Workshop
Bijenhotel
1
Blauwe ertsbij
2
Kleine roetbij
Wespbij
Zweefvlieg
3
- grote ogen - 1 paar vleugels - korte antennes
4
Bij of Wesp? Bijen
Wespen
- Stuifmeel en nectar (larvenvoedsel)
- Dierlijk larvenvoedsel
- Verzamelapparaat
-Geen verzamelapparaat
- vroege soorten
-Later op het jaar
- meestal behaard (vertakte haren)
-Meestal kaal
Samenwonen of happy single? Sociaal
Solitair
1 koningin (voortplanting)
Ieder vrouwtje plant zich voort
Werksters met strikte taakverdeling
Geen werksters
Leven samen in 1 nest
Elk vrouwtje eigen nest
+- 22 soorten hommels en 1 soort Honingbij
+- 300 soorten solitaire bijen in Vlaanderen
Happy single • Het overgrote deel van de wilde bijen maakt een eigen nest en leeft alleen. • 1 vrouwtje staat in voor de nestbouw en voedselvoorziening
Happy single • ‘Eenzame bijen’, maar leven vaak toch in ‘kolonies’
Semi-sociaal
• Zelfde nestgang, wachterbijen,…
(Clepto-)Parasieten • • • •
Eten eitje/larve gastheer op en “stelen” stuifmeel Worden ook wel ‘koekoeksbij’ genoemd Vaak specifieke interactie (1 op 1) +- 85 soorten
Solitaire bijen steken niet!?
- Angel meestal niet sterk genoeg - Ontwijkingsgedrag
Solitaire bijen steken niet!? - Mannetjes hebben geen angel
Foto : Nicolas Vereecken
Nestbouw • Zelfgegraven nesten in de grond (51%) – Zandbijen, zijdebijen
• Uitgeknaagde nesten (5%) – Stengelmerg : Blauwe ertsbij, Andoornbij – Dood hout : Blauwzwarte houtbij
• Holle ruimten (14%) – – – –
Stengels Kevervraatgangen (Tronkenbij) Gallen (Hylaeus pectoralis) Slakkenhuisjes (Osmia bicolor/aurulenta)
Grondnesten Tekening : Jeroen de Rond
Steilwanden: Gewone sachembij
Foto : Maarten Jacobs
Bijzondere steilwand
Sachembij
15
Leemwand
16
Kunstwand uit leem
17
Leemmodule - 4 leem, 4 zand, 1 kalk - Weinig water! - Kleine vlakken
18
Hout : Blauwzwarte houtbij
Foto : Nicolas Vereecken
Dood hout : Andoornbij
20
Holle stengels • Holle stengels of met merg – Riet, bamboe, sedum, framboos, vlier,…
• « knoop » ad achterkant • Opletten voor splijten: – Ijzerzaag, slijpschijf, snoeischaar
• Eventueel samenbinden of –klemmen • Geen plastiek/glas
21
Geen plastiek
22
Verticale stengels
23
Nestplaats : houtgangen
Foto : Nicolas Vereecken
Rosse metselbij
Boorgangen
26
Boorgangen • Boorgaten 3-4-5-6-8-(10) • Hard, duurzaam hout – Eik, Robinia, Kastanje, (es)
• Langshout • Kopshout best gekliefd • Proper boren : geen gerafelde randen – Eventueel afschuren
27
Boorgangen
28
Steenboor • Kan ook in baksteen • Niet in « Ytong » • Snelbouwbaksteen is niet efficiënt
29
30
Aandachtspunten – Hang je bijenkast naar het zuiden – In de zon (uit de regen) – Proper maken hoeft niet – Vogels kunnen stengels wegpikken kippengaas
Creatief met bijenhotels
32
Terracotta
33
Afwerking van het nest • Vele soorten ‘personaliseren’ hun nieuwe nestruimte. Zo beschermen ze hun larven tegen parasieten.
Metselen
Zijden vliesbehang
Foto : Nicolas Vereecken
Bladerbehang
37
Wolbehang (plantenharen)
Levenscyclus Tronkenbij Poppen ♂♂ ♀♀ Eieren Larven Rustlarve in cocon Jan
Feb
Maart
April
Rustlarve in cocon Mei
Juni
Juli
Aug
Sept
Okt
Nov
Dec
Ontpoppen
Eerst komt, eerst maalt? - Mannetjes meestal vroeger dan vrouwtjes - Mannetjes liggen aan het uiteinde !
« Keuze » van geslacht
-Moeder beslist : - Bevruchte eicel wordt dochter - Onbevruchte eicel wordt zoon
Nectar drinken -
Nectar bevat veel suikers en zorgt voor energie Lange tongen bezoeken diepe bloemen Korte tongen bezoeken ondiepe bloemen. Honingbijen bewaren geconcentreerde nectar als honing. Met deze energie verwarmen ze hun nest.
Lange of korte tong?
Stuifmeel eten - Stuifmeel bestaat grotendeels uit eiwitten en dat zijn de bouwstenen van een nieuw bijenlichaam. - Honigbijen maken er met behulp van speciale klieren koninginnebrij van, een soort krachtvoer.
Foto : Nicolas Vereecken
Stuifmeel verzamelen
pootharen
klompjes
buikharen
Alleseter of fijnproever? - Sommige soorten eten om het even welk stuifmeel, een groot deel van de soorten is gespecialeseerd op 1 plantensoort, -genus, of -familie. Asbij, alleseter
Grijze zandbij, gespecialiseerd op wilg
Specialist : Klimopzijdebij Foto : Maarten Jacobs
Nesthulp : Hommels
51
52
53
54
