34ste Week van de verpleegkundigen en vroedvrouwen. 10 tot en met 14 maart 2008 Kursaal, Oostende
Wondzorg, een niet te stuiten groei, deel 2: De wondzorg ingezet
11 maart 2008
Studiedag Wondzorglezingen
Praktische inzichten in de wondzorg + TimeD Dhr. M. Tack, Dhr. E. van der Heggen en Dhr. W. de Vleeschouwer, hoofdverpleegkundigen AZ Alma, Campus Sijsele - Damme
‘BE ON TIME’ NVKVV congres Oostende maart 2008 in samenwerking met CNC vzw. Erwin Van der Heggen - Marnix Tack – Walter De Vleeschhouwer Hoofdverpleegkundigen-verpleegkundige-wondzorgspecialisten AZ Alma – Campus Sijsele Het is geen eenvoudige zaak om diagnostisch wegwijs te geraken in allerlei soorten (chronische) wonden en mogelijke therapieën. Welk logisch opgebouwd wond-herkennings-patroon gebruiken? Wound Bed Preparation, Care Cycle en TIME – concept als holistische benadering van de patiënt en zijn wonde. Dynamisch: TIME (D)-Diagnose TIME (H)-Helingstijd TIME … Mee zijn, maar opletten dat we door het bos de bomen blijven zien! TIME…(D)iagnose: benadert een chronisch wondprobleem vanuit de pathologie van de patiënt is perfect te kaderen in het totale Wound Bed Preparation concept kan een belangrijk deel zijn van een ‘Klinisch pad’: door een patiëntenafbakening toe te passen op basis de Diagnose door ‘guidelines’ te maken over de te leveren zorg, aan die specifieke patiënt opgemaakt door experten, wetenschappelijk en klinisch gevormd ‘Evidenced Based’ ondersteund van uit de literatuur Welke richtlijnen kan (moet) je volgen om een chronische wonde te behandelen? In een ‘Special Issue’ (nov-dec 2006) van het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift ‘Wound Repair and Regeneration’, worden er ‘Guidelines for Chronic Wounds’ uitgeschreven. Meer specifiek worden er voor vier soorten chronische wonden behandelingsrichtlijnen uitgeschreven: veneus ulcus arterieel ulcus decubitus diabetes ulcus
Vier commissies werden aangeduid om ‘guidelines’ op te maken, Evidenced Based ondersteund, van uit de literatuur. Samenstelling van de commissies: academici, artsen specialisten, verpleegkundigen, wetenschappers, epidemiologen, die allen een sterke interesse hebben voor wondzorg. Er wordt tevens een gelijke methodologie bepaald en er wordt gebruik gemaakt van vroegere richtlijnen, meta-analysen, PubMed, Medline, Embase, Cochrane Database, recente reviews, … . Er worden ook drie niveaus bepaald om de kracht van ‘evidentie’ te staven (NI, NII, NIII). Het is nogal evident dat gedurende dit drie jaar lopende proces ‘guidelines’ zijn opgemaakt die onderbouwd zijn met het sterkst wetenschappelijke bewijs, op dat moment! Een comité bewaakt de updating hiervan. De ‘guidelines’ zijn nog geen ‘zorg standaarden’, dit moet in de toekomst verder door velen nog gebruikt en bewezen worden in de praktijk. Niettegenstaande er nog geen klinische trials of labo onderzoeken hieromtrent zijn gebeurd, worden de adviezen als succesvol ervaren. De richtlijnen voor ‘de behandeling van veneuze ulcera’ worden in acht behandelingscategorieën ingedeeld: 1. Diagnose 2. Compressietherapie 3. Infectie bestrijden 4. Wound Bed Preparation en TIME 5. Verbanden 6. Chirurgie 7. Adjuverende agentia (topisch, hulpmiddelen, systemische aanpak) 8. Lange termijn behandeling Ulcera van de onderste ledematen kunnen ontstaan tgv verschillende onderliggende problemen. Veneuze hypertensie is de meest oorzakelijke. Maar omdat de behandeling van een ulcus sterk verschilt naargelang de etiologie, moet vooraf een correcte diagnose worden gesteld. Daarom staat dit behandelingscriterium ook als nr. 1. Voor elk behandelingscriterium worden ‘Evidenced Based’ richtlijnen uitgeschreven. In deze voorstelling zullen we enkel de eerste drie behandelingscategorieën met de richtlijnen bespreken, met name; Diagnose, Compressietherapie en Infectie bestrijden. Als besluit kunnen we stellen dat: de ‘guidelines’ een degelijke leidraad vormen, en zeer systematisch opgebouwd zijn ze zijn Evidenced Based ondersteund het is zeer bruikbare materie om te implementeren in klinische paden we moeten ook het ‘wiel’ niet uitvinden en dankbaar gebruik maken van de degelijke wetenschappelijk onderbouwde informatie ook de helingstijd (TIME H) komt ter sprake in deze richtlijnen, er staat niet beschreven binnen welke tijd de wonde moet helen, maar wel, wat te doen indien de wonde stagneert of verslecht binnen bepaalde behandelingstijden
De TIME D -‘guidelines’ zijn zeer bruikbaar en complementair aan het Wound Bed Preparation – concept.
Nieuwste ontsmettingsmethodieken en wondzorgtechnieken Dhr. J. Vandeputte, Lic. ziekenhuis wetenschappen, Wonddeskundige, Zaakvoerder CNCI bvba
Algemeenheden
De indeling van de wonden volgens zuiver, vuil, zuiver besmet…. is een chirurgische indeling van de wonden en een ‘instrument’ van de chirurg om een risico analyse uit te voeren bij zijn patiënten. De recente inzichten rond wondzorg verlaten deze indeling. Om wonden te identificeren wordt nu eerder gebruikt gemaakt van de indeling: gecontamineerd, gekoloniseerd, kritische kolonisatie en infectie. Een wonde reinigen zorgt voor het verminderen van het aantal kiemen op de wonde. Het is wetenschappelijk bewezen dat kolonisatie van een wonde met een beperkte hoeveelheid bacteriën de wondheling kan bevorderen. Men moet echter steeds beducht zijn op infectie en de klinische tekens ervan. Wonden moeten indien ze geen tekens van infectie vertonen niet ontsmet worden. Elke infectie (roodheid, zwelling, warmte, pijn, functieverlies, etter, geur ....) vereist ontsmetting + aanvullende antibiotische therapie. Bij risicopatiënten is het belangrijk steeds te ontsmetten om zo het woekeren van de bacteriën onder controle te houden. (opm: vermits een gesloten chirurgische wonde niet meer beschouwd wordt als een wonde hoeft deze bij een risicopatiënt niet ontsmet te worden) Concrete afspraken i.v.m. wondzorg Samenvatting 1. Evalueer algemene toestand van de patiënt 2. Kijk na of de wonde heelt: ja of neen 3. Denk na over een mogelijke oorzaak van de slechte wondheling (TIME concept) 4. Bepaal waar de wonde op de tabel geplaatst kan worden (houdt rekening met algemene toestand van patiënt) 5. Gebruik steeds een steriel instrument / steriele deppers / steriel handschoen 6. Reinig altijd voor het ontsmetten 7. Begin steeds te reinigen /ontsmetten in de wonde en gebruik dan een nieuwe depper voor de omgeving 8. Ontsmet (na reinigen) alleen bij kritische kolonisatie en infectie 9. Het voorschrift van de arts kan richtingaangevend zijn, maar ook niet meer. Verpleegkundige mag zelf ontsmettingsmiddel en verband kiezen. + wond indelingsblad
Diabetische voet Dhr. P. Van Waeyenberghe, wonddeskundige, zaakvoerder HHC bvba
Diabetische voet is de laatste jaren meer en meer onder de aandacht gekomen. Belangrijker nog dan de wondzorg is het voorkomen van een diabetische voetwonde; Daarbij is de preventie heel belangrijk. Ontstaat er toch een wonde na een trauma is het belangrijk, om vooraleer uw verbandkeuze te maken, aandacht te schenken aan een hele reeks factoren die de goede wondzorg beïnvloeden. Doorbloeding, infectie , drukontlasting en andere ziektebeelden.
VAC: Praktijkstudie Dhr. M. Tack, Dhr. E. van der Heggen en Dhr. W. de Vleeschouwer, hoofdverpleegkundigen AZ Alma, Campus Sijsele - Damme
De presentatie bestaat volledig uit fotomateriaal om in de praktijk de werkwijze te kunnen tonen van het werken met VAC systemen. De manier waarop, waarop men moet letten, alles komt aan bod. Dhr. E. Van der Heggen , hoofdverpleegkundige AZ Alma, Campus Sijsele - Damme
In deze voordracht brengen we een aantal case reports omtrent moeilijk te behandelen wonden. Deze wonden werden succesvol gesloten met VAC.® of in kader van Wound Bed Preparation behandeld met VAC.® Er worden een viertal cases besproken, die behandeld werden met Vacuumtherpie : • open buik met 3 fistels • open voetwonde met blootliggende pezen • sinus pilonidalis • zwaar geïnfecteerde bovenbeenamputatie : de eerste applicatie in België van VAC.® -Instill device . De VAC.® -Instill methode combineert de gekende werking van VAC.® met een continu spoelsysteem
Urologische wondzorg Dhr. M. Van De Winkel, hoofdverpleegkundige urologie AZ Jan Palfijn ZNA antwerpen
Cel Vandewinkel AZ Jan Palfijn ZNA Antwerpen Secretaris Urobel Urologische wondzorg Urologische wondzorg is speciaal omdat er enerzijds tijdelijke of definitieve afleidingen gemaakt worden van de urineafloop en omdat de seksuele organen hiermee te maken hebben. (Incontinentie en impotentie blijven dikwijls nog een taboe.) Ook gebeuren er vrij veel endoscopische operaties (TURP – TURB) waarbij er uitwendig geen wonden zijn maar wel inwendig. De meeste operaties zijn vrij klassiek zoals voor operaties van de rest van het lichaam. Maar de laatste jaren is hier ook een grote evolutie gekomen naar laparoscopische ingrepen en naar de robot geassisteerde radicale prostatectomie. Incontinentiechirurgie zit ook volop in de lift dankzij de nieuwe weinig invasieve operaties die nog maar 1 of 2 dagen hospitalisatie vereisen. Aan de hand van een power point presentatie zullen we een overzicht geven van de verschillende wonden van Nier Pyelo-uretrale junctie Ureter Blaas Sfincter Prostaat Scrotum Penis Uretra Verschillende urine afleidingen
Stomazorg praktisch Dhr. T. Leysen, verantwoordelijke stoma- en wondzorg, Imeldaziekenhuis Bonheiden, secretaris VLAS (VLAamse Stomaverpleegkundigen v.z.w.)
Uiteenzetting uitsluitend opgebouwd met beeldmateriaal uit eigen consultatie en verpleegafdeling.
Behandeling van diverse onderwerpen waaronder; •
Brickerderivatie
•
Huidirritaties
•
Fistelzorg
•
Granuloomvorming
•
Niet aangepaste apparatuur
•
Diepliggende stomata
•
Keelfistel
•
Loslating stoma
•
Hernia
•
Aanbrengen van zalven onder stoma-apparatuur
•
Stomazorg ondergeschikt aan de wondzorg
•
Gebruik van moderne wondzorgmiddelen bij stomazorg
•
Enz….,
Power-point presentatie aangevuld met handvaardigheden over het gebruik van tandtampons, Cavilonspray, poeders, pasta en gordeltjes, enz…
Zijdelingse informatie over huidige terugbetalingen opvangapparatuur en hulpmiddelen.
Voorstelling wondzorg verenigingen in België, het behalen van je beroepsbekwaamheid en titel in de wondzorg Dhr. P. Cappelier Vesaliusinstituut voor verpleging Brugge, lid Nationale Raad voor verpleegkunde Dhr. Cappelier Paul Extern coördinator Vesaliusinstituut voor verpleegkunde Brugge Lid nationale raad verpleegkunde Lid werkgroep beroepstitels en bekwaamheden NRV Lid erkenningcommissie beroepstitels en bekwaamheden NRV Dat wondzorg één van de basishandelingen is voor elke verpleegkundige intra- en extramuraal is algemeen aanvaard. Wondzorg staat de laatste jaren volop in de kijker en kent een ware revolutie. Binnen België zijn er dan ook meerdere beroepsorganisaties die zich focussen op wondzorg. Het CNC is een organisatie die op een laagdrempelige manier verpleegkundigen wil samenbrengen om na te denken over de verschillende nieuwe tendensen binnen de wondzorg. Samen met verpleegkundigen actief binnen zowel het werkveld, bedrijfsleven, onderwijs en wetenschappelijk onderzoek wil men discussiëren over de kwaliteit van wondzorg. Tevens staat het CNC in voor heel wat vorminginitiatieven binnen Vlaanderen. Binnen het KB van beroepstitels en beroepsbekwaamheden werd wondzorg opgenomen. Op deze studiedag wil CNC een voorstel lanceren waaraan verpleegkundigen moeten voldoen om de beroepsbekwaamheid wondzorg en/of een beroepstitel wondzorg en stomatherapie te behalen. De beroepsbekwaamheid voor wondzorg is eigenlijk een must voor elke verpleegkundige die de kwaliteit van zorg hoog in het vaandel draagt. CNC wil dan ook zijn aanbod aan vormingen afstemmen aan deze nieuwe regelgeving.
Verwikkelingen na borstreconstructies Mevr. R. Hanssens borstverpleegkundige - wonddeskundige ASZ Aalst
Borstkanker, de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen… De behandeling van borstkanker begint meestal met de chirurgische verwijdering van het gezwel. Borstkankerchirurgie heeft een grote evolutie doorgemaakt : Van de toch wel erg verminkende Halsted operaties die werden toegepast tot in het begin van de jaren 70 tot de huidige chirurgie. - de borstsparende operaties : de tumor wordt verwijderd, met een gedeelte van het omliggende gezonde borstweefsel (= tumorectomie) - mastectomie : de hele borst wordt verwijderd Onafhankelijk van de keuze tussen mastectomie en tumorectomie, zal de chirurg tijdens de operatie steeds een aantal lymfknopen uit de oksel verwijderen. -
-
sentineltest of schildwachtkliertest : deze relatief nieuwe techniek heeft als bedoeling de eerste lymfknoop of lymfknopen op te sporen waarnaar de lymfe vanuit de tumor draineert en waar dus ook in principe de eerste via het lymfesysteem uitzaaiende tumorcellen terechtkomen. Okselklieruitruiming
En dan hebben we nog de borstreconstructies . Reconstructie kan gebeuren op het ogenblik van de mastectomie of op een later ogenblik, tijdens een nieuwe chirurgische ingreep. Er zijn verschillende technieken om een nieuwe borst,tepel en tepelhof te creëren. Zoals elke borstoperatie kennen ook alle technieken van borstreconstructie positieve en negatieve punten… Deze uiteenzetting laat jullie enkele complicaties zien welke kunnen voorkomen bij borstkanker en de behandeling ervan.
