Agenda
• ongevallenrecht
• zelfstandige betekenis art. 6:174
•
wie is in kwaliteit aansprakelijk?
•
werkgeversaansprakelijkheid
•
schadebeperking
Ongevallenrecht Hof Den Bosch NJF 2010, 343 Hoosemans/Brameco •
bezoekster winkel valt over paaltje ter voorkoming ramkraak na ongeval wit geschilderd vaker winkel bezocht 25-literzak voor zich; zicht beperkt
•
aansprakelijkheid ex art. 6:174, 6:162?
•
rekening houden met obstakels? stoep, ingang winkels i.h.b. bij betreden of verlaten winkels waarschuwen alleen onder bijzondere omstandigheden
Ongevallenrecht Rb. Zwolle JA 2011, 34 X/Mc Port BV •
val in restaurant; heup gebroken; uitgegleden over vloeistof
•
aansprakelijkheid ex art. 6:174? vloer als zodanig gevaarlijk glad? maakt tijdelijke aanwezigheid vloeistof vloer gebrekkig?
•
aansprakelijkheid ex art. 6:162? druk bezocht lopen met voedsel en drankjes kans morsen groter dan bij bediening voorzienbaar en zichtbaar niet continu te vermijden zorgvuldig onderhoud en controle dagelijkse schoonmaak controle assisten-manager
Ongevallenrecht Hof Amsterdam JA 2011, 13 X/Schoonmaakbedrijf Y •
na bespreking in bedrijfspand in hal uitgegleden over gedweilde vloer geglazuurde plavuizen blauwe mopemmer met tekst
•
‘osvo’ of niet?
•
uit te gaan van vereiste oplettendheid? benadeelde bekend met regelmatige werkzaamheden niet op vaste dagen/tijden vanuit kantoor zicht op de hal?
Maatregelen te vergen? •
kans op ongevallen? natte geglazuurde plavuizen gevaarlijk niet goed te zien
•
veiligheidsmaatregelen vereist conform aanbeveling OSB waarschuwingsborden algemeen bekende norm in branche gebruikelijk en niet bezwaarlijk
•
emmer voldoende waarschuwing? HR NJ 2005, 105 Jetblast i.c. geen afdoende maatregel geringe contrast kleur emmer met opdruk emmer ook gevaarscheppend
Ongevallenrecht Rb. Maastricht 24 november LJN:BO8052 ’t Auwershoes •
2010,
zomerkamp; groepsaccomodatie; val van plateau aan gevel; eerste etage vluchtweg; brandweervoorschrift metalen rooster; reling ca. 1 meter hoog ladder aan muur
•
aansprakelijkheid ex art. 6:174? kelderluik-criteria ‘het gaat dan om leerstuk gevaarzetting’ bedrijfsmatig verhuur kinderen; gebruik als droogrek geen afdichting reling aan 2 zijden uit raam klauteren bordje genoeg?
•
voldaan aan alle voorschriften?
Casus
Paard loopt na training nog wat uit. Op enig moment loopt meisje de bak in en wordt getrapt. Meisje loopt ernstig letsel op.
Vraag Wie is aansprakelijk voor deze schade?
Meer zicht op de feiten
•
het gebeurde in een manege
•
paard was net bereden in kader van training door werkneemster van manege
•
paard was daar ‘ter belering’
•
manege werd daarvoor betaald
Recent arrest HR RvdW 2011, 455 Marloes Kremers/Van de Water •
ouders richten pijlen op bezitter paard verweer: juist manege is ex art. 6:179 jo. 6:181 aansprakelijk
•
was sprake van bedrijfsmatig gebruik?
•
rechtbank ten eigen nutte aanwenden nodig? rijles geven tegen betaling verhuren van het paard aansprakelijkheid gebouwen, zaken dieren bij gene die aansprakelijk is voor fouten bij bedrijfsuitoefening stallen uitgezonderd
Vervolg •
Hof ‘ter belering’ in manege trainen en zadelrijp maken uitoefening bedrijf manege anders dan enkel stallen verdergaande bemoeienis; betaling manege ex art. aansprakelijk
•
6:179
jo.
6:181
diverse klachten in cassatie duurzaam en ten eigen nutte manege heeft met aanvaarding opdracht geen aansprakelijkheid aanvaard Van Hoof verantwoordelijk? opdracht (bijna) afgerond
Hoge Raad stelt voorop •
schade aangericht door dier: bezitter aansprakelijk, behoudens ‘tenzij’
•
echter bij gebruik in uitoefening bedrijf: bedrijfsmatig gebruiker
•
wat zit achter verlegging van risico? (1) benadeelde niet belasten met onderzoek identiteit schuldenaar (2) eenheid van onderneming (3) profijtgedachte (4) verzekeringsargument
•
geen toestemming vereist
•
alternatief, niet cumulatief evt. aansprakelijkheid derde ex 6:162 geen exclusiviteit maar dat heeft geen betekenis voor aansprakelijke persoon ex 6:179
Relevant … •
of bedrijfsmatig gebruiker bezitter of houder is?
•
of doel waartoe dier werd gebruikt bijna gerealiseerd is?
•
of dier duurzaam en ten eigen nutte werd gebruikt?
•
harde les niet alleen pijlen richten op bezitter
Casus
Auto in reparatie gegeven. Bij proefrit door monteur breekt versnellingspook af. Bestuurder schrikt en aanrijding met andere auto.
veroorzaakt
Vraag
Wie is er aansprakelijk op welke grond?
Wat hebben we eigenlijk aan art. 6:174?
Hof Amsterdam NJF 2009, 295 De Ronde Venen/Hoogheemraadschap •
doorbraak veendijk ringvaart Wilnis
•
aansprakelijkheid Hoogheemraadschap ex art. 6:174? • is dijk wel opstal? • is water niet oorzaak schade?
•
was dijk wel gebrekkig? welke veiligheid te verwachten? stand wetenschap en techniek destijds? financiële kaders? ‘droogte niet bekend als gevaar’ onbekendheid van het gevaar op grond wet voor rekening Hoogheemraadschap
In cassatie HR RvdW 2011, 7 Dijkdoorbraak Wilnis •
is veendijk wel opstal? ruime definitie opstal in art. 6:174 lid 4 niet louter langs natuurlijke weg tot stand gekomen menselijk ingrijpen bijdrage aan (duurzame) bestemming of functie werk mate afhankelijk van soort werk, bestemming en functie
•
in casu door uitgraving en drooglegging richtlijnen en beschoeiing
Maar is kade wel gebrekkig? •
normatief oordeel gebrekkigheid? ‘gedragsnormen werken door’ HR NJ 1966, 136 Kelderluik • • • •
•
mate voorzienbaarheid gevaar daadwerkelijke mogelijkheid voorzorgsmaatregelen verzekerbaarheid schade financiële middelen/beleidsvrijheid
vooropgesteld veiligheidseisen (HR) gedragsnormen spelen belangrijke rol veiligheidsvoorschriften en zorgvuldigheidsnormen (PG)
In cassatie •
vrijuit bij in algemene zin voldoen aan geldende veiligheidsvoorschriften? gebrekkige opstal? aard en functie opstal fysieke toestand ten tijde van gevaar te verwachten gebruik derden (PG) grootte kans op verwezenlijking gevaar mogelijkheid/bezwaarlijkheid maatregelen (HR) in geval overheidslichaam (PG) beleidsvrijheid; financiële middelen
•
gezichtspunten begrenzen aansprakelijkheid ex art. 6:174 voorkomen te ruime aansprakelijkheid begrenzingen uit afd. 6.3.1 ook bij art. 6:174 te laten gelden geen garantienorm t.l.v. bezitter
Voldoet opstal dus aan de eisen? •
naar objectieve maatstaven beantwoorden vraag
te
opstal met oog op voorkoming van gevaar voor personen of zaken deugdelijk? te verwachten gebruik of bestemming grootte kans op verwezenlijking gevaar mogelijk- /bezwaarlijkheid maatregelen •
toegesneden op casus • aard en bestemming kade publiek toegankelijke dijk • waarborgfunctie dijk bescherming omwonenden • fysieke toestand t.t.v. verwezenlijking • kenbaarheid gebrek en gevaar • beleidsvrijheid; financiële middelen • toenmalige stand wetenschap/techniek daadwerkelijke mogelijkheden
Vervolg •
enkele feit kadeverschuiving in algemeen voldoende voor aannemen vermoeden gebrek
•
en wanneer factoren in uiteenlopende richting wijzen? aard, bestemming en waarborgfunctie kade zwaarwegende factoren
•
hof zat verkeerd ook toenmalige kennis over faalmechanismen en financiële kaders van belang onbekendheid met gevaar voor risico Hoogheemraadschap? in algemeen niet juist wanneer specifiek gevaar naar toenmalige stand wetenschap/techniek niet kenbaar objectieve maatstaven
Wat is nu meerwaarde van art. 6:174? •
art. 6:162 gedragstoetsing geschreven normen ongeschreven normen Kelderluikfactoren gedaagde vrijuit indien onbekend met het gevaar?
•
art. 6:174 voldoet opstal aan de eisen? geschreven normen ongeschreven normen Kelderluikfactoren gedaagde vrijuit indien onbekend met het gevaar?
Art. 7:658 lid 4 Rb. Haarlem 28 april 2010, LJN:BM6402 X/Manege Spaarnwoude • vrijwilligster manege maakt testrit in buitenbak; paard springt niet; lancering • bescherming van art. 7:658 lid 4? • tekst en parl. gesch. • strekking vrijheid om uit te besteden mag niet ten nadele werken van gene die klus doet • literatuur en rechtspraak Hof Arnhem JAR 2005, 47 • antwoorden op TK-vragen • profijt • aansprakelijkheidsverzekering
Inmiddels Hof Amsterdam LJN:BQ2718 •
29
maart
2011,
anders dan in Hof Arnhem JAR 2005, 47
slechts incidenteel vrijwilligerswerk hobby, sport geen betaling vrijheid bedrijfsmatige profijtbeginsel ontbrak louter sportieve bezigheid in verband met privéteam van eigenaar manege •
Hof niet onder de indruk
Art. 7:658 lid 4 Hof Arnhem NJF 2010, 354 X/Allspan Barneveld BV • reparatie van vezelverwerkingsmachine t.b.v. Allspan; (onder)aanneming; in machine terechtgekomen; ernstig letsel • Allspan aansprakelijk ex art. 7:658 lid 4? tekst vs. strekking bepaling? werknemers van (onder)aannemer? kleine zelfstandige? wisselend beeld in rechtspraak • analyse Parl.Gesch driehoeksverhouding met werknemer codificatie 7.10: werknemers, niet zelfstandigen • in de uitoefening bedrijf Allspan? regulier onderhoud vs. reparatie/revisie
Art. 7:658 lid 4 Hof Amsterdam 22 februari LJN:BP6622 X/Wibo Lochem
2011,
• zelfde kernoverwegingen • vallen verrichte werkzaamheden onder normale bedrijfsuitoefening Wibo? metselbedrijf lijmen kalksteenblokken uitbesteed zelf geen lijmers in dienst te makkelijk ontlopen aansprakelijkheid? uittreksel Handelsregister? lijmwerkzaamheden niet genoemd algemeen aannemersbedrijf alle verwante werkzaamheden normale bedrijfsuitoefening?
tot
maar Wibo heeft zich toch jegens BAM tot lijmwerkzaamheden verplicht?
Art. 7:658 lid 4 Hof Amsterdam LJN:BP6622 Y/X
22
februari
2011,
• zelfde kernoverwegingen • vallen verrichte werkzaamheden onder normale bedrijfsuitoefening Y? beide lijmers; elkaars werk kunnen doen Y kon klus alleen niet aan •
zeggenschap over werkzaamheden X? • Y had klus alleen aangenomen • stelde materiaal en gereedschap beschikbaar • declareerde alleen en betaalde X vervolgens • werkzaamheden die ook door ondergeschikten Y konden worden verricht
Art. 7:658 lid 4 Hof Den Bosch LJN:BP8468
2
november
2010,
• val op pin bij werkzaamheden ten behoeve van Kruisherenhotel hoofdaannemer Z mergelspecialiteitenbedrijf Y ZZP-er X Mergelcultuur •
kan X zijn opdrachtgever Y aanspreken ex art. 7:658 lid 4? •
Y heeft in uitoefening bedrijf Z arbeid laten verrichten voor Z
•
Y heeft geen arbeidsovereenkomst met X
•
arbeid zou Y ook door eigen werknemers hebben kunnen laten verrichten
Art. 7:658 lid 4 Hof Amsterdam 22 februari 2011, LJN:BP7627 X/Persgroep Distributie BV • verkeersongeval krantenbezorger WAM-verzekeraar; 50% • Persgroep aansprakelijk ex art. 7:658? geen arbeidsovereenkomst Persgroep contracteert met distributeurs distributeurs met bezorgers • lid 4 van toepassing? bezorgen kranten geen onderdeel bedrijfsuitoefening; uitbesteed zorg voor veiligheid ook niet aan uitgever overgelaten geen enkele overeenkomst • ook geen doorwerking art. 7:611
Waartoe is benadeelde gehouden? Rb. Alkmaar 9 maart 2011, LJN:BP9635 •
motorongeval; slachtoffer werkzaam bij Marine; begeleiding Heling & Partners opleiding beveiliger; stage
•
situatie ‘zonder ongeval’ lijn Vehof/Helvetia inkomen douanier of brandweerman?
•
situatie ‘met ongeval’ volledig arbeidsongeschikt? lichamelijke en psychische problemen verlies verdiencapaciteit over periode wel in staat in inkomen te voorzien
Vervolg •
aanpassingsstoornis
psychisch harder getroffen dan het anderen zou hebben gedaan psychische problemen belangrijker dan fysieke evt. 6:101 indien slachtoffer, predispositie in aanmerking genomen, nalaat alles in werk te stellen om bij te dragen aan zijn herstelproces •
langer tijd geven dan gemiddelde mens om nieuwe situatie onder ogen te zien
Vervolg •
niet zonder grens termijn afronding juridische procedures gelet op leeftijd en arbeidsverleden aanpassen persoonlijke voorkeuren aan door ongeval gewijzigde omstandigheden en mogelijkheden op arbeidsmarkt zichzelf tekortgedaan in behoefte als slachtoffer erkend te worden
•
in casu beperkt invaliderend ongeval 10 jaar tijd nieuwe rol in leven te vinden ‘tijd nu gekomen’ beveiligingsbeambte
Waartoe is benadeelde gehouden? Hof Arnhem JA 2011, 61 •
kandidaat-notaris glijdt uit op trap; letsel; benadeelde claimt vervolgens inkomens- en pensioensschade
•
situatie ‘zonder ongeval’ had zij het tot notaris gebracht? lijn Vehof/Helvetia
•
maar nu situatie ‘met ongeval’ had benadeelde voortvarender te werk moeten gaan door mogelijkheid arbeidsongeschiktheidspensioen NPF te onderzoeken? binnen redelijke grenzen schade te beperken te lang gewacht met aanvraag
verplicht
