WOORDJE VAN DE BURGEMEESTER

PENSIOENGIDS 2014

WOORDJE VAN DE BURGEMEESTER Voor deze extra bijlage bij ons Infoblad stelde de Seniorenraad het thema ‘Pensioenen’ centraal. Een thema waarover ik heel wat vragen krijg, een onderwerp dat leeft, maar waarvan de regelgeving niet altijd zo eenvoudig is, een regelgeving die ook voortdurend in verandering is. Mensen informeren en hen de weg wijzen is dan een belangrijke taak voor het stadsbestuur. Zo zal u merken dat in deze brochure de belangrijkste wettelijke bepalingen over ons pensioenstelsel aan bod komen, u een antwoord zal vinden op de meeste vragen en er daarnaast ook heel wat andere info en nuttige gegevens terug te vinden zijn. Al deze informatie zal tevens worden gebundeld op onze stedelijke website, waar ook de laatste wijzigingen zullen worden bijgehouden. Uiteraard kan u verder ook steeds terecht bij onze medewerkers in het Sociaal Huis. Zij zijn steeds beschikbaar om u bij te staan met raad en daad. Ik wil tot slot graag de Seniorenraad danken voor dit initiatief en voor de goede samenwerking. De seniorenraad is en blijft een belangrijke partner voor het stadsbestuur om de stem van de Zottegemse senioren te vertolken. Jenne De Potter Burgemeester

2

WOORDJE VAN DE SCHEPEN Eén op drie inwoners van Zottegem is vandaag vijftig jaar of ouder. Dat aantal zal in de toekomst nog stijgen. Ouder worden en op pensioen gaan brengt de nodige vragen met zich mee. Daarom leek het ons nuttig de informatie over pensioenen in een handig boekje te bundelen. Wanneer kan je eigenlijk op pensioen gaan? Wat als je een scheiding achter de rug hebt? Wat bij het overlijden van je partner? Waar kan ik eigenlijk terecht met al mijn vragen over mijn pensioen? Het antwoord op deze en andere vragen vind je in deze gids. De informatie werd bewust kort gehouden, de tekst verstaanbaar en dat in een aangenaam leesbaar lettertype. Uiteraard zijn heel wat gegevens in deze gids erg tijdsgevoelig, de pensioenwetgeving wordt immers regelmatig aangepast. Daarom raden we je aan om bij vragen de betrokken dienst te raadplegen om na te gaan of de wetgeving ondertussen werd bijgesteld. De uitgave van de pensioengids gebeurt op initiatief van de Stedelijke Seniorenraad Zottegem. De informatie werd verzameld en persklaar gemaakt door Chantal Praet van het Sociaal Huis Zottegem – Dienst Sociale Zaken. Als Schepen voor Sociale Zaken juich ik dit initiatief ten volle toe. Deze gids is een nieuwe stap in een efficiënt ouderenbeleid dat ervoor moet zorgen dat het voor onze Zottegemse senioren aangenaam oud worden is in onze Egmontstad. Met vriendelijke groeten, Kurt De Loor Schepen voor Sociale Zaken

3

WOORDJE VAN DE VOORZITTER Informatie geven aan doelgroepen is een belangrijke taak voor de stedelijke adviesraden. De Seniorenraad tracht dit te realiseren voor de doelgroep van 60 plussers. De laatste 8 jaar werd in samenwerking met het Stadsbestuur tweemaal een seniorengids uitgegeven met informatie rond pensioenen, wonen, gezondheid en zoveel meer. De realisatie van zo een seniorengids vraagt enorm veel werk, het kost veel en het is een niet te onderschatten opgave om alles op het juiste adres te krijgen. In deze context is het idee ontstaan om de diverse thema’s niet meer te bundelen in een boek, maar als brochure mee te verspreiden met het stedelijk informatieblad. De tekst wordt ook op de website van de stad geplaatst. Dit boekje handelt over de pensioenen. Alle nuttige gegevens, adressen en telefoonnummers zijn er in terug te vinden. Vanuit de Seniorenraad gaat onze dank naar het Stadsbestuur, het Sociaal Huis en in het bijzonder naar Chantal Praet voor de realisatie van dit opzet. Lucien Wauters, Voorzitter Seniorenraad

4

HET PENSIOEN VOOR LOONTREKKENDEN, ZELFSTANDIGEN EN AMBTENAREN 1. Met pensioen gaan Gaat u binnenkort met pensioen, dan heb je beslist enkele vragen. Iedereen die gewerkt heeft als loontrekkende, zelfstandige of ambtenaar heeft op het einde van zijn loopbaan recht op een rustpensioen. In België ligt de wettelijke pensioenleeftijd op 65 jaar. Het is wel mogelijk om onder bepaalde voorwaarden vroeger dan je 65ste met pensioen te gaan. Ga echter wel goed na of je aan de voorwaarden voldoet om op pensioen te gaan op het moment dat je voor ogen hebt. Laat ook een berekening maken vóór je een beslissing neemt. Hou daarbij ook rekening met je gezinssituatie. En misschien heb je wel recht op een pensioenbonus, als je ervoor kiest te blijven werken op een leeftijd waarop dat niet langer verplicht is. 2. Wat zijn de 3 pensioenpijlers? Het inkomen bij pensioen kan rusten op de 3 zogenaamde pensioenpijlers. Eerste pijler: het wettelijk pensioen. Het wettelijk pensioen wordt berekend op basis van de beroepsloopbaan. Iedereen die gewerkt heeft in België heeft recht op een dergelijk pensioen. Binnen de eerste pijler kennen we in ons land drie verschillende pensioenstelsels naargelang u werknemer, zelfstandige of ambtenaar was. Tweede pijler: het aanvullend of extralegale pensioen. Het aanvullend pensioen of de groepsverzekering is een extralegaal voordeel van uw werkgever. Via uw werkgever kunt u zo bij een financiële instelling een kapitaal of een rente opbouwen, waarover u kunt beschikken bij uw pensionering. Ook een zelfstandige kan een aanvullend pensioen opbouwen door boven zijn sociale bijdragen te storten bij zijn sociaal verzekerings5

fonds of rechtstreeks bij een financiële instelling. Derde pijler: het individueel pensioenspaarplan. Een pensioenspaarplan is een vrijwillige formule waarbij u individueel een bijkomend pensioen opbouwt. Het is een soort persoonlijke levensverzekering, waarbij u elk jaar een zeker bedrag stort bij een financiële instelling. Een pensioenspaarplan kan u recht geven op een fiscale aftrek op basis van het gestorte bedrag. 3. Het wettelijke pensioenstelsel In België bestaat het wettelijk pensioen uit drie stelsels. Het stelsel voor werknemers met speciale regeling voor mijnwerkers, zeevarenden, beroepsjournalisten en vliegend personeel van de burgerluchtvaart. Het werknemerspensioen (arbeiders en bedienden) wordt berekend en betaald door de Rijksdienst voor Pensioenen (RVP). Het stelsel voor zelfstandigen. De pensioenen worden berekend door het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ) en betaald door de Rijksdienst voor Pensioenen (RVP). Het stelsel voor ambtenaren of voor alle vastbenoemde of daarmee gelijkgestelde personeelsleden in de overheidssector (zoals stagiairs). Het overheidspensioen wordt voor de meeste ambtenaren toegekend, berekend en betaald door de Pensioendienst voor de Overheidssector (PDOS). De contractuele personeelsleden in overheidsdienst vallen onder het stelsel van de werknemers. Dit pensioen zal berekend en betaald worden door de Rijksdienst voor Pensioenen. Van zodra contractuele personeelsleden benoemd worden, vallen hun diensten in principe 6

onder het pensioenstelsel van de overheidssector. Naast deze drie instellingen bestaan er nog een aantal kleinere pensioeninstellingen, zoals de Dienst voor de Overzeese Sociale Zekerheid (DOSZ) en een aantal overheidsinstellingen, die de berekening en betaling van het pensioen in eigen beheer hebben. Elk pensioenstelsel kent zijn eigen specifieke regels. Informeer u tijdig naar uw eigen pensioendossier. 4. Wanneer kan ik met pensioen gaan? Onder bepaalde voorwaarden, die verschillen naargelang uw leeftijd en de duur van uw beroepsloopbaan, kunt u met vervroegd pensioen gaan. Sedert 1 januari 2013 zijn de voorwaarden om met vervroegd pensioen te gaan, aanzienlijk strenger geworden. Vóór 1 januari 2013 kon u met vervroegd pensioen gaan vanaf 60 jaar mits een loopbaan van tenminste 35 jaar in het stelsel voor de werknemers. Die minimumleeftijd verhoogt vanaf 2013 elk jaar met 6 maanden. Op die manier zal in 2016 de minimumleeftijd 62 jaar zijn. Bovendien wordt de loopbaanvoorwaarde om vervroegd op pensioen te kunnen gaan, geleidelijk opgetrokken van 35 naar 40 jaar. Er is wel een versoepeling voor lange loopbanen.

7

Datum

Minimumleeftijd

Loopbaanvoorwaarde

2012

60 jaar

35 jaar

Uitzonderingen lange loopbanen

2013

60,5 jaar

38 jaar

60 jaar, bij loopbaan van 40 jaar

2014

61 jaar

39 jaar

60 jaar, bij loopbaan van 40 jaar

2015

61,5 jaar

40 jaar

60 jaar, bij loopbaan van 41 jaar

vanaf 2016

62 jaar

40 jaar

60 jaar, bij loopbaan van 42 jaar 61 jaar, bij loopbaan van 41 jaar

/

Wanneer u een gemengde loopbaan hebt, wordt er ook rekening gehouden met periodes in andere Belgische pensioenregelingen en buitenlandse tijdvakken in landen waarmee België een overeenkomst heeft. Overheidssector Wanneer u met pensioen kan gaan, hangt af van de leeftijdsvoorwaarden en de minimumloopbaanduur waaraan voldaan moet worden voor het jaar dat u met pensioen wil gaan. Algemeen wordt er binnen de overheidspensioenen een onderscheid gemaakt tussen: - een pensioen wegens leeftijdgrens dat momenteel voor het merendeel van de personeelscategorieën 65 jaar bedraagt. U moet minstens 20 dienstjaren kunnen voorleggen of minstens 5 dienstjaren als u ook diensten na 31/12/1976 kan laten gelden. - een vervroegd pensioen. De minimumleeftijd voor vervroegd pensioen van 60 jaar werd vanaf 2013 (de pensioenhervorming) opgetrokken met 6 maanden om in 2016 op 62 jaar te komen. Ook de duur van de loopbaan werd gewijzigd. Terwijl dat in 2012 in de overheidssector nog minstens 5 jaar bedroeg, werd dat 38 jaar in 2013, 39 jaar in 2014 en vanaf 2015 zal dat 40 jaar zijn (zie tabel vervroegd pensioen overheidssector hieronder). Let wel, dit zijn de voorwaarden voor ambtenaren die werken in een loopbaanbreuk van 1/60 (het meest voorkomend). 8

Basistabel vervroegd pensioen overheidssector - loopbaanbreuk 1/60

Voor een loopbaan in een andere loopbaanbreuk, zoals bijvoorbeeld 1/55 voor onderwijzend personeel, of een loopbaan met verschillende loopbaanbreuken, gelden bijzondere regels. Meer informatie hierover vindt u in de brochure van de PDOS ‘Rustpensioenen van de overheidssector’. - een pensioen wegens lichamelijke ongeschiktheid, omdat de bevoegde medische dienst u definitief lichamelijk ongeschikt heeft verklaard of omdat u sinds uw 60ste verjaardag in totaal 365 kalenderdagen ziekteverlof en/of disponibiliteit wegens ziekte telt. Als het om een hoofdambt gaat, is er geen enkele leeftijds- of loopbaanvoorwaarde. 5. Hoe en waar kan ik mijn pensioen aanvragen? Wanneer u op de wettige pensioenleeftijd van 65 jaar met pensioen gaat, moet u geen pensioenaanvraag indienen. De bevoegde pensioeninstelling doet zelf automatisch al het nodige om uw pensioen te berekenen en tijdig te betalen. Wil je vóór uw 65ste met pensioen gaan, dan kunt u uw aanvraag ten 9

vroegste 1 jaar en ten laatste 1 maand vóór de ingangsdatum dat uzelf gekozen had, indienen. U moet wel voldoen aan bepaalde voorwaarden inzake leeftijd en loopbaan. U kunt uw pensioen aanvragen in het Sociaal Huis Zottegem, Deinsbekestraat 23, iedere werkdag van 8.30 t.e.m. 12 uur en iedere donderdag tijdens de avondpermanentie van 17 t.e.m. 19 uur. Ook in de hoofdzetel van de RVP en RSVZ in Brussel, gewestelijke kantoren of op de zitdag elke 3de maandag van de maand van 13.30 tot 15.30 uur in het Sociaal Huis Zottegem, enkel voor werknemerspensioen. Een pensioenaanvraag in de regeling van werknemers en zelfstandigen is nooit een verplichting om dan ook dit pensioen daadwerkelijk op te nemen. U kan immers steeds de ingangsdatum van uw pensioen uitstellen. Bruggepensioneerden of werklozen met bedrijfstoelage kunnen pas het pensioen ten vroegste op de wettelijke pensioenleeftijd van 65 jaar laten ingaan en moeten geen aanvraag indienen. Overheidssector Het rustpensioen bij ambtenaren wordt niet automatisch toegekend, zelfs niet als iemand ambtshalve of wegens lichamelijke ongeschiktheid op rust wordt gesteld. U moet altijd een aanvraag doen. Enkel als de lichamelijke ongeschiktheid door Medex (Bestuur van de medische expertise) is uitgesproken, wordt het rustpensioen wegens lichamelijke ongeschiktheid ambtshalve toegekend door de PDOS. Het is aangeraden de aanvraag in te dienen één jaar voor de gewenste pensioendatum. De omschakeling van het papieren dossier naar het elektronische pensioendossier heeft de procedure van een pensioenaanvraag grondig gewijzigd. In de nieuwe procedure kunt u zich onmiddellijk richten tot de PDOS. U doet dit met het nieuwe sterk vereenvoudigde aanvraagformulier dat u terugvindt op de PDOS-website www.pdos.fgov.be. U ondertekent het ingevulde formulier en stuurt het per gewone post 10

naar het adres zoals vermeld op het formulier. Je kan je pensioen ook aanvragen via het werk. Opgelet! De PDOS aanvaardt geen pensioenaanvragen per e-mail. Voor de pensioenaanvraag kan je ook terecht bij het Sociaal Huis Zottegem. 6. Hoe kan ik mijn pensioen online aanvragen?

Je kan je pensioen online aanvragen via www.pensioenaanvraag.be. Als werknemer en zelfstandige kunt u via deze website uw pensioen of een inkomensgarantie voor ouderen (IGO) aanvragen. Sedert dit jaar kunnen ook ambtenaren op dezelfde website een online pensioenaanvraag indienen of via de website PDOS en vervolgens klikken op pensioenaanvraag online. Om de veiligheid van uw dossier te verzekeren, moet u zich eerst aanmelden met uw elektronische identiteitskaart (en eID-kaartlezer) of met uw token. Nadat uw online aanvraag voltooid is, zult u een ontvangstbewijs ontvangen. Druk dat ontvangstbewijs af en bewaar het zorgvuldig. 7. MyPension De Rijksdienst voor Pensioenen biedt u een waaier aan diensten om uw toekomstig pensioen te berekenen. Ongeacht uw leeftijd kan u zelf een berekening maken van uw toekomstig pensioen via MyPension.

11

Via MyPension krijgt u een beveiligde toegang tot uw online pensioendossier bij de RVP. Gepensioneerden kunnen er hun betalingen en briefwisseling raadplegen. Als u nog aan de slag bent, kunt u in MyPension uw loopbaanoverzicht als werknemer raadplegen en bekijken hoeveel pensioen u hebt opgebouwd. 8. Pensioenraming Na 55 jaar kan u een raming van uw pensioen als werknemer en/of als zelfstandige aanvragen via het formulier dat beschikbaar is op de website van de RVP of telefonisch op het gratis nummer 1765. Overheidssector Als ambtenaar kunt u een raming van het bedrag van uw toekomstig rustpensioen aanvragen via het formulier ‘vaststelling pensioendatum en/of raming pensioenbedrag’ dat u kunt verkrijgen via de PDOS-website, rubriek formulieren of telefonisch op het gratis nummer 1765. Opgelet! Hier kunt u pas een aanvraag indienen vanaf de leeftijd van 57 jaar. Indien u tot een personeelscategorie behoort waarbinnen een leeftijdsgrens geldt die verplicht om vóór de leeftijd van 60 jaar met pensioen te gaan, dan kunt u een raming van het pensioenbedrag aanvragen in de 5 jaar die de leeftijdsgrens voorafgaan. 9. Wat als je gescheiden bent? Bij wettelijke echtscheiding kunt u naast een pensioen voor eigen prestaties onder bepaalde voorwaarden een pensioen genieten voor de beroepsbezigheid die de ex-echtgeno(o)t(e) tijdens de periode van het huwelijk heeft uitgeoefend en voor de jaren tijdens dewelke u zelf 12

niet werkte of minder verdiende dan uw echtgeno(o)t(e). U kunt aanspraak maken op dit pensioen als u 65 jaar bent, of als uw persoonlijke loopbaan voldoet om met vervroegd pensioen te gaan. De betrokken persoon mag bovendien niet ontzet zijn uit het ouderlijk gezag, noch veroordeeld zijn wegens een aanslag op het leven van de echtgeno(o)t(e). In het geval de persoon hertrouwt, wordt het rustpensioen van de gescheiden echtgeno(o)t(e) geschorst. Bij feitelijke scheiding of scheiding van tafel en bed heeft u in principe recht op de helft van het gezinspensioen dat aan uw echtgeno(o)t(e) wordt toegekend. Er is geen minimumleeftijd vereist. Wel moet uw echtgeno(o)t(e) effectief recht hebben op een rustpensioen werknemer of zelfstandige. In de meeste gevallen onderzoek de RVP automatisch de rechten op pensioen als feitelijk gescheiden echtgeno(o)t(e), zonder dat u een aanvraag hoeft in te dienen. Het recht op een overlevingspensioen, bij het eventuele overlijden van uw echtgeno(o)t(e), blijft hetzelfde als bij een huwelijk. Overheidssector In tegenstelling tot de regeling voor werknemers en zelfstandigen, bestaat voor ambtenaren na wettelijke echtscheiding geen recht op een pensioen als echtgescheidene op basis van de loopbaan van de ex-echtgeno(o)t(e) die nog in leven is. De uit de echt gescheiden echtgeno(o)t(e) kan wel aanspraak maken op een overlevingspensioen bij het overlijden van de ex-echtgenoot. Zie punt 10. Wat bij overlijden van één van de partners? 10. Wat bij overlijden van één van de partners? Als diegene die het recht op een rustpensioen opbouwde, overlijdt vóór of tijdens zijn pensionering, dan ontvangt de huwelijkspartner 13

een overlevingspensioen. Er zijn wel een aantal voorwaarden. De partners waren minimaal 1 jaar getrouwd. De partner is minimaal 45 jaar op het ogenblik van overlijden. Een bijkomende voorwaarde om een overlevingspensioen te ontvangen is dat de overlevende partner niet veroordeeld mag zijn voor het plegen van een aanslag op het leven van de overledene. In het stelsel van de zelfstandigen zal deze voorwaarde slechts van toepassing zijn vanaf 1 januari 2015. Deze voorwaarden worden minder strikt toegepast als er kinderen ten laste zijn of als de partner een handicap heeft van minimaal 66%. Wie hertrouwt ziet zijn of haar overlevingspensioen opgeschort. De langstlevende partner die niet gehuwd was gedurende ten minste één jaar of die de leeftijd van 45 jaar nog niet heeft bereikt, kan een tijdelijk overlevingspensioen genieten gedurende een periode van 12 maanden en zij/hij kan dit samen ontvangen met andere sociale uitkeringen. Na afloop van de periode van 12 maanden, moet de gepensioneerde kiezen tussen de sociale vergoeding en het overlevingspensioen. De partner kan wel afstand doen van de sociale vergoeding om het overlevingspensioen te kunnen ontvangen. De langstlevende echtgeno(o)t(e) moet zijn aanvraag hebben ingediend binnen een termijn van twaalf maanden na de dag van het overlijden. Behalve voor de gevallen waarin het onderzoek ambtshalve gebeurt. Als je partner nog actief was, dan moet u een aanvraag indienen. Overheidssector In de overheidssector is een overlevingspensioen een pensioen dat wordt betaald aan bepaalde rechthebbenden van een ambtenaar die overleden is (ook wel de rechtgever genaamd) tijdens zijn loopbaan, na zijn pensionering of nadat hij definitief uit dienst is getreden. De rechthebbenden kunnen zijn: 14

- de langstlevende echtgeno(o)t(e) - de uit de echt gescheiden echtgeno(o)t(e) - de wezen Voor ieder van die mogelijke rechthebbenden gelden bepaalde voorwaarden en een bijzondere berekeningswijze. De toe te passen regels zijn voor sommige gevallen sterk gewijzigd door de hervorming van de overlevingspensioenen geconcretiseerd door de wet van 15 mei 2014. Die hervorming heeft onder meer als gevolg dat er voor de langstlevende echtgeno(o)t(e) die jonger is dan 45 jaar op het moment dat haar/zijn echtgeno(o)t(e) overlijdt en waarvan de echtgeno(o)t(e) vanaf 1 januari 2015 overlijdt, niet langer een overlevingspensioen is voorzien, maar wel een uitkering gedurende 12 maanden (in sommige gevallen 24 maanden): de overgangsuitkering. De overgangsuitkering is enkel voor de langstlevende echtgeno(o)t(e): de uit de echt gescheiden echtgeno(o)t(e) of de wees kan nooit een overgangsuitkering ontvangen. De langstlevende echtgeno(o)t(e) die bij het aflopen van de uitbetaling van de overgangsuitkering geen werk gevonden heeft, heeft zonder wachttijd recht op een werkloosheidsuitkering. Voor de uitbetaling van het overlevingspensioen zal de langstlevende echtgeno(o)t(e) moeten wachten tot zij/hij van een eigen rustpensioen geniet. De hervorming is niet van toepassing op de langstlevende echtgeno(o)t(e) die ouder is dan 45 jaar op het moment van het overlijden van haar/zijn echtgeno(o)t(e) of indien de echtgenoot vóór 1 januari 2015 overleden is.

15

De toe te passen regels verschillen dus al naargelang: - de rechthebbende - het overlijden van de rechtgever zich heeft voorgedaan vóór 1 januari 2015 of na 31 december 2014 - de rechthebbende op het moment van het overlijden jonger of ouder was dan 45 jaar - er één of meerdere rechthebbenden zijn op het moment van het overlijden van de rechtgever • De langstlevende echtgeno(o)t(e) De toekenningsvoorwaarden voor de overgangsuitkering zijn dezelfde als die voor het overlevingspensioen: de langstlevende echtgeno(o)t(e) moet minstens één jaar getrouwd zijn, behalve indien er een kind ten laste is waarvoor één van de twee echtgenoten kinderbijslag ontving, indien een kind (eventueel postuum) geboren is uit het huwelijk of indien het overlijden te wijten is aan een ongeval of aan een beroepsziekte die vastgesteld werd na de datum van het huwelijk. De periode van wettelijke samenwoning die het huwelijk direct voorafgaat kan aan de duur van het huwelijk toegevoegd worden om zo de vereiste van 1 jaar huwelijk te bereiken. Indien het huwelijk minder dan een jaar geduurd heeft en de hierboven vermelde uitzonderingen niet van toepassing zijn, dan heeft de langstlevende echtgeno(o)t(e) recht op een tijdelijk pensioen gedurende één jaar. Een bijkomende voorwaarde om een overlevingspensioen te ontvangen is dat de langstlevende echtgeno(o)t(e) niet onwaardig is te erven van zijn overleden echtgeno(o)t(e) omwille van misdrijven gepleegd ten aanzien van de overleden echtgeno(o)t(e).

16

Schema: overlevingspensioen als er enkel een langstlevende echtgeno(o)t(e) is

• De uit de echt gescheiden echtgeno(o)t(e) Voor de uit de echt gescheiden echtgeno(o)t(e) gelden dezelfde toekenningsvoorwaarden als voor de langstlevende echtgeno(o)t(e), met als bijkomende voorwaarde dat de uit de echt gescheiden echtgeno(o)t(e) niet mag hertrouwd zijn vóór het overlijden van zijn ex-echtgeno(o)t(e). Onderstaand schema geeft een overzicht van de mogelijke situaties die zich kunnen voordoen wanneer er een uit de echt gescheiden echtgeno(o)t(e) is met al dan niet een langstlevende echtgeno(o)t(e).

17

In het geval er meerdere rechthebbenden zijn, moet het totale overlevingspensioen worden verdeeld onder de verschillende rechthebbenden. Om het bedrag van een overlevingspensioen van één rechthebbende vast te stellen, moet men dus in een aantal gevallen ook rekening houden met de rechten van eventuele andere rechthebbenden. De schema’s maken duidelijk dat de wetgeving complex is en het onmogelijk is alle details en uitzonderingen aan bod de laten komen in dit artikel. Wie meer vragen heeft over de overlevingspensioenen van de overheid, kan altijd contact opnemen met de PDOS (contactgegevens zie verder). • Aanvraag overlevingspensioen Als de overledene een ambtenaar was die een rustpensioen ontving dat werd beheerd door de PDOS, dan opent de Pensioendienst voor de Overheidssector automatisch een overlevingspensioendossier voor de langstlevende echtgeno(o)t(e), de uit de echtgescheiden echtgeno(o)t(e) – als deze de enig mogelijke rechthebbende is – of de wezen die nog geen 18 jaar oud zijn (of ouder, als ze na die leeftijd nog recht geven op kinderbijslag) voor zover ze de enige rechthebbenden zijn. Er is evenmin een aanvraag vereist als een kind jonger dan 18 jaar recht heeft op een overlevingspensioen en dit ingevolge het overlijden van een ouder die zelf een overlevingspensioen genoot dat beheerd werd door de PDOS en het kind de enige rechthebbende is. In alle andere gevallen is een aanvraag nodig. Naar analogie met het rustpensioen, is een specifiek formulier bij de PDOS ter beschikking voor de aanvraag van een overlevingspensioen. Een aanvraag voor een overlevingspensioen kan ook digitaal via www.pensioenaanvraag.be ingediend worden.

18

11. Kan ik bijverdienen als ik met pensioen ben? Wie een pensioen ontvangt kan onder bepaalde voorwaarden en binnen bepaalde grenzen het pensioen combineren met beroepsinkomsten. Deze extra prestaties leveren geen extra pensioenrechten op. De aangifteplicht is grotendeels afgeschaft en is enkel nog nodig bij de eerste uitbetaling van het pensioen, bij de uitoefening van een politiek of ander mandaat, bij een beroepsactiviteit in het buitenland of genot sociale zekerheidsuitkeringen in het buitenland, bij wetenschappelijke of artistieke activiteiten en bij een tewerkstelling als ambtenaar. Wie de beroepsactiviteit niet tijdig aangeeft, riskeert een tijdelijke schorsing of vermindering van zijn pensioen. U wilt weten welke beroepsinkomsten u als gepensioneerde kunt hebben zonder uw pensioen in gevaar te brengen? Dat hangt af van een aantal elementen. Geniet u een rust- of een overlevingspensioen, zult u bijverdienen als werknemer of als zelfstandige, bent u jonger of ouder dan 65 jaar of hebt u nog kinderen ten laste? Bij een activiteit als werknemer en de uitoefening van een ambt of mandaat wordt er rekening gehouden met het bruto-inkomen, voor een zelfstandige is dit het netto bedrijfsinkomen. Er wordt bij het berekenen van de beroepsinkomsten ook rekening gehouden met de opzegvergoedingen, de verbrekingsvergoedingen en de ontslagvergoedingen. Deze vergoedingen worden gespreid over de periode waarop ze betrekking hebben. Jaargrenzen Vóór 65 jaar worden uw inkomsten uit een (toegelaten) beroepsactiviteit altijd begrensd. Er wordt een onderscheid gemaakt in de aard van het pensioen.

19

Toegelaten beroepsinkomsten in 2014 als men jonger is dan 65 jaar: Bedrag per activiteit in euro Voorwaarden

Kinderlast

Werknemer, ambtenaar, andere activiteiten, mandaten, ambten of posten (bruto-inkomen)

Zelfstandige (of mix werknemerzelfstandige) netto bedrijfsinkomen

Neen

7.718,00 EUR

6.175,00 EUR

Ja

11.577,00 EUR

9.262,00 EUR

Neen

17.971,00 EUR

14.377,00 EUR

Ja

22.464,00 EUR

17.971,00 EUR

Jonger dan 65 jaar Jonger dan 65 jaar met alleen overlevingspensioen

Vanaf 65 jaar zijn er eveneens jaargrenzen, maar die liggen hoger. Er wordt vanaf die leeftijd ook geen onderscheid meer gemaakt in de aard van het pensioen.

20

Op de algemene regel van vermindering of schorsing wanneer u de jaargrenzen bereikt, is er een belangrijke uitzondering. Indien u 42 loopbaanjaren heeft op het moment van de ingang van uw eerste pensioen (ambtenaar, werknemer, zelfstandige) dan kunt u onbeperkt uw beroepsinkomsten met uw ander(e) rust- of overlevingspensioen(en) cumuleren vanaf de eerste maand die volgt op uw 65ste verjaardag. Aan de leeftijdsvoorwaarde moet niet voldaan zijn op de ingangsdatum van uw pensioen. Concreet betekent dat als u uw pensioen bijvoorbeeld op 64 jaar neemt en u heeft 42 loopbaanjaren, dan kunt u onbeperkt cumuleren vanaf de leeftijd van 65 jaar. Opgelet: als u bij de eerste storting van het bedrag van uw rustpensioen geen 42 loopbaanjaren kan voorleggen en u met een beroepsactiviteit begint, dan kunt u niet vrijuit cumuleren vanaf het moment dat u die 42 loopbaanjaren wel heeft. Naast de combinatie van een beroepsinkomen en een pensioenvoordeel, zijn er nog andere cumulaties mogelijk, bijvoorbeeld cumulatie van verschillende pensioenen onderling of cumulatie van een pensioen met een vervangingsinkomen. Meer info hierover vindt u in de PDOS-brochure Cumulatie van de pensioenen van de overheidssector. 12. Wat is de inkomensgarantie voor ouderen (IGO)? De inkomensgarantie voor ouderen is een uitkering die wordt toegekend aan ouderen van wie het inkomen te laag is om in hun levensonderhoud te voorzien. De vereiste leeftijd van 65 jaar om voor de uitkering in aanmerking te komen is gelijk voor mannen en vrouwen. Een IGO wordt verkregen na een onderzoek van de bestaansmiddelen binnen het gezin van de aanvrager en samenwonenden. De aan21

vrager moet bovendien voldoen aan een leeftijdsvoorwaarde (65 jaar), een nationaliteitsvoorwaarde en een verblijfsvoorwaarde. In bepaalde gevallen worden de rechten op een IGO automatisch onderzocht door de Rijksdienst voor Pensioenen (aanvraag rustpensioen, bruggepensioneerde die de wettelijke pensioenleeftijd bereikt van 65 jaar). Aan een rustpensioen van de ambtenaar dat lager is dan het gewaarborgd minimumpensioenbedrag, kan een supplement gewaarborgd minimum worden toegevoegd net om het gewaarborgd minimumbedrag te bereiken. Dit gewaarborgd minimumbedrag kan zowel toegekend worden aan personen die op pensioen zijn gesteld wegens leeftijdsgrens of dienstanciënniteit als aan diegenen die gepensioneerd zijn wegens lichamelijke ongeschiktheid. Het gewaarborgd minimumbedrag wordt enkel toegekend voor een pensioen uit hoofde van een hoofdambt. De uitbetaling van het supplement wordt geschorst tijdens de kalenderjaren gedurende dewelke de titularis van een rustpensioen een winstgevende activiteit uitoefent die hem vanaf 2 januari 2013 een jaarlijks bruto inkomen van 977,25 euro of meer oplevert.

22

13. Vragen omtrent uw wettelijk pensioen? Telefoneren U kunt het Contact Center bereiken via het gratis nummer 1765 Voor vragen over werknemerspensioen, pensioen voor zelfstandigen en ambtenarenpensioen. Betalend vanuit het buitenland: +32 78 15 1765 . Houd uw Rijksregisternummer bij de hand. De Pensioenlijn en het Contact Center zijn bereikbaar op werkdagen van 9 - 12 uur en van 13 tot 17 uur. Bezoeken

Voor al uw vragen omtrent uw pensioen kan u terecht op het Sociaal Huis Zottegem, Dienst Sociale Zaken, Deinsbekestraat 23, 9620 Zottegem, iedere werkdag van 8.30 tot 12 uur en donderdagavond van 17 tot 19 uur – 09/364 57 53 - [email protected]. U kan ook bijkomende inlichtingen bekomen op de maandelijkse zitdagen van de RVP in het Sociaal Huis Zottegem. Elke 3de maandag van de maand van 13.30 tot 15.30 uur, enkel voor een werknemerspensioen. Online contacten Loontrekkende . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . www.onprvp.fgov.be Zelfstandige . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . www.rsvz-inasti.fgov.be Ambtenaren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . www.pdos.fgov.be Loontrekkende . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . [email protected] Zelfstandigen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . [email protected] Ambtenaren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . [email protected] Dienst betalingen PDOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . [email protected] 23

SENIORENRAAD Contactgegevens Chantal Praet, secretaris seniorenraad Deinsbekestraat 23, 9620 Zottegem Telefoon: 09 364 57 53 E-mail: [email protected] Samenstelling Naam Lucien Wauters Laurent Stalpaert Godelieve Van Den Broeke Chantal Praet Kurt De Loor Frans Val Lieve Pede Marcel De Vos An Rosiers Annita Van de Velde Anny Symoens Cecile De Coene Edwig Verheyen Elise Wauters Elsie Verheyen Frank Douchy Frans Versmissen Geertrui Bisschop Godelieve Van Durme Hilaire De Smet Hubert Van Wambeke Jacqueline Ysebaert Lilianne Branswijck Lucien Van Wijmeersch

Functie Voorzitter 1ste ondervoorzitter 2de ondervoorzitter Secretaris Schepen van sociale zaken Lid dagelijks bestuur Lid dagelijks bestuur Lid dagelijks bestuur Lid Lid Lid Lid Lid Lid Lid Lid Lid Lid Lid Lid Lid Lid Lid Lid 24

Vereniging OKRA Erwetegem S-Plusafd. Zottegem NEOS Dienst sociale Zaken Stad Zottegem OKRA Oombergen OKRA Strijpen OKRA Zottegem Residentie Bruggenpark Grijze Geuzen OKRA Sint-Maria-O. LSC Leeuwergem OKRA Strijpen NEOS SP.A Zottegem GROEN OKRA St.-Goriks Home Floreal LBG De Eekhoorn OKRA Velzeke CD&V senioren OKRA Velzeke LSC Leeuwergem Gepens. Bond Elene

Marcella De Muyter Maria De Parmentier Marianne ’t Kint Marie-Paule Van Damme Marie-Paule Van Wijmeersch Mariette Van Liefde Marleen Van Den Brulle Martine Van Den Broucke Nadine Janssens Nelly Van Grootenbruel Nicole De Feyter Pierre Van den Steen Rita Podevijn Roland De Bosscher Tania Meulemeester Valère Baele Willy De Backer An Koolbrant Anja Eekhout Anneleen Verbeurgt Antoine De Troyer Astrel De Clercq Emiliën Van Muylem Evelina Vermassen Herman Killemaes Jacques Soetens Jeannine Beetens Mara De Groote Martine De Winter Paul Baele Rita Merchiers William Lampens

Lid Lid Lid Lid Lid Lid Lid Lid Lid Lid Lid Lid Lid Lid Lid Lid Lid Plaatsvervangend lid Plaatsvervangend lid Plaatsvervangend lid Plaatsvervangend lid Plaatsvervangend lid Plaatsvervangend lid Plaatsvervangend lid Plaatsvervangend lid Plaatsvervangend lid Plaatsvervangend lid Plaatsvervangend lid Plaatsvervangend lid Plaatsvervangend lid Plaatsvervangend lid Plaatsvervangend lid

25

Gepens. Bond Elene OKRA Zottegem Rustoord De Vlamme OKRA Sint-Maria-O. Open-VLD OKRA Erwetegem Grijze Geuzen S-Plusafd. Zottegem OKRA Oombergen CD&V senioren NV-A ZAP NV-A ZAP OKRA St.-Goriks De Bron vzw Home Floreal CD&V Zottegem CD&V Zottegem WZC Ter Deinsbeke Residentie Bruggenpark De Bron vzw OKRA Zottegem OKRA Sint-Maria-O. OKRA St.-Goriks S-Plusafd. Zottegem OKRA Erwetegem OKRA Velzeke CD&V senioren SP.A Zottegem OKRA Oombergen OKRA Strijpen GROEN Grijze Geuzen

PENSIOENQUIZ U kan deelnemen aan de pensioenquiz door de antwoorden ten laatste tegen 12 oktober 2014 op te sturen naar het Sociaal Huis Zottegem, Dienst Sociale Zaken, Deinsbekestraat 23, 9620 Zottegem of mailen [email protected]. Deelnemen kan vanaf 55 jaar. Vergeet niet uw naam, adres en leeftijd te vermelden. In het stedelijk informatieblad editie december 2014 wordt de winnaar bekend gemaakt en wordt zij/hij officieel uitgenodigd op het stadhuis waarbij een prijs wordt overhandigd. Veel quizgenot!

Naam en voornaam: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Adres: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leeftijd: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Vraag 1 De wettelijke pensioenleeftijd voor werknemers in België is 65 jaar. Recent heeft de overheid beslist de regels voor vervroegd pensioen tot 2016 ieder jaar wat aan te passen. Aan welke voorwaarden moet iemand voldoen om op vervroegd pensioen te kunnen gaan? a. 60 jaar oud en een loopbaan van 38 jaar b. 62 jaar oud en een loopbaan van 40 jaar c. 63 jaar oud en een loopbaan van 44 jaar

26

!

q q q

Vraag 2 Tijdens uw loopbaan kunnen er verschillende periodes zijn waarin u niet werkt. Vele van dergelijke periodes tellen toch mee voor de berekening van uw pensioen. Weet u welke van onderstaande periodes kunnen meetellen voor uw pensioenberekening?

q

a. loopbaanonderbreking, tijdskrediet, studie, zwangerschapsverlof en militaire dienst

q q

b. vakantie, werkloosheid en brugpensioen

q

d. alle bovenstaande periodes

c. periodes van arbeidsongeschiktheid: arbeidsongevallen, beroepsziekten en invaliditeit

Vraag 3 U geniet een rustpensioen op de wettelijke pensioenleeftijd met 41 loopbaanjaren en geen kind ten laste en u wenst na uw pensionering als loontrekkende nog bij te verdienen. Weet u hoeveel de toegelaten beroepsinkomsten zijn? a. geen beperking b. 7.718,00 euro bruto-inkomen c. 17.835,00 euro netto bedrijfsinkomen d. 22.293,00 euro bruto-inkomen

!

q q q q

27

Vraag 4 Uw overleden echtgeno(o)t(e) genoot een sociale uitkering (werkloosheid, invaliditeit, brugpensioen). U bent 52 jaar en meer dan 1 jaar gehuwd. Heeft u als langstlevende recht op een overlevingspensioen en moet u het aanvragen?

q q

a. ja, u moet een aanvraag indienen

q

c. neen

b. ja, het onderzoek naar het overlevingspensioen gebeurt ambtshalve

Vraag 5 U bent bruggepensioneerde met een bedrijfstoelage. Weet u wanneer u op pensioen kan gaan? a. 60 jaar b. 61 jaar c. 62 jaar d. 63 jaar e. 64 jaar f. 65 jaar

!

q q q q q q

28

Vraag 6 Via het gratis nummer 1765 van het Contact Center kan u vragen stellen over welk soort pensioen?

q q q q q

a. ambtenarenpensioen b. werknemerspensioen c. pensioen voor zelfstandigen d. enkel voor pensioen werknemer en zelfstandige e. alle bovenstaande pensioenen

Vraag 7 U heeft een aanvraag rustpensioen ingediend met een gemengde loopbaan (loontrekkende, zelfstandige) en volgens uw loopbaanjaren kan u op vervroegd pensioen gaan. Bent u verplicht het pensioen te nemen?

q q

a. ja, u moet het pensioen nemen b. neen, het is geen verplichting het pensioen te nemen

Vraag 8

!

U geniet een overlevingspensioen . Kan u bij een nieuw huwelijk het overlevingspensioen verder blijven genieten?

q q q

a. neen, het overlevingspensioen wordt opgeschort b. ja, u krijgt verder het overlevingspensioen c. ja, maar het overlevingspensioen wordt herberekend 29

Vraag 9 U vraagt uw rustpensioen aan voor een gemengde loopbaan als loontrekkende, zelfstandige en niet-statutaire ambtenaar. Weet u welke pensioeninstelling(en) u gaat uitbetalen? De RVP (Rijksdienst voor Pensioen), de RSVZ (Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen Der Zelfstandigen) of de PDOS (Pensioendienst voor de Overheidssector).

q q q q

a. RVP en de PDOS b. RVP en de RSVZ c. enkel de RVP d. RSVZ en de PDOS

Vraag 10 U bent wettelijk echtgescheiden. Weet u of u recht hebt op een pensioen als echtgescheidene op basis van de loopbaan van de gewezen echtgeno(o)t(e) in de regeling voor ambtenaren.

q q

a. ja, ik kan aanspraak maken op dit pensioen als ik 65 jaar ben

q

c. neen, ik heb geen recht op een pensioen als echtgescheidene

!

b. ja, ik kan aanspraak maken op dit pensioen als ik voldoe om met vervroegd pensioen te gaan

30

COLOFON Met dank aan Stad Zottegem – www.zottegem.be en het Sociaal Huis Zottegem De leden van de Stedelijke Seniorenraad Mevrouw Anne-Marie De Maeyer, adviseur-generaal INASTI-RSVZ Mevrouw Marleen Houtmeyers, communicatiedienst – Pensioendienst voor de overheidssector De heer Pieter Stallaert, Communicatiedeskundige – Externe communicatie bij de Rijksdienst voor Pensioenen Colofon De pensioengids is een uitgave van de Stad Zottegem, Sociaal Huis Zottegem en de Stedelijke Seniorenraad. Concept en realisatie Chantal Praet Sociaal Huis Zottegem - Dienst Sociale Zaken Druk Printor Verantwoordelijke uitgever College van Burgemeester en Schepenen Markt 1, 9620 Zottegem

31

druk: printor nv - 09 326 71 50