Woonzorg op mensenmaat
Prof.Dr. Dominique Verté
Ageing and care challenges Ageing society
Workforce shortage Chronic conditions Financial unsustainability HLY vs LE Health inequalities
Ageing – global challenge Age dependency ratio
Age-related total spending in % of GDP
27,8
2010
2050
23,2 16,7
EU27
16,6
13,7 11,1
US
Japan
Number of working age population for one older person (+65)
Source: Ageing Report 2009, OECD *data for 2000 and 2050
New paradigm of ageing from societal challenge burden passive care curing diseases
to major opportunity asset pro-active care improved functioning
Dependency Ratio
Empowerment
•From 1:4 to 1:2 •80+ doubles by 2025
• Active Ageing • Health literacy
Cost of Care
New Care Models
•Up by 4-8 % of GDP by 2025
•Integrated & Community care •Large efficiency gains
Human Resources
Growth and Markets
•Shrinking work force •Lacking 20 mio carers by 2020
•3000 B€ Wealth •85 Million Consumers
Similar public budgets for social protection lead to very different outcomes
Immense differences: Expenditure in the base scenario, EU27, % of GDP
Source: Commission Services , EPC
6
1. Achtergrond • België = 10e oudste land ter wereld België
Vlaams Gewest
Brussels H. Gewest
Waals Gewest
Totaal 60-plus
22,99%
24,11%
18,44%
22,41%
Totaal 80-plus
4,92%
4,98%
4,58%
4,92%
1. Achtergrond België 1990
2010
Mannen 100+
109
186
Vrouwen 100+
437
1373
Totaal 100+
546
1559
1. Achtergrond
1. Achtergrond
Vergrijzing en diversiteit III.1.2 Diversiteit Brussel 2020: naar 50%?
Betaalbaarheid
Achtergrond • Federaal planbureau: projectie residentiële zorg 2025: 2010: 125.000 2025: 166.000 • Mantelzorg daalt • Zorgberoepen?
Gemeente aan zet?
Ouderenbeleid = lokaal verhaal
• Elke gemeente heeft zijn eigen profiel • Sterke variaties onderling • Verschillen tussen gemeenten zijn groot
Eenzaamheid • Aandeel ernstige eenzaamheidsgevoelens – Vlaanderen: 18% – Max: 18,5% (Oost-Vlaanderen) – Min: 17,4% (Limburg) – Kijken we naar gemeenten • MIN: 12% • MAX: 32,7%
18103 sociaal geïsoleerden in WVL 12
10,2 10
8
6
6,1
5,8
4
1,7
2
0
West‐Vlaanderen 3/3/2011
1
Vlaanderen
Max
Min
Sociale isolatie 18
15,3
16 14 12
9,1
10 8
6,9
6
4,5
4,0
Gehuwd
Nooit gehuwd
4 2 0
Doe mee!
3/3/2011
Gescheiden
Samenwonend
Weduwe(naar)
Woonsituatie
Woonsituatie
Woonsituatie Valfrequentie Bxl: 34%
VL: 27%
1. Woonvorm 100
95,2
80
60
40
20
2,5
2,3
0
Zelfstandig thuiswonend
19/04/2012
Inwonend bij kinderen
Alternatieve woonvorm
1.2 Alternatieve woningen 50
44,1
40
29,9
30
1.1 Inwonen bij kinderen 20
10,3 10
8,7
7,0
0
Individueel (aangepaste) woningen 19/04/2012
Groepswonen
Kangoeroe wonen
Intergenerationeel wonen
Ondersteunend groepswonen
1. Onaangepastheid van de woning 50
45,5 40,1
40
30
20
14,4
10
0
geen onaangepastheid
19/04/2012
matige onaangepastheid ernstige onaangepastheid
III.3. Stimulerende Woonsituatie woonomgeving Woonomgeving – Conclusie en aanbevelingen • Wijkgerichte zorgbenadering – Buurtzorg – Vermaatschappelijking van de zorg – Wijkcontracten als hefboom
• Inschakelen vrijwilligers – Lokale aanspreekpunten voor ouderen én zorgverstrekkers – Rol van diensten- en buurtcentra
• Detectie en toeleiding van zorg – Actieve detectie van noden onontbeerlijk – Toeleiden naar de gepaste zorg en ondersteuning
woonzorg Thuiszorg – Resultaten professionele zorg • Onvoldoende kennis professionele aanbod, moeilijke toeleiding, • Te duur, onbetaalbaar • Vele wissels personeel – anderstalige zorgverleners • Geen zorggarantie weekend – avond
woonzorg – mantelzorg • Mantelzorger biedt onvoorwaardelijke steun • Grote zorgzwaarte en druk – “Mijn dochter die eiste constant dat ik bij haar kwam voor die kleine bij te houden. Ze wou die niet bij mij brengen en ik vond het onmogelijk voor mij om een ganse dag mijn moeder alleen te laten.” (Nadine, 62j.)
• Niet betrokken in de zorg – “De schotten die er bestaan in de communicatie tussen de arts en de patiënt worden verder opgetrokken naar de mantelzorgers, en thuiszorg,” aldus een arts.
• Eigen draagkracht wordt overschat – Semi-residentiële zorg ongekend
4.2 Taakverdeling en woonzorg samenwerking Conclusies en aanbevelingen Macro (overheid en koepelorganisaties) –Taakverdeling professionele zorgwerkers –Transitie van een aanbodgestuurde welzijns- en gezondheidszorg politiek naar een vraaggestuurde benadering (nieuwe samenwerkingsvormen) –Collectieve zorgverstrekking • Meer flexibilisering • O.a. binnen groepswonen
4.2 Taakverdeling en woonzorg samenwerking Conclusies en aanbevelingen Meso (buurt) –Betere kennis van aanbod en systemen bij professionelen –Betere afstemming tussen zorgverstrekkers • Wijkgerichte thuiszorg: lokaal verankerde netwerking en multidisciplinair overleg en afstemming • Aansturing in de lokaliteit of vanop afstand? • Focus: procesgericht, niet op product
–Innovatie zorgmodellen en projecten • Bv. regionale zorgcoördinatie, Ict, gegevensuitwisseling
4.2 Taakverdeling en woonzorg samenwerking Conclusies en aanbevelingen Micro (gebruiker) • Nood aan zichtbare thuiszorg in het straatbeeld en positief imago van zorg • zorg ook dichtbij de mantelzorger • Mantelzorger = sleutelpartner in zorgproces – Mantelzorgers erkennen
• Mantelzorgondersteuning dicht bij de mantelzorger, niet uitsluitend gecentraliseerd – Praktisch én emotioneel
Plan van aanpak • Programmatie volgens ongewijzigd beleid • Programmatie: naar een nieuw zorgmodel?
Naar een nieuw zorgmodel? • Macro • Digitaal registratiesysteem gegevensuitwisseling • Nood aan regelgeving: 6e staatshervorming • Innovatie: zorgketen & waardeketen • Netwerkvorming zonder monopolie
Naar een nieuw zorgmodel? • Meso - micro • Model van wijkgerichte zorg • Combinatie van – Levensloopbestendige woningen en aangepaste woonvormen – Diensten en voorzieningen voor dagelijks leven – Centraal aanspreekpunt
• Zorgcontinuüm in de buurt • Zorgregie, coördinatie en intervisie op buurtniveau?
Naar een nieuw zorgmodel? • Meso - micro • Zichtbare thuiszorg • Rol van dienstencentra en buurtcentra – Informatie – meldpuntfunctie
• Vanuit preventieoogpunt – Actieve detectie van noden + toeleiding
• Sociaal netwerk van mensen als onderbouw van een zorgende wijk • Vermaatschappelijking van de zorg (twee richtingen)
ZORG
WONEN Residentieel
Gespeciliaseerde residentiële zorg Woonzorgcentrum Kortverblijf
Intensief
Dagverzorgingscentra
Assistentiewoning
Psychisch welzijn/zorg Medische zorg Alternatieve woonvormen Ontmoeting Thuiszorg Aangepaste woning Activering Toegankelijke diensten Veilige leefomgeving Sociaal netwerk Openbaar vervoer/mobiliteitMantelzorg/informele zorg Thuiswonen Zelfzorg Participatie
Thuis
WELZIJN
Geen
informatie meldpunt coördinatie
Zorgknooppunt
ADL LDC paramedici preventie WZC Woonzorgzone gezinszorg woonvormen DVC gemeenschapscentrum bib premies urbanismeLokaalverenigingen verhuisdienst 24-uurs zorg
sociaal vervoer klusdienst
Bovenlokaal
(sociale) huisvesting openbaar vervoer ruimtelijke planning toegankelijkheidsbeleid premies woningaanpassing programmatiecoördinatie infopunt/ back-office stedenbouw
Gewestniveau
statuut personeel regels samenhuizen PAB/ PGB kwaliteitseisen Vlaams/federaal erkenning
sociale regelgeving
Bedankt voor uw aandacht
