Workshop Nierziekte en relatie Hoe intiem kun je nog zijn? Hoe kun je nog intiem zijn?

Workshop Nierziekte en relatie Hoe intiem kun je nog zijn?

Hoe kun je nog intiem zijn?

Hanneke Bolt Arts seksuoloog NVVS

Positieve invloed van seks op het welzijn van mensen  Lichamelijk: • Stress vermindering

• Goed ‘slaapmutsje’ • Vergroot lichamelijke fitheid • Goed voor imuunsysteem (lichamelijke afweer) • Pijnstiller Psychologisch: • Versterkt gevoelens van zelfbevestiging en positief zelfbeeld • Bescherming tegen gevoelens van somberheid en wanhoop

Sociaal • Goed voor de relatie

 Het is voor de veel mensen een lichtpuntje in de duisternis  Het is iets wat plezierig kan zijn

 Het geeft het leven ‘sjoege’ ‘sjeu’ ‘schwung’…  Het is net als pindakaas: gewoon lekker  Is dat wat het leven leuk kan maken

Kwaliteit van Leven

Goed dat jullie er zijn !!

Programma  Inhoudelijk deel  Seks? Biopsychosociaal model

 Invloed chronische ziekte op seksualiteit  Invloed nierziekte op seksualtieit  Tips en adviezen. Workshop deel:  Ontspanningsoefening  Synoniemenspel

 Stellingen  Complimenten geven en krijgen

Seks?

Seksualiteitbeslaat een groot terrein

 Gedrag:

strelen, zoenen , vrijen , elkaar bevredigen, gemeenschap hebben , masturberen

 Gevoelens:

opwinding, lust, intimiteit, vertrouwdheid, angst, liefde, verliefdheid, pijn, ontspanning

 Gedachten:

het is leuk, spannend, vies, fantasieën, het is een last

 Relationeel:

intimiteit , een band, iets wat exclusief is

 Voortplanting  Gevoelens: opwinding, lust, intimiteit, vertrouwdheid, angst,

Bio Psycho Sociaal model en dynamisch model

Lichaam

Geest

Context

Bio Psycho Sociaal model en dynamisch model

Lichaam

Geest

Context

Bio Psycho Sociaal model en dynamisch model

Lichaam

Geest

Context

Wat kunnen de problemen zijn?  Geen zin in vrijen, pijn bij het vrijen.  Erectie problemen, lubricatieproblemen, opwindingsproblemen, orgasmenproblemen.  Belevingsproblemen, seks voelt anders.  Aanpassingsproblemen. (Handicap/ Lichaamsbeleving)   Van lust tot last ( te moe).  Solo problemen  Verschil in behoefte

Oorzaken van seksuele problemen bij ziekte  Lichamelijk (Bio):  Uiterlijk, anatomie, pijnklachten, schade aan zenuwen, bloedvaten, hersenen, hormonen, aantasting van erogene zones, conditie, bijwerkingen van medicatie.  Negatieve gevoelens (Psycho):

 Frustratie, boosheid, verdriet, teveel willen vechten of juist te weinig, negatief zelfbeeld (en daar naar gedragen)  Relatie en omgeving (Sociaal):  Van partner naar verzorger. Afhankelijkheid. Partner soms meer angst en zorgen. Initiatief. Praktische problemen. Privacy. Financiele problemen.

Oorzakelijke factoren van seksuele problemen bij nierziekten

• Ad.1. Lichamelijk : direct en indirect. • Ad.2. Medicijngebruik en behandeling • Ad.3. Psychologisch • Ad.4. Maatschappelijk • Ad.5. Relationeel • Ad.6. Knellende normen

Ad. 1 Lichamelijke factoren: direct

 Neurologisch: perifere zenuwstoornissen (neuropathie) waardoor minder prikkeloverdracht (gevoelsstoornis)  Vasculair: bloedvaten, atherosclerose minder erectie en minder zwelling en minder vochtig worden (zwelvermogen neemt af), bloedarmoede (en dus vermoeidheid)  Hormonaal: afname van mannelijke en vrouwelijk hormonen (oestrogenen en testosteron) waardoor minder snel reactie op seksuele prikkels (in de hersenen) en conditie van huid/slijmvlies.

Ad. 1 Lichamelijke factoren: indirect  Vermoeidheid  Vermoeidheid

 Vermoeidheid  Misselijkheid  Jeuk, huid veranderingen  Pijn: neuropathie, pijnlijke littekens, gewrichtspijnen

Ad. 2 Medicijnen en behandeling

 Bijwerkingen: antidepressiva, bloeddrukverlagers (vooral β – blokkers), immuunsuppressiva (invloed op hormonen), angstremmers, pijnstiller, antipsychotica, cholesterolverlagers.  Gevolgen operatie/ingrepen: Littekens, beschadiging zenuwen, apparaten

 Onteigening van lichaam en geest door opnames en ziekte

Ad. 3 Psychologisch • • • • • •

Lichaamsbeleving, negatief zelfbeeld. Faalangst. Stress. / verwerking. Afscheid nemen/ acceptatie van verlies. Afhankelijkheid Vertrouwde manier van vrijen werkt niet meer, op zoek naar nieuwe manieren.

Ad. 4 Maatschappelijke factoren • Veranderingen: baan/ andere taken bv huishoudelijk/ studie. • Afhankelijk van collega’s, mantelzorg en anderen. • Verlies van vrienden, kennissen/ collega’s. • Ontspanning: hobby’s vakantie feestjes, etentjes buitenshuis

Ad. 5 Relationele Factoren • Relatie uit balans: evenwicht zoeken in: seksuele wensen/ verzorgen. • Verandering in taken rolpatroon. • Bezorgdheid/ overbezorgdheid/ ongelijkwaardigheid. • Evenwicht vinden in het zorgen voor jezelf en voor de ander. • Partner: Angst, afkeer, onwennigheid, verdriet. Ben ik minder aantrekkelijk?l

Ad. 6 Knellende normen

Man MAN

RA

24

HD n=22

PD n=21

Tx n=37

minder zin

9%

57%

60%

12%

erectiele disfunctie

17%

43%

25%

21%

4%

37%

12%

3%

orgasmeproblem en

LU MC

Vrouw VROUW

RA 25

HD

PD

Tx

11

10

27

Minder zin

76%

100%

67%

31%

opwindingsproblee m

40%

71%

50%

26%

8%

17%

50%

4%

dyspareunie

LU MC

En dan nu het goede nieuws:

Oplossingen  Communicatie met jezelf  Communicatie met je partner

 Communicatie de hulpverleners  Tips voor de vermoeidheid  Tips voor gebrek aan zin  Tips voor erectie en lubricatieproblemen  Tips voor praktische problemen  Tips voor pijn en jeuk en uiterlijk

Tip voor communicatie over seks  Kies een ontspannen moment om het onderwerp seks bespreekbaar te maken  Begin gewoon, ook al vind u het gek of raar om over zoiets intiems te praten  Bedenk dat uw gesprekspartner het misschien ook lastig vind  Geef uzelf de tijd om te wennen aan het praten over seks

 Neem de tijd om passende woorden te vinden  Wanneer u dichtklapt, zeg dat dan tegen uw partner  Stel vragen aan uw partner (open vragen)  Durf door te vragen als iets onduidelijk is  Controleer of wat u hoort van uw partner u goed begrepen heeft (bedoel je?)

Tips hoe om te gaan met vermoeidheid  Plan het vrijen wanneer je het minst vermoeid bent  Kijk of er taken geschrapt kunnen worden die dag

 Plan het vrijen de dag na de dialyse  Laat het idee van de actieve partner moeten zijn los.  Experimenteer met luie seks (seks met woorden, langzame seks,

meer gebruik van fantasie, passieve rol, )  Verhoog de aandacht (verminder afleidende prikkels, oefen in aandacht richten)  Laat ook los dat seks alleen maar gemeenschap en seksuele opwinding en orgasme  Maak gebruik van hulpmiddelen (vibrator, dildo, streelveer etc..)

Tips om zin te krijgen (1)

 Seksuele opwinding zorgt voor zin in seks  En niet andersom!

 Dus om zin te krijgen moet je bezig gaan met seks (doen of denken)  Actief bezig zijn met seksuele prikkels 

Tips om zin te krijgen (2)  Maak contact met je lijf.

 Prikkel je zintuigen.  Kijk naar erotische films of lees erotische boeken  Prikkel je fantasie  Zorg voor een opwindende sfeer  Zorg dat je ontspannen bent en niet afgeleid wordt.

Tips voor erectie en lubricatieproblemen  Zie ook de tips voor verhoging van de zin: verhoog de opwinding.  Erectie bevorderende middelen: erectiepillen, injecties (androskat), penispomp, penisbandjes.  Lubricatieprobleem: verhoog de opwinding, glijmiddelen (op siliconenbasis, K-Y gel), vaginale bevochtigers (premeno, hyalofemme).

 Bedenk dat voor gemeenschap niet altijd volledige erectie nodig is.  Bedenk dat voor pijnloze gemeenschap WEL altijd een vochtige EN ontspannen vagina nodig is.  Bedenkt dat voor genot en plezier niet persé een erectie nodig is

Praktische problemen  Zoek naar nieuwe houdingen (luie houdingen)

 Pas het bed aan, en je positie in bed  Zoek naar nieuwe plekken (in huis of uit huis). Regel privacy in zknhuis.  Gebruik kussens ter ondersteuning (onder de heupen, ter ondersteuning van knieen, rug, nek ..) koop een variatie aan kussens (verschillen vormen, grootte en stevigheid)

Tips voor pijn, jeuk en uiterlijk  Neem pijnmedicatie in vlak voor het vrijen.  Denk dat vrijen ook pijnstillend kan werken

 Smeer uw lijf in met lekker geurende body lotion tegen de jeuk en huidproblemen, of laat dat door uw partner doen.  Zoek lekkere stoffen waar u op kunt liggen die prettig voelen  Verander de manier van aanraken (misschien minder zacht strelen, iets meer druk, of sneller, of juist langzamer)  Voor het litteken of eventuele slangetjes: dek het af met een doek/lap.  Bij PD catheter: mogelijk prettiger om spoelvloeistof voor het vrijen weg te laten lopen en na het vrijen er weer in te laten lopen.

En als u er niet uit komt:  VRAAG HULP!

 Aan:  Huisarts  Specialistisch verpleegkundige  Psycholoog  Uroloog  Gynaecoloog

 Seksuoloog (bij u in de buurt via www.nvvs.info ‘zoek seksuoloog’)

Programma  Inhoudelijk deel  Seks? Biopsychosociaal model

 Invloed chronische ziekte op seksualiteit  Invloed nierziekte op seksualtieit  Tips en adviezen. Workshop deel:  Ontspanningsoefening  Synoniemenspel

 Stellingen  Complimenten geven en krijgen

Ontspanningsoefening

Synoniemen

Stellingen 1. Seks moet spontaan en natuurlijk zijn. 2. Als je echt van elkaar houdt komt de seks vanzelf. 3. Seks begint met het voorspel en eindigt met het orgasme. 4. Seks is privé daar praat je niet over. 5. Seks doe je 2x per week. 6. Seks hoort alleen bij jonge mensen. 7. Als je ziek bent heb je geen behoefte meer aan seks. 8. Een man is verantwoordelijk voor het orgasme van zijn partner

Stellingen

1. Zelfbevrediging hoort niet in een relatie.

2. Als een man een erectie krijgt wil dat zeggen dat hij wil vrijen of gemeenschap wil. 3. Tegelijk klaarkomen is het allerhoogste genot.

4. Als je begint met vrijen hoor je ook een orgasme te krijgen. 5. Op oudere leeftijd is seks niet meer belangrijk

6. Wie A zegt moet ook B zeggen. 7. Een man wil altijd

Complimenten

Verder lezen  www.seksualiteit.nl  www.nvvs.info

 www.handicapenseksualiteit.nl