Ontv.: " ~-spriJ .2.o/~
MINISTER VAN
No.:
3 g5 a VI'J.-I't>
ECONOMISCHE ONTWIKKELING Na Parlamentario lider di frakshon di PAIS den Parlamentu di Korsou Sr A. D. Rosaria, MBA Wilhelminaplein 4 Alhier
Datum 16 april 2013 Uw Brie! d.d. 13 februari 2013 ontvangen 18 februari 2013 Onderwerp Kontestanan riba preguntanan Spaceport en BSL
Contactpersoon Eunice Ignacio Uw Kenmerk
Email Eunice.lgnacio@gobiernu .cw Ons Nummer
Pagina
zaakNummer ~OI:d
a11t
Aantal Bijlagen
7
Apresiabel Sr Rosaria, Risibf athuntu e kontestanan riba e preguntanan relashona ku Proyekto Spaceport i BSL. Introdukshon
Riba inisiativa di e Hunta di Komisario di e tempu ei di Curacao Airport Holding N.V. a firma un Letter of Intent (LOI) ku Space Experience Curacao dia 24 di yuni 2010. Despues a detaya e Letter of Intent aki den un Investment Agreement ku Space Experience Curacao B.V., ku ta un dokumento di september 2010. Dia 3 di desember 2010 Hunta di Komisario di CAH ofishalmente a ratifika e Investment Agreement ku Space Experience Curacao B.V. Prome ku esei, Hunta di Komisario a bai di akuerdo ku firmamentu kaba di e Investment Agreement. Dia 30 di mart 2012 Hunta di Komisario di Curacao Airport Holding a ratifika esaki . Pregunta:
1. Na ana 2010 CAH a hinka Naf 702,000 den e proyekto sin ku a palabra kon e proyekto ta paga CAH bek. Ta awor numa ta den negoshashon pa negosia un skema di repago. Kon bin a skohe pa e trayekto di finansiamentu aki? Kon bin no a akorda kon ta paga e montante bek for di momentu ku CAH a hinka plaka den e proyekto?
1 MOLENPLEIN z/N
I WILLEMSTAD, CURA
AO
I T. (+S999) 46~ · 1.444 I F. (+5999) 462.6596 I W W W.GOBIERNU.CW
M IN ISTER VAN
ECONOMISCHE ONTWIK ELING 2.
Por onfirma ku (parti di) e montante di Naf 702,000 a bai pa finansia e prome fase di fabrikashon di e nave di raket speshal pa e biahanan espasial? Si no ta asina, na kiko a gasta e montante aki?
Kontesta riba pregunta 1 i 2:
Pa loke ta e sumanan ku Curacao Airport Holding a paga na Space Experience Curacao B.V., CAH ta referf na e LOI i na e Investment Agreement. Di akuerdo ku e LOI, a paga USD 40.000,- na Black Holes N.V. E Investment Agreement ta bisa ku ku CAH a paga USD 350.000,- CAH ta referi aki na artfkulo 2 di e LOI. Artfkulo 2 ta stipula ku a usa e suma di USD 350.000,- pa Space Experience Curacao B.V. paga na XCOR pa sera un Memoradum of Understanding (MoU) pa garantisa ku e nave espasial ta disponibel (250.000,-) i ku e gastunan ta ser kubrf (USD 100.000,-) E spesifikashon ta 10 siguiente: USD USD USD USD
40.000,- pa un estudio huridiko relashona ku e Letter of Intent;
250.000,- pa pago na XCOR den kuadro di e MoU di LOI;
25.000,- komo vorskot na KPMG pa trabounan ku e la hasi relashona ku e LOI;
17.000,- na Spigthoff Curacao pa lantamentu i trabounan hurfdiko di e statutonan.
Den artikulo 2 A di e Letter of Intent ta stipula ku SXC a usa e USD 40.000,- pa paga profesor Von den Dunk pa un estudio di e nesesidat di legislashon den kuadro di e proyekto Space Experience Curacao. Entretantu e estudio ei a tuma luga. A paga e kompania Black Holes N.V. pa esaki. Pa loke ta e suma di USD 350.000,- ta referi na Investment Agreement. Sekshon 1 ta stipula ku e suma di USD 350.000,- 10 ser pone disponibel den forma di un "achtergestelde lening". Na un sierto momentu 10 komberti e fiansa aki den akshon di e kompania ku mester lanta ainda, esta Space Experience Curacao Holding. Si resulta ku e fiansa aki no ta ser komberti den akshon, ante partidonan ta kumbini ku nan 10 hasi esfuerso pa vega na un tarifa komersial atraktivo pa Curacao Airport Holding. Pregunta 3:
Por konfirma ku CAH a hinka kasi Naf 500,000 pa traha leinan speshal pa kumpli ku e proyekto? Si e montante aki no ta kuadra, kuantu plaka CAH a gasta presis? Kontesta:
Curacao Airport Holding a sera, riba petishon di gobiernu i ku aprobashon di hunta di komisario un akuerdo ku Aviation Independent Consulting (AIC) pa prepara e legislashon nesesario pa e buelonan espasial por tuma luga.
2 MOlENPLEIN zlN
I WllLEMSTAO. CURAIYAO I T. (+5999) 462.1-444 I F. (+5999) 462.6596 I WWW .GO B IER N U.CW , - - ' . ·11
MIN ISTER VAN
ECONOMISCHE ONTWIKKELING
AIC ta prepara e legislashon nesesario huntu ku un grupo di trabou konsistiendo di amtenar. AIC 10 risibf pa e trabou aki un suma di 150.000,- florin. Te ku fecha 22 di februari 2013 a gasta 124.450,- florin na trabounan di legislashon. Pregunta 4:
Por konfirma ku CAH a biaha pa Dubai na dos okashon pa speshalmente propaganda e proyekto? Ta berdat ku esaki a kosta Naf 200,000? Si ta no, kuantu e a kosta? Kontesta:
Den 2011 Curacao Airport Holding a kubri gastu di partisipashon di un delegashon, konsistiendo di Minister di Desaroyo Ekon6miko, presidente komisario di Curacao Airport Holding I un kolaborador pa e suma di 34.000,- florin na Global Aerospace Summit. Na 2012, Curacao Airport Holding a finansia e biahe di su presidente komisario, kende riba invitashon di Minister di Desaroyo Ekon6miko a bishita Global Aerospace Summit. E suma tabata 17.000,- florin. Pregunta 5:
E di dos fase di e proyekto ta premira konstrukshon di un 'spaceport' ku 10 kosta mas 0 menos US$ 25 mion. Por konfirma ku 10 no hinka mas plaka di komunidat den e proyekto ounke ku te ku 2011 CAH (tabata)a konsidera pa hinka kasi Naf 9 mion aden? Kontesta:
No tin mas akuerdo relashona ku Sekshon 2 di e LOI. Pa evalua si gobiernu/Curacao Airport Holding 10 tuma e desishon pa invert! e sumanan menshona den Sekshon 2 di LOI, e Minister di Desaroyo Ekon6miko di e tempu ei a tuma e desishon pa lanta un Taskforce. Un di e tareanan di e Taskforce ta pa evalua e faktibilidat finansiero di e Spaceport Project. Konklushon di e Taskforce Spaceport Project tabata ku Curacao Airport Holding mester limita su mes na invershon den infrastruktura i no mester partisipa ku akshon den e kompania. Dia 30 di november 2011 konseho di Minister di Korsou a asepta e rekomendashonnan aki ku desishon 2011/72640. Pregunta 6:
Direktor di CAH a bisa ku no a hinka ningun plaka di komunidat den e proyekto. Ki porsentahe di e plaka ku CAH tin na su disposishon ta prosedente di belasting di salida ku pasahero ta paga na
3 MOLENPLEIN z/N
I WILLEMSTAO, CURA,¥AO I T. (+5999) 462.1444 I F. (+5999) 462.6596 I WWW.GOBIERNU.CW
MINISTER VAN
ECONOMISCHE ONTWIKKELING Hato i 'Iandif gsfees'? No ta asina ku e plaka di belasting aki ta konsidera plaka di komunidat? Si e plaka ku O\H a hinka den e proyekto no a sali for di komunidat, ta kua ta su fuente? Kontesta:
E entrada nan di Curacao Airport Holding ta konsisti prinsipalmente di un "concessie fee" di e volumen di negoshi (omzet) di Curacao Airport Partners N.V., konforme e DOMA. E entrada di Curacao Airport Partners ta ser genera pa 80%, for di turistanan ku ta bishita nos isla.
Pregunta 7:
Kiko ta e kalkulonan di 'return on investment' di e proyekto? Kuantu kupo di trabou 10 keda krea? Kuantu plaka (ekstra) ta kalkula ku e proyekto 10 trese pa Korsou? Kontesta:
Pa lokual tga trata "return on invstment" di e proyekto nos no tin informashon. Pa lokual ta trata e impakto ekonomiko di e proyekto pa Korsou nos por bisa ku: SXC a laga "hasi un exonomic impact study" atrabes di e kompania Futron . Nos ta inklui e presentashon i e rapport di e economic impact study den annexo 8 Athuntu e konklushon di e economic impact study: Strong and growing demand for suborbital and small orbital launch services in the next decade A Cura~ao spaceport could host up to 93-238 launches a year by 2020, almost entirely all for suborbital space tourism These launches could generate significant economic activity for
Cura~ao:
~
$13.2-32.8 million in economic activity and 85-211 jobs from spaceport operations and tourism
~
$46.5-114.7 million in economic activity and 273-675 jobs if, in addition, the spaceflight operator is based in Cura~ao
Pregunta 8:
Por a tuma nota ku SXC a bende di antemano hopi ticket pa biahe den espasio. Si e proyekto aki no keda realisa, por konfirma ku Korsou, CAH of Gobiernu no por hail'e ta paga 'claim' finansiero ('restitutieplicht')? Kontesta:
E entidat huridiko Space Experience Curacao, of un otro entidat huridiko a bende pasashi. E akuerdo di kompra/benta aki a ser akorda entre Space Experience Curacao i e kumprado, bou di kondishonnan ku nan a kumbinL Ni e entidat hurfdiko Pais Korsou, ni e entidat hurfdiko Curacao
4 MOLENPLEIN z/N
I WILLEMSTAD. CURA<,:AO IT. (+5999) 46 2..1444 I F. (+5999) 46:2.6596 I WWW.GOBIERNU.CW
MINISTER VAN
ECONOMISCHE ONTWIKKELING Airport Hoi ing ta partido den kompra/benta di pasashi i komo tal no ta kore riesgo, den kaso ku e buelon n espasial pa kua a bende pasashi, no sigui. Pregunta 9:
Durante di e presentashon informal den Staten a bisa ku ta pa motibu di su infrastruktura, posishon geogrMiko, situashonnan klimatologiko, Korsou ta ideal pa e proyekto. Kon bin pues Korsou no ta saka probecho finansiero di su rekursonan natural pero hustamente ta hinka plaka den e proyekto (kasi Naf 1.5 mion te na e momenta aki)? Kontesta:
Nos ta referi na e kontesta riba pregunta 7 kaminda e economic impact study ta mustra un impakto ekonomiko i kreashon di kupo di trabou signifikante pa Korsou. Pregunta 10:
A 010 hasi un analisis di posibel molester di zonido di e nave pa hende i bestia? Meskos ta konta pa loke ta trata emishon di gas 0 den otro forma i su konsekuensianan pa hende, bestia, mata i medio ambiente en general? Pregunta 11:
Tin estudionan hasi pa loke ta trata kon seif e motornan, e nave i/o e teknologia ku ta bai usa ta? Kontesta 10, 11:
AIC, huntu ku un miembro di e grupo di trabou di amtenar (senor Gijs Winters, kolaborador di maneho na Ministerio VVRP) resientemente a hasi un bishita na FAA. T6piko di kombersashon tabata entre otro e eksigenshanan pa medio ambiente, eksigenshanan di safety di e nave, i demas regulashonan ku mester tene kwenta kune pa e nave por bula. Nos ta keda pendiente riba e rapport ku nan 10 suministra. Pregunta 12:
Den kaso di dana material 0 humane i/o perdida di bida ku por keda kousa pa kualkier tipo di aksidente i/o malfunshonamentu tekniko, por konfirma ku Korsou 10 no keda pone (finansieramente) responsabel? Kontesta:
E bufete di abogado HBN Law ta hasiendo un investigashon riba ken ta responsabel. Responsabilidat por sierto ta t6piko di analisis tambe den AIC i e grupo di trabou. Nos ta keda pendiente riba e rapport.
5 MOLENPLEI
zlN
I WILLEMSTAD, CURA<;AO IT. (+5999) 46.2.1444 I F. (+5999) 462.6596 I WWW .GO B IE RN U.CW
MINISTER VAN
ECONOMISCHE ONTWIKKELING Pregunta 1 ,:
Raad van Advies (RvA) anteriormente a bisa den su analisis di e pasashi tokante di stimulashon ekonomiko den presupuesto di pais, a indika ku e proyekto tin demasiado rfsiko i a atvertf pa no stens demasiado ku e proyekto aki 10 karga e desaroyo di nos erport ni nos ekonomia en general. Minister ta di akuerdo ku e opservashon di RvA? Den kaso negativo, pakiko no ta kompartf e opservashon di RvA? Kontesta:
Door ku e proyekto tin un karakter di "primeur" den e kaso aki, e prome of un di e prome lokalidatnan na mundo pa biahenan espasial komersial, eta karga riesgo ku e no ta sigui. Komo tal mi ta di akuerdo ku RvA pa no inklui su impakto ekonomiko den proyekshonan ekonomiko di Pais i di CAH i CAP ahinda te ku hanja mas klaridat riba e faktibilidat segun e desaroyo ta bai. Di otrobanda mi ta kere si, ku mester fasilita e desaoroyo kaminda por. Den e kaso aki e aspekto di leynan ku mester krea i aproba pa fasilita e buelonan di e nave. Pasombra, na momentu ku e proyekto logra e tin un impakto ekonomiko, di merkadeo i kreashon di kupo di trabou signifikante pa Korsou Konsiderando un analisis di kosto i benefisio general (high level), e kosto ku Korsou ta hasi pa medio di e inbershon den e proyekto di ley, ku ta kosta na tur 150.000 florin i e benefisio ku ta e impakto eknomiko i kreashon di kupo di trabou pa Korsou, mi ta konklui na momentu ku e proyekto logra, e benefisionan ta surpasa e kostonan nesesario imensamente.
Pregunta 15:
En bista di e konseho di RvA, no ta konsehabel pa CAH - meskos ku e a hasi den kaso di e proyekto SWAC - laga hasi un analisis independiente di e rfsikonan prome ku sigui hinka plaka di komunidat den e proyekto? Kontesta:
Pa e kontesta aki gobiernu ta referi na e analisis finansiero di Taskforce Spaceport (anekso 6). Pregunta 16:
Nos por a risibf kopia di e siguiente dokumentonan: Letter of Intent entre di CAH i Drostegroep; Investment Agreement entre di CAH i Drostegroep; Memorandum of Understanding entre SXC (Drostegroep) i XCOR? Kontesta:
Aki gobiernu ta referf na e aneksonan 1 i 2 pega na e karta aki.
6 MOLENPlEIN
zlN
I WllLEMSTAD, CURA\AO I T. (+5999) 462.... 444 I F. (+5999) 462.6596 I W WW .GOBIERNU.CW
MINISTER VAN
ECONOMISCHE
0
TWIKKELING
Pregunta 1:
Por manda kopia di e dos akuerdonan ku a keda sera entre di Building Supplies & Logistics (BSL) i CAH pa traha un hotel i mas 0 menos 200 kas/apartamento? Kontesta:
Pa lokual ta trata konstrukshon di un hotel, e proseso ta den un fase inisial di entre kambia di idea nan i komo tal no tin akuerdo entre CAH i BSL. Pa lokual ta trata konstrukshon di kas di biba, e proseso ta den un fase di palabrashon i negosashon. Nos ta referi na annexo 9 pa e dokumentashon. Pregunta 2:
E proyektonan aki (t)a sigui en bista di e karta di e Minister-president fecha 18 yanuari 2013 pa para tur "investering en beleidsvoornemens" of CAH (t)a lobi pa hana permit pa sigui ku esakinan tog? Kontesta:
Den e karta di 18 di yanuari 2013 di prome minister di Korsou gobiernu ta instruf pa wanta ku tur invershon i tambe intenshon di maneho ku no ta urgente. Den e karta gobiernu ta sugerf komo alternativa pa diskutf e asuntu aki ku e minister bou di kua Curacao Airport Holding ta kai. Komo tal e desaroyonan a wordu presenta na Minister pa ser wordu diskuti. Pa e diskushon aki por tuma luga den un forma coherente i tambe kumpliendo ku e petishon di parlamento e master plan di aeropuerto a wordu presenta na konseho di minister i awor ta buskando un fecha pa wordu presenta na vaste commissie di parlamento.
Mi ta spera di a kontesta Sr Rosaria su preguntanan satisfaktoriamente. Mi ta keda atento si tin mas komentario,
inister di Desaroyo Ekonomiko
7 MOLENPLEIN z/N
I WILLEMSTAD, CURA\"AO I T. (+5999) 46 2.1444 I F. (+5999) 462.6596 I WWW.G08IERNU.CW
KIIA no. KAll4-1;1-01V
RvA no. RAl14-12.. ~IV
Advies: Met verwijzing naar 1m adviesverzoek d.d. 4 mei 2012 om het oordeel van de Raad van Advies inzake bovengenoemd onderwerp en de behandeling hiervan in de vergaderingen van de Raad van Advies d.d. 5 en 19 november 2012, bericht de Raad u als voigt.
I. Inleiding In het onderhavige adviesverzoek (hierna: adviesverzoek), dat is gebaseerd op artikel19, tweede lid van de Landsverordening Raad van Advies, wordt de vraag gesteld in hoeverre natuurlijke en/of rechtspersonen op grond van de Staatsregeling van Cura~ao (hierna: Staatsregeling) dan wei een andere wettelijke regeling (behoudens de Enqueteregeling) de plicht hebben om een uitnodiging van de Staten te aanvaarden dan wei de door de Staten gevraagde inlichtingen of antwoorden te verstrekken. Tevens wordt gevraagd of het antwoord op de bovenstaande vraag anders komt te luiden als de inlichtingen worden gevraagd door een cornmissie uit de Staten of inlichtingen worden gevraagd van een rechtspersoon, al dan niet bij wet ingesteld, waarop de regering invloed kan uitoefenen (via aandeelhouderschap, subsidierelatie, statutaire relatie e.d.). Ter beantwoording van de gestelde vragen behandelt de Raad hieronder de volgende onderwerpen: het karakter van het Reglement van Orde v~~r de Staten van Cura~ao , de controlerende bevoegdheden van de Staten en de ministeriele verantwoordelijkheid, mede in relatie tot overheidsentiteiten, waarna de conclusie van de Raad voigt.
II. Het karakter van het Reglement van Orde voor de Staten van Curayao De Staten hebben, met een beroep op het Reglement van Orde voor de Staten van Cura~ao (hiema: Reglement van Orde), eerder ditjaar overheidsentiteiten en andere instellingen uitgenodigd om aan (een commissie uit) de Staten de door de Staten gevraagde inlichtingen te verstrekken. Om te kunnen vaststellen of de betreffende instellingen ingevolge het Reglement van Orde verplicht zijn aan de uitnodiging gehoor te geven, is het van belang na te gaan wat het karakter is van dit reglement. In artikel62 van de Staatsregeling wordt bepaald dat de Staten zelf hun reglement van orde vaststellen. Het wordt openbaar gemaakt door plaatsing in het Publicatieblad.(1) Met de bepaling van artikel 62 van de Staatsregeling wordt de zelfstandigheid van de Staten benadrukt, aldus de toelichting op dit artikel. In het Reglement van Orde worden onder meer nader geregeld: de commissies van de Staten, de taken van de voorzitter, de ondervoorzitter en de griffier, huishoudelijke regels, het bijeenroepen, het voeren en het notuleren van vergaderingen, stemmingen en de verschillende rechten van de Staten. De Staten zijn in principe vrij voor wat betreft de in het Reglement van Orde op te nemen voorschriften. Het is duidelijk dat deze echter niet in strijd mogen zijn met enige bepaling van het Statuut, de Staatsregeling of een landsverordening. Voer een goed begrip moet er hier op worden gewezen dat het Reglement van Orde geen wettelijke regeling is in de zin van artikel2 van de Staatsregeling; het bevat geen algemeen verbindende voorschriften. Het is niet meer dan een interne regeling zonder rechtskracht naar buiten toe. Het bevat spelregels waar de Statenleden zich aan moeten houden en werkt intern. Dit houdt in dat anderen dan de Staten en de Statenleden niet gebonden zijn aan de bepalingen van 10
- --
- - _.
- ---- - -- ----- -- -.-- - -
K vA no. K Af l 4- 1;1-01 '
het Regle ment van Orde. Het Re glement van Ord e schept dus geen verp lichtingen voor derden, niet voor ministers. Gelet op het vorenstaande kan dus nimmer een beroep worden gedaan op eni ge bepaling van het Reglement van Orde, om anderen te verplichten te verschijnen am informatie aan de Staten te verstrekken. Het kan echter voorkomen dat de Staten buiten de regering om inlichtingen willen inwinnen over een bepaald ondervverp. Oaartoe hebben de Staten een aantal mogelijkheden: zij kunnen hoorzittingen houden, adviezen vragen van deskundigen etc. De gewenste inlichtingen kunnen echter niet zonder meer worden afgedwongen en derden Zijll ook niet verplicht te verschijnen. Oat er geen verschijningsplicht is op grond van het Reglement van Orde wordt ondersteund in de literatuur.(2) Hier wordt nog op gewezen dat de Staten altijd zelfstandig op onderzoek kunnen gaan en informatie kunnen inwinnen. Oit is een recht dat het parlement sowieso heeft. Ooch het houdt niet zonder meer in dat de burger of ambtenaar ook gehouden is de gevraagde informatie te geven.(3) Een verplichting om informati e te verstrekken aan de Staten bestaat er aileen in die gevallen waarin de wet zulks uitdrukkelijk bepaalt. In artikel 57 van de Staatsregeling wordt ee n informatieplicht geschapen voor ministers , niet voor anderen. De Raad wil hier nog benadrukken, dat ook in het geval de uitnodiging van de Staten aan overheidsentiteiten via de minister loopt, het ter beoordeling van de betreffende overheidsentiteit zelf is, of zij gehoor zal geven aan de uitnodiging van (een commissie van) de Staten. Een verplichting daartoe ingevolge het Reglement van Orde bestaat niet. In het geval de Staten buiten de regering om een en ander willen onderzoeken ter verkrijging van inlichtingen over een bepaald onderv.Jerp dan kunnen zij daarvoor een beroep doen op het enqueterecht, dat ingevolge artikel59 van de Staatsregeling is geregeld in de Enqueteregeling. Ook los van het enquetere cht kunnen de Staten een onderzoek instellen, maar het verschil is dat bij het gebruik maken van het enqueterecht de opgeroepen personen die moeten worden gelloord, verplicht zijn te verschijnen en te antvvoorden. In het andere geval niet. 00 1<
Ill. Controlerende bevoegheden van de Staten en de minisieriele verantvvoordelijkheid 1. Aigemeen Het parlement heeft in ons land controlerende taken ten aanzien van de regering. Een van de pijlers van het parlementaire stelsel is de ministeriele verantvvoordelijkheid. De controlerende taken van de Staten en de ministeriele verantvvoordelijkheid staan in nauw verband met elkaar. In het hiernavolgende gaat het om de politieke ministeriele veranl\voordelijkheid .(4) Mini steriele verantwoordelijkheid brengt met zich mee dat ministers gezamenlijk en afzonder!ijk verantvvoording aan de Staten verschuldigd zijn vaal' het doen en laten bij de behartiging van het aJgemeen belang en de vervulling van de ta ken die aan het ambt van minister zijn verbonden (artikeI28 , derde lid , van de Staatsregeling). Het individuele vragenrecht voor Statenleden is daarbij een middel am inhoud te geven aan de ministeriele verantwoordelijkheid. Ingevolge artikel 57 van de Staatsregeling is ieder Statenlid namelijk bevoegd am een of meer ministers een schriftelijke of mondelinge opheldering te vragen over een ondervverp. Alzo is hier een informatieplicht geschapen voor ministers. Oit houdt dus in principe een recht op antwoord van een individueel Statenlid in. Slechts het belang van het Land of van het Koninkrijk kan een inbreuk hierop maken. Een ander middel om inhoud te geven aan de ministeriele verantwoordelijkheid is het interpellatierecht van de Staten. In dat geval zijn de Staten bevoegd een of meer ministers uit te ?17
KVA
n-,
k iVl4- 1i-UIV
nod igen om ter vergadering van gedachten te wisseJen over een bepaald ond erwerp (arti kel 58 van de Staatsregeling). De uitgenodigde minister is verp licht op de vergadering te verschijnen. De Staatsregeling schrijft niet voor op welke wijze Statenleden inlichtingen kunnen vragen. In het Reglement van Orde worden daarover enkele voorschirften gegeven, bijvoorbeeld in artikel95 wordt de interpellatie gebonden aan een meerderheidsbesluit van de Staten. 2. Reikwijdte van de ministeriele verantwoordelijkheid In ons staatsbestel zijn de ministers verantwoordelijk voor aile beleid. Bij de democraiische controle op de overheid speelt de ministeriele verantwoordelijkheid dan ook een centrale rol: het is de minister die door het parlement ter verantwoording \Nordt geroepen indien er bij de overheid iets fout gaat. (5) Dit wordt uitgedrukt in artikel28 van de Staatsregeling, waarbij bepaald wordt dat de regering gevormd wordt door de Koning en de ministers, dat de Koning vertegenwoordigd wordt door de Gouverneur en dat de ministers verantwoordelijk zijn aan de Staten. De ministers zijn dus gehouden om verantwoording af te leggen aan de Staten, waarbij aan de Staten en de Statenleden bijzondere bevoegdheden van controlerende aard toekomen. De omvang van de ministeriele verantwoordelijkheid wordt bepaald door de bevoegdhed en die de minister heeft krachtens zijn ambt. en is dus gekoppeld aan de verschillende posities die hij in het staatsbestel bekleedt. Oat betekent dat hij allereerst verantwoordelijk is voor zijn eigen doen en laten, als lid van de regering en als lid van de ministerraad .(6) De minister is voorts verantwoording schuldig aan de Staten voor zijn optreden als hoofd van een ministerie.(7) Indien een minister be'invloedingsmogelijkheden heeft, zoals de bevoegdheid om bepaalde besluiten goed te keuren of te vernietigen , het benoemen van bestuurders en dergelijke, dan is een minister daar eveneens verantwoordelijk v~~r. Ministers zijn niet verantwoordelijk indien er in het geheel geen bevoegdheid bestaat. 3_ Ministeriele verantwoordelijkheid in relatie tot overheidsentiteiten a. Aigemeen Met "overheidsentiteiten" worden in dit advies bedoeld overheidsstichtingen en overheids nv's, zijnde privaatrechtelijke rechtspersonen (deze vinden hun wettelijke grondslag in artikel1 , eerste lid, Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek (hierna: BW)), alsmede publiekrechtelijke rechtspersonen . Op de overheidsstichtingen en overheids-nv's zijn naast de bepalingen van Boek 2 BW de (wettelijke) regelingen van good corporate governance van toepassing (A.B. 2009, no. 92 en A.B. 2009 , no . 96) . Deze geven instructies en richWjnen aan de overheid om op een juiste manier om te gaan met de sturingsmiddelen die het privaatrecht aanre ikt. Benadrukt wordt dat deze regelingen geen bepalingen en richtlljnen bevatten die ingrijpen in de in Boek 2 BW vastgelegde (wettelijke) vennootschappelijke verhoudingen, die dan ook geheel intact blijven. Tot slot wijst de Raad in dit kader nog op de "Guidelines on Corporate Governance of State-Owned Enterprises" die de Organisation for Economic Co-operation and Development in 2005 heeft uitgevaardigd b.Overheidsstichtingen Een stichting is een rechtspersoon die met behulp van een daartoe bestemd vermogen een in de statuten omschreven doel beoogt te verwezenlijken. Een stichting kent geen leden of aandeelhouders. Een overheidsstichting is een stichting waarin de overheid beslist over de benoeming of het ontslag van een of meer bestuurders of over de wijziging van de statuten of bepaalde besluiten moet goedkeuren. Doorgaans richt de overheid deze stichtingen op om CV7
H fA
on.
K AI' 4- 1~-UI\,
bepaalde belanqen te beha rti qen die de overheid direct of indirect aang aan. De vraag hoever de ministeriele verant\-voordelijkheid hiervoor gaat is in beginsel eenvoudig: die verantwoordelijkheid, en daarmee de parlementaire controle , gaat even ver als de bevoegdheden van de minister strekken. De minister kan door de Staten worden aangesproken wanneer hij het in zijn macht heeft (directe) invloed uit te oefenen. In de statuten van overheidsstichtingen is veelal opgenomen dat het bestuur rekening en verantwoording verschuldigd is aan de overheid en dat de over-heid algemene instructies kan geven. Wei moeten deze instructies de autonomie die het bestuur toekomt, ontzien en moet rekening worden gehouden met de regels van good corporate governance . Het is aan het bestuur om een wijze te klezen die zo min mogelijk in strijd komt met het stichtingsbelang .(8) Het voorgaande betekent dat het bestuur de gegeven instructie niet hoeft op te volgen wanneer deze in strijd is met de doelen van de stichting , onrechtmatig is , onbehoorlijk bestuur oplevert en wanneer de instructie niet redelijk en billijk is ingevolge artikel7 Boek 2 BW. Bij de redelijkheid en billijkheid van artikel 7 Boek 2 BW spelen de algemene beginselen van behoorliJk bestuur mede een rol. De overheid heeft zich te onthouden om specifieke instructies aan het bestuur te geven, aangezien daardoor de autonomie van het bestuur te veer wordt uitgehold . Indien de overheid een stichting opricht heeft zij te aanvaarden dat de stichting een eigen positie kent met een eigen organisatie en een eigen verdeling van bevoegdheden.(9) Uit het bovenstaande blijkt dat de overheid ten opzichte van de overheidsstichting be'fnvloedingsmogelijkheden heeft, maar dat deze niet onbeperkt zijn.
~
c.Overheids-nv's Een NV is een rechtspersoon met een of meer op naam of aan toonder gestelde aandelen. Een overheids-nv is een NV waarvan de aandelen geheel of grotendeels wo rden gehouden door de overheid, in dit geval de openbare rechtspersoon Cura~ao . De aandeelhoudersrechten worden in - en buiten de algemene vergadering van aandeeillouders (hierna : AVA) feitelijk uitgeoefend door de mi nister aan wie deze bevoeg dheid bij landsbesluit wordt verleend. Elk van de stakeholders in een NV (waaronder de aandeelhouder, directie en raad van commissarissen (hlerna: RvC)) heeft zijn eigen bevoegdheden en verantwoordelijkheden binnen de NV, waarbij zij zich conform artikel 19, zevende lid, Boek 2 BW, dienen te richten naar het be lang van de vennootschap. Dit systeem van ';checks en balances" is te vinden in het BW en in de statuten van de NV. Voor zover de statuten niet anders bepalen komt aan de AVA in beginsel aile bevoegdhe id toe die niet aan de directie of anderen is toegekend, zulks binnen de bij de wet en de statuten gestelde grenzen (artikeI127 , eerste lid, Boek 2 BW). Het verkrijgen van informatie van een overheids-nv door de overheid is via het privaatrecht aileen te realiseren door gebruik ie maken van haar positie als aandeelhouder. Tijdens een AVA kan een directielid de aandeelhouders de informatie geven die zij wensen, tenzij het directielid dit strijdig acht met het vennootschappelijk belang. Een recht op informatie van de directie buiten de AVA om , is er voor de aandeelhouder in principe niet. Een aandeelhouder kan zich in die gevallen eventueel tot de RvC wenden. De ministeriele verantwoordelijkheid jegens de Staten reikt in deze gevallen dan ook niet verder dan de bevoegdheden die de minister ter zake heeft. Kortom, de Staten kunnen de minister slechts ter verantwoording roepen voor de wijze waarop hij namens de openbare re chtspersoon Cura<;ao de aandeelhoudersrechten heeft uitgeoefend . De Staten kunnen niet van de minister eisen dat hij meer rechten uitoefent in de NV dan hij als (vertegenwoordiger van de) aand eelhouder heeft volgens het BW en de statuten van de NV . d . Publiekrechtelijke rechtspersonen .117
K'IA no" HAll4- 1:!-lJIV
Een publiekrechtelijke rechtspersoon is een rechtspersoon die bij wet is ingesteld. dus wi ens organisatierecht niet in het privaatrecht maar in het publiekrecht te vinden is. Het publiekrechtelijke organisati erecht is meer gericht op transparantie en het afleggen van publieke verantwoording voor het gevoerde beleid. Publiekrechtelijke rechtspersonen zijn in de regel niet ondergeschikt aan een politiek verantwoordeli jke minister. Op welke wijze de organisatie van de publiekrechtelijke rechtspersonen is geregeld, is te vi nden in de specifieke wettelijke regelingen waarbij zij zijn ingesteld. In die bijzondere wettelijke regelingen wordt geregeld in welke mate de rechtspersoon verantwoording verschuldigd is aan de minister en welke sturingsmogelijkheden de minister heeft. Hoever de parlementaire controle strekt, zal afhangen van de bevoegdheden die de minister nog heeft. Zolang de minister be"(nvloedingsmogelijkheden heeft, kan hij daarop in ieder geval door de Staten worden aangesproken. De be'(nvloedingsmogelijkheden kunnen worden uitgeoefend ten opzichte van organen van de rechtspersoon of zijn op concrete besluiten zijn gedcht. Afhankelijk van de taken die de publiekrechtelijke rechtspersoon heeft uit te voeren , kan de onlVang van de verantwoordelijkheid van de minister, en daarmee de parlementaire controle, ver of minder ver gaan. 4 . Ministeriele verantwoordelijkheid in relatie tot stichtingen met een subsidierelatie met de overheid De vraagstelling in het adviesverzoek betreft ook stichtingen die een subsidierelatie met de overheid hebben. De Raad wijst erop dat stichtingen die slechts een subsidierelatie met de overheid hebben niet als overheidsstichting worden aangemerkt. Deze stichtingen hebben doorgaans tot doer een publiek belang te realiseren en worden voor het bereiken van dit doel in belangrijke mate gefinancierd door de overheid. Het van overheidswege invloed uitoefenen op deze stichtingen gebeurt meer op afstand door de gelding van algemeen verbindende voorschriften of subsidievoorschriften. Ook in de zorgcontracten die met deze stichtingen worden gesloten kUllnen sturingsmiddelen voorkomen. Afhankelijk van de invulling van de sturingsmogelijkheden gaat de ministeriele verantwoordelijkheid, en daarmee de parlementaire controle, meer of minder ver. IV. Conclusie Het Reglement van Orde, zijnde een interne regeling zonder rechts kracht naar buiten toe, schept geen verpl ichtingen voor derden om in een vergadering (van een commissie) van de Staten te verschijnen en inlichtingen te geven. Qmdat het steeds de minister is die voor aile beleid verantwoordelijk is en daar verantwoording voor moet afleggen aan de Staten, is het van be!ang vast te stellen wat de reik'vvijdte is van de ministeriele verantwoordelijkheid met betrekking tot overheidsentiteiten. Deze reikwijdte is afhankelijk van de be',hvloedingsmogelijkheden die de minister heeft ten aanzien van de overheidsentiteiten. Overheids-nv's en - stichtingen hebben een eigen interne organisatie die is verankerd in het privaatrecht, te weten Soek 2 SW. Hierin zijn de bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de organen van deze rechtspersonen geregeld . Uit deze regeling voigt dat er geen verplichting voor (organen van) overheids-nv's is om verantwoording af te leggen buiten de eigen organisatie om. Dit geldt ook voor de overheidsstichting, hoewel de stichting zich vanwege haar interne organisatie beter leent voor het nastreven van een publiek belang. Sij be'(nvloeding van een overheids-nv of - stichting moet de minister rekening houden met de autonomie die het bestuur toe komt bij het besturen van de NV of de stichting . 97
I'(vA ro.
t
O'e interne organisatie van de publiekrechtelijke rechtspersonen is te vinden in de bijzondere wettelijke regelingen waarmee deze rechtspersonen zijn ingesteld. Hierbij wordt opgemerkt dat het publiekrechtelijke organisatierecht beter is toegesneden op transparantie en het afleggen van verantwoording jegens een instantie buiten de eigen organisatie voor het gevoerde beleid. Afhankelijk van de inhoud van de bijzondere wettelijke regeling zal een publiekrechtelijke rechtspersoon meer of minder verantwoording dienen afte leggen aan instanties buiten de eigen organisatie om. Er bestaat v~~r natuurlijke personen en/of privaatrechtelijke rechtspersonen dus geen wettelijke verplichting om een uitnodiging van de Staten dan wei een commissie uit de Staten te aanvaarden of de door de Staten gevraagde inlichtingen of antwoorden te verstrekken. Oit geldt ook in het geval inlichtingen worden gevraagd van een rechtspersoon die bij wet is ingesteld en waarop de regering invloed kan uitoefenen (publiekrechtelijke rechtspersoon) of een stichting waarmee de overheid slechts een subsidierelatie heeft. De Raad gaat ervan uit met dit advies de door de regering gestelde vragen in voldoende mate te hebben beantwoord.
Willemstad, 20 november 2012
de Ondervoorzitter, de Secretaris,
mevr. mr. drs. B. J. Doran-Scoop mevr. mr. C. M. Raphaela
(1) Het Reglement van Orde voor de Staten van Cura9ao is openbaar gemaakt door opneming in Publicatieblad 2012, no. 50. (2) Raalte van, E. (1991). Het Nederlandse Parlement. (p. 339). Den Haag: SOU Uitgeverij. (3) In het Reglement van Orde wordt ook voorgeschreven dat wanneer een Statencommissie zich door ambtenaren wil laten voorlichten, dezen steeds door tussenkomst van de betreffende minister worden uitgenodigd (zie de artikelen 25 en 53 van het Reglement van Orde). (4) Daarnaast zijn er ook andere typen ministeriele verantwoordelijkheid te onderscheiden, te weten de civielrechtelijke, de financiele en de strafrechtelijke, die hier verder buiten beschouwing worden gelaten. (5) Scheltema, M. en Scheltema, M.W. (2008). Gemeenschappelijk recht (p. 70). Alphen aan den Rijn: Uitgeverij Kluwer. (6) Burkens, M.C. (2006). Beginselen van de democratische rechtsstaat (pp. 238-239). Alphen aan den Rijn: Uitgeverij Kluwer. (7) Een minister is conform artikel32 van de Staatsregeling be last met de leiding van een ministerie. (8) Scheltema, M. en Scheltema, M.W. (2008). Gemeenschappelijk recht (p. 75). Alphen aan den Rijn: Uitgeverij Kluwer.
KvA no. KAl14-1:.!-DIV
(g) Scheltema, IVI. en Scheltema, M.W. (2008). Gemeenschappelijk recht (pp. 75-76). Alphen aan den Rijii: Uitgeverij Kluwer.
7f7
1/4
CURACAO AIRPORT ~: ~HOLDING N.V. Space Experience Curacao Attn: Mr. Ben Droste plo KPMG Corporate Finance Emancipatie Blvd 18 CUracao
Ref: A.K,fL.P./20100048
Willemstad, July [ ], 2010
Re: Letter of Intent
Dear Mr. Droste,
This Letter of Intent outlines our mutual understanding of certain basis terms regarding the presentation, June 24, 2010, of the BUSiness Plan by Space Experience Curacao (hereinafter referred to as 'SXC) in relation to Its envisaged Initiative to engage into commercial space tourism from Curacao (the 'Initiative') to the Management and Supervisory Board of Directors of Curocao Airport Holding N.V. (hereinafter referred to as 'CAH'). This Letter of Intent does not constitute a legally binding obligation or commitment with respect to the matter provided for or contemplated herein .
1. The Initiative
A.
The Initiative covers four (4) stages: the preparation phase in which a Memorandum of Understanding will be signed with the supplier of the spacecraft and a production slot for the spacecraft will be booked (I), establishment of SXC as a Space line Operator (Ii), the establishment of a Commercial Spaceport (iii). the establishment of a Space Experience Park and (Iv) the establishment of an Education and Business Center in Curacao;
B.
the Initiative requires a total Investment of USD 75 million;
C.
both the private- and the public sector support the Initiative;
D.
SXC is now on a mission to ralse finance for the Initiative;
Morgorerh Abraham Plaza z/n / c'Jro<;oo International Airporl
Curo<;ao Netherlonds Antilles / Phone: (5999) 8881ill· Fax .. (5999) B8B0101
Web-site. www.co-holding.com/ E-mail: info@co-holding . .:om
Chamber of Commerce !t 86878
:!.f4
CURACAO AIRPORT c;.! :=HOlDINGN.V.
CAH envisages that the Initiative will have a positive impact on the image of Curacao International Airport, resulting In a more important regional and International role for Curacao International Airport.
Furthermore, CAH also believes that the Initiative will have a positive spin-off effect In relation to employment at and around Curacao International Airport and subsequently, being one of the first in the (commercial space tourism) market, will proof to be a positive marketing tool for the brand "Curacao', putting the island of Curacao on the world map .
2. Financial Support and CO-investme;'1t In relation with the Initiative SXC has requested CAH the follow ing Financial Support, paycble to SXC : A. an amount of USD 40'000 In relation with a study conducted by Prof. Von der Dunk regarding the required adjustments of the legislation in CuracaO to enable commercial space travel in Curacao; B. an amount of USD 350'000 whereof an amount of USD 250'000 shall be paid by SXC to the supplier/manufacturer of the space ship eXCOR Aerospace') to sign a l"1emorandum of Understanding eMoU') with XCOR Aerospace to secure the availability of such a space ship; C. an amount of USD 4'000'000 to USD 4'500'000 in the total envisaged required investment to the amount of USD 75'000'000 for the Initiative as a co-investment subject to agreement on terms and conditions in relation therew ith. 3. CAWs position CAH SUPPOiLS the SXC Initiative and the economiC impact space tourism could have on Curacao. Hereto CAH intents to act as project enabler by aligning the industry partners in both the public and private sector. Furtnermore, it is CAH 's intention to provide Financial Support to SXC and Co-Investment in relation to the Initiative. . In relation to Section 2A and 2B CAH considers it desirable to secure t he position of Curacao as spaceport and be the 'first to market' . Therefore CAH has decided in the meeting of June 24, 2010 to provide SXC with the required funds of USD 40'000 (2A) and USD 350'000 (2B), subject to the approval by Curacao Airport Partners N .V., the airport operator, of the Initiative and the pOSitioning Curacao International Airport as a spaceport . In relation herewith CAH will discuss (he Initiative (and the requested Financial Support and Co Iilvestment) with Curacao Airport Partners N.V. and other relevant stakeholders in the iocal aviation industry .
Margorsfh Abraham Plaza z / n / Cura.;:ao Internalional A ir pori
Curo~oo Neiherlor. ds Ant il l€-> / Phone , (5999) 8881111- Fax., (599 9 i 8SS01Gl
Web-;ile, www. c a -ho l ding.-::om ! E: moil, info@ca-holding . com
Cham b er of Commerc-e :; 38878
._---_.
__._ _ - - - ..
3/4
..
()
CURACAO AIRPORT -.~ ~HOLDING N.V.
In relation to Section 2C of this Letter of Intent CAH will, together with a Taskforce established by the Executive Council of the Island Territory of Curacao, further asses and discuss the requested Financial Support and Co-Investment and terms and conditions in relation therewith.
After such assessment, discussions and consultation, CAH will further decide regarding the requested additional Financial Support and Co Investment of Curacao Airport Holding N.V. in relation to 2C of the Initiative.
4 . Formal Aoreements
All agreements with CAH in relation to the subject matters hereof, including sections 2A and 28, shail only be set out in written contracts with CAH. Agreements in relation to this Letter of incent are subject to approval to the Supervisory Board of Directors of CAH.
5. Governlno law This Letter of !ntenr shail be governed and interpreted in accordance with Netherlands Antilles Laws and all disputes arising from and in connection with this Letter of Intent shall exclusively be submitted to the competent courts in the Netherlands Antilles, residing in Curacao. If this letter accurately reflects our conversation on June 24, 2010 with respect to the requested Financial Support, please confirm this by signing and returning the enclosed counterpart copy of this letter to the undersigned. Very truly yours,
CURACAO AIRPORT HOLDING N.V.
Name: Mr. I"aurice Adriaens Title: Managing Director Date:
'LIn ,I Curoc;:aa Internollonal Airport
Phone, (5999) 8881111- Fox. , (599 9) 8880101
v,ww_c o·hold:ng_com ;' t-maiL :n'ol,~ cc-holding.com
Cha",be~ Comm~'ce - B8878
Morgoreth Abraham Plaza Curo~oo Ns-;her!and~ Anldle, /
Vveb-sit""
0'
-
- - - - - - - -- - - - - - - - - - --
. )
---'---t/~_'--------r" /
r
Name: Da-\1fd Dick TItle: pr;esldent Supervisory Board of Directors CAH Date:
/'
/"
/
..,~ ,F ', '
/f
"
.......
~/ ----::-----
Mr. H.J.P. van Hulten
~ ~
.L I ) '
I 2""
Morgareth Abraham Plaza z/n j Curo<;oo Inler;'1ol i onal Airport
Curo<;ao Netherlands Antilles / Phe,ne . (599 91 6881111- Fox . • (599 9) 8680101
Web-site , www.ca-kolding.com / E-mail, inio@eo-hold i ng.eom
Chamber of Commerce ;S 88878
. _ -- - - - - - - - - - - - _..
__ . --
Execution Copy - Agreement between CAH, SXC and SXC Holding under incorporation ',.
')
.
\
INVESTMENT AGREEMENT
ON THIS 24 UNDERSIGNED:
1.
September
2010,
AT
CURAc;AO,
NETHERLANDS
ANTILLES,
THE
Curacao Airport Holding N.V., a Netherlands Antilles company having its corporate seat and office at Cura~a6 at Margareth Arbaham Plaza z/n, registered in the Curacao Chamber of Commerce & Industry with number 88878 ("CAW), duly represented by its statutory director Mr. Maurice Adriaens; and
2.
Space Experience Curacao B.V., a Netherlands limited liability company having its corporate seat and office in the Netherlands at Bavel, registered in the Dutch Chamber of Commerce with number 27370116 ("SXC"), duly represented by its statutory directors .Be~nard Abe Constant Droste and He'nricus Johannes Petrus .van Hulten; . (the parties referred in 1 and 2 above are hereinafter jointly referred to as the "Parties" and each individually as a "Party")
WHEREAS • SXC is a start-up in the process of exploring the possibilities of commercial space tourism from Cura~ao (the \\Initiative") and parties are aware of the related risks of such a start up-project • CAH supports the InitiatIve and has decided to provide SXC with funds of USD
350,000 and is assessing further funding;
• CAH is the first investor to provide SXC with substantial funding; • Mrs Bernard Abe Constant Droste CBen Droste') and Henricus Johannes Petrus van Hulten (,Harry van Hulten') are in a process of incorporating SXC Holding in accordance with the laws of the Netherlands Antilles; DECLARE TO HAVE AGREED AS FOLLOWS: 1. Funding structure and Conditions
• Subject to the terms of this Agreement, CAH makes available to SXC a loan facility in an aggregate principal amount of USD 350.000[in writing: three hundred fifty thousand United States of America Dollars]. • Mr. Ben Droste and Mr. Harry Van Hulten, or SXC shall in the near future, but before November 1, 2010, incorporate the Netherlands Antilles limited liability company Space Experience Curacao Holding N.V. (\\SXC Holding"), which will take over all actiVities and liability and obligations of SXC, and SXC, Mr. Harry van Hulten, Mr Ben Droste and CAH agree that sxc Holding will take-over the legal position o'f SXC pursuant to this Agreement from SXC. • The loan shall be structured as a so called 'subordinated convertible loan' whereas the Parties, and/or Mr. Ben Droste and Mr. Harry van Hulten, in this agreement on behalf of SXC Holding under incorporation, shall convert the loan Into shares in SXC Holding. .
Page 1 of 3
.- - . ._..-
-
- -- --
- - - -- -- - --
Execution Copy - Agreement between CAH, SXC and SXC Holding under incorporation 7
-:I
I
The conversion moment shall be a) upon Incorporation of SXC Holding or with mutual consent b) within six months following the first of (i) incorporation of SXC Holding, (if) the association of other shareholders to SXC Holding or (iii) any other moment mutually agreed by the Parties. • Terms and conditions of such conversion are to be agreed upon between Parties and/or Mr Ben Droste and Harry van Hulten, substantially in accordance with Annex .Lhereto. Annex 1 contains an outline of the legal structure of SXC Holding. Conversion/Issuance of shares in SXC Holding to CAH shall honor and occur in accordance with and thus respecting the position of CAH as the first investor In SXC and SXC Holding. During the loan term, interest at 3% per annum will be added to the loan. The principal amount, including accrued interest, shall be used as the bases for the conversion in to shares in SXC Holding. • After and as a result of the conversion, any rights of CAH regarding the Loan will terminate automatically. • Should no conversion occur, for example because the Parties, and/or Mr Harry van Hulten and Mr. Ben Droste, do not reach agreement on such conversion, the Parties, Mr Harry van Hulten and Mr Ben Droste shall on a best commercial effort basis agree on an appropriate alternative. ;.
2. Further Terms and Conditions
• During the loan term, SXC a) has the obligation to inform CAH on (i) any milestone achievements with third party investors, XCOR and other relevant parties (ii) on all important matters exceeding the day to day operation and with possible SUbstantial material changes to the equity capital of SXC and (iii) the use of the Proceeds as described under Section 3 hereof and b) has the obligation to provide CAH with relevant documents in relation with any and all milestone achievements, important matters and the before mentioned use of Proceeds. • SXC does not provide any securities to CAH in relation to the loan. • The Loan is not subject to any covenants, nor are there any other terms and
condltions applicable other than mentioned In this contract.
• This agreement is governed by Netherlands Antilles Law, or the Law of its successor and any disputes shall be submitted to the exclusive jurisdiction of the competent courts residing in Curacao.
3. Use of Proceeds by SXC • SXC shall apply the loan towards (i) costs in relation to the Memorandum of Understanding which SXC plans to sign with third party XCOR for an amount of USD 250 thousand, and (ii) costs incurred in connection with the preparation for the establishment of the company. 4. Transfer of Funds
• Within eight [8] business days following the Signing date of this contract, CAH shall h"ave made the principal amount available to SXC on the MCB account 231.715.10. in the name of Space Experience Cu racao B.V. • SXC shall formally confirm the receipt of these funds to CAH.
Page 2 of 3
Executil'ln Copy - Agreement between CAH, SXC and SXC Holding under incorporation .;7
IN WITNESS WHEREOF THE PARTIES HAVE EXECUTED THIS AGREEMENT ON THE DATE FIRST WRITTEN ABOVE.
~1+d{;dO
Airport Holding N.V. Name: ~e~ Title: ~ ;«eG...tOo<... Date: ?..~ (jl{~
M -(1 Jc,{(
Space Experience Curacao B.V.
Name:
Title: ~c..... C' ,['y
Date: ~ ~'<::"-
l'r'I -
For ac
owledgement and agreement
Mr. B. Droste
Annex 1: Toelichtlng Jurldlsche Structuur
Page 3 of 3
--_..- ._ - _ . _ --- --
- -- - -- - _ . _ - -- - --
- - -- - --
- -- -
Annex ,1, to the Investment Agreement between CAH, SXC and SXC Holding under incorporation
7
'I
roelichting Juridische Structuur 1 Juridische structuur 2 Vooralsnog wordt aileen SXC Holding opgericht. Oprichtlng gebeurt naar het op Curacao geldende recht. Doelstelling is gekoppeld aan vliegbedrijf, entertainment bedrijf, houdstermij, bezitten van onroerend goed etc een en ander in de ruimste zin des woords. 3 Bij de oprichting worden Ben Droste en Harry van H ulten benoemd als directeur plus een nog nader in te vullen, locale directeur. 4 Er wordt een Raad van Conimissarissen 1ngesteld bestaande uit ervaren commissarissen met relevante ervaring en deskundigheid.. Sij de oprichting bemat de RvC uit maximaal3 leden welke later kan worden uitgebreid tot maximaal 7leden. De prioriteitsaandeelhouders zullen de eerste twee commissarissen benoemen (een vanuit NLen een loca~l.) Gezien de strategische waarde van CAH als (i) investeerder, (ii) haa r rol bij de ontwikkel ing van Hato International Airport en (iii) CAH's intentie tot het doen van verdere investeringen onder de voorwaarden en zoals beschreven in de letter van Intent tussen CAH en Space Experience Curacao, getekend op 21 ju1l2010, (hierna de "LOin) heeft CAH het recht om de de rde Commissaris voor te dragen met dien verstanqe dat deze bevoegdheid tot voordracht gedurende eentermijn van tien (10) jaar na datum oprichting van SXC Holding zal gelden). Het recht van het voordragen van deze commissaris vervalt indien CAH besluit am geen verdere invulling te geven aan de in sectie 2 C, van de hier voor genoemde LOI, opgenomen additionele investeri ng.
De Raad van Commissarissen verleent voorafgaande goedkeuring aan in ieder geval de volgende bestuursbesluiten: i. ii. iii.
het aangaan door de onderneming van verplichtingen groter dan USD 1 miljoeni deelname door de ondememing in andere vennootschap/JV etc, verkoop ofvervreemding van (gedeelte) van de activa met een totale waarde van meer dan USD 1 miljoeni vaststelling begroting;
Iv.
5 De aa)1delen krijgen een nominale waarde van U5Dl,OOO per stuk. Er worden twee so orten aandelen uitgegeven: - Twee prioriteitsaandelen (voor de oprichters van SXC Holding, dhr. Ben Droste en dhr. Harry Van Hulten ) - Gewone aandelen. In tegenstelling tot eerdere gedachten, worden er geen letter-aandelen uitgegeven. Teneinde te bereiken dat de aandeelhouders die op verschillende tijdstippen (met dus verschillende risico's) Page 1 of 2
y~c I
.....
__ .--_., ----------
- - - _.
----------------~---
Annex 1 to the Investment Agreement between CAH, SXC and SXC Holding' under incorporation , '
T
>j
in'stappen ook een verschillend rendement kunnen maken (ROI) zal er gewerkt worden met een 'pricing model' vari,erend van discounts via nominaal tot premiums. Een en ander zal indicatief nader worden toegelicht in het financieringsmemorandum. De uiteindelijke koers zal bij iedere uitgifte vastgesteld worden op basis van de dan bestaand e inzichten. De uitgifte van aandelen aan CAH is in overeenstemming met en doet recht aan het feit dat CAH de eerste investeerder is in SXC Holding.
2 De vergadering van prioriteitsaandelen zal bijzondere zeggenschapsrechten hebben zoals gebruikelijk voor dit soort transacties, onder meer: iii Uitgifj:e aandelen
ill Wijzigingen statuten
rn Instellen RvC rn Ontbinding ve nnootschap De prioriteitsaandelen zullen na verloop van tijd [10 jaarJ vervallen waarna deze zeggenschapsrechten zullen worden uitgeoefend door de AVA met een kwalitatieve meerderheid. 6 De aandelen kennen een standaard blokkering-/aanbiedingsregeling. Over 'drag- en tag along' wordt nog nagedacht.
Page 2 of 2
~URACAO
AIRPORT - _~liHOLDING N.V. 1'" Unl'tJ • 9)Jot evtll· l"TL . uu: Sku0 is our .L--
Per e-mailbericht Aan de Raad van Commissarissen van Curacao Allport Holding N.v. d.t.v. de Voo.rzitter
de heer R.. Sprock
Curacao, 30 maart 2011
Betreft Goedkeuring RvC Investment Agreement
Geachte heer Sp.rock, In antwoord op uw mailbericht van zondag 20 maart 2011 berichten wij u als voIgt. De goedkeuring door de Raad van Commissarissen voor het aangaan en ondertekenen van de Investment Agreement van 24 september 2010 tussen Curacao Aitport Holding N.V. en SXC ('Investment Agreement') is Diet geformaliseerd in een schriftelijk besluit. Dit neemt Diet weg dat de Raad van Commissanssen het aangaan en de ondertekening van de Investment Agreement voorafgaand daataan he eft besproken en goedgekeurd. De Investment Agreement is met medeweten van de Raad van COmnllssarissen door ondergetekende ondertekend. De Investment Agreement is immers Diet anders dan een nadere uitwerking van de LO! van 21 juli 2010 welke . de Raad van Commissarissen eveneens e}..'Pliciet heeft geaccordeerd. Voorts zou op grond van de statuten van CAR een eventuele uit de Investment Agreement volgende concrete participatie van of leningsovereen.komst door CAH steeds wederom aan de Raad van Commissarissen ter goedkeuting moeten worden voorgelegd. Voor de vollecligheid merken wij op dat (het Bestuursbesluit tot) het aangaan van de Investment Agreement goedgekeUl:d en bekrachtigd is in de vergadering van de Raad van Cornmissarissen van 3 december 2010. De notulen van deze vergadering is inmiddels vastgesteld. Voorts bepaalt artikel 2: 21 BW dat nietig is eeo besluit zolang een door het BUl:gerlijk Wetboek voorgeschreven goedkeuring van een ander orgaan ontbreekt. Na de verkregen goedkeuring is het besluit alsnog geldig vanaf het moment dat het werd genomen. Aldus is het BestuUl:sbesluit tot het aanvaarden (aangaan) van de Investment Agreement alsnog geldig en is de Investment Agreement Diet meer aantastbaar. Voor de goede orde wijzen wij -voor zover nodig- eveneens op artikel 3:58 BW waarin is bepaald dat wanneer eerst na het veo:ichten van een rechtshandel.ing eeo voor baar geldigheid gesteld
Margaretb Abraham Plaza zin, Curacao International Airport
Curacao 0 Phone (599 9) 888 11110 Fax (599 9) 888 0101
Chamber of Commerce # 88878
~URACAO
AIRPORT
::§::~HOLDING N.V.
n-t..A
;:Not even· . ~
Sb., is our Limit! "tJ
wettelijk vereiste wordt verVuld, maar aile onmiddellijk belanghebbenden die zich op dit geb.rek badden kunnen beroepen, in de tussen de handeling en de vervulling van het vereiste liggende tijdsruimte de bandeling als geldig hebben aangemerkt, de .rechtshandeling daannee is bekrachtigd. In casu heeft de goedkeuring vooraf plaatsgevonden en ve.rvoIgens volledigheidshalve ook de uitdtukkelijke goedkeuring en daannee de bektachtiging door de Raad van Conunissarissen in de vergadering van 3 december 2010. Daarmee de Investment Agreement rechtsgeldig tot stand gekomen.
Wij vertIouwen erop u hiermee voldoende gefufonneerd te bebben.
Hoogachtend, CURACAO AIRPORT HOLDING N.V.
Margareth Abraham Plaza zJn, Curacao International Airport
Curacao D Phone (599 9) 888 11110 Fax (599 9) 888 0101
Chamber of Commerce # 88878
CURACAO AIRPORT
I
::===HOLDING N.V. 2'Jot even.~ SkB is our ,Cim.it!
Per e-mailbericht Aan de Raad van Commissarissen van Curacao Airport Holding N.V. d.t.v. de Voorzitter
de heer R. Sprock
Curacao, 30 maart 2011
Betrett Goedkeuring RvC Investment A8l=eement
Geachte beer Sprock, In antwoord op uw maiIbericht van zondag 20 maart 2011 becichten wij u als voIgt. De goedkeuring door de lUad van Commissarissen voor het aangaan en ondertekene.n van de Investment Agreement van 24 september 2010 tussen Curacao Airport Holding N.v. en SXC ('Investment Agreement') is met geformaliseerd in een schriftelijk besluit.
~
~
Dit neemt met weg dat de lUad van Commissanssen het aangaan en de ondertekeniog van s P e Investment Agreement voorafgaand daaraan heeft besproken en goedgekeurd. De Investment ~ IV Agreement is met medeweten van de Raad van Comroissarissen door ondergetekend~ ondertekend. De Investment A8l=eement is immers met anders dan een nadere uitwerking van de LO! van 21 juli 2010 welke de Raad van Commissanssen eveneens expliciet heeft geaccordeerd. V oorts zou op 8l=ond van de statuten van CAH een eventuele uit de Investment Agreement volge.nde concrete participatie van of leningsovereenkomst door CAH steeds wederom aan de lUad van Commissanssen ter goedkeuring moete.n worden voorgelegd.
,
Voor de volledigheid merken wij op dat (het Bestuursbesluit tot) het aangaan van de Investment Agreement goedgekeurd en bekrachtigd is in de vergadering van de Raad van Commissarissen van 3 december 2010. De notulen van deze vergadering is inmiddels vastgesteld. Voorts bepaalt artikel 2: 21 BW dat metig is een besluit zolang een door het Burgerlijk Wetboek voorgeschreven goedkeuring van eeo ander orgaan ontbreekt Na de verkregen goedkeuring is het besluit alsnog geldig vanaf het moment dat het weed genomen.
Ald~ is ~et Bestuursbesluit tot het ~nvaarden (aangaan) van de Investment A8l=eeme.nt alsnog ~ geldig en IS de Investment Agreement met meer aantastbaar. . Voor de goede orde wijze.n wij -voor zover nodig- eveneens op artikel 3:58 BW waarin is bepaald;A dat wanneer eerst na het venichten van een rechtshandeling een voor haar geldigheid gesteld
~\~ Margareth Abraham Plaza zin, Curacao International Airport Curacao 0 Phone (599 9) 888 11110 Fax (599 9) 888 0101 Chamber of Commerce # 88878
.
CURACAO AIRPORT
, ·~~:lHOLDING N.V. \"7"\...
2'lot even · uu.
st... is our £intit! "'tJ
wettelijk vereiste wordt vervuld, maar alle onroiddellijk belanghebbenden die zich op dit gebrek hadden kunnen beroepen, in de tussen de handeling en de vervulling van het vereiste liggende tijdsruimte de handeling als geldig hebben aangemerkt, de rechtshandeling daarmee is bekrachtigd. In casu heeft de goedkeuring vooraf plaatsgevonden en vervolgens volledighcidshalve ook de uitdrukkelijke goedkeuring en daannee de bekrachtiging door de Raad van Commissarissen in de vergadering van 3 december 2010. Daarmee de Investment Agreement rechtsgeldig tot stand gekomen.
Wij vertrouwen erop u hiermee voldoende gelnfonneerd te hebben.
Hoogachtend, CURACAO AIRPORT HOLDING NY.
Ir. Maurice Ad.ciaeos Algemeen Directeur.
/)
Margareth Abraham Plaza zin, Curacao International Airport
Curacao 0 Phone (599 9) 888 11110 Fax (599 9) 888 0101
Chamber of Commerce # 88878
- -- -
.. -- .
-- - ----- - - -~
.. -
- - - - --.
Consultancy Services Agreement
This Consultancy Services Agreement (hereinafter referred to as the "Agreement") is effective as of 15 August, 2012 ("the Effective Date") by and between:
AVIATION INDEPENDENT CONSULTING B.V., a Besfoten Vennootschap registered at Triport 3, Westelijke Randweg 33, 1118 CR Schiphol Airport,
The Netherlands, represented by Mr J.W.E. Storm van's Gravesande,
(hereinafter "AIC")
and CURACAO AIRPORT HOLDING N.V., a Naamfoze Vennootschap registered at Curacao International Airport "Hato", Curacao', represented by Mr. M. Adriaens,
managing director (hereinafter "CUSTOMER");
both sometimes called "Parties" or "Party" as the case may be
Whereas, AIC, is a company specialized in the field of consultancy services in the scope
of the aviation- and airspace industry;
Whereas, CUSTOMER has requested AlC and AlC has agreed to perform certain
consultancy services for the benefit of CUSTOMER.
Therefore, Parties
AGREE AS FOLLOWS: 1.
DEFINITIONS
"AIC" means the Party performing the Works in the scope of the Project; "CUSTOIV1 ER" means the Party ordering the Works in the ?cope of the Project; "Project" mean all the Works performed by AIC under this Agreement to complete the requirement(s) of CUSTOMER; "Work" means all work and services performed by AlC for CUSTOMER under this Agreement to complete the Project including the delivery of deliverables (hereinafter "Deliverables") as mentioned in Attachment 1 to this Agreement.
Consultancy Services Ag",emen' AIC - Cu,acao Akport Holding - August
... -
2012e ~
._ ..•. _._-- ------ - _ .. _- _ .. _ - - - - - --
-
-
1
--
2.
"rERM AND TERMINATION
2.1 This Agreement shall be effective as of the Effective Date defined above and shall continue until 15 May, 2013. 2.2 The articles 7, 8, 9, 10 and 12 shalf survive termination of this Agreement whatever the cause of termination. 2.3. CUSTUMER may terminate this Agreement at its sole discretion at any time. In that event CUSTUMER shall pay to Arc a reasonable compensation for the activities performed until the termination date based on the payment schedule in Attachment 2, the deliverables in accordance with Attachment 1 and the monthly reports. 3.
SCOPE
The scope of the engagement is to draft the legislation required to enable the commercial spaceflight from (the international airport of) Curacao. AIC agrees to perform in accordance with this Agreement the Work and provide the Deliver-abies in written and electronic form to CUSTOMER in accordance with the time schedule mentioned in Attachment 1 to this Agreement. 4.
PRICING AND PAYMENT
In consideration of the performance of the Work, CUSTOMER shall timely, in accordance with the payment scheme as depicted in Attachment 2, pay to AIC the fees as mentioned in Attachment 2. Time and timely pay is of the essence. In relation to the travel- and hotel costs to a maximum amount of ANG 8.200,- in accordance with Attachment 1, AIC shall submit written documentation and copies of receipts itemizing the dates on which expenses were incurred. Invoices shall be drawn up inclusive of "OB" and / or "BTW" at the legal rate in force l if due. Invoices shall be sent to the following address: Curacao Airport Holding N.V.
Attn. of: Mr. M. Adriaens
Margareth Abraham Plaza z/n
Curacao
. Fax.: 5999-8880101
Email:
[email protected]
CUSTUMER will acknowledge receipt of any invoice in writing. 5.
PERFORMANCE OF THE WORK
AIC has designated specialists in its organisation responsible for the Project, specifically Mr~ T. Timmers and Mr. J.W.E. Storm van's Gravesande. AlC will not change these specialist without the prior written approval of CUSTOMER and shall see to it that they will finalize the Project on behalf of AIC.
Cons"'lancy Services Agreement AI C - C"racao Mport Holding - A"g"st 20
~ ~.
2
Arc will communicate to CUSTOMER in writing any information relating to changes, pro'brems, delays or any such information as they would deem to affect the timely, successful outcome of the Work. CUSTOMER shall make all reasonable efforts to assist Arc in the performance of the Work, and in particular shall provide AlC with any timely information necessary for AlC to carry out the Work, as mentioned in Attachment 1. AIC shall on a best efforts obligation comply with the deadline of the Project and the milestones as described in the project proposal, depicted In Attachment 1. Meetings may be organized between the Parties to monitor such deadHne.
6.
WARRANTY
AIC warrants that (a) the Work to be performed will be done by reliable, adequately trained and experienced staff, in adequate number and in continuity, and (b) the Work will be performed with care, due diligence and with the revel of skills and practice demonstrated by like professionals performing services of a similar nature.
7.
INTELLECTUAL PROPERTY
Title to any and all intellectual, industrial and/or any other property rights in all documents or data (including plans, drawings, patents or designs) supplied by AIC to CUSTOMER for or under this Agreement, shall remain with AIC or any third party which is entitled to such intellectual property right. Title and all intellectual, industrial and/or any other property rights to the Works as delivered as part of the Project, shall pass to the CUSTOMER at delivery thereof by AIC. 8.
LIABILITY AND INDEMNITY
Except as stated in article 6 above, AIC makes no representation or warranty, express or implied and shall have no responsibility of whatever nature with respect to the Works or to any documentation and/or any data provided by AIC under this Agreement and CUSTOMER waives any claim or recourse of whatever nature covering the Works provided by AlC under this Agreement. IN NO EVENT SHALL AlC BE LIABLE FOR MY DIRECT, INDIRECT, SPECIAL, INCIDENTAL, CONSEQUENTIAL DAMAGES (INCLUDING LOSS OF USE REVENUE OR PROmS) WHETHER BASED ON CONTRACT, TORT OR ANY OTHER LEGAL THEORY, EVEN IF ErrHER PARTY HAS BEEN ADVISED OF THE POSSIBILITY OF SUCH DAMAGES.
Consultancy Se",ices Agreement AIC - Curacao Airport Holding - Aug ust
_ _ _ _ _ _ __
_
_
_
20~ ~
_ _ _ _ _ _ _ _ __
0
3
FOR THE AVOIDANCE OF DOUBT, THE LIMITATION PURSUANT TO THIS SECTION IS WITHOUT PREJUDICE TO ANY AND ALL LIABILITY OF AIC ON THE GROUND OF VIOLATION OF THE DUTY OF CARE IN ACCORDANCE WITH ARTICLE 7:401 OF THE CIVIL CODE. 9.
CONFIDENTIALITY
The receiving Party shall have no obligations or restrictions with respect to any confidential information which that receiving Party can prove: (a) has come into the public domain prior to, or after the disclosure thereof and in such case through no wrongful act of the receiving Party, or (b) is already known to the receiving Party, as evidenced by written documentation in the files of the receiving Party, or (c) has been lawfully received from a third party without restrictions or breach of this Agreement, or (d) has been or is published without violation of this Agreement, or (e) is independently developed in good faith by _an employee or employees of the receiving Party who did not have access to the confidential information, or (f) is approved for release or use by written authorisation of the disclosing Party, or (g) is not properly designated or confirmed as confidential. The above is subject to Information of which AlC on reasonable grounds should understand and acknowledge that such information is deemed confidentional. In such event AIC requires the written approval of CUSTUMER prior to disclosing such information to any third party in any way or to use the information for any other purpose other then performing the Work. In the event of termInation, cancellation or expiration of the Agreement or at CUSTUMER's request at any time AIC shall deliver to CUSTUMER all materials in tangible form containing any of the information referred to in this Agreement. 10. REPORTING AND ACCOUNTABILITY
Ale shall during the term of this Agreement report monthly on progress, activities executed and areas of attention. Each of the payments -in accordance with section 4 of this Agreement shall be effectuated after receipt of the invoices and the reports in accordance with this section substantiating the invoice.
11. INDEPENDENT PARTIES The relationship of the Parties is that of independent parties. Nothing in this Agreement shall be construed as authorising either Party to act as agent of the other or as creating a joint venture or partnership. 12. GOVERNING LAW AND FORUM
This Agreement shall be governed by and construed in accordance with the laws of Curacao. In the event of a difference of opinion concerning the interpretation or the performance or the consequences of the Agreement, the Parties hereto undertake ·to make every effort to reach an amicable settlement. .
7!
Consultancy Services Agreement AIC - Curacao Airport Holding - August 201
/2-
~)
4
\\
-------------- - --.
In the absence of an amicable settlement within a period of thirty (30) days as from , receipt or the written notification of the difference of opinion by either ot the Partiest by registered letter with acknowledgement of receiptt the difference of opinion shall be submitted to the relevant court in Curacao.
13. MISCELLANEOUS
Notices:
All communications will be sent to the addresses set forth below:
AIC
Name
CUSTOMER
AVIATION INDEPENDENT
CONSULTING B.V.
Triport 3
Westelijke Randweg 33 1118 CR Schiphol Airport The Netherlands
Address
Curacao Airport Holding N.V. Attn. of: Mr. M. Adriaens Margareth Abraham Plaza zln Curacao Fax.: 5999-8880101
i
i
ITelephone I
+31 6 33810262
ail _~.I______]_' w_s_v_g_@ __a_iC_b_v_.c_o_m ______ ct :
[email protected]
,--_M _ __
m __a_d_r_ia_e_n_s_@_c_a_-_h_o_ld_i_ng __ .c_o_m__
- L_ _ _ _
~
Force 1'1ajeure. Neither Party will be deemed in default of this Agreement to the extent that performance of its obligations or attempts to cure any breach are delayed or prevented by an irresistible t unforeseeable event beyond the control of the prevented Party ("Force Majeure Event") which prevents such Party to perform its obligations (such as wars t riot t floods t natural disasters, this list being non-exhaustive, shall be conclusively deeme.d to be a Force Majeure Event)t provided that such Party gives the other Party written notice thereof promptly and t in any event, within fifteen (15) days of discovery thereof and uses its best efforts to continue to so perform or cure. In the event of such a Force Majeure Event, the Agreement shall be rightfully suspended throughout the duration of Force Majeure Event and the time for performance or cure will be extended for a period equal to the duration of the Force Majeure Event. The prevented Party undertakes to do its best to catch up on lost time once the Force Majeure Event is over. Should the Force Majeure Event last over three (3) months, the Agreement may be rightfully terminated without notice t by either Partyt by registered letter with acknowledgement of receipt to the other Party. Comolete agreement. This Agreement, including its Attachments t constitute the entire agreement between the Parties in connection with the subject matter hereof, and supersede all prior agreements, understandings, negotiations and discussions, whether oral or written, between the Parties. In the event of a conflict t this Agreement shall take precedence over the pre-printed terms and conditions on AICs documentation or any acknowledgement of CUSTOMER. No amendment to or modification of this~/ement
e
Consultancy Services Agreement AIC - Curacao Airport Holding - August 2012
-------_._- - _.. _ ---------------------
---
---
~\
5
will be binding unless in writing and signed by a duly authorized representative of both Parnes. ( No delay or omissIon by CUSTUMER in exercising any right under this Agreement shall operate as a waiver of that or any other right. A waiver or consent given by CUSTUMER on anyone occasion shall be effective only in writing, in that instance and shall not be construed as a bar or waiver of any right on any other occasion. This Agreement may not be assigned or delegated by AlC without the prior written consent of COSTUMER, which consent may be withheld or continued in CUSTUfl.1ER's sale discretion.
IN WITNESS WHEREOF, Parties have caused this Agreement to representatives.
be
executed
by their duly authorized
The Agreement has been drawn up in the English language, in two (2) original copies, each Party acknowledging receipt of its copy.
For Aviation Inde endent Consultin Name
!J. W.E.
Title
IManaging Partner
For Curacao Air ort Holdin
BV ;
Storm van's Gravesande
I
Name
M. Adriaens
Title
Managing Director
i
I
I
!
: Signature!
i
'
ISignature
!
I Date
Date
Consultancy Services Agreement AtC - Curacao Airport Holding - August 2012
6
, ,
Attachment 1 Voorstel voor de aanpak en honorering voor het concipieren van een ontwerp
landsverordening met memorie van toelichting voor private
ruimtevaartactiviteiten, inclusief ruimtevluchten, vanaf Curac;ao (het ontwerp).
1. Curacao Airport Holding N.V. (CAH) contracteert met AIC voor de
vervaardiging van het ontwerp ten behoeve van het Land Curacao.
2. AIC wordt bij zijn werkzaamheden ondersteund door een werkgroep
ingesteld door Curacao bestaande ·uit beleidsmedewerkers van Verkeer en
Vervoer, een ervaren wetgevingsjurist van Wetgeving en luridische Zaken en
door een of meer advocaten van HBN Law (de werkgroep). De Werkgroep kan
op stand by basis een beroep doen op medewerkers van andere ministeries en
bij het Space Port project betrokken organisaties voor informatie en andere
gewenste inbreng.
3. ArC kan binnen de grenzen, genoemd in punt 9, waar hij dit nodig acht
voor het ontwerp expert advies inwinnen op aanverwante terreinen (expert
advies).
4. Het ontwerp kan als basis hebben dat het zoveel mogelijk, mits passend in het rechts- en wetgevingssysteem van het Land Curac;ao, dezelfde uitgangspunten hanteert als de desbetreffende regeling geldend in de VS. Daarbij kan geput worden uit het ontwerp op hoofdJijnen van prof. Von der Dunk (wetgevingsrapport # 5 van 5 februari 2011). Het strekt tevens ter implementatie van de ruimtevaartverdragen waar Curac;ao aan is gebonden. 5. Het ontwerp dient zo simpel mogeJijk van opzet te zijn, bijVoorbeeld door de niet reeds in de landsverordening geregelde kwesties uitsluitend te doen regelen in bij landsbesluit (sec) door de minister van WRP te verlenen vergunningen (of concessies). De noodzaak tot verdere uitvoeringsbesluiten zal dus zoveel ·als mogelijk voorkomen moeten worden. V~~r de inhoud van de vergunningen wordt overigens verwacht dat de minister WRP aansluiting zal zoeken bij door de VS (FAA) ter beschikking te stellen voorbeelden. Het ontwerp zaJ zelf in hoofdlijnen (voldoende bepaald) regelen aan welke eisen en andere voorwaarden ondernemingen die een vergunning of concessie aanvragen, moeten voldoen. Verwijzing naar elders vastgelegde eisen is mogelijk. Een onderneming dient zich uit de landsverordening en de toelichting een duidelijk beeJd te kunnen vormen van de eisen en andere voorwaarden voor een vergunning of concessie. 6. Het ontwerp kan tot uitgangspuntnemen dat een ruimtevaartuig of lanceervaartuig 'stand alone' geregeJd wordt in de wetgeving en diJs niet valt onder de regels voor vliegtuigen voor burgerluchtvaart etc., ook niet voor het traject tot aan/vanaf de atmosfeer. Noodzaak tot afstemming met luchtvaartwetgeving e.d. kan daarmee tot het uiterste beperkt worden. Elementen in de bestaande luchtvaartwetgeving (bijv. het indienen van een vliegplan, het doen van bepaalde meldingen aan de luchtverkeersleiding en de onderlinge prioritering van ruimtevluchten en vluchten van verkeersvliegtuigen) die noodzakeJijk worden geacht, kunnen in het "stand alone" ontwerp worden opgenomen. 7. Het ontwerp zal als 'best practice', in acht nemend de VS regeling, kunnen worden opgeleverd. Daarmee wordt verwacht dat er weinig beleidskeuzes door Curacao gemaakt moeten worden, hetgeen de noodzaak tot diverse overlegrondes en andere besprekingen deels elimineert en voor een ander deel sterk beperkt. 8eleidskeuzes die wei gemaakt moeten worden kunnen als opties in het ontwerp worden vermeld. 8. Verwacht wordt dat een eerste versie van het ontwerp in oktober 2012 wordt opgeleverd voor commentaar door de werkgroep, die zOrgdra~Or Consultancy Services Agreement Ale - Curacao Airport Holding _. August 2012
L
7~
terugkoppeling naar de beleidsmakers. Een tweede predef-ontwerp, zou dan in december 2012 verwacht worden. De bijbehorende MvT zou voorshands slechts ult hoofdpunten kunnen bestaan, ter nadere uitwerklng In januarl en februarl 2013. Het wetgevingstechnisch voldragen ontwerp met toelichting zal naar verwachting in maart 2013 worden opgeleverd, met medewerking van de ervaren wetgevingsjurist van WJZ, onderdeel van de werkgroep. 9. V~~r de werkzaamheden en kosten van Ale en in te winnen expert advies is een budget beschikbaar van ANG 150.000,=. Daarnaast wordt een bedrag van ANG 8.200,= vergoed voer reiskosten en daggeldvergoeding.
****
Consultancy Services Agreement AIC - Curacao Airport Holding - August 2012
Attachment 2
Betaafschema
31 augustus 2012:
40 0/0 van de contractsom, zijnde NAf 60.000, . 1 oktober 2012 tot en met 1 maart 2013: maandeJijks 7,5 % van de contractssom, zijnde NAf 11.2S0,-per maand ; in totaa( 6 maandelijkse termijnen 30 april 2013:
15 0/0 van de contractssom, zijnde NAf 22.500,-
Reiskosten en daggeJdvergoeding:
NAF. 8.200,= binnen 30 dagen na overfegging van daartoe strekkende facturen•.
CAH zal ervoor zorgdragen dat het desbetreffende bedrag op de hierboven
genoemde data op de rekening van AIC is of wordt bijgeschreven.
Consultancy Services Agreement Ale - Curacao Airport Holding - August 2012
-
_._-
- - _ ._ -- - - - - - - -
B~1age
VI
6, No.2010/11410.s
J' LANDSBESLUIT
VAN DE
11 JAN. 2011
No.
Il/0083
DE GOUVERNEUR VAN CURACAO
Op de voordracht van de Minister van Algemene Zaken;
Ovenovegenck dat in verband mel het project bekend als "Space Port", Curayao Allport Holding N.V. activiteiten en recht:shandelingen doet respectievelijk verricht met mogelijke juriclische en
·fmanciele consequenties voor de overheid;
dat het een pJ;'oject betreft van groot bel.ang voor Cura.ya.o;
dat de financiele haalbaarheid van dit proj ect nog niet definitief is vastgesteld;
dat bet dan ook weru.elijk is een Gemengde Taskforce in te stellen met als taak de monitoring en
evaluatie van bovengenoemde activiteiten en rechtshand~gen;
HEEFT GOEDGEVONDEN:
Artikell Ingesteld wordt een Gemengde Taskforce ''Spaceport'' verder te noemen: de Gemengde Taskforce.
Artike12 De Gemengde Taskil)rce heeft tot taak: - de monitoring en eYaluatie van bandelingen en rechtshandelingen in de ruimste tin des woords, verband houdende :net het project bekelld als "Spaceport)'; - een beoordeling geyen van de financieie haalbaarheid van dit project;
Artikel3
No.2010/11410S
1. De Gemeugde Ta.!ikforce bestaat uit de volgende leden: een door de Minister van Algemene Zaken am te wijzen vertegenwoordiger; een door de Minister van Economische Ontwikkeling aan te wijzen vertegenwoordiger, een door de Minister van Financi~n aan te wijzen vertegenwoorruger; een door de Minister van Verkeel', Vervoer en Ruimtelijke pla.nrring aan te wijzen vertegenwoordiger; een vertegenwoordiger van de Curac;ao Airport Holding N.v.;
2. De Minister van Economische Onrnrikkeling \Vi.jst aan de voorzitter van de Gemengde
Taskforce
en een secretaris.
Artikel4 De Gemengde Taskforce is bevoegd voor haar werkzaamheden een beroep te doen op deskundigen, indier. zulks voor de uitvoering van de in . dit landsbesluit opgedragen taak. noodzakelijk is, IDt;t dien verstande dat de door deze in rekening te brengen honoraria en overige kosten voor rekemng komen van de Curayao Airport Holding N.V. Artikel5 Dit lal1dsbesluit treedt landsbesluit.
werking met ingang van de datum van dagtekening van elit
ill
Afscbrift van dit lanclsbesluit wordt gezonden aan: - de Gouverneur van Curacao, - de Staten van Cura~:ao - de Algemene Rekellkamer, - de Directeur van de Stichting Overheidsaccountantsbureau - Curacao Airport Holding N.V.
\
_-----T.W--~ ~
,
gemep.e Zaken,
1 1 JAN. 2011
;.,
/
,( ~,
',' ,
'
'--'::-''-'.~-:
':' ,
-- ..
, I..)NIG , (}(,~
V"'\, v-
..... . - ..
..
/
f" 1.
: .". - -
~..
--t.JJ,
.
REG.ERING VAN C.URACAQ
.. ' . .....
Onde~erp:
I
f
. Afkomstigvan:
Datum:
b11 -..2c 1\ ' Kenmerlc
VQorstel van Minister:
j '2
.g
Minister:
bO
.2!
Datum:
Nr.: .
Datum Expeditie:
, y.
~n
'
, LJ· J
esluit Raad van Ministers
Datum: 30 november 2011
Akkoord met de 41mbevelingen 1>4n de Taskforce Spaceport CUrafaO, %0415 nllllrgel.egd in paragraaf 6 (subl'aragTl~felt 6.1 ·tlm 6.4) !lan haar rapportage !lan augustus 2011 met dien !leTstande dat de 1'01 !lan de overheid lIeperkt dient te zijn tot die Vlnl f4cilit4tOT met name ten alln;z;ien van het wetgevingstT4ject. Via CUT4fao AirpoTt Holding (CAH) ;z;al VOOTtS %OTg 'Worden gedTagen 1'001' adequate en noodz4kelijke facilitdten 01' de l-uchth,nlen. Aan de TIISkforce Sp4ceport Curafao !lOOT het nodige. Ce. De Min .AZ; De Min.EO; D. Min.Fin.;
De Min.VVRP;
De DiTecteuT Douane;
De SG van het MinisteTie AZ;
De BeleldsdiTecteuT van het Ministerie VVRP;
De Interim ManilgeT "lin het Ministerie l1all Economische Ontwikke-ling;
CUTafao AirpOTt Holding (CAH.)
Zaaknummer:
2011/72640
r
r
~.
'
..
~
1. Rapportage Taskforce Spaceport Cura~ao Aan: Raad van Ministers Augustus 2011
2. Introductie . De regering van Cura!;i3o is benaderd door de initiatiefnemers van Space Expedition Cura!;ao (SXC) (in het kader van dit document za[ deze handelsnaam verwijzen naar aile juridische entiteiten waarvan de initiatiefnemers begunstigde zijn en die bij dit project betrokken zijn ofzijn geweest, waaronder de juridisch'e entiteiten genoemd in het schema in paragraaf 2.4.3.) met het verzoek am medewerking van overheidszijde aan hun initiatief. De beschrijving en componenten van dit initiatiefworden verderop in deze rapportage beschreven. De Raad van Ministers heeft besloten zich hierin de te laten adviseren door een gemengde
Taskforce die de verschillende aspecten analyseert en een advies formuleert.
1.1. Opdrachtaan Taskforce o.b.v. Landsbesluit
De opdracht conform het landsbesluit d.d. 5 januari 2011 (nummer 11/0083) geeft de Taskforce Spaceport de volgende taak: De monitoring en evaluatie van handelingen en rech·tshandelingen in de ruimste zin des woords, verband houdende met het project bekend als "Spaceport"; Een beoordeling geven van de financiele haalbaarheid van·het project.
De advisering'is n[et aan een tijdlimiet gebonden.
De Taskforce bestaat uit:
Ministerie van Economische Ontwikkellng
- Marguerite Nahar (voorzitter)
Ministerie van Financien
- Julian Lopez Ramirez
Ministerie van WRP
- .Islelly Pikerie
J
! I
•
Ministerie van Aigemene Zaken
- Stella van Rijn
Cura~ao
- Arthur Adams
Airport Holding
Notulistjsecretaris
- Jeanette van Varsseveld
NB. Mw Nahar heeft op 13 april haar ontslag ingediend, er is geen vervanger aangewezen.
1.2. Opzet van het rapport
Dit rapport is als voigt opgebouwd: Hoofdstuk 2 Beschrijving van het geplande project op diverse aspecten: Fasegewijze opzetvan de onderde;: n 8etrokken partijen Ed ucatieve context Verklaring keuze voor Curacao PotentiiHe concurrentie Hoofdstuk 3
8eschrljvlng van de ral van de overheid in het project op diverse aspecten: Juridlsch Financieel Faciliterend Educatief Marketing en promotie
Hoofdstuk 4
Risico analyse van het project op diverse aspecten
Hoofdstuk 5
Keuzes en afwegingen van de regering
Hoofdstuk 6
Aanbevelingen
2
", 1.3. WerlcwlJze van de Taskforce
De Taskforce heeft verschiHende malen vergaderd (4 februari, 25 februari, 3 maart, 14 april, 25 augustus) en tevens driemaal besprekingen gevoerd met de initiatiefnemers alsmede voorbereidingen gedaan per email van deze rapportage. De volgende documenten zijn bestudeerd:
I. Letter of Intent tussen SXC en CAH d.d. 24 juli 2010 II. Investment Agreement tussen SXC en CAH d.d. 24 september 2010 Ill. Concept Overeenkomst tussen SXC en XCOR IV. Financing Memorandum SXC opgesteld door KPIVlG d,d. december 2010 V. Concept Samenwerkingsovereenkomst SXC en KLM VI. Voortgangsmemorandum SXC, periode 24 juli 20iO - 26 januari 2011 VII. Opportunity Assessment Space Expedition Cura~ao d.d. Z maart 2011 VIII. Brief SXC aan Minister-president Schotte met onderwerp Overheid Curar;ao en SXC project d.d. 5 mei 2011 IX. http://www.xcor.com/ X. http://www.virgingalactic.com/ XI. http://www.portsky.net/english/ XII. Persberlcht X-COR: South Korea Space Center Selects XCOR's Lynx for Suborb,ital Operations, d.d. december 17 -182009. XIII. http://www.comsDacewatch.comj XIV. http://www.istaspace.com/
)'
2. Beschrijving van bet project Voor een goed begrip en inzicht in de aard en de mogelijkheden van d.it projectwordt in dit hoofdstuk weergegeven hoe SXC het project voor ogen heeft en welke aspecten erbij betrokken zijn. De visie van Space Expedition Cura~ao (SXC) Is het ontwikkelen van commerciele ruimtevaart faciliteiten en infrastructuren voor het mogelijk maken van zowel commerciele ruimtevaart (ruimtetoerisme), als commerciele en wetenschappelijke experimenten en projecten. Hettotale plan van SXC omvat de ontwikkeJing van een Space Line (vervoer), Space Port (faciliteiten) en Space Experience (educatief enterta inment) met een totale projectomvangvan USD 75 miljoen.
SXC wi! het totaalplan in fases ontwikkelen om zo de risico's te mitigeren. Het plan kent de vo/gende fases:
1. 2. 3.
Space Line Space Port Space Experience
In de·onderstaande figuur staat de tijdlijn vermeld waarin SXC de fases wil ontwikkelen. In de onderstaande secties zal in meer detail worden ingegaan op de verschillende fases. FOu.oW UP PRO.)GC'I'S ON 1.0NG TKRM:
• InvtlS"ttnent: cDvetopment of the bulldlr'lg
• Planning: stDl"'I:lng 2014
20'5 •
Prt!lreQul::011.: j:lS"O'IIIiIIn
SP3cecreft
Bran: Financing Memorandum Space Experience
·"""~""-';;--··I
tho .,.-t*,,'nc. c;;e,ntre
• P1enning: ::,(Drdng 2015 ~ 2016 • Pr• .-.qu~it. : s uc::c::a.:s=; of
----- -.- -_ ..
soac:;o fllght.c
Cura~ao,
KPMG, December 2010.
2.1 SpaceUne De eerste stap in de ontwikkeling van Cura!;ao tot commercieel ruimtevaartcentrum is in de agen van SXC de totstandkoming van een Space Line, die de passagiers moet vervoeren .
De
Space Une moet toeristen In staat stellen om een kort bezoekte brengen aan de ruimte. In een mondelinge toelichting op de tijdsplanning is aangegeven dat ervan uit wordt gegaan dat SXC in 2014 de eerste ruimtevluchten vanaf Cura~ao International Airport zal gaan uitvoeren. De Space LIne geeft passagiers de mogelijkheid om een astronaut te worden door middel van het maken van een korte ruimtereis. In een speciaal ontwikkeld ruimtetoestel zal de passagier een reis maken naar een hoogte van 103 kilometer (338,000
Opportunity Asessment Space Expedition Curacao d.d . 2 maart 2011.
4
feet). Door het rei.zen naar een hoogte van boven de 100 kilometer verdient men de offic:ieie "austronaut wings' en kan men zich astronaut noemen. Gedurende de ruimtereis zal de passagiergewichtloosheid ervaren en de aarde vanuit de ruimte kunnen bezichtlgen. Het totaalpakket (aankoopprijs is USp 95.000) welke wordt aangeboden aan de toekomstige astronauten bestaat uit: • • • •
fen tweedaags trainingsprogramma fen ruimtevlucht . fen driedaags hotelverblijfin een luxe hotel voor 2 personen Een exclusief cadeau ter herinnering aan de ruimtevlucht
Naast het uitvoeren van ruimtevluchten voor particulieren kan de Space Line ook gebroikt worde.n voor onderzoeken op het gebied van gewichtloosheid en het lanceren van satellieten (van minder dan 10 kilo). Bovendien kunnen de faciliteiten van SXC (op termijn) worden gebruikt voor het trainen van astronauten. De indicatieve startdatum van de Space Line is 2014, dit is echter sterk afhankelijk van de ontwikkefing van het benodigde ruimtetoestel. $XC voert hierover onderhandeiingen met XCOR, een ontwikkelaar van een dergelijk ruimtetoestel. Ondanks dat er nog geen zekerheid is over of het verzorgen van ruimtevluchten mogelijk zal worden, is SXC gestart met club van de eerste 100 'founders'. Deze founders zullen als eerste een reis naar de ruimte maken met SXC op het moment dat er geen technische of juridischi;! beperkingen zijn voor het uitvoeren van ruimtevluchten. ·Een aantal tickets is om promotionele reden door SXC weggegeven aan o.a. Erica Terpstra, Martin Schroeder, Hensley Meulens. Daarnaast heeftSXC aangekondlgd dat er een ticket ter beschikking is gesteld voor de jeugd van Cura~o, waarschijnlijk zal dit ticket ter beschikking gesteld worden in de vorm van inspanningsverplichtlng/een prijsvraag. Aan de overige founders worden de tickets verkocht, welke voUedig dienen te worden aanbetaaid. in de overeenkomst, die met de founders wordt gesloten, staat specifiek vermeld dat SXC het geld mag aanwenden voor de operationele kosten van het bedrijf. De founder astronauten verkrijgen geen aandelenoptie, maar wei een aantal privileges. De projectomvang van de Space Une is begroot op USD 25 miljoen.
2
2.2 Space Port In eerste instantie zal door SXC voor het uitvoeren van de ruimtevluchten gebruik worden gemaakt van de bestaande infrastructuur van Cura~ao International Airport. Echter het totaalplan van SXC omvat in een volgende fase het ontwikkelen van een Space Port, een separate terminal waarvanuit ruimtevluchten zullen worden uitgevoerd.
Opportunity Asessment Space Expedition Curacao d.d. 2 maart 2011.
5
·.I Het is de bedoeling dat de Space Port zal worden gehuisvest in een state-of-the-art gebouw, waarin de voJgende faciliteiten wilen worden ondergebracht: • Hangars t.b.v. ruimtevoertuigen • VIP ruimte veer familie en vrienden van de astronaut .• Space Experience Center • Kantoren en onderzeeksfaciliteiten
Naast het faciliteren van de SXC Space Line, wordt de Space Port ook opengesteld voor andere Space Lines (bijv. Virgin Galactic). De projectomvang van de Space Port is begroot op USD 25 miljoen;3
2.3 Space Experience De Space Experience moet een edutainment (educatief entertai.nment) centrum worden met ruimtegerelateerde attracties en informatie. Het centrum kan een grate toeristische attractie in Cura~o en het Caribische Gebied worden, welke het gehele jaar bezoekers moet gaan aantrekken. De bezoeker zal op een leuke en educatieve manier kennls kunnen maken met de ruimte door middel van biJvoorbeeld realistische ruimte animaties, maar ook van dichtbij ooggetuige kunnen zijn ~an de ruimtevluchten die vanaf Cura~o International Airport zullen worden uitgevoerd. Naast het feit"dat de Space Experience een edutainment centrum moet worden, voorziet het plan van SXC ook in het gebrulk van de faclliteiten door wetenschappers en wetenschappelijk onderzoek naar de ruimte. Het plan van SXC Is am de Space Experience onder te brengen in het gebouw van de Space Port. De totale projectomvang van de Space Experience is begroot op USD 25 miljoen.
4
2.4 Betrokken portijen In deze sectie worden de initiatiefnemers alsook de organisatiestructuur van SXC nader toegelicht. Daamaast verschaft deze sectle ook informatie over de partners binnen het project.
2.4.1 Initiatie/nemers SXC is een initiatiefvan de heer Ben Droste en de heer Harry van Hulten. De carriere van Ben I?reste wordt gedomineerd door luchtv@art en in een later stadiuf!1 ook de ruimte. De heer Droste heeft 38 jaar gewerkt binnen de Koninklijke Nederlandse Luchtmacht. In 2000 is de heer Droste.met pensioen gegaan als luitenant Generaal en bevelhebber. Na zijn pensioen heeft de heer Droste o.a. de volgende functies bekleed: voorzitter van het Nederlands Instituut voorVliegtuigontwikkeling en Ruimtevaart (NIVR) (2000-2009), decaan
opportunity Asessment Space Expedition Curacao d.d. 2 maart 2011.
Opportunity Asessment Space Expedition Curacao d.d. 2 maart 2011.
6
."
van de Faculteit Luc-ht- en Ruimtevaarttechniek van de Technische Universiteit Delft (2003
2007), bestuurslid van het Nederlands Instrtuut voor Internationale Betrekklngen C[ingendeal (2001-2009), en heeft zittinggenomen in de ESA Advisory Board on Human Space Flight Microgravity and Exploration (2007-2009). Op dit moment is qe heer Droste als mede-initiatiefnemer en medeoprichter voornamelijk actief voor SXC. De heer Harry van Hu[ten is in 1986 toegetreden tot de Koninklijke Nederlandse Luchtmacht. Hij heeft engineering gestudeerd aan de Koninklijke Militaire Academie en in
1990 zijn bachelor behaald. Daarnaast heeft hlj een groot aantal (internationale) cursussen op het gebied van (militaire) luchtvaart doorlopen. Op dlt moment draagt hij de rank van Majoor. Daarnaast is de heer Van Hulten een mede-fnitiatiefnemer en medeoprichter van
SXC. 2.4,2 Partners
Op 5 november 2010 zijn de heren Michiel Mol en Maarten Eishove als volwaardige ,
..
partners toegetreden ,tot het project. De heer Michie! Mol is ondern'emer en is verantwoordelijk voor de business d:;.'!ve10pment aspecten binnen een aantalstart"ups en is ook-een actieve aandeelhouder dc-jrzetels in raden van advies. De heer Mol heeft Computer Science gestudeerd aan de Universiteit van Leiden en deze in 1998 met goed gevolg afgerond. Zljn huidige activiteiten omvatten: mede"eigenaar Force India Formula 1 Team, adviesraad GR8INDUSTRIES.COM, oprichter en mede-eigenaar, Media Republic en oprichter, mede-eigenaar en bestuurslid LSi Lost Boys. De heerMol is binnen het project in belangrijke mate verantwoordelijk veor de Marketing en Communicatie van het project, incIusiefhet aantrekken van nieuwe invE''1:eerders en het onderhouden van de relaties. De heer Eishove heeft gewerkt vear ABN AMRO en KPMG voar hij andernemer werd. Als endernemer is hij (mede)eigenaar van M9Xcredible,
MM Ventures, Flogs'en Dwarslaan
Consultancy. De heer Eishuis heeft met geed gevolg een rechtenstudie aan de Universiteit van Leiden afgerond en is binnen SXC in belangrijke mate verantwoordelijk voor de bedrijfsvoering en contractonderhandelingen in het bijzonder. KPMG treedt op als belastingadviseur van de initiatiememers, terwijl Spfgthoff Cura~aa de initiatiefnemers op juridisch gebied adviseert,
2.4.3 Organ/satiestructuur SXC De juridische structuur van het project zal bestaan 'uit een aantal verschillende juridische entiteiten. In het onderstaande f1guur een schematisch overzicht van de juridische structuur, welke de initiatiefnemers en partners van SXC voor agen hebben.
7
I' I
HH Holding BV
Spaa. Experience CUracao BV
Curacao Airport Partners NV
Shareholden;
Bran: Cura~ao SXC. De 4 initiatiefnemers zijn vertegenwoordigd In een holdingmaatschappij, SXC Nederland BV. SXC Nederland BV is op 22-03-2011 officiee! in Nederland opgericht. De oprichters en initiators van het project de heer Ben Droste en de heer Harry van Hulten beschikken samen over 85% van de aandelen in de holding en voor Michiel Mol en Maarten van Elshoven is dat 15%. Voor dit aandeelleveren de heer Mol en de heer Van Cshoven . .
diensten en cash.
Zoals is aangegeven zal het totale project in drie fases worden uitgevoerd. Elke fase zaJ worden ondergebracht in een apartejuridische entiteit. Deze juridische'entiteiten zullen op hun beurt worden ondergebracht bij SXC NV; SXC NV is een op Cura~o gevestigde juridische entiteit. De initiatiefnemers zien Cura~ao Airport Holding (CAH) en Cura~ao Airport Partners (CAP) als mogelijke aandeelhouders in SXC NV. Ten behoeve van de ontwikkeling van de Space line hebben de initiatiefnemers begin april SXC Space Line NV opgericht aJs onderdeel van SXC NV. Ten behoeve van de financierlng vafl de Space Line dient SXC NV externe investeerders aan te trekken. Zoals aangegeven In het schematische overzicht zullen deze investeerders aandeelhouder worden In SXC Space Line
NV.
Voor de ontwikkeling van de Space Port en Space tl(perlencezulJen in de toekomst aparte
juridische entiteiten worden opgericht, welke tevens externeflnanciers zullen moeten
aantrekken om het project financierbaar te maken.
2.4.4 XCOR - de techn%gische partner XCOR, is in 1999 opgerlcht en gevestlgd op de Mojave Air & Spaceport, CaIifornia (www.xcor.com) . Het bedrijf rlcht zich op onderzoek, ontwikkellngen productie van veilige
, I
en betrouwbare ruimtetoestellen, raketmotoren en onderdelen voor raketaa ndrijving. XCOR heeft In de afgelopen 10 jaar 10 verschillenderaketmotoren ontwlkkeld en heeft twee-mans raketaangestuurde vliegtuigen gebouwd en gevlogen. Veor de financiering van de activiteiten is XCOR afhankellJk van commercieie ontwikkelingsprogramma's, overheidprogramma's, investeerders en advieswerkzaam heden. XCOR is de entwikkelaarvan de Lynx Mark II, het toestel waarmee SXC de ruimtereizen wil gaan uitvoeren. XCOR heeft al twee raketaangestuurde vliegtuigen gebouwd en gevlogen waarvan de technologie in het Lynx Mark II toestel zal worden toegepast. Door de ontwikkeling van de Lynx Mark II treedt XCOR t~'e tot :9€
;na~1ct van herbruikbare
rUimtet<;>estellen voor c.ommerciele doeleind~n. Het Lynx Mark ·I.1toestel biedt ruimte voor twee personen (1 piloot, 1 passagier). Het toestelkan 'een vlucht van 30 minuten naar de ruimte maken tot een hoogte van ongeveer 103 km (338,000 feet) om daama de passagiers op de landingsbaan waaIVan vertrokken is 'to'eer op de grond te zetten. Hieronder een aantal karakteristieken met betrekklng tot het Lynx Mark II toestel: • Horizontale vertrek / landing; • Twee zitplaatsen: 1 piloot en 1 passagier; • Klein toestel: spanwijdte ~24 feet, lengte "'30 feet • Het toestel zal beschlkken over vliegtuigkarakteristieken, waardoor werkzaamheden met een hoog tempo doorlopen kunnen worden, snelle turn around tijd, waardoor er 4 vluchten op een dag kunnen worden uitgevoerd, snelle call-up en lage ope ratione Ie en onderhoudskosten. De Lynx Mark II is een multifunctloneel toestel dat kan worden ingezet voor comme;'c§Je ruimtereizen, maar ook voor experimenten, astronaut trainingen en het lanceren van satellieten. Het ontwikkelingstraject van de Lynx Mark II, bevlndt zich momenteel in het ontwikkelen van een prototype genaamd Lynx Mark I. Het is de verwachtlng dat de 'groundtesting' van het prototype in 2011 kan aanvangen, welke moeten resulteren in reeks testvluchten voor het einde van 2011. Afhankelijk van de testvluchten kan het eerste Lynx Mark 11 toestel naar verwachting binnen 9 tot 18 maanden gevlogen worden na de eerste testvlucht van de Lynx Mark I.
SXC heeft op dit moment de volgende overeenkomsten gesloten met XCOR:
-MOU De Taskforce heeft kennls kunnen nernen van de MOU (ongetekendj tussen SXC en XCOR gedateerd op 5 okteber 2010. De MOU geeft SXC het recht ep de meest concrete informatie van XCOR om tot een finale overeenkomst voor de Wet Lease van het Lynx Mark ruimtetoestel te komen. Tevens is met de MOU de toestemmingsprocedure via de USA State Department in werking gesteld am de Lynx buiten de US te mogen opereren.
I
• Exclusiviteitovereenkomst Zoals aangegeven door SXC is er een exclusiviteitovereenkomst met XCOR afgesloten. De exclusiviteitovereenkomst verzekert dat SXC de enige partij is die het eerste toestel (naast XCOR zeit) mag medegebruiken. Daarmee is SXC de eerste die de vluchten kan aanbieden. Het i
ne
productietoestel dat XCOR bouwt moet bij wet -ITAR - in Amerika blijven en moet
.
.
eigendom blijven van XCOR. Gezamenlljk met XCOR he~ft SXC een businessmodel gemaakt, om de eerste 2 jaren gedurende een aantal maanden een toestel van XCOR naar Cura<;:ao te halen. Rekening houdende met de voorspellingen is het niet de verwachting dat het hele jaar zal worden gevlogen, maa r dat de vluchten gedurende een paar maanden zullen worden uitgevoerd. Dit betekent dat SXC - buiten XCOR zelf - de eerste commerciele partij is die met het toestel gaat vliegen. XCOR had zich tot en met 30 juni 2011 vastgelegd dat geen enkeleandere partij in de wereld medegebruik kan krijgen van het l ste toestel. HierV60r heeftSXC USD 250.000 moeten beta len. De heer Mol heeft besloten
o~ dit bed~agte ihve~e'rei1. Daarmee heeft
SXC tlJd gekocht om de eindovereenkomst mefbetrekkirii{tbt aeWetteaseovereenkomst zorgvuldig uit te onderhandelen.
'.~~
·.· :. :~"' r ~·~.'· : ~_·;~
.... :
Volgens opgave van SXC heeft dit op 20 juni 2011 heeft dit.geresulteerd in het afsluiten vc;.n een definitJef contract met XCOR, welke is bekrachtigd met een aanbetaling van USD 2,5. miljoen Op dit moment is SXC in onderhandel1ng over een definitieve wet lease overeenkomst met XCOR voor de Lynx Mark II. De Taskforce heeft geen kennis kunnen nemen van de definitieve wet lease overeenkomst niet, maarvolgens eerdere opgave van SXC zal de wet [ease overeenkomst op de volgende wijze gestructureerd worden:
Expode
• Mltutoho pitym:lnts. dlJringCIJI"!.s:wction :
Bron: Financing Memorandum Space Experience
: • XCOR ~1~"O05 cQ'i elllClJtc-crpaJlLbR5 : ond mafnt81lDflaa \: ~ S~riry eflu COC'ItI'.OIpt .w.b~. by XCOR ; . Ad....." 10 US !)O\I'J""""'"00I\d1-. : -Correll,"""" ,aJ>"ll5""" 1io5p8C1lOn~ ~ . PanftJ!i3s .~-~~wJh~~)JoIis
Cura~ao,
KPMG, December 2010.
10
..,
Bij het afsluiten van de bovenstaande overeenkomsten zijn er de volgende betalingen gedaan aan XCOR: • USD 250.000 bij ondertekening van de MOU (gefinancierd met geld van CAH); en • USD 250.000 bij ondertekening van de exclusiviteitovereenkomst (gefinancierd door SXC partner Michiel MoJ). • USD 2.500.000 bij ondertekening van de wet lease overeenkomst (gefinancierd door private equity partijen)
2.4.5 Overheid van Curat;ao De overheid van Cura~o is voor SXC een belangrijke partner in diverse oinichten, die nader worden uitgewerkt in hoofdstuk 3.
2.4.6 Curat;ao Airport Holding .
.
"
.
'
''
.
' :
CAH is, als eigenaar van de Cural;Clo International Airport, een belangrijke partner voor SXC. Op 21juli 2010 is een Letter of Intent (LOI) gesloten tussen CAH en SXC waarin is vastgeJegd dat CAH de intentie heeft om te investeren-in de ontwikkeJing van Cural;Clo International Airport tot een spaceport met bijkomende fadliteiten. In Sectie 2 (C) van de LOI is de intentie tot het doen van een investering van een bedrag van USD 4.000.000 tot USD 4.500.000 opgenomen. In sectie 3 van de LOI is bepaald dat de Intentie tot een dergelijke investering eerst zal worden beoordeeld door een door het (toenmalige) BestuurscolJege in te stellen taskforce. Zoals aangegeven is de Taskforce op 5 januarl2011 door de Raad van Ministers ingesteJd. Zie sectie 1.1 voor een omschrijving van de taak en de leden van de Taskforce spaceport. Een punt om in dit kader te noemen is dat het project in e~sentie in 3 fasen worden uitgevoerd. De toezegging onder voorbehoud van CAH is,gebaseerdop een totale projectomvang van ongeveer USD 75 mBjoen. In de financieringsovereenkomst is de afspraak gemaakt tussen beide vennootschappen betreffende de eerste betaling. De eerste betaling·bedroegeen bed rag van USD 390.000 en heeft plaatsgevonden in twee tranches te weten USD 40.000 en USD 350.qoO. Het bovenstaande bed rag is, conform opgave van de initiatiefnemers, als voigt besteed: • USD 40.000 - voor het verrichten yan een Wetgevingsstudie • USD 250.000 - Aanbetaling aan XCOR in het kader van de: MOU • USD 25.000 - Voorschot KPMG voor verrichte werkzaamheden • USD 17.000 -Spigthoff Cura~ao voor oprichting en juridische werkzaamheden voor de leenovereenkomst en de statuten . . . • Het overige bedrag is besteed aan reis- en verblijfskosten voor de Initlatiefnemers van SXC
11
Het toegekend bed rag ad USD 350.000 zou voJgens de Investment Agreement Cura~ao Airport Holding N.V. en Space Experience Cura9lo B.V. van 24 september 2010 worden geconverteerd in aandelen binnen 6 maanden na oprichting van SXC NV. Deze termljn is inmiddels verlopen. Conform de overeenkomst is er voor dit bedrag geen zekerheld gegeven. Er is wei aangegeven dat de positie van CAH als eerste investeerder zou worden gerespecteerd. Een vraag hierbij is hoe bij de toetreding van de twee nieuwe aandeelhouders (15%) hiermee zal worden omgegaan.ln de annex van de LO) staatechter opgenomen dat nadere goedkeuringsbevoegdheden gewenst / nodig zouden zijn van de Raad van Commissarissen van CAH in het kader van deze Lal. In oktober 2010 heeft SXC een beroep gedaan op de uitbetaling van USD 2,5 miljoen van de door CAH in de LOI toegezegde bed rag van USD 4,0 - 4,5 milJo'en oni
de "First tb Market"
positie van SXc bij XCOR veilig te stellen. Op 5 mei 201i heeft SXc: aangekondigd in een brief gericht aa n Minister-president Schotte dat SXC dit bedragbij private equity partijen te kunnen ophalen, waardoor de betaling aan XCOR reeds heeft 'plaatsgevonden. SXC heeft aangegeven het beroep op ultbetaling van de USD 2,5 miljoen op te willen schorten, doch er nietvanafte zien . Voor de goede orde, vermeldt de Taskforce hierbij dat pas na haar advies de intentie tot een verdere financiele bijdrage op grond van de Investment Agreement mogelijk zal worden verwerkt in een toezegging.
2.4.7 Curofao Airport Partners Als operator van Curac;ao International Airport is turac;ao Airport Partners (CAP) een belangrijke stakeholder voor SXC am te kamen tot het uitvoeren van commerciele ruimtevluchten vanaf Curac;ao. CAP heeft het initiatief van SXC met interesse ontvangen en aangegeven het project te willen ondersteunen. Hiertoe heeft CAP in het masterplan van Curap!o International Airport ruimte gereserveerd voor de activiteiten van SXC en de ontwikkeling van space port faciJite iten. Daam.aast is op 14 juni 2011 samenwerkingsavereenkomst met CAP ondertekend en bekrachtigd. Deze overeenkomst levert de komende laTen voor USD 1,5 miljoen aan diensten en voorzieningen aan het project van SXC.
2.4.8 Nederlandse Overheid De initiatiefnemers beschikken, volgens eigen opgave, in de persoon van de heer Droste, over een netwerk onder Nederlandse politici door zijn voormalige functie als bevelhebber van Konfnklijke Nederlandse luchtmacht. Zij geven aan dat de Nederlandse overheid heeft aangegeven SXC te steunen op het gebied ' van de benodigde aanpassingen in wet- en regelgeving van om te kunnen voldoen aan de Amerikaanse ITAR-wetgeving en andere relevante we~- en rege Jgeving.
12
I
Op 11 april 2011 heeft Nederland een gesprek gearrangeerd met de ambassadeur van de USA in Nederland om hem te informeren over het project. Naast het project is er tevens gesproken over ITAR-wetgeving.
2.4.9 KLM Volgens opgave van SXC is er een overeenkomst gesloten met de Koninklijke Luchtvaart Maatschappij N.V. (KLM). De samenwerking met KLM houdt in dat KLM SXC steunt door midde/ van de aankoop van 5 tickets voor ruimtereizen en het opnemen van de ruimtereizen in het frequent flyer programma van KLM, en tevens door het op te nemen in toekomstige reispakketten van KlM naar Cura~ao. In de overeenkomst is tevens overeengekomen dat KLM de ruimtevluchten van SXC mede gaat marketen en verkopen. De Taskforce heeft inzage gehad in de concept sa me nwerkingsoveree nkomst SXC en KLM Va/gens apgave van SXC heeft de beta ling van EUR 450,000 door de KLM aan SXC voor de 5 tickets reeds plaatsgevonden.
2.5 Educatieve context De aanwezigheld van een Space Port op Cura~ao kan bijdragen aan een belangrijk educatief element voor de jeugd op Cura~o. Een van de aspecten die SXC wil uitwerken is hoe de " ;.:. t_ugd van Cura!;ao betrokken kan worden en hoe de aanwezigheid van een Space Port kan bijdragen aan hun kennis over, en nieuwsgierigheid naar, ruimtevaart gerelateerde onderwerpen.
2.5
Cura~ao
als {oeatie
Als locatie voor het ontwikkelen van het project heeft SXC gekozen voor Cura~ao. Hiertoe liggen volgens de initiatiefnemers een aantal redenen ten grondslag, die kunnen worden onderverdeeld in de volgende 4 categorieen: leisure, luchtruim, luchtvaart en juridisch.
2.6.1 Leisure Een ruimtevlueht is een luxe product voor een high-end toeristen doelgreep, welke een attractleve locatie met een moderne toeristische infrastructuur vereist. De Iigging van Cura~ao
In het carlbische gebled en het felt dat het eiland over een bestaande toeristisehe
fnfrastructuur beschikt maken het eiland aantrekkelijk als vertrekpunt veor ruimtevluchten. Daarnaast Is het ultzicht vanuit de ruimte op het Caribische gebied met zijn eilanden adembenemend. Daarnaast zorgt het goede weervoor een goed zieht ep de aarde.
13
,
•
2.6.2 Luchtrufm Orbital Travel V~~r
de ontwikkeling van ruimtevluchten is een veilig luchtruim
en voldoende ruimte voor groei van groot belang. Gelet op het feit dat het meeste van het luchtruim van Cura~o zich boven zee bevindt en relatief leeg
is, voldoet Cura~ao aan het vereiste van een veilig luchtruim. Daamaast biedt Curac;ao voldoende groeipotentieel voor de toekomst. SXC verwaeht dat de rulmtevluchten een voorloper zijn van 'orbital travel' en dat in de komende 5 tot 10 jaar het mogelijk zal zijn op van Space Port A naar Space Port B via de
NB - De ruimtevluchten worden gezien als van het voorloper zogenoemde 'orbital travel'. Het uitvoeren van vluchten op een hoogte van meer dan 100 kilometer tussen best~mmingen op aarde, hetgeen lange reistijden aanzienliJk bekort.
'orbital trajectories' te veNoeren. Eehter om de 'orbital trajectories' te bereiken is een loeatie nabij de evenaar gunstig oni een 20 optimale Janceringcondities te bewerkstelJigen (lager brandstofverbruik) en curac;~o ligt dichtbij de evenaar. 2.6.3 Luchtvaart Voor het uitvoeren van ruimtevluchten moet worden voldaan aan de volgende drie vereisten: • Lange landingsbaan • Voldoende luchtruim • Goede weersomstandigheden CurC'':ao International Airport beschikt over de langste landingsbaan in het Caribisch gebied en de iLlchthaven besehlkt tevens over valdoende ruimte voor het project van SXC. Daarnaast heeft Cura~ao een groat luchtruim welke zich ver boven de Caribische zee ultstrekt en onder toezicht staat van de NAATC. De weersomstandigheden in Curac;ao zijn zeer gunstig. Het merendeel van het jaar biedt het eiland gunstig vJiegweer, bovendien heeft Curac;ao een relatief lage kans op orkanen in ve'rgelijking met de andere eilanden in het Caribische gebied. 2.6.4 )uridisch Vanuit juridisch oogpunt is een ITAR vriendeJijke omgeving vereist, door het feit dat de technologie van commerciele ruimtetoestellen aan strikte exportbeperkingen 2ijn gebonden door de USA. Cura~o biedt deze vriendelijke omgevingen, vanwege de volgende redenen: • Cura~o is onderdeel van het koninkrljk der Nederlanden. Ais land we~ Nederland nauw samenwerkt met de USA binnen de NATO. • Het feit dat de USA al militaire aanwezigheid heeft op Cura~ao d.m.v. een FOL-basis. • Het rechtssysteem van Cura~ao is gebaseerd op het Nederlandse rechtssysteem. Cura~o kan hlerdoor als betrouwbare partner voor de USA, alsook XCOR worden
beschouwd.
14
Gelet op de vereisten waaraan voor de ontwikkeling van ruimtevluchten moet voldo.en, kwalificeert Cura~ao aJs locatie voor de ontwikkeling van ruimtetoerisme. Op basis van de vereisten kan zelfs worden beargumenteerd dat Cura~ao over betere uitgangspunten beschikt in vergelijking met overige locaties waar soortgelijke ontwikkelingen worden ontplooid, zie sectie 2.7.2.
2.7 Concurrentiepositie
Naast SXC zijn er meerdere partijen actief op het gebied van de ontwikkeling van de commerciele ruimtevaart. De informatie in deze sectie is hoofdzakelijk afkomstig uit de Financing Memorandum Space Experience Cura~ao van KPMG d.d. december 2010. Tevens zijn online actuele b·ronnen geraadpleegd.
2.7.1 . Concurrerende Space Lines Onder de concurrenten van SXC op het gebied van de Space LIne behoren: • Virgin Galactic • Yecheon Astro Space Center Virgin Galactic Virgin Galactic, onderdeel van de Virgin Groep van Richard Branson, is een concurrent van
SXC op het gebied van commerciele ruimtereizen en geniet wereldwijde.bekendheid (www.virgingalactic.com). Met 330 geboekte ruimtereizen is Virgin Galactic de marktleider. Virgin Galactic zal de ruimtereizen verzorgen met het zespersoon ruimtetoestel ... SpaceShi~Two. Het toestel is momenteel nog in ontwikkeling biJ The Spaceship Company (TSq. Dit bedrlJf is opgericht door Richard Branson en Burt Rutan en is gevestrgd in Mojave Air & Spaceport, California. Virgin Galactic heeft aangegeven dat de eerste ruimterelzen naarverwachting in 2011 worden uitgevoerd. De ruimtereizen zullen In eerste instantie worden uitgevoerd vanaf Mojavo Spaceport in California, maar zullen worden verplaatst naar de space port van Virgin Galactic, welke momenteel in New Mexico wordt ontwikkeld. Het is de doelstelling van VirgIn Galactic om de services naast de USA ook in andere landen in de wereld aan te bleden. Het is de verwachting dat Amerlkaanse toeristen eerder vanuit de USA een ruimtereis zuUen ondememen in plaats van een spaceport gevestigd in het buitenland. Yecheon Astro Space Center
Yecheon Astro Space Center is een non-profit educatie en onderzoekslnstituut gevestlgd in Zuid-Korea (www.portsky.net/english). Het instituut huisvest een astronomlsch onderzoekcentrum met onderzoekstelescopen, hulptelescopen, en andere ·onderzoeksinstrumenten, een space camp trainingscentrum met o.a. centrifuges and verminderde zwaartekracht stimulatoren, een planetarium, conferentiecentrum, slaapgelegenheld en helikoptertouroperator.
1-<;
I
I
I
Vecheon Astro Space Centrum is overeengekomen dat XCOR de preferred leverancler voor de rulmtereis services.Is. Door middel van een wet lease overeenkomst heeft het instituut de Intentie ultgesproken een Lynx Mark /I ruimtetoestel afte nemen bij XCOR. De levering vall het toestel aan het fnstftuut is ook onderhevig aan de goedkeuring van de Amerikaanse overheid. Onder leiding van Yecheon Astro Space Centrum heeft zich een brede coafitie van regionale en nationale instituten gevormd om het Lynx Mark" toestel .naar Zuid-Korea te halen. Yecheon wi! het toestel gaan aanwenden voor het uitvoeren van commercieel ruimtetoerisme, educatieve, wetenschappelijke en milieu controlemissies. Het instituut is een van de eerste organisaties in Azie die zich richt op comme.rciele ruimtevaart. Onder de wet lease overeenkomst wordt Yecheon de exclusieve Lynx basis in Korea.
' . -,'
.,....
2.7.2. Concurrerende Space Ports
Naast Curac;:ao zijn er op meerdere locatie in de wereld initiatieven ontp[ooid voor de ontwikkeling v
l~S~~
2..
$~DCi1~
!1
r~""".ndR*ll~~om.
.<S~
~
SPIo!I'QI::It ScMh
7~
SDIa'Dol't \.nIDMS"""" ~tc:
a.~gDI"I~
•
~MJ.o.a
C:M.I
Naast de locaties op de bovenstaande kaart zijn er ook initiatieven om een space port te ontwikkelen in Lelystad (Nederland), Spanje en Indiana (USA) . Hieronder een Korte omschrijving van de verschillel1de lnitiatieven. Spaceport America..,. New Mexico Eeri initiatief van Richard Branson. Spaceport America moet de hoofdvestiging van Virgin Galactic worden en bevindt zich in een vergevorderd stadium. Mojave Air & Spaceport California TSC, de fa b rica nt van de SpaceShipTwo, is gevestigd in Mojave Air& Spaceport. Op fermUn is het de bedoeling dat er ook commerciele ruimtevluchten vanaf deze locatie zullen worden uitgevoerd. Op dit moment bevinden de ontwikkellngen om deze vluchten vanuit Mojave Air & Spaceport te kunnen uitvoeren zich in een enigszins vergevorderd staduim. X·
16
I
,·,.
Cor, de beoogde leverancier van het ruimtetoestel waarmee SXC Space Line zijn vluchten zal gaan uitvoeren, is ook hier gevestigd. Spaceport ZWeden - Kiruna Spaceport Zweden is een ontwikkeling van meerdere Zweedse ovemeidsinstellingen en bedrijven en is in een enigszins vergevorderd stadium. De initiatiefnemers werken samen met Virgin Gala.ctie en hopen de Europese spaceport van Virgin Galactic te worden. Spaceport Zuid Korea De spaceport is de locatie welke Yecheon Astro Space Centrum wil gebruiken voor het
uitvoeren van de ruimtevluchten met de Lynx Mark II van XCOR;
De ontwikkeling van deze spaceport bevindt zich in een enigszins gevorderd stadium. Spaceport Scotland Spaceport Schotland is een ontwikkeling van meerd.e~e:Schotse , bedrijven, Het project
bevindt zich momenteel in het beginstadium. Spaceport Schotland hoopt de Europese
spaceport van Virgin Galactic te worden.
Spaceport United Arab Emirates De ontwikkeling van de spaceport bevindt zith in het beginstadium en er zijn verder geen gegevens bekend over deze spaceport. Spaceport Singapore
Oe ontwikkeling van de spaceport In Singapore is een initiatief van Space Adventures
en
bevindt zlch In een enigszins gevorderd stadium. De spaceport werkt samen met Suborbital Corporation, een bedrijf dat een ruimtetoestel in ontwlkkeling heeft en in Rusland . gevestigd is. Spaceport Japan De ontwikkeling van de spaceport bevindt zieh in het beginstadium en er zijn verder geen gegevens bekend over deze spaceport. Spaceport Lelystad Luchthaven Lelystad wordt naar aile waarschijnliJkheid de thuisbasis voor toekomstige
ruimtevluchten vertrekkend uit Nederland. Het initiatlef werd genomen door de
International Space Transport Association (ISTA). Er wordt momenteel onderzoek gedaar.
S
en de le resultaten zullen rond oktober bekend gemaakt worden. De partijen die een
aandeel in dit plan hebben zljn: Gemeente Lelystad, luchthaven Lelystad,
ontwikkelingsmaatschappij OMALA~ Reynolds Smith & Hill (een Amerikaans
ingenieursbureau gespecialiseerd in ruimtevluchthaven ontwikkeling en milieuanalyse),
SpaeeLinq NV en de brancheorganlsatie International Space Transport Association (ISTA).6
www.comspacewatch.com www.Jstaspace.com
17
, I
I
Spaceport Spanje en Indiana De ontwikkeling van deze spaceports bevlnden zich in het beginstadium en er zijn verder geen gegevens bekend over deze spaceports.
18
3. RoI van de Cura~ose overheid De Cura~ose overheid is op verschillende manieren, direct of indirect, bJ] het initiatief
betrokken. Deze betrokkenheid is op de volgende manier onderte verdelen
Juridisch
Flnancieel Faciliterend Educatlef Marketing en promotie
3.1 luridische betrokkenheid Er zijn verschillende juridische aspecten en vraagstukken m.b.t dit project: • De vestiging van SXC als commerciele ruimtevaart organisatie brengt de vraag met zich mee of de reguliere ICAD verdragen inzake (burger)luchtvaart hierop van toepassing zijn. Cura!;ao is onderworpen is aan het ICAO-verdrag en de daaruit voortvloeiende wetgeving met betrekking tot 'substantive local owner ship' en 'effective local control' voor luchtvaartmaatschappijen. De wetgeving houdt onder meer in Clat 51% van de aandelen van aile luchtvaartmaatschappijen die zich op Curar;:ao vestigen iii lokale handen moet zijn en stelt eisen aan de inrichting van de luchtvaatrmaatschappij. De vraag is of commerciele ruimtevaart onder dit verdrag moet valt of onder speciale (nog te ontwikkelen) ruimtevaartwetgeving, deze vraag speelt ook internationaal. • Wie is de aangewezen partij m.b.t. het initieren en opereren van Space Port faciliteiten, en hoe verhoudt zich dat tot de huidige concessie-overeenkomsten Inzake de airport. • M.h.t. zeggenschap - CAH heeft een aanzienlijk deel van het startkapitaal verstrekt, en heeft een tOI waarin een groteren substant!eel dee I van financiering wordt aangekondigd, maar CAH heeft geen zeggenschap ofaandelen in de tot nu toe opgerichte rechtspersonen rond SXC. • M.b.t. technologie - De raketmotor die XCOR ontwikkelt, valt onder de zogenoemde ITAR wetgeving die het verbiedt om bepaalde Amerlkaanse technologle uit te voeren naar andere landen. Het is nog onderwerp van onderhandeling en bespreking tussen XCOR en de Amerikaanse autoriteiten of het Lynx ruimtevaartuig straks ook buiten de VS, in casu op
Cura~o,
gebruikt mag worden.
19
,
,
3.1.1 Achtergrondaspecten m.b.t roJ van
Cura~ao
Luchtvaart Autoriteit
De projectontwikkelaars hebben detoenmalige Directie Luchtvaart reeds in oktober 2008 bezocht. De Directie Luchtvaart heeft er op gewezen dat internationaal op het gebied van verantwoordelljkheden en a,ctlvlteiten in de ruimte een aantal verdragen bestaan, die ook geratificeerd zijn voor de (voormalige) Nederlandse Antillen, te weten het Ruimtevaartverdrag, het Reglstratfeverdrag en het Aansprakelijkheidsverdrag. Ten einde te kunnen voldoen aan de verplichtingen die voortvloeien uit bovengenoemde verdragen, diende Nederlandse Antillen uitvoerende wetgeving op te stellen. Voormelde directie heeft aangegeven dat zij het economische belang van een dergelijk project onderkent, maar helaas nlet over de expertise en voldoende mankracht beschikt om de zojuist genoemde uitvoerende wetgeving op te stellen. Voorts heeft de directie qat het wei nodig is dat de Luchtvaart ook tijdens voormeld bezoek medegedeeld . . .. . gevolgen van het project op de luchtvaart in het algemeen geanalyseerd worden. '. . : :. . .-. \.
"
.
~
' .
Daarnaast heeft bovengenoemde directie naar vo'ren 'gebrachf clat het cinderwerp ruimtevaart, naar de mening van de directie, niet tot het directe takenpakket van de Directie Luchtvaart (nu Curacaose Luchtvaart Autoriteit) behoort. Bovendien steit voornoemde directie de prioriteit aan de herziening van de luchtvaartregelingen, waarvoor er al sprake is van gebrek aan mankracht. Bovengenoemd knelpunt is door ,de Directie Luchtvaart met de projecto.ntwikkelaars besproken waarbij de directie naar voren heeft gebracht dat Nederlandse assistentie, qua expertise voor het tot stand brengen van de ruimtevaartregelingen voor wat betreft het project, wensefijk is. In verband met het vorenstaC::lde hebben de projectontwikkelaars aangegeven dat Nederland voor voormetde aSSistentie zorg zal dragen. Dit heeft ook plaatsgevonden. Immers, Prof Von derDunk, welke een expert is op het gebied van "space law" heeft via ziJnl e rapport een analyse gedaan van hetgeen in de hJimtevaartwetgeving opgenomen dient te worden. De toenmalige Minister van Verkeer en Vervoer heeft voorgesteld om vanaf het begin naast de Directie Luchtvaart, de Directie Buitenlandse Betrekkingen en Directie Wetgeving en luridische Zaken te betrekken bij voornoemd project teneinde het voornoemde rapport van hun commentaar te voorzien. Gezien het feit dat Bureau Telecommunicatie & Post (BT&P) op verzoek van de Minister van Verkeer en Vervoer concepten van regelingen inzake ruimtevaart heeft opgesteid, aangezien op het gebied van telecommunicatie, satellietcommunicatie een belangrljke telecommunicatie infrastructuur is waarmee diensten kunnen worden aangeboden, werd voormelde instantie ook bij dit project betrokken. Bovengenoemde lristantles m.u.v. Directie Wetgeving en Juridische Zaken hebben het eerste rapport getiteld "Het internationaal kader veor Cura~aose regelgevlng" van Prof von der Dunk van hun commentaar voorzien. Ondanks verschillende rappelberichten te hebben verzonden naar de voormalige D1rectie Wetgeving Juridische en Aigemene Zaken (DWJAZ) thans WJZ1 heeft de toenmalige Directie Luchtvaart (thans Cura~o Luchtvaart Autanteit) het commentaarvan WJZ op het bovengeneemde rapport nog nietontvangen. Na het
"
:
20
,
.
~ommentaar van
WJZ te hebben ontvangen zouden de commentaren van aile 4
instanties naar Prof Von der Dunk worden verzonden.
3.1.2 Achtergrond injormatie m.b.t. Wetgeving De ruimtevaartwetgeving voor Cura~ao werd door BT&P opgenorilen in een ontwerp
landsverordening met de daarbij behorende uitvoeringsregelingen.
BT&P heeft aangegeven dat een update van het ontwerp noodzakelijk is gebleken gezien
de ontwikkelingen op dit gebied. Volgens voomielde
in~tantieis ;o'ok afStemming met
Nederland wenselijk.
Voorts, v.w.b. de vraag of een space line een airline is, zij vermeld dat volgens onderdeel
i van de begripsbepaJingen opgenomen In de luchtvaartlandsverordening (P.B. 2001 no.
151) onder luchtvaartmaatschappijen wordt verstaan ondernemingen, die geheel of
gedeeltelijk hun bed rijf maken va~" het vervoer van personen, dieren of goederen met
luchtvaartuigen.
In verband hlermede ziJ vermeld dat Prof Von der Dunk in zijn vierde rapport getiteld
"De verhouding met het Luchtrecht" heeft aangegeven dat de sleutel voor eventueie
toepassing van het relevante deer van het luchtrecht op private bemande
ruimtevluchten ligt in het begrip ' Iuchtvaartuig'.
Voor wat betreft het internatio71ale luchtrecht, dat vanwege het internationale karakter van veel luchtvaartactiviteiten {in een aantal gevailen dwingende) grenzen stelt aan nationale wet- en regelgeving, geldt de definitie van de Bijlagen van het Verdrag van Chicago, het belangrijkste verdrag dat de intemationale civiele luchtvaart reguleert. Deze definitie bestempelt tot "Iuchtvaartuig": uiedere machine die steun kan ondervinden in de dampkring van de reacties van de lucht anders dan de reactles van de lucht tegen het aardoppervlak". Het Is derhalve voldoende dat een 'machine' zulke steun kan ondervinden zonder dat zij deze noodzakelijk hoeft te gebrulken -Iaat staan dat zij deze gedurende de gehele vlucht hoeft te gebruiken - om als luchtvaartuig te kwallficeren. Zowel de lynx II van XCOR waarmee SXC zal gaan vllegen als de WhlteKnlghtTwo en SpaceShipTwo van Virgin Gal~ctic, welkevermoedelijk wereldwijd het spits zullen afbijten bij het verzorgen van priVate bemande ruimtevluchten, zouden daarmee in beginsel onder de definitie van 'Juchtvaartuigen'. vallen. Daannee zouden zjj ook allemaal in beglosel onder de desbetreffende"regelgeving van hetVerdrag van Chicago en zijn B[jJagen moeten vallen, alsmede onder de bevoegpheden welke ICAO ", . onder het Verdrag bezit om verdere regelgeving en aanbevelingen uit te vaardigen. Voorts, binnen ICAD komt de discussie aan de orde Of de rulmtevaartuigen welke sub orbitale vluchten uit voeren al dan niet aan te merken ziJn als luchtvaartuig. De discussie dateert van 2005.
21
'1
'
I
•
Q
De President van de ICAD Council heeft vanuit die optlek in januarl2005 de discussie aangezwengeld doorte suggereren dat ICAD de meest voor de hand liggende organisatie lOU zijn om tenminste de veiligheicisaspecten van 'sub-orbital' private bemande ruimtevluchten op het internationale vlak te reguleren. Ole suggestie leidde echter tot een Working Paper van het ICAD Secretariaat in mei 2005 waarin onder verwijzing naar de recente Amerikaanse ruimtevaartwetgeving geconcludeerd werd dat de vaartuigen gebruikt voor 'sub-orbital' vluchten -vooralsnog -
niet als
'Iuchtvaartuigen' beschouwd lOuden dienen te worden. In dit kader zij opgemerkt dat hiermee overigens niet gezegd is dat
oe discussie hierover
definitief is afgesloten. .'
' 1" .
-,
',.',
:':
I
'
." .'~
3.1.3 Trekker project
.......
Cura~ao Luchtvaart Autoriteit (CLA)
is niet op de
voor het project is aangewezen.
,"
"
hoogteof er ~I dan hiet een trekker . ..... - ~
'. ~ ." . :l !: , ,':. .
Mocht dat nbg niet het geval zijn, zij dezerzijds opgemerkt dat indien overwogen wordt om de CLA als trekker van het project aan te wijzen het voor hut"! in ieder geval moeilijk zal zijn om als trekker te fungeren. Hieronder wordt ingegaan op de argumenten die hieraan ten grondslag IIggen. Uit de in 2008 door de Internationale Burgerluchtvaartorganisatie ICAD gevoerde audit in Nederland,de Nederlandse Anti!l~n en Aruba is gebleken dat de luchtvaartveiligheid in het Koninkrijk in grate lijnen
voldo~t
aan de eisen van de Internatlonale
burgerluchtvaartorganisatie ICAD. De toenmalige Nederlandse Antillen scoorden voldoende tot ruim voldoende. Voor de Antillen is geconstateerd dat er een "redeliJk systeem" is opgezet voor wat betreft wet- en regelgeving, maar d~t het vooral ontbreekt aan uitvoeringsprocedures en uitvoering. Een belangrijke oorzaak hiervoor is het door het onderzoeksteam gesignaleerde tekort aan gekwillificeerd toezichtpersoneel bij de toenmalige Directie Luchtvaart van de Nederlandse Antillen (thans Cura~ao Luchtvaart Autoriteit). Voormeld gebrek heeft e'rtoe geleid dat ICAD tijdens de audit een negatief oordeel heeft afgegeven over het functioneren van de CLA_ m.et all~ mogelljke repercussies voor de dienstverlening en ons internationaal' aimzien als Luchtvaart Autoriteit.
Naar aanleiding van de door ICAD gedurende de audit geconstateerde bevindingen heeft de toenmalige Nederlandse Antillen een verbeterplan opgesteld tenei!1de de tekortkomingen te corrigeren en de veiligheidsgra'advan de industrie te verbeteren. Bij de CLA is er nog steeds sprake van gebrek aan mankracht om voornoemd plan, waaraan de eLA de prioriteit stelt alsmede de dverige werkzaamheden bij de CLA te verrichten.
22
r' \
I
I
Bovendien, zoals eerder werd opgemerkt, wordt betwijfeld of het onderwerp ruimtevaart behoort tot de takenpakket van de CLA. Echter CLA zal haar input, voor zover noodzakelijk, voor de verwezenlijking van de space port op C:ura~o bl,ijven geven.
Het is onzeker of de ruimtevaart niet tot het takenpakket van de CLAbehoort of niet. Volledigheidshalve, er dient een beslissing genomen te worden of voormelde vaartuigen al dan niet als luchtvaartuigen beschouwd kunnen worden am vervolgens te discussilken of een "space line"al dan niet als een "airline" aangemerkt kan worden. Zolang deze discussie en deftnitiebepaling niet is afgerond
Em goedgekeurd door de Raad
van Ministers, is het volgens het Ministerie Verkeer; Vervoer'& 'Ruimtelijke Planning (WRPj een vervoersaspect die tevens gebniik maaktvah 'cinz~!u2htruim en haar oorsprong daarin vindt. Het kan oak zo ziJn dat het elders - dus ojet bij CLA - binnen het MiniSterie WRP dient te worden belegd. ln die tussenperiode is door de Minister van WRP de Beleidsorganisatie WRP aangewezen als trekker van Cura~ose zijde. 3.1.4 A/stemming en ondersteuning Nederland bij wetgeving
Op grand van afstemmingen briefwlssellngen tussen de Minister van Verkeer, Vervoer en Ruimteiljke Planning Ing Ch. Cooper Msc en de Nederlandse Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie drs MJ.M.Verhagen , is aan het Ministerie WRP op 17 mei 2011 concrete ondersteuning aangeboden voar het opsteilen van de , benodigde ruimtevaartwetgeving en be:e!d. Deze ondersteuning is ook aanvaard en zal in augustus beginnen middels het opstellen van eentijdelijke projectgroep tussen het Ministerie WRP van Curar;ao en het Ministerie vim Economische Zaken, Landbouw en Innovatle. De Minister WRP heeft hlervoor de Beleidsorganisatie WRP aangewezen, met name mevrouw Islelly Pikerie en de Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie heeft mevrouw Linda van Duivenbode aangewezen. Beide personen zullen de tijdelijke inter-Ministeriele proJectgroep opzetten, waarbij in die projectgroep de activiteiten ingevuld zullen worden om te komen tot het opsteJlen van ruimtevaartwetgeving en ruimtevaartbeleid. Het Ministerie van WRP kan de onderstaande zaken als uitgangspunten in overweging nemen. Ais onderdeel van de internationale verplichtingen evenals om de nationale belangen te bergen is het noodzakeltik om ruimtevaartactivitelten vIa wetgevlng te reguleren. Het gaat dan am toestemming geven voor en monitoren van activiteiten van non-gouvemementele (private) partijen. Het doells om te komen tot regelgeving waarin een vergurlllingsplicht, met daaraan gekoppeld een vergunningenstelsel, is vastgelegd ten aanzien van de te onderscheiden activiteiten: •
Ontwikkelen en operationaliseren van een lruimtehaven'
23
,,
•
I
• Ondememen van (particuliere/non-gouvernementele) ruimtevaartactiviteiten zowel bemand als onbemand. De algemene uitgangspunten voor de regulering van ruimtevaartactiviteiten zijn: 1. Uitvoering geven aan de relevante bepalingen van de internationale ruimtevaartverdragen, i.h.b. het vereiste van toestemming voor en toezlcht op private rulmtevaartactivitelten. 2. Zo veer mogelljk waarborgen van de veiligheid, zowel van de deelnemers aan de activiteiten als van derden en de omgeving. 3. Als een land als lanceerstaat aansprakelijk wordt gesteld voor schade aan derden, dient het schadevergoedlng aan het desbetreffende land te betalen. Bij private ruimtevaartactiviteiten dient daaram de overheid bij de desbetreffende private partlj verhaal te kunnen halen. 4. Registratie van ruimtevoorwerpen. De bovenstaande algemene uitgangspunten zijn de hoofdlijnen WRA ~L De wet geldt aileen voor het gebied van het Koninkrijk In Europa (verder: :Nederland), d.w.z. betreft ruimtevaartactivltelten in/vanaf Nederland of op/vanafeeri Nedei"lalids schip of fuchtvaartuig (dus uitsluitend 'ratione loci', niet iratione personae' (Iaatste niet noodzakelijk op grond van verdragen; toezicht prob lematisch en risko voor te grote staatsaansprakefijkheid). Vergunningplicht voor ruimtevaartactiviteiten van private partljen, In welk Kader de nodige voorschriften kunnen worden apgelegd t.a .v. o.m. veiligheid, milieu en financiefezekerheid. De wet betreft activiteiten uitsluitend waar na lancering stu ring plaatsvindt vanaf Nederlands grondgebied (ofwe\ de kleine onbestuurbare cubesats e.d. zijn uitgesloten en daarmee niet vergunningsplichtig in Nl) De vergunninghouder moet een verzekering .afsfuiten om aansprakelijkheid vaor ruimtevaartactiviteiten afte dekken. Indien de Staat op grond van verdragsrecht aansprakelijk is en schadevergoe.ding moet beta len aaneen andere staat, kan het die verhalen op de vergunninghouder en de verzekeraar. D~e verzekering en het verhaafsrecht van de Nederlandse overheid betreffen maximaal het bedrag dat uredelUkerwijs" door verzekering kan worden gedekt.. De vergunninghouder heeft een zorgplicht bij calamiteiten de nodige maatregelen te nernen om nadelige gevolgen zo veef mogelijk te voorkomen, beperken of ongedaan te maken. Toezicht en handhaving: ten aanzien van de vergunningplicht gelden de algemeen gebruikelijke bevoegdheden en sancties, nJ. bestuursdwang en bestuurlijke boete. Er zijn een aantal a~ditionele aandachtspunten voor CUICI~ao: • Brede toepasbaarheid van de regelgeving: aanleldlng tot het opsteJlen van ruimtewetgeving is het initiatiefvan SXC. Dit IS 'reden zodanige regelgeving op te stellen dat activiteiten als die van SXC in elk gevaJ worden gedekt. Omdat oak andere partijen op Cura~ao ruimtevaartactiviteiten kunnen gaan ontplaoien is het van belang dat de regelgeving voldoende "breed" is om ook andere activiteiten dan die van SXC te kunnen dekken (bijv. lanceringen van satellieten). • Ruimtehaven: regelgeving!vergunningsplicht voor ontwikkelen en operatlonaliseren van een ruimtehaven (de Nlse regelgeving vDorziet hier niet In omdat lance ring vanuit Nederland niet aan deoide is).
24
T"
,:
• Bemande vluchten: dlt stelt specifieke eisen aan de regelgevingfvergunnil)gsplicht, zoals veiligheidsvoorschriften ten aanzien van piJoten en passagiers; voorschriften ten aanzien van de terugkeer (rekening dient te worden gehouden niet aileen met het lanceren van ruimtevoorwerpen, maar ook met het (Iaten) terugkeren vanuit de ruimte naar de aarde). Verder dient te worden bepaa/d in hoeverre de bepalingen van het Reddingsverdrag (Astronautenverdrag) van toe passing zijn op piloten en passagiers van commerciele vluchten en of op dit vlak aanvullende voorzieningen dienen te worden geboden. Beleldskeuzes Cura!;ao Bij de opstelling van regelgeving om bemande' ruimtevluchten vanaf Cura!;ao mogeliJk te maken zullen nag veel vragen over de verdere vormgeving aaride cirde komen die de nodige beleidskeuzes vergen. In het algemeen is daarbij van belang of de overheld voorop stelt commerclele ruimtevaartactiviteiten testir'nLlleren of dat de overheid volstaat met het vastStellen van de wetgeving die noodzakelijkis vanuit de optiek van binnenlands bestuur (veiligheid, milieu etc.) en van Jriterriationale verplichtingen ,'. (ruimteverdragen). 1. hoe ver dient de verzekeringsplicht van de vergunninghouder te gaan (geen maximum; een nominaal bed rag als maximum; een "kwalitatief' maximum zoals in deWRA NL) 2. welke garanties worden geuitt ten aanzien van de technische kwaiiteiten van het ruimtevaartuig (dient de vergunninghouder aan te tonen dat dit "state of the art" is; dient het te gaan am een voor bemande ruimtevluchten gecertificeerd voertuig; worden bepaalde concrete veiligheidsvoorzieningen geuit etc.) 3. gelden aileen eisen voor de vergunnlnghouder of oak voor een Ingehuurd bedrijf - indien de vergunn!nghouder de ruimtell
25
Cura~ao is dus juridlsch niet mogelijk.
Wei kan de WRA NL worden "opgewaardeerd" tot een Rijkswet die voor het hele koninkrljk geldt, althans die landen binnen het Koninkrijk die rulmtevaartactiviteiten willen toestaan. Daarbij zouden dan in elk gevar de nodige bepalingen ten aanzien van bemande ruimtevluchten in de rijkswet moeten worden opgenomen. Het Jigt voor de hand dat een uitwerking van bepaalde aspecten, bijvoorbeeld inzake bemande vluchten vanaf Cura~ao, in nadere regelgeving plaatsvindt, zoals een landsverordening of een algemene maatrege[ van rijksbestuur: Indien wordt gekozen v~~r regelgeving van Curar;:ao ligt het in de rede de regulering op het niveau van een verordening te doen, gelet op het bestuurlijke en economische belang van de ruimtevaartactiviteiten ende verdragsrechtelijke aspecten. Dit laat de mogelijkheid in lagere regelgeving bepaalde aspecten uit te werken. Zo bezlen gaat het om een keuze tussen de wetgevingsinstrumenten van een rijkswet en een landsverordening. Deze opties worden hieronder vergeleken: '[Nadelen : Rijkswet
: De verschiHende ; In ~ keer worrlen . Vereist afstemming met en . : land en binnen het : ruimtevaartactiviteiten en ; instemmingvan vier ! Koninkrijk leveren . internationale verplichtingen ~ parlementen (NL, Curar;:ao, , elk een bijdrage, i geregeld vaar het hele : Aruba, St Maarten) en tijd van · mede afhankelijk : antwerp tot implementatie : Koninkrijk (waarbij ; van be lang en ; desgewenst voer bv. Aruba ~ kan daardoor langer ztjn. capaciteit. Het ligt ! kan worden bepaald dat ~aar : · voar de hand dat geen ruimtevaartactiviteiten . het Ministerie van i kunnen plaa .svlnden) EL&I een trekkersreli ConsistentJe binnen het · heeft al zal ve~r de ! Koninkrijk.
; specifiek CUJ(lCClose I
· aspecten de nodige '
! inbreng vanuit
,
!
....••... __ .
: ~ur.~!.~.o. nodig ziJ!1.
~._ .. _
. ....
. .. . . .. .• .•..•.
i Landsverordening; Cura~ao stelt haar . Curar;:ao heeft de regie: elgen Hiermee wordt niet een . . eJgen regelgeving : wetgeving op maat gemaakt afdoende afdekking van de verdragsverplichtingen voor ! naar eigen wensen en : op, waarbij het · Ministerie van EL&I : omstandigheden. Daarbij kan Aruba en Sint Maarten : een (bescheiden) I de NLse wetgeving als . gerealiseerd. Nederland dient Indirect te waarborgen Het is bijdrage zal kunnen i uitgangspunt fu.ngeren. :I leveren. voor Nederland al~ land blnnen het Koninkrijk lastiger om te waarborgen dat het kaninkrijk voldoet aan zUn intem_ationale verpllchtingen.
I
3.2
FlnonciiHe betrokkenheid
26
•
I
I 1. 1
I
I
Op 24 Juli 2010 Is tussen CAH en SXC BV een Letter of Intent overeengekomen waarin werd geregeld c.q. aangekondigd a. de financiering van USD 40.000 voor de Ruimtevaartwetgevingsstudie van prof Frans von der Dunk; b. de financiering van USD 250.000 voor de initiele MOU met XCOR en USD 100.000 voor gereJateerde kosten en c. een vervolg financiering van USD 4.000.000 - 4.500.000 voor het gehele SXC project.
Op 24 september 2010 is een Investm~nt Agreement tussen CAH en SXC BV overeengekomen, waarin de USD 350.000 daadwerkelijk aan SXC BV beschikbaar is gesteld. In deze overeenkomst is geregeld dat deze lening binnen 6 maanden dient te worden omgezet in een aandelenovereenkomst met de op te richten SXC NV. CAH heeft het recht op de voordracht en benoeming van een commissaris positie in de SXC NV. De continuering van deze positie in de toekomst is gekoppeld aan het beschikbaar kOO1en van de in het vooruitzicht gestelde USD 4.500.000 vervolginvestering van CAH NV. SXC dient vooruitlopende op de aandelenovereenkomst over belangrijke ontwikkelingen CAH NV te informeren. SXC heeft vervolgens vanaf oktober 2010 blj de regering en bij CAH aangedrongen op de in de mogelijke restfinanciering. Met name was er spoed in verband. met een (aan)betaling van USD 2,5 miljoen aan XCOR die aanvankeJijk per december 2010 en later per juni 2011 voldaan moest worden. De acute urgentie van de beta ling aan XCOR van USD 2,5 miljoen verviel toen SXC een tussenstap maakte in de onderhandelingen met XCOR en eerst een exclusiviteitovereenkornst aanging in ruil voor betaling van USD 250.000. Dit bedrag is opgebracht door een van de nieuwe partners in SXC, de heer Mol. SXC doet nog immer een beroep op de in de LOI besproken financiering van USD 4-4,5 miljoen dollar. Vraagstukken die zich hierbij voordoen zijn: - wat is de status van de LOI en de Investment Agreement, met betrekking tot het omzetten van de achtergestelde lening van USD 350.000 in aandelen en het aanwijzen van een lid van de Raad van Commissarissen van SXC NV en in hoeverre SXC daaraan juridische rechten kan ontlenen op de resterende financiering - wat wordt er geregeld (en wat is wenselijk) inzake zeggenschap 'van CAH in de rechtspersoon die door SXC is opgerichtals tegenprestatie voor de USD 390.000 die reeds is verstrekt aan SXC.
27
I
o I
.
I
o
I
- Als er zeggenschap komt, in welke van de drie geplande entiteiten zou die moeten worden georganiseerd. Het voorstel van de taskforce is dat zeggenschap wordt verkregen in aile juridische entiteiten die in het kadervan het project relevant bfijken. - De reeds verstrekte USD 390.000 zijn verstrekt zander zekerheden. lin welke vorm zou de aanvullende bijdrage van USD 4-4,5 miljoen moeten plaatsvinden: als deelname, of als lenlng, en zo ja, onder welke garanties of zekerstellingen. En wordt die via CAH verstrekt of (mede) door een andere overheidsentfteit,
3.3 Faciliterende betrokkeQheid De overheid moet investeerders zoveel als mogelijk bijstaan, hen aangeven wat de mogelijkheden zijn en welke procedures gevolgd moeteri worden. Daarnaast zijn er (fiscale) facilrteiten beschikbaar voor investeerders. )n dlt geval zljn ook overheidsentiteiten (zoals cAH) heel direct betrokkenen is medewerking , ,
van de overheid vereist om dlt project in wetstechnische en fysieke zin te realiseren. Het gaat qua facilitering am uiteenlopende vraagstukken als: o Welke entiteit wordt belast met de centrale coordinatie van de verschillende vraagstukken die bij dit project spelen. In eerste instantie gaat het in deze fase am wetgevingsaspecten, en vragen rond financiering, maar aJ spoedig spelen er ook zaken zoals belastingfaclliteiten, het creeren van de benodigde fysieke faciliteiten op de airport, en tevens zijn er marketing- en educatieve aspecten.
3.4 Educatieve betrokkenheid Een van de mogellJk positieve spin offs van dit project voor de Cura~ose gemeenschap 'is het gebruik maken van de educatieve mogelijkheden die een Space Port op Cura~ao biedt. Schoolbezoeken IIggen voor de hand, maar oak kunnen scholieren worden gestimuleerd voorstellen te maken voor wetenschappelijke experimenten aan boord van het ruimtevaartuig. In algemene zin zal er bredere interesse ontstaan voor aan ruimtevaart gerelateerde zaken en kunnen jongeren worden gestimuleerd om hoogwaardige studies te volgen op dlt gebied. Vraagstukken die hierbij spelen zijn: a Hoe creeren we een optimaai-educatief effect van een Space" Port project op Curafao o Hoe stimuleren we de belangstelling onder jongeren o Hoe structureren we het educatieve element o Wil de overhefd op 1 september 20ll-zoals voorgesteld doorSXC een samenwerkingsovereenkomst sluiten op het gebied van educatie met $XC.
T
"
~
1
\
3.5 Marketing en promotie Een project als dit heeft een grote potentie qua internatlonale promotie van Cura~ao. Het spreekt enorm tot de verbeelding als een klein land als Cura~ao zich ontwikkelt tot een centrum voor commerciele ruimtevaart. Oak kan het leiden tot een brede spin off qua toerisme, als we erin slagen om niet aileen deelnemers en hun directe famllie aan te trekken V<;lOr de Space Port, maar de Space Port en met name de Space Experience uit te bouwen tot een toeristische attractie. In de verschlilende fases moet op adequate wijze worden amgegaan met de marketing en promotie activitelten. Vraagstukken die hierbij spelen zjjn onder meer: o Welke rolls er voor de promotie van en door Cura~ao in dit project o Wie is financleel betrokken bij de promotie activiteiten en over welke partijen worden de kosten verdeeld? o Welke promotionele rechten kan Cui-a~ao ontlenen aan het feit dat CAH tot nu toe een cruciale en substantiele financiele injectie heeft gedaan in SXC. o Als Cura~ao nch nu al in deze fase teveel promoot als toekomstige Spaceport is er een afbreukrisico in het geval het project mislukt. o Hoe wordt in de marketing en promotie samengewerkt met SXC en op welke wijze wordt onafhankelijk van elkaar geopereerd o In hoeverre mag SXC zich beroepen op hetfeit dat.er 'steun' Is van de Cura~aose overheid voor dit project.
29
4. Risko analyse van bet project op diverse aspecten Er zijn verschiJlende risico's aan het project die onderscheiden kunnen worden in de volgende categorieen: •
Financieel
•
Juridisch
•
Technisch
•
Commerci1He/marketing aspecten
4.1 Financiele risico's F"F.":''&:-
..
'~: -----~~.--.'~' J~I.-.~,~"""7,'""'~~~ ' l -V""~-~--.--"-'--(:--'-"'''''''''''~ ~~ :-
f'ld11!.-~},.-:.
' . ' " 'f1-':.'ffi~-,~> '~',
'·"1.r.XI~!
".:~""
,Ie h;.-lh.l£:;.m9
,',
,.... -;:..-.."' .....~
:', :,,::. ': ,'.~.', . . ," :. .- C,;
~L'~_~~'~:~ _r~~~_.~~~~t~~~~~~·~~i ~J..:~~.~.:--~~~~~.::'~:~~'_': ~'~ __.~~~-~'~~. ~ De kans dat XCOR nlet
Medium
. Hoog
XCOR is de laatste investeringen aan
aan zijn tina ncieHe
het afronden voor de ontwikkeling van
verplichtingen kan
de Lynx Mk II en zal hierna geen
voldoen
investeringen meer toelaten. Op het moment dat tie laatste ronde van betaHngen succesvol is afgerond zal de 'kans' worden gewijzigd naar 'Iaag',
De kans dat de
Medium
Hoog
SXC zal zijn product moeten
opbrengsten van de
diversificeren am de afhankelijkheid
particuliere
van de particuliere ruimtetoerlsme
toeristenmarkt njet de
markt te verlagen.
beoogde verwachtingen waarmaakt
SXC zal de ruimtehaven (space experience center) en exploiteren van de REM mlssles moeten onderzoeken en ontwikkelen. Als het SXC lukt am zijn producten te dlversifieren za i het 'risico' dat SXC zijn flnanciele verpJlchtingen niet kan voldoen worden verlaagd.
30
.1
I
~
'1
~1
4.3 Technische fisico's ~-:----
; f;sfo'l(ir~' :
-,c
-
"
-----.,;-"""'-r" I. ::<':;!Ii!:~
----~~,----- --.---~"--."- _:__.---_
- --; If","
lFEiDWg
'!
:, l~tt.ffJ.tfG :
'
- - - - - -.. ......... ..- ~
.
"
I
__·__ .l~L. __~_~'_ _.. ~"~__ ~. :_ . __________ ..__ ' De motor is een essentiele fa ctor voor Medium Hoog
~_':M_A.••_ _ _ ~J.-,"--
De kans dat XCOR niet
. j,
succesvol Lynx Mk "
de Lynx. De raket motor is al in een
kan voltooien en
ver stadium van ontwikkeling, TRL 9.
afleveren De rest van het ontwerp is in een minder ver ontwlkkeld stadium, maar is al bruikbaar en is al eens e erder gebruikt. (X-iS) '. Betalingen aan XCOR zljn verbonden aan de mijlpalen in de ontwi kkeling van het programma, welke b ereikt moeten zijn voordat een beta ling plaatsvindt.
4.4 CommerciiHe/marketing risko's
Afbreukrisico imago Cura~o
als project
Medium
Medium
De mate van (knoele) promotie doseren aan de
mlslukt en veer
hand van,gefaseerde
promotie is gemaakt in
realisatieka ns.
toekomstige spaceport.
32
Jot, '
.1' .,
r
,I
5. Afwegingen van de regering Er dient in aanmerking te worden genomen dat: A. SXC zich ten doel stel om met de SXC Space Line First to Market te zijn buiten de VS en va naf 2014 ruimtevluchten te maken met niet-ruimtevaarders vanaf het grondgebied van Cura~ao. B. De vluchten zijn zowel bestemd voor passagiers als voor wetenschappelijk onderzoek als het plaatsen van satellieten in een baan rond de aarde; C. De rulmtevluchten kunnen mogelijk een waa rdevolle bijdrage leveren aan de commercialisering van de ruimtevaart ten dienste van de welvaart en welzijn in het algemeen en onderzoek en wetenschap·in de ruimte aan zaken als onderwijs en bescherming van het milieu op aarde in het bijzonder. D. De geografische ligging van Curacao [n het Caribische gebied in de dlrecte nabijheid van de Noord- en Zuid-Amerika en het beschikbare luchtruim als het vllegveld Hato International zijn hiertoe zeer geschikt. E. De irifrastructuur van Curacao is voor het ontvangen van zowel hoogwaardig als massa toerisme een belangrijke p;)ler voor de Cura~aose economle. F. De infrastructuur van Cura~ao ter ondersteuning van de aan het project gelleerde onderwijs, onderzoek en wetenschap biedt een goede basis. G. De vluchten vanaf 2014 en ook in de aanloop daar naar toe, de zichtbaarheid en zgn. Branding van Cura.;ao zullen een krachtige wereldwljde impuls geven. H. $XC zich na de start van de ruimtevluchten In 2014 wll gaan richten op de ontwikk~ir\g van het spaceport faciliteiten dat tevens zal worden ingericht als Space Experience Center voor massatoerisme en educatie en onderzoek.
J. SXC samenwerking zoekt bij de uitvoering van het project door middel van het aangaan van samenwerkingsovereenkomst met partners en stakeholders, zowel lokaal als intemationaal, die te kennen hebben gegeven het project strategisch, financ[eel en commercleel te willen ondersteunen, bijvoorbeeld CAH, CAP en KLM. .
J. CAH een LOI d.d. 21 juli heeft ondertekend met SXC en een intentie heeft weergegevenn het project financieel te ondersteunen met USD 4 - 4,5 miljoen. K. De financiele ondersteuning van CAH eerst zal moeten worden beoordeeld door een gemengde Taskforce ingeste[d door de overheid.
L. CAH vooruitlopend op de uitkomst van de Taskforce met SXC een Investment Agreement d.d. 26 september 2010 heeftafgesloten voor een achtergestelde lening van USD 350.000. M. Dat in de Investment Agreement is opgenomen dat de achtergestelde lening binnen 6 maanden na de oprichting van SXC NV zoU worden geconverteerd naar aandelen SXC NV. Deze termijn is inmiddels verlopen.Een taskforce Spaceport middels het Landbesluit d.d. 5 januari 2011 (nummer 11/0083) is aangesteld. N. De opdracht conform het Landsbeslult d.d. 5 januari 2011 (nummer 11/0083) geeft de Taskforce Spaceport de voigende taak: {1} de monitoring en evaluatie van handelingen en
33
rechtshandelingen in de rulmste zln des woords, verband houdende met het project bekend als "Spaceport" en (2) een beoordeling geven van de financiele haalbaarheid van het project.
34
4.2 Juridische risico's
,
~
.
----~
i J.ill.l®.
---:---
-~"--~----~"---'f
'.
'.}:.t,;y,,"
....-~---
il j'fiO}~(';'~
--
r-~--"'-
~,-----'
: ;~i~twJ1r;-
L_~ __ ~ ... _:_~ _____ . :,--" _~. '.;.:~'_'__j~-_~ __ ~ ___ !~ '._~ ~ ___ .. De
kans
van
negatieve
een
Medium
Hoog
ITAR
,
-
_._ -'_... _.
-----
"
_."
~~-,--"
'
_
~.
"-
.. _ _'
De kans op de ITAR vergunning kan nlet
goed worden beoordeeld, omdat er geen
vergunning.
voorbeelden zijn geweest in het verleden van gelijksoortige vergunningen. Daardoor is het 'risico' beoordeeld als 'medium'. Ingeval van een negatlef advies zullen aile betalingen, exc/. de ie, worden teruggesto rt. De le beta ling kan worden terugverdiend door de ver~oop van de productie slot, welke wordt geschat op S0-8:J% van de huidige waarde (USD 2.5 miIJllen). Ingeval van een succesvolle verkoop in combinatie met de toezegging op financiele garanties van SXC, wordt het 'risico' op laag Ingeschat.
De kans dat er geen
Medium
Hoog
Voldoende juridische randv')orwaarden
correcte legale
moeten beschikbaar gemaillkl worden door
structuur is aan het
de regeringvan Cura!;ao.
begin van de operatie. Voldoende informatie moet beschikbaar gemaakt worden aan de regering van Cura~ao.
Als ervoldoende Informatie en middelen op tijd beschikbaar zijn, zal het 'risico' gewijzigd worden naar 'Iaag'.
31
, , 'J"
.,..... ! (
I
6. Aanbevelingen De Taskforce heeft verschillende aanbevelingen aan het project die in de volgende categorieen zijn onderverdeeld: • • • •
Finaricieel Juridisch Technisch Commerciele/marketing aspecten
\
6.1 Financieef
Investeringsovereenkomst SXC - CAH - Aanbeveling van de Taskforce is om de achtergestelde lening van USD 350.000 niet om te zetten in een participatie in SXC NV (de holding voor de drie entiteiten Space Line, Space Port en Space Experience). Er dienen onderhandelingen te worden gestart om de voorwaarden van de achtergesteJde lening te heronderhandelen. (zie sectie 2.4.6) InvesteringsovereenkomstSXC- CAH - Nagaan welke invloed het njet doen van de vervolginvestering van USD 4,5 miljoen heeft op deafspraken overeengekomen in de Investment Agreement van 24 september 2010. (zie sectie 3.2) FinancHile Toetsing - De financiE!le toezegging dOOf CAH voor 4-4,5 miljoen dollar dlent getoetst te worden door het Ministerie van Financien am eventuele implicaties voor de (toekomstige) begroting(en) te onderkennen. (zie sectie 3.2) LOI SXC - CAH - Er zal in dit kader moeten worden nagegaan op welke manier wortit omgegaan met de toezegging van CAH bij een fasegewijze realisatie van het project. (zie sectie 2.4.6) Toezegging LOI - De mogelijke toezegging om USD 4 - 4,5 In het project van sxc te investeren kan wellicht ook worden beschouwd als het financieren van onderdelen rondom het SXC project, bljvoorbeeld infrastructuur en non-cash outflow financiering van fees aan overheid. Dit dlenst nader te worden onderzocht en uitgewerkt in voorstellen en besproken met SXC. Karakter van Investering - Een investering in de infrastructuur van de Space Port lfgt meer in lijn der activiteiten van CAH 'in vergelijking met een investering in de Space Line. Enerzijds wil CAH als projectinitiator optreden. Anderzijds betekent dat niet dat zij de rol van de projectinitiatiefnemers of 'venture capital' verstrekker zal ovememen. In reguliere financieringstructuren dienen de projectinitiatiefnemers en hun partners hun participatiedeel inte brengen voordat de meer preferente deelnemers hun inbreng verrichten. (zle sectie 2.4.6) SXC Space Line - Het financieren van de SXC Space Line dient niet het algemeen belang van Cura~o, maar in directe zin slechts het (commerdele) belang van de lnitiatiefnemers . Andere Space Lines zouden ook een beroep kunnen doen op directe steun van de overheir;l, hetgeen een ongewenst precedent schept.
35
·
\
\
""
SXC Space Port -Indien wordt besloten om verder in het ontwikkeJen van Curacao als Space Port te investeren, is de aanbeveling is om genoemde investeringte doen ten bate van Curacao aJs Space Port, omdat dit alsdan een concrete investering met concrete waarde voar Cura~aa zou kunnen vertegenwoordigen .. Deze investering komt dan ook ten bate van moge!ijk andere gei'nteresseerde Space Lines die Cura~o als basis voor commercieJe ruimtevaart willen gebruiken. Steun Land Cura~ao - De steun van het land Cura~ao aan het project kan worden vastgelegd d.m.v. een protocol met sxc. {zie sectle 3.5 en bijlage} Herlocatie project- Het is aan te bevelen op directe opeisbaarheid van de leningte kunnen verlangen op hetmoment dat SXC uitwJjkt naar een locatie buiten Cura~o. CAP- Bij onderhandelingen met SXC dient er rekening te worden gehouden met"het felt dat SXC een samenwerkingsovereenkomst met CAP heeft ondertekend waarbij CAP de komende jaren voor USD 1,5 miljoen aan diensten en voorzieningen levert aan het project van SXc. (zie sectie 2.4.7)
6.2 ,: '.uidisch ICAO-verdrag - Er dient na te worden gegaan of de reguliere ICAO verdragen van toepassing zijn op commerciele ruimtevaart. Er dient vanuit Cural;Clo een stand punt te worden ingenomen en een aanbevelingsbeslissing te worden voorbereidt om een beslissing uit te lokken, dit kan via de projectgroep die reeds vi~ het Ministerie van WRP is ingericht. (zie sectie 3.1.2) Ruimtewetgeving - Er dlent een keuze te worden gemaakt tussen het vastleggen van de ruimtewetgeving in een Rijkswet of een Landsverordering. (zie sectie 3.1.4) Autoriteit Ruimtewetgeving -In het advies van het Ministerie van WRP dient een aanbeveling te komen m.b.t. het aanwijzen van een (nieuwe) entiteit waarin de ruimtevaartwetgeving wordt gewaarborgd (zie sectie 3.1.3). Concessie Spaceport - De mogelijkheid om een aparte concessie voor de ruimtevaart activiteiten op Cura~ao International Airport zal moeten worden nagegaan. Tevens zal een inschatting moeten worden gemaakt welke lnkomsten kunnen worden gegenereerd door het ultgeven van deze concessie in termen van bijvoorbeeld Passengers Facility Tax. Ticketverkoop SXC - SXC is gestart met de verkoop van tickets. Er za! moeten worden nagegaan of door de verkoop een vervoerspJicht voor SXC ontstaat. Za, ja welke mogellJke implicatie heeft dit voor Overheid / CAH als (financiele) partner in het project. {zie sectIe 2.1} .
6.3 Technisch
Bouw Spaceport - Er dient te worden nagegaan of de huidige DOMA met CAP en de overeenkomt met FOL beletsels en/of beperklngen oplegt met betrekking tot de bouw van spaceport faciliteiten~ En er moet worden migegaan of spaceport facilitelten zijn opgenomen in het huidige ~asterplan van Cura~ao International Airport (zie sectie 2.2)
36
I
~(~
(r., t
"',1
6.4 CommerciiHe/marketIng ospecten
Afhankelijkheid Deelprojecten - Er dient een inschatting te worden gemaakt op de onderllnge afhankelijkheid van de verschillende deelprojecten om de duurzaamheid van de afhankelijke deelprojecten en het algehele project te beoordelen~ Wat is bijvoorbeeid de te verwachten toegevoegde waarde van een Space port als de Space Experience niet zou doorgaan. (zie sectie 2) Wet Lease Overeenkomst- Het is de verwachtlng dat in de wet lease overeenkomst zaJ worden bepaald dat SXC gedurende de eerste 2 jaar een aantal maanden per jaar een toesteJ van XCOR naar Curar;:ao gaat halen. De Invloed van het feit dat SXC paar maanden per jaar vluchten zal uitvoeren op de overige deelprojecten dient te worden nagegaan bijvoorbeeld bezetting spaceport faciliteiten en invloed op bezoekersaantallen space experience. (zie sectie .2.4.4) Exploitatie Spaceport - Er dient te worden overeengekomendat het gebruik van een eventuele spaceport niet voor exclusief gebruik van de SXC Spaceline kan zijn. (zie sectie 2.2) EdLCc:atieve context-AanbeveJing is om afstemming te laten plaatsvinden met lokale onderwijsinstellingen (basis-, voortgezet-, universitair onderwijs) om de meerwaarde van een dergelijk traject voar de lakale educatie te kunnen waarborgen. Stuurgraep - De aanbeveling is am een stuurgroep met gemengde en eventueel wisselende deelnemers aan te stellen welke de centrale co6rdinatie van de verschillende vraagstukken voar de overheid op zich kan nemen. (zle sectie 3.3) UvC - Om een mogelUke positieve spin-off en het wetenschappelijke aspect van het project t;, kunnen waarborgen is de aanbeveling om de University ofCura~o (UvC) deel te laten
nerr.en aan de stuurgroep. (zie sectie 3.4) Promotie - De mate van (formele) promotie moet gedoseerd worden aan de hand van de gefaseerde realisatiekans om mogelijk afbreukrislco aan het imago van Cura~o te voorkomen. Daarnaast dient het project door het Land Cura~o in een breed kader gepromoot worden d.w.z. op het niveau van ruimtereisfaciliteiten i.p.v. respectievelijke spacelines. (zie sectie 3.5) CTB - CTB zitting laten nernen in de stuurgroep o'm de promotionele kansen voor CLlra~o omtrent het project zo goed rnogelijk te benutten. (zie sectie 35)
37
a.
From: Aerospace Summit <
[email protected]> Date: 2011/10/13 Subject: News release: Abu Dhabi to host global aerospace leaders at industry Summit in April 2012 To:
[email protected]
GLOBAL AEROSPACE SUMMIT 2012 PUTS ABU DHABI AT FOREFRONT OF AVIATION, SPACE AND AEROSPACE INDUSTRIES Platform for crOSS-industry thought leadership to fast track development and future growth strategies ABU DHABI, UNITED ARAB EMIRATES, 26 SEPTEMBER 2011: CEOs from the world's leading airlines, aircraft manufacturers, satellite companies, and aerospace aSSOciations, as well as heads of the world's most prominent aerospace teaching and research facilities, will come together at the inaugural Global Aerospace Summit for four days of strategic level discussions, closed-door debates, networking, and site visits. Hosted by Mubadala Aerospace, in partnership with Abu Dhabi Airports Company (ADAC) and AI Yah Satellite Communications Company (Yahsat), the Global Aerospace Summit will take place 16-19 April 2012. The Summit is an exdusive, invitation only, international forum bringing together international and regional senior executives from across the aerospace, aviation and space sectors for a four day event that will promote cross industry thought leadership and discuss future growth strategies. The format combines two days of high level debate-led discussions on aerospace, aviation and space, followed by two days of field trips to aerospace and aviation facilities. There will also be dosed door discussions, a private procurement meeting programme, and a careers development programme targeting vocational and professional development. "We believe that this inaugural event will continue over time to become a cornerstone meeting for industry leaders within the global calendar," said Homaid AI Shemmari, Executive Director of Mubadala Aerospace. "The decision to create and hold a global aerospace summit in Abu Dhabi demonstrates the growing importance of the Gulf Region to the industry as a whole, but also reflects the need for a dedicated, high level forum focused on the future of the overall aerospace industry. There is already significant interest in the Summit from industry leaders such as Airbus, Boeing, Emirates, Etihad, and The Engine Alliance, which underpins the decision to hold such an important Summit in the United Arab Emirates." Arab countries are expected to spend over US$100 billion on infrastructure development and US$200 billion on the purchase of new aircraft over the next 15 years. Chief among these are developments in the United Arab Emirates, which focus on using the region's central location as a transfer point for passengers traveling between Europe, Asia and Africa. Along with China and India, the Middle East is one of the top three fastest growing aviation markets. Scheduled travel is expected to rise 4.6 % per year to 2025, global air cargo capacity is expected to triple overthe next twenty years compared to 2009 levels, growing at 5.9 % annually, and the private plane business maintaining healthy sales in the region .
I
