WOONWIJZER ADVIEZEN VOOR HET GEBRUIK EN ONDERHOUD VAN UW WONING

WOONWIJZER

ADVIEZEN VOOR HET GEBRUIK EN ONDERHOUD VAN UW WONING

INHOUD De woonwijzer

5

Aan de slag

7

Constructie

11

Buitenkant van uw woning

13

Binnenkant van uw woning

25

Sanitair, tegelwerk en kitvoegen

35

Vocht en ventilatie

40

Waterinstallatie en riolering

65

Gasinstallatie

71

Trefwoordenlijst

72

Onderhoudsoverzicht

75

Centrale verwarmingsinstallatie (CV-installatie) 47 Elektrische installatie

2

57

woonwijzer 3

ALS U DE WONING OP DE JUISTE MANIER GEBRUIKT EN ONDERHOUDT, KUNT U JARENLANG ONBEZORGD GENIETEN VAN UW NIEUWE WONING

DE WOONWIJZER Als u de woning op de juiste manier gebruikt en onderhoudt, kunt u jarenlang onbezorgd genieten van uw nieuwe woning. Leest u daarom voordat u begint met klussen en/of inrichten van uw woning dit magazine aandachtig door. In deze Woonwijzer zijn adviezen opgenomen voor

het gebouw wordt dan veelal namens de Vereniging

het gebruik en onderhoud van de in uw woning

van Eigenaren (VvE) uitgevoerd. Informeert u voordat

aanwezige installaties en de gebruikte materialen.

u iets gaat onderhouden dus altijd eerst bij uw VvE.

Het kan voorkomen dat niet alle onderdelen voor

Bij het samenstellen van deze Woonwijzer zijn wij zo

uw woning van toepassing zijn omdat deze niet zijn

zorgvuldig mogelijk te werk gegaan.

aangebracht in uw woning. Voor algemeen gebruik en onderhoud van uw woning willen wij u tevens wijzen

Het kan echter voorkomen dat er afwijkingen zijn

op de aan u verstrekte informatie van het garantie-

ontstaan tussen hetgeen omschreven is en dat wat er

instituut.

is toegepast in uw woning. Deze afwijkingen kunnen nooit aanleiding geven tot enige compensatie, in welke

Aan de binnenzijde van de achterkant van de kaft

vorm dan ook.

vindt u een beknopt overzicht met wanneer u wat moet onderhouden/schoonmaken.

Wij wensen u veel plezier in uw nieuwe woning!

Veel onderdelen van een woning in een woonof appartementengebouw behoren tot het gemeenschappelijk eigendom. Het onderhoud aan gemeenschappelijke delen van

4

woonwijzer 5

AAN DE SLAG IN DE WONING GOOI NOOIT TWEE SOORTEN SCHOONMAAKMIDDELEN BIJ ELKAAR, IN EEN AANTAL GEVALLEN IS ER KANS OP EEN CHEMISCHE REACTIE

SCHOONMAKEN VAN DE WONING

de waarschuwing om het product buiten bereik van

Uw nieuwe woning wordt ‘bezemschoon’ opgeleverd.

kinderen te houden.

Voordat u de woning betrekt, zult u zelf ook nog de nodige inrichtingswerkzaamheden uitvoeren en de

Let op de gevarensymbolen. Mocht het misgaan,

woning nog een schoonmaakbeurt geven. Probeer

neem dan de verpakking mee naar de huisarts.

hierbij het gebruik van veel water in de woning te vermijden. De woning bevat namelijk nog veel

GEREEDSCHAP EN MATERIAAL

bouwvocht. Het water dat u gebruikt, moet regelmatig

Goed gereedschap is het halve werk. Zeker als u vaak

ververst worden om zo schade door zand en/of

klust is de aanschaf van een goede (klop) boormachine

vervuiling te voorkomen. Maak wanden, vloeren

en een (accu)boor-/schroefmachine een verstandige

en plafonds droog schoon. Ook voor de afwerking

investering. Koop de juiste boortjes voor beton/steen,

van de wanden en de vloeren is het belangrijk dat

hout en metaal. Voordelige sets met vele soorten en

deze ondergronden goed droog zijn. De toegepaste

maten boren en schroefbitjes zijn vaak van slechte

materialen en afwerkingen zijn meestal kort geleden

kwaliteit. Gebruik een goede kwaliteit pluggen en

geproduceerd en aangebracht. Daardoor zijn ze extra

schroeven. In vochtige ruimten, bijvoorbeeld in de

kwetsbaar. Wees voorzichtig, nieuw verfwerk is nog niet

badkamer of buiten, is het aan te bevelen corrosievaste

volledig doorgehard. Zet bij het schoonmaken van de

bevestigingsmiddelen te gebruiken. Deze zijn gemaakt

woning de ramen open en/of het ventilatiesysteem op

van koper, messing of roestvast staal (RVS).

de hoogste stand voor voldoende ventilatie.

Gebruik van schoonmaakmiddelen Het gebruik van agressieve schoonmaakmiddelen kan aantastingen, vlekken en/of verkleuringen

Om te voorkomen dat u te diep boort, kunt u de boordiepte op het boordje markeren met afplakband.

veroorzaken op (vers) schilderwerk, sanitair, beglazing, houtwerk, natuursteen, kunststeen, tegelwerk en op

Voor de meest gangbare bevestigingen heeft u steen-

kunststof onderdelen. Lees altijd de informatie op de

boortjes van 5 en 6 mm nodig. Het is handig om die

verpakking van het schoonmaakmiddel en volg de

met de bijbehorende nylonpluggen en schroeven op

gebruiksaanwijzing op. Bedenk hierbij dat een

voorraad te hebben.

juiste dosering het milieu en ook uw portemonnee

6

spaart. Kalkverwijderende producten maken voegen

Om te voorkomen dat u te diep boort of om te

ruw en broos, wat op termijn tot schade kan leiden.

zorgen dat alle boorgaten dezelfde diepte krijgen,

Gelet op het milieu en uw eigen gezondheid worden

kunt u de boordiepte op het boortje markeren met

schoonmaakmiddelen op basis van natuurlijke

afplakband. Bij sommige boormachines kunt u de

grondstoffen aanbevolen, zoals zachte of vloeibare

diepte instellen. Teken de plaats van het te boren

groene zeep. Op bijna alle schoonmaakmiddelen staat

gat nauwkeurig af. Maak met een priem of spijker woonwijzer 7

een centreerpunt zodat de boor niet wegloopt. Boor

uw garantieverstrekker, zullen wij deze zo spoedig

zodat het gebrek dan ook zo spoedig mogelijk kan

Burgerlijk Wetboek (burenrecht) is het altijd

rustig, laat de boor het werk doen en druk niet te veel.

mogelijk verhelpen. Na de onderhoudstermijn gaat

worden verholpen. Bij nood buiten werktijden kunt u

verstandig overleg met uw buren te voeren over

Boor nauwkeurig en haaks in het materiaal.

de garantietermijn in. In het algemeen geldt voor

rechtstreeks bellen met de installateur.

de uitbreiding van uw woning, maar ook over

uw woning een garantietermijn van zes jaar. Er zijn

beplanting, schuttingen, kapvergunning en het

Garantie

echter een aantal onderdelen met een afwijkende

Wij zullen de melding toetsen aan de garantie-

wijzigen van kleuren binnen een collectief model en

Onvolkomenheden die bij de oplevering worden

garantietermijn, bijvoorbeeld sanitair (één jaar).

voorwaarden en indien van toepassing, verder in

dergelijke.

geconstateerd, worden door ons zo spoedig mogelijk,

Deze afwijkende onderdelen worden vermeld in

behandeling nemen. Als algemene regel wordt gesteld,

maar uiterlijk binnen drie maanden opgelost (behalve

het verstrekte boekje van het garantieinstituut.

dat u slechts garantie op een onderdeel heeft, indien

In het algemeen kan worden gezegd: verbouwen

bij onderdelen met een langere levertijd).

Klachten/meldingen dient u binnen de geldende

aan dit onderdeel ook daadwerkelijk onderhoud

zonder deskundig advies kan leiden tot schade die niet

garantietermijnen kenbaar te maken aan ons bedrijf.

wordt gepleegd. Als blijkt dat er sprake is van niet

te voorzien is. Verder is het van belang te weten dat

Op de dag van de oplevering begint de onderhouds-

Uiteraard heeft onze onderneming de verplichting

uitgevoerd onderhoud of het niet tot onze verplichting

verbouwingen niet onder de garantieregeling vallen.

termijn. Gedurende deze periode kunt u eventuele

om zaken binnen de garantietermijn op te lossen. U

en/of verantwoordelijkheid behoort, dan zijn wij

Wanneer de verbouwing vakkundig is uitgevoerd en

gebreken aan de woning schriftelijk melden. Als

heeft als bewoner echter wel een meldingsplicht om

genoodzaakt kosten in rekening te brengen.

de bestaande constructies die onder de garantie vallen

de klacht valt onder de garantievoorwaarden van

een gebrek zo spoedig mogelijk te melden bij ons,

niet zijn beschadigd, blijft de garantie op de rest van

Laat binnen de garantieperiode geen WERKZAAMHEDEN AAN DE INSTALLATIES verrichten door derden. Hierdoor vervalt de garantie.

uw woning van kracht. Beperk geluidsoverlast door te boren of te timmeren op tijden dat uw buren daar het minst last van hebben (niet ‘s morgens heel vroeg of ‘s avonds laat of op een zon- of feestdag). Ook kan het aankondigen van de werkzaamheden het ‘leed’ beperken.

Wijzigingen in de woning na oplevering Wilt u grote veranderingen of verbouwingen uitvoeren

Richt uw werkzaamheden zo in dat het boor- en

na de oplevering, dan adviseren wij u contact op te

timmerwerk zoveel mogelijk achter elkaar kan

nemen met de dienst Bouw- en Woningtoezicht van

plaatsvinden. Bewaar tekeningen en beschrijvingen van

uw gemeente (of ga naar www.rijksoverheid.nl).

verbouwingen zorgvuldig. Deze kunnen u later nog goed van pas komen, bijvoorbeeld bij de verkoop van

Dit geldt bijvoorbeeld voor alle (lichte)

uw woning.

vergunningsplichtige veranderingen zoals: • Het geheel of gedeeltelijk weghalen van een wand (sommige wanden hebben een dragende functie); • Het aanbrengen van een openhaardkanaal; • Het plaatsen van dakramen of dakkapellen (u kunt nooit zomaar draagbalken onderbreken); • Het verwijderen van de knieschotten op de zolder. Deze kunnen een dragende functie hebben. Ze mogen daarom vaak niet verwijderd of onderbroken Bezemschone woning

8

worden; • Het uitbreiden van de woning. Op grond van het woonwijzer 9

ALS U IN DE TOEKOMST UW WONING WENST UIT TE BREIDEN, DIENT U HIERVOOR ALTIJD EEN DESKUNDIGE IN TE SCHAKELEN

CONSTRUCTIE Fundering

buitengevels gemaakt kunnen worden. Wijzigingen

Wat voor fundering bij uw woning is toegepast, is

aan deze wanden dienen dan ook onder begeleiding

sterk afhankelijk van de draagkracht van de grond

van een deskundige te geschieden. Vaak is daarnaast

ter plaatse. Voordat met de bouw van uw woning

toestemming van de gemeente vereist.

is gestart, hebben deskundigen ter plaatse een onderzoek uitgevoerd naar de draagkracht van de grond. Op basis van dit onderzoek heeft de constructeur van uw woning de fundering ontworpen en berekend, inclusief de eventuele benodigde heipalen. Indien u in de toekomst uw woning wenst uit te breiden, dient u hiervoor altijd een deskundige in te schakelen. Bij de gemeente kunt u de rapporten, tekeningen en berekeningen van de constructie inzien.

Woningscheidende wand

Houtskeletbouw wanden Houtskeletbouw wordt toegepast bij gevel- en dakelementen. Deze elementen worden in de fabriek geproduceerd. Aan de binnenzijde zijn deze afgewerkt met beplating. Wij raden het af in deze wanden te boren. Hiermee is de kans op beschadiging van de Boren palen

waterdampdichtheid (folie) erg groot.

Dragende binnenwanden Woningscheidende wanden en buitengevels

Het is mogelijk dat er in uw woning binnenwanden

Woningscheidende wanden en buitengevels van

Dit zijn veelal betonwanden of gemetselde wanden

beton of steen hebben een dragende constructieve

van minimaal 100 mm dik. Bij aanpassingen aan deze

functie. Het zal duidelijk zijn dat niet zomaar gaten

wanden dient u ook een deskundige in te schakelen.

zijn toegepast, die een constructieve functie hebben.

en sparingen in de woningscheidende wanden en 10

woonwijzer 11

ONBEHANDELD EN GEÏMPREGNEERD HOUT BEHOEVEN GEEN ONDERHOUD Geschilderd hout en hout voorzien van een speciale coating hebben wel onderhoud nodig

BUITENKANT VAN UW WONING Gemetselde en gestukadoorde gevels

Dilataties

aangebracht. Deze openingen dienen voor de

Onder invloed van temperatuurswisselingen kan het

ventilatie en ontwatering van de spouwmuur en

metselwerk uitzetten en krimpen. Als gevolg hiervan

mogen daarom nooit dichtgezet of afgedekt worden.

kunnen spanningen in het metselwerk optreden, waardoor scheurvorming kan ontstaan. Om dit te voorkomen zijn er in het metselwerk op bepaalde plaatsen verticale dilataties (doorlopende open voegen) aangebracht. Deze openingen dienen intact te blijven en mogen dus nooit worden dichtgezet of afgedekt. Bij steenstrips worden zowel verticale als horizontale Betonnen lateien

dilataties aangebracht. Deze worden afgekit.

Lateien Voor het ondersteunen van metselwerk boven kozijnen worden vaak stalen of betonnen lateien gebruikt. De stalen lateien zijn behandeld met een beschermende afwerklaag, de betonnen lateien worden meestal onbehandeld uitgevoerd. Deze lateien hebben geen onderhoud nodig.

Geveldragers Metselwerk met verticale dilatatie

Bij woningen of woongebouwen van meer dan drie verdiepingen zijn bij gemetselde gevels om de twee à drie woonlagen horizontale metselwerkondersteuningen aangebracht. Veelal zijn dit stalen geveldragers die geheel in het metselwerk zijn weggewerkt. Deze geveldragers hebben geen onderhoud nodig.

Open stootvoeg

Open stootvoegen In het metselwerk zijn op diverse plaatsen zogenaamde

Stalen geveldragers

‘open stootvoegen’ en eventueel stootvoegroosters 12

woonwijzer 13

Waterkerende slabben

het metsel- en voegwerk kunnen beschadigen. Er zijn

van een tweelaags verfsysteem en tot slot te worden

en geïmpregneerd hout behoeven geen onderhoud.

In de gevel van uw woning zijn op verschillende

verschillende milieuvriendelijke reinigingsmiddelen

behandeld met een algendodend middel.

Uiteraard dient het hout regelmatig gereinigd te

plaatsen waterkerende slabben van lood of kunststof

met mosdoders te koop.

worden. Geschilderd hout en hout voorzien van

aangebracht, bijvoorbeeld boven en onder kozijnen en

Vereniging van Eigenaren (VvE)

een speciale coating hebben wel onderhoud nodig.

bij de overgang tussen dakbedekking en metselwerk.

Buitengevel stucwerk

Gevels, balkons en terrassen van een woning in een

Raadpleeg de toegepaste materialenstaat en het

Controleer regelmatig of de (lood)slabben nog goed

Gevels kunnen zijn afgewerkt met een pleisterlaag

woongebouw behoren tot het gemeenschappelijk

schilderadvies. Houd er rekening mee dat onbehandeld

bevestigd zijn. Opgewaaide slabben kunnen lekkages

(stucwerk). In de meeste gevallen is direct achter

eigendom. Het onderhoud aan het gemeenschappelijk

hout kan verkleuren en dat verf moeilijk hecht op

veroorzaken die niet onder de garantieregeling vallen.

de pleisterlaag een isolatiesysteem aanwezig. Als

deel van het gebouw wordt veelal namens de VvE

geïmpregneerd hout. Het resultaat is soms vlekkerig.

Herstel losgeraakte voegen boven de (lood)slabben

u op de gevel klopt en u hoort een hol geluid, dan

uitgevoerd. Voor het aanbrengen van voorwerpen aan

Controleert u jaarlijks de bevestiging van de houten

met originele materialen. Gebruik hiervoor geen kit,

heeft uw woning een gestukadoorde gevel met een

de gevels moet toestemming worden verkregen van

geveldelen. Zijn er scheuren in het hout ontstaan, laat

omdat de kit de doorvoer van water vanuit de spouw

isolatiesysteem. De isolatie van gepleisterde muren is

de VvE.

u deze delen dan repareren of vervangen. Beplating

tegenhoudt. Houd de open stootvoegen boven de

tegen een constructieve wand gelijmd die vervolgens is

slabben open. Loodslabben kunnen na verloop van

afgewerkt met een spanningsverdelende laag en een

tijd wit uitslaan. U kunt dit voorkomen door de

structuurpleister op basis van kunsthars. Laat bescha-

een tuinslang. Hiermee voorkomt u aantasting van de

loodslabben met patineerolie te behandelen.

digingen aan deze afwerklaag direct repareren door

bevestigingsmiddelen die anders door het regenwater

een specialist. Alleen heel lichte voorwerpen kunnen

worden ontdaan van agressieve middelen (zout) die

aan de gevel worden aangebracht met speciale

op de gevel neerslaan.

onder overhangende gebouwdelen bij voorkeur 4 x

GEVELS VAN BEPLATING OF HOUTEN DELEN

per jaar reinigen door middel van het afsproeien met

pluggen en afdichtingsringen. Bij vervuiling van de gevel kunt u deze reinigen met een oplosmiddelvrije

Zinken gevelbekleding

sierpleisterreiniger. Brengt u deze aan met een zachte

Het is mogelijk dat uw woning is voorzien van zinken

borstel of lage drukspuit. Na het intrekken kunt u deze

elementen aan de gevel. Onder invloed van tempera-

Buitenberging en/of garage

afdoen met lauw water onder hoge druk. Bij hard-

tuursverschillen kan het zink krimpen of uitzetten,

Het overgrote deel van de buitenbergingen en garages

nekkig vuil is het verstandig een specialist te raad-

hierdoor is zink nooit geheel strak en recht. Door een

wordt uitgevoerd in halfsteens metselwerk of een

plegen. U dient in ieder geval nooit een hogedruk-

natuurlijk proces ontstaat er kort na de montage een

gevelopbouw met houten delen. Een dergelijke con-

reiniger te gebruiken.

Loodslabben

Gevel met houten beplating

structie brengt met zich mee, dat er in het grootste

Deze beschermlaag wordt met een vakterm de patinalaag genoemd. Deze beschermlaag maakt het zink

deel van het jaar een vochtig binnenklimaat zal heersen. De aanwezige ventilatieopeningen dienen daarom

Gevelbeplating met een kunstharstoplaag vereist

weerbaar, sterk en duurzaam. Na de montage van zink

te worden vrijgehouden. Ook zijn deze ruimten niet

weinig onderhoud. De beplating dient echter wel

kunnen er soms krasjes, vlekjes of deukjes te zien zijn.

vorstvrij. Een behandeling met een waterafstotend

jaarlijks gereinigd te worden. Om vervuiling te

Deze zijn een gevolg van de natuurlijke eigenschappen

middel aan de buitenzijde kan het binnenklimaat

beperken kunt u de beplating behandelen met een

van het materiaal. Deze zullen spoedig, dankzij het

autowax op siliconenbasis. Het materiaal is hard en

ontstaan van de patinalaag, minder goed zichtbaar

de ruimte waar de luchtvochtigheid binnen meestal net

glad en laat zich moeilijk schilderen. Wilt u deze toch

worden, tot deze na verloop van tijd vrijwel geheel

zo hoog is als buiten. Deze ruimte is dus niet geschikt

schilderen, vraag dan advies aan bij uw schilder.

zullen verdwijnen. De dakgoten dienen regelmatig ge-

enigszins verbeteren. Het blijft echter een onverwarm-

voor de opslag van vochtgevoelige spullen.

14

beschermlaagje op het zink dat het donkerder maakt.

Buitengevel stucwerk

reinigd te worden. Ook dienen de naden gecontroleerd

De onderhoudstermijn van buitengevel stucwerk is meestal zes jaar. U ontvangt bij oplevering en specifiek

Gevelafwerking van hout

te worden op breuk. Zink is een duurzaam product.

Gevel reinigen

voor uw project geschreven onderhoudsadvies. Dit is

Gevels voorzien van horizontale of verticale delen op

Naar zinken elementen en dakgoten heeft u geen

Voornamelijk aan de schaduwzijde van uw woning

geheel afhankelijk van de omgeving waarin de woning

een houten regelwerk aangebracht kunnen verschillend

omkijken.

kunnen algen en mos groeien, die het voegwerk

staat en of de gevel veel of weinig zonlicht krijgt.

zijn afgewerkt: onbehandeld, geïmpregneerd, in

kunnen beschadigen. Verwijder deze regelmatig. Het

Onderhoud wil zeggen dat het stucwerk geheel wordt

de fabriek voorzien van een coating of in het werk

gebruik van hogedrukreinigers raden wij af omdat die

gereinigd. Daarna dient de gevel te worden voorzien

afgewerkt met een verfsysteem. Onbehandeld hout woonwijzer 15

Kozijnen

de onderdorpels onder de deuren regelmatig wordt

vrij te houden van stof, vuil en ongedierte. Wij

den duur het rotten van het houten kozijn. De staat

Kunststof-, houten- en aluminium kozijnen kunt u het

verwijderd. Helaas is het geen uitzondering dat paden

raden u aan, voordat u het glas nat reinigt, de

van het binnenschilderwerk is net zo belangrijk als die

beste regelmatig schoonmaken door deze nat af te

en terrassen tegen het houtwerk aansluiten. Dat

ventilatieopeningen (bijvoorbeeld met de stofzuiger)

van het buitenschilderwerk. In de winter wordt in de

nemen. Vervuiling is niet te vermijden (kijk maar op

geldt ook voor de tuin en het gazon: opgroeiend gras

schoon te maken.

woning namelijk nogal wat waterdamp geproduceerd.

uw auto als deze een paar dagen buiten staat), maar

en planten tegen het houtwerk komen vaak voor.

als u stofdeeltjes geen kans geeft zich aan de verflaag

Daardoor blijft het hout langdurig nat en kan vocht in

te hechten, bent u preventief bezig en beïnvloedt u

het kozijn dringen. Voor de hierdoor optredende schade

de onderhoudscyclus in positieve zin. Het is raadzaam

wordt geen aansprakelijkheid aanvaard.

om de kunststof en/of aluminium kozijnen tenminste éénmaal per jaar te behandelen met autowas op siliconenbasis om het aanhechten van vuil tegen te gaan. Houd de ontwateringsgaatjes in de kozijnen vrij

Deze damp wil naar buiten. Het is nodig om éénmaal

Vuil en stof op ramen en kozijnen verwijdert u met natuurlijke zachte (groene) zeep. Gebruik geen thinner, aceton of benzine op geschilderde of gebeitste materialen, hiermee tast u het verfsysteem aan.

per jaar het binnen- en buitenschilderwerk en de kit (vooral van de onderdorpels) te inspecteren en indien nodig bij te (laten) werken. U kunt hiervoor een doorlopend contract met een schildersbedrijf afsluiten. Overweegt u zelf het schilderwerk en het kitwerk te doen, laat u dan wel adviseren door een vakman of specialist.

van vuil en zorg dat de bestrating niet dicht tegen het kozijn wordt gelegd. Verstopping en of blokkeren van

SCHILDERWERK

ontwateringsgaatjes leidt tot lekkage.

Onderhoud aan schilderwerk Het is belangrijk dat het schilderwerk in goede staat blijft. Het voorkomt de indringing van vocht en op

Houten kozijnen vergen ook onderhoud. De kozijnleverancier heeft kwaliteit geleverd, de glaszetter heeft het glas zorgvuldig geplaatst en de schilder heeft een juiste afwerking aangebracht, met aandacht voor de kwetsbare details. Het is ook mogelijk dat de kozijnen in de fabriek voorzien zijn van beglazing en dat deze zijn afgelakt. Maar op enkele gevoelige punten blijft extra aandacht nodig. De kozijnen zijn zo gemaakt en beschermd, dat vocht normaliter niet kan

Kozijnen

binnendringen. Tijdens het gebruik kunnen er echter beschadigingen ontstaan, en zal de beschermende

Ventilatie in stand houden

werking van de verf afnemen.

Om overtollig vocht rondom de beglazing af te voeren Zoals gezegd moeten we vocht geen kans geven.

zijn aan de buitenzijde in het raam of kozijn - meestal

Zorg dus dat bestrating en grond minimaal 10 cm vrij

ter plaatse van de glaslatten - ventilatieopeningen

blijft van de onderdorpel en dat zand en vervuiling op

aangebracht. Het is noodzakelijk deze openingen

Reinigingsschema kozijnen Reinigingsfrequentie (per jaar)

Landelijk Kustgebied

Bosrijk

Industrieel of nabij autoweg

Geschilderd hout 3x 5x 5x 5x Geschilderd metaal 3x 5x 5x 5x Kunstof kozijnen 3x 5x 5x 5x

16

Onderhoud en schilderwerk

woonwijzer 17

Inspecteert u zelf, dan moet u elk jaar het gevel-

als u schilderwerkzaamheden gaat uitvoeren. Het is

bij ernstige beschadigingen of vervuiling kan

sluiten. Draait de sleutel zwaar, dan is een beetje

timmerwerk goed controleren op de genoemde

verstandig om de rubbers jaarlijks in de talkpoeder te

een schilderbeurt gewenst zijn. Omdat een gepleisterde

grafiet meestal voldoende. Gebruik geen olieachtige

kwetsbare plekken, zodat u adequaat kunt reageren.

zetten. U kunt het talkpoeder oplossen in spiritus en

gevel een damp-open systeem is, moet altijd een

middelen in sloten, olie houdt vuil en stof vast

Werk het schilderwerk bij met de verfproducten

aanbrengen op de rubbers. De spiritus verdampt en

dampdoorlatende muurverf worden toegepast. Wij

waardoor de kwaal juist erger wordt. Spuit sloten

die zijn aangegeven in het onderhoudsadvies. In

de talkpoeder blijft achter op de rubbers. Ook kunnen

adviseren u hiervoor een specialist te raadplegen.

regelmatig in met grafiet. Bij meerpuntsraam- en

verband met mogelijke kleurverschillen dient u zoveel

de rubbers worden ingespoten met Teflonspray. De

mogelijk bij te werken in afgepaste delen, bijvoorbeeld

rubbers zorgen voor een goede afdichting van de

een onderdorpel of stijl in zijn geheel afwerken.

ramen en deuren.

deursluitingen de ‘haken’ inspuiten met een Teflonspray.

HANG- EN SLUITWERK

Schilder de sloten, deurkrukken, schilden en tochtprofielen niet mee.

Gaat u de kleur van het schilderwerk wijzigen, houdt u dan rekening met de eventueel door de gemeente

Onderhoudsadvies schilderwerk

opgestelde of in de leveringsakte opgenomen eisen.

Voor elk nieuwbouwproject wordt eventueel een specifiek onderhoudsschema gemaakt (zie losse bijlage).

Kit of rubberafdichtingen

Globaal kan gesteld worden dat drie jaar na de

Naast de beschermende verflaag speelt ook het

oplevering de eerste volledige schilderbeurt uitgevoerd

beglazingssysteem (met kit of rubbers) een rol. De kit

moet worden en vervolgens één keer per vijf jaar.

(dit noemen we natte beglazing) of het rubber (droge

Jaarlijks dient een inspectie plaats te vinden en dienen

beglazing) moet de naad tussen glas en houtwerk

de geconstateerde gebreken te worden hersteld. Dit is

blijvend afsluiten, zodat er geen vocht achter of onder

globaal, één en ander is sterk afhankelijk van de kleuren

het glas kan komen. Kitvoegen moeten schuin van het

(donkere kleuren hebben meer onderhoud nodig dan

glas af lopen. Een kitvoeg behoeft op zich geen

lichte kleuren), zonzijde, omgeving, gevelonderdeel

bescherming, maar een goede aanhechting aan glas

en toegepast verfsysteem. Zo is onder andere bij een

en glaslat blijft van essentieel belang. Bekijk kritisch alle

transparante afwerklaag minimaal één keer per twee

kitvoegen aan de binnen- en buitenzijde van het glas.

jaar een volledige schilderbeurt noodzakelijk. Laat u

Let extra op de onderdorpels, omdat deze het meest

hierover informeren door een vakman.

Scharnier

bloot worden gesteld aan regen- en zonbelasting. Alle kitvoegen waarin gaatjes, scheurtjes of onthechtingen

De kwaliteit van het uitgevoerde onderhoud is bepalend

Hang- en sluitwerk vraagt betrekkelijk weinig

worden geconstateerd, moeten worden hersteld zodat

voor de levensduur. Slecht of te laat uitgevoerd

onderhoud. Een raam of deur kan na enige tijd wat

er weer een waterdichte afsluiting ontstaat.

onderhoudsschilder- en beglazingskitwerk speelt altijd

scheefzakken. Draai de schroeven van de scharnieren

een (doorslaggevende) rol bij aanspraken op eventuele

aan bij het jaarlijkse onderhoud met een passende

Tocht of afdichtingsrubbers

garantie en schadeafhandeling. De keuze van de

(kruiskop)schroevendraaier. Probeer het werken van

In alle draai- en/of kiepramen en buitendeuren zitten

verf is ook belangrijk, omdat deze op de bestaande

bewegende delen te beperken door de extra sluitingen,

rubbers. Deze kunnen eventueel verwijderd worden

ondergrond moet zijn afgestemd. Ook de techniek van

raamboompjes en andere sluitingen van ramen en

aanbrengen en de behandeling van gevoelige details

deuren zoveel mogelijk te gebruiken. Zorg dat ramen

kan de klus doen slagen of mislukken.

en deuren voldoende vrijhangen van stijlen en dorpels;

glaslat

18

Herstellen kit

Hang- en sluitwerk

corrigeer indien nodig. Forceer bewegende delen niet.

Doe de buitendeuren altijd op de 3-puntssluiting om

Schilderwerk gestukadoorde gevels

Plaats geen vliegenhorren tussen het rubber van het

kromtrekken te beperken, ook als u thuis bent. Zijn de

Gestukadoorde gevels met een struktuurpleisterlaag

kozijn en raam.

ramen gesloten, vergrendelt u deze dan ook, zeker zo

hebben in principe geen periodieke schilderbeurt nodig.

veilig en dit voorkomt kromtrekken. Houd de span-

De onderhoudstermijn van buitengevel stucwerk is

Geef alle scharnieren, draaipunten, raam- en

ningen schoon. De rails van schuivende delen kunt u

meestal zes jaar. U ontvangt bij oplevering en specifiek

deursluitingen, sloten en dergelijke elk jaar een

schoonzuigen en als deze zwaar lopen kunt u deze

voor uw project geschreven onderhoudsadvies. Alleen

druppeltje zuurvrije olie voor goed draaien en

behandelen met siliconen- of teflonspray. woonwijzer 19

BEGLAZING IN BUITENKOZIJNEN

Reinigen van het glas

In bijna alle woningen wordt tegenwoordig HR++

Tenminste driemaal per jaar dienen ramen en kozijnen

of triple beglazing toegepast. HR++ glas bestaat

te worden gereinigd. In het eerste jaar na de oplevering

net als gewoon dubbelglas uit twee ruiten met een

adviseren we u minimaal elke maand het glas te

ruimte (spouw) ertussen. Triple beglazing bestaat uit

reinigen. In het nieuwe metselwerk bevinden zich

drie ruiten met twee spouwen. Het bijzondere van HR

namelijk alkalische stoffen die bij regen vrijkomen en

glas is de vrijwel onzichtbare flinterdunne metaallaag

het glas beschadigen. Als deze stoffen opdrogen etsen

(meestal coating genoemd) op de spouwzijde van

ze het glas waardoor hinderlijke vlekken ontstaan. Wij

de binnenruit. Deze metaallaag laat de zonnestraling

raden u aan om behalve het glas ook meteen het kozijn,

door, terwijl de warmtestraling (vanuit de woning)

de draaiende delen, de glaslatten, ventilatieopeningen

wordt teruggekaatst de woning in. De spouw tussen

en het hang- en sluitwerk te reinigen. Heeft u gestucte

de ruiten is gevuld met edelgas, meestal argon.

geveldelen, spoelt u deze dan na het reinigen van het glas goed schoon zodat geen resten schoonmaakwater achterblijven. Hierdoor zal de levensduur van het

Houd de ruit nat met behulp van een plantenspuit. Bij de bouwmarkt zijn speciale houders/krabbers verkrijgbaar waarin u een stanleymesje kunt plaatsen. Verfspatten verwijdert u van GLAS voorzichtig met een scheermesje (pas op voor krassen). een kaars of verwarmingsradiator op minder dan 20 cm afstand van het glas te zetten. Richt ook nooit een koude waterstraal (plaatselijk) op een warme, bijvoorbeeld door de zon verwarmde, ruit. Andere

gelakte kozijnen); • Ook het permanent afplakken van ruiten met folie kan om eerder genoemde reden leiden tot een thermische breuk.

Condensatie Wij wijzen u erop dat het mogelijk is dat gedurende de winterperiode condensatie aan de buitenzijde van het glas ontstaat. Door de hoge isolatiewaarde van deze beglazing koelt de buitenruit door nachtelijke uitstraling, vooral bij onbewolkt weer, zodanig af dat er condensvorming optreedt. Dit is vergelijkbaar met de condens op een auto die buiten staat. Ook is het niet uit te sluiten dat er tijdens het stookseizoen op de

schilderwerk aanmerkelijk worden verlengd en zullen de

beglazing of het kozijn aan de binnenzijde enige

draaiende delen beter blijven functioneren. Houd er bij

condensvorming ontstaat.

Probeert u stickers op GLAS eerst zoveel mogelijk los te trekken, daarna verwijdert u de lijmresten met stickerverwijderaar. Beglazing in buitenkozijnen

het reinigen van het glas rekening mee dat zand een schurend effect heeft en krassen op het glas

Thermische breuk

kan veroorzaken. Voordat u het glas met een spons.

Behoud van eigenschappen

reinigt, is het dus aan te bevelen om aanwezig zand

Om zo lang mogelijk optimaal profijt te hebben van uw

met veel water af te spoelen of weg te spuiten. Verder

glas moeten de eigenschappen van de ruit in de

is het van belang om het glas niet te reinigen met

oorspronkelijke staat worden gehouden. Vooral voor

schurende of agressieve middelen.

de lichtdoorlatendheid, het doorzicht en de warmteisolatie is het van belang dat de randafdichting

Voorkomen van thermische breuk

van de glasspouw in goede staat is en blijft. Bij een lekke

Uiteraard hoeven wij u niet te vertellen dat glas

randafdichting kan namelijk vocht in de spouw komen

breekbaar is. Wat u waarschijnlijk niet weet, is dat glas

waardoor kans op condensatie in de glasspouw ontstaat

ook kan breken doordat het plaatselijk verwarmd wordt

en houtrot kan optreden onder de randafdichting.

of juist koud blijft. Dit noemen we thermische breuk. Bij

Vertoont de randafdichting scheurtjes of is deze

een temperatuurverschil in de ruit van ongeveer 30 °C

beschadigd, laat u deze dan direct herstellen.

bestaat de kans dat de ruit springt. Een dergelijk temperatuurverschil kan zich voordoen als er een

Cement- en kalkspatten verwijdert u van GLAS door water met een scheutje azijn (pas op voor krassen door zand). 20

verwarmingsapparaat op het glas wordt gericht of te dichtbij is geplaatst. Denk aan een straalkachel, blaasconvector, föhn of brander, bijvoorbeeld om verf mee af te branden. Zo is het niet verstandig om

situaties waar u misschien niet direct bij stilstaat zijn: • Overgordijnen of jaloezieën die te dicht bij het glas hangen verwijderen, waardoor de lucht bij de ruit niet meer kan circuleren (wij adviseren een afstand van ca. 20 cm aan te houden); • Grote voorwerpen (zoals planten, kastjes, boeken en ordners) op de vensterbank, in het kozijn of te dicht bij het glas, waardoor een gedeelte van de ruit een afwijkende temperatuur krijgt; • Grote voorwerpen als struiken of bomen buiten voor het glas, waardoor een deel van het glas in de schaduw komt en minder warmte krijgt van de zon; • Tijdelijk afplakken van de ruiten waardoor tussen de ruit en het papier/vuilniszak de temperatuur te hoog wordt (bedrukt papier geeft overigens ook af op de

Condensatie

woonwijzer 21

ZONNESCHERMEN

De eventuele grindlaag op het dak dient als ballast om

Pannendaken

Bij het aanschaffen van zonneschermen dient u zich

de dakbedekking op haar plaats te houden.

Het pannendak vereist geen bijzonder onderhoud. Bij

DAKGOTEN EN HEMELWATERAFVOEREN (HWA)

goed te laten voorlichten. Laat een deskundige de

storm of harde wind kunnen dakpannen verschuiven

Voor het opvangen en afvoeren van het regenwater

situatie ter plaatse bekijken en u adviseren.

of beschadigen. Deze dienen zo snel mogelijk te

kan uw woning zijn voorzien van dakgoten en HWA’s.

Indien u het scherm monteert op een te klein of

worden teruggelegd of vervangen om lekkages te

Voor het goed functioneren hiervan dient u minimaal

smal metselwerkgedeelte, kan in dit metselwerk

voorkomen.

eens per seizoen en in de herfst één maal per maand

scheurvorming ontstaan. Bij montage tegen een gevel

de dakgoten en de uitlopen van de platte daken

van houten delen of een geïsoleerde en gestukadoorde

(noodoverstort) schoon te maken. Vaak zitten deze

gevel, zijn speciale steunen en montagebouten nodig.

HWA’s aan de buitenzijde van de woning. Soms zijn

Het is in sommige gevallen noodzakelijk door te

deze echter midden op het dak aangebracht. In dat

verankeren naar de achterliggende constructie.

geval dient u regelmatig het dak te inspecteren.

Houd u er hierbij rekening mee dat u veelal de

Wordt het regenwater niet voldoende afgevoerd,

waterdichting van uw woning beschadigt indien dit

controleer dan eerst of de uitlopen niet zijn

verkeerd wordt uitgevoerd. Hierdoor loopt u een

Pannendak

verhoogd risico op lekkage die dan buiten de garantie

Dakkapel met plat dak

van uw woning valt. Laat u adviseren door een deskundige en maak schriftelijke afspraken met de

geblokkeerd. Is de hemelwaterafvoer verstopt? Leg indien aanwezig de sifon in het horizontale riool bloot door het ontstoppingsdeksel te verwijderen en

Zinken dakbedekking

maak hem schoon. Gebruik indien nodig een veer of

partij die voor u de zonwering gaat monteren. Indien

In het kader van preventief onderhoud dienen

Onder invloed van temperatuursverschillen kan zinken

hogedrukreiniger. Bij ernstige lekkage of verstopping

u het scherm uit laat staan bij een flinke wind, loopt

tenminste éénmaal per jaar de volgende

dakbedekking krimpen of uitzetten, hierdoor is zink

dient u zo spoedig mogelijk een erkend installateur in

u het risico dat schade ontstaat aan het scherm en de

werkzaamheden uitgevoerd te worden:

nooit geheel strak en recht. Door een natuurlijk proces

te schakelen om eventuele gevolgschade te beperken.

gevel. Wanneer het scherm door wind in de uiterste

• Verwijder voorwerpen als stenen, papier, organisch

ontstaat kort na de montage een beschermlaagje op

Schakelt u binnen de garantietermijn altijd de projectinstallateur of dakdekker in.

stand op en neer gaat, draai dan het scherm voor de

vuil (bladeren etc.) van het dakoppervlak (vooral bij

het zink dat het donkerder maakt. Deze beschermlaag

helft in. Als het flink waait, neem dan geen risico en

aanwezigheid van bomen in de omgeving);

wordt ook wel de patinalaag genoemd. Deze

draai het scherm helemaal in.

• Laat de dakbanen onderzoeken op dichtheid en werk niet-dichte naden onmiddellijk bij;

Houdt u er rekening mee dat de gevels van uw

• Onderzoek de randaansluitingen, afsluitprofielen,

beschermlaag maakt het zink weerbaar, sterk en duurzaam. Na de montage van zink kunnen er soms krasjes, vlekjes of deukjes te zien zijn. Dit is een gevolg

woning in een woongebouw behoren tot het

aansluitingen van regenwaterafvoeren en

van de materiaaleigenschappen van zink. Dit zal spoedig,

gemeenschappelijk eigendom. Voor het ophangen

aansluitingen op dakdoorvoeren (schoorstenen etc.).

dankzij het ontstaan van de patinalaag, minder goed

van zonneschermen is toestemming van de Vereniging

• Herstel open gedeelten onmiddellijk;

zichtbaar worden. Zink is een duurzaam product.

van Eigenaren (VvE) noodzakelijk. Ook kunnen door

• Controleer na storm of harde wind of de loodslabben

Naar zinken dakbedekking en dakgoten heeft u geen

de gemeente eisen gesteld zijn aan de toe te passen zonneschermen.

niet zijn opgewaaid;

omkijken.

Dakgoot

• Onderzoek het dakoppervlak op beschadigingen, vervuiling, scheuren door verzakken of bijzondere

DAKEN

Platte daken Bitumineuze en kunststof dakbedekking moet regelmatig gecontroleerd worden. Deze dakbedekking

vervormingen; • Spreid bij geballaste daken waar nodig de ballastlaag van grind evenredig over het dak. • Bij daken die sterk vervuilen, kan de praktijk uitwijzen

is vaak opgebouwd uit verschillende lagen. Zowel

dat meerdere malen per jaar de afvoeren of dakgoten/

de aansluiting van deze lagen onderling, als de

gootzones moeten worden gereinigd.

aansluiting van de lagen op de dakrandprofielen

Grindlaag op dakbedekking

PLATTE DAKEN hebben een noodoverstort (een afvoer in de gevel die veelal midden boven het raam zit). Als hier water uit komt dan is de waterafvoer waarschijnlijk verstopt en dient u direct maatregelen te treffen om lekkage te beperken.

en loodslabben moeten in goede staat verkeren. 22

woonwijzer 23

PAS NIET DIRECT NA OPLEVERING EEN KOSTBARE WANDAFWERKING TOE Door droging, krimp en constructieve vervorming van de diverse bouwdelen ontstaat vrijwel altijd (lichte) scheurvorming.

BINNENKANT VAN UW WONING BINNENWANDEN

constructie belemmert, wordt te allen tijde afgeraden.

De woning bevat bij oplevering veel bouwvocht.

Na verloop van tijd (de eerste jaren) zal het bouwvocht

Het duurt een paar jaar voor dit bouwvocht uit de

grotendeels verdwijnen. Wanneer u in dit stadium

woning is verdampt en door ventilatie verdwijnt.

voor een andere (meer duurzame) wandafwerking

Door het bouwvocht kunnen er plaatselijk op

kiest, loopt u aanzienlijk minder risico op problemen

wanden verkleuringen ontstaan. Daarnaast kunnen

met bouwvocht.

er zogenaamde krimpscheurtjes ontstaan, omdat materialen ‘werken’ onder invloed van een variërend

Wanden van gestort beton

vochtgehalte.

Bij de dragende wanden van in het werk gestort beton of geprefabriceerde betonwanden kunnen kleine

Vermijd boren in de directe omgeving van wandcontactdozen en waterleidingen teneinde beschadiging te voorkomen. Houd bij dunne wanden van 70 en 100 mm rekening met het feit dat er aan de andere kant van de wand waar u wilt gaan boren mogelijke wel leidingwerk aanwezig is. Denk hierbij aan de wanden bij de keuken, de badkamer en de technische ruimte.

luchtbellen of krimpscheurtjes aan het betonoppervlak zichtbaar zijn. Voor het ophangen of bevestigen van voorwerpen kunt u het beste gebruik maken van een boorhamer. Gebruik pluggen en zorg ervoor dat de plug en de diameter van de schroef op elkaar zijn afgestemd.

Wanden van gips-, licht- of gasbetonblokken De woningverdelende wanden (niet dragende binnenwanden) zijn over het algemeen vervaardigd van gipsblokken (Gibo ofwel cellengipsblokken) of licht,

Het is verstandig om bij de keuze voor wandafwerking

gasbetonblokken en hebben geen dragende functie.

rekening te houden met het volgende: • Pas niet direct na oplevering een kostbare wandafwerking toe, de kans is immers aanwezig dat verkleuringen en krimpscheurtjes optreden; • Kies in plaats daarvan voor een eenvoudig papieren behang, dat uit kan wasemen, zodat het vocht uit de constructie weg kan. Bovendien is het raadzaam om geen lichte, besmettelijke kleuren toe te passen

Binnenwand van gipsblokken

(zoals wit) en behang te kiezen met een grove structuur of patroon. Hierdoor zullen verkleuringen

Een betere bevestiging wordt bereikt met behulp van

en krimpscheurtjes niet direct in het oog springen;

kunststof pluggen en schroeven of schroefhaken.

• Wandafwerking die het uitwasemen van de 24

Hierbij is het van belang zuiver te boren zodat het woonwijzer 25

boorgat niet onnodig groot wordt. U kunt boren met

matig watergebruik. Voor kleine reparaties zijn universele

Er zijn zogenaamde hoekbeschermers (flex corners) die

Mocht u onderburen hebben, waarschuw hen dan

een gewone boormachine waarin u een steenboor

vulmiddelen (voor gipsachtige materialen) geschikt.

gebruikt kunnen worden voor het strak afwerken van

ook.

plaatst. Schakel bij gebruik van de klopboormachine het

uitwendige hoeken. Deze hoekbeschermers bieden

klopmechanisme uit. Bevestig zware voorwerpen met

Zware of zwaarbelaste voorwerpen worden door de

ook bescherming tegen beschadiging van kwetsbare

speciaal voor gipsblokken ontwikkelde bevestigings-

gipsplaat heen aan de staanders gemonteerd. Bij een

hoeken. Het goed verlijmen en inwerken van deze

middelen. Bevestig nooit voorwerpen boven of nabij

houten framewerk door middel van houtschroeven

hoekstrippen vraagt enige vaardigheid. Informeer bij

stopcontacten en schakelaars. Dit voorkomt dat u een

en bij een metalen framewerk door middel van zelf-

de bouwmaterialenhandel, de doe-het-zelfzaak of

leiding raakt en kortsluiting veroorzaakt. Deze wanden

tappende metaalschroeven. Zeer zware voorwerpen

schakel de vakman in.

worden tijdens de bouw afgewerkt met een vul- en

(bijvoorbeeld hangkastjes in de keuken met inhoud)

vlakmiddel en zo geschikt gemaakt voor behangwerk

bevestigt u op houten regels of multiplexbeplating die

Sierpleister

(‘behangklaar’) of voor tegelwerk. Voor reparaties of

eerst met meerdere bevestigingspunten stevig op de

Wij raden het af om kort na de oplevering sierpleister

extra uitvlakken van deze wanden zijn speciale vul- en

wand wordt aangebracht. Lichte voorwerpen worden

of stucwerk aan te brengen.

vlakmiddelen bij de bouwmarkt verkrijgbaar. Voor kleine

bevestigd met speciale holle-wandpluggen. Deze zijn

reparaties zijn universele vulmiddelen (voor steenachtige

in diverse maten en uitvoeringen in de ijzerwinkel en

materialen) geschikt.

doehet-zelfzaak verkrijgbaar.

Indien u de BINNENWANDEN VAN GIPSPLATEN nog moet afwerken, is het raadzaam de maatvoering van het framewerk vast te leggen op een tekening of met foto’s. Wanden en gipsplaten

Elektraleiding

BINNENDEUREN De binnendeuren van uw woning zijn gevoelig voor

Behangklaar maken

Leidingen

vocht. De binnendeuren hangen nog maar kort in de

Alle wanden worden behangklaar opgeleverd.

Vaak zijn de leidingen voor riolering, gas, warm en

woning. Als u de binnendeuren in de woning dicht

Wanden van gipsplaten (metal stud wanden)

Afhankelijk van het soort behang of wandbekleding

koud water, verwarming en elektra weggewerkt in

houdt, bestaat de kans dat ze kromtrekken. De oorzaak

en uiteraard hoe kritisch u zelf bent, is het gewenst

de wanden, plafonds en vloeren. Let op dat u hier

is dat het vocht niet gelijktijdig verwijderd wordt uit de

Deze wanden (of voorzetwanden) zijn niet massief (hol

de wanden nog eens na te lopen en kleine gaatjes te

niet in schroeft, spijkert of boort! De elektraleidingen

verschillende vertrekken. Zet daarom alle deuren half

of geïsoleerd) en opgebouwd uit een metalen of houten

vullen en waar nodig uit te vlakken. Universele vul- en

lopen meestal omhoog, maar soms ook omlaag of

open door bijvoorbeeld een lege closetrol onder de

framewerk waarop gipsplaten (ofwel gipskartonplat-

vlakmiddelen zijn bij de bouwmaterialenhandel of bij

naar de zijkant, in de wand boven de schakelaars en

deur te plaatsen. De deuren krijgen op deze wijze de

en) zijn aangebracht. Bij onafgewerkte wanden is

de doe-het-zelfzaak verkrijgbaar. Zijn de reparaties

wandcontactdozen. Let ook op met het boren in de

kans aan beide zijden gelijkmatig te drogen en dus niet

het framewerk zichtbaar door de afwerknaden en de

droog dan kan de wand nagelopen worden met een

lichte/dunne scheidingswanden. Boor niet te diep; van-

krom te trekken. Laat een deur nooit geheel open staan

schroefgaten. Is de wand al afgewerkt, dan kunt u de

schuurpapiertje. Na het wegschuren van de laatste

wege de geringe dikte (vaak 7 cm) is het mogelijk dat

tegen een muur die net behandeld is. De deur neemt

metalen staanders lokaliseren met een metaaldetectie-

oneffenheden, de wand stofvrij maken en de wand is

u schade aanbrengt aan bijvoorbeeld leidingen die

dan aan één zijde vocht op en trekt krom. Laat de

apparaat of met een magneet. Houten staanders kunt u

klaar om te behangen.

aan de andere kant van de wand zijn ingefreesd.

binnendeuren zoveel mogelijk in de kozijnen hangen.

vinden door te kloppen op de muur. Deze wanden zijn

Wanneer onverhoopt een leiding wordt geraakt,

Vaak worden de deuren tijdelijk in de badkamer

uitgevoerd met een enkele of een dubbele gipsplaat.

schakel dan onmiddellijk de betreffende installatie uit

opgeslagen en schuin tegen de muur geplaatst. Als

Woningscheidende wanden bestaan meestal uit dub-

(bij water of stadsverwarming: de betreffende hoofd-

men de deuren twee dagen laat staan bestaat een grote

bele beplating. Houd hier met de keuze van bevestiging

kraan, bij elektra: de betreffende groep) en waarschuw

kans dat de deuren krom zijn getrokken en nooit meer

(lengte schroef of soort plug) rekening mee. Een enkele

een installateur. Zo mogelijk de installateur die de

recht zijn te krijgen.

gipsplaat is 12 mm dik en een dubbele 24 mm. Vermijd bij schoonmaken of reparatie van de gipsplaten over26

Door droging, krimp en constructieve vervorming van de diverse bouwdelen ontstaat vrijwel altijd (lichte) scheurvorming. Deze scheurvorming zet zich door in de sierpleister. Wilt u dit toch graag toepassen in uw woning dan adviseren wij twee jaar te wachten.

Laat eventuele schimmelplekken op GIPSPLATEN altijd eerst goed drogen, daarna kunt u ze afborstelen. Nadat ze helemaal uitgedroogd zijn, kunt u wandafwerking aanbrengen. Eventueel behandelen met schimmeldodende spray.

Behangklare wanden

installatie heeft aangelegd. Bij oplevering heeft een overzicht van de betrokken bedrijven gekregen. woonwijzer 27

Mochten de deuren tijdelijk verwijderd moeten worden,

is lijmen, bijvoorbeeld met montagekit, veel veiliger.

Zodra uw vloerafwerking gereed is, snijdt u deze

vloer is beter. De leverancier van uw vloerafwerking

hang deze dan ‘s avonds terug in de kozijnen en laat ze

Ook raden wij u af in de plafonds te boren in verband

foamband 1,5 tot 2 mm boven de vloerafwerking

is verantwoordelijk voor de juiste condities (vochtigheid,

half open staan.

met de aanwezigheid van elektra-, ventilatie- en

af. Plaats hier overheen eventueel plinten. Mocht de

hechting en dergelijke) bij het leggen van de vloeren.

rioleringsleidingen. Schade als gevolg van spijkeren,

foamband in verband met wandafwerking al zijn

boren of frezen in vloeren en plafonds valt buiten de

weggenomen dan dient u de vloerafwerking vrij

garantie.

tehouden van de wanden;

Er zijn (voordelige) metaaldetectieapparaatjes die weggewerkte metalen LEIDINGEN kunnen detecteren. Elektra-, verwarmings- en waterleidingen kunnen ook zijn uitgevoerd in kunststof. Deze leidingen zijn uiteraard niet met dit apparaatje te detecteren.

• Worden uw plinten tegen de wand aangebracht? Houd ze dan minimaal 1,5 tot 2 mm vrij van de aangebrachte (harde) vloerbedekking; • Houd eventueel later aangebrachte dorpels vrij van kozijnen en muren;

Zandcement dekvloer

• Bij harde vloerafwerking is het raadzaam niet alleen de plinten en dorpels vrij te houden van de vloer,

Ruimte onder de deur

maar ook de naden tussen plint en vloerbedekking

Anhydriet dekvloer

Zorg er voor dat er te allen tijde ruimte onder de

te voorzien van een blijvend flexibele kitlaag;

De ruwe vloeren kunnen zijn afgewerkt met een anhy-

• Ook wandafwerking zoals stucwerk dienen ca. 2 mm

binnendeuren blijft. Er moet een ruimte van ongeveer 2

vrij van de dekvloer te worden gehouden.

cm onder de binnendeuren zijn. Via de ventilatieroosters of de toevoerpunten in het plafond of de

geschuurd opgeleverd. Het drogen duurt aanmerkelijk langer dan bij een zandcement dekvloer.

wand komt verse lucht van buitenaf de kamer binnen

De constructieve vloer (op de begane grond) bestaat

en gaat onder de deuren door naar de punten waar de

meestal uit losse vloerelementen, die in de loop van de

Wanneer u de vloerafwerking op de anhydriet dekvloer

mechanische ventilatie afzuigt. Op deze wijze wordt

tijd nog ‘werken’. Deze vormverandering kan scheuren

wilt (laten) lijmen, dient er eerst een primer aangebracht

de woning geventileerd en zal er altijd voldoende frisse

in uw vloerafwerking tot gevolg hebben. Het is dan ook

te worden. De verantwoordelijkheid voor een goede

lucht zijn. Vuil en vlekken op de binnendeuren kunnen

raadzaam bij steenachtige vloerafwerking de vloer in

hechting ligt bij uw leverancier van de vloerafwerking.

worden verwijderd met natuurlijke zachte (groene)

vakken te verdelen (dilateren). Wij adviseren u dan ook

Voor sommige typen vloerafwerking is het nodig dat

zeep. Geen schurende middelen gebruiken.

een deskundige leverancier in te schakelen en ervoor

de vloer nog extra wordt uitgevlakt. De vloer wordt

te zorgen dat de vloerafwerking in een laag plastische

dan eventueel voorzien van zogenaamde “Egaline”. Dit

lijm van voldoende, gelijkmatige dikte gelegd wordt.

moet dan door de leverancier van de vloerafwerking

Gebruik voor het schoonmaken van het GLAS IN METALEN BINNENDEURKOZIJNEN uitsluitend een natte doek of zeem, water kan hier inwendige roestvorming veroorzaken.

Binnendeur

worden aangebracht. Om contactgeluid te reduceren kunt u het volgende in acht te nemen: • De vloerafwerking dient rondom losgehouden te worden van de wanden en op een juiste wijze

VLOERAFWERKING De vloeren zijn uitgevoerd in prefab betonnen vloer-

onderbroken te worden;

Vuil en stof van STALEN BINNENKOZIJNEN verwijdert u met natuurlijke zachte (groene) zeep. Ter bescherming kunt u ze daarna eventueel in de autowas zetten.

• Boor nooit in de vloer. Schroeven en pluggen

platen. Op of in deze ruwe betonvloeren worden

veroorzaken een directe geluidslekkage in het

Zandcement dekvloer

diverse soorten leidingwerk aangebracht. Om deze

isolatiesysteem;

De ruwe vloeren kunnen zijn afgewerkt met een

Anhydriet dekvloer

• Laat, indien aanwezig, de kantstroken aan de rand

zandcement dekvloer van ca. 4 tot 7 cm dik. Het

wordt een dekvloer van ca. 4 à 7 cm dik aangebracht.

van de dekvloer zitten totdat de vloerafwerking

verlijmen van houtachtige vloeren op zandcement

Zwevende dekvloeren

Vanwege deze leidingen raden wij boren, spijkeren en

is aangebracht. Deze band zorgt ervoor dat de

dekvloeren kan bij krimp van de houten vloerafwerking

Bij appartementen worden veelal zwevende dekvloeren

frezen in de dekvloer af. Bij noodzakelijke bevestigingen

vloerafwerking niet in contact komt met de muren.

leiden tot schade aan de dekvloer. Een losliggende

gebruikt. De dekvloer wordt dan niet direct aangebracht

leidingen weg te werken en de ruwe vloer te egaliseren

28

driet dekvloer van ca. 4 tot 7 cm dik. Deze worden

woonwijzer 29

op de ruwe betonvloer, maar om geluidsoverdracht te

een eventuele aanvulling hebben vastgelegd in een

(KRIMP)SCHEUREN EN -NADEN

Kiest u kort na oplevering toch voor een harde wand-

beperken, wordt er een isolerende laag tussen de ruwe

Huishoudelijk Reglement.

In vrijwel iedere nieuwbouwwoning komen na verloop

afwerking (bijvoorbeeld stucwerk), dan is het raadzaam

van tijd (krimp)scheuren en krimpnaden voor.

om speciale aandacht te schenken aan deze aanslui-

Omloop-scheuren langs plafonds en in hoeken blijft

tingen door bijvoorbeeld de naden in te snijden of af te plakken met gaasband.

betonvloer en de dekvloer aangebracht. Bij sommige soorten (harde) vloerafwerking kunnen akoestische

Plinten

isolatiematerialen die worden toegepast, de isolerende

Gaat u na oplevering plinten aanbrengen, dan kunt u

u helaas zien totdat u nieuw behang of een andere

prestaties van de zwevende dekvloer negatief beïn-

deze het beste met montagekit tegen de wanden aan

wandafwerking aanbrengt. U kunt ze dicht maken met

vloeden. Het toepassen van deze na-isolatie wordt

bevestigen. Plinten moeten bij zwevende dekvloeren los

een overschilderbare acrylaatkit.

daarom afgeraden.

van de vloer worden gemonteerd om geluidsoverdracht te voorkomen.

Laat schimmelplekken op DAKPLATEN altijd eerst goed drogen, daarna kunt u ze afborstelen. Nadat ze helemaal uitgedroogd zijn, kunt u er afwerking op aanbrengen.

Wit foam met een dikte van 2 tot 3 mm, ter voor-

gevolge van normale (toelaatbare) vormveranderingen.

PLAFONDAFWERKING

Zo kan de draagvloer doorbuigen/bewegen (de

Op de betonplafonds wordt veelal structuur- of spuit-

toelaatbare doorbuiging) door het eigen gewicht, maar

pleister toegepast. Deze spuitpleister is wit, bezit een

ook door de bouwkundige belasting (wanden) en de

goede hechting op beton en heeft een vocht-

belasting door woongebruik. De op de vloer geplaatste

regulerende functie. Maar, alles wat wit is, vergeelt

scheidingswand ‘buigt/zakt’ mee, afhankelijk van

op den duur. Dit kan onder andere gebeuren door

de vloeroverspanning, de plaats en de lengte van de

Ontsierende naden bij de aansluiting van de wand

onvoldoende ventileren, koken en tabaksrook.

wand. Op die manier ontstaan scheuren en naden die

tegen het plafond kunnen eventueel ook worden

zich aftekenen bij de aansluiting met andere wanden

afgewerkt met plafondplinten.

koming van kraken, is wel toegestaan. Houd tussen wanden en de vloerafwerking altijd een naad vrij om met het uitzetten van de vloerafwerking contactgeluid via de wanden te voorkomen.

Cement- en kalkresten op de DEKVLOEREN kunt u voorzichtig met een plamuurmes lossteken. Maak de vloeren zo min mogelijk nat. Dit is extra bouwvocht. Hierdoor kunnen problemen bij het aanbrengen van de vloerafwerking ontstaan.

Vlekken op de STRUCTUURPLEISTER kunt u verwijderen met een harde borstel of zachte vlakgom. Gebruik beslist geen water of schuursponsje.

U-profiel

en het plafond. Om deze reden gebruikt men voor de aansluiting van lichte scheidingswanden op andere

TRAPPEN

wanden of tegen het plafond soms kunststof U-profielen

Vurenhouten trappen

waarin de wand kan bewegen. Constructieve vervorming

Indien de traptreden in uw woning uitgevoerd zijn in

treedt op binnen de eerste drie à vier jaar na realisatie

vurenhout dan zijn deze voorzien van grondverf. De

van de woning. Daarna is de constructie vrijwel stabiel.

vurenhouten trappen zijn niet geschikt om onbehandeld

Als u de plafonds wilt schilderen, gaat u als volgt

in gebruik te nemen, maar dienen bekleed of afgelakt

te werk:

te worden. De trap droogt nog na oplevering en kan

• De ondergrond schoonmaken door deze droog af

daarom droogscheuren vertonen. Deze kunnen met

te stoffen met een zachte borstel of handveger;

vloeibaar hout of een plamuurmiddel worden gevuld.

• Het spuitpleisterwerk kunt u vervolgens tweemaal

Daarna kunt u de trap schilderen. Wij adviseren u

overschilderen met muurverf op waterbasis; • Breng de muurverf bij voorkeur met een vachtroller aan;

Appartementen

Deze scheuren en naden treden onvermijdelijk op ten

informatie in te winnen bij een specialist over de te (Krimp)scheuren

• Nooit reinigen met water.

Het kan zijn dat in uw notariële akte(n) staat opgenomen dat u geen ‘harde vloerafwerking’ mag

Bij de eerste laag mag de verf maximaal 10% met

aanbrengen of, indien dit wel mag, slechts onder

water worden verdund, vanwege de zuiging van

bepaalde voorwaarden. Staat hier in uw notariële akte

de ondergrond. Na droging kan een tweede laag

niets over opgenomen, dan kunt u de inhoud van het

onverdund aangebracht worden. Producten zijn

‘Modelreglement bij splitsing in appartementsrecht-

verkrijgbaar bij de verfwinkel of bouwmarkt.

gebruiken materialen. Tijdens het droogproces van de woning kan de trap

Het is noodzakelijk om stucwerk, sierspuitpleister, schuurwerk enz. in te snijden ter plaatse van inwendige hoeken en bij de aansluiting op andere materialen. Zo kunt u grillig verlopende KRIMPSCHEUREN voorkomen.

gaan kraken. De verflaag moet doorharden en de trap is nog niet geheel ‘droog’. Na ongeveer acht à negen maanden zal het kraken van de trap minder worden of zelfs helemaal verdwijnen. Omdat hout een natuurlijk materiaal is, wordt er geen garantie tegen het kraken gegeven.

en’ nalezen. Ook kan de Vereniging van Eigenaren 30

woonwijzer 31

Gebruikt u geen schuurmiddelen. Hardnekkige

hiertegen is dan ook niet nodig. U kunt kunststeen

VENSTERBANKEN

vlekken zoals lak-, lijmresten of vetspatten kunt u

reinigen met normale reinigingsmiddelen. Gebruikt

Natuurstenen vensterbanken

probleemloos verwijderen met in de winkel verkrijgbare

u geen schuurmiddelen. Hardnekkige vlekken kunt u

Natuurstenen vensterbanken zijn poreus en daarom

reinigingsmiddelen voor kunststof oppervlakken.

probleemloos verwijderen met in de winkel verkrijgbare

dient u direct na oplevering maatregelen te treffen om

Probeer het middel eerst uit op een niet zichtbaar deel.

reinigingsmiddelen voor kunststenen oppervlakken.

vlekken (bijvoorbeeld door een plant) te voorkomen.

Probeer het middel eerst uit op een niet zichtbaar deel.

Reinig eerst met water en zeep en zet ze daarna in de steen- of meubelwas. Dit vormt een beschermlaag, gaat vlekken tegen en hierdoor komt de structuur en kleur van de vensterbanken beter naar voren.

Keuken

Aanrechtblad Ga nooit op het werkblad zitten of staan, dit kan breuk veroorzaken. Verwijder vlekken, vuil en vet direct. En zet Vurenhouten trap

nooit een hete pan rechtstreeks op het werkblad, dit kan breuk en/of verkleuring veroorzaken.

Hardhouten trappen

32

Mocht u gekozen hebben voor een hardhouten trap of

Natuurstenen aanrechtblad

is uw woning voorzien van een standaard hardhouten

Indien u een natuurstenen aanrechtblad heeft in uw

trap dan adviseren wij u na de verhuizing deze nog-

woning, dient u direct na oplevering maatregelen te

maals te lakken. Zo heeft u er in principe de komende

treffen om vlekken hierop te voorkomen (bijvoorbeeld

jaren geen omkijken meer naar.

door een kopje koffie). Natuurstenen aanrechtbladen

Natuurstenen aanrecht Natuurstenen vensterbank

zijn namelijk poreus. Wij raden u aan direct na

Roestvrijstalen spoelbak

Krimpnaad bij trapboom

oplevering het aanrechtblad met water en zeep te

Roestvrijstaal is niet krasvast. Een spoelbak is een

De krimpnaad die tussen de trapboom en de wand kan

reinigen, en ze daarna in de steen- of meubelwas

gebruiksvoorwerp en krassen kunnen niet voorkomen

Kunststeen (composiet) of kunststof vensterbanken

ontstaan kunt u dicht maken met een overschilderbare

te zetten. Dit vormt een beschermlaag, gaat vlekken

worden. Deze kunnen dan ook het beste gereinigd

Kunststeen is een fabrieksmatig samengestelde steen,

acrylaatkit. Het is raadzaam dit pas te doen na het

tegen en hierdoor komt de structuur en kleur van

worden met een vloeibaar schuurmiddel en een

het oppervlak van kunststeen is gesloten, waardoor het

eerste jaar van bewoning in verband met de optredende

het aanrechtblad beter naar voren. Raadpleeg het

sponsje of afwasborstel.

intrekken van vuil bijna onmogelijk is. Een behandeling

drogingskrimp.

onderhoudsadvies van de leverancier.

hiertegen is dan ook niet nodig. U kunt kunststeen Het kan voorkomen dat kleine bruine puntjes roest op

reinigen met normale reinigingsmiddelen. Gebruikt

KEUKEN

Kunststenen aanrechtblad

het roestvrijstaal zichtbaar zijn. Dit wordt veroorzaakt

u geen schuurmiddelen. Hardnekkige vlekken kunt u

Kunststof kastdeurtjes en aanrechtbladen

Kunststeen is een fabrieksmatig samengestelde steen.

door bijvoorbeeld ijzerdeeltjes die in het leidingwater

probleemloos verwijderen met in de winkel verkrijgbare

In tegenstelling tot natuursteen is het oppervlak van

zitten. Deze puntjes zitten op het materiaal en

reinigingsmiddelen voor kunststenen of kunststof

U kunt de met kunststof afgewerkte kastdeurtjes in

kunststeen gesloten, waardoor het intrekken van

niet in het materiaal en kunnen met een vloeibaar

oppervlakken. Probeer het middel eerst uit op een niet

uw keuken reinigen met normale reinigingsmiddelen.

vuil en vetten bijna onmogelijk is. Een behandeling

schuurmiddel verwijderd worden.

zichtbaar deel. woonwijzer 33

BOOR BIJ VOORKEUR IN VOEGEN OM BESCHADIGING VAN HET TEGELWERK TE VERMIJDEN Bij boren in de tegel vooraf met een centerpons een klein putje in de tegel maken of een stukje plakband aanbrengen om ‘weglopen’ van de boor te voorkomen.

SANITAIR, TEGELWERK EN KITVOEGEN Het schoonmaken en schoonhouden van uw sanitaire

als er gebruik gemaakt wordt van een gewone

ruimten is erg belangrijk. Niet alleen voor de hygiëne

tandpasta. Maar als gepoetst wordt met een tandpasta

en uw gezondheid, maar ook om er nog lang van te

met amine-fluoride, dan is voorzichtigheid geboden!

kunnen genieten. Regelmatig schoonmaken is dus aan

Deze tandpasta is namelijk funest voor de glazuurlaag

te raden.

van de keramiek. Als dergelijke tandpasta een aantal uren de kans krijgt om in te drogen op het keramiek, ontstaat een doffe plek die niet meer is te verwijderen. Wie poetst met tandpasta met amine-fluoride, doet er dus verstandig aan de wastafel schoon achter te laten en alert te zijn op lekkende tubes.

Kunststof sanitair Steeds meer baden, douches maar ook wastafels worden uitgevoerd in kunststof oftewel acryl. Deze Keramisch sanitair

kunnen het gemakkelijkst gereinigd worden met een vochtige doek en allesreiniger. Gebruik nooit azijnzuur op acryl, acryl lost hierdoor op. Ook mag er op acryl

SANITAIR

geen gebruik worden gemaakt van schuurmiddelen of

Keramisch sanitair

organische schuurmiddelen zoals aceton en thinner.

Het glazuur van keramisch sanitair zorgt ervoor dat dit

Krassen in hoogglans acryl kunnen met behulp van

gemakkelijk gereinigd kan worden. Het reinigen van

een speciale polish, bij de vakhandel verkrijgbaar, weg

dit sanitair kunt u het beste doen met zogenaamde

gepolijst worden. Heeft u een kras in mat acryl, neemt

allesreiniger. Bij zeer sterke vervuiling voldoet een

u dan contact op met de leverancier voor het juiste

speciale badkamerreiniger doorgaans beter dan een

behandelingsadvies (dit verschilt namelijk per product).

allesreiniger.

Kranen Het gebruik van schuurmiddelen op basis van zand

Verzorgingsproducten zoals shampoo, douchegel

wordt afgeraden. De onderste laag van het glazuur

en vloeibare zeep kunnen schade aan kranen

bevat namelijk meestal zeer kleine gasbelletjes. Door

veroorzaken. Het is belangrijk deze na gebruik goed

veelvuldig schuren met deze middelen wordt de

na te spoelen met water en ze vervolgens te drogen

bovenste laag van het glazuur afgeschuurd, waardoor

met een zachte doek. Dit houdt de kranen langer vrij

vuil in de gasbelletjes gaat zitten.

van kalkaanslag. Plaatst u na oplevering luxe kranen, houdt u dan rekening met de tapklasse van uw

34

Een beetje knoeien met tandpasta is bijna niet te

warmwatervoorziening. Niet alle (douche-) kranen

voorkomen, zeker niet met kinderen. Geen probleem

zijn namelijk geschikt voor elk systeem. woonwijzer 35

Kalkaanslag

spoelen. Hierdoor wordt kalkafzetting beperkt en

of bouwmarkt een cementsluierverwijderaar. Bij

te voorkomen. Bij boren in de tegel vooraf met een

Het grootse probleem bij sanitaire toestellen en

blijven de kranen langer functioneren;

donkere tegels kunnen lichte krasjes ontstaan bij het

centerpons een klein putje in de tegel maken of een

voegwerk en/of het belopen van tegels met schoenen

stukje plakband aanbrengen om ‘weglopen’ van de

waar zand onder zit. Deze krasjes vallen niet onder de

boor te voorkomen. Houdt u ook hier rekening met het

garantieregeling.

leidingwerk dat in de wand is aangebracht.

kranen is kalkaanslag. Kalk hecht zich namelijk aan het materiaal nadat het water is verdampt. Voorkom kalkaanslag door de materialen na gebruik af te spoelen

• Minimaal tweemaal per jaar de douchekoppen ontkalken; • Bij thermostaatkranen wekelijks de temperatuur-

met koud water en te drogen met een zachte doek.

instelling volledig van links naar rechts draaien terwijl

Er zijn speciale producten in de handel die kalkaanslag

de kraan loopt. Hierdoor wordt kalkafzetting beperkt

kunnen verwijderen. Kalkaanslag verwijderen met

en blijven de kranen langer functioneren;

huishoudreinigers op basis van mineraalzuren (zoals

• Na het gebruik van de douche de douchewand

zoutzuur) of agressieve organische zuren (zoals azijn)

met schoon koud water afspoelen, achterblijvende

doet meer kwaad dan goed.

waterdruppels kunt u met een handwisser weghalen.

Verfspatten verwijdert u van het TEGELWERK met thinner.

Het schoonmaken van het tegel- en voegwerk kan

Tegels zijn beperkt leverbaar. Het is aan te bevelen enkele tegels op voorraad te nemen voor toekomstige reparaties of een uitbreiding.

na bewoning met niet bijtende of niet schurende,

Vuil op KRANEN verwijdert u met natuurlijke zachte (groene) zeep. Past u op met schuursponsjes, ook die van plastic, deze veroorzaken krassen.

Schoonmaaktips sanitair Lees voordat u gebruik maakt van een schoonmaak-

Perlator (zeefje uit de kraanmond)

middel altijd eerst zorgvuldig de gebruiksaanwijzing.

huishoudelijke schoonmaakmiddelen. Wij raden u af

Om te voorkomen dat de tegel barst moet de plug

om hiervoor kalkoplossende producten te gebruiken,

iets dieper worden aangebracht zodat er bij het

deze producten tasten op den duur het voegwerk aan.

indraaien van de schroef in de plug geen spanning

Het voegwerk tussen de tegels kan verkleuren door

op de tegel komt. Bij het boren in tegelwerk op

zeepresten en huidschilfers. Loszittend voegwerk dient

beton- en metselwerkwanden het klopmechanisme

u zo spoedig mogelijk te repareren, zodat er geen water

pas inschakelen wanneer de tegel al doorboord is. Bij

achter of onder het tegelwerk kan komen.

het bevestigen van bijvoorbeeld badkameraccessoires in de buurt van de douche of het bad is het raadzaam

Boor bij voorkeur in de voegen om beschadiging van

de bevestigingen waterdicht te maken. Dit kan door

Sommige producten kunnen namelijk aluminium, lichte

TEGELWERK, VOEGWERK EN KITVOEGEN

het tegelwerk te vermijden. Boor in ieder geval niet te

het boorgat te vullen met siliconenkit of montagekit

metalen en kunststof aantasten. Het combineren van

Het tegelwerk in onder andere de badkamer, het toilet

dicht op de rand van een tegel om barsten van de tegel

voordat de plug wordt ingebracht.

verschillende schoonmaakmiddelen is uit den boze.

en de keuken (oftewel de natte ruimtes) is op de wand

Er kunnen chemische reacties ontstaan die schadelijk

en/of vloer aangebracht. De ruimte tussen de tegels

zijn voor mens, milieu en het te reinigen sanitair. Meer

is dichtgezet met voegwerk. In het tegelwerk zijn

reinigingsmiddel gebruiken dan nodig is, houdt niet in

kitvoegen (ook wel kitnaden of afdichtingskit genoemd)

dat het sanitair schoner wordt. Het teveel wordt niet

aangebracht tussen bijvoorbeeld wand- en vloertegels

gebruikt, maar rechtstreeks afgevoerd. Zuinig gebruik

en wandtegels en ligbad. Deze onderdelen zorgen

spaart dus het milieu.

ervoor dat tegelwerk waterdicht is. Goed schoonmaken en onderhouden is dan ook van groot belang om vocht

Om zolang mogelijk plezier te hebben van uw sanitair

achter de tegels te voorkomen.

hebben we enkele onderhoudtips en adviezen op een rij gezet:

Keramische tegels en voegwerk

• Regelmatig (minimaal tweemaal per jaar) de

Als de woning aan u is opgeleverd, zult u gaan schoon-

sifons van alle sanitaire toestellen zoals wastafels,

maken. Het is verstandig de tegels en het voegwerk in

douche, wasmachine, vaatwasser, vloerputten etc.

eerste instantie schoon te maken met alleen veel water.

schoonmaken;

Er kan een cementsluier aanwezig zijn, dat is een lichte

• Minimaal tweemaal per jaar het zeefje (perlator genoemd) uit de kraanmond draaien en schoon 36

waas over de tegels. Lukt het niet deze te verwijderen

Tegelwerk, voegwerk en kitvoegen

met veel water, koopt u dan bij de tegelshowroom woonwijzer 37

Voor het verwijderen van cementsluier op TEGELWERK zijn speciale reinigingsmiddelen in de handel.

Kitvoegen Hoewel in de woning schimmelwerende kit is toegepast, komt het voor dat in de kitvoegen schimmelvorming optreedt. Deze schimmelvorming is herkenbaar aan donkere vlekken in het oppervlak die bij normale reiniging niet zijn te verwijderen. Het functioneren van de kit wordt hierdoor niet beïnvloed maar mooi is het niet. Maatregelen om dit te voorkomen zijn: • Zorg ervoor dat alle zeepresten met voldoende water Kitvoegen

worden weggespoeld en maak de voegen droog met een (hand)doek. Zeepresten vormen namelijk een voedingsbron voor schimmels; • Zorg voor een goede en doeltreffende ventilatie van de zogenaamde natte ruimtes, zodat deze ruimtes en dus ook de kitvoegen zo droog mogelijk worden gehouden; • Reinig de kitvoegen wekelijks met een zachte zeep (zoals groene zeep) en spoel na met voldoende water. Maak tevens de voegen droog met een (hand) doek. Als u de kitvoeg regelmatig schoonmaakt met agressieve schoonmaakmiddelen (zoals chloor) versnelt u de afbraak van de toplaag van de kitvoeg waardoor schimmelvorming eerder optreedt. Sinds enige tijd zijn er producten bij de bouwmarkt te

De hechting van de kitvoegen kan in de loop der jaren minder worden door zeepresten, huidschilfers en schoonmaakmiddelen. Na het gebruik of schoonmaken van de betegelde ruimtes is het ook hiervoor verstandig de kitvoegen met een (hand)doek af te drogen. De kitvoeg kan als volgt gerepareerd worden: • Loszittende kit verwijderen; • De voeg schoon, stof- en vetvrij maken en goed laten drogen; • De naad aan weerszijden van de voeg afplakken met plakband; • Kit aanbrengen en met een kitafstrijker gladstrijken; • Plakband direct daarna verwijderen.

koop die schimmelvlekken op kitvoegen verwijderen. Afhankelijk van de soort schimmel worden hiermee goede resultaten bereikt om de donkere vlekken in de kitvoeg te verwijderen. Zij geven echter geen duurzame bescherming tegen nieuwe schimmels.

Stickers op sanitair en TEGELWERK eerst zoveel mogelijk lostrekken, daarna verwijdert u de lijmresten met stickerverwijderaar. 38

In de badkamer is altijd veel vocht. Dit wordt wel afgevoerd door het ventilatiesysteem maar is toch korte tijd aanwezig. De RADIATOR in de BADKAMER is van metaal en zou voor extra bescherming (en een langere levensduur) in de autowas gezet kunnen worden.

woonwijzer 39

LUCHTEN IS ONVOLDOENDE Luchten is echt iets anders dan via een ventilatiesysteem ventileren! Het effect van 3 tot 4 uur luchten is na een half uur weg.

bouw. Desondanks is een nieuwe woning vaak nog zo

Plaats kasten de eerste twee jaar niet strak tegen

vochtig dat het niet raadzaam is om er direct in te gaan

de wand, want in deze periode komt er nog steeds

wonen. Al is het bouwvocht meestal niet zichtbaar,

vocht uit de wanden. Als u een kast te dicht tegen de

het moet er wel uit. Het teveel aan waterdamp moet,

wand plaatst, ontstaat er op de wand achter de kast

omwille van uw gezondheid en om condens en

schimmelvorming. Dit geldt ook voor zogenaamde

schimmel te voorkomen, door middel van ventileren

‘dode hoeken’ achter bijvoorbeeld een hoekbank of

worden afgevoerd. Dat kan tot enkele jaren duren. Het

achter lange overgordijnen.

is ook niet verstandig de nieuwe woning al meteen in te richten. Dit zou aanleiding kunnen geven tot

Ventileren

schimmelvorming op/of achter meubilair en dergelijke.

Ventileren is heel belangrijk! Frisse (verse) lucht is essentieel voor uw gezondheid, die van uw familie,

Droogstoken

huisdieren en de vitaliteit van uw kamerplanten. Bij

Het verdient de aanbeveling om een droogstook-

niet goed ventileren kunnen schimmels en huisstofmijt

periode van de woning van één à twee weken in acht

ontstaan. De gezondheidsschade van schimmels en

te nemen, voordat u met de inrichting van de woning

huisstofmijt kan aanzienlijk zijn. Zo neemt bij kinderen

begint! Het verwarmen moet gelijkmatig gebeuren.

de kans op astmaklachten in vochtige woningen

Houd er wel rekening mee dat het drogen altijd leidt

toe met een factor 1,5 - 3,5. Bij volwassenen ligt dit

tot krimp en dus tot scheurvorming van de toegepaste

iets lager. Andere klachten kunnen zijn: allergieën,

bouwmaterialen. Ook kan er soms enige verkleuring

hoesten, benauwdheid, chronische verkoudheid of

van het spuitwerk ontstaan. Een goede indicatie dat

hoofdpijn. Bovendien draagt frisse lucht bij aan de

uw woning voldoende droog is, is als er geen blijvende

behaaglijkheid en het comfort in uw woning. De

condens meer op de ramen aanwezig is.

lucht in de woning raakt “vervuild” doordat mensen en huisdieren zuurstof verbruiken en koolstofdioxide

VOCHT EN VENTILATIE

Tips om bouwvocht kwijt te raken:

afgeven en sommige bouwmaterialen korter of langer

• Stook de eerste tijd niet te hard en laat ‘s nachts

stoffen afgeven. Samen met het vocht moeten ook

de verwarming op 15 °C staan (ook ‘s zomers) en

die stoffen worden afgevoerd voor onze gezondheid

verwarm alle vertrekken;

en om condensvorming en schimmels te voorkomen.

• Ventileer vanaf de eerste dag permanent door

Behalve de verontreinigde gebruikte lucht moet ook

gevelroosters open te zetten (in alle vertrekken dus

het zogenoemde woonvocht uit de woning worden

ook de slaapkamers en op zolder);

afgevoerd. Woonvocht wordt ook wel ‘leefvocht’

• Laat altijd de mechanische ventilatie aan, in het begin

VOCHT

Bouwvocht

Water is één van de elementen waaruit ons bestaan is

Alle beton, metselwerk en pleisterwerk worden ver-

opgebouwd. Daardoor zijn we met vocht voldoende

vaardigd met veel water. Bovendien wordt uw woning

vertrouwd. Het vocht buiten, zoals regen of sneeuw,

de ruiten afzet, zakt naar beneden. Droog regelmatig

in de open lucht gebouwd, zodat de regen vrij spel

nemen we zoals het is. Daaraan valt niets te veran-

met een spons de vensterbanken en de onderdorpels

heeft totdat de woning dicht gemaakt is. Het resultaat

deren. Dat is niet zo met het vocht in de woning. De

om verkleuringen of vochtplekken te voorkomen;

is dat in de constructies soms duizenden liters vocht

vochthuishouding binnen de woning is goed te regelen.

aanwezig zijn. Het meeste water verdampt tijdens de

genoemd en komt door het wonen in de vorm

op de hoogste stand. Haal nooit de stekker eruit;

van waterdamp in de woning. Een gezin van drie

• Condenswater dat zich tijdens het droogstoken op

of vier personen produceert elke dag zo’n 10 tot

• Eventuele schimmelplekken eerst goed laten drogen

15 liter vocht. Woonvocht ontstaat door transpireren, ademen, koken, baden, wassen, wasdrogen enz. Ander vocht, bijvoor-

en daarna droog afborstelen met een zachte borstel.

beeld door lekkage, waterdamp uit vochtige muren of

N.B. Bij CO2 gestuurde systemen de stand “automa-

uit een natte kruipruimte, is dus geen woonvocht.

tisch” pas kiezen als de woning voldoende droog is.

40

woonwijzer 41

Ventileren is het voortdurend verversen van lucht

of uit. Hiermee voorkomt u verlies van warmte. Veel

Deze afzuigventielen zijn aangesloten op een kanalen-

vochtige woning warm te houden dan een woning

door middel van doorstroming, bijvoorbeeld door

mensen denken dat het raam openzetten zorgt voor

stelsel dat in de meeste gevallen in de betonvloer is

met een goed binnenklimaat.

te luchten. Luchten is het eenzijdig openzetten van

voldoende gezonde lucht in woning. Maar luchten

verwerkt. De verbruikte lucht wordt door de ventilatie-

ramen en/of deuren waardoor in korte tijd (een

is echt iets anders dan mechanisch ventileren! Het

unit, de zogenaamde MV-box, door middel van een

Onderhoud

kwartier tot maximaal een half uur) de lucht in het

effect van drie tot vier uur luchten is na een half

doorvoer naar buiten afgevoerd. De toevoer van

Door de afzuigventielen en ventilatiekanalen gaan

vertrek geheel wordt ververst. Door het aanbrengen

uur weg; dan is de kwaliteit van de binnenlucht in

ventilatielucht vindt plaats door middel van roosters

grote hoeveelheden lucht. Stofdeeltjes uit de af te

van allerlei voorzieningen in een woning is het

de woning weer net zo als voor het luchten. Een

(natuurlijke ventilatie, die soms elektrisch worden

voeren binnenlucht kunnen zich vastzetten op de

van groot belang dat de (gebalanceerde) ventilatie

goed functionerend ventilatiesysteem zorgt 24 uur

aangestuurd).

afzuigventielen en de ventilatiekanalen. Hierdoor kan

permanent gebruikt wordt. Dit geldt des te meer

per dag en 365 dagen per jaar voor een gezondere

het systeem minder goed werken en geluid gaan

omdat de woningen tegenwoordig in hogere mate

woonsituatie. Schadelijke stoffen worden snel en

maken (zoals fluiten). De ventielen moeten goed

kierdicht worden gemaakt.

goed afgevoerd. Daarom is een goed werkende

schoon gehouden worden. Maak het volledige ventiel

mechanische ventilatie een must om schadelijke

los, dus het binnenste- en buitenste deel. Reinig de

stoffen uit uw woning te verwijderen.

ventielen door deze in een handwarm sopje af te

Doe nooit alle LUCHTROOSTERS dicht, hierdoor ontstaat onderdruk wat onder andere stank- en wateroverlast kan veroorzaken. Regenwater wordt dan via onder andere draaiende delen naar binnen gezogen.

borstelen en daarna te laten drogen. Het is belangrijk

MECHANISCHE VENTILATIE (MV )

dat u de ventielen daarna weer op dezelfde plaats en stand terugplaatst, anders wordt het ventilatiesysteem

Veel woningen zijn voorzien van een mechanisch ventilatiesysteem. Hierbij wordt de verbruikte lucht

Deze roosters in de gevel zijn zodanig berekend, dat

afgevoerd door middel van afzuigventielen (ook wel

op deze plaatsen voldoende verse lucht kan worden

afzuigpunten of afvoerventielen genoemd). Deze

toegevoerd om de afgezogen lucht te compenseren.

Goed ventileren is altijd zorgen voor voldoende toe-

bevinden zich in de plafonds of wanden van de

Om dit systeem goed te laten functioneren moet er

en afvoer. De kieren onder de diverse binnendeuren

keuken, het toilet, de badkamer, bij de opstelplaats

onder de binnendeuren een minimale ruimte van 2

maken de doorstroming van frisse lucht van de ene

van de wasmachine en eventueel in de inpandige

cm aanwezig zijn. U ontvangt bij de oplevering een

naar de andere ruimte mogelijk, waarna de lucht

bergruimte. In de keuken zijn minimaal twee

gebruiksaanwijzing van dit systeem. Bij onderdruk

ontregeld.

MV-box

Standenschakelaar ventilatiesysteem

uiteindelijk via de diverse afzuigventielen van het

afzuigventielen aanwezig; één ventiel ten behoeve van

kunnen schadelijke verbrandingsgassen, als

ventilatiesysteem wordt afgevoerd. In de slaapkamer

de ruimte in het algemeen en één ten behoeve van

koolmonoxide, de woning in stromen in plaats van de

wordt de meeste waterdamp tijdens de slaap

een motorloze afzuigkap.

schoorsteen in. Een open vuurhaard gecombineerd

Markeert u hiervoor het kanaal en het ventiel aan

geproduceerd. Het beste tijdstip om de slaapkamer

met mechanische ventilatie versterkt dit effect en is

de binnen- en/of achterzijde. Het reinigen dient

extra te ventileren is in de ochtenduren. Ook dan is

zelfs riskant. Ruime luchttoevoer via ventilatieroosters

ca. viermaal per jaar te gebeuren. Éénmaal per jaar

20 tot 30 minuten voldoende. Het beste tijdstip om

of een open raam in de ruimte waar hout gestookt

dient in de MV-box het ventilatiehuis te worden

de overige vertrekken extra te ventileren is ’s avonds

wordt, is daarom noodzakelijk. Een goede ventilatie

ontvet en schoon gemaakt. Dit is van belang

verbetert het woon- en leefklimaat en beperkt c.q.

voor het handhaven van de ventilatiecapaciteit en

voorkomt condensoverlast en schimmelvorming.

verhoging van installatiegeluid te voorkomen. Laat dit

Schakel daarom nooit de ventilatie-unit geheel uit,

onderhoud uitvoeren door een erkende instantie. De

omdat de kans op inwendige condensatie in de

ventilatiekanalen dienen minimaal eens in de vier jaar

verschillende isolatiematerialen dan erg groot wordt.

vakkundig te worden gereinigd. Alleen dan kan het

De isolatiewaarden kunnen daardoor aanzienlijk

ventilatiesysteem goed functioneren.

voor het naar bed gaan, bijvoorbeeld door het open

Afzuigventiel mechanische ventilatie

zetten van ramen, tegelijk met het lager stellen van de verwarming. De in het vertrek aanwezige waterdamp wordt dan versneld met de binnenlucht afgevoerd. Het ventilatiesysteem is niet ontwikkeld om met de ramen open te slapen. Slaapt u toch met het raam open, zet dan in elk geval de verwarming in de slaapkamer laag

42

Ventilatierooster

Wij adviseren u het plafond rondom de MECHANISCHE AFZUIGVENTIELEN regelmatig met een droge borstel af te borstelen om aangetrokken vuil te verwijderen.

teruglopen. Daarbij kost het veel meer energie een

woonwijzer 43

door de woning noodzakelijk om te voorkomen dat er

verwarming lager kunt zetten. Zelfs als uw woning

150 m3/uur afgezogen, terwijl een afzuigkap met

schimmels en andere ongemakken kunnen ontstaan.

goed is geïsoleerd, verdwijnt er meer warmte door de

motor vaak het dubbele kan afzuigen. De motorloze

Openzetten van ramen en deuren zorgt voor versnelde

dichte ramen en deuren dan door goed ventileren.

afzuigkap moet dus om dezelfde ventilatie te bereiken

ventilatie. Er wordt namelijk de gehele dag door in

Uiteraard draait u, voordat u gaat luchten wel even het

langer ingeschakeld blijven. Een alternatief is een

de verblijfsgebieden (woonkamer en slaapkamers)

verwarmingselement ter plaatse uit.

lucht de woning ingeblazen en in de keuken, de badkamers, het toilet en de opstelplaats van de

Onderhoud

wasmachine en wasdroger afgezogen. Er vindt een

Teneinde een goede werking van het systeem te waar-

continu luchttransport binnen de woning plaats, die

borgen, adviseren wij u om:

voortdurend in balans is. U ontvangt bij de oplevering

• Iedere maand de filters in de unit met de stofzuiger

een gebruiksaanwijzing van dit systeem. WTW-unit

eveneens motorloze hoog rendement afzuigkap. Deze

• Met regelmaat de toe- en afvoerventielen

Vochtige ruimtes

44

stofvrij te maken;

Wij raden u aan voor het onderhoud aan de MV- OF WTW-INSTALLATIE een servicecontract af te sluiten met een hiervoor gecertificeerd en erkend bedrijf.

schoonmaken.

wordt aangesloten op het afzuigventiel en optimaliseert door middel van een luchtgordijn de afzuiging.

WARMTE-TERUG-WIN-INSTALLATIE (WTW)

Tijdens het douchen wordt veel waterdamp

Een alternatief voor mechanische ventilatie is een

geproduceerd. Daarom moet het ventilatiesysteem

de warmtewisselaar. Laat dit door een deskundig

Een andere optie is een recirculatie afzuigkap met

systeem dat niet alleen de luchtafvoer actief regelt,

op de hoogste stand worden gezet. Niet al het vocht

installatiebedrijf doen met het oog op veiligheid en

motor. Hierbij gaat de afgezogen lucht door een

maar ook de aanvoer. Dit is gebalanceerde ventilatie en

wordt tijdens het douchen uit de badkamer afgevoerd.

garantie. 1 à 2 keer per jaar de filters vervangen

filter en wordt daarna weer in de ruimte geblazen.

wordt Warmte-Terug-Win-installatie (WTWinstallatie)

Aanbevolen wordt om minimaal één uur na het

afhankelijk van de vervuiling en/of slijtage van de

Een afzuigkap met motor kan niet op het ventila-

genoemd. De warmte wordt uit de woning terug-

douchen de badkamer in de hoogste stand te

filters.

tiesysteem aangesloten worden. Wilt u toch zo´n

gewonnen, er ontstaat een goede ventilatie en het

ventileren. Ook op andere plaatsen waar veel vocht-

Goed onderhoud is van belang t.b.v. het handhaven van

afzuigkap installeren, dan moet er een aparte

leefklimaat in de woning wordt behaaglijk.

productie is, moet extra worden geventileerd. Bijvoor-

de ventilatiecapaciteit en om onnodig energieverbruik

afvoer in de buitengevel van de woning worden

In de WTW-unit zit een zogenaamde warmtewisselaar.

beeld door bij het drogen van de was altijd een extra

en installatiegeluid te voorkomen.

aangebracht. Let op: dit kan niet door elke wand en

Door een motor in de unit wordt de lucht van buiten

raam open zetten. Als condensatie op dubbelglas

dit is aan regels gebonden, er zijn gemeentes die hier

naar binnen gezogen. De warmtewisselaar her gebruikt

optreedt, is dit een duidelijke aanwijzing dat de

eisen aan stellen. Veelal in appartementengebouwen

de warmte uit afgezogen lucht.

ventilatiebalans in de woning nog niet optimaal is.

is het niet toegestaan. Houdt u ook rekening met te

Door de goede isolatie van de gevels en het dak kan

openen ramen van u en de buren. Een voordeel van

Daarna wordt de verwarmde lucht verder de woning in

er ‘s nachts in de slaapvertrekken condens op het glas

een afzuigkap met motor is de sterke zuigkracht. Het

getransporteerd en uiteindelijk uitgeblazen in de

ontstaan. Dat betekent dat nachtventilatie nodig is!

warmteverlies is echter ook groter.

zogenaamde verblijfsgebieden (bijvoorbeeld woon-

Maakt u zich geen zorgen over teveel verlies van

kamer en slaapkamers). Vanuit deze vertrekken wordt

warmte door ventileren. De veel gehoorde opmerking:

de lucht door de woning getrokken naar de afzuig-

‘Als ik ventileer, stook ik natuurlijk voor de buitenlucht!’

gebruik van de keuken het ventilatiesysteem in de

ventielen waarna het door middel van leidingen weer

is maar gedeeltelijk waar. Als u niet ventileert, ontstaat

hoogste stand te laten staan, zodat de kookluchtjes

terugkomt bij de WTW-unit. De warmtewisselaar

een hogere luchtvochtigheid in uw woning. Deze

AFZUIGKAP

in de WTW-unit onttrekt alleen de warmte van de

vochtige lucht ervaart u als onaangenaam. U hebt

Het is bij mechanische ventilatie mogelijk op één van

afgezogen lucht uit de woning en draagt deze af

het eerder koud, dus draait u de verwarming hoger

de twee afzuigventielen in de keuken een afzuigkap

aan de aangezogen buitenlucht. Daarna wordt de

dan nodig is. Daardoor is meer energie nodig om uw

zonder motor aan te sluiten. Steek de pijp van de

afgezogen lucht verder naar buiten getransporteerd.

woning tot een aangename temperatuur te verwarmen,

afzuigkap niet te diep in het mondstuk want dan is de

Doordat er de gehele dag lucht door de woning

wat dus hogerestookkosten betekent.

kans groot dat het kanaal wordt afgesloten. Als u de

wordt getransporteerd, wordt er ook optimaal

Wat u door goed ventileren aan warmte kwijtraakt,

afzuigkap gebruikt moet het ventilatiesysteem op de

geventileerd. Zoals eerder vermeld, is luchttransport

wordt weer ruimschoots goedgemaakt doordat u de

hoogste stand staan. Via de afzuigkap wordt maximaal

• Jaarlijks de ventilatoren laten reinigen alsmede

Aanvoerventiel WTW-installatie

Het is raadzaam ook in de keuken tot één uur na

voldoende afgevoerd worden.

Afvoer afzuigkap

woonwijzer 45

DE CENTRALE VERWARMINGSINSTALLATIE VERWARMT UW WONING EN LEVERT WARM TAPWATER

CENTRALE VERWARMINGSINSTALLATIE (CV-installatie) CENTRALE VERWARMING (CV)

Hoe werkt de Centrale verwarming? De CV-ketel verwarmt het water in de installatie. De circulatiepomp pompt dit water door de leidingen naar de verwarmingselementen en weer terug naar de CV-ketel. Tijdens het transport door de leidingen en verwarmingselementen, geeft het opgewarmde water de warmte af aan de omgeving. Daardoor komt het water minder warm bij de CV-ketel terug. De warmte in uw woning wordt afgegeven via de verwarmingselementen: radiatoren en/of convectoren of vloerverwarming. Radiatoren werken op basis van stralingswarmte en voelen dus warm aan.

Centrale verwarming

Met de CV-installatie kunt u zelf de temperatuur in uw woning regelen. Dit kan echter niet onbeperkt. De woning wordt voorzien van een individuele, op aardgas gestookte hoogrendement CV-ketel met warmwatervoorziening. De installatie is uitgevoerd als

Radiator

twee-pijpssysteem met radiatoren en/of convectoren of vloerverwarming, waarbij de horizontale leidingen gedeeltelijk in de dekvloer zijn weggewerkt. De verticale leidingen worden gedeeltelijk, voor de wand (opbouw) aangebracht. De installatie is dusdanig berekend, dat voldaan wordt aan de geldende normen. Hierbij wordt uitgegaan van een minimale buitentemperatuur van -10°C en een

Convector

maximale windsnelheid van 5 meter per seconde bij een

46

gelijktijdige verwarming van alle vertrekken (gesloten

Convectoren werken op basis van convectie, deze

deuren en ramen). In de verkoopbrochure of technische

creëren een warmtestroom. De installatie is een

omschrijving staat per ruimte de vertrektemperatuur

gesloten systeem. Wanneer het water door stijging

vermeld.

van de temperatuur uitzet, wordt deze uitzetting woonwijzer 47

opgevangen in het expansievat (grote rode bol). De

thermostaat lager te zetten. Doet u dat niet, dan

ketelthermostaat zorgt ervoor dat de watertemperatuur

kan de temperatuur in andere vertrekken te hoog

niet te hoog oploopt.

worden. Zorg er ook voor dat er altijd een paar verwarmingselementen open staan, zodat het water kan circuleren. Als u in sommige vertrekken de kranen voor langere tijd dichtdraait, moet u er op rekenen dat het weer op temperatuur brengen veel langer kan duren dan u normaliter in de woonkamer gewend Verticale CV-leidingen

daarom nooit in de vloer! De kans bestaat dat u een

bent. Ook zal het langer duren om de naastliggende vertrekken te verwarmen, in verband met het gelijktijdig Thermostatische knop

verwarmen van alle vertrekken.

leiding raakt en daardoor een forse lekkage veroorzaakt. Op de radiatorleidingen staat namelijk al gauw een druk

Plaats geen schemerlampen of andere apparaten die

wastafel en de keuken. Hierbij zijn enkele punten van

van 1,5 bar. Bovendien is het een kostbare zaak om de

warmte afgeven dicht bij de kamerthermostaat, omdat

belang:

kapotte leiding weer te herstellen.

deze daarop reageert.

• De instelling van de kamerthermostaat heeft geen invloed op de temperatuur van het tapwater;

Temperatuurinstelling

Thermostatische knoppen

De temperatuur in de woning kunt u regelen door

Wanneer er bij u thermostatische knoppen zijn

tussen de 60 °C en 70 °C. Of deze temperatuur

de kamerthermostaat in de woonkamer in te stellen.

geplaatst, kunt u het betreffende vertrek apart op een

haalbaar is, is mede afhankelijk van de temperatuur

door u gewenste temperatuur begrenzen. De omge-

van het binnenkomende koude water, de

vingstemperatuur wordt voortdurend waargenomen

hoeveelheid die getapt wordt en de instelling van

door het meetelement in de thermostatische knop.

de ketel;

Expansievat

Het element mag niet afgedekt worden door bijvoor-

• Afhankelijk van merk en type kan er sprake zijn

beeld gordijnen. De watertoevoer naar het verwarmings-

van een automatisch voorrangsysteem. Het

Deze staat meestal op 80 °C afgesteld. Tevens wordt

element wordt afgesloten als de vertrektemperatuur

tappen van warm water heeft dan voorrang

de elektrische apparatuur beschermd door zekeringen.

bereikt is die u met de knop heeft ingesteld. De CV-

op de verwarming. Als er lang of veelvuldig

Het stoken zonder water wordt voorkomen door de

ketel moet wel branden om warm CV-water aan te

wordt gedoucht, koelt de centrale verwarming

voeren, en zo te zorgen voor warmte-afgifte van het

enigszins af.

droogkookbeveiliging of een stromingschakelaar. Als de Kamerthermostaat

waterdruk te veel daalt, wordt de elektrische voeding

verwarmingselement. Bij dit systeem van tapwater opwarmen is geen voorraad

onderbroken.

48

• Het tapwater heeft een maximale temperatuur

Bovendien kunt u per vertrek de warmte aanpassen

Wij adviseren u alle thermostatische knoppen, buiten

opgewarmd tapwater aanwezig. De CV-ketel gaat

Radiatorleidingen

door de kranen op de verwarmingselementen verder

het stookseizoen, open te laten staan. Zo voorkomt u

branden als ergens een warmwaterkraan geopend

In de dekvloer van de woning liggen kunststof aansluit-

open of dicht te draaien. Als u de kraan een heel klein

het verkleven van de klep in de knop.

wordt. U moet dan altijd even wachten tot het tap-

leidingen voor de verwarmingselementen. Deze

beetje opent, wordt het verwarmingselement slechts

leidingen worden per verdieping aangesloten op een

deels en langzaam warm.

Warm tapwater

doorstroomhoeveelheid van het tapwater is begrensd.

CV-verdeler of middels een zogenaamd koppelsysteem

Het is af te raden de kranen van de verwarming

Een tweede functie van de CV-ketel is het leveren

Bij te weinig tappen slaat de CV-ketel niet aan.

met verbindingen in de dekvloer. Spijker, boor of zaag

in de woonkamer dicht te draaien. Beter is het de

van warm tapwater voor bijvoorbeeld de douche, de

water door de CV-ketel is opgewarmd. De maximale

woonwijzer 49

• De stekker van de verwarmingsketel uit het

indien aanwezig, draait u de lekdop op de vulkraan.

kranen tijdens zo’n periode open, zet ook alle

stopcontact halen, zodat er geen circulatie van het

Als de installatie meer dan éénmaal per jaar bijgevuld

deuren open en houd de kamerthermostaat op

water meer plaatsvindt;

moet worden, is het raadzaam contact op te nemen

minimaal 10°C.

• Het uiteinde van de vulslang aansluiten op de kraan

met de CV-installateur. Dit in verband met mogelijke

en de slang vullen met water; • De lucht is nu uit de slang; Aftapper

Ontluchten Lucht in de installatie kan hinderlijke geluiden (borrelen, ruisen etc.) veroorzaken en is schadelijk voor

Opheffen van storingen

handleiding van de ketel.

Bij de meeste CV-ketels is een display aanwezig waarin

• Het andere uiteinde van de vulslang aansluiten op

de storing met een storingscode wordt aangegeven.

Uitschakelen

Sommige storingen kunt u zelf opheffen door na te gaan:

• Draai de vulkraan langzaam open;

Als u de CV-ketel tijdelijk wilt uitschakelen, kunt u

• Of de stekker van de ketel goed in het stopcontact zit;

• Draai vervolgens de vulkraan van de ketel open, er

dit doen door de kamerthermostaat op de laagste

• Of de installatie goed ontlucht is, anders ontluchten

de CV-ketel of het verwarmingselement;

stroomt nu water in de CV-installatie; • Na enige tijd loopt de druk op. Als de wijzer van de

stand te zetten. In de zomermaanden, als u geen verwarming nodig heeft, dient u eveneens de

de circulatiepomp. De lucht is afkomstig uit het verse

drukmeter op 2 bar staat, draait u de vulkraan en

kamerthermostaat laag te zetten. Haal nooit voor

water dat met het bijvullen in de installatie wordt

de toevoerkraan dicht;

lange tijd de stekker van de ketel uit het stopcontact.

gebracht. Ontlucht na het bijvullen en bij hinderlijke

• De stekker weer in het stopcontact doen;

De pomp van de ketel gaat dan vastzitten waardoor

geluiden als volgt:

• Controleer of u warm water heeft en of de

de ketel bij inschakeling kapot kan gaan.

Laat de CV-installatie eerst warm worden;

verwarming functioneert;

zoals omschreven; • Of de druk in orde is, minimaal 1,0 bar, anders bijvullen zoals omschreven; • Of de zekering van de elektra in orde is. Een uitgebreide lijst met storingen en mogelijke oplossingen is te vinden in de documentatie van de CV-

• Schakel de CV-ketel uit zodat de circulatiepomp stopt;

• De installatie opstoken tot ongeveer 25 °C;

Verstandig stoken

ketel. Voor andere systemen zoals stadsverwarming

• Laat de installatie een paar minuten tot rust komen;

• Dan weer de stekker uit het stopcontact halen en

Zonder afbreuk te doen aan uw wooncomfort kunt

en warmtepompsysteem gelden andere onderhouds-

u behoorlijk wat stookkosten besparen als u de

voorschriften. Binnen appartementsgebouwen kan er sprake zijn van een collectief verwarmingssysteem.

• Ontlucht met het bijgeleverde ontluchtingssleuteltje

een kwartier wachten;

via de ontluchter op de hoogste punten van de

• Daarna alle verwarmingselementen ontluchten;

volgende tips in acht neemt:

leidingen en via de ontluchter op de verwarmings-

• Om het verwarmingselement goed te kunnen

• Om gas te besparen, maar ook om een redelijke

elementen; • Open de ontluchtingskraantjes maximaal één hele slag. Wacht tot er water uitkomt en sluit het

ontluchten de druk in de installatie controleren en

temperatuur te behouden, doet u er goed aan de

Stankoverlast

eventueel bijvullen;

kamerthermostaat ‘s nachts maximaal 3°C lager in

In de ruimte waar de CV-ketel is opgesteld, kan soms

te stellen dan de dagtemperatuur. Bij een koude

een rioollucht hangen. Bij de CV-ketel is een sifon

periode in de winter, kan zelfs 3°C verlaging te

aangebracht voor de opvang van condenswater. De

• Na een dag het ontluchten herhalen.

kraantje dan weer. Het is handig een handdoek bij de hand te houden om eventueel het water op te

Als het CV-water koud is, moet de wijzer op

veel zijn om ’s morgens alle vertrekken binnen een

oorzaak van de rioollucht is dat het water in de sifons

vangen);

onderstaande waarden staan:

redelijke tijd weer op de gewenste dagtemperatuur

geleidelijk aan verdampt doordat er niet voldoende

• ca. 2,0 bar als de drukmeter op de begane grond en

te brengen;

• Schakel de CV-ketel weer in.

de ketel op de tweede verdieping geplaatst is;

Bijvullen De CV-installatie moet worden bijgevuld als de druk onder de 1 bar komt (rode naald). De druk kunt u aflezen op de manometer, deze bevindt zich bij de

• ca. 1,5 bar als de drukmeter op de eerste verdieping en de ketel op de tweede verdieping geplaatst is; • ca. 1,2 bar als de drukmeter op dezelfde verdieping geplaatst is als de ketel.

CV-ketel. Bij sommige ketels is tegenwoordig geen

50

lekkage in het systeem. Zie ook de bijgeleverde

• Als u de kamer wilt luchten, draai dan het verwarmingselement dicht; • De capaciteit van de verwarmingselementen moet geheel benut kunnen worden. Het maken van omkastingen, afschermingen, overhangende gordijnen, sterk overhellende vensterbanken boven

manometer meer aanwezig. Druk is dan af te lezen in

NB: 1 bar = 1kg/1cm2 = 10 meter waterkolom.

een digitaal scherm op de ketel zelf.

Als de juiste druk bereikt is, sluit u eerst de waterkraan

Het vullen gaat als volgt:

en dan de vulkraan. U demonteert de vulslang en,

een verwarmingselement wordt afgeraden; • Laat bij afwezigheid gedurende een vorstperiode

Sifon

uw installatie regelmatig controleren. Laat alle woonwijzer 51

water doorheen stroomt. Deze sifons moeten daarom

van andere systemen, dit is de traagheid van

periodiek bijgevuld worden met behulp van bijvoorbeeld

het verwarmingssysteem. Voor een aangenaam

een plantengieter. Om een snelle verdamping te voor-

binnenklimaat en een laag energieverbruik adviseren

komen verdient het aanbeveling om twee à drie thee-

wij het volgende:

lepeltjes (bad-)olie op het bijgevulde water te gieten. • Stel de dagtemperatuur in op uw comfortvloer-

Onderhoud

temperatuur, dit is over het algemeen twee graden

Wij adviseren u een onderhoudscontract af te sluiten

lager dan het traditionele verwarmingssysteem;

met een erkend installatiebedrijf. Jaarlijkse controle en onderhoud van uw CV-installatie is nodig en kan

Vloerverwarmingsinstallatie

• De vloerverwarming wordt geregeld middels de kamerthermostaat. Deze dient u zo in te stellen dat

veel problemen voorkomen en de levensduur van uw

VLOERVERWARMING

de nachttemperatuur maximaal twee graden lager

installatie verlengen.

Vloerverwarming maakt gebruik van stralingswarmte.

is dan de dagtemperatuur. Heeft u de beschikking

Hierdoor ervaart u een aangename warmte bij een

over een weersafhankelijke regeling, dan hoeft u

Garantie

lagere luchttemperatuur. Vloerverwarming verwarmt

geen nachtverlaging toe te passen;

Als u na de oplevering van de woning onder eigen

de gehele ruimte egaal. Vloerverwarming kan worden

verantwoordelijkheid wijzigingen gaat aanbrengen

toegepast als hoofd- of als bijverwarming. Door de

aanpassen van het systeem van de ene naar de

zachte warmtestraling van het vloeroppervlak, kan

andere temperatuur) gemiddeld zo’n twee uur

de gemiddelde vertrektemperatuur lager ingesteld

bedraagt.

• Houdt u er rekening mee dat de aanwarmtijd (het

worden.

Vloerafwerking bij vloerverwarming

Vloerverwarming

De ingebruikname

Om het systeem goed te laten werken mag de

Na een natuurlijk droogproces van de afwerkvloer (die

warmteweerstand (ook wel Rc-waarde of isolatie-

over de leidingen is aangebracht) van minimaal vier

waarde) van de vloerafwerking niet hoger zijn dan

weken, kan de vloerverwarming langzaam in gebruik

0,09 (m2 K/W). Laat u daarom goed voorlichten en

genomen worden. Op de eerste stookdag stelt u de

vraag naar de Rc-waarde van uw vloerafwerking. De

watertemperatuur op 25°C door middel van de knop

Rc-waarde is vaak ook in de technische gegevens van

op het thermostatisch ventiel. Vervolgens kan per

uw vloerafwerking te vinden. Een isolerende laag in of

drie dagen de watertemperatuur 5°C hoger gestookt

onder de vloerafwerking is ongewenst. Als u twijfelt

worden om de bouwkundige constructie langzaam

aan de toe te passen vloerafwerking, adviseren wij u de

op te warmen en het eventuele nog aanwezige vocht

leverancier te laten garanderen dat de door u gewenste

uit de vloer te laten verdampen. In het begin van de

vloerafwerking toepasbaar is voor vloerverwarming.

Stadsverwarming

aan de CV-installatie (bijvoorbeeld vloerverwarming aanleggen of een radiator (tijdelijk) verwijderen)

Stookadvies

moet u zich realiseren dat de aannemer geen garantie

Vloerverwarming heeft veel voordelen ten opzichte

meer geeft op de CV-ketel en de daarop aangesloten

van andere verwarmingsinstallaties. Er is echter

installatie. Overleg met uw leverancier of deze de

één algemeen bekende eigenschap die afwijkt

garantie van de CV-installatie overneemt.

52

woonwijzer 53

STADSVERWARMING Bij stadsverwarming maakt u voor het verwarmen van uw woning en het gebruik van warm tapwater gebruik van warmte, die rechtstreeks geleverd wordt door de leverancier. De warmtelevering van de leverancier vindt plaats door middel van warm water, dat centraal wordt opgewarmd en via goed geïsoleerde buizen naar uw woning wordt gebracht. Het warme water komt binnen via de meterkast, waar zich de meter en de warmte-installatie bevinden. Vanuit de meterkast lopen leidingen naar de verwarmingselementen (of vloerverwarming) om de ruimtes van de woning te verwarmen. Daarnaast wordt in de warmteinstallatie uw tapwater verwarmd dat u gebruikt in de keuken en badkamer. Om te zorgen dat u altijd snel beschikt over warm tapwater, wordt de warmtewisselaar dag en nacht op temperatuur gehouden. Voor de warmtelevering wordt gebruik gemaakt van centrales die zo zijn ontworpen dat niet alleen de opgewekte elektriciteit maar ook de vrijkomende warmte wordt gebruikt. Hierdoor is de warmte waar u gebruik van maakt relatief milieuvriendelijk. Het systeem wordt onderhouden door de leverancier, zodat u er vrijwel geen omkijken naar heeft.

54

woonwijzer 55

LEG IN DE METERKAST EEN ZAKLAMP OF KNIJPKAT Deze komt goed van pas bij een stroomuitval.

ELEKTRISCHE INSTALLATIE De elektrische installatie in uw woning is uitgevoerd

METERKAST

als een centraaldozensysteem. Dit betekent dat alle

In de meterkast bevindt zich de hoofdverdeelinrichting

schakelaars en wandcontactdozen in een ruimte

van de elektrische installatie en vaak ook de watermeter

verbonden zijn met één of meer centraaldozen in het

en in geval van een gasaansluiting de gasmeter.

plafond. Vaak doet een centraaldoos ook dienst als

Zowel de meterkast zelf als de voorzieningen in de

aansluiting voor een plafondlichtpunt. De centraaldozen

meterkast moeten goed bereikbaar zijn. Dit is van

zijn onderling verbonden en aangesloten in de meter-

belang bij storingen en calamiteiten maar ook nodig

kast op een elektragroep. De leidingen van de wand-

voor het aflezen van de meterstanden. Gebruik de

contactdozen en schakelaars maar ook van telefoon,

meterkast daarom niet als bergruimte voor bijvoorbeeld

CAI (kabel), DATA en loze leidingen komen in de meeste

de stofzuiger en al helemaal niet voor brandbare

gevallen vanaf het plafond. Deze leidingen zijn in de

stoffen. Zorg ervoor dat de meterkast goed kan blijven

wanden van de woning verwerkt en kunnen heel grillig

ventileren, sluit de ventilatie-openingen niet af en plaats

verlopen (dat wil zeggen niet verticaal maar via bochten).

geen planken of andere zaken die de luchtstroom

Dit verloop is direct na oplevering vaak goed te zien.

kunnen verhinderen. Bij de oplevering is een groepen-

Daarom raden we u aan hiervan foto’s te maken, zodat u

kaart aanwezig in de meterkast, waarop staat

later, nadat de wandafwerking is aangebracht, nog weet

aangegeven op welke elektragroep schakelaars,

waar de leidingen ongeveer lopen.

wandcontactdozen en lichtpunten zijn aangesloten. Vaak treft u in de meterkast ook technische gegevens

Uw installatie voldoet aan de wettelijke voorschriften

aan van de toegepaste groepenkast en de elektrici-

(NEN 1010), dat is belangrijk voor uw veiligheid. Het

teitsmeter, evenals instructies over de werking en het

is dan ook van belang dat alleen erkende installateurs

testen van de aardlekschakelaar. Deze technische

wijzigingen en uitbreidingen uitvoeren. Wilt u de elek-

gegevens horen bij uw installatie. Bewaar deze

trische installatie wijzigen of uitbreiden, ga dan na of u

gegevens in de meterkast.

toestemming nodig heeft van uw eventuele verhuurder/ eigenaar of de Vereniging van Eigenaren. Houdt u ook rekening met de voorschriften van uw energiebedrijf.

Centraaldozensysteem

56

woonwijzer 57

meter (de kWh-meter oftewel kilowattuurmeter). Ook

apparatengroepen (wasmachine en/of eventueel de

elektragroep uit. Schakel de elektragroep weer in.

deze meter is verzegeld en werkzaamheden aan de

wasdroger, de vaatwasser, de oven en bij koken op

Als u één voor één de toestellen weer aanzet merkt

meter mogen uitsluitend worden uitgevoerd door het

elektra de zogenoemde kookgroep). De verdeling van

u vanzelf welk toestel de stroomuitval veroorzaakt.

energiebedrijf. Bij het aansluiten van veel apparatuur

de elektrische installatie over deze elektragroepen staat

Als het defecte toestel buiten werking is, kunt u de

of apparatuur met een hoog energieverbruik (zoals

aangegeven op de groepenkaart.

schakelaar van de elektragroep weer inschakelen. Blijft

een perilex kookplaat) kan het noodzakelijk zijn dat uw

de installatie desondanks zonder spanning, dan dient

energiebedrijf uw aansluiting wijzigt van een 1-fase

een erkend installateur te worden gewaarschuwd.

naar een 3-fase. Een andere elektriciteitsmeter is dan noodzakelijk en de aansluitkast wordt voorzien van drie

5. Aardlekschakelaar

hoofdzekeringen.

De elektragroepen worden extra beveiligd door middel van meerdere aardlekschakelaars. De aardlekschakelaar Groepenkast

schakelt de aangesloten elektragroepen (maximaal vier) in één keer uit als er stroom ‘weglekt’ (vandaar aardlek genoemd) door een ondeugdelijke installatie

Perilex aansluiting

of door aansluiten van ondeugdelijke apparaten

Het maximale toelaatbare stroomverbruik (ampèrage)

op wandcontactdozen. Dit is kortsluiting. Op de

staat op de betreffende groep aangegeven. Een groep

groepenkaart staat aangegeven welke elektragroepen

met een ampèrage van bijvoorbeeld 16 Ampère (A)

door welke aardlekschakelaar worden beveiligd.

3. Hoofdschakelaar

‘slaat door’ als u meer dan 16 Ampère x 230 Volt =

Uw elektrische installatie is voorzien van een hoofd-

3.680 Watt stroom afneemt. De groep is dus maximaal

We nemen nu de onderdelen van de meterkast door,

schakelaar. Deze hoofdschakelaar is geplaatst tussen

belastbaar tot ca. 3,7 kiloWatt (kW). Wasmachines,

van beneden naar boven:

de elektriciteitsmeter en de groepenkast of in de

elektrische ovens, wasdrogers en vaatwassers zijn

groepenkast en schakelt de gehele stroomtoevoer in

apparaten met een hoog stroomverbruik. Deze

één keer aan of uit.

apparaten worden dan ook apart aangesloten op

Meterkast

1. Hoofdzekering Het energiebedrijf voert de elektriciteit met een kabel,

een eigen elektragroep. Op deze zogenoemde

de dienstleiding, binnen in uw meterkast en sluit deze

apparatengroepen mogen geen andere apparaten

aan in de aansluitkast. In deze verzegelde aansluitkast

worden aangesloten of ze mogen niet worden

Wat te doen als de aardlekschakelaar uitvalt?

bevindt zich normaliter één hoofdzekering (ook wel

gebruikt voor uitbreiding van de elektrische installatie.

• Schakel alle schakelaars van de elektragroepen uit;

1-fase).

Op iedere elektragroep zit een schakelaar waarmee

• Schakel de aardlekschakelaar weer in;

u de elektrische installatie, of een gedeelte hiervan,

• Schakel één voor één de schakelaars van de

Hoofdschakelaar

Aardlekschakelaar

spanningsvrij kunt maken. Doe dit altijd voordat u

elektragroepen in, totdat de aardlekschakelaar weer

lampen gaat ophangen of werkzaamheden aan de

uitvalt. De laatst ingeschakelde schakelaar leidt naar

met uw energiebedrijf. Overbelasting kan ontstaan door

4. Groepenkast

installatie gaat verrichten. Controleer met een lamp, een

de elektragroep waar het probleem zit;

ondeskundige uitbreiding van de installatie of door het

Boven de elektriciteitsmeter bevindt zich de groepen-

ander apparaat (met stekker) of een spanningszoeker of

aansluiten van te veel apparaten.

kast. Deze wordt ook wel de stoppenkast of verdeel-

de elektragroep werkelijk spanningsvrij is. Bij kortsluiting

kast genoemd. In de groepenkast wordt de elektri-

schakelt deze schakelaar de elektragroep automatisch

2. Elektriciteitsmeter

citeit verdeeld over meerdere elektragroepen: licht-

uit. Wat te doen als een elektragroep uitvalt?

voor één inschakelen van alle toestellen leidt naar het

Boven de hoofdzekering bevindt zich de elektriciteits-

groepen (lichtpunten en wandcontactdozen) en

Schakel alle toestellen die aangesloten zijn op de

defecte toestel.

Bij overbelasting van de installatie kan de hoofdzekering ‘doorslaan’. In dit geval dient u contact op te nemen

58

Iedere elektragroep is beveiligd tegen overbelasting.

• Schakel vervolgens alle toestellen die aangesloten zijn op die elektragroep uit; • Schakel de aardlekschakelaar dan weer in en het één

woonwijzer 59

Als het defecte toestel buiten werking is, kunt u de

Elektradraden lopen door kunststof leidingen en kennen

Schakelaar

dimmer hiervoor geschikt zijn. Laat u adviseren door uw

aardlekschakelaar en de groepsschakelaar weer

de volgende kleurcodering:

Bij een schakelaar treft u een bruine fasedraad en een

installateur!

inschakelen. Blijft de installatie desondanks zonder

Bruin

zwarte schakeldraad aan. De bruine draad staat altijd

spanning, dan dient een erkend installateur te worden

genoemd;

onder spanning. Als u de schakelaar aanzet, wordt de

Rookmelder

gewaarschuwd.

Blauw

bruine draad verbonden met de zwarte draad die naar

Uw woning is standaard voorzien van een of meer

de lamp gaat en schakelt de lamp aan.

rookmelders. Deze apparaten slaan alarm als er rook in

Fasedraad, aanvoerdraad, ook de + Afvoerdraad, nuldraad, ook de – of 0

genoemd;

Testen van de aardlekschakelaar

Zwart

Voor een veilige installatie is het noodzakelijk dat de

genoemd;

bepaalde concentratie rookdeeltjes geeft het toestel een

aardlekschakelaar goed werkt. Daarom dient u de

Geel/groen Aardedraad.

scherp geluidsignaal. De rookmelders zijn aangesloten

Schakeldraad, ook de lampendraad

een ruimte is en waarschuwen u zo voor brand. Bij een

werking regelmatig te controleren. Dit doet u als volgt:

op het lichtnet en bij meerdere rookmelders zijn ze met

druk de testknop (T) in, als de schakelaar uitschakelt,

elkaar verbonden. Ze zijn voorzien van een backup

is de werking in orde. Mocht de schakelaar niet

batterij, die ervoor zorgt dat de rookmelder blijft werken

uitschakelen, dan duidt dit op een defect dat hersteld

als de stroom uitvalt.

moet worden door een erkend installateur. Let op: bij

Elektradraden

het testen wordt de stroom tijdelijk uitgeschakeld. Doe

Schakelaar

Wandcontactdoos

daarom de test als de wasmachine, oven, computer e.d. niet in gebruik zijn. Apparatuur zoals een, klokradio

INSTALLATIEPUNTEN

Wand- of vloercontactdoos

of magnetron e.d. moet eventueel opnieuw worden

Lichtpunt

Bij een wand- of vloercontactdoos (ook wel stop-

ingesteld. Als u veel van dergelijke apparatuur

Bij een lichtpunt (centraaldoos) treft u een blauwe,

contacten genoemd) treft u een bruine fasedraad, een

heeft, is het handig een test te doen als u toch de

een zwarte en een geel/groene draad aan. De blauwe

blauwe afvoerdraad en een geel/groene aardedraad

wisselende zomer- en wintertijd moet instellen.

afvoerdraad en de zwarte schakeldraad worden aan-

aan. Belangrijk bij montagewerkzaamheden aan de

Als de batterij leeg is, laat de rookmelder een piep

gesloten op de lamp. De geel/groene aardedraad wordt

elektrische installatie is dat u contacten, schroeven en

horen. Als dit gebeurt, moet u de batterij vervangen.

aangesloten op het aardcontact van de lamp (als deze

draden goed monteert en deze goed vastzet/aandraait.

Gebruik bij vervanging uitsluitend een 9 Volt blokbatterij

van metaal is). Dit laatste wordt vaak toegepast in de

Losse contacten geven storingen of kortsluiting, hierdoor

van goede kwaliteit. Voer altijd een controletest uit

badkamer, bij buitenverlichting of in een buitenberging

kunnen vonken ontstaan waardoor brand kan ontstaan.

nadat u de batterij heeft vervangen. Wij adviseren u de

om vanwege het vocht in deze ruimten het risico van

batterijen in ieder geval iedere vier jaar te vervangen.

kortsluiting te voorkomen. Lees voordat u een lamp

LED verlichting

Test uw rookmelders regelmatig. Voer altijd een test

monteert aandachtig de montagehandleiding door. Bij

Om energie te besparen wordt er steeds meer gebruik

uit na een vakantie of langere afwezigheid. Onder de

de inrichting van een badkamer komt het regelmatig

gemaakt van LED verlichting. Op het lichtnet kan 230V

testknop bevindt zich een rood indicatielampje dat

voor dat een badkamermeubel nabij het wandlichtpunt

LED verlichting direct gebruikt worden. Bij de 12V en 24V

één keer per minuut oplicht ten teken dat de batterij

ELEKTRICITEIT

boven de spiegel wordt geplaatst om het meubel van

LED verlichting, dient een trafo te worden aangebracht.

goed geplaatst is en nog voldoende spanning krijgt.

Elektriciteit, ook wel stroom genoemd, wordt in woon-

stroom te voorzien.

Dit geldt zowel voor halogeen als LED verlichting.

De rookmelder kan gereinigd worden met een droge

Elektradraden

huizen ingevoerd met een spanning van 230 Volt

60

Rookmelder

of licht-vochtige doek. Het regelmatig schoonzuigen

LET OP: NIET ALLE LED-VERLICHTING IS DIMBAAR!

(V). Stroomverbruik wordt uitgedrukt in Watt (W) of

De elektrische delen van het meubel mogen zich dan

kiloWatt (kW), de spanning in Volt (V) en de stroom-

niet in een straal van 60 cm vanaf douche- of badrand

sterkte in Ampère (A). Hierbij geldt de volgende formule

bevinden, tenzij het lichtpunt op minimaal 260 cm

A x V = W. Stroomverbruik wordt gemeten in kilo

hoogte boven de vloer is gemonteerd. Dit zijn wettelijke

Alvorens u LED-verlichting aansluit op een dimmer,

Watturen (kWh).

voorschriften!

dient u eerst te onderzoeken of de verlichting en de

van de rookmelders is aan te bevelen omdat stof of vliegjes het goed functioneren kan belemmeren. De rookmelders mogen niet geschilderd worden.

woonwijzer 61

Bij het spontaan afgaan van de ROOKMELDER kan het zijn dat er stof in zit, dit kunt u schoonzuigen. Wij adviseren u de kapjes van de rookmelders pas bij bewoning te verwijderen. Gaat u later opnieuw klussen, dan adviseren wij de kapjes tijdelijk weer aan te brengen. Zo voorkomt u een loze rookmelding of dat de rookmelder niet werkt omdat er stofdeeltjes in gekomen zijn.

aangesloten in de meterkast. Dit kan pas na oplevering

Loze leidingen

nadat u een CAI-provider heeft gekozen. In de

In uw woning bevinden zich loze leidingen die u in

meterkast van uw woning is een CAI-woningaansluiting

de toekomst kunt gaan gebruiken. De loze leidingen

aanwezig, dit is de aansluiting vanaf de openbare weg

beginnen in de meterkast en zijn niet aangesloten op

naar uw woning. De CAI-woningaansluiting in de meterkast is niet afgemonteerd. Voor het gebruik van de CAI moet u zich in verbinding stellen met een CAI-provider. Als u zich aansluit bij een CAI-provider monteert deze de woningaansluiting in de meterkast af, zodat u verbinding heeft met het netwerk van de provider en bovengenoemde CAI-aansluiting

TEL-aansluiting Of in uw woning een telefoonaansluiting (TELaansluiting) aanwezig is, kunt u lezen in technische omschrijving. Deze TEL-aansluiting is afgemonteerd in de benoemde ruimte maar nog niet aangesloten in de meterkast. Dit kan pas na oplevering nadat u een telefoonprovider heeft gekozen. Als u zich aansluit bij een telefoonprovider monteert deze de woningaansluiting in de meterkast af zodat u verbinding heeft met het netwerk van de provider en bovengenoemde TEL-aansluiting kunt aansluiten. Bij storing dient u contact op te nemen met de betreffende telefoonprovider.

kunt aansluiten. Bij storing dient u contact op te nemen met de betreffende CAI-provider.

Glasvezel

Glasvezel Er kan in uw woning een glasvezel-woningaansluiting

de installatie. De loze leidingen eindigen in een ruimte

in de meterkast aanwezig zijn, dit is de aansluiting van

in een lege doos die is voorzien van een afdekplaat. Bij

de openbare weg naar uw woning. Glasvezel biedt vele

de aanleg worden deze leidingen voorzien van een

mogelijkheden voor internet, telefoon en televisie.

controledraad. Deze draad geeft aan dat de leiding niet

De woningaansluiting in de meterkast (het glasvezel

verstopt zit. Hoewel de controledraad ook wel eens

kastje) is echter niet afgemonteerd. Als u van de

trekdraad wordt genoemd, is deze niet geschikt om

omgeving met veel vogels of midden in de stad met

mogelijkheden van de glasvezelaansluiting gebruik wilt

als trekdraad te gebruiken. Gebeurt dat wel, dan kan

veel vervuiling in de lucht, dan kunt u de zonnepanelen

maken kunt u zelf kiezen uit verschillende providers. Zij

dat juist leiden tot verstopping van de leiding. Gebruik

jaarlijks controleren op onzuiverheden. Treft u op uw

kunnen u informeren over de mogelijkheden. Als u een

daarom altijd een trekveer voor het bedraden van een

zonnepanelen veel vuil aan, dan kunt u overwegen uw

abonnement neemt op (één van de) diensten van een

loze leiding.

zonnepanelen te reinigen.

Videofoon

Let op dat u bij het onderhoud van uw zonnepanelen

Of in uw woning een Centrale Antenne Inrichtingaansluiting (CAI-aansluiting) aanwezig is kunt u lezen in de technische omschrijving. Deze CAI-aansluiting is afgemonteerd in de benoemde ruimte maar nog niet

afmonteren.

Is in uw woning een videofoon aangebracht, dan is

DATA-aansluiting

alleen gebruik maakt van water en een zachte doek,

deze vaak in serie geschakeld. Dit wil zeggen dat indien

borstel of spons. Schoonmaakmiddelen kunnen

Of in uw woning een DATA-aansluiting aanwezig is

er één videofoon wordt ontkoppeld (bijvoorbeeld om

de coating aantasten en strepen achterlaten die de

kunt u lezen in de technische omschrijving. Deze

erachter te kunnen behangen) het gehele systeem voor

straling van de zon kunnen weerkaatsen. Dit kan

DATA-aansluiting is afgemonteerd in de benoemde

alle woningen ontregeld is en opnieuw ingeregeld moet

tot vermindering van het rendement leiden. Ruwe

ruimte maar nog niet aangesloten in de meterkast. Dit

worden door de elektricien. Laat u de videofoon dus

oppervlakken (zoals bijvoorbeeld een schuurspons)

kan pas na oplevering, nadat u een internetprovider

hangen en ontkoppel deze niet.

kunnen krassen veroorzaken waardoor een zonnepaneel

heeft gekozen. U kunt zich op verschillende manieren

62

Loze leiding

glasvezelprovider, zal deze het kastje in de meterkast

CAI-aansluiting

TEL-aansluiting

Een LOZE LEIDING is in een vroeg stadium aangebracht en heeft blootgestaan aan allerlei weersinvloeden. Daardoor bestaat de kans dat er vocht in de loze leiding is achtergebleven. Houdt u bij het verwijderen van de controledraad en het doortrekken van de trekveer altijd een (hand)doek onder de leiding in de meterkast. Zo kunt u het vocht opvangen en voorkomen dat dit in de meterkast komt.

CAI-aansluiting

minder opbrengst zal genereren.

aansluiten op internet via uw telefoon-, CAI- of

Reiniging zonnepanelen

glasvezelprovider. Afhankelijk van uw keuze kunt u

Het reinigen van uw zonnepanelen is noodzakelijk als

hierop de DATA-aansluiting aansluiten.

uw panelen zwaar vervuild zijn. Woont u in een bosrijke woonwijzer 63

WATERINSTALLATIE EN RIOLERING

ALS U EEN BEETJE BAD- OF SLAOLIE GIET IN DE SIFONS DIE NIET VAAK GEBRUIKT WORDEN, GAAT HET VERDAMPINGSPROCES VEEL LANGZAMER

WATERINSTALLATIE

Tijdens de aanleg kan er wat verontreiniging in de

Om koud drinkwater te bezorgen op de verschillende

leidingen zijn achtergebleven. U kunt dit verwijderen

tappunten (zoals keuken, douche en toilet) lopen er in

door het zeefje in de kranen (de perlator) af en toe los

uw woning waterleidingen vanaf de meterkast naar

te draaien en schoon te maken. Zet de eerste maand

de aanwezige tappunten. Daarnaast wordt het water

elke dag de kranen een paar minuten open. Zo worden

verwarmd in een warmwatertoestel (bijvoorbeeld een

de leidingen doorgespoeld en kunt u daarna het water

CV-ketel), waarna ook het warme water wordt verdeeld

onbezorgd drinken. Het hele waterstelsel is voor de

over de verschillende tappunten. De waterinstallatie

oplevering overigens door de installateur ook al goed

bestaat dus uit een koud- en warmwaterleidingnet, dit

gespoeld.

is grotendeels een netwerk van kunststof leidingen. De stop- en aftapkraan bevinden zich in de meterkast, evenals de watermeter.

Zo voorkomt u stankoverlast.

Watermeter

Het drinkwaterbedrijf is verantwoordelijk voor de kwaliteit van het drinkwater tot op het leveringspunt (de watermeter) in uw woning. U kunt erop vertrouwen dat het drinkwaterbedrijf ervoor zorgt dat het drinkwater tot aan de watermeter voldoet aan alle wettelijke eisen. Na de watermeter bent u als bewoner/eigenaar hoofdverantwoordelijk voor de kwaliteit van het water. Waterleidingen in wanden

Legionella In uw woning zijn zoveel mogelijk maatregelen

Vanaf de watermeter tot aan de kranen zijn de

getroffen om legionella te voorkomen. Toch kan

leidingen weggewerkt in wanden, dekvloeren, plafonds,

legionella ontstaan in leidingen die u onvoldoende

kruipruimte en schachten. Waterleidingen in wanden

gebruikt. Dit kan alleen als de temperatuur van het

lopen over het algemeen verticaal vanaf de kraan naar

water in het leidingnet geruime tijd tussen de 25 °C

beneden (maar let op: dit kan ook horizontaal of schuin

en 50 °C blijft.

zijn en/of naar boven). 64

woonwijzer 65

Water in de waterinstallatie heeft, net als een pak

meestal voldoende als u het warmwatertoestel

Lekkage

niet geschikt voor het afvoeren van chemische stoffen.

melk, slechts een beperkte houdbaarheid.

afstelt op 60° C. Overdrijf niet! Te hoge temperaturen

U kunt het water in uw woning geheel afsluiten door

Buiten uw woning is de riolering via de buitenriolering

Maatregelen die u kunt nemen om legionella te

leiden tot verbrandingsgevaar en een verhoogde kans

de hendels aan weerszijden van de watermeter, haaks

aangesloten op het gemeentelijke riool in de

voorkomen en de kwaliteit van uw water te

op kalkafzetting in de toestellen, leidingen en kranen.

op de waterleiding, dicht te draaien. Ontdekt u een

openbare weg. Via het gemeentelijke riool wordt het

waarborgen zijn:

Raadpleeg hiervoor ook de gebruikersinstructie

lekkage in uw woning, sluit dan eerst alle kranen

afvalwater afgevoerd naar een zuiveringsinstallatie.

• Heeft u uw sanitaire ruimte(n) casco laten opleveren

van het warmwatertoestel en vraag uw

af. Wanneer het radertje van de watermeter blijft

Omdat veel klachten over het niet goed functioneren

onderhoudsmonteur om de instelling te controleren;

ronddraaien, is het aannemelijk dat het een lek in de

van de riolering voortvloeien uit onwetendheid van de

• Zorg ervoor dat bij de aansluiting van een vaatwasser

waterleiding betreft. Het radertje van de watermeter

gebruiker, volgen hierbij enkele richtlijnen:

een beluchtingskraan wordt aangebracht , dit is een

beweegt namelijk bij het geringste watergebruik.

• Deponeer nooit etensresten, jus, olie e.d. in het toilet,

eis van het waterleidingbedrijf. Deze wordt standaard

Daarna kunt u onderzoeken of u gedeeltelijk iets kunt

de spoelbak van de keuken of andere toestellen die

al aangebracht bij de wasmachine opstelplaats.

afsluiten, zodat u bij andere punten water houdt.

op de binnenriolering zijn aangesloten;

zorgt u dan dat deze zo snel mogelijk wordt afgemonteerd en dat de leidingen voor gebruik goed worden doorgespoeld; • Als tapkranen zelden worden gebruikt staat het water in het leidingdeel naar die kraan lang stil. Wij

• Desondanks komen er bij het afwassen toch altijd

adviseren u om deze kranen wekelijks (bijvoorbeeld bij het schoonmaken) door te spoelen, gedurende

Waterslag

vetten in de afvoer. Voorkom verstopping door

één minuut. Dit geldt zowel voor de koud- als

De wasmachine of éénhendelmengkranen kunnen de

vetaanslag door regelmatig doorspoelen en/of

warmwaterkranen. Denk hierbij aan kranen die niet

watertoevoer abrupt afbreken met als gevolg dat er in

ontvetten met soda of heet water;

dagelijks worden gebruikt zoals tapkranen op

de waterleiding een waterslag ontstaat, men noemt dit

slaapkamers, in de garage of buitenkranen, maar

ook wel klappende leidingen. Deze waterslag is niet te

verstoppingen. Beperk het gebruik van dit middel

misschien ook bij het bad of op het fonteintje;

voorkomen. De installatie is echter zo aangelegd dat

tot het verhelpen van verstoppingen, want milieu-

genoemde waterslag geen nadelige gevolgen voor de

vriendelijk is het middel niet;

• Bent u langer dan een week niet thuis geweest, laat

• Vochtige toiletdoekjes, maandverband, tampons en

dan op een aantal tappunten het koude en warme

installatie heeft. De geluidsoverlast die daardoor ontstaat

water één minuut doorstromen. Vooral die

is echter onvermijdelijk. De overlast vermindert sterk

keukenpapier zijn geen toiletpapier en kunnen dus

tapkranen waarvan het water (bewust of onbewust)

wanneer men de éénhendelmengkraan minder snel sluit.

niet in het toilet worden gegooid;

wordt verneveld verdienen hierbij aandacht. Denk

Beluchtingskraan

hierbij vooral aan douches, wastafels, keukens en bad. Om verneveling te voorkomen kunt u het

• Deponeer nooit stoffen of vloeistoffen met chemische

Buitenkraan

bestanddelen (zoals aceton, ether, jodium etc.) in

Voor het begin van de winter dient u de leidingen van

toestellen die op de riolering zijn aangesloten. Deze

sproeistuk van de kranen halen of de sproeier onder

TIPS voor de doe-het-zelver:

de buitenkraan af te tappen, om zo vorstschade te voor-

stoffen kunnen de afvoer bemoeilijken of zelfs de

water in een emmer houden;

• Gebruik alleen materialen met Kiwa-keur die

komen. Hiervoor moet u de aparte afsluiter dichtdraaien

riolering verstoppen of beschadigen;

toegestaan zijn voor toepassing in leidingwater-

en dan zowel de aftapkraan als de gevelkraan

hangt kan flink opwarmen. Als deze niet dagelijks

installaties (dus bijvoorbeeld geen tuinslang);

openzetten.

wordt gebruikt dient u deze eerst door te spoelen

• Dop nooit leidingen af, maar probeer de gehele

• Ook het water in een tuinslang die in de volle zon

leiding te verwijderen door deze af te doppen zo

BINNENRIOLERING

een gieter en zonder problemen gebruiken voor de

dicht mogelijk bij de hoofdleiding;

Alle sanitaire toestellen in uw woning, maar ook de

leeg te laten lopen; • Kunt u zelf de temperatuur van het warm-

• Laat u adviseren over de benodigde terugstroombeveiliging bij het aansluiten van apparaten; • Leg whirlpools en luxe badvoorzieningen zodanig

• Wij adviseren u alle afvoeren tenminste tweemaal per jaar door te spoelen met heet sodawater. Schakel bij hardnekkige verstoppingen een erkend

zonder sproeistuk. Dit water kunt u opvangen in planten. Beter is nog om na elk gebruik de tuinslang

ontstoppingsbedrijf in.

spoelbak in de keuken (gootsteen) en eventuele vloer-

Inspectie riolering na oplevering

putten, zijn aangesloten op de aanwezige binnen-

Als u de woning ongeveer twee maanden in gebruik

riolering. Deze rioleringsleidingen zijn aangelegd voor

heeft, is het verstandig een inspectie onder de vloer

watertoestel regelen, zorgt u er dan voor dat

aan dat ze volledig leeg kunnen lopen en er geen

het afvoeren van huishoudelijk afvalwater, met een

uit te voeren (alleen mogelijk indien een kruipruimte

op alle tapkranen het warme water ten minste een

water in blijft staan.

beperkte hoeveelheid vaste bestanddelen, tot buiten de

er aanwezig is). De mogelijkheid bestaat dat er een

woning. De riolering is dus geen afvalbak en ook zeker

aansluiting is los geraakt. Om hiervan zekerheid te

temperatuur heeft van 55° C. Hiervoor is het 66

• Caustic soda is een uiterst effectief middel tegen

woonwijzer 67

krijgen zou bij het doorspoelen een scheut ammoniak

douchen. Dit kan voor een woonhuis een aanzienlijke

in het toilet gegoten moeten worden. Als dan onder de

besparing opleveren.

vloer niets te ruiken is, staat vast dat er geen lekkage is. Als gevolg van een zeer hoge stroomsnelheid van het afgevoerde douchewater langs de wand van de douchepijp-wtw, is deze zelfreinigende en is de kans op vervuiling nihil. Af en toe spoelen met een biologisch afbreekbaar reinigingsmiddel wordt aanbevolen. Daarnaast dient een douchepijp WTW bereikbaar te zijn weggewerkt voor vervanging.

Bekersifon

BUITENRIOLERING

Drainage Mogelijk is bij uw woning een drainagesysteem aan-

Stankoverlast riolering

gebracht. Dit systeem zorgt ervoor dat overtollig water

De binnenriolering is aangesloten op het gemeentelijke

in en om de woning wordt afgevoerd naar oppervlakte

riool. Om rioolluchtjes tegen te houden is de afvoer van

water in de directe omgeving (bijvoorbeeld een sloot) of

ieder sanitair toestel voorzien van een waterslot, dit is

het gemeenteriool. Dit systeem bestaat uit een geper-

een bocht in de afvoer waarin water blijft staan zodat

foreerde PVC-buis voorzien van een omhulsel. Het om-

er geen open verbinding met het riool is. Er zijn verschil-

hulsel dient als filter en houdt grote stukken vuil uit de

lende uitvoeringen van dit waterslot: sifon, bekersifon of

drainagebuis. Toch kan het gebeuren dat de buis verstopt

zwanenhals. Het kan voorkomen dat het water uit het

raakt door beschadiging of woekerende wortels. Laat

waterslot verdwijnt, onder andere door verdamping bij

minimaal één keer per jaar uw drainagesysteem

weinig gebruik of door wegzuiging bij overbelasting van

controleren. In het systeem zijn hiervoor controlepunten

het riool. U kunt dit herstellen door het waterslot weer te

aangebracht. Laat de leiding zo nodig doorspuiten.

vullen met water, door de kraan even te laten doorlopen. Het water in een waterslot dat niet vaak wordt gebruikt, kan verdampen waardoor stankoverlast kan ontstaan. Demonteert u van tijd tot tijd de sifon, bekersifon of zwanenhals om deze schoon te maken.

Douchepijp WTW Met behulp van de douchepijp-wtw kan zowel het water dat naar de ketel gaat, als het water dat naar de koudwateraansluiting van de douche gaat, worden voorverwarmd. De CV-ketel hoeft slechts op minder dan de helft van het vermogen te werken tijdens het

68

woonwijzer 69

BIJ CONSTATERING VAN GASLUCHT: DIRECT DE HOOFDKRAAN DICHTDRAAIEN EN EEN ERKEND INSTALLATEUR INSCHAKELEN

GASINSTALLATIE Indien uw woning is aangesloten op het gasnet bevinden zich in de meterkast de gasmeter en de afsluiter voor het gas. Vanaf de meterkast lopen er gasleidingen naar de gasgestookte toestellen in uw woning, zoals de CV-ketel en het kooktoestel in de keuken. Voor onderhoud aan deze toestellen dient u de gasleiding af te sluiten, door de gaskraan bij het toestel dicht te draaien. Als u werkzaamheden laat uitvoeren aan de gasleiding, zorg dan dat de gastoevoer in de meterkast is afgesloten. Wij adviseren u onderhoud altijd te laten uitvoeren door een erkend installateur. Wanneer er geen keukeninrichting wordt meegeleverd, wordt de gasaansluiting in de keuken afgedopt aangebracht. Er kan dan een gaskraan worden geplaatst die geschikt is voor een vaste aansluiting of voor een gekeurde flexibele rubberen gasslang. Is uw kooktoestel aangesloten met een flexibele gasslang, dan dient u minimaal tweemaal per jaar deze slang te controleren en deze slang ook tijdig te vervangen (de

Gasmeter

houdbaarheidsdatum staat op de slang).

70

woonwijzer 71

TREFWOORDENLIJST A

Condensatie

20, 21, 43

57

M

Sierpleister

Aanrechtblad

32

Contactgeluid

Aanvoerdraad

60

Convectoren

47

Aanwarmtijd

53

CV-installatie

47

H

Aardedraad

60

CV-ketel

47

Hang- en sluitwerk

19

Hemelwaterafvoeren

23

Hoekbeschermers

27

N

Hoofdschakelaar

58

Natte beglazing

18

(wandcontactdoos)

Hoofdzekering

58

Natuurstenen aanrechtblad

32

Houten geveldelen

15

Natuurstenen vensterbanken

33

Aardgas gestookte hoogrendement CV-ketel Aardlekschakelaar

47 57, 59, 60

28, 30

Groepenkaart

D Dakgoten

Afdichtingskit

36

Dakpannen

Aftapkraan

65

DATA-aansluiting

15, 23 23 57, 62

Groepenkast

57, 58

Mechanische ventilatie Metal stud wanden

28

Houten kozijnen

16

Afvoerventielen

42, 45

Dilataties

13

HR++ glas

20

O

HWA

23

Onderhoudstermijn

Douchepijp WTW

68

Afzuigpunten

42

Dragende binnenwanden

11

Drainage

68

K

Droge beglazing

18

Ketelthermostaat

48

P

Anhydriet dekvloer

29

Droogstoken

41

Kitnaden

36

Pannendaken

Apparatengroepen

59

Kitvoegen

36

Kozijnen

66

Fasedraad

Berging

14

Fundering

Binnendeuren

27

Binnenriolering

67

G

Bitumineuze dakbedekking

22

Garage

Bouw- en woningtoezicht

9

Garantietermijn

8

35

22

Pleisterlaag

14, 18

V Vensterbanken

R

33

Ventileren

40, 41

Kunststenen aanrechtblad

32

Radiatoren

47

Verdeelkast elektra

60

Kunststenen vensterbanken

33

Riolering

65

Verwarmingsinstallatie

47

11

Kunststof kastdeurtjes

32

Rookmelder

61

Videofoon

63

Kunststof dakbedekking

22

Rubberafdichting

18

Vloerafwerking

28

kWh-meter

58

Vloerverwarming

52

Voegwerk

36

Vurenhouten trappen

31

S

14 8, 23

L

Sanitair

35

13

Schakelaar

57

14

Gasinstallatie

71

LED verlichting

61

Schilderwerk

17

Buitengevel

11, 14

Gereedschap

7

Legionella

65

Schimmelvorming

Buitenkraan

67

C

Tegelwerk

Platte daken

Lateien

Buitenberging

14

Thermostatische

25

25, 30, 40

Stucwerk, buitengevel

T

Gasbetonblokken

Bouwvocht

29

16

25, 31

38, 41, 43



58

W Wandafwerking 25

Gevelbeplating

15

Lekkage

67

Warmte-Terug-Win-installatie

44

Geveldragers

13

Lichtpunt

60

Warmwatervoorziening

47

Gipsblokken

25

Loodslabben

14

Waterinstallatie

65

Gipsplaten

26

Loze leiding

63

Watermeter

65

Cementsluier

36

Centraaldoos

57, 60

Glasvezel

62

Waterslag

67

Circulatiepomp

47, 50

Gootsteen

67

Waterslot

68

72

15, 23

Zwevende dekvloeren

20

Krimpscheur

Zink

29

27

Triple beglazing

30

Zandcement dekvloer

Stucwerk, sierpleister

30

Krimpnaden

Z

22

Plafondafwerking

48

44

Zonnescherm

31

Expansievat

WTW-installatie

61

Trappen

35

11

63

23

Kranen

Woningscheidende wanden

Zonnepanelen

49

57

Beluchtingskraan

Stopcontact

knoppen CV

Elektrische installatie

F

29

36

16

68

64, 68

Thermostaatkranen

Aluminum kozijnen

Bekersifon

Stankoverlast riolering

13

49

26

54

Open stootvoegen

Kamerthermostaat

Behangklaar

Stadsverwarming

62

65

48, 50

30

TEL-aansluiting

Drinkwater

Bar

Spuitpleister

50

30

B

51, 64

Ontluchten CV

isolatiematerialen

E

43

Sifon

Steenachtige vloerafwerking

Dekvloer

45

54, 57

MV-box

60, 61

Afzuigkap

26

Meterkast

Afvoerdraad

Akoestische

28, 42

27

woonwijzer 73

ONDERHOUDSOVERZICHT WEKELIJKS

MAANDELIJKS

OM DE DRIE MAANDEN

Kranen en sanitair schoonmaken

Ramen wassen, 1e jaar na oplevering

Ramen wassen, vanaf 2e jaar na oplevering

Thermostaatkranen volledige draaien

Controleer de loodslabben

Reinigen houten kozijnen (afhankelijk van woonomgeving)

Tegelwerk en kitvoegen

Filters stofvrij maken WTW

Gevel reinigen

Ventileren en luchten

Sloten inspuiten met grafiet

Vlekken op natuursteen behandelen

Reinigen afzuigventielen MV Plafond rondom afzuigpunten schoonmaken Controleer de batterijen van de rookmelders en zuig ze schoon WTW-filters schoonspoelen

IEDER HALF JAAR

JAARLIJKS

NA VIER JAAR OF LANGER

Schilderwerk en kit inspecteren

Reinigen kunststof gevelbeplating

Onderhoud gevelstucwerk vanaf 6 jaar

Inspecteren platte daken, HWA’s en goten

Kunstof of aluminium kozijnen behandelen

Reinigen houten kozijnen (afhankelijk van woonomgeving)

Sifons schoonmaken

Rubbers draaiende delen in de talkpoeder zetten

Laten reinigen van de ventilatie kanalen per 4 jaar

Douchekoppen ontkalken

Scharnieren in kozijnen druppeltje olie

Vervangen batterij rookmelders

Test aardlekschakelaar

Controleren houten geveldelen op bevestiging en schade

Voor de winter de buitenkraan aftappen

Schoonmaken ventilatiehuis MV

Afvoeren doorspoelen met sodawater

Filters vernieuwen WTW

Flexibele gasslang controleren

WTW-installatie laten schoonmaken

Perlator schoonmaken

Onderhoud CV-installatie Controle drainagesysteem

N.B. K  ijk voor het onderhoud van het schilderwerk naar het schilderadvies dat u bij de oplevering van de woning heeft ontvangen. 74

woonwijzer 75

ERA Contour Postbus 62 2700 AB Zoetermeer T 079-3170170 E [email protected] www.eracontour.nl