XX
BIKE & TREKKING
T E S T
Fitnessbikes
(r)echte racers Wel snel, niet veeleisend FOCUS Planet 1.0 JAN JANSSEN Nemo KOGA Road Champ STEVENS Strada 900
TEKST: LARS VAN DER WANSEM FOTOGRAFIE: JORIS LUGTIGHEID
Als je in de markt bent voor een snelle fiets, maar een racefiets eigenlijk net iets te sportief vindt, dan zou een fitnessbike een goede uitkomst kunnen zijn. Ook lekker vlot, maar met meer mogelijkheden. We hebben met vier modellen gereden. ‘Racefiets’. De naam zegt het al: een fiets die is gemaakt om mee te racen. En dat is niet ieders ding. Het mag best snel gaan, maar het nerveuze rijgedrag en die diepe zit, dat is soms een stap te ver als je gewoon lekker wilt sporten. Maar er is een alternatief voor nietracers: de fitnessbike. Kort door de bocht een racefiets met een recht stuur. In Nederland krijgen deze veelzijdige fietsen onterecht weinig aandacht. Een goede reden om een aantal interessante modellen naast elkaar te zetten. Maar wat maakt een fitnessbike een fitnessbike? Duidelijk af te bakenen is het segment niet, maar dat maakt ook meteen dat er veel interprestaties zijn en dat je meer keuze hebt. En
dus een grote kans de jou op het lijf geschreven fiets te vinden. Een recht stuur hebben ze allemaal, schakelonderdelen en verzetten die van racefietsen komen overheersen ook. Maar smalle banden zijn niet meer de norm (zie kader). Wel blijven de fietsen (kaal) ruim onder de tien kilo, waardoor de maximale belasting voor bepakking beperkt is. Je moet fitnessfietsen dan ook niet verwarren met randonneurs. Eén ding is wel duidelijk: het blijven fietsen om mee te sporten, niet om gemoedelijk door de stad mee rijden. Voor deze test hebben we de Focus Planet 1.0, de Jan Janssen Nemo, de Koga RoadChamp en de Stevens Strada 900 gekregen. Kijk je snel, dan lijken de fietsen sterk op elkaar. Maar kijk een tweede keer en grote verschillen vallen op. Dat verschillende framematerialen gebruikt worden is niet zo speciaal. De Focus heeft een frame van oversized d carbon, de andere drie van aluminium. Wel gebruiken ze alle vier een carbon voorvork. >>
BANDEN Smal of breed? Hoewel bandenfabrikanten al ruim tien jaar roepen dat brede banden niet langzamer zijn, maar zelfs sneller, dringt dit besef maar langzaam door. Tekenend is dat profwielrenners inmiddels op minstens 25 mm brede banden rijden, waar wielertoeristen nog vasthouden aan 23 mm. De korte uitleg achter de lagere rolweerstand van brede banden is, dat bij gelijke bandenspanning de oppervlakte op de grond bij smalle en brede banden gelijk is. Bij een brede band deukt het karkas daardoor minder in. Dat indeuken kost energie en een brede band verbruikt dus minder energie. Het voordeel van lagere rolweerstand zou gebruikt kunnen worden om met lagere druk te gaan rijden en zo meer comfort te krijgen. Op slecht wegdek levert dat bovendien meer snelheid op, omdat de band zich beter kan plooien naar oneffenheden. Zo wordt de fiets minder afgeremd. Kijk hiervoor weer naar de profs, die bij een wedstrijd als Parijs - Roubaix zelfs met banden tot wel 35 mm rijden. Met luchtdrukken onder 6 bar. Het luchtweerstandnadeel van dikkere banden is nauwelijks j aan te tonen,, netzomin als ggewichtsnadeel. Het verhoogde comfort doet het rijplezier toenemen. Nog een voordeel van bredere banden is dat ze met sturen meer vertrouwen geven. Je durft daardoor harder door een bocht. IN DE PRAKTIJK Het nadeeel bij de fietsen in deze test is dat op de Koga met spaatborden geen bredere banden dan 25 mm gemoonteerd kunnen worden en dat ook op de Jan Janssen geen bredere banden. En hoew wel je duidelijk merkt dat de Focus en Steevens op slecht wegdek beter doorr blijven rollen is de luchtweerstannd van het geheel een dusdanig grotere factor dat je wat snelheid betreft geen verschil tussen de vier fietsen merkt. Maaar dus wel dat de Focus en de Stevens comfortabeler zijn.
BIKE & TREKKING
XX
T E S T
Fitnessbikes Ook de remsystemen zijn werelden van verschil. De Jan Janssen heeft d uitvoering ranke racefietsremhoeven, waar de Koga al een meer oversized monteert. Stevens vertrouwt op krachtige mountainbike V-brakes en de Focus is met z’n schijfremmen klaar voor de toekomst. Dan de banden: Jan Janssen en Koga gaan voor 25 mm racefietsbanden. Stevens monteert Schwalbe Marathons in 32 mm en de Focus heeft maar liefst 35 mm brede Continental Sport Contacts. Interessante verschillen Interessante verschillen, dus laten we daar wat dieper op ingaan. De Jan Janssen is feitelijk gewoon een racefiets met recht stuur. De korte wielbasis en de steile hoeken maken de Nemo in potentie een nerveus sportapparaat. Koga gaat al een stap verder. Hoewel het frame van de RoadChamp gebaseerd is op een racefietsframe, zijn er duidelijke verschillen. De achtervork is langer voor meer rechtuitstabiliteit en het frame is voorzien van nokjes voor dragers en spatborden. Alleen Stevens geeft zijn fitness-fiets echt een heel eigen frame mee. Naast een gemoedelijkere geometrie is er ook ruimte voor bredere banden en kunnen ook hier dragers en spatborden gemonteerd worden. Het carbon frame van de Focus komt
1
2
3
4
5
6
7
8
9
1. Comfortabel. De brede Continental banden rollen niet alleen licht, ze geven de Focus ook nog eens het nodige comfort.
4. Perfecte werking. De hogere prijs en het lage gewicht van de Stevens komen voor een groot deel van de sublieme Shimano Ultegra groep.
7. Krachtig. De goed te doseren schijfremmen op de Focus zijn nu al gemeengoed in de cyclocrosssport, maar komen ook op deze snelle fitnessbike goed tot hun recht.
2. Veelzijdig. Een triple geeft een fitnessbike of racefiets een veel breder inzetbereik. Op de Jan Janssen en de Koga zitten standaard drie kettingbladen aan de voorkant.
5. ‘Vorm volgt functie’ op de Focus. Met carbon kun je ‘vreemde’ vormen toepassen om tot een optimaal licht en stijf frame te komen en toch al je onderdelen te kunnen monteren. Zoals hier op de zitbuis.
8. Speelruimte. De hoge balhoofdbuis op de Stevens biedt ruimte om met de zithouding te spelen zonder dat afwijkende stuurpennen of stapels spacerss gemonteerd moeten worden.
3. ‘Designed and engineered in Hamburg.’ De Duitse ontwikkelaars van Stevens zijn zoals altijd weer goed doordacht bezig. En dat mag best op de bovenbuis vermeld worden.
XX
van een cyclo-crosser. Ten opzichte van racefietsen hebben die een iets langere wielbasis en een wat minder steile balhoofdhoek, wat samen voor een rustiger rij- en stuurgedrag zorgt. Maar de Planet 1.0 heeft ook de extreem lage balhoofdbuis van de crosser geërfd. Brede banden passen, maar nokjes voor dragers zoek je tevergeefs. Het verschil tussen aluminium en carbon frames in deze prijsklasse zit voor het grootste deel in gewicht. De aluminium frames zijn stijf genoeg en ook het comfort dat carbon zou hebben is niet merkbaar; met de haast even brede banden rijdt de aluminium net zo comfortabel als de carbon Focus. Blijft over een kleine halve kilo minder gewicht als voordeel voor carbon. Betere remmen voegen zeker wat toe. Je merkt op de Jan Janssen en de Koga al dat de traditionele racehoeven krachtiger zijn door de andere remhendels op de rechte sturen. Je zet met die grepen makkelijker meer kracht dan met de gecombineerde schakel-remgrepen van de racefiets. De Stevens doet hier met z'n V-brakes nog een flinke schep bovenop, maar zeker op hogere snelheid is de schijfrem van de Focus superieur. Niet alleen afdalingen neem je zo met meer vertrouwen, ook op het vlakke weet je dat je eerder tot stilstand komt. >>
BIKE & TREKKING
6. Compleet. Bij de uitrusting van de Koga hoort ook een zeer praktische zijstandaard.
9. Dikker past niet. Tussen standaard raceremhoeven zoals hier op de Jan Janssen passen vrijwel nooit bredere banden dan 25 mm.
Focus Planet 1.0
Specs en geometrie Prijs Maatt Info
€ 1.799,S/M/L/XL focus-bikes.com
Framemateriaal carbon Vorkk carbon Derailleurs SRAM Apex Verstellers SRAM X7 Remmen Tektro HDC-300 (schijf) Crankk FSA Gossamer (50/34) Cassette Sram Apex (11-32) Wielen Concept EX Stuur/-pen Concept EX Zadelpen Concept EX Banden Continental SportContact (35 mm) Gewicht compleett Zitbuis-/balhoofdhoekk Zit-/boven-/balhoofdbuis Achtervorkk Wielbasis
In plaats van een racefiets met een recht stuur uit te rusten, heeft Focus dat met een cyclocrossfiets gedaan. Dit levert een aantal voordelen op, zoals de langere achtervork en meer ruimte voor bredere banden. De crosser waarop de Planet 1.0 gebaseerd is, is een hardcoree wedstrijdfiets. De balhoofdbuis is zeer kort om een efficiënte, aanvallende zithouding te creëren. En in tegenstelling tot Koga monteert Focus geen verstelbare stuurpen. Je zit dan ook meteen zeer diep op de Focus, dieper zelfs dan op sommige racefietsen! Het carbon frame is flink oversizedd om zo stijf mogelijk te zijn. En dat merk je: klappen komen hard door. Aan de andere kant, als jij grote klappen aan de pedalen uitdeelt, dan knalt de Focus ook vooruit. Als een raket. Waar de wielerprofs ze nog niet mogen gebruiken, rijden de jongens en
Specs en geometrie Prijs Maatt Info Framemateriaal Vorkk Derailleurs Verstellers Remmen Crankk Cassette Naven/velgen Stuur/-pen Zadelpen Banden
9,7 kg 71º/73 º 560/555/125 mm 425 mm 1.018 mm
meiden in het veld al langer met schijfremmen. En Focus - als een van de leidende merken in de cross-wereld - past ze dus ook al toe. Daar profiteert de Planet 1.0 van. Het grote voordeel van schijfremmen is niet zozeer dat ze krachtiger zijn, maar ze zijn vooral beter te doseren. Zo gebruik je veel sneller meer remkracht, omdat je in je handen al voelt wat er onder je gebeurt. En met de snelheden die je met de Focus kunt halen, is het af en toe best lekker om goede remmen te hebben. De breedste banden in de test – Conti SportContact in 35 mm – zijn een uitkomst. Waar het frame hard is, dempen de banden. Door al het gemix met houdingen en onderdelen is de Planet 1.0 uiteindelijk vooral een comfortabele urbann racer geworden met veel controle over het stuur.
Jan Janssen Nemo
€ 1.099,46/48/51/54/56/58/60/62/65 cm janjansssen.nl aluminium carbon Shimano Tiagra Shimano Tiagra Shimano Tiagra Shimano Tiagra (50/40/30) Shimano Tiagra (11-28) Shimano 2200/Exal XR3 Ritchey Ritchey Schwalbe Durano (25 mm)
Gewicht compleett Zitbuis-/balhoofdhoekk Zit-/boven-/balhoofdbuis Achtervorkk Wielbasis
9,8 kg 73 º/73º 560/550/160 mm 408 mm 977 mm
De basis van de Jan Janssen Nemo is een raceframe. Voordeel: het model is maar liefst in negen verschillende maten te krijgen! Voor iedereen een juiste passing dus. Het kleurschema is geïnspireerd op de legendarische door oliemerk Gulf gesponsorde Le Mans racewagens. Mooi! Jan Janssen werkt uitsluitend met complete groepen en dus vindt je op de Nemo een complete Tiagra groep. Meer keuze is er niet als het gaat om de aandrijflijn en remmerij, maar via de online configurator kun je wel kiezen uit verschillende zadels, sturen, wielen en banden. ‘Onze’ Nemo heeft een breed, naar je toegebogen Ritchey stuur. Mountainbikers zal het vertrouwd aanvoelen, maar kom je van een racefiets, dan voelt het onnatuurlijk aan. En toch past dit stuur perfect bij de Nemo! Vanwege de racefiets-geometrie is
de Nemo een nogal nerveuze fiets. Wat heet: je hoeft maar opzij te kijken en deze flitser uit Hoogerheide gaat al die kant op. Het brede stuur doet het grootste deel van die nerveusheid teniet. Daardoor kun je de Jan Janssen precies plaatsen. Een ander aspect dat twee kanten heeft zijn de wielen; de strak gespaakte Exal velgen maken dat ze in geen enkel opzicht meegeven. Dat merk je bij sturen en aanzetten: je knalt vooruit als je op de pedalen gaat staan en met sturen is er geen moment vertraging. Maar daardoor is de Nemo ook hard. En de relatief smalle 25 mm Schwalbe banden kunnen schokken onvoldoende dempen. Een andere wielkeuze zal zeker helpen, maar dan nog blijft de Jan Janssen Nemo wat ’ie is: een racer met een recht stuur om lekker keihard mee te trappen.
BIKE & TREKKING
XX
Koga RoadChamp
highlight OV E R A L L
Specs en geometrie Prijs Maatt Info
€ 1.399,- (kaal)/1.598,- (aangekleed) 50/54/57/60/63 cm koga.n g l
Framemateriaal Vorkk Derailleurs (v/a) Verstellers Remmen Crankk Cassette Wielen Stuur/-pen Zadelpen Banden
6061 aluminium carbon Shimano Tiagra/105 Shimano Tiagra Shimano Shimano 105 (50/39/30) Shimano 105 (11-28) Shimano RS-11 Koga verstelbaar Koga Vredestein Fortezza (25 mm)
Gewicht compleet Zitbuis-/balhoofdhoekk Zit-/boven-/balhoofdbuis Achtervorkk Wielbasis
De naam zegt het eigenlijk helemaal: RoadChamp, kampioen van de weg. Vanwege de verlichting, drager, spatborden en zijstandaard valt de Koga meteen op. Dit pakket kun je voor €199,- bij de ‘kale’ fiets bestellen. Ga je voor puur sportief, dan houd je het op de standaard afmontage zonder toeters en bellen, maar als je de RoadChamp ook (of juist) voor woon-werk verkeer wilt inzetten, dan laat je die spullen natuurlijk meteen in Heerenveen monteren. Door de aankleding valt het niet op, maar vooral y Toch heeft Koga niet zomaar een de kale uitvoering van de RoadChamp is heel racy. raceframe uit het rek gepakt. De geometrie van de RoadChamp, met langere achtervork en iets vlakkere hoeken, is specifiek bedoeld voor het gebruik als fitnessbike. Helaas is, net als op de Focus, de balhoofdbuis nogal kort. Daar is op zich niets mis
Specs en geometrie Prijs Maatt Info
10,7 kg (9,4 kg ‘kaal’) 71º /73º 540/553/120 mm 420 mm 1.011 mm
mee, maar de verstelbare stuurpen die nodig is om het stuur omhoog te brengen, maakt het uiterlijk meteen minder sportief. Functioneel is het wel, want die stuurpen geeft een groot stelbereik in de zithouding; van diep voorover tot gemoedelijk rechtop. De sportievere houdingen passen het best bij het karakter van deze snelle Fries. Hij laat zich precies sturen, zonder de nerveusheid die kenmerkend is voor veel racefietsen. Je legt ’m makkelijk plat in de bocht. Onverwacht is ook de Koga behoorlijk comfortabel, wat voor een groot deel aan de soepele Vredestein banden toegeschreven kan worden. Wel jammer dat dikkere banden in combinatie met spatborden niet passen. De RoadChamp is een snelle allemansvriend en samen met de Stevens de meest veelzijdige fitness-fiets in deze test.
Stevens Strada 900
€ 1.630,48/52/55/58/61 stevensbikes.de
7005 aluminium Framemateriaal carbon Vorkk Shimano Ultegra Derailleurs Shimano SL-R780 Verstellers Shimano Deore XT Remmen Shimano Ultegra (50/34) Crankk Shimano Ultegra (11-28) Cassette Easton AXR Wielen Oxygen Scorpo Stuur/-pen Oxygen Scorpo Zadelpen Schwalbe Marathon Supreme (25 mm) Banden Gewicht compleet Zitbuis-/balhoofdhoekk Zit-/boven-/balhoofdbuis Achtervorkk Wielbasis
9,1 kg 72,5º/71º 575/576/190 mm 430 mm 1.064 mm
Stevens trok voor het maken van de Strada geen race- of cyclocrossframe van het schap, maar maakte een kader met een op het gebruiksdoel gerichte geometrie. Daarmee ontpopt deze Hamburger zich als de meest gemoedelijke fiets van het testquartet. Maar verwar gemoedelijk niet met langzaam! Ook met de Strada 900 kun je gerust met een groep wielrenners op stap. De hogere balhoofdbuis geeft je wel meer mogelijkheden om met de zithouding te spelen. Vanwege de lange wielbasis vergt het sturen iets meer inzet, maar gaat het rechtuit, dan is de Stevens een meester. Dit is een echte kilometervreter! En omdat je hier alle nokjes hebt en een stevig frame, kun je zelfs een reisfiets van de Strada maken. Overdrijf hier niet, maar tot vijftien kilo kan je gerust meenemen. Van de drie aluminium fitness-
XX
BIKE & TREKKING
fietsen in deze test betaal je voor de Strada het meest. Die investering vind je terug in de Shimano Ultegra schakelonderdelen. Misschien is de levensduur niet veel langer dan van goedkopere groepen, maar deze groep schakelt wel heerlijk soepel en vrijwel geluidloos, ook als je de pedalen aan het martelen bent. De Shimano XT V-brakes zijn geen schijfremmen, maar de remkracht en dosering staan duidelijk een niveau boven dat van de racefietsremhoeven. Juist als je met wat bagage wilt gaan rijden een welkome kwaliteit. Als je een écht sportieve fiets zoekt, dan hebben de andere drie een streepje voor. Dat zit dan vooral in hoe het sturen aanvoelt, sec qua snelheid komt de Strada niets tekort. Maar door zijn allrounde geometrie en doordachte afmontage is de Stevens de veelzijdigste fiets in dit quartet.
T E S T
Fitnessbikes
Inzetbereik De Koga laat zien wat er met fitnessbikes allemaal mogelijk is. Het extra pakket dat op de RoadChamp gemonteerd is kan af-fabriek geleverd worden. Het bestaat uit een lichte drager, batterijverlichting en spatborden. Eventueel kunnen ook alleen de spatborden geleverd worden. De Koga is zo opeens een heel stuk breder inzetbaar. Naast sportieve ritten kun je RoadChamp ook goed gebruiken voor woon-werk verkeer of zelfs op ‘snelle’ vakanties, waarbij je dan eerder van hotelletje naar hotelletje rijdt. Tien tot twaalf kilogram meenemen is het maximum. Vanwege het carbon frame kun je op de Focus geen drager monteren en het raceframe van de Jan Janssen laat de montage van een drager ook maar beperkt toe. De meer solide Stevens Strada kun je bijna omtoveren tot een lichtgewicht vakantiefiets, liefst met nog iets brede banden voor meer comfort. Die bredere banden maken ook dat je met de Focus en Stevens een stukje van de weg af kunt. Ook op schelpenpaden geven hun banden vertrouwen. Bovendien hebben ze goede lekbescherming. Maar deze vier modellen zijn in de eerste plaats zeer sportieve fietsen. Hoe sportief? Aansluiten bij een groep wielrenners zal geen enkel probleem zijn. Bij de Focus, Jan Janssen en Koga zit je in principe even diep als op een racefiets zou zitten met je handen op de remgrepen. Bij de Stevens moet je daarvoor even spelen met de stuurpen en eventueel een andere monteren. Je armen staan dan wel iets verder uit elkaar en dat beïnvloedt de aerodynamica. Bij echt hoge snelheden de kop overnemen is er dan ook niet zomaar bij, maar lekker meedraaien is geen probleem. Ook de brede banden zijn geen belemmering en mochten die al een aerodynamisch nadeel opleveren, dan valt dat nadeel in het niet bij de invloed die de zitpositie van de berijder uitoefent op het geheel. De verzetten zijn overgenomen van de racefiets waarbij de Duitse Focus en Stevens een compactt hebben: twee iets kleinere kettingbladen dus dan standaard racefietsen. Daar kun je in heuvelachtig terrein goed mee uit de voeten. De twee Nederlandse merken monteren een triple, dus drie bladen voor, waarmee het gehele bereik nog groter wordt, terwijl de onderlinge sprongen klein blijven. Gaan de fietsen dus mee de bergen in op vakantie, dan moet je voor de Focus en Stevens beter getraind zijn en anders toch de Jan Janssen of de Koga kiezen.
Mijn conclusie Lars van der Wansem, testrijder BIKE & trekking Een zitpositie is natuurlijk zeer persoonlijk, maar deze vier fitness-bikes bieden veel meer mogelijkheden om tot een meer comfortabele zithouding te komen dan racefietsen met gebogen stuur. Daarnaast geeft het rechte stuur meer controle en daarmee ook meer vertrouwen, een effect dat de betere remmen versterken. In snelheid doen ze niet veel onder voor echte racefietsen, maar ze zijn wel veelzijdiger, alhoewel dat per model verschilt. De Focus Planet 1.0 en de Jan Janssen Nemo zijn in de basis namelijk racers met alleen maar een iets minder extreme zithouding. Je koopt ze om vooral sportief bezig zijn. Alleen: voor dat type gebruik is de Jan Janssen minstens zo lekker als de Focus, maar wel 700 euro goedkoper. De Focus is nogal eenzijdig en daardoor relatief duur. De brede banden van deze koolstof Duitser zijn wel een uitkomst! De Koga RoadChamp en de Stevens Strada 900 laten zich veel breder inzetten, van meeknallen met wielrenners tot aan een licht bepakte vakantie aan toe. Kijk ik naar het totaalplaatje, dan is de Stevens de nummer één. Niet langzamer dan de rest, maar wel veelzijdiger. Goed doordacht, echt een top no-nonsense merk, dat eigenlijk te weinig waardering krijgt. Maar we testen hier fitnessfietsen. En als je kijkt naar toegankelijk maar sportief rijgedrag, dan heeft Koga de beste balans gevonden. De RoadChamp rijdt het lekkerst én is daarnaast bijna net zo allround als de Stevens Strada. Jammer alleen dat er geen bredere banden onder passen, dan was deze helemaal fiets af.
BIKE & TREKKING
XX
