DECO
Vuur en kleur
De hedendaagse kleurenconsulenten onderstrepen het belang van een juiste kleurenkeuze, want al zijn we ons er niet altijd van bewust, de woning blijft een plaats waar we nieuwe krachten opdoen en energie putten. Daarom is het belangrijk om zich te bezinnen over de kleurenkeuze voor elke kamer, maar ook voor de decoratieve elementen, zoals bijvoorbeeld de schouw. Hoewel er verschillende modetrends en tendensen bestaan, blijft deze keuze toch erg persoonlijk. Wat bij de ene verfijnd overkomt, kan voor de andere triest of vulgair zijn. Dat bepaalde kleuren aantrekken of net afstoten, is immers nauw
verbonden met de persoonlijkheid en het verleden van elk van ons. Het is dus aan ieder van ons om zijn weg te vinden in de talrijke mogelijkheden, want er bestaan geen absolute regels. In dit artikel stellen we gewoon enkele denkpistes voor, een eerste stap in
de fascinerende wereld van kleuren. Ook de eigenlijke schoorsteen, die meteen de aandacht trekt van zodra men de kamer binnenkomt, ontsnapt niet aan deze regel. Uiteraard gelden onderstaande ideeën niet alleen voor de
34
schoorsteen. Het zijn algemene waarheden en opmerkingen die van toepassing zijn op de hele binnenhuisinrichting. Aan het einde van dit artikel wordt wel specifiek ingegaan op de kleurenkeuze van de schoorsteen.
De taal van kleuren Iedere kleurengroep bezit een eigen persoonlijkheid. Dat karakter van een kleur laat bij iedereen een eigen indruk na. Doorgaans spreken we over de ‘taal’ van kleuren. Die taal van kleuren vormt de leidraad om ons te oriënteren in deze fascinerende wereld. Maar kleuren zijn niet star en opgelegde theorieën moeten dus met de nodige argwaan worden bekeken. Daarom schetsen we hierna alleen enkele algemeen erkende karaktereigenschappen.
krachtige kleur, want ze verandert de kleuren die haar omringen. Wit dient als houvast, laat andere kleuren tot hun recht komen en verhindert dat die onderling vloeken. Toch is het zo dat teveel wit de ogen vermoeit, want dan ontbreken duidelijke omtrekken. Het is dus aan te raden wit aan te vullen met andere kleuren. Wit is trouwens een zeer mysterieuze kleur, want zelfs een volledig boek zou nog niet voldoende zijn om alle nuances te beschrijven: wat we ‘wit’ noemen, is immers vaak met andere tinten gekleurd.
Wit drukt authenticiteit, onschuld en zuiverheid uit. Het is de kleur die het licht het meest intens weerkaatst. In die zin is het een
Ook geel weerkaatst het licht. Het is een kleur met een opgewekte, optimistische en warme toets. Bovendien is geel makkelijk met
tal van andere kleuren te combineren. Het is dé lentekleur bij uitstek en heeft hetzelfde heilzame effect op de psyche als de lente … Maar let op: hard geel moet met veel tact en zin voor evenwicht worden gebruikt. Aanvullen met wit is dan de boodschap. Rood is vast en zeker de meest krachtige en opvallende uit het kleurenpallet. Het is een dynamische, inspirerende en gedurfde kleurengroep waar men voorzichtig mee moet omgaan. In zowat alle culturen dient rood om een plotselinge visuele impact te creëren. De eruit afgeleide kleurentint roze is dan weer romantisch en sexy. Tussen roze en
35
1&2. Deze moderne schouw vormt een geslaagde overgang tussen de twee delen van het salon. Omdat hier een doorkijkhaard werd geplaatst, kan men het houtvuur aan beide kanten bewonderen. De esthetische vormgeving steunt op een eenvoudige mantel die effen geschilderd is en met een zijkolom verbonden is door kleine glazen etagères. De glazen deuren zijn afgewerkt met een sierlijst in geborsteld roestvrij staal. De haard brandt op hout en is voorzien van twee grote glazen liftdeuren (73 x 62 cm). Met geopende liftduur verandert deze inbouwcassette in een open haard. Aan de binnenkant is de verbrandingskamer bekleed met chamotte (vuurvaste gebakken leem), zodat men een optimale verbrandingstemperatuur en dus een hoog rendement kan bereiken voor een vermogen van 11kW. Dit toestel werkt met een warmterecuperatiesysteem. Inzethaard “Front Tunnel FD65” van Spartherm bij KAL-FIRE Realisatie : Bosmans Haarden
1.
rood bevinden zich zeer intense kleurschakeringen (magenta, fuchsia, karmozijnrood) die een bijzondere stempel op het interieur drukken. Maar rood schrikt vaak af en velen aarzelen om het te gebruiken uit angst dat het overweldigend overkomt of moeilijk te combineren valt. Het zou jammer zijn om daarom geen rood te gebruiken. Wanneer rood heel bewust wordt gebruikt, doet het eigentijdse interieurs perfect tot hun recht komen.
Met zijn ‘kathodevorm’ lijkt deze hanghaard te wedijveren met de uitzending op televisie, want het zicht van het houtvuurspektakel in zijn antraciet stalen kader fascineert. Om deze haard goed tot zijn recht te laten komen, werd de wand waartegen hij staat in een lichte kleur geschilderd. Dit spel van contrast met de andere muren versterkt de visueel overheersende positie van de schoorsteen. Al naar gelang de voorkeur voor sfeervuur of doeltreffende warmte, kan worden geopteerd voor een deur met hekwerk of een glazen deur. Model "D4" van Rocal bij FERO Realisatie: Ignis
Blauw is in de eerste plaats ontspannend en rustgevend. Omdat het de kleur van de lucht is, roept blauw ook vrijheid op. Maar blauw alleen of overdreven veel blauw kan een deprimerend effect hebben. De mooiste schakeringen zijn diegene die het dichtst bij haar uitersten aanleunen, namelijk bij blauwgroen en mauve, zoals het diepzeeblauw of het paarsachtig blauw van sommige bloemen. In dat laatste geval komt blauw niet meer over als een koude kleur, want ze bevat warme nuances door haar rode inslag. Blauwe tinten kunnen trouwens makkelijk onderling en met bijna alle andere kleuren worden gecombineerd.
2.
Het moderne voorkomen van deze discrete schoorsteen vloeit voort uit zijn uiterst sober concept. Het knetterende houtvuur in de haard, die in metselwerk geïntegreerd is, wordt enkel omgeven door een natuurstenen kader. Dankzij de verzoete afwerking verkrijgt de Franse zogeheten Savonnièressteen hier een zeer witte, matte kleur. In gesloten toestand en dankzij de luchtafvoeren aan de zijkant, biedt de haard voldoende rendement om als bijverwarming dienst te doen. Dankzij de volledig uitschuifbare deur kan hij worden omgetoverd in een sfeervolle open haard. Haard 800 van Totem Realisatie: CHEMINEES HENRY
Oranje bezit dezelfde troeven als geel, waarmee het verwant is. Oranje is dus een stralende, communicatieve, warme, ontroerende kleur. Het is bovendien een modekleur die levenslust uitstraalt.
3.
Paars en haar nuances mauve, indigo, lavendel of bordeaux kunnen een melancholisch effect veroorzaken. Maar als laatste echo van het zichtbare licht, blijken die kleuren zeer subtiel en gevoelig voor de variaties van licht en structuur. In die zin is paars vluchtig en terwijl rood de meest tastbare kleur is, is paars de minst tastbare. Ook paars is overigens een modekleur. Groen bezit een bijzonder karakter. Het is de meest neutrale kleur, want ze mengt het koude van blauw met het warme van geel. Daarom bevordert deze kleur de concentratie. Vandaag de dag nog menen sommigen dat groen ongeluk brengt. Maar groen symboliseert evenwicht, harmonie en hoop. Bij de schakeringen die naar het blauw neigen, zoals turkoois, wordt ze de kleur van water. Ze geeft dan een rustgevend effect, zoals een kalme
1 2 3
36
4
De gebogen lijnen verlenen deze kachel een zeer modern design. Op de achtergrond bevindt zich een aanbouw in steen die speciaal werd ontworpen bij de aanschaf van het toestel. Het gaat om een totaalstructuur die volledig werd bepleisterd. Daarbij zijn diverse materialen zichtbaar, zoals de natuursteen voor de sokkel van de televisie of de glazen legger in de etagère aan de zijkant. Zoals de ingebouwde opbergruimte voor houtblokken laat vermoeden, is dit een kachel die enkel op hout brandt, waarbij zowel door convectie als door straling warmte vrijkomt. Deze kachel beschikt over een automatisch controlesysteem op de verbranding door regeling van de luchttoevoer. Model “Figaro” van Hwam Realisatie: DOSSIN
4.
In dit restaurant ("La Bicoque" in Transinne) kunnen de gasten genieten van het spektakel dat het houtvuur hen biedt in een gerenoveerd kader. De traditionele schoorsteen in okergele Franse steen uit de Franse Ardennen bevindt zich tegen een hoge muur. In de schoorsteen is een traditionele haard geplaatst. Die laatste kan dienstdoen als open haard of als continu brandende haard. Hij
bestaat uit een vuuroppervlak dat in de sokkel van de schoorsteen is ingebouwd en met een gietijzeren plaat bedekt is. Om dienst te doen als continu brandende haard, ’s nachts bijvoorbeeld, kan de gietijzeren plaat als een luik worden geopend, zodat de brandende houtblokken op het lagere vuuroppervlak vallen. Wanneer het luik opnieuw gesloten wordt, kan het vuur langzaam uitdoven gedurende
ongeveer tien uur en op een veilige manier zijn warmte verspreiden via de warmeluchtverdelers in de mantel. De oorspronkelijke haardopening werd te groot bevonden en is daarom verkleind met een metalen afzuigkap die op maat gemaakt is en waarop het logo van het restaurant is aangebracht. Haard STA 405 van Polyflam Realisatie: MARBRERIE FRANCIS COGNAUX 37
zee. In haar meest levendige nuances symboliseert ze planten en dus het leven en de levenskracht van de lente. Groen is dan veeleer mysterieus en oppeppend. Bruin en alle zogeheten ‘aardekleuren’ staan voor verfijning en elegantie. Wanneer we deze tinten gebruiken, zijn we ons bewust van de band die ze met de aarde verenigt, waaruit vroeger trouwens de pigmenten werden gehaald. Daarvan getuigen okertinten, terrasienna, omber, e.a. Uit dit kleurengamma vloeit een gevoel van veiligheid en comfort voort, wat het bijzonder goed geschikt maakt voor onze interieurs, in het bijzonder voor de woonkamer. Aangezien bruin zelf uit verschillende kleuren is samengesteld, is deze kleur makkelijk te combineren met de meeste andere kleuren.
2
vuur ...
Het interieur persoonlijk inkleuren
3
1 4
5
“Op een kleur heb ik altijd op een zeer persoonlijke en emotionele manier gereageerd. Daarom is mijn werkmethode veeleer gebaseerd op intuïtieve gevoelens dan op theorie (…). Zo ook hou ik geen rekening met wat men ‘de regels’ noemt, die ik gewoonweg achterhaald vind. Inspiratie vind ik in de natuur, in de spontaniteit van 38
volkeren (…) evenals in de werken en wijsheid van kunstenaars. Het is door te observeren en door je emoties de vrije loop te laten dat je ertoe komt de kleur te begrijpen. Want kleuren zijn niet star. Het zijn sluwe kameleons, die zich aanpassen aan de vormen, ruimten en voorwerpen die ze innemen.” Dat zijn de woorden van Tricia Guild, de internationaal gerenommeerde interieurontwerpster uit Londen die een van de succesvolste interieurtendensen verpersoonlijkt. Zij drukt perfect de relatie uit die men met kleuren moet onderhouden. Volgens haar kan men a priori alles doen, zelfs heersende opvattingen met de voeten treden, op voorwaarde dat er harmonie en evenwicht is. Zij beveelt in alle omstandigheden een persoonlijke en dus subjectieve benadering aan. Men moet zichzelf kennen en leren de kleuren te herkennen die bij zijn persoonlijkheid passen. Een eerste stap bestaat er dan ook in zijn eigen relatie met de kleuren te bepalen: welke kleuren geven ons energie of welke kleuren hebben een kalmerend effect, welke beuren ons op of benauwen ons? De tweede stap is dan om de sfeer te bepalen die we wensen te vinden in de kamer: ontspannend of oppeppend, bijvoorbeeld. Alsmaar meer verffabrikanten hebben hun kleurengamma onderverdeeld in groepen met dezelfde typische kenmerken: de levendige, fruitige, warme, natuurlijke, pastels, enz. Binnen zo’n groep kunnen dan alle kleuren met elkaar worden gecombineerd. Andere fabrikanten hebben gekozen voor een indeling op basis van de effecten van kleuren op de gezondheid en het moraal: herbronnend, opwekkend, ontspannend, enz. In combinatie met de ruime keuze kleurschakeringen, maken deze categorieën het mogelijk om in grote mate een eigen stempel op het interieur te drukken. Kleur wordt dan een volwaardige expressievorm. Een kleur voor de schoorsteen kiezen De schoorsteen speelt een belangrijke rol in onze interieurs, want hij vormt hét middelpunt dat alle aandacht trekt, zowel visueel als fysiek. Wanneer het vuur in de haard knettert, worden we onweerstaanbaar aangetrokken
1.
In het hartje van deze moderne woning hebben de ontwerpers van de schoorsteen geopteerd voor een open haard met minimalistisch design. De lage plaatsing van de haard, bijna op de grond, symboliseert een terugkeer naar de roots, terwijl de uiterst sobere, grote witte mantel en de grijze schuine vlakken de ogen naar de vlammen leiden. De sokkel is niet meer dan een eenvoudige plaat in blauwe steen die voor de haard geplaatst is om het parket te beschermen. Haard AHZ Norm 85 Realisatie: STANDARD AHZ 2.
De okerbruine kleur van de mantel verleent deze moderne schoorsteen een tellurische dimensie. Zo ook het houtvuur dat in de haard knappert en de blauwe steen van de tablet, die hier geschuurd is en op een asymmetrische manier langs de mantel loopt. De cassette is voorzien van een hoogrendementshaard die met convectie werkt en een nominaal vermogen van 7 kW heeft. Optioneel kan hij worden uitgerust met een ventilator. De haard kan houtblokken tot 50 cm verbranden. Deur en frame zijn verkrijgbaar in grijs of zwart. Haard Rais 60 Realisatie: STANDARD AHZ 3.
Omdat de schouwmantel in deze woonkamer zo sober is opgevat, is het vlammenspektakel de voornaamste blikvanger. Het houtvuur is uitgerust met een buitengewoon hoge liftdeur (80 cm hoog). De mantel zelf is opgebouwd met Promatectplaten, die vervolgens een laag bepleistering hebben gekregen. Het lage tablet is gemaakt van Pietra Serena, een Italiaanse marmersoort. De etagères aan de zijkant zijn in MDF. Inzethaard “Lumo” van Ruëgg bij KAL-FIRE Realisatie : Bosmans Haarden 4.
Met haar imposante massa, haar thermisch potentieel en haar centrale ligging in de woning, verwarmt deze schouwkachel in speksteen (verkrijgbaar in gepolijste, verzoete of gebouchardeerde afwerking) niet alleen het salon, maar ook de eetplaats, de keuken en het kantoor. De kachel is buitengewoon zuinig dankzij haar uitzonderlijk rendement (ongeveer 90%) waardoor het lang warm blijft met weinig hout. Over het algemeen hoeft het vuur maar twee uur te branden (alle brandstoffen zijn mogelijk) om de kachel
24 uur voldoende warm te houden. Doordat de haard aan beide zijden over panoramische ramen beschikt, kan men bovendien overal in de ruimte van het vuur genieten. De esthetische kachel bezit een zacht en warm uitzicht (het oppervlak is nooit brandend heet) dankzij de talk en magnesia waaruit deze Finse “magische” steen is samengesteld. Model “Gemini” van TULIKIVI bij DUTRY Realisatie: Geerts
5.
De Petit Granit (of Belgische blauwsteen) biedt tal van mogelijkheden voor moderne creaties. Het telkens verschillende uitzicht door een andere afwerking en de natuurlijke schoonheid van deze steen worden dan ook op prijs gesteld door vele moderne vaklui. Bij deze fraaie sierschouw zijn eenvoudige vormen over elkaar geplaatst en is gebruikgemaakt van het contrast in de verzoete (donkerder uitzicht) en de gepolijste afwerking. In het midden trekt het houtvuur de aandacht door de sobere en grote 39
inbouwhaard (geen afgewerkt kader). Die kan ook als open haard worden gebruikt met het schuifraam open. Met het raam dicht bereikt hij een hoog rendement en doet hij dienst als bijverwarming. Haard “Phenix 800” van BODART & GONAY Realisatie: OPEN HAARDEN GALERIJ
& kleur
tot het vuur, alsof we worden gegrepen door de warmte en de magie van de vlammen. Niet voor alle schoorstenen kan men de kleuren kiezen, want niet alle materialen kunnen worden gekleurd. Het spreekt voor zich dat een rustieke schoorsteen in metselsteen of natuursteen geen laagje verf behoeft. Sommige stalen schoorsteenkachels zijn in verschillende kleuren verkrijgbaar, maar vaak is de keuze vrij beperkt. Schoorstenen met een gemetselde mantel, maar ook het penant op tal van klassieke schoorstenen, kan men daarentegen wel heel persoonlijk ‘inkleuren’. Er bestaan geen starre regels op dit vlak, maar we kunnen wel enkele tendensen beschrijven: • De grote witte mantel van sommige schoorstenen in minimalistische stijl zorgt voor mooie effecten. Wit dat niet 100% zuiver wit is, biedt allerlei soorten nuances onder invloed van de kunstmatige of natuurlijke verlichting of van de omgevende kleuren. Maar dit wit vereist sterke contrasten, meer bepaald wat de
haard, de vloer en de meubels betreft, omdat het anders verdovend kan werken. • Alle zogeheten ‘aardekleuren’ passen perfect. Sommige soorten bruin, okerkleuren, alle tellurische kleuren bezitten zowel een verfijnd, elegant als geruststellend karakter, dat perfect bij de zitkamer past en dus bij de meeste schoorstenen die daar te vinden zijn. Deze kleurengroep maakt bovendien talloze combinaties mogelijk, kleur op kleur, geschakeerd of met decoratieve effecten. Men kan ook de schoorsteen laten opvallen tegenover de omgevende muren. • De ‘paarse familie’ met haar schakeringen lila en afgeleiden bezit een subtiel en gevoelig karakter. Daarom leent deze trendy kleur zich uitstekend voor een schoorsteen. • De andere kleuren lijken op het eerste gezicht minder geschikt voor schoorstenen, want ze komen minder goed overeen met het rustgevende karakter van de zitkamer. Niettemin mag men geen enkele kleur op voorhand al uitsluiten. Alles hangt af van de stijl van de woning en haar inrichting. Eén zaak staat vast: we hoeven niet bang te zijn om te durven doen waar we zin in hebben, te meer omdat een verflaagje nooit definitief is. Het kan altijd worden vervangen, veranderen naar gelang van onze voorkeur, onze ouderdom, de meubels. Dat is net een van zijn grootste troeven. Laten we één belangrijk principe onthouden: voor welke kleurencombinatie we ook kiezen, het vuur moet tot zijn recht komen. Het vormt immers de bestaansreden van de schoorsteen en de voornaamste sfeermaker. De kleur moet kunnen op de achtergrond verdwijnen, opdat het vlammenspektakel het neusje van de zalm blijft. 1. T. GUILD, Blanc Lumière, Dessain et Tolra, 1999. Zie ook T. GUILD, Vivre en couleurs, Dessain et Tolra, 2002 evenals D. KAUFMAN en T. DAHL, Color. Natural Palettes for Painted Rooms, Clarkson Potter, New York, 1992.
1 2
40
3 4 5
1.
Deze haard is ingewerkt in een brede gemetselde, bepleisterde en geschilderde schoorsteenmantel. Hij komt volledig tot zijn recht dankzij een decoratief kader en een fijne sokkel in Moleanos, een witgeel marmer met donkere punten afkomstig uit Portugal. De haard is een allesbrander (hout, briketten of kolen) en werkt met warmteterugwinning, zodat hij een nominaal vermogen van 10 kW en een hoog rendement biedt. Haard “In-Fire 744” van BODART & GONAY Realisatie: STASSIJNS 2.
Dankzij speksteen of Finse serpentijnsteen (hier verzoet) kan men haardkachels maken die op hout branden met een zeer hoog rendement (90%) en die zeer zuinig met hun brandstof zijn. Aan het buitenoppervlak is de stralingswarmte trouwens nooit overdreven heet; men kan dan ook gerust van een kindvriendelijke kachel spreken. Dit model is voorzien van het nieuwe “Golden Fire”-verbrandingsysteem (optimale verbranding en minimale uitstoot van giftige verbrandingsgassen). Het tijdloze design maakt deze kachel geschikt voor elk interieur. Hier is zij schuin in de woonkamer geplaatst om de warmtestraling zo optimaal mogelijk te laten renderen. De aanbouw in speksteen verspreidt niet alleen aangename warmte, maar verbergt tevens het rookkanaal. Speksteen is ook een perfect materiaal om meubelen te maken, zoals dit tvmeubel dat voorzien is van glazen deuren met inoxkleurige handgrepen. Model “Kaisa 4” (1255 kg) van NunnaUuni Realisatie : GOEMAERE 3 tot 5. Minimalistisch design voor deze originele creatie die het houtvuur in het hartje van dit eigentijds interieur laat knapperen. Het vuur brandt in een inbouwopen haard die op maat gemaakt werd en voorzien is van een afzuigkap in zwartgespoten Cortenstaal. Deze kleur werd gekozen voor een duidelijk contrast met de gemetselde, bepleisterde en licht geschilderde wanden. De omringende kasten zijn in beschilderde MDF. De open haard is in de eerste plaats ontworpen vanuit architecturaal oogpunt. Hij werkt niettemin met een systeem voor warmteterugwinning en wordt gebruikt als bijverwarming. Haard BOLEY Realisatie: DE PLANCKE 41
