Woontypologie Nieuw Krispijn maart 2007

Woontypologie Nieuw Krispijn maart 2007

Woontypologie Nieuw Krispijn, maart 2007 1

COLOFON Projectleiding

Gerard Brakkee, Van Nimwegen & Partners Agnes van de Biezen, Van Nimwegen & Partners Overige projectgroepleden

Henk Peters, Gemeente Dordrecht Jos Engelen, Gemeente Dordrecht Jacqueline Gommans, Gemeente Dordrecht Max Suart, Gemeente Dordrecht Henk Schipper, Gemeente Dordrecht Dick Reinders, Woonbron Jos van Dorresteijn, Progrez Aad van Vliet, Progrez, Jorn Nierstrasz, Het Spectrum Marjan Jansen Manenschijn, Manenschijn Communicatie Stedenbouwkundig ontwerp & advies

Arij van der Stelt, Gemeente Dordrecht Judit Bax, Gemeente Dordrecht


1. Voorwoord

Inhoud

Voor u ligt de uitgewerkte omschrijving van de mogelijke toekomstige woontypologie voor Nieuw Krispijn. Dit stuk is, in opdracht van de Stuurgroep Dordt West, samengesteld door de projectgroep Nieuw Krispijn, waarin de Gemeente Dordrecht, de corporaties Progrez en Woondrecht alsmede Het Spectrum deelnemen. De projectgroep definieert de woontypologie als “een opsomming van kenmerken van een wijk die samen een voor buitenstaanders herkenbaar beeld opleveren van de plaats, kwaliteiten, aanblik, ruimtelijke en sociale samenstelling en statuur van die wijk”. De woontypologie schetst een mogelijk toekomst beeld van Nieuw Krispijn. Maart 2007


1.

Voorwoord

3

2.

Samenvatting

4

3.

Aanleiding, doelstelling en werkwijze

7

4.

De opgave

8

5. 5.1. 5.2. 5.3. 5.4. 5.5. 5.6 5.7.

Nieuw Krispijn 1 anno 2006 Geschiedenis Ruimtelijke structuur Verkeersstructuur Ontwikkelingen Dordrecht & Dordt West Demografie Nieuw Krispijn Woningvoorraad en voorzieningen per buurt Oordeel van bewoners over de wijk en buurt

9 11 12 14 15 18 20 24

6. 6.1. 6.2 6.3. 6.4. 6.5. 6.6. 6.7

Het nieuwe Nieuw Krispijn De nieuwe wijk De as Thureborgh-Nassauweg De transformatie Sociaal investeren Commerciële voorzieningen De buurten Bebouwingsdichtheid en verkavelingsstudies

31 32 34 38 39 44 45 52

7.

Hoe verder?

56

8.

Bronnen

60

2.

Samenvatting

Nieuw Krispijn is één van de vier wijken in het gebied Dordt West (Dordrecht West). De in dit gebied werkzame corporaties en de gemeente Dordrecht hebben in het Najaarsdocument van 2004 prestatieafspraken gemaakt over de ontwikkeling van de woningvoorraad en de inkomensambitie voor Dordt West. De bedoeling is om gezamenlijk te werken aan het ontstaan, behoud en aantrekken van de middeninkomens. Voor Nieuw Krispijn betekent dit het vaststellen van een visie op Nieuw Krispijn, met daaruit voortvloeiend, het maken van harde afspraken over het programma tot 2010 en indicatieve afspraken tot 2015. Om tot deze visie en afspraken te komen is een stedenbouwkundige verkenning van de as Nassauweg gemaakt en een woontypologie voor het toekomstige Nieuw Krispijn ontwikkeld. De woontypologie is op hoofdlijnen richtinggevend voor het uitwerken van het concrete uitvoeringsprogramma van Nieuw Krispijn. Er worden kwantitatieve en kwalitatieve uitspraken gedaan over thema’s en sferen die in de uitwerking het karakter en de richting voor het nieuwe Nieuw Krispijn bepalen. Het nieuwe Nieuw Krispijn Het toekomstige Nieuw Krispijn is een gemengde wijk voor jong en oud, voor bewoners van diverse afkomst en diverse inkomensgroepen. Er zijn geen groepen die door hun omvang dominant zijn en daarmee een stempel op de wijk zetten. De verschillende buurten in de wijk zijn herkenbaar door het eigen karakter en het gevarieerde woningaanbod. Dit wordt mogelijk gemaakt door meer flexibiliteit in de ruimte die een lange levensduur van de wijk mogelijk maakt. De opgaven voor Nieuw Krispijn zijn: o Investeren in (openbare) ruimte: voor sport, spel en ontmoeting en voor flexibiliteit en lange levensduur van de wijk; o Buurten met herkenbaar eigen karakter en gevarieerd woningaanbod behouden en versterken; o Creëren van woonmilieus die aantrekkelijk zijn voor de groepen met middeninkomens; o Verminderen van het (te) grote aanbod aan woningen en woonmilieus die met name huishoudens aantrekken met weinig perspectief; o Het versterken van het aanbod aan woningen en woonmilieus die nu slechts in andere wijken aanwezig zijn voor huishoudens die in de wijk woon carrière willen maken maar dat nu niet kunnen. Transformatie Door de transformatie van Nieuw Krispijn is de verhouding koop - huur in ca. 2020 langzaam verschoven naar een groter aandeel koop. Tot 2020 wordt van de sociale huurwoningvoorraad ca. de helft getransformeerd en eenderde verkocht.


Dat betekent in de komende 15 jaar een geleidelijke toename van middeninkomens en een afname van de lagere inkomensgroepen. Daarbij blijft de wijk gemêleerd naar leeftijden, inkomensgroepen, occupatie, werk, opleiding, afkomst en huishoudengrootte. Het nieuwe Nieuw Krispijn zal inzetten op wat ze in essentie al is: een rustige, gemêleerde en tolerante woonbuurt in de luwte van het spoor en dicht bij de binnenstad. Sociale investeringen Naast de fysieke ingrepen die op stapel staan dient er ook geïnvesteerd te worden in deelname, samenhang en verantwoordelijkheid. De sociale ambitie die hierin is afgesproken heeft betrekking op de leefbaarheid en veiligheid, de kwaliteit van de openbare ruimte, de sociale samenhang en betrokkenheid van bewoners, de (jeugd)werkloosheidsproblematiek, de gezondheidsachterstand en het voorzieningenniveau. De activering heeft betrekking op: het identificeren van personen en huishoudens waar de investeringen betrekking op moeten hebben; het aanleren van sociale normen en vaardigheden op het terrein van algemene dagelijkse levensverrichtingen en het maatschappelijk functioneren; het stimuleren tot vrijwilligerswerk, mantelzorg en zinvolle vrijetijdsbesteding; het bevorderen van sociale contacten en informele sociale netwerken; het zorgen voor uitsluiting op de arbeidsmarkt; het voorkomen van sociaal isolement in de zin dat mensen buitengesloten worden van informele relatienetwerken; het voorkomen van ruimtelijke uitsluiting; het stimuleren van het gebruik maken van publieke voorzieningen. De sociale investeringen richt zich tevens op het uitbreiden van de voorzieningen voor de (oudere) jeugd van Nieuw Krispijn. Ruimtelijk fysiek betekent dit het inbrengen van meer ruimte, met name in het oostelijk deel van de wijk. Intensivering en regulering van het beheer, gericht op het bevorderen van het contact tussen buurtbewoners van diverse pluimage is noodzakelijk. Fysiek-ruimtelijke investeringen De stedenbouwkundige structuur van Nieuw Krispijn is in wezen op orde, helder van opzet. Met de Nassauweg en het Weizigtpark als grote kwaliteitsdragers en met de binnenstad op loopafstand biedt Nieuw Krispijn een aantrekkelijk woonmilieu. De woningbouw is gedurende een lange looptijd ontwikkeld en kent daardoor een variatie in architectuur en stedenbouwkundige opzet. In de ontwikkelperiode van Nieuw Krispijn is niet voorzien welke ruimteclaims en milieubelasting voortvloeien uit een groeiende mobiliteit. Daarmee wordt de beperkte omvang van de publieke ruimte in Nieuw Krispijn, met name onder invloed van een toename van autobezit en autogebruik, een steeds groter vraagstuk. Om het herstructureren van duurzame betekenis te laten zijn, is investeren in meer ruimte essentieel in combinatie met een kwaliteitsverhoging van de publieke ruimte. Dit betekent onvermijdelijk ingrijpen in de overheersende positie van rijdende en geparkeerde auto’s ten gunste van de overige gebruikers door


te werken aan een evenwichtiger verhouding tussen verkeersklimaat en verblijfsklimaat. Ruimtewinst kan ook worden bereikt door meervoudig grondgebruik. Diverse parkeeroplossingen zijn daarvoor denkbaar, onder bebouwing en onder groenvoorzieningen; ook door stapelen van functies. Wonen boven scholen, boven buurtcentrum, meervoudig gebruik van gedeeltes parkeerterrein als speelplekken voor bepaalde uren. Het park en met name de achterkant van het station vragen om maatregelen ter vergroting van de gebruikswaarde en de sociale veiligheid. De passage van het spooremplacement moet in tact blijven en verbeterd worden. Meeliften met de verbeteringsplannen rond de stationsomgeving biedt grote kansen. De recreatieve betekenis van de Nassauweg kan verbeterd worden door verkeersmaatregelen en door meer toegankelijkheid van de groen- en waterpartijen. Bij de programmering van vervangende nieuwbouw zal tegelijkertijd aandacht moeten uitgaan naar aantallen, financieringscategorieën, parkeernormen en een verkenning naar de onderlinge beïnvloeding van gebouwen en omgeving. Niet uitgesloten kan worden dat soms vanuit de omgevingskwaliteit richtinggevende kaders ontstaan voor de omvang van de (woning-)bouw. Een kwestie van kwantiteit versus kwaliteit. Woonservicezone Een woonservicezone zal de mogelijkheid bieden om op overzichtelijke wijze diverse vormen van zorgen dienstverlening aan te bieden. De wijk dient te voorzien in bepaalde basisbehoeften: - winkels voor de dagelijkse boodschappen (supermarkt); - drogist; - brievenbus, huisarts en apotheek; - bibliotheek en wijkcentrum; - wellicht een bankfiliaal, althans geldopnamemogelijkheid. De ontwikkeling van een woonservicezone, zoals afgesproken in het convenant tussen gemeente en woningcorporaties zal uitkomst moeten bieden aan het verbeteren van de dienstverlening aan ouderen en minder validen in Nieuw-Krispijn. Momenteel wordt door Progrez, Het Spectrum, Internos en DWO gewerkt aan het inventariseren van de behoeften aan activiteiten, diensten en zorg en het opstellen van een plan voor de invulling van de woonservicezone op en rond de locatie politiebureau aan de Nassauweg. Dit gebeurt in overleg met de gemeente. Commerciële voorzieningen Het draagvlak voor de bestaande commerciële voorzieningen, hun onderlinge concurrentie, spreiding en concentratie, handhaving of transformatie worden nader bezien. Dit dient in samenhang te gebeuren met de ontwikkelingen op de locatie politiebureau (hart van de woonservicezone) en in combinatie met de ontwikkeling van de Nassauweglocatie van Woondrecht. In overweging wordt gegeven dat uit het oogpunt van efficiëntie en haalbaarheid wellicht veel te zeggen is voor concentratie, maar dat spreiding en mogelijke bovenwijkse commerciële trekkers de loop in de wijk kunnen houden of brengen, waardoor informele ontmoeting kan plaatsvinden die de sociale samenhang bevordert.


3.

Aanleiding, doelstelling en werkwijze

Nieuw Krispijn is één van de vier wijken in het gebied Dordt West (Dordrecht West). De in dit gebied werkzame corporaties en de gemeente Dordrecht hebben in het Najaarsdocument van 2004 [1] prestatieafspraken gemaakt over de ontwikkeling van de woningvoorraad en de inkomensambitie voor Dordt West. De bedoeling is om gezamenlijk te werken aan het ontstaan, behoud en aantrekken van de middeninkomens. In februari 2005 zijn in een ‘Beslisdocument hoofdlijnen uitvoering Dordt West’ [2] procesafspraken over de aanpak per wijk vastgelegd. Voor Nieuw Krispijn betekent dit het vaststellen van een visie op Nieuw Krispijn, met daaruit voortvloeiend, het maken van harde afspraken over het programma tot 2010 en indicatieve afspraken tot 2015. Om tot deze visie en afspraken te komen is besloten twee deelprojecten te realiseren: - Het verrichten van een strategische verkenning van de as Thureborgh/Nassauweg; - Het opstellen van een woontypologie voor de wijk Nieuw Krispijn. Voor de realisatie van deze opgave is een projectgroep ingesteld door de betrokken partijen. Onder leiding van een externe projectleider en een externe projectondersteuner en met medewerking van stedenbouwkundigen van Bureau Inrichting Stadsdelen van de Gemeente Dordrecht zijn de twee deelprojecten gerealiseerd. Daarbij is gebruik gemaakt van de deskundigheid en de creativiteit van de betrokkenen van corporaties, Het Spectrum en gemeente, bewoners en gebruikers van de wijk. Tevens is gebruik gemaakt van alle actuele analyse- en onderzoeksgegevens en beleidsnotities die tijdens en voorafgaand aan het project zijn opgesteld. Een overzicht van gebruikte bronnen staat in hoofdstuk 8. Voor het betrekken van professionals uit diverse disciplines zijn gedurende het proces twee workshops georganiseerd: één workshop over de as Thureborgh / Nassauweg [3] en één workshop over de woontypologie voor de wijk Nieuw Krispijn [4]. De resultaten van deze workshops zijn dit stuk verwerkt. Voor het betrekken van bewoners zijn twee inloopmarkten georganiseerd. De resultaten ervan zijn verwerkt [5 & 6] in de uitwerking van de woontypologie. Daarnaast zijn een op een gesprekken gevoerd met een aantal bewoners door medewerkers van de corporaties, het Spectrum en de gemeente [7]. Het waren met name de (oudere) autochtone bewoners die de inloopmarkt bezochten en die aan de individuele gesprekken deelnamen. Om alle beoogde doelgroepen te bereiken is DWO, De Dordtse Welzijn Organisatie, ingeschakeld. Door DWO is een vrouwenbrunch en een busproject [8] georganiseerd om zo met name de allochtone vrouwen en jongeren te benaderen en hun meningen ten aanzien van de wijk te peilen. Daarnaast is een representatieve klankbordgroep van bewoners en gebruikers van de wijk ingesteld die met ondersteuning van DWO haar beeld van de wijk bij de projectgroep heeft neergelegd [9 & 10].


Wijk

Laag inkomen < € 1500 2003 2005 Nieuw Krispijn 49% 45% Dordt-West Totaal 57% 63% Dordrecht Totaal 42% 43%

Midden inkomen € 1500 - € 2500 2003 2005 33% 31% 33% 25% 36% 33%

Hoog inkomen > € 2500 2003 2005 18% 25% 10% 12% 22% 24%

Inkomensontwikkeling (netto huishoudeninkomen per maand 2003 en 2005 Bron: inkomensmonitor Dordt-West november 2005k la

4.

De opgave

4.1.

Middeninkomens trekken behouden en bevorderen

In 2004 is tussen de Gemeente Dordrecht en de corporaties afgesproken om in Dordt West “plaats te gaan bieden aan meer diversiteit in bevolking, met name door het behouden en aantrekken van huishoudens met middeninkomens en het bevorderen van de inkomenspositie van huishoudens met een laag inkomen in Dordt West” [2]. Een en ander is vastgelegd in een ambitieus pakket van ingrepen en maatregelen in de woningvoorraad, gecombineerd met een sociale investering in de woonomgeving en voorzieningen. Voor Nieuw Krispijn betekent dit voor de komende jaren (tot 2015) een programma van transformeren, verkopen, renoveren en aanvullende nieuwbouw. Het verbeteren van de sociale infrastructuur is daarbij volgens de gemeente en corporaties “noodzakelijk om de transformatie van de wijk te begeleiden en de veranderende samenstelling te kunnen opvangen en de sociale samenhang te versterken”. Daarnaast is sociaal investeren van groot belang voor “het vergroten van de kansen van huishoudens met lage inkomens in Nieuw Krispijn”. 4.2.

Woonservice-zone

In het Actieprogramma wonen, zorg en welzijn voor ouderen en gehandicapten in Dordrecht [33] is afgesproken dat in Nieuw Krispijn rond de locatie van het politiebureau aan de Nassauweg een woonservicezone wordt gerealiseerd. Deze zone zal in samenwerking met de gemeente, het Spectrum en Progrez, de nieuwe eigenaar van het politiebureau en eigenaar van de aanleunwoningen bij Thureborgh, worden opgebouwd. Progrez, het Spectrum en de samenwerkende thuiszorgorganisatie Internos zijn bezig met de ontwikkeling van de transformatie van het Thurepark. Woondrecht heeft plannen om naast de locatie van het politiebureau aan de Nassauweg eveneens woningen en voorzieningen voor (onder andere) ouderen te realiseren. Afstemming over deze toekomstige planontwikkelingen van beiden corporaties en het Spectrum verdient verdere onderlinge afstemming met alle betrokken partijen. 4.3.

Ingrepen op de diverse onderdelen

Nieuw Krispijn bestaat uit verschillende buurten waarin ingrepen gaan plaatsvinden. De fasering en de labeling van deze ingrepen is vastgelegd in kaarten die horen bij de afspraken tussen Gemeente en Corporaties aangaande Dordt West [11 - 20].


5. Nieuw Krispijn anno 2006

Luchtfoto omgeving Nassauweg uit 1952


5.1. Geschiedenis1 Het oudste gebouw in de wijk is het landhuis Weizigt. Het dateert uit 1794 en is thans in gebruik als kantoor van Woondrecht. Ook het bij het voormalig landgoed behorende koetshuis staat op de monumentenlijst. Verder heeft Nieuw-Krispijn eeuwenlang uit enkel polders bestaan. In de 19e eeuw komt hierin verandering. De stad koopt dan polders aan van het voormalige dorp Dubbeldam. Al in 1828 wordt de algemene begraafplaats aangelegd. De Joodse begraafplaats volgt in 1869. Nadat de Schil rond de binnenstad aan het eind van de 19e eeuw grotendeels volgebouwd is, waaiert de stad uit over de spoorlijn. Er wordt vooral gebouwd in Oud-Krispijn. In Nieuw-Krispijn vindt in eerste instantie alleen nieuwbouw plaats rondom de Dubbeldamseweg-Zuid. Dit gebeurt rond 1900. Het is een gevarieerd buurtje met een mooie architectuur met Jugendstilkenmerken. In de Bloemenbuurt wordt gekozen voor kleine arbeiderswoningen. De architect Van Bilderbeek bouwt hier in 1914 ook een opvallend complex met sociale woningbouw in opdracht van Stichting Woningzorg2. Het complex is thans in beheer bij Woondrecht. Ook achter de begraafplaats aan de Nieuweweg vindt aan het begin van de 20ste eeuw woningbouw plaats. Pas als de bouw van Oud-Krispijn na de oorlog langzaam maar zeker is afgerond, komt de bouw van Nieuw-Krispijn goed op gang. In de jaren 1945 – 1955 zal het overgrote deel van de wijk verrijzen. Er wordt gekozen voor veel kleine eengezinswoningen. Daarnaast worden er portiekflats van drie of vier lagen gebouwd. Voor de bouw wordt vaak gebruik gemaakt van puin uit de resten van Rotterdam. Het gebruik van dit materiaal heeft bijgedragen aan de geluidsgevoeligheid van deze woningen3. Er is in de woonstraten weinig openbaar groen. In 1948 wordt het voormalig park van het landgoed Weizigt heringericht als stadspark. Haaks hierop vormt de Nassauweg een groene as. In de jaren 60 wordt naast het Weizigtpark verzorgingstehuis Thureborgh gebouwd. In een aanpalende flat (gebouw Eik) bevinden zich 60 aanleunwoningen. Eind jaren 80 worden tussen het station en de Dubbeldamseweg-Zuid kantoren gebouwd. Ook worden bij Thureborgh een aantal blokken met aanleunwoningen bijgebouwd. Begin jaren 90 worden veel complexen met sociale woningbouw door de corporaties gerenoveerd en gemoderniseerd. In die tijd komen ook de eerste signalen over paalrot, een probleem dat in Nieuw-Krispijn vooral speelt in de oudste buurten rondom de Dubbeldamseweg-Zuid. Dit zal in deze buurt vanaf eind jaren 90 leiden tot de eerste grootscheepse aanpak van de funderingsproblemen in Dordrecht. Op dit moment zijn vrijwel alle funderingen weer hersteld. Eind jaren 90 begint Woondrecht met de uitvoering van een grote renovatie van de woningen aan de Prins Bernardstraat e.o. In 2004 is deze renovatie afgerond. Tevens heeft er sloop en nieuwbouw plaatsgevonden. Tegelijkertijd komt in deze periode een discussie op gang over herstructurering van de wijken in Dordrecht-West, waaronder ook Nieuw-Krispijn valt. De herstructurering van Oud-Krispijn is dan al in volle gang.


1 Deze paragraaf is uit de Wijkvisie voor Nieuw Krispijn van Progrez, 2004 [42] 2 Welstandsnota Dordrecht; Krispijn; Gemeente Dordrecht [22] 3 Wijkschets Nieuw-Krispijn; Gemeente Dordrecht 2005 [21]

5.2. Ruimtelijke structuur Nieuw Krispijn is een van de wijken in Dordrecht, gelegen nabij de binnenstad, in de oksel van het spoor tussen Rotterdam en Breda, in het zuiden begrensd door de Laan der VN en in het westen door de Krispijnseweg. Lang voordat Dordrecht zich begon uit te breiden buiten de stadsmuren, lag er aan het eind van de Spuiweg op de hoek met de Brouwersdijk de herberg Krispijn, een ontmoetingsplek voor onder meer Dordtse kunstenaars. Op de kaart uit 1717 is de herberg terug te vinden.

kaart uit 1717 (M. de Vries naar M. van Nispen) en de huidige topografie van Nieuw Krispijn

Uitbreidingsplan Met de komst van de Woningwet in 1901 werden steden verplicht uitbreidingsplannen te maken. Voor de polder ten zuiden van de stad, aan de andere kant van het spoor, werd een Plan van Uitbreiding ontworpen, in eerste instantie door de Amsterdamse architect Van der Pek, maar uiteindelijk met sterke invloeden van de Dordtse architecten Van Buuren, De Reus en Van Bilderdeek. Kenmerkend voor de opzet van Krispijn is het scherpe onderscheid tussen de verkeerswegen en woonstraten. Bijzonder zijn de drie zichtassen op de Grote Kerktoren, waarvan de Nassauweg in Nieuw Krispijn er één is. Historische structuur Voor de aanleg van Krispijn waren de begraafplaats Essenhof (1828) en het landgoed Weizigt (huidige Weizigtpark) al aanwezig. Als de kaart uit 1717 over de huidige topografie wordt gelegd, valt op dat de oude ontginningsstructuur onderlegger was voor de opzet van Oud Krispijn, maar niet zozeer voor Nieuw Krispijn. De enige oude structuurelementen die terug te vinden zijn, zijn de Spuiweg (tegenwoordig Krispijnseweg), de Dubbeldamseweg (-Zuid) en de Nieuweweg. Verder zijn oude verbindingen uit Oud Krispijn, zoals de Brouwersdijk en de Patersweg doorgetrokken in Nieuw Krispijn. Dit wekt bijvoorbeeld de indruk dat de Brouwersdijk vanuit Oud Krispijn doorloopt in Nieuw Krispijn, terwijl de feitelijke dijk op de hoek met de Krispijnseweg afbuigt naar het zuiden. Noord-zuid is de primaire richting van Nieuw Krispijn: zo kom je de wijk binnen en verlaat je haar uiteindelijk (Krispijnseweg en Dubbeldamseweg). Secundair hierop staan straten zoals de Mauritsweg, Julianaweg/Mariastraat en Waldeck Pyrmontweg. Dit secundaire systeem verbindt de buurten van Oud en Nieuw Krispijn. De Bloemenbuurt en de buurt ten westen van de Dubbeldamseweg zijn al rond 1900 gerealiseerd. De bebouwing in deze buurten bestaat uit gesloten bouwblokken, net zoals in grote delen van het oorspronkelijke Oud Krispijn.


Erfgoed jaren vijftig Een groot deel van Nieuw Krispijn is gebouwd in de wederopbouwperiode na de Tweede Wereldoorlog. Volgens de opvattingen in die tijd, zijn bouwblokken open verkaveld met veel ‘licht, lucht en ruimte’. Deze naoorlogse buurten kenmerken zich door hoge randen, gevormd door portiekflats, en laagbouwwoningen in de luwte hiertussen. In 2006 is een onderzoek verricht in Krispijn, Wielwijk en Crabbehof […] naar de cultuurhistorische betekenis van deze wijken. Voor (het naoorlogse deel van) Nieuw Krispijn zijn in essentie de volgende zaken benoemd: - De Krispijnseweg en Nassauweg zijn de twee hoofdassen waar de wijk zich naar de stad presenteert en waarvan het karakter - ‘de eerste als wand met repeterende blokken; de tweede als singel met bijzondere functies en architectuur’ – centraal zou moeten staan in toekomstige veranderingen; - De bebouwing langs de Laan der VN heeft een bovenwijkse betekenis als begeleiding van een belangrijke verkeersroute en visitekaartje van de stad; - Het contrast tussen de ‘hoge randen langs de doorgaande routes en de kleinschalige enclaves daartussen’ zou behouden moeten blijven, waarbij meer differentiatie op gebouwniveau wel een verrijking voor de wijk zou zijn. Opgaven Na zoveel decennia dwingt een veranderde samenleving anno 2006 tot het herbezinnen op de fysiekruimtelijke structuur van Nieuw Krispijn. De groeiende rol van de auto, hogere eisen aan woningen, extra wateroppervlak en meer sociale investeringen in de openbare ruimte leggen extra ruimteclaims op de wijk en haar buurten. De herstructureringsopgave voor Nieuw Krispijn biedt net alleen kans voor investeringen in de woningvoorraad, maar geeft juist ook de gelegenheid de wijk als geheel aan te pakken en te werken aan duurzame oplossingen voor de bebouwing en de openbare ruimte. Dit integraal ruimtegebruik kan ook betekenis hebben voor de sociale infrastructuur.


Hiërarchie in de wijk

5.3. Verkeersstructuur In 2000 is het Wijkverkeersplan voor Krispijn vastgesteld. Hierin worden verschillende maatregelen beschreven met als primair doel het verbeteren van de verkeersveiligheid. Deze maatregelen zijn inmiddels grotendeels uitgevoerd. De Maatregelenkaart geeft in grote lijnen de huidige hiërarchie in het verkeerssysteem weer.

Uitsnede uit Maatregelenkaart van Wijkverkeersplan Krispijn (2000)

Laan der VN De Laan der VN heeft een belangrijke rol in het stedelijke netwerk als respectievelijk stroomweg door de stad naar A16/N3. Vanuit dit oogpunt zou verkeer uit een wijk als Nieuw Krispijn zo snel mogelijk op deze weg moeten aantakken, om zich van daaruit te begeven naar andere bestemmingen. Vanwege lange wachttijden van stoplichten bij de aansluitingen op de Laan der VN, worden straten als de Mauritsweg en Mariastraat/Julianaweg (en verder in Oud Krispijn) echter veelvuldig als sluiproute gebruikt. Met de komst van de spoortunnel en de plannen voor een groene golf op de Laan der VN, zal deze weg in de toekomst aantrekkelijker worden en sluiproutes dus minder voor de hand liggend. De verkeersdruk in de wijk wordt zo op een hoger schaalniveau aangepakt. Stationsomgeving De achteringang van het NS station is lopend en fietsend door het Weizigtpark snel bereikbaar. ’s Avonds is deze ingang (en doorgang naar het stadscentrum) alleen toegankelijk voor reizigers met van een geldig vervoerbewijs of speciaal pasje. De route door het park wordt ‘s avonds als sociaal onveilig ervaren. Verkeerscirculatie in de buurten Vanuit bewoners is de wens uitgesproken om de verblijfskwaliteit in de straten te verbeteren door beperkende maatregelen tegen het rijdend autoverkeer. [5 – 10]


5.4. Ontwikkelingen Dordrecht & Dordt West Dordrecht is de centrumstad in de Drechtsteden. Zij ervaart in die hoedanigheid vergelijkbare ontwikkelingen als andere (middel)grote steden in Nederland: segregatie, achteruitgang van bepaalde wijken, verandering van werkgelegenheids- en sociale structuur, het wegtrekken van gezinnen en middeninkomens. Het gemeentebestuur heeft een aantal acties uitgezet om die ontwikkelingen het hoofd te bieden. Die acties zijn overigens afgestemd in regionaal verband. Een belangrijkste kenmerk is dat er een nieuwe economische impuls wordt gegeven aan de regio. Verder wordt gepoogd bepaalde ongewenste ontwikkelingen te keren. Daartoe behoort onder meer de herstructurering in Dordrecht West (Dordt West). In Dordt West zijn/gaan de wijken Crabbehof, Wielwijk en Oud Krispijn aan de westen zuidkant van Nieuw Krispijn in transitie. Deze ontwikkelingen kunnen een effect hebben op het huidige en toekomstige leefklimaat van Nieuw Krispijn. Het Leerpark Het Leerpark wordt een modern opleidingscentrum met diverse (voorbereidende) beroepsopleidingen, die aansluiten op de wensen en behoeften van het bedrijfsleven, welk centrum gevestigd wordt op een vernieuwde locatie in de wijk Reeland. Gemeente Dordrecht, scholen en diverse bedrijven en instellingen ontwikkelen dit Leerpark gezamenlijk. Doel is om de noodzakelijke onderwijsvernieuwing en de vraag naar mensen voor het bedrijfsleven beter op elkaar aan te laten sluiten. Het onderwijs verwacht bovendien een kwaliteitsimpuls dankzij deze nieuwe onderwijshuisvesting op één locatie. Beoogd wordt het programma voor 2010 te realiseren. Aan de Nassauweg 2 is op dit moment nog gevestigd het bureau van de Politie Zuid-Holland Zuid, district Dordrecht en Zwijndrechtse Waard gevestigd. De politie zal op 1 januari 2008 gaan verhuizen naar een nieuw gebouw in het Leerpark waarna het gebouw aan de Nassauweg 2 vrij zal komen. Woningstichting Progrez heeft inmiddels een koopovereenkomst voor het bureau gesloten met de politie. Het gezondheidspark en sportboulevard In het toekomstige Gezondheidspark annex Sportboulevard (omgeving van het Albert Schweitzerziekenhuis, locatie Dordwijk) zullen zich de komende jaren instellingen vestigen op het gebied van gezondheidszorg en sport op stedelijk, regionaal en bovenregionaal niveau. Open-


In onderstaande kaart zijn de diverse ontwikkelingen op Dordts niveau inzichtelijk gemaakt.

bare ruimte, parkeren, wonen, werken en winkelen zullen het gebied versterken en het een gebied van allure maken. De betrokken partijen – gemeente, ziekenhuis en sportsector - hebben zich bij dit plan tot doel gesteld niet alleen een goed gebied voor gezondheids- en sportvoorzieningen te maken, maar ook een gebied waarin de samenhang tussen sport en gezondheid zo goed mogelijk is vormgegeven. Dit geldt voor de functionele samenhang maar ook voor ondersteunende functies, zoals parkeren, winkels en horeca. De globale planning is een gefaseerde realisatie van het programma tot 2008. Knooppunt N3/Laan der Verenigde Naties Belangrijke voorwaarde voor het Gezondheidspark en het Leerpark is een goede infrastructuur van hoogwaardige kwaliteit. De gelijkvloerse overgang van het spoor Rotterdam-Antwerpen bij de Laan der Verenigde Naties zorgde voor veel verkeersopstoppingen en onveilige situaties. In september 2006 is gestart met de ondertunneling van de Laan der Verenigde Naties waardoor de verkeersdoorstroom van en naar het centrum sterk zal verbeteren. Daarmee worden de bereikbaarheid van de stad en veiligheid vergroot. In de eerste fase van het project gaat het om het aanleggen van een tunnel. De tunnel wordt aangesloten op de Nassauweg, de N3 en de Overkampweg. Daarnaast gaat het om de inrichting van het omliggende gebied met groen en water. Milieu en veiligheid Nieuw Krispijn (en eigenlijk heel Dordt-West) ligt in een gebied dat wordt begrenst door de spoorlijn Dordrecht-Breda, de N3 en de A16. Deze verkeersassen zorgen voor veiligheidsrisico’s en voor een vermindering van de luchtkwaliteit. Dit feit legt beperkingen op aan de (her)ontwikkelingsmogelijkh eden. Als gevolg van het plaatsgebonden risico mag er binnen een strook van 30 meter buiten de spoorlijn überhaupt niet gebouwd worden. Binnen een strook van 200 meter buiten de spoorlijn mag er slechts zodanig ge/verbouwd worden dat het aantal personen binnen dat gebied na de (ver)bouw niet groter wordt dan op dit moment. Het luchtkwaliteitsprobleem speelt in Nieuw Krispijn zelf niet, maar wel in Wielwijk (een ander deel van Dordt West). Wielwijk heeft een hoog aandeel goedkope woningen waarvan een flink deel moet verdwijnen. Doordat er in Wielwijk mogelijk onvoldoende in het goedkope segment kan worden teruggebouwd kan dit indirect consequenties hebben voor het programma in Nieuw Krispijn. Stationsomgeving / spoorzone Rond het Centraal Station zullen vanaf 2007 ontwikkelingen plaatsvinden die er op gericht zijn: - de kwaliteit van het stationsgebied als vervoersknooppunt te verbeteren voor zowel het openbaar vervoer, het autoverkeer als het langzaam verkeer. - een verbeterde relatie van het stationsgebied met de binnenstad, in het bijzonder voor voetgangers. - een verbeterde relatie tussen de noorden de zuidzijde van het station, opdat een tweezijdig station kan ontstaan, waardoor enerzijds het verblijfsklimaat aan de zuidzijde verbetert (sociaal veilig en goed bereikbaar) en aan de noordzijde meer ruimte ontstaat voor een verbetering van het verblijfsklimaat


en stationsontwikkeling. Tevens heeft de ontwikkeling van het Maasterras (kantorenstrook tussen de stations van Zwijndrecht en Dordrecht) op langere termijn potentie voor de toevoeging van kantoren en woningen. De NS heeft sinds kort de voetgangerstunnel onder het station in de avonduren afgesloten als doorgaande route. Er is sprake van een toekomstige algehele afsluiting. Hiermee zou een belangrijke verbinding voor voetgangers en fietsers tussen het centrum en Nieuw Krispijn komen te vervallen. Inkomensontwikkeling In Dordt West wordt regelmatig gemonitord hoe de inkomens van de inwoners van het gebied zich ontwikkelen. Bij de laatste monitor werd geconstateerd dat de inkomens van met name de inwoners van Crabbehof sterk waren gedaald terwijl die in Oud Krispijn gestegen waren. Aangenomen mag worden dat de daling in Crabbehof wordt veroorzaakt door verhuizers uit Oud Krispijn en de stijging in Oud Krispijn door de achterblijvers en nieuwe vestigers in die wijk. Conclusies Aan de orde is de vraag in hoeverre de hier gesignaleerde ontwikkelingen bedreigend zijn dan wel kansen bieden voor de wijkontwikkeling van Nieuw Krispijn. Het schema hiernaast probeert daar een antwoord op te bieden: Deze ontwikkelingen vragen gedurende de ontwikkeling van het uitvoeringsprogramma om monitoring om kansen voor Nieuw Krispijn te kunnen aangrijpen en eventuele nadelige effecten te op kunnen vangen.

Leerpark

Gezondheidspark/-Sportboulevard

Knooppunt N3 – Laan der VN

Kansen • mogelijk extra NS station Leerpark • kans verbetering openbaar vervoer • kansen langzaam verkeersroute • werkgelegenheid • extra station • verbetering openbaar vervoer • werkgelegenheid • verbetering doorstroming Ln der VN • verhoging veiligheid

Milieu en veiligheid Station/spoorzone

• werkgelegenheid

Inkomensontw.

Bedreigingen • toename verkeersintensiteit • verhoging parkeerdruk • uitwaaieren leerlingen over Nieuw Krispijn • toename verkeersintensiteit • verhoging parkeerdruk • toename verkeersstromen • luchtkwaliteit • beperkingen bouwen binnen 200 meter van de spoorlijn • toename verkeersintensiteit • verhoging parkeerdruk • leegstand kantoorgebouwen • instroom lagere inkomens • wegtrekken hogere inkomens

Kansen en bedreigingen van externe ontwikkelingen


Inkomensontwikkeling (netto huishoudeninkomen per maand 1 totaal Dordt-West, 2003 en 2005 2, naar wijk 3 wijk

laag inkomen < € 1500

midden inkomen € 1500 - € 2500

hoog inkomen > € 2500

2003

2005

2003

2005

2003

2005

Oud-Krispijn

59%

56%

32%

26%

9%

18%

Nieuw-Krispijn

49%

45%

33%

31%

18%

25%

Wielwijk

72%

80%

21%

16%

6%

4%

Crabbehof

49%

71%

42%

25%

9%

4%

Dordt-West totaal

57%

63%

33%

25%

10%

12%

Dordrecht totaal

42%

43%

36%

33%

22%

24%

1 Netto huishoudeninkomen per maand: netto inkomen van het hoofd van het huishouden + inkomen van de eventuele partner. 2 De percentages in deze tabel wijken af van de percentages in de afspraken “Dordrecht-West op stoom” en de percentages in de offerte van dit onderzoek. Dit komt doordat we in dit onderzoek als gevolg van voortschri-jdend inzicht gebruik hebben gemaakt van een herweging van de resultaten naar huishoudenniveau, terwijl de eerdere percentages gebaseerd waren op een herweging op persoonsniveau. 3 Vanwege het beperkte aantal respondenten op CBS-buurtniveau bevat de tabel alleen gegevens op het bredere niveau van wijk, Dordt-West en gemeente. Bron: stadspanel SGB voorjaar 2003 en april 2005 Bron: Inkomensmonitor Dordt-west, november 2005, SGB

5.5. Demografie Nieuw Krispijn In de Wijkschets 2005-2008 [21] wordt door de gemeente Dordrecht ontwikkelingen in de bevolkingssamenstelling van Nieuw Krispijn tot 2015 weergegeven. In deze wijkschets staan voor Nieuw Krispijn de volgende ontwikkelingen weergegeven:

Leeftijd

Nieuw Krispijn

Dordrecht

Prognoses

2000

2005

2000

2005

NK00

NK05

NK10

NK15

D05

D10

D15

00-14

16

17

19

19

16

17

19

19

19

18

18

15-24

11

13

12

12

23-39

20

21

25

22

63

64

64

67

67

67

40-49

11

12

14

15

50-64

18

17

16

18

65+

23

20

14

14

23

20

17

17

14

14

16

totaal

5449

5234

5449

5234

5291

5370

61

Bron: Staat van de Wijken , Nieuw Krispijn, tabellenboek 2004, juni 2005

Gezinnen Opvallend aan de cijfers over de bevolkingssamenstelling in Nieuw Krispijn ten opzichte van heel Dordrecht is de toename van het percentage kinderen. De wijk verjongt door de komst van jonge (startende) gezinnen. Het aantal kinderen van 0 t/m 14 jaar zal toenemen van 900 kinderen (nu) tot 1030 kinderen (2015): een toename met 130 kinderen. Tevens groeide het aantal bewoners van 15 t/m 24 jaar de afgelopen vijf jaar van 11% naar 13% (van 600 naar 690 personen). Verondersteld wordt dat deze verjonging ook de komende jaren doorgaat, zie tabel. Senioren Er wordt een voortgaande afname van het percentage 65-plussers in de wijk geconstateerd. De wijk verjongt door het vertrek van ouderen naar meer passende huisvesting buiten de wijk. Het aantal 65plussers blijft, ondanks een gestage afname, zeker tot 2015, hoger dan gemiddeld in Dordrecht. Binnen de groep ouderen zal het aantal zorgbehoevende toenemen. In de wijk is een woonzorgzone gepland die haar draagvlak krijgt van ouderen uit de wijk en diensten aan anderen. Daarnaast kan in de toekomst de vraag uit andere wijken worden opgevangen. Type wijkbewoners Er is van 2000 tot 2005 een kleine afname van de groep wijkbewoners met een autochtone achtergrond vastgesteld (van 71% gedaald naar 65%). De groep wijkbewoners met een westerse allochtone achtergrond steeg licht. De bevolking met een niet-westerse allochtone achtergrond nam toe (2000 21% naar 2005 26%). Van de huidige wijkbevolking heeft 9% een Turkse achtergrond en 7% een Marokkaanse achtergrond. De groep ‘overige niet westerse allochtonen’ groeide van 3% (2000) naar 6% (2005). . Huishoudensamenstelling In 2005 woonden in Nieuw Krispijn 2.402 huishoudens. Het aandeel van gezinnen en samenwonenden (met en zonder kinderen) daalde tussen 2000 en 2005 met 4%. Het aandeel éénoudergezinnen steeg van 2000 tot en met 2005 3%. In Dordrecht namen de éénoudergezinnen in deze zelfde periode 2% toe. In Nieuw Krispijn wonen vergeleken met Dordrecht bovengemiddeld meer éénoudergezinnen (7%).


Conclusie De wijk kent een normale ontwikkeling. De toekomstige inzet dient gericht te zijn op het faciliteren van de groeiende bevolkingsgroepen binnen de wijk. Daarnaast verdienen de groepen jongeren, senioren en éénoudergezinnen extra aandacht. De naar leefstijl gemengde buurten vragen om aandacht voor harmonieus samenleven: - Investeren in de leef-en burgerschapsstijlen; - Sociaal investeren in het faciliteren van samenwonen in de wijk in algemeenheid, met accent op ouderen, jongeren en éénoudergezinnen.


5.6 Woningvoorraad en voorzieningen per buurt In Nieuw Krispijn is corporatie Woondrecht de grootste sociale verhuurder. Woningcorporatie Progrez verhuurt appartementen aan de Waldeck Pyrmontweg, aanleunwoningen bij het woon- en zorgcentrum Thureborgh en eengezinswoningen in de J.W. Frisostraat e.o. Opbouw woningvoorraad Volgens de Wijkschets 2005-2008 [21] bestaat de woningvoorraad – 2.521 woningen – nu uit 70% huurwoningen en 30% uit koopwoningen. Door toename van de verkoop van corporatiebezit aan huidige en nieuwe bewoners zal het percentage koopwoningen verder stijgen. Net iets meer dan de helft van de huishoudens woont in een meergezinswoning (appartementen). Minder dan de helft woont in een ééngezinswoning. De huur- en koopprijzen zijn laag in vergelijking met andere wijken. Woningvoorraad en voorzieningen per buurt Nieuw Krispijn bestaat uit diverse zich van elkaar onderscheidende buurten. De woningvoorraad en voorzieningen zien er per buurt als volgt uit: Prins Bernardstraat e.o. (CBS-buurt 0300) De bebouwing bestaat grotendeels uit eengezinswoningen met aan de randen drielaagse portiekflats. Woondrecht is de grootste woningeigenaar in dit gebied. De meeste woningen zijn begin jaren vijftig gebouwd en bestaan uit korrelbeton, gemaakt van het puin van het bombardment op Rotterdam. De eengezinswoningen zijn vrijwel identiek aan elkaar. In dit gebied heeft Woondrecht een grote renovatie uitgevoerd. De woningen hebben nieuwe gevels gekregen, soms zijn er achter de oorspronkelijk kleine woningen aanbouwen gerealiseerd. Verouderde bejaardenwoningen zijn gesloopt en hebben plaats gemaakt voor nieuwbouw in de koopsector. Ook de overgebleven huurwoningen worden te koop aangeboden (meestal tot 50% van het woningbezit). In het middengebied is een tussen de woningen een groenstrook met speellocaties voor diverse doelgroepen gerealiseerd. Aan de Krispijnseweg heeft sloop en nieuwbouw plaatsgevonden. Hier zijn een supermarkt, koopappartementen en 16 huurappartementen (ouderen) gerealiseerd. Aan de Mauritsweg staan twee afwijkende complexen in de koopsector met uitzicht op het Weizigtpark. Rond het Nassauplein bevindt zich het winkelcentrum voor de wijk. Ook is er een kleinschalige benzinepomp. Het Nassauplein zelf is ingericht als parkeerplaats. Er tegenover, in de groenstrook van de Nassauweg is een basketbalveld aangelegd. In deze buurt bevinden zich verder twee kerken en een Chinees restaurant.


Waldeck Pyrmontweg e.o. (CBS-buurt 0301) Behalve eenlaagse bejaardenwoningen (koop) aan de Julianaweg en eengezinswoningen aan de Willem de Zwijgerlaan (koop) bestaat de woningbouw in deze buurt volledig uit drielaagse portiekflats. Ten zuiden van de Waldeck Pyrmontweg zijn deze woningen merendeels eigendom van Progrez, het noordelijk deel is in eigendom van Woondrecht. Op de koppen van de flats van Progrez bevinden zich kleinschalige winkelvoorzieningen en bedrijfjes. Aan de Prinses Julianaweg bevindt zich de basisschool Prinses Juliana. Deze school in eind jaren negentig gerenoveerd. Aan de Willem de Zwijgerlaan bevinden zich twee locaties voor speciaal onderwijs met een stedelijke functie. In de voormalige kleuterschool is sinds een aantal jaren een moskee gevestigd. Aan de Nassauweg bevindt zich een sportschool. Anna Paulownastraat e.o. (CBS-buurt 0302) Op de portiekflats aan de Nassauweg na, bestaat de buurt uit kleine eengezinswoningen. Het zuidelijk deel (het zogenaamde “witte dorp”) is in eigendom van Woondrecht, het noordelijk deel wordt verhuurd door Progrez. In 1998 zijn aan de Mauritsweg door Pro-Net BV 16 koopwoningen gebouwd. Aan de Nassauweg is het hoofdkantoor van de Dordtse politie gevestigd. Dit gebouw is inmiddels aangekocht door Progrez en zal in 2008 vrijkomen als de politie verhuist naar het Leerpark. Er naast ligt de basisschool de “Weizigtschool”. In de J.W. Frisostraat zijn enkele blokken met eengezinswoningen van Progrez verzakt. Emmastraat e.o. (CBS-buurt 0303) De buurt is grotendeels gebouwd rond 1900 en kent een van de rest van de wijk afwijkende architectuur. Kleine en grote woningen wisselen elkaar af, vaak hebben ze kenmerken van Jugendstil. Ondanks het weinige groen heeft de buurt een sfeervol karakter. Bij een groot deel van de woningen zijn naar aanleiding van de paalrotproblematiek de funderingen hersteld. De buurt bestaat grotendeels uit koopwoningen. Het Emmaplein had jarenlang te kampen met jeugdoverlast. Na een herinrichting in 2004 is het plein geschikt gemaakt als speelplek voor kleinere kinderen. In de buurt zijn diverse kleine bedrijfjes gehuisvest. Aan de Dubbeldamseweg-Zuid bevindt zich tevens wat detailhandel die bij gebrek aan klandizie langzaam maar zeker verdwijnt. Ook is er een café en een particuliere locatie voor kinderopvang. Bloemenbuurt e.o. (CBS-buurt 0304) Het is een echt volksbuurt, gebouwd rond 1900. Aan de Dubbeldamseweg-Zuid bevinden zich nogal wat boven- en benedenwoningen. In de achterliggende straatjes zijn vooral oude kleine arbeiderswo-


ningen in de koopsector te vinden. De straten hebben een stenig en rommelig karakter. Veel woningen zijn in een slechte staat van onderhoud. Langs het spoor is een geluidsscherm geplaatst. Ook is hier een speelplaatsje voor kinderen te vinden. Bij de rotonde bij de Mariastraat is een beeldbepalend complex met sociale woningbouw te vinden. Het complex met onder andere twee poortwoningen is in 1914 gebouwd door architect Van Bilderdijk. Het is in de jaren 90 door Woondrecht gerenoveerd, in de achterliggende straten zijn daarbij een aantal nieuwbouw eengezinswoningen gerealiseerd in een nauwelijks afwijkende bouwstijl. Aan de Dubbeldamseweg-Zuid bevinden zich kleine winkels (zie ook Emmastraat e.o.). Daarnaast is er een snackbar en een café. Een grote dierenspeciaalzaak, de schoenenreus en de Aldi bevinden zich op een grote locatie naast het café aan het eind van de straat. Weizigtpark e.o. (CBS-buurt 0305) De helft van het gebied wordt door het Weizigtpark in beslag genomen. Aan het Van Baerleplantsoen bevindt zich het landhuis Weizigt met daarin het kantoor van Woondrecht. In het naastgelegen Koetshuis heeft het Natuur- en milieucentrum van de gemeente Dordrecht onderdak gevonden. In het park bevinden zich verder de onlangs vernieuwde speeltuin Seven Oaks en een kinderboerderij. Aan de oostzijde van het park bevindt zich verzorgingstehuis Thureborgh met aanleunwoningen in hoogbouw. Deze laatste zijn eigendom van Progrez. Tussen het spoor en de aanleunwoningen zijn eind jaren 80 kantoren gebouwd. In het oostelijk deel zijn Thureborgh, een kerk, kleine bedrijven en voorloorlogse woningbouw te vinden. Nieuweweg e.o. (CBS-buurt 0306)

0305 Weizigtpark

502 0303 Emmastraat e.o.

281

0302 Anna Paulownastraat e.o.

0304 Bloemenbuurt

521

882

242

353

715

0300 Prins Bernhardstraat e.o.

Kenmerkend voor dit gebied zijn de Algemene Begraafplaats uit 1829 en de Joods Begraafplaats uit 1869. De begraafplaatsen zijn bijzonder door de tuinaanleg en de bebouwing die zich er bevindt. De begraafplaatsen zijn van elkaar gescheiden door de Nieuweweg, een oude verbindingsweg die zijn landschappelijk karakter heeft behouden. Naast vooroorlogse bebouwing in de duurdere sector zijn er in de jaren 80 bungalows gebouwd. De bebouwing van het voormalig tuincentrum is verwijderd. Het terrein ligt ongebruikt / braak.

309

In navolgende afbeelding zijn woningvoorraad en bevolking per CBS-buurt bijeen gezet en zijn de diverse voorzieningen in kaart gebracht .

1774 819 0306 Nieuweweg e.o.

889 494

bron: Dordt op z’n droogst, 1 januari 2005

0301 Waldeck Pyrmontstraat e.o.

53 23


Voorzieningen


5.7. Oordeel van bewoners over de wijk en buurt 5.7.1. Leefbaarheid en Veiligheid Nieuw Krispijn Nieuw Krispijn heeft het imago van een rustige en nette wijk. In de monitor Leefbaarheid & Veiligheid 2005 [29] wordt dit bevestigd. In deze monitor geven bewoners met een rapportcijfer leefbaarheid een algemeen oordeel over hun buurt. Daarnaast wordt in de monitor een leefbaarheidscore (dit is het gemiddelde van de rapportcijfers voor woning, woonomgeving, veiligheid, voorzieningen en de indicatorscore sociale samenhang) een algemeen oordeel weergeven van de bewoners over hun wijk. In de onderstaande tabel worden samengevat de volgende resultaten weergegeven: In Nieuw Krispijn krijgt de leefbaarheid het rapportcijfer 6,6. Dat is meer dan in 2003 (6,3), maar nog wel iets minder dan in 2001 (6,7). Dit rapportcijfer leefbaarheid is in 2005 is lager dan het stadsgemiddelde (-0,3). De leefbaarheidscore van Nieuw Krispijn in 2005 bedraagt 6,5. Méér dan in 1999 en 2001, een flink herstel na een dieptepunt in 2003 (6,1) en na een periode van tien jaar weer op het niveau van 1997. In de eerdere monitoren Leefbaarheid & Veiligheid was de leefbaarheidscore van Nieuw Krispijn altijd lager dan het stedelijk gemiddelde. In 2005 blijft deze leefbaarheidscore opnieuw beneden (-0,3) het stadsgemiddelde (6,8). In 2005 is de waardering voor de voorzieningen (6,3) en de veiligheid (6,4) in de buurt toegenomen. Van alle wijkbewoners voelt 62% zich volgens eigen opgave (zeer) gehecht aan de eigen buurt. Dit is ook (bijna) het stedelijke percentage. 5.7.2. Voorzieningen Algemeen oordeel over de buurt

NK

DORDT

Rapportcijfer oordeel over de buurt³ Rapportcijfer leefbaarheid³ Leefbaarheidscore² Woning³ Woonomgeving³ Voorzieningen in de buurt³ Veiligheid in de buurt³ Sociale samenhang in de buurt²

7,1 6,6 6,5 7,2 6,7 6,3 6,4 5,7

7,6 6,9 6,8 7,6 7,0 6,7 6,7 6,1

Het rapportcijfer voorzieningen in de buurt steeg van 5,7 (2003) naar 6,3. De tevredenheid over het basisonderwijs, het wijkcentrum en voorzieningen voor jongeren is hoger dan gemiddeld in Dordrecht. De tevredenheid over sportvoorzieningen en over voorzieningen voor ouderen (65-plussers) is echter beduidend lager dan het gemiddelde in Dordrecht. De tevredenheid over de winkels (dagelijkse boodschappen), speelgelegenheid voor kinderen, straatverlichting, groenvoorzieningen, parkeergelegenheid en het onderhoud van wegen en fietspaden, ligt telkens iets onder het stedelijk niveau. De indicatorscore sociale samenhang in de eigen buurt staat in Nieuw Krispijn op 5,7. Dat is onder het stadsgemiddelde (6,1).

Bron: monitor Leefbaarheid & Veiligheid 2005 (tabellenboek wijken) ² indicatorscore (hoe hoger, hoe beter, ³ rapportcijfer door bewoners (hoe hoger, hoe beter)


5.7.3. Algemeen oordeel over de buurten in Nieuw Krispijn Het algemene oordeel van de bewoners verschilt sterk per buurt. De monitor 2005 onderscheidt drie buurten: Waldeck Pyrmontweg en omgeving Het rapportcijfer leefbaarheid in deze buurt is 6,3. Dit is lager (-0,3) dan gemiddeld in Nieuw Krispijn (6,6). De leefbaarheidscore (6,0) is flink minder (-0,5) dan de leefbaarheidscore van Nieuw Krispijn (6,5). De indicatorscore sociale samenhang (4,9) is zelfs flink lager (-0,8) dan gemiddeld in Nieuw Krispijn (5,7). In Nieuw Krispijn hebben bewoners van de Waldeck Pyrmontweg en omgeving het minst waardering voor de leefbaarheid van hun buurt. 52% is gehecht aan de eigen buurt, dit is 10% lager dan gemiddeld in Nieuw Krispijn. Bloemenbuurt & Emmastraat en omgeving Het rapportcijfer leefbaarheid is deze buurten is 7,0. Dit is flink hoger (+0,4) dan gemiddeld in Nieuw Krispijn (6,6). De leefbaarheidscore (6,8) ligt boven het gemiddelde van Nieuw Krispijn. De indicatorscore sociale samenhang (6,4) is fors hoger (+0,7) dan in heel Nieuw Krispijn (5,7) én hoger (+0,3) dan het stedelijk gemiddelde (6,1). In Nieuw Krispijn hebben bewoners van de Bloemenbuurt en de Emmastraat (e.o.) het meest waardering voor de leefbaarheid van hun buurt. 69% is gehecht aan de eigen buurt, dit is 7% hoger dan gemiddeld in Nieuw Krispijn. Prins Bernhardstraat & Anna Paulownastraat Het rapportcijfer leefbaarheid (6,5) ligt net onder het rapportcijfer gemiddeld in Nieuw Krispijn (6,6). De leefbaarheidscore (6,5) is gelijk aan de gemiddelde score van Nieuw Krispijn. Het rapportcijfer veiligheid (6,6) is hier hoger dan gemiddeld, het rapportcijfer voor voorzieningen in de buurt is lager dan gemiddeld in Nieuw Krispijn. De gehechtheid aan de eigen buurt is hetzelfde als het wijkgemiddelde, 62%. Tenslotte blijkt uit de Sociale Staat van Dordrecht [29] dat Nieuw Krispijn relatief goed scoort op het percentage bewoners met een positieve visie op de aanwezigheid van allochtonen. Datzelfde geldt voor de positieve houding aangaande meer culturele contacten. Tegelijk heeft de wijk (nogal verrassend) een relatief laag percentage bewoners dat multicultureel samenleven belangrijk vindt. Op vrijwel alle andere aspecten van de leefsituatie scoort Nieuw Krispijn onder het stedelijk gemiddelde. Binnen Dordrecht West heeft Nieuw Krispijn het hoogste percentage bewoners dat onvoldoende maatschappelijk meedoet. Vreemd genoeg zijn bewoners in Nieuw Krispijn niet bovengemiddeld ontevreden over hun maatschappelijke positie. Ook voelen zij zich niet bovengemiddeld achtergesteld. Op zulke punten kunnen vanzelfsprekend grote verschillen tussen buurten in Nieuw Krispijn bestaan. Conclusie Over het totaal gezien kan worden geconcludeerd dat Nieuw Krispijn achterblijft bij Dordrecht als geheel. De waardering voor leefbaarheid en voorzieningen in Nieuw Krispijn is toegenomen. De waarde-


Leefsituatie in Nieuw Krispijn

NK

DORDT

% laagopgeleiden % moet schulden maken % ontevreden maatschappelijke positie % verhuismobiliteit % geen gebruik vrijetijdsvoorzieningen % maatschappelijke participatie onvoldoende % (enigszins) sociaal geïsoleerd % gezondheid matig / slecht % voelt zich achtergesteld % pos. visie aanwezigheid allochtonen % pos. houding meer multicultureel contact % multicultureel samenleven belangrijk Indexscore leefsituatie

27 7 6 8 7 19 15 17 6 48 20 56 98

17 5 5 7 8 10 14 16 6 48 13 68 100

Bron: Sociale Staat van Dordrecht 2003 / (selectie uit) Kerngegevens sociale staat (tabel 0.1)

ring voor de sociale samenhang met als negatieve uitschieter de Waldeck Pyrmontweg en omgeving verdient bij het toekomstig sociaal investeren de aandacht. Men heeft een positieve visie op de aanwezigheid van allochtonen en een positieve houding ten aanzien van meer cultureel contact maar vindt het multicultureel samenleven geen prioriteit. Dit nodigt uit om bij toekomstige sociale investeringen spontane ontmoetingen tussen de buurtbewoners te faciliteren. 5.7.4. Economie Nieuw Krispijn is een woonwijk met weinig werkgelegenheid ten opzichte van Dordrecht. Het aantal arbeidsplaatsen in de wijk daalde de afgelopen jaren. Het aantal (bedrijf)vestigingen lijkt – na jarenlange gestage afname – weer enigszins toe te nemen. Een groot deel van de werkgelegenheid betreft Thureborgh, de scholen, het politiebureau en het buurtwinkelcentrum. Langs de spoorlijn staan enkele kantoorgebouwen. De werkloosheid in Nieuw Krispijn (onder inwoners van 15 t/m 64 jaar) groeide van 10% (2000) naar 15% (2004) en daalde naar 12% (2005). De stedelijke werkloosheidcijfers laten hetzelfde patroon zien. De stedelijke werkloosheid groeide van 7% (2000) naar 10% (2004) en daalde daarna naar 8% (2005). Deze daling werd grotendeels veroorzaakt door een eenzijdige wijziging in 2004 van de inschrijfprocedure bij het CWI Rijnmond, waardoor veel werkzoekenden zelf verantwoordelijk werden voor de verlenging van hun inschrijving. In Nieuw Krispijn blijft de werkloosheid onverminderd anderhalf keer hoger dan gemiddeld in Dordrecht. Het aantal uitkeringsgerechtigden (onder inwoners van 15 jaar en ouder) bij de Sociale Dienst daalde iets maar in Nieuw Krispijn blijft de afhankelijkheid van een sociale dienst uitkering onverminderd bijna anderhalf keer hoger dan gemiddeld in Dordrecht. Ook in 2005 moeten veel ouderen en gezinnen rondkomen van een laag of minimaal inkomen. In het kader van de herstructurering in Dordrecht West zal de inkomensontwikkeling in het gebied vanaf 2006 nauwkeurig gevolgd worden. Conclusie Uit de bovenstaande getallen wordt niet duidelijk wat de kenmerken zijn van de groepen op achterstand in het huidige Nieuw Krispijn (bv. ouderen met AOW, schoolverlaters, etc.). De vraag, op welke wijze je deze lage inkomens sociaal laat stijgen is niet beantwoord. Hierin dient in de nadere uitwerking van het uitvoeringsprogramma op het niveau van Dordt West aandacht te worden besteed. 5.7.5. Veiligheid De indicatorscore verkeersveiligheid (hoe lager, hoe beter) in Nieuw Krispijn is slechter dan de vorige jaren, maar beter dan het stadsgemiddelde. Ook in eerdere monitoren scoorde verkeersveiligheid in


Nieuw Krispijn beter dan het stadsgemiddelde. In 2004 werden in Nieuw Krispijn minder aangiften geregistreerd dan in de voorgaande jaren. Criminaliteit komt in Nieuw Krispijn gemiddeld niet vaker voor dan in Dordrecht. Veruit de meeste aangiften betreffen vernielingen en diefstallen. Aangiften van diefstallen (fietsen, uit auto’s, woninginbraak en overige diefstallen) namen in 2004 met meer dan een derde af. Ook stedelijk daalde het aantal aangiften van diefstallen. De aangiften van vernielingen in de wijk namen in 2004 met bijna een kwart toe. Aangiften voor mishandeling / geweldsgebruik en straatroof namen licht af, maar komen in Nieuw Krispijn gemiddeld toch iets vaker voor dan in Dordrecht als geheel. Vooral bedreiging komt er vaker dan gemiddeld voor. Het aantal aangiften wegens bedreiging steeg van 4 (2001) naar 20 (2003) en zakte daarna iets naar 18 (2004). De indicatorscore overlast in de buurt (hoe lager, hoe beter) staat binnen Nieuw Krispijn redelijk stabiel op 3,4. Stedelijk is dit 3,0. Meningen en gevoelens over veiligheid In 2003 is huiselijk geweld voor het eerst gemeten. De criminaliteitsdruk huiselijk geweld (aangiften per 1.000 inwoners) ligt in 2003 voor geheel Dordrecht op 1.3. In Nieuw Krispijn is dat dan 2.1. Een kwart van de bewoners voelt zich in 2005 wel eens onveilig in hun buurt. Stedelijk is dit 23%. Vrouwen voelen zich vaker onveilig dan mannen, jonge mensen vaker dan oudere mensen, autochtonen voelen zich vaker onveilig dan allochtonen. Conclusie De aandachtspunten op het gebied van veiligheid, in samenhang met de economische ontwikkelingen en de sociale participatie van het toekomstig Nieuw Krispijn, opnemen in het uitvoeringsprogramma..


5.8.

Resultaten van gesprekken met burgers

In het kader van het samenstellen van de woontypologie zijn op verschillende wijzen meningen over de buurt verzameld. Over het geheel gesproken is er bij de bewoners waardering over de wijze waarop zij bij de huidige planontwikkelingen over “hun wijk” worden betrokken. ‘Een-kijkje-in-de-keuken’ Er hebben dit jaar twee inloopmarkten onder de noemer ‘een-kijkje-in-de-keuken’ plaatsgevonden. Daarbij ging het erom dat de ideeën, halffabrikaten en producten van de projectgroep werden verbonden, besproken, en aangescherpt op basis van individuele gesprekken van de projectgroepleden met de bezoekers van deze bijeenkomsten. In de eerste inloopmarkt [5] werden de eerste ideeën over de verkenning van de Nassauweg gepresenteerd. De reacties en uitkomsten werden verwerkt in een kaart met highlights.

De eerste inloopmarkt in de Pauluskerk op 21 januari 2006

Tijdens de tweede inloopmarkt 24 juni 2006 [6], zijn de ideeën over de woontypologie aan de bewoners gepresenteerd. De opmerkingen van de aanwezige bewoners zijn verwerkt in hoofdstuk 6. Behoudens inhoudelijke opmerkingen werden door de bewoners ook enkele kanttekeningen geplaatst: Een aantal bewoners van de locatie Nassauweg van Woondrecht gaf aan verontrust te zijn over de snelheid waarmee op sloop/nieuwbouw wordt afgekoerst. Behoefte aan duidelijkheid over wanneer waar wat gaat gebeuren was voor veel bezoekers essentiëler en meer van belang dan de inhoud van de boodschap zelf. Hier speelt mee dat het soms om verschillende groepen gaat en dat mensen een perspectief voorgeschoteld willen krijgen wanneer ze eventueel zouden moeten wijken voor sloop Veel mensen willen in de wijk blijven wonen en er zijn een aantal mensen geweest (ook van buiten de wijk) die op zoek zijn naar een woning in Nieuw Krispijn. Eén-op-één-benadering: gevoel krijgen en behouden In december 2005 tot februari 2006 werden in open, individuele gesprekken met bewoners uit de wijk, bewoners uitgenodigd te praten over hun drijfveren, ambities, noden en wensen [7]. De projectgroep nodigde mensen uit te praten over hun (mogelijke) toekomst in de wijk en hun toekomstbeeld van de wijk. De resultaten van deze achttien gesprekken leverden essentiële aandachtspunten over verschillende thema’s op voor de uitwerking de woontypologie: -

De huidige dynamiek: uitstroom van bewoners die wel in Nieuw Krispijn willen wonen maar geen geschikte koopwoning kunnen vinden. Leefbaarheid & veiligheid: kritische geluiden van bewoners nemen toe, de leefbaarheid komt in enkele straten onder druk te staan; de hangjeugd: worden verdeeld als bedreigend ervaren, verzorgen overlast; de bewoners ervaren de verschillen tussen de straten en buurten in de wijk; er is weinig te beleven in de wijk; het park wordt als onveilig ervaren, met name in avonduren en op rustige tijdstippen overdag.


Highlights Nieuw Krispijn inloopmarkt en workshop woontypologie verkeerswisseling oost-west Nassauweg positief hogere bebouwing langs Nassauweg niet negatief verkeerscirculatie binnen buurten te overwegen begraafplaats opnemen in wijk Nassauweg ontmoetingsplek voor de wijk? zorg doseren, niet langs hele Nassauweg park optimaliseren als gebruiksvoorwerp sociale veiligheid park en station verbinding binnenstad wel of niet? > betere verbinding naar het centrum, maar centrum buiten de wijk houden scholen in breder verband zien bus toevoegen parkeervraagstuk: station, buurten, begraafplaats meer en betere verspreiding sport- en speelgebieden meer voorzieningen voor de jeugd buurten: levendigere randen en rustige tussengebieden toekomstig Nieuw Krispijn: rustige woonwijk met startende gezinnen en ouderen?

-

-

Sociale cohesie: de sociale binding tussen bewoners neemt af, jongere mensen hebben minder behoefte aan sociaal contact; er bestaat een wij-zij verhouding (door verschillen in achtergrond, instelling huurders en kopers, leeftijdverschillen); de klachten over de buurt betreffen de nieuwkomers, die niet integreren en problemen geven in de vorm van overlast en leefbaarheid; leefstijlen tussen nieuwe en oudere bewoners botsen (verschil in leeftijd en / of culturele achtergrond). Contact verhardt, mensen spreken elkaar minder aan. Ergernissen van bewoners: rommel en vuilnis en slecht onderhoud van de tuinen; rommel op de straat; hondenpoep; parkeerdruk in de wijk; te hard rijden en de verkeersdrempels; de slechte verbinding van het openbaar vervoer. Voorzieningen: van het Paulusplein wordt veel gebruik van gemaakt, met name door de oudere Woontypologie Nieuw Krispijn, maart 2007 29

-

bewoners. Het aanbod is voldoende; Er zijn weinig voorzieningen voor de oudere jeugd en voor ouderen; van het Wijkcentrum wordt nauwelijks gebruik gemaakt. Welzijn en Zorg: interesse van ouderen in seniorenwoningen is aanwezig. Kenmerk buurt / Nassauweg: de Nassauweg wordt ervaren als gewoon een weg door Nieuw Krispijn; rust, het groen en de ligging nabij het centrum van Dordrecht en het park zijn pluspunten.

Busproject voor jongeren & vrouwenbrunch Met het busproject voor jongeren en de vrouwenbrunch was het doel het bereiken van die (groepen) bewoners die niet waren ingegaan op de uitnodiging van de eerste inloopbijeenkomst. Tijdens deze twee activiteiten werden door de deelnemers 90 enquêtes ingevuld [8]. Daarbij werden voorkeuren, reacties en tips/ideeën vastgelegd. Deze reacties zijn verwerkt in het nieuwe Nieuw-Krispijn, hoofdstuk 6. Daarbij werden o.a. de volgende voorkeuren, reacties en tips/ideeën vastgelegd: Wat is er goed in Nieuw Krispijn: de voetbalkooi; het busproject voor jongeren; alles is goed; de omgang met elkaar en de speelgelegenheden. Wat moet beter in Nieuw Krispijn: een groter winkelaanbod; meer/grotere speelplaatsen; meer activiteiten voor jongeren en meer sportgelegenheden; meer gelegenheid tot recreatie voor jong en oud. Wat moet blijven in Nieuw Krispijn: de voetbalkooi; het busproject voor jongeren. Wat mis je in Nieuw Krispijn: een groter winkelaanbod; meer (grote) activiteiten; een hangplek; terrassen, café en uitgaansmogelijkheden, meer ‘gezelligheid’. Overige reacties: meer aandacht voor het laten afnemen van de parkeerdruk; wandelroutes bij begraafplaats vinden de meeste mensen ongewenst; de verkeerscirculatie veroorzaakt meer verkeersbewegingen, mensen moeten meer ‘omrijden’; Klankbordgroep Ter bevordering van voldoende draagvlakontwikkeling is onder regie van DWO een klankbordgroep samengesteld, bestaande uit +/- 20 representanten uit de wijk. Deze klankbordgroep is inmiddels tweemaal bijeen geweest. [9 & 10]. Tijdens de eerste klankbordgroep zijn de resultaten van de eerste inloopmarkt besproken. Tijdens de tweede bijeenkomst zijn door enkele leden van de projectgroep de plannen en ideeën van de woontypologie gepresenteerd en heeft de klankbordgroep de resultaten van de individuele gesprekken met de bewoners, de vrouwenbrunch en het busproject voor jongeren besproken. De klankbordgroep heeft bij de uitwerking van het uitvoeringsprogramma van Nieuw-Krispijn een toetsende rol. Daarnaast wordt de klankbordgroep gevraagd hun bijdrage te leveren aan draagvlakontwikkeling bij de bewoners van Nieuw Krispijn.


6. Het nieuwe Nieuw Krispijn

6.1. De nieuwe wijk Een karakteristiek van de wijk De ligging van Nieuw Krispijn, dichtbij de dynamiek van station en binnenstad maar tegelijkertijd rustig als woonwijk in de luwte van het spoor, geeft de wijk een grote aantrekkingskracht voor huidige en toekomstige bewoners. Het is een gemengde wijk voor jong en oud, voor bewoners van diverse afkomst en diverse inkomensgroepen, zonder dat bepaalde groepen daarin domineren. Opgaven: o Investeren in (openbare) ruimte: voor sport, spel en ontmoeting en voor flexibiliteit en lange levensduur van de wijk; o Buurten met herkenbaar eigen karakter en gevarieerd woningaanbod behouden en versterken. o Creëren van woonmilieus die aantrekkelijk zijn voor de middengroepen; o Verminderen van het (te) grote aanbod aan woningen en woonmilieus die met name huishoudens aantrekken met weinig perspectief; o Het versterken van het aanbod aan woningen en woonmilieus die nu slechts in andere wijken aanwezig zijn voor huishoudens die in de wijk woon carrière willen maken maar dat nu niet kunnen.


De grote ruimtelijke kwaliteitsdragers van Nieuw Krispijn zijn het Weizigtpark en de Essenhof, onderling verbonden door de Nassauweg. Dit laat zich lezen in een icoon voor de wijk. Alle buurten takken aan op (één van) deze drie groene elementen. Alle na-oorlogse buurten – waar in het kader van de herstructurering de grootste fysieke ingrepen gaan plaatsvinden – haken aan op de Nassauweg. Het versterken van deze drie kwaliteitsdragers is voor een deel onderzocht in vijf modellen voor de zone Thureborgh-Nassauweg. Deze staan op de volgende pagina afgebeeld. 1. Weizigtpark recreatie, ontmoeting

2. Nassauweg ontmoeting, verbinding

3. Essenhof rust, wandelroute

 Visie uit de Nota Parken (2005): ‘Een stadspark met stedelijke uitstraling voor kleinschalige evenementen.’

 Gebruikswaarde verbeteren  Asymmetrie (west autostraat, oost langzaam verkeersroute)  Economisch vraagstuk Nassauplein en ontwikkelingen woonzorgservicezone  Entree vanaf de Laan der VN verbeteren  Kan het zicht op de Grote Kerktoren verbeterd worden?  Meer levendigheid, met name in het noordelijk deel  Meer aanleiding voor ontmoeting  Versterken singelkarakter door toevoegen wateroppervlak onderzoeken  Oversteekbaarheid singel

 Meer bij wijk betrekken, onderdeel van nieuwe langzaam verkeersroute aan oostzijde Nassauweg?  Parkeren uit zichtlijn Nassauweg, parkeeroplossingen elders

 Gebruikswaarde verhogen  Sociale veiligheid verbeteren  Aanpakken van stationsomgeving aan zuidkant, inspelen op stedelijke ontwikkelingen (Maasterras, voorkant station)

Vanuit het Stedelijk Waterplan Dordrecht (2002) ligt de opgave om 2% van het oppervlak in Krispijn (Oud en Nieuw) om te zetten in oppervlaktewater. Daarnaast moet een verbinding worden gemaakt naar het hogere deel van de Dordwijkzone. Met name het middendeel van de twee wijken (rondom Krispijnseweg) ‘staat droog’. Het is vanwege de krappe structuur lastig om hier water toe te voegen. Verdere studie is nodig. Verkeersstructuur Van groot belang is ook de verkeersstructuur om en in de wijk. Op de navolgende kaart is de voorgestelde verkeerstructuur weergegeven. De keuzes die in deze voorgestelde verkeersstructuur zijn gemaakt, hangen samen met de gewenste autoluwe woonwijk waar diverse buurtjes in te herkennen zijn en waarbij de opgave gestalte kan krijgen. Dit vereist een logische hiërarchie in de verkeersstructuur, rekening houdend met de ontwikkelingen rond Nieuw Krispijn. Duurzame wijkontwikkeling & externe veiligheid De uitgangspunten voor de thema’s duurzame wijkontwikkeling en externe veiligheid worden nog vastgesteld en dienen in het uitvoeringsprogramma te worden meegenomen.


Denkmodel verkeer

6.2 De as Thureborgh-Nassauweg De Nassauweg heeft een bijzondere positie in Nieuw Krispijn als centraal gelegen singel waaraan alle naoorlogse buurten en de twee parken het Weizigtpark en Essenhof – zijn gelegen. Veel geplande ontwikkelingen in Nieuw Krispijn vinden plaats langs de Nassauweg, zoals de woonzorgservicezone en de nieuwbouw van Thureborgh. Op basis van vijf wensbeelden is een stedenbouwkundige verkenning verricht naar de zogenaamde as Thureborgh-Nassauweg. De uitgewerkte visies waren: -

Groen en water Nieuw hart Sport en spel Stadsallee Zorgboulevard

Zie de afbeeldingen hiernaast.

De zone Thureborgh-Nassauweg is door middel van vijf modellen (‘recepten‘) stedenbouwkundig verkend.



De visies vertegenwoordigen alle vijf één overheersend wensbeeld en kennen dan ook verschillende functionele en ruimtelijke invullingen. Een aantal ontdekkingen zijn gebruikt in de verdere uitwerking van de visie voor Nieuw Krispijn:

22

78.8

1. Asymmetrie van de Nassauweg Het huidige profiel van de Nassauweg is vrijwel symmetrisch: vanaf het water gezien is wat aan de westzijde ligt hetzelfde als aan de oostzijde. Er zijn echter verschillende aanleidingen om een asymmetrisch profiel te ontwerpen, waarbij de westzijde de meer dynamische, stedelijke kant wordt waar doorgaand autoverkeer langs kan en de oostzijde de groene, rustigere zijde waar langzaam verkeer en verblijven centraal staat. Een dergelijke ingreep zal: - de gebruikswaarde van de Nassauweg verbeteren; - verduidelijken dat aan de oostzijde van de Nassauweg andere buurten liggen dan aan de westzijde; - twee parken (Weizigtpark en Essenhof) via langzaam verkeersroute aan elkaar hechten; - zorgen voor een goede bereikbaarheid van de voorzieningen Nassauplein aan de westzijde; - de geplande woonzorgfuncties aan de oostzijde van de Nassauweg plaatsen in een rustige, groene setting.

22

78.8

22

78.8

Woontypologie Nieuw Krispijn, maart 2007 36 22

2. Tweede voorkant station Een belangrijke kwaliteit van de wijk Nieuw Krispijn is de ligging nabij het centraal station (en daarachter de binnenstad) van Dordrecht. Dit station ligt nu echter verborgen achter ongure bosjes en is ’s avonds maar beperkt toegankelijk. Het is daarom belangrijk te investeren in A. de toegankelijkheid en B. de zichtbaarheid van het station. A. Momenteel is het station vanaf de Krispijnse zijde alleen toegankelijk via een tunnel. De loopbrug die de perrons ontsluit vanaf de centrumzijde loopt tot spoor 5. Deze brug, die voor reizigers en ander langzaam verkeer sociaal veel veiliger en prettiger is, zou kunnen worden doorgetrokken naar de Krispijnse zijde die dan een nieuwe stationsingang krijgt en een verbinding tussen Krispijn en centrum die ook ’s avonds toegankelijk is. B. Het station ligt nu onzichtbaar achter dichte en lage begroeiing aan de rand van het Weizigtpark. Door het opschonen van dit groen en het aanpakken van de openbare ruimte tussen spoor en park krijgt het station een gezicht naar Krispijn. Betere verlichting van de route naar het station door het Weizigtpark kan hieraan bijdragen. Daarnaast is het zinvol een studie te verrichten naar verbetering van de autobereikbaarheid in samenhang met de nieuwbouw van Thureborgh. Bovenstaande ingrepen spelen in op de ontwikkelingen in het Maasterras. 3. Investeren in (openbare) ruimte voor de buurten Nieuw Krispijn kent een compacte stedenbouwkundige structuur waarin naast de Nassauweg en de twee parken weinig openbare ruimte aanwezig is. Groeiend autobezit, een behoefte aan meer speelvoorzieningen en groen vragen om meer en meervoudig te gebruiken ruimte. Om te kunnen verdichten is investeren in meer openbare ruimte noodzakelijk. Met daarbij als aanvullende kwaliteitsslag dat de openbare ruimte zo min mogelijk door auto’s wordt gedomineerd, bijvoorbeeld door specifieke parkeeroplossingen.


6.3. De transformatie

522

21%

667

27%

470

219

10%

1356

50%

149

249

736

28%

273

10%

1605

61%

percentage

eigenaar-bewoners

273

-495

aantal

9%

40%

nieuwbouw

273

1082

1-1 2020

sloop

11%

208

2015-2020

verkoop

281

-237

2614

exclusief sloop/nieuwbouw in CBS-buurt 302

particuliere verhuur

-470

percentage

64%

aantal

1581

nieuwbouw

68%

1-1-2020

sloop

1714

2711

2015-2020

verkoop

corporatiewoningen

percentage

2521

aantal

100%

nieuwbouw

2517

1-1-2015

sloop

totaal

verkoop

percentage

2005-2015

woningen

1-1-2004

percentage

1-1-2000

aantal

Nw Krispijn

inclusief sloop/nieuwbouw in CBS-buurt 302

Bij de transformatie van Nieuw Krispijn verschuift de verdeling huur-koop langzaam naar een groter aandeel koop. Van de sociale huurwoningvoorraad wordt in de periode tot 2020 ca. de helft getransformeerd en eenderde verkocht (indien de streefpercentages worden gehaald).

2594 -390

97

196

819

31%

273

10%

1502

57%

Dat betekent in de komende 15 jaar een geleidelijke toename van middeninkomens en een afname van lagere inkomensgroepen. Daarbij blijft de wijk gemêleerd naar leeftijden, inkomensgroepen, occupatie, werk, opleiding, afkomst en huishoudengrootte. In het westelijk deel zal deze vermenging zich sterker voordoen (in verhouding lage en middeninkomens) dan in het oostelijk deel, waar op termijn de grootste vernieuwingsoperatie heeft plaatsgevonden. Gezien de mogelijk gewijzigde inzichten over enkele jaren kan deze situatie echter ook nog drastisch veranderen. Onduidelijk is in dit stadium de mogelijke invloed van de transformatie van andere wijken in Dordrecht en de ontwikkeling van Dordrecht als geheel in de regionale woningmarkt. Met deze onzekere vooruitzichten zal het nieuwe Nieuw Krispijn in moeten zetten op wat ze in essentie al is: een rustige, gemêleerde en tolerante woonbuurt in de luwte van het spoor en dicht bij de binnenstad. De transformatie vraagt om meer dan alleen fysiek-ruimtelijke ingrepen en verandering van eigendomssituatie; juist vanwege de geleidelijkheid en de mogelijkheden die geboden worden en de handhaving van gedeeltelijk eigendom van corporaties. Daarbij komt dat ‘vrije’ verkoop niet altijd blijkt te leiden tot de gewenste verhoging van verantwoordelijkheid en investeringsbereidheid van bewoners en de daarmee veronderstelde verbetering van het leefklimaat. De in de nota’s “Deelname, samenhang en verantwoordelijkheid – Visie op sociaal beleid in Dordrecht” van januari 2003 [22] en het “Uitvoeringsprogramma Integratie en Interculturalisatie” van 2004 [23] zullen in heel Nieuw Kispijn voor de komende jaren in het uitvoeringsprogramma nader moeten worden geconcretiseerd. Woontypologie Nieuw Krispijn, maart 2007 38

6.4. Sociaal investeren Algemeen Binnen de Dordtse constellatie van de wijken kan Nieuw-Krispijn als een gemiddelde naoorlogse wijk worden getypeerd waar beduidend meer negatieve dan positieve afwijkingen van het gemiddelde voor heel Dordrecht vallen te constateren. Dit kan geconcludeerd worden uit beschikbare cijfers uit de vijfde monitor Leefbaarheid &Veiligheid die in het voorjaar van 2005 heeft plaatsgevonden onder de Dordtse bevolking. Net als bij de laatste L&V-monitor gehouden in 2003 konden de Dordtse bewoners hun oordeel vellen over acht thema’s die het gemeente bestuur van belang vindt in verband met de stad. Met name op de onderdelen: oordeel over eigen buurt; de woonomgeving; leefbaarheid in de buurt; sociale samenhang in de buurt en veiligheid in de buurt scoort Nieuw-Krispijn lager dan het Dordtse gemiddelde. Uitgangspunten In het najaarsdocument [1] wordt uitgegaan van het Dordtse sociaal beleid zoals dat is verwoord in de nota ”Deelname, samenhang en verantwoordelijkheid”. Deze nota is recentelijk geëvalueerd waarbij het accent is komen te liggen op het bevorderen van “actief burgerschap” met als leidend thema “meedoen”, zoals verwoord in het recentelijk coalitieakkoord. Samenhang tussen buurten Centrale vraag is hoe de geringe samenhang en participatiegraad van bewoners in Nieuw Krispijn, die zich kenmerkt door pluriformiteit en snelle veranderingen ten gunste van de wijk en stad, beïnvloed kan worden. Naast de fysieke ingrepen die op stapel staan dient er ook geïnvesteerd te worden in deelname, samenhang en verantwoordelijkheid. Met andere woorden: op welke wijze kunnen we gezamenlijk werken aan actief burgerschap en een goede vertaling vinden voor het integratievraagstuk binnen Nieuw Krispijn? Op deze wijze wordt ook invulling gegeven aan één van de belangrijke doelen van de herstructurering in Nieuwe Krispijn n.m.: “er zal ook geïnvesteerd moeten worden in de zittende bevolking”. Dat betekent dat in het sociale uitvoeringsprogramma rekening moet houden met de kwetsbaren in de wijk. Een inventarisatie is nodig om te bepalen waar de kwetsbaren zich bevinden in Nieuw Krispijn en wat de deficiënties en kansen zijn: zoals de risico jongeren, kwetsbare ouderen, marginale groepen zoals dak en thuislozen, langdurig werklozen, mensen met een beperking en migranten die nog niet zijn ingeburgerd. Voorkomen van uitsluiting Participatie in de vorm van actief burgerschap is het centrale doel van de WMO en het Dordts maatschappelijk ondersteuningsbeleid. De acties die de gemeente onderneemt om deze doelstelling te realiseren zijn gericht op activering en voorkomen van sociale uitsluiting.


Activering heeft betrekking op: 1. het aanleren van sociale en vaardigheden op het terrein van algemene dagelijkse levensverrichtingen; 2. stimuleren tot vrijwilligerswerk, mantelzorg en zinvolle vrijetijdsbesteding; 3. het bevorderen van sociale contacten en informele sociale netwerken. Voorkoming van sociale uitsluiting kent vier dimensies: 1. voorkomen van uitsluiting op de arbeidsmarkt. 2. voorkomen van sociaal isolement in de zin dat mensen buitengesloten worden van informele relatienetwerken. 3. voorkomen van ruimtelijke uitsluiting: de ruimtelijke concentratie van kwetsbare bevolkingscategorieën in problematische stadswijken. 4. voorkomen van institutionele uitsluiting: geen of in onvoldoende mate gebruik maken van publieke voorzieningen. In de evaluatie van de Visie Sociaal Beleid (maart 2006) worden een aantal thema’s genoemd die speerpunten van het beleid zijn. Eén van die thema’s betreft de sociale wijkaanpak Dordt West, waaronder ook Nieuw-Krispijn ressorteert. De sociale ambitie die hierin is afgesproken heeft betrekking op de leefbaarheid en veiligheid, de kwaliteit van de openbare ruimte, de sociale samenhang en betrokkenheid van bewoners, de (jeugd)werkloosheidsproblematiek en het voorzieningenniveau. De gezondheidsachterstand in de wijken van Dordt West is hieraan toegevoegd. Sociale infrastructuur Onder de sociale basisinfrastructuur wordt verstaan het geheel van organisaties, diensten en voorzieningen die het mogelijk maken dat mensen in redelijkheid sociale verbanden (buurten, groepen, netwerken, gezinnen) samen kunnen leven en kunnen participeren in de samenleving. Deze voorzieningen zijn recentelijk voor het eerst in Dordrecht geïnventariseerd (juli 2005). De inventarisatie is ingedeeld in een achttal thema’s die diverse sociale (fysieke en niet fysieke) voorzieningen omvatten. In de prestatieafspraken Dordt West wordt met betrekking tot het verbeteren van de sociale fysieke voorzieningen ook gedacht aan ruimtelijke (fysieke) voorzieningen voor jeugd en jongeren (specifieke ruimten), ouderen (levensloop bestendig wonen en verblijven), kinderopvang en onderwijsvoorzieningen, al dan niet gecombineerd met VVE, peuterwerk en buitenschoolse opvang. In eerste instantie worden in de afspraken daarbij genoemd: • wijkgerichte scholen met aanverwante voorzieningen; • spreiding van zorg en huisvesting bijzondere groepen; • wijkgerichte dienstencentra. In het kader van de prestatie afspraken Dordt West dient er een duidelijke relatie te worden gelegd met o.a. het IHP (Integraal Huisvestingsplan) voor Scholen en het nieuwe beleid dat wordt ontwikkeld voor


welzijnsaccommodaties. Van belang is hierbij dat er ook een beroep zal worden gedaan op de verantwoordelijkheid van andere welzijn en maatschappelijke organisaties in de stad. Jeugd Nieuw-Krispijn beschikt naast het wijkcentrum en een recent ingerichte speelstraat in de omgeving van de Otto / Helenastraat en enkele andere kleine speelgelegenheden tussen de woningen over een gering voorzieningenniveau voor de jeugd binnen de wijk zelf. Buiten de wijkgrenzen is er een aantal voorzieningen, zoals o.a. de Kinderboerderij, het Weizigtpark en de pas aangelegde speelvoorziening “Seven Oaks”. Het gevolg van de beperkte voorzieningen binnen de wijk brengt vaak overlast met zich mee en territoriumgedrag door de oudere jeugd tussen de 12 en 18 jaar. Op dit terrein zal in het kader van de herstructurering zeker het nodige moeten veranderen. Onderdeel is het inbrengen van meer ruimte, met name in het oostelijk deel van de wijk. In het uitvoeringsprogramma moet dit nader worden ingevuld; niet alleen ruimtelijk fysiek, maar ook wat betreft het gebruik en het bijbehorende beheer. Woonservicezone De ontwikkeling van een woonservicezone, zoals afgesproken in het convenant tussen gemeente en woningcorporaties, zal uitkomst moeten bieden aan het verbeteren van de dienstverlening aan ouderen en minder validen in Nieuw-Krispijn. Momenteel wordt door Progrez, Het Spectrum, Internos en DWO gewerkt aan het inventariseren van de behoeften aan activiteiten, diensten en zorg en het opstellen van een plan voor de invulling van de woonservicezone op en rond de locatie politiebureau. Dit gebeurt in overleg met de gemeente. De woonservicezone zal de mogelijkheid geven om op overzichtelijke wijze diverse vormen van zorgen dienstverlening aan te bieden. De wijkbewoners treffen hier de verschillende zaken aan waar zij gebruik van kunnen maken: men haalt op wat men van zijn gading vindt (haalfuncties). De bewoner hoeft niet persé oud of zorgbehoeftig te zijn en kan diensten uitkiezen (hoeft geen totaalpakket aan diensten af te nemen). Naast haalfuncties zullen er ook brengfuncties een plek gaan vinden: aangezien Thureborgh in de buurt is en de thuiszorginstelling Internos in samenwerking met Thureborgh gaat opereren, kunnen uiteenlopende (paramedische) diensten en zorggerelateerde producten aan huis geleverd (“thuisbrengen”) worden in het gebied rond Thureborgh/het politiebureau. De gemeente Dordrecht heeft in een recente notitie over het ouderenbeleid aangegeven dat de ouderen eigenlijk dezelfde behoeften hebben als zij die niet dat predikaat hebben (met uitzondering van een zekere gebrekkigheid als direct gevolg van het ouder worden). De wijk dient te voorzien in bepaalde basisbehoeften: winkels voor de dagelijkse boodschappen (supermarkt); drogist; brievenbus, huisarts en apotheek;



bibliotheek en wijkcentrum; wellicht een bankfiliaal, althans geldopnamemogelijkheid. De integratie / combinatie van deze basisbehoeften in de woonservicezone wordt onderzocht. Naast dit algemeen geldende aanbod gebaseerd op de basisbehoeften, is er dus behoefte aan een wisselend pakket aan voorzieningen, gedicteerd door de mate van afhankelijkheid van de buurtbewoners en het palet dat verder in de wijk of nabijgelegen wijken geboden wordt. Eenzamen zullen gebaat zijn bij een gevarieerd, centraal aanbod aan activiteiten. Wanneer de cognitieve mogelijkheden beperkter worden zal vervoer belangrijk zijn, evenals hulp bij de administratie en dagopvang in een zorgachtige omgeving. En wanneer de hulpbehoevendheid echt de overhand heeft zal de kapper, de pedicure en de scootmobiel voorop staan. Dit alles er van uitgaande dat men thuis blijft wonen en de woning aangepast is aan de eisen die de hulpbehoevendheid stelt. Wanneer wat concreter naar een mogelijk aanbod in het toekomstige Thureborgh en een nieuw te bouwen voorziening op de plaats van het politiebureau gekeken wordt dan kan men denken aan: het rijtje bovenstaande zeer concrete voorzieningen; een restaurant/grand café; zorgpost en alarmopvolging; expositieruimte en/of kunstenaarsatelier; een dierenwinkel; kinderopvang; internetcafé; een sociaal” plein (fontein, zitbanken, groenvoorziening etc.); fysiotherapeutpraktijk/fitness; informatieloket voor allerhande functies (oudereninformatie, gemeentelijke informatie en wooninformatie); politiepost. De keuze zal gemaakt worden op basis van de reeds bestaande of te verwachten voorzieningen in de rest van de wijk en in de omliggende wijken, op basis van de exploitatiemogelijkheden en uiteraard wordt de beschikbare ruimte een zeer bepalende factor. Voor het overige kan gemeld worden dat de huidige stand van zaken aangaande voorzieningen in West (dus ook Nieuw Krispijn) wordt meegenomen in de vaststelling van het nieuwe beleid voor Welzijnsaccommodaties. Dit dient voor het eind van het jaar 2006 gereed te zijn. Dit biedt de mogelijkheid om het gewenste voorzieningenniveau voor de wijk bij verdere uitwerking beter te bestuderen.


6.5. Commerciële voorzieningen Zoals te zien is op de kaart Voorzieningen [47] bevinden zich de commerciële voorzieningen (winkels en kleine bedrijvigheid) langs de Krispijnseweg (nabij/tegenover het Weizigtpark en het J.P. Heijeplein); aan de Dubbeldamseweg, de Waldeck Pyrmontweg en het Nassauplein. Het draagvlak voor deze voorzieningen (hun onderlinge concurrentie; spreiding en concentratie; handhaving of transformatie) moeten nader worden bezien. Zoals ook bij de structuurkwesties benoemd dient dit in samenhang te gebeuren met de ontwikkelingen op de locatie politiebureau (hart van de woonservicezone) en de eventuele verplaatsing van de Ducdalf en de Weizigtschool in combinatie met de ontwikkeling van de Nassauweglocatie van Woondrecht. In overweging wordt gegeven dat uit het oogpunt van efficiëntie en haalbaarheid wellicht veel te zeggen is voor concentratie, maar dat spreiding en mogelijke bovenwijkse commerciële trekkers de loop in de wijk kunnen houden/brengen, waardoor informele ontmoeting kan plaatsvinden die de sociale samenhang bevordert.


6.6. De buurten In deze paragraaf beschrijven we de hoofdlijnen van de woontypologie per buurt. We volgen daarbij de indeling zoals gehanteerd in hoofdstuk 5. Alvorens de buurten afzonderlijk te beschrijven, geeft de navolgende afbeelding een overzicht van de buurten binnen Nieuw Krispijn als geheel.

Buurtenmozaïek van Nieuw Krispijn Woontypologie Nieuw Krispijn, maart 2007 45

Prins Bernhardstraat en omgeving (CBS 300) Binnen deze buurt verandert weinig aan de structuur en opbouw. Woondrecht heeft zijn bezit er gerenoveerd en een deel is verkocht of wordt nog verkocht (maximaal 49%, waarvan ca. 1/3 in vrije verkoop en 2/3 in koopgarant). De gedeeltelijke verkoop leidt naar verwachting tot een gemengde buurt met (startende) huishoudens met lagere en middeninkomens. Met het inbrengen van diverse speelplekken is in een deel van de behoefte voorzien maar tevens het gebrek aan ruimte om te spelen en te verblijven pijnlijk duidelijk geworden gezien de overbelasting van de diverse nieuwe speellocaties. Daarbij zijn er botsingen tussen de spelende jeugd met de bewoners die in de buurt van de speelplekken wonen. Uitbreiding van het aantal speelplekken in de wijk alleen is niet voldoende om deze problematiek op te lossen. Intensivering en regulering van het beheer, gericht op het bevorderen van het contact tussen buurtbewoners van diverse pluimage is noodzakelijk. Wand langs Krispijnseweg Het uitgangspunt is een 3 à 4-laagse bebouwing met een ten opzichte van Oud-Krispijn onderscheidende architectuur (vanuit leeftijdsverschil ‘oud-nieuw’ beredeneerd). Tussen de Amalia van Solmsstraat en de Prins Bernardstraat is een afwijkende invulling mogelijk vanuit de al aanwezige diversiteit, dit vanuit de wens om in het plint andere functies op te nemen ter ondersteuning van de stadsas/hoofdfietsroute en om de nadering van het centrum te duiden. De verschillen moeten niet extreem worden uitgewerkt; ook de overeenkomsten ter weerzijde van de Krispijnseweg zullen in stand blijven. De Krispijnseweg is en blijft een stedelijke ontsluitingsweg. Het karakter van stadsstraat wil Woondrecht graag behouden en versterkt zien aan de oostzijde. Gedacht wordt aan een bebouwing die qua architectuur en bouwhoogte aansluit bij zowel de Marnix (Edah plus bovengelegen appartementen) als de tegenoverliggende jaren 30 bebouwing. In de zone tussen de Edah en het Chinese restaurant wil Woondrecht bezien of economische functies toegevoegd kunnen worden die enerzijds het draagvlak voor de bestaande supermarkt versterken en anderzijds niet of nauwelijks concurrerend zijn voor de winkels elders in Oud en Nieuw Krispijn. De nieuwe woongebouwen bevatten een mengeling van grotere en kleinere flats en maisonnettes voor diverse doelgroepen en in diverse prijsklassen, waaronder sociaal. Albertine Agnes De Albertine Agnes locatie is de flat aan het Paulusplein waar de sportwinkel gevestigd is. Het complex loopt in 2012 uit de exploitatie. Als het Paulusplein ook in de toekomst winkelcentrum blijft, zal er sprake blijven van een situatie met appartementen boven winkels. De bouwen woontechnische staat van de huidige appartementen is niet zodanig dat de huidige situatie behouden kan worden, onder andere vanwege woningscheidende houten vloeren. Er zijn dan twee opties te overwegen: verticale samenvoeging gecombineerd met ingrijpende woningverbetering of sloop/nieuwbouw. De eerste optie heeft als voordeel dat er sprake blijft van goedkope winkelruimte en dat de typische jaren 50-architectuur van het gebouw behouden kan blijven. Mogelijk nadeel is de kwaliteit van de woningplattegronden na verbetering. Sloop/nieuwbouw heeft als voordeel dat er een eigentijds en op de locatie afgestemd


(woon)programma gerealiseerd kan worden. Nadeel is dat het vanwege de kosten waarschijnlijk erg moeilijk zal zijn om winkelvoorzieningen op te nemen in het programma. Vooralsnog gaat Woondrecht uit van de eerste optie. In relatie tot de keuzes die rondom de Nassauweg gemaakt worden en het aan de Krispijnseweg te realiseren programma is sloop/nieuwbouw echter niet uit te sluiten. Als de eerste optie realiteit wordt bestaat het programma uit 10 ruime maisonnettes, prijsklasse circa € 200.000, Te Woon. Nassauweg west ten noorden en ten zuiden van de Prinses Julianaweg De nieuwe woonbebouwing vormt de qua karakter gesloten wand van de Nassauweg en begeleidt de meer dynamische verkeersfunctie. De bebouwingshoogte zou vijf à zes lagen kunnen zijn; een grotere dichtheid in de directe omgeving van kwaliteitsdragers is goed te verdedigen, waarbij overigens de ontsluiting en parkeercapaciteit bepalende factoren zijn. De ontwerpopgave strekt zich uit tot en met de achtergelegen straat. Richting centrum is een afwijkende functie in de plint gewenst. Het huidige winkelcentrum wordt qua levensvatbaarheid door de gemeente onderzocht. Transformatie bemoeilijkt de overleving (zie ook Nassauweg oost). Qua architectuur ligt een statige allure voor de hand in samenhang met de voorname uitstraling van het singelmilieu. Aan de westzijde van de Nassauweg denkt Woondrecht aan sloop/nieuwbouw met stevige wanden (vijf tot zes lagen in plaats van de huidige drie). Het programma bestaat daarbij uit flats en/of, in verband met de tuinen en de andere doelgroep, uit flats bovenop maisonnettes. Het gaat zowel om huur als om koopwoningen, prijsklasse € 200.000 tot € 250.000, Te Woon. Waldeck Pyrmontweg en omgeving (CBS 301) In deze buurt zijn in het nieuwe Nieuw Krispijn twee buurten te onderscheiden: ten noorden en ten zuiden van de Waldeck Pyrmontweg. De as Waldeck Pyrmontweg met een structurele boombeplanting moet minstens behouden blijven en bij voorkeur versterkt worden. Het levendige karakter wordt door kleine winkelvoorzieningen in stand gehouden. Een oplossing is om de Waldeck Pyrmontweg autoluw te maken door slechts de Willem de Zwijgerlaan als verdeelroute te laten gelden voor de zuidelijke wooncluster. De Willem de Zwijgerlaan wordt dan vooral een langzaamverkeerroute met meer groen en meer ruimte voor eventueel water. Tussen Prinses Julianaweg en Waldeck Pyrmontweg. Wand langs Prinses Julianaweg. Langs de Prinses Julianaweg is investeren in allure gewenst. Een zekere statigheid kan worden bereikt door verticalisme in de architectuur van 3-laagse woningen. De openingen naar achtergelegen wo-


ningen moeten beperkt worden gehouden ten behoeve van een sterke wandwerking. De ruimte moet worden behouden en mogelijk extra gecreëerd voor boombeplanting. Upgraden naar de kwaliteit van de Brouwersdijk (=streefbeeld). Het voorkeursmodel met bomen en meer fietsruimte vraagt om een grotere breedtemaat. Dit betekent dat de rooilijn kritisch wordt bezien om verbreding nu of op langere termijn mogelijk te maken. Binnengebied In het binnengebied kan een nieuwe buurtidentiteit toegevoegd worden met onderscheidende kwaliteiten; aantrekkingskracht voor hogere inkomens vergroten. Groen en/of water daarvoor inzetten. Een viertal blokken gelegen nabij de Nassauweg worden qua typologie betrokken bij de planontwikkeling van de Nassauweg. Bij de Julianaschool zijn de uitbreidingsplannen en het halen en brengen aandachtspunten, maar lijken geen structurele kwesties op te roepen. De bestaande rooilijn langs de Krispijnseweg veroorzaakt een krappe verkeerssituatie. Bij een nieuwe invulling kan dit met een kleine verschuiving hersteld worden. Woondrecht beoogt in dit gebied (de Prinsessenstraten en langs de Julianaweg) sloop/nieuwbouw. Daarbij is de voorkeur om in het herbouwprogramma aan te sluiten bij het laagbouwmilieu ten noorden van de Julianaweg. Er zijn daarbij, afhankelijk van de investeringen die gedaan kunnen worden in de buitenruimte, twee ontwikkelingsrichtingen mogelijk, al dan niet met toevoeging van water. In de ontwikkelingsrichting waarbij water wordt toegevoegd als identiteitsdrager van het gebied is een heldere waterscheiding te realiseren bij de Waldeck Pyrmontweg. Het programma bestaat bij deze ontwikkelingsrichting uit eengezinswoningen, prijsklasse € 250.000 tot € 300.000 in het binnengebied en € 200.000 tot € 250.000 langs de Julianaweg, 100% koop. In de ontwikkelingsrichting waarbij geen water wordt toegevoegd is geen goede afscheiding te realiseren van de flats ten zuiden van de Waldeck Pyrmontweg. Het programma kan daarom bij deze ontwikkelingsrichting wel uit eengezinswoningen bestaan, maar dan in lagere prijsklassen. Bij de woningen in het binnengebied moet dan gedacht worden aan € 150.000 tot € 200.000 en langs de Julianaweg aan circa € 200.000. Het is in deze ontwikkelingsrichting ook mogelijk om woningen in het programma op te nemen in de sociale sector, Te Woon ligt dan voor de hand als marktconcept. Tussen Waldeck Pyrmontweg en Willem de Zwijgerlaan. Progrez is in dit gebied bezig met de verkoop van woningen tot maximaal de helft min één om het beheer van de VvE in handen te houden (totaal 192 woningen). Uit gesprekken met bewoners blijkt dat de leefbaarheid te wensen overlaat. De corporatie pleegt inspanningen om tot een verbetering van het woonmilieu te komen door middel van afspraken en maatregelen in de sfeer van bewonersgedrag. Voor ontsluiting zie boven. Een tweetal blokken nabij de Nassauweg zijn buiten de verkoop gehouden en worden qua typologie betrokken bij de nieuwe ontwikkeling van de Nassauweg.


Nassauweg ten zuiden van de Prinses Julianaweg. Deze locaties zijn hierboven al aangestipt. De achtergelegen buurten hebben een onderscheiden karakteristiek, hetgeen in de bebouwing langs de Nassauweg ‘verteld’ mag worden. Anderzijds is de belangrijkste bijdrage van de bouwblokken om een samenhangende wand te ontwikkelen Dit betekent een subtiel doseren van overeenkomst en verschil. Krispijnseweg oostzijde Aan de zuidkant van de Krispijnseweg is het mogelijk om, als entree van de wijk, een accent aan te brengen, als het ware de poort van Krispijn, in de vorm van twee wat hogere appartementengebouwen, prijsklasse € 150.000 tot € 200.000. Omdat deze locatie buiten de zorgcirkels van Nieuw Krispijn en Crabbehof ligt, valt dit buiten het bereik van de specifieke doelgroep senioren. Anna Paulownastraat e.o. (CBS 302) In deze buurt is het hart van de woonservicezone gepland. Aan de Nassauweg zal in aansluiting op Thureborgh een strook voorzieningen met woningen worden gerealiseerd. Daarachter kan een buurt ontstaan met meer ruimte. De doelgroep is ouderen en (startende) gezinnen met middeninkomens. Langs de Nassauweg Vanaf de Mauritsweg tot aan de Mariastraat richt de planontwikkeling zich op (verschillende mate van) zorg voor ouderen, aansluitend op dergelijke voorzieningen van Thureborgh grenzend aan het Weizigtpark. Tegengesteld aan de dynamische westzijde wordt de oostelijke kant van de Nassauweg gezien als de recreatieve as met wandelaars, fietsers en groen en een versterkte relatie met het water. Dit verlegt de ontsluitings- en parkeerproblematiek naar de zijkanten en ‘achterkant’. De bouwhoogte kan ook hier op 5 à 6 lagen worden bepaald. Wel bestaat de mogelijkheid om de nieuwe wand transparanter op te vatten. De bebouwing kan als loskorreliger worden opgevat, waarbij de onderlinge afstand overigens beperkt moeten blijven om de samenhang niet te verliezen. De transparantie kan worden ingezet om de achtergelegen buurt te laten meeprofiteren van de invloedssfeer van de Nassauweg. Ter hoogte van het voormalige politiebureau/schoollocatie kan een interessante centrumontwikkeling worden overwogen, indien de levensvatbaarheid van het huidige winkelcentrum onvoldoende is en/of de transformatie aldaar te gecompliceerd zou zijn. Vanuit de zorg vindt ook een ontwikkeling van voorzieningen plaats en indien die een publiek karakter zou kunnen krijgen, gecombineerd met te verhuizen voorzieningen uit het huidige Thureborgh, doen zich nieuwe kansen voor. Het meer integreren van de ouderenzorg binnen een publieke context mag als waardevolle optie gezien worden. Vanuit Progrez wordt thans gedacht aan de sloop van het politiebureaucomplex en terugbouw van ca. 62 appartementen op een plint van bedrijfsruimten/voorzieningen langs de Nassauweg en 12 eengezinswoningen langs de J.W. Frisostraat. Woontypologie Nieuw Krispijn, maart 2007 49

De schoollocatie zou vanuit het oogpunt van het huidig ruimtegebrek verplaatst kunnen worden, al of niet gecombineerd met het wijkcentrum. Het is een optie om de ingangspartij van het politiebureau te behouden en het een onderdeel te laten vormen van de nieuwe bebouwing. De locatie Nassauweg van Woondrecht is thans in ontwikkeling en behoort tot de studielocaties die in de volgende paragraaf worden genoemd. De bedoeling is hier een hogere dichtheid te maken (van 75 naar 125 woningen ) in een open verkaveling. Witte dorp Bij een mogelijke vervangingsoperatie op lange termijn wordt ingezet op het toevoegen van meer ruimte als belangrijk kwaliteitsverhogend aspect. De structurele opzet van de wijk blijft in noordzuidrichting intact. Het toevoegen van ruimte kan plaatsvinden in oost-westrichting. Daarin wordt als ingreep voorgesteld om een centraal gelegen, langwerpig Anna Paulownaplein toe te voegen (zie paragraaf studielocaties). Karakteristiek voor de nieuwe buurt is een laagbouwinvulling (waarbij een witte kleurstelling de voorkeur verdient). De architectuur zou qua uitstraling een zekere voornaamheid in zich moeten hebben in aansluiting op de aangrenzende buurt, zodat een verbeterde kwalitatieve samenhang ontstaat. Woondrecht zal de haalbaarheid van deze structurele opzet onderzoeken. Bepleit wordt inpandige en/of binnen het bouwblok op te lossen parkeervoorzieningen na te streven, zodat de kwaliteit van het publieke domein minder bepaald wordt door auto’s ten gunste van meer speelruimte. De rand langs de Mariastraat kan benut worden als een licht verhoogde beëindiging met een wand in plaats van de huidige koppen van de bouwblokken. De verkeersintensiteit is daarbij een aandachtspunt. De verwachting is dat na de in gebruik name van de tunnel in de Laan der VN er minder verkeer doorkomt. Partijen lijken het inmiddels eens om te kiezen voor een woonmilieu ten oosten van de Nassauweg dat qua architectuur en sfeer aansluit bij het Emmaplein en omgeving. Woondrecht vertaalt dit naar een dichte, wat meer stedelijke verkaveling. De prijsklasse van de woningen is € 200.000 tot € 250.000, zowel huur als koop. Charlotte de Bourbonstraat e.o. Op dit moment vindt onderzoek plaats naar de technische staat van de woningen. Aan de J.W. Frisostraat vindt verzakking van de fundering plaats die mogelijk sloop/nieuwbouw versneld aan de orde doet zijn. In de oostelijke straten lijkt vooralsnog sloop voor 2015 niet aan de orde. Emmastraat en omgeving (CBS 303) Deze buurt behoudt zijn karakter met grote en kleine woningen in de koopsector. Ze blijft daarmee aantrekkelijk voor (startende) gezinnen met (lage) middeninkomens Woontypologie Nieuw Krispijn, maart 2007 50

Bloemenbuurt (CBS 304) De bloemenbuurt behoudt zijn huidige karakter. Aan de zuidkant worden de woningen van Woondrecht voor maximaal 49% verkocht. Aanbieding in Te Woon-vorm. Hiermee worden naar verwachting (startende) gezinnen aangetrokken met lagere en middeninkomens. Vooroorlogse eengezinswoningen Langs het spoor naar Breda en Roosendaal staat een rijtje van 20 vooroorlogse eengezinswoningen. De woningen zijn aan het eind van hun technische levensduur en niet meer te renoveren. Vanwege veiligheidsrisico’s is het de vraag of op de locatie hergebouwd kan worden. Hierover moet de gemeente een uitspraak doen. Als er gebouwd kan worden, zal het (moeten) gaan om woningen die langs de kant van het spoor een min of meer dichte gevel hebben en die voor wat betreft de locatie binnen de woning van vertrekken waar bewoners langdurig verkeren hun oriëntatie aan de Violenstraat hebben. Daarnaast stelt de sociale omgeving van de Bloemenbuurt zo zijn eisen aan wat er wel en niet teruggebouwd kan worden in de Violenstraat. De doelgroep van de nieuwe woningen dient qua leefstijl naadloos aan te sluiten bij de doelgroep die er al woont. Dit determineert in hoge mate woningtype (eengezins) en prijsklasse (minder dan € 150.000). Omdat in de rest van de Bloemenbuurt Te Woon geïntroduceerd zal worden als marktconcept, ligt het voor de hand dit bij de nieuwbouw ook te doen. Weizigtpark (CBS 305) Dit park is van een cruciale betekenis als kwaliteitsdrager voor het wonen in Oud- en Nieuw Krispijn. In vele toonaarden en op zeer veel momenten is deze opvatting uitgesproken. Vanuit Oud- en Nieuw Krispijn wordt voorgesteld om het park te verbeteren door in te zetten op sociale veiligheid (onder meer nabij de achterzijde van het station) en het vergroten van de gebruikswaarde. Ook de oversteekbaarheid van omringende wegen kan ten behoeve van de toegankelijkheid verbeterd worden. Meeliften met de verbeteringsplannen rond de stationsomgeving biedt grote kansen. Op de locatie Thureborgh (thans 172 zorgen verpleegplaatsen) wordt op dit moment gewerkt aan plannen voor een nieuw zorgcentrum. In verband hiermee wordt gebouw Eik gesloopt (62 aanleunwoningen). Zorgcentrum en Eik worden vervangen door een nieuw zorgcentrum met 70 plaatsen voor lichte zorg en 30 voor zware zorg; 60 sociale huurappartementen; 20 sociale huurappartementen met zorgmogelijkheid; 16 dure huurappartementen en 20 koopappartementen. De 153 galerijwoningen in de gebouwen Abeel, Berk, Ceder en Den blijven gewoon staan en in exploitatie bij Progrez. Nieuwe weg e.o. (CBS 306) De begraafplaats kan een rol bekleden als onderdeel van een recreatieve wandelroute, waardoor deze potentiële kwaliteitsdrager beter benut wordt.


6.7 Bebouwingsdichtheid en verkavelingsstudies Inleiding Vaak wordt de dichtheid van een gebied uitgedrukt in het aantal woningen per hectare. Hierin worden niet-woonfuncties echter niet meegenomen en ook de woninggrootte blijft buiten beschouwing. De bebouwingsdichtheid van Nieuw Krispijn is onderzocht door de Floor Space Index (FSI) en het percentage openbare ruimte per buurt te berekenen. De Floor Space Index is de verhouding van het brutovloeroppervlak en het grondoppervlak van een plan: FSI = BVO/grondoppervlak Voor de huidige situatie ziet dit er als volgt uit: buurt

Boven: de buurten Beneden: de verhouding openbaar (zwart) en privé in Nieuw Krispijn

FSI nu

OR nu

cbs0300

grondoppervlak 167.485

m2

94.712

BVO nu m2

51.877

opp or nu m2

0,57

31%

cbs0301

96.997

m2

42.964

m2

37.627

m2

0,44

39%

cbs0302

74.828

m2

39.199

m2

19.974

m2

0,52

27%

cbs0303

64.803

m2

43.784

m2

23.181

m2

0,68

36%

cbs0304

41.162

m2

28.400

m2

14.785

m2

0,69

36%

0304 0302

0303

0300

0301

Uitgangspunten voor berekenen FSI: - het bruto vloeroppervlak van alle bebouwing is meegerekend; - zolders van eengezinswoningen zijn als 0,5 meegerekend; - grenzen van de plangebieden zijn getrokken op hart van straten die het gebied omgeven; - de Nassauweg is tot en met het straatgedeelte meegerekend. Singel en talud zijn niet meegerekend, omdat dit een groenstructuur op wijkniveau is; - bergingen en garages zijn meegerekend. Conclusies - De FSI van de verschillende deelgebieden laat zien dat de intensiteit van de bebouwing niet heel hoog is. Dit is verklaarbaar uit de bebouwingstypologie: veelal laagbouw, en de gestapelde bebouwing is overwegend 3-laags. - De FSI van de twee vooroorlogse buurten (cbs0303 en 0304) is relatief hoog. Dit is te verklaren uit de krappe verkavelingsstructuur (o.a. kleine tuinen) in verhouding tot de naoorlogse buurten. - De naoorlogse buurt ten oosten van de Nassauweg (cbs0302) heeft een laag aandeel openbare ruimte.


Verkavelingsstudies Voor de twee grotere herstructureringslocaties zijn verkavelingsstudies gemaakt. De resultaten zijn op de volgende pagina’s weergegeven. In de nadere uitwerking zullen betrokken partijen elkaar moeten vinden in de definitieve uitwerking en planning op basis van hiervoor geformuleerde uitgangspunten. Precieze verkavelingen, bouwhoogtes etc. zullen in samenspraak tussen corporaties en gemeente in een uitvoeringsprogramma gestalte moeten krijgen. Voor beide studies zijn de oude en nieuwe bebouwingsdichtheid naast elkaar gezet. Naast de Floor Space Index (FSI) en het percentage openbare ruimte (OR) is ook de verhouding eengezins-/meergezinswoningen meegenomen.

studiegebied

grondoppervlak

BVO nu

opp or nu

FSI nu

OR nu

egw/mgw nu

BVO nieuw

opp or nieuw

FSI nieuw

OR nieuw

egw/mgw nieuw

1

30.614

m2

13.487

m2

8.133

m2

0,44

27%

0,68/0,32

19.760

m2

12.763

m2

0,65

42%

0,29/0,71

2

29.174

m2

14.184

m2

13.673

m2

0,49

47%

0,05/0,95

13.050

m2

15.873

m2

0,45

54%

1,0/0,0

Conclusies - In studiegebied 1 is als uitgangspunt genomen meer ruimte te maken in de krappe stedenbouwkundige structuur, die ingezet kan worden voor onder andere speelgelegenheid en groen. Dit is terug te vinden in de cijfers: van 27% naar 42%. De FSI neemt ook toe (van 0,44 naar 0,65), dit is te verklaren door het aandeel meergezinswoningen dat in de nieuwe situatie enorm toeneemt. - In studiegebied 2 is juist gebruik gemaakt van de huidige ruime opzet, om wateroppervlak in de buurt toe te voegen dat een bijdrage kan leveren aan de wateropgave voor Krispijn en tegelijkertijd een nieuwe woonkwaliteit kan bieden. De FSI neemt iets af, het aandeel van de openbare ruimte neemt logischerwijs toe, doordat er water wordt toegevoegd.


Verkenning 1 Anna Paulownastraat e.o. De ruimtelijke structuur van Nieuw Krispijn is in grote lijnen op orde. Op deze plek is de krapte van de structuur echter een probleem. In de noord-zuid richting is weinig mogelijk: de huidige bouwblokken hebben weliswaar diepe tuinen, maar de blokken zelf zijn zeer ondiep (7 tot 8 m). Ruimte is in deze studie dan ook gezocht in de oost-west richting. Dit is gecombineerd met het leggen van relaties met het Emmaplein en de westzijde van de wijk. De onderliggende principes in de gebiedsvisie zijn: - Het verbinden van Oost en West - Het toegankelijk maken van de toekomstige groenvoorziening langs de Nassauweg aan de oostzijde van de singel voor de bewoners aan de westzijde van de singel - Indien in de toekomst een ‘fase 2‘ ontwikkeld zal worden met extra groenvoorzieningen, deze ook bereikbaar te maken voor de bewoners aan de westzijde van de singel Bovenstaande principes leiden tot de onderstaande opgave: De opgave is om een langzaam verkeer route te ontwerpen die begint bij het einde van de Prins Bernhardstraat aan de westzijde van de singel en die over het water, de Nassauweg en het bouwveld zal lopen naar de Johan Willem Frisostraat. Deze route heeft als functie het verbinden van oost en west en zal als zodanig ontworpen worden. Het betreft geen zichtlijn en zal daarom niet uit één rechte lijn hoeven te bestaan. Het ontwerp en de ligging van deze route over het te ontwikkelen bouwveld zal een onderdeel vormen van de ontwerpopdracht voor de nog te selecteren architect.


Verkenning 2 Waldeck Pyrmontweg e.o.

Om deze plek een eigen karakteristiek en kwaliteit te geven, is water de buurt ingebracht. De W. Pyrmontweg vormt een belangrijk structuurelement en is, samen met de bomen erlangs, intact gelaten. Via duikers en een ‘wandconstructie’ in de watergang, kan het water stromen. Vrijwel alle woningen komen met achtertuin aan het water te liggen. Dit betekent dubbel ruimtegebruik in de beleving van mensen: zowel oostelijke als westelijke bewoners rekenen het water bij hun tuin. Water heeft in dit concept geen structurele betekenis voor de wijk, maar is kwaliteitsdrager voor het nieuwe buurtje.


7.

Hoe verder?

Het uitvoeringsprogramma Nieuw Krispijn In deze woontypologie is de visie op Nieuw Krispijn tot 2015 neergelegd. De opgaven, de strategische verkenning van de as Thureborgh/Nassauweg en de woontypologie voor de wijk Nieuw Krispijn zijn uitgewerkt. De woontypologie zal richtinggevend zijn bij het uitwerken van het concrete uitvoeringsprogramma, zodat alle initiatieven passen binnen de visie en een bijdrage leveren aan de verbetering van de kwaliteit van leven in Nieuw Krispijn. Deze woontypologie is nadrukkelijk niet bedoeld als eindbeeld. Het is geen blauwdruk, maar een plan op hoofdlijnen. Er worden uitspraken gedaan over thema’s en sferen die in de uitwerking het karakter en de richting bepalen. Deze uitspraken zijn zowel kwalitatief als kwantitatief. De uitgesproken ambities en intenties vormen een leidraad en het toetsingskader voor het uitvoeringsprogramma. Het ontwikkelen van het uitvoeringsprogramma is een integraal en betrokken proces. Om een dergelijk proces tot een succes te maken is een intensieve samenwerking van alle betrokken partijen noodzakelijk. Na definitieve goedkeuring en vaststelling van de woontypologie door de Stuurgroep Dordt West wordt de volgende aanpak voorgesteld: Deelprojecten Voor het versterken van de drie kwaliteitsdragers in Nieuw Krispijn liggen er een aantal opgaven die in nadere studies verder uitgewerkt moeten worden: 1. Weizigtpark recreatie, ontmoeting

2. Nassauweg ontmoeting, verbinding

3. Essenhof rust, wandelroute

 De uitwerking van de Visie uit de Nota Parken (2005):  Het verhogen van de gebruikswaarde  Het verbeteren van de sociale veiligheid  Het aanpakken van de stationsomgeving aan zuidkant. Inspelen op de stedelijke ontwikkelingen (Maasterras, voorkant station)

 De gebruikswaarde verbeteren  Uitwerking van de concrete verkeersstructuur en de verbinding met de Laan der VN  Uitwerkingen van het economische vraagstuk Nassauplein en ontwikkelingen woonzorgservicezone  Het verbeteren van het zicht op de Grote Kerktoren  Het bevorderen van de levendigheid en aanleiding voor ontmoeting  Het onderzoeken van de opgave vanuit de studie het Stedelijk Waterplan Dordrecht (2002

 Het optimaliseren van de betrokkenheid bij de wijk.  Het onderzoeken van verschillende parkeeroplossingen.

Daarnaast zijn voor de ontwikkeling van het uitvoeringsprogramma de volgende aandachtspunten van belang:


-

de concrete uitwerking van de gewenste transformatie; de uitwerking van het inbrengen van meer ruimte voor speelplekken voor de jeugd en het bijbehorende beheer; de uitwerking van het gewenste voorzieningenniveau voor Nieuw Krispijn. de concretisering van de visie op sociaal beleid, integratie en interculturalisatie; de uitgangspunten voor een duurzame wijkontwikkeling en externe veiligheid; de uitgangspunten voor veiligheid, in samenhang met de economische ontwikkelingen en de sociale participatie van het toekomstig Nieuw Krispijn; de ontwikkelingen rondom de Laan der Verenigde Naties, het Leerpark en het gezondheidspark en sportboulevard; de ontwikkelingen in Crabbehof en Wielwijk.

Organisatie Het voorstel is de projectgroep Nieuw Krispijn te handhaven. Een projectgroep waarin de gemeente Dordrecht, Woondrecht, Progrez en het Spectrum vertegenwoordig zijn. De projectgroep is verantwoordelijk voor de ontwikkeling van het uitvoeringsprogramma en voor de voorbereiding van besluitvorming in de Stuurgroep Dordt West. De projectgroep stelt voor ten behoeve van voornoemde opgave een projectleider aan te stellen. De inschatting is dat voor de uitwerking van het uitvoeringsprogramma een jaar benodigd is. Afhankelijk van de in het uitvoeringsprogramma opgenomen acties wordt de organisatiestructuur verder ingevuld. Alle deelprojecten worden afgezet in de tijd, waar de gewenste kwaliteit en het financiële investeringskader aan gekoppeld worden. Met het oog op de belasting van de betrokken organisaties en medewerkers wordt voorgesteld na het opstellen van het uitvoeringsprogramma te bezien op welk schaalniveau (buurten / Nieuw Krispijn / Dordt West / Dordrecht) de projectmatige uitwerking van het uitvoeringsprogramma het meest efficiënt gestalte kan krijgen. Naast de projectgroep functioneert een klankbordgroep. Deze bestaat nu uit een twintigtal enthousiaste bewoners die betrokken willen zijn bij de ontwikkelingen in Nieuw Krispijn. De projectgroep is verantwoordelijk voor het functioneren van de klankbordgroep. De klankbordgroep is dynamisch: afhankelijk van de behoefte en van de onderwerpen die actueel zijn kan de klankbordgroep een andere samenstelling krijgen. De klankbordgroep wordt met name gebruikt om informatie over de wijk actueel te houden, om van gedachten te wisselen over de toekomstige ontwikkelingen en om de inhoud van de plannen te toetsen. De klankbordgroep kan gevraagd en ongevraagd in een vroeg stadium inbreng leveren voor de te ontwikkelen plannen. Het is van groot belang dat deze doelgroep enthousiast blijft. We hebben het immers over niet minder dan twintig potentiële ambassadeurs van de plannen waarmee een belangrijke bijdrage kan worden geleverd aan het noodzakelijke draagvlak.


Communicatie In het projectplan Nieuw Krispijn is aangegeven dat een belangrijke communicatie doelstelling is het werken aan de inbreng van en het draagvlak onder (toekomstige) bewoners en andere belanghebbenden. Tot en met de totstandkoming van de woontypologie is deze doelstelling ingevuld door een-opeen gesprekken, het formeren van een klankbordgroep, informatiebijeenkomsten, een tweetal nieuwsbrieven, bijdragen aan wijkorganen en digitale informatievoorziening via de gemeentelijke website. In het te ontwikkelen uitvoeringsprogramma zal communicatie een zeer nadrukkelijke rol moeten spelen. De uit te zetten strategie en plannen moeten kunnen rekenen op draagvlak en enthousiasme bij alle belanghebbenden en participanten (bewoners - huidige en toekomstige), bewonersorganisaties, VVE’s, corporaties en gemeente, zorgen welzijnsinstellingen, politiek (gemeentelijk, regionaal en landelijk) en media. De aanbeveling is om in het uitvoeringsprogramma een strategisch communicatieplan op te nemen. Hierin zijn de volgende doelstellingen voor de communicatie van belang: eenduidige en heldere communicatie met professionals (zowel intern – binnen de projectgroep – als extern), bewoners en andere belanghebbenden realiseren, waardoor betrokkenheid ontstaat en de herstructurering gedragen wordt door alle partijen; het bevorderen van eenheid en samenwerking tussen alle betrokken partijen. Dit houdt onder meer in: nauwe samenwerking in de afstemming over de totale communicatie in en over Nieuw Krispijn . Het bestaande communicatieoverleg Dordt West kan hierbij een belangrijke rol spelen; belangstelling creëren voor het wonen in Nieuw Krispijn bij bestaande en toekomstige bewoners; nadruk op breed draagvlak en intensieve participatie onder de bewonersgroepen. Imago Nieuw Krispijn Het huidige Nieuw Krispijn heeft, zeker afgezet tegen een aantal andere wijken van Dordt West, een gematigd positief imago. De wijk staat redelijk goed bekend. Op voorhand lijkt het niet noodzakelijk om een intensief imagotraject voor de wijk op te zetten. Wel verdient het aanbeveling de wijk als referentiepunt mee te nemen bij andere imagotrajecten binnen Dordt West. De klankbordgroep Communicatie op de klankbordgroep moet erop gezicht zijn de mensen enthousiast te houden en hen te doordringen van het belang van hun bijdrage. De praktijk leert dat kennismakingsbezoekjes aan soortgelijke overlegvormen in andere (herstructurerings)gemeenten zeer motiverend werken. Kanttekening is dat de huidige klankbordgroep nog niet representatief is voor de bevolkingssamenstelling van Nieuw Krispijn. Dit verdient nadere aandacht.


De bewoners Uit de demografische gegevens zoals die zijn beschreven in deze woontypologie komen een aantal aspecten naar voren die van belang kunnen zijn voor de te volgen communicatiestrategie. Het versterken van sociale samenhang onder de bewoners van Nieuw Krispijn is een belangrijk aandachtspunt bij het invullen van het sociale plan voor de wijk. Op dit moment is de samenhang laag. Wel geldt er een redelijke gehechtheid op buurtniveau. Tevens neemt de waardering voor leefbaarheid en voorzieningen toe. Het werkloosheidsniveau is weliswaar anderhalf keer hoger dan gemiddeld in Dordrecht, maar men voelt zich niet navenant achtergesteld. De combinatie van deze twee factoren kan leiden tot de conclusie dat de wijk beschikt over een redelijk potentieel aan mensen met een positieve inslag en veel vrije tijd. Tijd die zij in kunnen zetten voor ‘marketen’ van de nieuwe ontwikkelingen. Dit sluit mooi aan bij de voorgestelde sociale acties ter bevordering van de activering (o.a. stimuleren vrijwilligerswerk). Gezien het belang van communicatie bij het realiseren van de gestelde doelen, verdient het aanbeveling dat een communicatiedeskundige onderdeel blijft uitmaken van de projectgroep.


8.

Bronnen

[1] [2]

Gemeente Dordrecht, Najaarsdocument 2004 Dordrecht West op stoom, Dordrecht Gemeente Dordrecht (2005), Prestatieafspraken Drechtsteden 2005 – afspraken op het gebied van de volkshuisvesting tussen de gemeenten en de woningcorporaties in de regio Drechtsteden, Dordrecht Van Nimwegen & Partners (28 september 2005 ), Rapportage workshop Nieuw Krispijn as Thureborgh / Nassauweg, Amsterdam Van Nimwegen & Partners (25 januari 2006 ), Rapportage workshop Nieuw Krispijn woontypologie Nieuw Krispijn, Amsterdam Van Nimwegen & Partners (21 januari 2006 ), Reactie bewoners Nieuw Krispijn, inloopbijeenkomst as Thureborgh / Nassauweg, Amsterdam Van Nimwegen & Partners (24 juni 2006 ), Reactie bewoners Nieuw Krispijn, inloopbijeenkomst woontypologie Nieuw Krispijn, Amsterdam Van Nimwegen & Partners (3 mei 2006 ), Aandachtspunten uit de individuele gesprekken Nieuw Krispijn, een op een benadering, gevoel krijgen en behouden, Amsterdam DWO (24 mei 2006 ), Conceptuitslag busproject en vrouwenbrunch: enquête Meer Meisjes!, Dordrecht Woonactief (15 mei 2006 ), Verslag vergadering Klankbordgroep Nieuw Krispijn, Dordrecht Woonactief (12 juni 2006 ), Verslag vergadering Klankbordgroep Nieuw Krispijn, Dordrecht Gemeente Dordrecht (7 juli 2004), Kaart Dordt West maatregelen Deelgebieden, Dordrecht Gemeente Dordrecht (9 september 2004), Kaart Dordt West maatregelen 2000 - 2005, Dordrecht Gemeente Dordrecht (17 september 2004), Kaart Dordt West maatregelen vanaf 2000, Dordrecht Gemeente Dordrecht (17 september 2004), Kaart Dordt West maatregelen 2005 – 2010, Dordrecht Gemeente Dordrecht (17 september 2004), Kaart Dordt West maatregelen 2010 – 2015, Dordrecht Gemeente Dordrecht (17 september 2004), Kaart Dordt West maatregelen na 2015, Dordrecht Gemeente Dordrecht (17 september 2004), Kaart Dordt West verkoopprogramma bestaand bezit - sociaal bezit corporaties, Dordrecht Gemeente Dordrecht (17 september 2004), Kaart Dordt West verkoopprogramma bestaand bezit in verkoop stand van zaken per 1 juli 2004, Dordrecht Gemeente Dordrecht (17 september 2004), Kaart Dordt West verkoopprogramma bestaand bezit verkoop gelabeld stand van zaken per 1 juli 2004, Dordrecht Gemeente Dordrecht (18 oktober 2004), Tekenkaart Dordt West – visie en ontwikkelingsgebieden tot 2015, Dordrecht Gemeente Dordrecht (december 2005), Wijkschets 2005-2008 + wijkjaarprogramma 2006 Nieuw Krispijn, Dordrecht Gemeente Dordrecht sector onderwijs en welzijn (januari 2003), Deel name, samenhang en verantwoordelijkheid. Visie op het sociaal beleid in Dordrecht, Dordrecht Gemeente Dordrecht sociale zaken en welzijn (mei 2004), Integratie & Interculturalisatie, Dordrecht Gemeente stadsontwikkeling Dordrecht (oktober 2000), Wijkverkeersplan Krispijn, Dordrecht Woonvisie regio Drechtsteden (april 2004), Woonvisie Spetterend Wonen in de Drechtsteden, Dor-

[3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [18] [19] [20] [21] [22] [23] [24] [25]


[26] [27] [28] [29] [30] [31] [32] [33] [34] [35] [36] [37] [38] [39] [40] [41] [42] [43] [44] [45] [46] [47] [48] [49]

drecht Deloitte & Touche (16 mei 2003), Integraal Accommodatiebeleid Gemeente Dordrecht werkdocument, Rotterdam Novio Consult (7 mei 04), Rapportage Oud Krispijn? Oud Krispijn!, Nijmegen Gemeente stadsontwikkeling Dordrecht (14 mei 2004), Kaart Bestemmingplan Oud- en nieuw Krispijn (in procedure), Dordrecht Sociaal Geografisch bureau Dordrecht (juni 04), Monitor de sociale staat van Dordrecht 2003, Dordrecht Gemeente Dordrecht (december 2004), Wijkschets Wijkjaarprogramma 2005 Nieuw Krispijn, Dordrecht Gemeente Dordrecht (december 2004). Raamwerk 2013 oud Krispijn vernieuwt, oud krispijn geeft je de ruimte, Dordrecht Gemeente Dordrecht (2005), Kaart ontwikkelingen spoorzone – stedenbaan, Dordrecht Gemeente Dordrecht wonen, zorg en welzijn (januari 2005), Actieprogramma wonen, zorg en welzijn voor ouderen en gehandicapten in Dordrecht, Dordrecht Gemeente Dordrecht Stadsontwikkeling (februari 2005), Bestemmingsplan “Oud en Nieuw Krispijn”, Dordrecht Haskoning Obermeyer Rail Consult (27 april 2005), Spoorweg Laan der Verenigde Naties fase 1 Dordrecht – Definitief ontwerp Visualisaties, Nijmegen Gemeente Dordrecht stadsontwikkeling, afdeling beleid (20 mei 05), Concept milieubeleidsplan Dordrecht 2005-2010 samenwerken aan een leefbaar en duurzaam dordt , Dordrecht Gemeente Dordrecht (juni 2005), Wijkschets 2005-2008 en wijkjaar programma 2006 nieuw Krispijn + monitor bewoners, Dordrecht Gemeente Dordrecht (juni 2005), Kaart met zonering Risico en luchtkwaliteit, Dordrecht Gemeente Dordrecht (16 juni 05), Update monitor de sociale staat van Dordrecht 2003: vergelijking tussen wijken in Dordrecht 2005, Dordrecht Gemeente Dordrecht (22 juni 05), Waterplan : Mail m.b.t. informatie over Krispijn uit het waterplan, Dordrecht Gemeente Dordrecht (23 jun 05), Mail m.b.t. Analyse wijken spelen Nieuw Krispijn, Dordrecht Woningstichting Progrez (Juni 2005), Wijkvisie Nieuw-Krispijn, Dordrecht Gemeente Dordrecht, Kansenkaart Dordt West, Dordrecht Gemeente Dordrecht, Tekening visieontwikkeling rondom spoorstrook / maasterras, Dordrecht Gemeente Dordrecht, Toelichting Maquette Spoorzone Zwijndrecht, Dordrecht Gemeente Dordrecht (13 september 2005), Concept plan van aanpak woonservicezone, Dordrecht Gemeente Dordrecht (juli 2005), Sociale voorzieningen in Dordrecht, stand van zaken, Dordrecht Motivaction (2005), Basisrapportage burgerschapsstijlen 2005, Amsterdam Steenhuis stedenbouw/landschap, Urban Fabric (2006), Ruimtelijk en cultuurhistorisch onderzoek Dordrecht-West: Nieuw Krispijn - Wielwijk - Crabbehof


Woontypologie Nieuw Krispijn maart 2007

Recommend Documents