Woordje van de voorzitster

Juni 2008 Agenda 9-11/08/08 Tentoonstelling Rosaceus

9-11/08/08 Tentoonstelling Rosaceus

Woordje van de voorzitster

Dag beste leden, Voor velen onder ons komt het “groot verlof” dichterbij. Het doet mij denken aan onze jaarlijkse tentoonstelling. Maar, een grote maar… Op het laatste nippertje hebben we dan toch een locatie gevonden ! Wat doen we nu, kunnen we nog mensen sensibiliseren om zo laat in actie te schieten? Jullie horen nog iets via email of telefoon. Alvast prettig verlof en vergeet de visjes niet. Cathy

9-11/08/08 Tentoonstelling Rosaceus

9-11/08/08 Tentoonstelling Rosaceus

9-11/08/08 Tentoonstelling Rosaceus

1

A.H.V. ROSACEUS v.z.w. Rekeningnr. 144-0525725-65 Kruishofstraat 74 2020 Antwerpen

LEDENVERGADERINGEN Elke 2e en 4e dinsdag van de maand in het Kasteel Steytelinck tweede verdieping St.-Bavostraat Wilrijk Aanvang 20.00 uur

Rosaceus I nfo

WIJ DOEN MEER VOOR U

FINTRO

U kunt op mij rekenen Bel me of kom eens langs! Ik ben er voor u.

FINTRO BANK & VERZEKERINGEN

Jo De Wit De Wit Jo BVBA J. Moretuslei  275,  2610  Wilrijk Tel  03 828 09 94  Fax  03 828 09 94 Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag

09u - 12u30 09u - 12u30 09u - 12u30 09u - 12u30 09u - 12u30 10u - 12u

14u - 17u 14u - 17u 14u - 17u 14u - 17u CBFA 043038 A-cB

BESTUUR 2 [email protected] Ere voorzitter Ivo Meeuwis Voorzitster Cathy Dandois Klaproosstraat 10 2610 Wilrijk, 03 830 60 46 Secretaris Ortwin Ledegen Kruishofstraat 74 2020 Antwerpen, 03 238 00 49 [email protected] Penningmeester Materiaalbeheer Bibliotheek Bob Winnens Beekstraat 14 2650 Edegem, 03 448 02 53 Ledenadministratie Rudy Van Sanden Boeksveldplein 24 2610 Wilrijk, 0476 70 04 44 [email protected] Feestbestuur, Public Relations Verzending Annita Verlinden Minervastraat 33 bis 2640 Mortsel, 03 440 56 67 Redactie, verantw. uitgever Mieke Mondelaers Zjef Peeters [email protected] Webmaster Craen, Alexander Jan Blockxlaan 114 b9 2630 Aartselaar 0486 279 542 [email protected] Groepsaankoop Jos Van Thielen en Magda Van der Auwera Elsbos 16 fo50 osace03us449In05 2650 Edegem,

www.rosaceus.be Ga regelmatig een kijkje nemen op onze prachtige site. Als lid vind je er de ledenafdeling met extra informatie en artikels.

INHOUD Woordje van de voorzitster.............................. 1 Verslag ledenvergadering14 mei 2008...........3 Verslag ledenvergadering28 mei 2008...........7 Problemen met de thermostaat...................... 12 Op het net............................................................ 13 Rosaceus Tentonstelling 2008........................ 14 Onze vissen en hun kleurenpracht................. 17

Het aquariumbeurzenseizoen We bezoeken de meeste evenementen in clubverband. Afspraken worden gemaakt op de ledenvergaderingen. Heb je alsnog zin om samen met ons tentoonstellingen en beurzen te bezoeken kan je voor inlichtingen terecht op de ledenvergaderingen bij de bestuursleden of via e-mail en telefoon.

Verslag ledenvergadering 14 mei 2008

3

Onze sprekers hadden in het begin van de avond nogal problemen met ene Mr. Murphy: komende van Gent hadden ze af te rekenen met een file in de Kennedytunnel, en eens aangekomen waren er serieuze communicatieproblemen tussen de computer en de beamer. Na interventie van de IT-ers van ons clubje kon de voordracht van start gaan. Pol Dauwe kon dan zijn verhaal vertellen: hoe hij met zijn eerste aquarium begon, de technieken die toen gebruikt weden om een visbakje te verwarmen. Niet altijd even veilig, naar mijn mening: een gloeilamp onder water zal inderdaad verwarmen. De glazen buisjes met pekel, of met een gloeidraad zullen ook warmte genereren, maar houden toch wel heel wat risico’s in. De gasvlammetjes onder de metalen aquariumbodem dienden regelmatig gecontroleerd te worden, een thermokoppel zat er niet op, wat na uitwaaien van de vlam tot explosieve situaties kon leiden. En de temperatuur diende frequent nagekeken te worden. Luchtsteentjes en ‘broebelfilterkes’ werden aangedreven met lucht uit een binnenband, we mogen ons gelukkig prijzen dat we nu luchtpompjes en elektrisch aangedreven filters en pompen ter beschikking hebben. Maar we gingen het over zoutwater hebben… Brakwater is een logische instap: Mollinensia (black molly, zeilvinmollies,… ) en andere levendbarende tandkarpers houden wel van wat zout in het water. Brachygobius (de ‘hommeltjes’), Tetraodon, Scatophagus, Etroplus, halfsnavelbekjes, Toxotes, vieroogjes, zijn allen bewoners voor het brakwateraquarium. Dank zij de moderne pomp en filtersystemen komen deze aquaria binnen ieders bereik. Tot grote ergernis van de spreker handelen de gesprekken tussen zeewaterfanaten meer over centen dan over het plezier vissen te houden. Dure vissen en “onmisbare” maar schandalig dure apparaten zijn goed voor de handel, maar schaden de echte liefhebberij. Jammer genoeg wordt door beginners in de zeewaterhobby gedacht dat het niet anders kan. Een investering van meer dan 3000 € voor een klein aquarium zal bij de meeste liefhebbers, of hun huisgenoten de zin in een zeewaterbakje snel laten bekoelen “Koopt u dan maar een video van Cousteau!!!”of “Ge hebt al een screensaver met viskes!” Maar eigenlijk is een zeewateraquarium minder complex dan zoetwater. De zuurtegraad, hardheid, zuurstofgehalte, redoxpotentiaal, dagen seizoenschommelingen en dgl. zijn bij het houden van tropische zoetwatervisjes veel belangrijker. Voor zeewater is er één adagio: stabiliteit.

Rosaceus I nfo

4

Alle parameters dienen zoveel mogelijk gestabiliseerd te worden. Dus geen pH verandering, een stabiele zoutconcentratie, een vaste temperatuur. In het zeewater kennen we relatief weinig ziekten, maar de vissen en vooral de lagere dieren zijn zeer gevoelig voor toxische invloeden. Aanwezigheid van zware metalen (koper), teveel of te weinig zuurstof, er is niet veel nodig om de diertjes uit hun evenwicht te brengen. Pol raadt eenieder die met zeewater wil beginnen aan een mentor te zoeken, hij beschrijft deze als een “sponsor, maar dan zonder de centen” iemand met ervaring, die raad kan en wil geven. Deze behoedt u voor het maken van beginnersfouten. Een tweede steunpunt, die je als beginner zeker nodig hebt is een goede handelaar. Dit lijkt wel een bedreigde soort, want hij moet de aquariaan gerichte adviezen kunnen geven, ook als die tegen zijn eigen portemonnee ingaan. Wij moeten er natuurlijk niet van overtuigd worden dat een aquariumclub de nodige praktische en theoretische ondersteuning kan bieden. In het zeewater zijn de bacteriën die de afbraak van afvalproducten regelen van essentieel belang. Oud water en een opstart voor het filtersysteem is een noodzaak. Een eiwitafschuimer is een mogelijkheid, maar door zijn extreme efficiëntie worden ook belangrijke spoorelementen weggehaald. Tijdig water verversen of specifieke toevoegingen zullen dus nodig zijn voor de gezondheid van het aquarium. Wat het water betreft is Pol voorstander van natuurlijk zeewater. Aan de Oosterschelde kan dit met enige moeite bekomen worden, in Oostende kan het aan een lage prijs (7€ct/liter) getankt worden bij het instituut voor zeevisserij. Eventueel is aanmaak van zeewater op basis van kunstmatig samengesteld zout en reverse osmosewater een alternatief. De aankoop van ‘levend steen’ is een belangrijke basisinvestering, die echter met wat geduld beperkt kan worden. Door een aangepaste (kalkrijke) steensoort te plaatsen, gecombineerd met levend steen, zullen de diertjes en algjes de andere stenen op termijn koloniseren. Op die wijze ‘kweken’ we levend steen. Een verhouding van 35 kg tegenover 5 kg levend steen vergt ongeveer 3 maanden. Het is evident dat we de aangepaste soorten moeten kiezen, één onaangepaste vis of kreeftachtige kan een ware ravage veroorzaken. Verlichting is belangrijk, maar vooral bij het houden van steenkoralen van levensbelang. Toch is het gebruik van de (dure) HQI systemen niet steeds noodzakelijk. Met de TL -verlichting en reflectoren kan reeds voldoende lichtintensiteit bereikt worden. Hoogkwalitatieve voeding, aangepaste voeding voor de lagere dieren, diepvriesvoeding afkomstig uit de zee (plankton, mysis,krill,…)ook dit is een evidentie. Als aquarium zelfmoeten we erop letten dat een overloop geïnstalleerd kan worden. Dat is de beste manier om de biologische filter probleemloos van voldoende waterdoorstroming te voorzien. Een bioloog met een klein eiwitafschuimertje zorgt voor een goede waterkwaliteit. Als basis filtermateriaal schijnt koraalgruis geschikt. Zowel als substraat voor de

osaceus Info

CHINA CITY

Kleinesteenweg 5 - 2610 Wilrijk  

Tel./Fax  03 825 85 55

Dagelijks open van 11.30 - 14.00 uur en van 16.30 - 23.00 uur Zonen Feestdagen Maandelijks een speciaal menu in aanbieding. van 11.30 - 23.00 uur Groepen vanaf 10 personen Dinsdag gesloten (behalve feestdagen) genieten van een speciale korting !!

Ekers Aquarium Lange sterrestraat 25 2180 Ekeren Tel. & Fax 03 541 10 98

Aquaria, vissen, planten en toebehoren Openingsuren maandag 10.00 - 18.00 uur dinsdag 10.00 - 18.00 uur woensdag 10.00 - 18.00 uur vrijdag 10.00 - 20.00 uur zaterdag 10.00 - 18.00 uur donderdag en zondag gesloten

BEENHOUWERIJ - CHARCUTERIE MOERNAUT Dirk & Iréne Wolfbeemdstraat 16 2610 Wilrijk

B.T.W. BE 504 745 834

Tel. Fax

03/230 47 08 03/218 69 69

R A K R I L I   home art Jules Moretuslei 149 - 2610 Wilrijk - Tel. 03 825 47 73 •  Deur- en meubelbeslag •  Sanitaire accessoires •  Sauna toebehoren •  Badlinnen & Badkamertapijten Gespecialiseerd in maatwerk en kleurcombinaties naar wens Openingsuren Ma - di - vrij Do Za Woe - zo

10u00  -  12u30  ˜  13u30  -  18u00 op afspraak, mogelijk na 18u 10u00 - 16u00 gesloten

bacteriën als door zijn bufferend effect. We moeten er wel op letten 7 dat het water goed circuleert, maar toch zo min mogelijk opspat. Anders is korstvorming onvermijdelijk. De zoutconcentratie dient regelmatig gemeten en met osmosewater aangepast te worden. En dan was het hoog tijd om in te pakken en thuis te gaan dromen over een zeewaterbakje, met dank aan Pol Dauwe, die dat alles terug wat bereikbaar gemaakt heeft.

Verslag ledenvergadering 28 mei 2008 Maleisië door Eddy Van Voorden. Na een ruime opwarming van de apparatuur, de virusscan moest eerst de fotobestanden doorlichten, kon de voordracht van start gaan. Eddy was uitgenodigd naar Penang, de parel van het Verre Oosten, om als keurmeester de 3° Malaysia Guppy Competition mee te jureren. De PowerPoint presentatie behandelde de geografie, de geschiedenis van het eiland, het klimaat, de zeden en gewoonten. We zagen de eetkraampjes, die voor de versterking van de inwendige mens zorgen, zelf koken doen ze daar blijkbaar niet. De thuiskweek van guppietjes en andere aquariumvissen, in allerhande recipiënten en aquaria. Een bezoek aan een professionele viskweker, met zicht op kuipen en betonnen bakken, zowel als glazen aquaria op rekken, gaf ons zicht op de geboorteplaats van de visjes, die wij misschien in onze aquariumwinkels hier kopen. Deze viskweker had ook een uitgebreide verzameling vleesetende planten. Na deze toeristische rondgang kwam de wedstrijd. De guppen werden naar de tentoonstellingszaal gebracht. De keuring verliep op een andere wijze als in Europa: Hier wordt elk zet (drie mannetjes) gekeurd en krijgt zijn quotering. De groep met de hoogste quotering in de winnaar. In het Oosten worden koppels gekeurd. Per klasse worden een aantal toppers uitgeselecteerd, die dan in tweede instantie verder gekeurd worden en een quotering krijgen. Ter informatie even de klassen: Single color, Tuxedo (half black), Variegated , Albino (rode ogen), Snake skin, Extended tail (boven- ,onderzwaard,…), Ribbon/ swallow(met verlengde vinnen en gonopodium, in Europa niet toegelaten tot competitie, in het Oosten is men er dol op), Any Other Class/Multicolor, Solid (eenkleurig van staart).

Rosaceus I nfo

8

Elke categorie heeft zijn winnaar en tot slot wordt een “Best of Show” bepaald in onderling overleg tussen de keurmeesters. Na de pauze kregen we dan opnieuw een meer toeristisch zicht op het eiland. Een bezoek aan de butterfly farm, een van de eerste vlindertuinen, en een bezoek aan de natuurgebieden, waaronder de jungle en de stranden waar zeeschildpadden hun eieren leggen. Deze worden dan beschermd uitgebroed en dan in groep losgelaten, zodat de jonge schildpadjes een grotere kans tot overleven krijgen. Later zullen de overlevenden hun eieren op hun geboortestrand komen leggen. We danken Eddy voor de mooie fotoreportage, die ons niet alleen de guppencompetitie in het Oosten, maar ook de cultuur en natuur in Penang toonde.

A. & V. Aquarium & Vijver bvba Petra

Steeds welkom. Luc, Tyl & Roel

Ma Di  t/m  Vr Za Zo

Heihoefseweg  1 2650  Edegem Tel.  03 457 23 89

osaceus Info

14.00 - 18.30 11.00 - 18.30 10.00 - 17.30 Gesloten

ZONDAG 6 JULI 2008 van 10:00 tot 16:00

Ruilen-kopen-verkopen van vissen, planten, terrariumdieren en materialen voor aquarium, terrarium en tuinvijver m.m.v. fabrikanten, handelaars, kwekers en liefhebbers

Instituut Don Bosco Don Boscostraat B-3530 Houthalen-Helchteren België Toegang: volwassenen 1,50 € Kinderen gratis Verantwoordelijke Info: +32 (0)11 27 10 80 www.limbeurs.be email: [email protected] Organisatie B.B.A.T. Limburg

flyer DEF 2.indd 1

23-10-2007 00:06:41

AQUARIUM TENTOONSTELLING 8

200 S EU C A ROS

27 STE TENTOONSTELLING A.h.v. ROSACEUS DE

Ter gelegenheid van Wilrijk jaarmarkt

van 9 t.e.m. 11 augustus 2008

telkens van 10.00 tot 22.00 uur

De Caeck, Bist 25 te 2610 Wilrijk

Verantwoordelijke uitgever : M. Mondelaers, Heistraat 178 - 2610 Wilrijk

Vrij van zegel Art. 198/5

12

Problemen met de thermostaat

Enkele jaren geleden, na de zoveelste thermostaat die bleef “plakken”, dacht ik de oplossing gevonden te hebben. Eindelijk werd een probleemloos functionerende temperatuurregeling beloofd. Probleemloos, stabiel, precies tot op enkele tienden van een graad , zuiniger, veiliger, want elektronisch geregeld. Een tikkeltje duurder, eigenlijk heel wat duurder, maar voor de veiligheid van de vissen,… Daar gaat het toch om… En jarenlang ging alles goed. Tot enkele weken geleden bij thuiskomst het licht(in de gang, niet van het aquarium!) het niet meer deed, eigenlijk niets elektrisch meer werkte omdat de zekering gesprongen was. Pas nadat de stekkers van het aquarium zijn uitgetrokken kan de zekering terug geactiveerd worden. Om een lang verhaal kort te maken: in het elektronische deel van de thermostaat-verwarmer is een kortsluiting opgetreden, die een volledige stroomuitval veroorzaakte. Gelukkig heeft dit alles niet te lang geduurd, de vissen leven nog. Ze hebben echter benauwde momenten gehad, zonder circulatie of filtering. En ook voor de (inhoud van de) koelkast en de diepvriezer waren enkele uren stroomuitval niet wenselijk. Kan gebeuren… denk ik dan, tot slechts één week later dezelfde situatie zich voordoet in een aquarium in een klaslokaal. Jammer genoeg werd het defect daar pas na het weekend ontdekt. Voor enkele vissen was het te laat… Maar erger was dat de oorzaak van de panne niet onmiddellijk gevonden werd. Geen elektriciteit in de ganse gang, geen verlichting, geen computers in de klassen, onderhoudsmensen opgetrommeld, en nog veel meer miserie,… Totdat bij het onderhoud van het aquarium een zwartgeblakerde elektronische thermostaat boven water kwam. Moraal van het verhaal: niettegenstaande de voordelen van de digitale regeling is ook dit systeem alles behalve onfeilbaar. Zelf ben ik toch terug met de oude vertrouwde bimetaalthermostaat aan de slag. Als die blijft plakken brengt hij weliswaar de visjes in gevaar, maar zet tenminste niet de ganse verdieping zonder stroom. En met een extra tussengeschakelde thermostaat kan een oververhitting toch nog voorkomen worden. Aquadoc

osaceus Info

13

Op het net Een samenvatting van de op de redactie toegekomen mailtjes. Heel wat clubs verwittigen ons van hun tentoonstellingen, beurzen en andere interessante activiteiten via dit medium. Lees dus zeker wat zij organiseren

Beste, Na onze volgende fase van onze verbouwingswerken gaan wij geen plaats meer hebben voor onze aquarium.  Wij zijn daarom op zoek naar iemand die onze aquarium gratis en voor niets wil hebben, met alle bijhorende spulletjes die we er nog bij hebben, inclusief bijpassend meubel.  De afmetingen zijn 80x30x40 cm. Geïnteresseerden geven een seintje en kunnen zo gewenst komen kijken.  Laat maar iets weten: 03/288.72.62.  Groetjes, Sven en Els [email protected] Clubblad Exotica Roeselare Hello, Vanaf heden kan je ook ons maandblad online lezen in het SWF-formaat, http:// www.exoticaroeselare.be/archief/clubboekje/clubboekje.html

brasserie taverne Bist 10 2610 Wilrijk Tel. 03 830 32 25 [email protected]

l’ Esprit

E

restaurant Voor onze nieuwe suggesties en menu’s www.lesprit.be

Van een snelle hap tot rustig tafelen, een gezellige babbel aan de toog, sport op TV of een zakelijke bespreking.

Terras aan de straatzijde en een windvrij overdekt tuinterras. Ruime parkeermogelijkheid

Maandmenu  €  27,50 (met keuze tussen vis en vlees)

Verjaardagsformule

Vanaf 4 personen maandmenu eet de jarige gratis

Rosaceus I nfo

14

Rosaceus Tentonstelling 2008

Beste leden, We het bericht gekregen dat we toch nog kunnen tentoonstellen. Daarom deze oproep naar jullie

om een aquarium in te richten voor de tentoonstelling in augustus.

9-10 en 11 augustus Op dinsdag 24 juni houden we een praktische informatie avond en maken we praktische afspraken voor de opbouw. Breng jullie blad mee dat je met het vorige info nummer hebt gekregen. Als je vragen hebt stel ze gerust  maar op de info avond zal je meer uitleg krijgen. Vriendelijke groeten Het bestuur AQUARIUM

TENTOONSTELLING EUS C A ROS

8

200

DE 27 STE TENTOONSTELLING A.h.v. ROSACEUS Ter gelegenheid van Wilrijk jaarmarkt

van 9 t.e.m. 11 augustus 2008

telkens van 10.00 tot 22.00 uur

De Caeck, Bist 25 te 2610 Wilrijk

Verantwoordelijke uitgever : M. Mondelaers, Heistraat 178 - 2610 Wilrijk

osaceus Info

Vrij van zegel Art. 198/5

Ontdek alle Citibank diensten • Beleggingen • Kredieten* (lening op afbetaling, hypothecair krediet...) • Citi Visa en Citi MasterCard kredietkaarten* • Zichtrekening - Spaarrekening • CitiPhone Banking • Citibank Online Internet Banking

Grijp de telefoon en bel ons op 03/899.31.70 voor meer informatie. * Lening op afbetaling/Kredietopening, onder voorbehoud van goedkeuring van uw dossier en mits wederzijds akkoord.

Citibank Wilrijk

Bist 18, 2610 Wilrijk Tel : 03/899.31.70 • Fax : 03/899.31.72 IMS BVBA, Peter VERHAEST, Afgevaardigd Agent - Kredietbemiddelaar

Citibank Belgium NV – Kredietgever & Kredietbemiddelaar – Gen. Jacqueslaan 263g, 1050 Brussel - HRB 412.146 B.R. 954-5462261-42 - ondernemingsnr: 0401.517.147 - Hypotheekondernemingen: Axa Bank NV & CBHK NV

Uw Citibank agentschap te Wilrijk

EEN BEDRIJF DAT ECOLOGIE VERKOOPT ? WAT MOET JE JE DAAR BIJ VOORSTELLEN ?

In principe komen wij daar te pas waar U met de natuur wil samenwerken. En waar, ondanks uw goede wil, uw tuin, uw vijver uw aquarium het niet doet zoals U verwacht. Of waar uw praktische kennis van de natuur net onvoldoende is om er zo volledig in op te gaan als U wel zou willen. Onze ideeën, systemen, producten, ontwikkelden zich in de negentiger jaren rond aquaria en tuinvijvers. En dat blijft ons sterkste punt. Maar die revolutionaire ideeën bleken ook succesvol toepasbaar in tuinen, serres, terraria, parkvijvers ... En werden uitgebreid naar andere, meer directe raakvlakken tussen mens en natuur. Onze bijdrage aan de oplossing van een probleem kan uitsluitend uit concrete adviezen bestaan. Maar desgewenst worden de ecologische acties ook door ons ecoteam voor U uitgevoerd. Onze cursussen ‘Leven in de Natuur’ leren U de natuur gebruiken en respecteren. Een must voor wie (terug) zelfredzaam wil worden.

PETER DE BATIST ECOLOGY-PROJECTS

Helmstraat  146  ·  B-2140  Borgerhout  ·    +32 (0)3 271 03 17     +32 (0)3 271 03 27  ·  [email protected]  ·  www.peterdebatist.be In de ECOSHOP, onze instructieve — niet commerciële — kijkwinkel, vindt U alle materialen, planten, dieren, boeken om zelf uw aquarium, tuinvijver of tuin te “ecologiseren”. Voer er zelf een computergestuurd wateronderzoek uit ! Voedseldieren, diepvries- natuurvoer, water-, moeras-, en oeverplanten, biodynamische bodembedekking. Verzoeningsstraat 40A · B-2140 Borgerhout · Open elke maandag en donderdag van 18 tot 20 uur en verder uitsluitend op afspraak !

Wij ‘sponsoren’ amateur onderzoekers ! Op reis in de vrije natuur ? Ecotoerisme of zakenreis in Europa, Amerika, Azië, Afrika, Australië ? Gematigd, subtropisch of tropisch ? Wij zijn geïnteresseerd in alle gegevens over water in de vrije natuur, waar ook ter wereld. En wanneer U daar wat tijd aan wil besteden bezorgen wij u een meetset en alle know-how om stalen te nemen en ter plaatse de nodige metingen te doen. In ons labo worden de overige metingen uitgevoerd en in ons waterarchief opgeslagen. Uiteraard hebt U zelf ten allen tijde toegang tot die gegevens en de gegevens van andere onderzoekers. Wij hebben reeds analyserapporten van waterlopen, plassen en kusten van België, Congo, Corfu, La Palma, Luxemburg, Nederland, Portugal, Spanje, Oostenrijk, Croatië, Madeira, Thailand, Venezuela.

Onze vissen en hun kleurenpracht

17

Wat voor betekenis hebben kleuren bij onze vissen. Onze glanzende bontgekleurde vissen bij aquariumliefhebbers zijn vanouds populair, en in de dierenspeciaalzaken is het assortiment aan siervissen dan ook duidelijk op die voorkeur afgestemd. De intensiteit van die kleuren, houdt vrijwel gelijke tred met de omzetcijfers maar dat is natuurlijk geen verklaring voor de prachtige kleuren van de vissen, net zo min als dat het ‘een gril van de natuur’ of een esthetisch gevoel van de aquarist is. Hun kleuren zijn niet voor de sier, maar hebben wel degelijk een betekenis. Kleuren hebben een aantal biologische functies. Vissen behoren ongetwijfeld tot de fraaist gekleurde dieren. Dat geldt vooral voor de tropische en subtropische soorten, die zeer gekleurd en getekend zijn. Het staat vast dat dit niet is om de mens te behagen. Deze kleurenrijkdom heeft een doel en een biologische betekenis. De kleuren hebben een groot aantal, die stuk voor stuk onder de noemer’ aanpassingsverschijnsel’ gebracht worden. Zo eenvoudig is het te verklaren, uiterlijk voorkomen bijvoorbeeld, dat bij de meeste vissen de rugpartij donker, maar de buikpartij van in open water levende soorten juist licht tot wit-achtig is. Dit basispatroon is bedoeld om de vissen globaal aan hun omgeving aan te passen. De kleuren schijnen daarnaast nog meer functies te hebben.

Kleur en camouflage. Zorg dat je niet opgegeten wordt is een van de belangrijkste motto’s in het dierenrijk. Zich onzichtbaar maken voor zijn vijanden is daarbij behoorlijk in het voordeel. Sommige vissen zijn zeer goede camouflagekampioenen. Een goed voorbeeld is de Pleuronectes platessa (de schol) die zich perfect met de kleur van zijn lichaam weet aan te passen aan de ondergrond .Wat goed is voor prooidieren is dan ook weer goed voor de rovers zelf. Want ook die maken zich onzichtbaar zoals de bladvis (monocrrhus). Hierdoor worden ze niet opgemerkt door hun slachtoffers en wordt de kans op een lekkere maaltijd ook groter. Andere opvallende kleurpatronen, zoals streeppatronen blijken ook een camouflage te zijn bv in een school die de contouren van het lichaam volledig onherkenbaar maken.

Rosaceus I nfo

18 Signaalkleuren. Een opvallend kleur patroon kan ook het tegengestelde doel hebben: het kan dienen om andere vissen of soortgenoten of mogelijke rovers te waarschuwen. Dat veel giftige vissen, zoals de beroemde schorpioenvissen van het geslacht Pterios, opvallend gekleurd zijn. De zogenaamde plakkaatkleuren van veel rifbewoners hebben hetzelfde doel. Zij dienen eveneens als waarschuwing en zijn bedoeld voor de concurrenten in de eigen soort.

Kleuren om op te vallen. De lichtgevende kleuren van schoolvissen hebben hetzelfde doel. De vissen zijn felgekleurd om op te vallen. Door de felle kleuren zijn ze goed zichtbaar maar kunnen hun soortgenoten in troebel en donker water niet uit het oog verliezen en dicht contact met hen onderhouden. Dit is het geval bij veel soorten die in het zwarte water van het Amazonegebied of het Congobekken leven.

osaceus Info

Kleur als informatie.

19

De signaalkleuren die voor andere vissen een bron van informatie zijn, bijvoorbeeld als het gaat om andere soortgenoten te herkennen. Zo zijn prachtkarpers Aphyosemion een groot aantal soorten dat stuk voor stuk dezelfde vorm heeft en zich alleen op de grond van kleurpatroon van elkaar onderscheiden. Binnen de soort zijn de wijfjes en de mannetjes ook nog eens verschillend gekleurd. De vissen herkenen elkaar aan de kleuren als geslachtspartner en omgekeerd beschouwen dieren van hetzelfde geslacht elkaar als mogelijke rivalen.

Leuke bruiloftsgewaden. Wanneer het om kleuren gaat als communicatiemiddel geldt dat zeker voor de zogenaamde bruiloftsgewaden van veel vissen. Bij de meeste vissoorten zoals de prachtbarbeel of onze inheemse stekelbaars (gasterosteus aculeatus), tonen een relatief gelijkblijvend prachtig paaigewaad, terwijl andere vissen in de verschillende periodes van de paaitijd steeds andere kleuren aannemen. Bij sommige onderbazen kan onderscheid gemaakt worden tijdens de balts-, paai-, en broedzorgkleuren.

De kleur als barometer voor het humeur. Veel vissen kunnen door van kleur te veranderen duidelijk maken hoe ze zich voelen. Dit kunnen ze zeer snel; de kleuren veranderen vaak binnen enkele seconden. De kleurveranderingen zijn in verschillende situaties van het dagelijks vissenleven waar te nemen. De kleuren variëren al naargelang het begroetings-, schrik- en imponeerkleuren zijn of uitingen van verhoogde of extreme agressiviteit. Ook de stemmingen behoren hiertoe waarin veel vissen langdurig verkeren op grond van uitwendige factoren.

Rosaceus I nfo

Een duidelijk voorbeeld van wisselende kleuren is het verschil van de dag- en nachtkleuren bij de vissen. Die zijn volkomen normaal en kunnen gezien worden als de vissen zich goed voelen. Het is voor ons aquarianen belangrijk om te weten dat bij externe factoren in belangrijke mate ook bijzondere omstandigheden behoren zoals er zijn; een te hoge of te lage temperatuur, zuurstoftekort, ziekten, slechte of onvoldoende voeding.

20

De kleur als een leeftijdsaanduiding. Tenslotte is het opvallend dat vissen op grond van leeftijd verschillend zijn in kleur. Bij jonge vissen vaak niet de volle kleurenpracht van hun ouders. Hier zijn verschillende redenen aan te voeren .Vaak moet dit verschil in kleuren voorkomen dat jonge nog niet volledig volgroeide dieren als rivalen worden beschouwd en daardoor niet meer in hun territorium of in de buurt van een volwassen dier zouden kunnen vertoeven. Hierdoor wordt de druk die op het territorium ligt bij veel soorten op een elegante manier verminderd. Wordt vervolgd. Zwarte tetra

Instituut voor : Instituut Katrien Valkenveld  25 Wilrijk

www.instituutkatrien.be 03 829 13 95

osaceus Info