug naar huis, familie en vrienden kunnen. Hetzelfde geldt voor veel Caritascollega’s, maar ze hebben ondanks alles nog hoop, blijven hun teams organiseren en motiveren en zetten hun werk voort.
Toekomst kinderen
Terug naar school. Ook in Libanon en Jordanië. 600.000 Syrische vluchtelingenkinderen in Jordanië en Libanon zitten niet op school. Hoezo niet? •Heel wat kinderen stoppen met schoollopen: ze hebben te veel lessen gemist, het leerplan sluit niet aan bij wat ze in hun thuisland geleerd hebben, de taal vormt een te grote barrière. •Veel scholen zijn volzet en hebben geen geld om meer leerkrachten aan het werk te zetten. •De armoede onder vluchtelingen is groot. Ouders kunnen het schoolgeld en het vervoer niet betalen. Ze houden de kinderen vaak thuis om te klussen en zo iets te verdienen. •Psychische ontreddering belemmert het opnemen en verwerken van de leerstof. Ook dat is een reden om weg te blijven, net als geweld en pesterijen.
“Caritas zorgt voor eten, onderdak, medische begeleiding maar ook onderwijs vinden we levensnoodzakelijk, willen we de kinderen een toekomst bieden.” Sébastien Dechamps, Coördinator noodhulp
Zonder basiskennis en sociale vaardigheden zijn kinderen allicht veroordeeld tot een tweederangs bestaan. Met uw hulp kunnen we gelukkig snel actie ondernemen.
©Isabel Corthier
•Scholen middelen geven om ook de deuren te openen voor Syrische vluchtelingen. •Inhaallessen organiseren voor kinderen met een leerachterstand. •Veilig en gratis vervoer voorzien voor alle activiteiten. •Werken aan alfabetisering, taaltraining en praktische vaardigheden om de kans op (informeel) werk te verhogen. •Kinderen voorbereiden op het lager onderwijs via kleuteractiviteiten. •Spel, theater, kringgesprekken organiseren om het psychisch welzijn van de kinderen te bevorderen. •Ouders psychosociale begeleiding en opvoedingsondersteuning geven. •Buurtbewoners betrekken bij onze activiteiten om het gemeenschapsgevoel te bevorderen en een veilig gevoel voor de kinderen te creëren.
We zijn ervan overtuigd dat we met uw steun 8.700 kinderen in Libanon en Jordanië terug op school krijgen. Samen geven we hun zo de sleutel voor een betere toekomst. Alvast heel erg bedankt voor uw solidariteit!
7
Programma’s Midden-Oosten
Uw financiële hulp komt in de eerste plaats ten goede aan de mensen die buiten de kampen overleven. Zij huren bij de lokale bevolking, hebben een tent opgetrokken of slapen in leegstaande gebouwen. Dankzij uw steun kunnen we voor hun basisbehoeften instaan: eten, kleren, dekens, verwarming, bijdrage voor de huur. Via medische centra en mobiele klinieken verzekeren we basisgezondheidszorg en psychologische ondersteuning. Dankzij uw gift gaan kinderen, als dat mogelijk is, naar school of naar een veilige speelplek waar ze de oorlog even kunnen vergeten en gewoon kind zijn. U verbetert ook de situatie van de lokale bevolking. Zij heeft te lijden onder de massale toestroom van vluchtelingen. Schaarste op de markt doet de voedsel- en huurprijzen stijgen. Zwartwerk, voor vluchtelingen vaak de enige mogelijkheid om een inkomen te verwerven, veroorzaakt grotere werkeloosheid onder de bevolking en een daling van de lonen. Nutsvoorzieningen – o.a. 8
Sandra Awad, Caritas Syrie
waterbevoorrading – kunnen de toegenomen vraag niet aan. Caritas helpt daarom ook de kwetsbare lokale bevolking. Zo verminderen we eventuele spanningen tussen bepaalde groepen en bouwen we aan een vredevol ‘samenleven’ tussen verschillende nationaliteiten en godsdiensten. Caritas helpt mensen in nood ongeacht hun afkomst of godsdienst, de beste manier om bij te dragen tot een vredesproces. Caritas International draagt sinds 2011 actief bij aan de interventies van de lokale Caritasorganisaties in Syrië (€ 555.000), Irak (€ 605.200), Libanon (€ 866.816), Jordanië (€ 280.000) en Turkije (€ 90.000) net als heel wat andere organisaties van het wereldwijde Caritasnetwerk. Dit kan dankzij uw solidariteit en de steun van bisdommen, parochies en de Belgische en Vlaamse Overheid (DGD en VAIS), waarvoor onze oprechte dank.
Johanna Vanraes
©Isabel Corthier
U kunt op alle fronten helpen
“Wat kan ik zeggen over de kinderen in mijn land… Zij zijn net sponsen die al het vuil van de oorlog opslorpen. Het moorden, het vernielen, de radeloosheid en het verlies van dierbaren doorboren hun hart. Wat betekent dat voor hun toekomst?”
Onze projecten in 2015 1
Voedsel en basisbenodigdheden, medische en psychologische hulp, 500 schoolkits
1 Syrië
2
Syrië
2 Libanon 4 Irak
• Kuststreek • 2 0.000 verplaatste personen • A ugustus tot december 2015 • C aritas International: € 190.000
3 Jordanië Ondanks de enorme moeilijkheden en het gevaar voor eigen leven, blijven de medewerkers van Caritas Syrië humanitaire hulp bieden en zorgen zij voor opvang en onderwijs voor de oorlogskinderen.
2
Libanon
Voedsel en basisbenodigdheden, medische en psychologische hulp, schoolgeld voor 1.000 kinderen • • • • •
Centra over het hele grondgebied 18.500 Syrische vluchtelingen Maart tot december 2015 Caritasnetwerk: € 1.038.812 Caritas International: € 150.000
3
Jordanië
4
Irak
Voedsel en basisbenodigdheden, medische en psychologische hulp
Voedsel en basisbenodigdheden, kindvriendelijke ruimtes
• V erschillende steden (Amman, Irbid, Zarqa, Balqa, Madaba, Karak en Mafraq) • 24.000 mensen • Januari tot december 2015 • Caritasnetwerk: € 2.139.950 • Caritas International: € 150.000
• N oord-Irak (Erbil, Duhok en Zakho) • 19.425 mensen – hoofdzakelijk christenen en jezidi’s op de vlucht voor Islamitische Staat • Augustus 2015 tot februari 2016 • Caritasnetwerk: € 1.226.608 • Caritas International: € 250.000 Aangepaste voeding, voedingsleer en medische begeleiding
Vrouwen en kinderen maken 80% uit van de Syrische vluchtelingen in Libanon. Zij lopen enorme risico’s: onder meer (seksueel) geweld, huwelijk op zeer jonge leeftijd, baby’s die nergens geregistreerd staan. Caritas voorziet in vluchthuizen, probeert te bemiddelen bij gearrangeerde huwelijken, geeft juridisch advies en rechtsbijstand en zorgt ervoor dat pasgeborenen geregistreerd worden zodat ze niet als staatlozen door het leven moeten.
Caritas Jordanië is zowat overal actief dankzij haar netwerk van hulpcentra, haar 1.600 vrijwilligers en haar nauwe samenwerking met parochies. Caritas geeft aankoopbonnen in plaats van hulppakketten met voedsel en hulpgoederen waar mogelijk. Zo krijgt de lokale economie een duwtje in de rug en hebben de mensen, al is het in beperkte mate, keuzevrijheid.
• N oord-Irak (Erbil, Alqoesh, Kirkoek) en Bagdad • 4.000 vrouwen en 4.000 kinderen onder de 5 jaar • Juli 2015 tot juni 2016 • Caritasnetwerk: € 939.059 • Caritas International: € 200.000
Kinderen lijden het meest onder de oorlog. De Verenigde Naties schat dat er minstens 5 miljoen kinderen zijn die ofwel ondervoed zijn, kinderarbeid verrichten, in extreme armoede leven of te lijden hebben onder traumatische ervaringen. Vandaar de extra inspanningen van Caritas Irak voor deze kwetsbare groep. 9
Waar komen al die vluchtelingen vandaan? Dit jaar werden er in België al 12.133 asielaanvragen ingediend. Dit cijfer is een officieel cijfer dat geen rekening houdt met migranten die willens nillens voor de illegaliteit hebben gekozen. Het duidt wél op de ernst van de crisis die zich afspeelt aan de grenzen van Europa. Waar komen al deze vluchtelingen vandaan? VÉRONIQUE CRANENBROUCK
10
V
andaag zijn er twee asielstromen. Er zijn de mensen die op de vlucht zijn voor oorlogen in Syrië, Irak en Afghanistan. Zij komen Europa vooral binnen via Griekenland en Hongarije en krijgen vrijwel zeker het vluchtelingenstatuut. De andere asielzoekers komen toe via de Middellandse Zee.
©Arie Kievit/Cordaid
Solidariteit in België
Je ziet ze wachten aan de kusten van Libië: mensen uit Somalië en Eritrea, Ghana of Kameroen. Deze vluchtelingen hebben weinig kans op het vluchtelingenstatuut, dat bedoeld is om bescherming te bieden aan mensen die een gegronde vrees hebben om vervolgd te worden op basis van o.m. hun afkomst, godsdienst of politieke overtuiging.
Ongeziene vluchtelingenstromen We zien het aantal conflicten toenemen, dus zien we ook meer en meer vluchtelingen. “Maar”, merkt Anne Dussart, directeur programma’s, op, “de situatie in Europa is in niets te vergelijken met bijvoorbeeld de situatie in de buurlanden van Syrië. Crisis na crisis vangen Libanon en Jordanië vluchtelingen op: mensen uit Palestina, Irak en nu Syrië. Grote golven van mensen zijn voortdurend in beweging want er komt geen einde aan de conflicten.”
En toch De Dienst Vreemdelingenzaken heeft het moeilijk om de toestroom van vluchtelingen in goede banen te leiden, alle asielaanvragen
onmiddellijk te registreren en opvang te verzekeren. Om deze crisis het hoofd te bieden, heeft Caritas International een oproep gelanceerd aan solidaire huiseigenaars om mee naar duurzame oplossingen te zoeken voor asielzoekers en erkende vluchtelingen (zie kader). Caritasmedewerkers zijn bovendien ook de vluchtelingen gaan opzoeken in de Brusselse parken en treinstations. Bedoeling is om de meest kwetsbaren onder hen (alleenstaande vrouwen, niet-begeleide minderjarigen, gezinnen met jonge kinderen) te identificeren en hen een bed, douche en een warme maaltijd aan te bieden. Samen met u willen we asielzoekers en vluchtelingen verder begeleiden.
Meewerken aan een warm onthaal? Dat kan via een gift op het rekeningnummer
BE 0000 0000 4141 met de vermelding “5270”
of door u kandidaat te stellen voor vrijwilligerswerk. U kunt ons daarvoor contacteren op het adres
[email protected]. Hartelijk dank!
Een golf van solidariteit bij Belgische huiseigenaars Naar aanleiding van onze oproep eind augustus, kregen we al 300 reacties van huiseigenaars die bereid waren een woning te verhuren aan asielzoekers en erkende vluchtelingen. Deze fantastische golf van solidariteit vanwege burgers laat ons niet alleen toe om nog beter te reageren op de huidige opvangcrisis, maar ook om een groot netwerk van solidaire huiseigenaars uit te bouwen.
©Isabel Corthier
We zijn nog steeds actief op zoek naar huiseigenaars die samen de krachten willen bundelen. Als dit het geval is, aarzel dan niet om ons te contacteren op
[email protected] met duidelijke vermelding van alle informatie over uw woning (adres, hoeveel personen kunnen er terecht, ...). Wij nemen vervolgens zo snel mogelijk contact met u op.
11
Zo helpt u 8.700 Syrische vluchtelingenkinderen in Libanon en Jordanië weer naar school In drie jaar tijd willen we met uw hulp 8.700 Syrische vluchtelingenkinderen weer op de schoolbanken krijgen. Deed u intussen al een gift? Voel u in dat geval zeker niet verplicht. Reageerde u nog niet op onze oproep? Doe het dan nu, schenk wat uw hart u ingeeft of kies uit deze suggesties:
€ 28 Z et een kind als Nari elke dag op de schoolbus
€ 46 S chenk een vluchtelingenkind 1 maand degelijk onderwijs
€ 74 H elp een Syrisch kind zijn leerachterstand wegwerken
De veiligste manier om naar school te gaan is met de schoolbus. Maar een kind in de woestijn ophalen is duur. Betaal 1 maand vervoer voor 1 kind. Wij leggen uw gift samen met die van andere schenkers, zodat een meisje als Nari een jaar lang naar school kan.
Wilt u het leven van een kind blijvend veranderen? Schrijf dan 46 euro over. Mede dankzij u kan 1 kind dan een jaar lang het onderwijs volgen waar het nu alleen maar van droomt.
Kinderen die twee of meer schooljaren gemist hebben zetten we samen in inhaalklasjes en geven we aangepast onderwijs. Dat kost per kind gemiddeld 74 euro per maand. Een iets grotere inspanning voor u, maar u redt er een jong leven mee.
Zo helpt u het werk van Caritas International in Syrië De westkust van Syrië gold tot nu toe als veilig. Gevolg: in geen tijd verdubbelde de bevolking van de Vallei van de Christenen en van steden als Tartoes. Caritas Syrië slaakt een noodkreet: er is een acuut tekort aan opvangplaatsen, voedsel, kleding, medische bijstand, schoolgerief, enz. Help ons om ook deze crisis te bedwingen. Elke gift, hoe klein of groot ook, is welkom en wordt in dank aanvaard.
Gebruik daarvoor het overschrijvingsformulier van de bijgevoegde brief of schrijf uw gift via pc-banking over op rekening BE88 0000 0000 4141 van Caritas International. Giften vanaf 40 euro zijn fiscaal aftrekbaar. Begin 2016 krijgt u uw welverdiend attest in de bus.
