1 / 27 Out of Africa, digitale flessenpost 30/01- 05/02/2015 - DEEL 5 ‘Ex africa semper aliquid novi’ (Plinius de Oudere) Wild - Engelen - Vlees - Fossielen en een onverwachte ontmoeting on the Edge of Eternity. Zuidelijk Afrika 30/01- 05/02/2015 ZA Kgalagadi park 30012015 "Le monde occidental ne semble guère se préparer à affronter le problème de l’islam… [les immigrés] préféreront conserver leur misère à l’intérieur d’une communauté musulmane. Leur sort sans doute restera inchangé. Nous avons d’eux une conception trop occidentale. Aux bienfaits que nous prétendons pouvoir leur apporter, ils préféreront l’avenir de leur race. L’Afrique noire ne restera pas longtemps insensible à ce processus. Tout ce que nous pouvons faire, c’est prendre conscience de la gravité du phénomène et tenter d’en retarder l’évolution." André Malraux 1956 Een boeiende visie van de progressieve Franse cultuurminister onder Charles de Gaulle op de toekomstige ontwikkelingen in de Maghreb, zwart Afrika en daarbuiten. Een eindeloos stuk asfalt ongeveer rechtdoor gedurende meer dan honderd kilometer. Door de Kalahari woestijn. Heet, rood zand, lage begroeiing, geen bomen. Wel hier en daar een paar zwartkopschapen. De enige onderbreking zijn de zoutpannen waar blijkbaar met regenwater zout onttrokken wordt aan de bodem daarna verdampt en dan bijeengeschraapt tot enorme witte bergen. De rode zandduinen zouden van de Atlantische oceaan tot diep in Botswana doorgaan. Wat een desolate plek. Bureaucratie en beschaving. Een afslag naar Kgalagadi. Nu wat meer bomen, nu en dan een paar huizen. Rechts ook wit zand. Soms wat paarden en geiten onder een boom of aan een waterput met windmolenpomp. Zwartkopschapen, wat geiten op de weg die zich naar de kant reppen bij het getoeter van onze chauffeur. Een Kalahari expres, zijnde een houten kar met ijzeren as en twee autowielen met banden, getrokken door een koppel ezels. Eenmaal een Kalahari 4x4 gezien: hetzelfde maar dan met twee assen en vier ezels. Eindelijk rond halftwee bij de ingang van het park dat onder beheer staat van ZA en Botswana. Aan de ZA kant een indrukwekkende rij staatsiefoto's van Zuma, de vrouwelijke politie-chef generaal, een gehoofddoekte vrouw Cohen of zoiets die adjunct binnenlandse zaken is, naast de minister van BiZa.
2 / 27 Hier moet de inklaring van de voertuigen en de paspoorten van de reizigers gebeuren voor de grens met Namibie want langs daar gaan wij er binnen vier dagen bij leven en welzijn uit. Aan de kant van Botswana hangt er achterin een bureau één foto van de president. Ik kan redelijk lezen in Meredith 'Schatten van Afrika', een enorme turf gelukkig als eBook. Terwijl onze chauffeur-gids de autopapieren inklaart, blijkt de politiechef gaan lunchen of zich effe voor een binnenpretje met een jonge agente te hebben teruggetrokken. Althans te horen aan het gegiechel en gestommel achter de matglazen deur van het imposante bureau waar ze zich hebben afgezonderd. Ineens valt de stroom uit! De inklaring dient onderbroken te worden tot er weer stroom is. De paspoortencontrole werkt op eigen noodbatterijen en dat kan wel, mits enige coulance van de emigratie officier van dienst. Het lijkt wel een kolderfilm, hoe de hele administratieve afhandeling hier verloopt. Van de emigratie naar de politie, en terug wegens eerst andersom. Wanneer we klaar zijn om het park binnen te rijden, en onze gids geregeld heeft dat hij straks terugkomt voor de inklaring met stroom, lichten wanneer hij de deurklink vastheeft plots de lampen weer op! Er is dus stroom en de inklaring kan beginnen... Maar-edoch-driewerf-helaas-unfortunately moeten de systemen allemaal weer opgestart worden en dat gaat een half uur duren... Het is amper te verzinnen. Ondanks de flatscreen pc's hier overal bij de immigratie en emigratie en politie moeten er nog steeds A4 tjes vol vragen geturfd worden. Bij onze aankomst ging het over ebola, nu meer flauwe kul die B als pakket regelt, na onze handtekening op zijn lijst. Iemand merkt op dat je de vooruitgang van een land kan aflezen aan de omvang en de kwaliteit van het papier alsmede het aantal vereiste stempels. Er is een omgekeerde correlatie met de omvang van de vragenlijsten en het aantal stempels, en een evenredige met de kwaliteit van het papier. De ellendigste landen hebben grote formulieren op dun grijs gazetten- of rafelig rijstpapier. Ze hebben ook eindeloze vragenlijsten en iedereen loopt met een noodzakelijke stempel te sjouwen. Met de vooruitgang krimpt het papier tot een glanzend wit A5 je met één stempel. Onze gids is altijd heel vriendelijk en charmant met de bureaucraten, vooral ook met de laagste in rang, die hij heel vaak in hun eigen taal begroet. Hij gaat dan verder in het Afrikaans waar ze zich meer op hun gemak mee voelen. Hij praat met hen over waar ze vandaan komen, of ze lang van huis zijn, kinderen hebben. Met die persoonlijke vraagjes en familiale benadering met grapjes lijkt hij een soort vertrouwensband te sluiten. Wat ellende of weerbarstigheid vermijdt. Wildpark in de woestijn. In dit Kgalagadi park is het zo mogelijk nog opvallender. Een ver familielid van hem was de eerste directeur van dit nationale park, en oudere mensen weten dat nog. Niet in het minst omdat deze destijds ontslag gaf als directeur toen het ANC aan de macht kwam. De omgeving van Twee Rivière Lodge
3 / 27 Kgalagadi is poederdroog en loeiheet. Ook hier ligt de stroom uit en wordt het snel warm in de strooien hutten op lage stenen muren. Dat heet dan Afrika volgens de kenners. Tot vijf uur rust dan een uur of wat toeren waarna eten in de plaatselijke tent. Ik heb dan maar mijn biltongstukjes opengesneden met wat zout gebrande amandelbomen en koud water een heerlijke lunch. De rondrit begon in een tropische stortbui. B had de banden van de Landrover fors afgelaten, waardoor het traject door de slijkrivier redelijk verliep. Er stonden snel enorme plassen, langs een traject met hier en daar een boom, een ondergrondse rivier waar bosjesmannen water vonden. Het eerste beest dat ik zag was een grote schildpad met een luipaardpatroon die de weg probeerde over te steken. Bij felle regens trekken schildpadden naar de hoogst gelegen gedeeltes. Tegen het verzuipen. We rijden een kilometer of 20 tot Moehoop met onderweg een speciale vogel, wat reusachtige weefnesten van die vogels, en plots in de verte hartebeesten, die ik amper kan zien. De temperatuur stijgt, ook mentaal want de regen is voorbij. En plots ziet Fs die veruit de beste spotter lijkt, een springbokje en nog wat later een oryx spiesbok. Foto's alom dus en iedereen enthousiast. Dan een roedel struisvogels die met elkaar vechten in het veld, maar dan plots een hele troep van die oryxen. Reuzegrote beesten met enorme gedraaide horens en een grijsachtig deken met zwarte randen op dertig. De jonge bokken oefenen schijngevechten. De oude liggen te herkauwen. In de loop van de droge rivier is een drinkplaats. Nog wat springbokken onderweg met een zwarte band als rally-strepen opzij. Eens terug in de lodges nog steeds geen stroom. Die moet uit Namibië komen en daar is wat mis door het enorme onweer. Dus geen licht, loeiheet wegens geen airco. Problemen met de koelkast in de auto. Gelukkig heeft Fs een oplader voor mijn iPad bij die in de aansteker kan in de landrover. Geen tv, geen internet... Geen eten, alleen braai in het restaurant en de winkel gesloten. De braai viel mee lamskoteletten met jacked potatoes bij kaarslicht. Een Afrikaan uit Jo'burg kwam ieder jaar vier weken als zijn vrouw naar haar familie in Australië ging. Hij was helemaal wild van de wilde dieren. Ik beken, ik vond het idioot, maar nu vind ik het wel ietwat boeiend om die dieren bezig te zien in hun natuurlijke habitat. Het heeft iets van het begluren, loeren in de intimiteit dan
4 / 27 die beesten, een soort peepshow. De toppers zijn de neukende leeuwen, de Afrikaner had daar een prachtige foto van frontaal. Maar het is toch behoorlijk indrukwekkend. Volgens onze gids zien die beesten ons in de auto als een hele grote versie van zichzelf, zolang we maar niet uitstappen. Na het eten in het donker de weg zoeken naar de hete Lodge waar geen licht. En ik heb dan nog een vleermuis binnen de wanhopig rondfladdert. Ik ben gewaarschuwd voor de schorpioenen in de schoenen en volg het deskundige advies: schoenen en tassen in de ijskast afgesloten. En nu maar hopen op een rustige zwetende nacht zonder slangen, vleermuizen en schorpioenen. En morgen wellicht stroom. Het gevecht met de engel Geen airco, loeiheet binnen en buiten en tot overmaat van ramp een vleermuis binnen die wanhopig lijkt rond te fladderen. Ik heb ze bijgelicht, de deur naar de keuken opengehouden, waar ik dan maar eerst wou slapen gaan tot er daar ook een bleek te zitten. De deur naar buiten opengezet en intussen zelf bijna kapot gezweet onder een extra laken, omdat het beest voortdurend rond mijn kop begint te fladderen. Dan weer nerveus over welke godvergeten nachtbeesten of grote roofdieren zouden binnensluipen. Soms lijkt de vleermuis te krasselen op de muur of tegen het rieten dak, maar nog voor ik in slaap sukkel is hij weer daar. Geen van beiden lijken zin in de nacht vol insecten buiten. Dus na een paar uur de deuren weer dicht en een constructie met twee stoelen en een onderlaken uit de belendende bedden boven mijn kop. Dat lijkt hen een tijdje in kalmerende verwarring te brengen. Ik droom voortdurend in een halfslaap-waak toestand van onze kat Miro in de hoop dat die tenminste muizen zou vangen, in casu een vleermuis. Maar hij heft alleen zijn kopje even, kijkt eens rond en vindt alles prima. Een matige troost. Ik ben gaar van hun luxueuze lodges waar geen stroom, dus geen licht en geen airco en godverdomme vleermuizen!!! Tegen 02:30 uur laatste poging. Dan val ik toch even in slaap, en tegen 4 uur start de stroom weer, met airco, en de vleermuizen die lijken te gaan slapen. Nadat ik me suf gepiekerd heb over alle mogelijke ziektes die dat soort beesten kunnen overbrengen tot de oude bibliothecaris van Gierle en naamgenoot van mijn overleden broer, Vic Van Duppen, die de blauwe hardsteen en de stoelen van de kerk moest zien te beschermen tegen de bijtende urine van honderden van die beestjes in de kerk. Vanmorgen mijn schoenen uit de diepvries gehaald die dus sinds 4 uur ook weer aansloeg. Mijn schoenen zijn dus diepgevroren met een ferm stuk ijswater eraan vastgekoekt. Ik ben geradbraakt, fysiek en mentaal. Wat een ellende dit nachtelijke Gevecht met de Engel van Herman Teirlinck. (foto Roel D’HAESE- Gevecht met de engel - KMSK) Dan liever ‘Elias, of het gevecht met de nachtegalen’ van Maurice Gilliams!
5 / 27 ZA Kgalagadi II 31012015 Vanmorgen dus geradbraakt wakker geworden uit een laatste hazenslaapje. Onze gids uitgelegd dat ik dit niet accepteer. Zij hadden ondanks de warmte redelijk geslapen, zonder ADHD-vleermuizen. Ontbijt geserveerd door de slome van gisteravond, die B met 'mooimeis' aanspreekt. Mijn medereizigers gaan vandaag een grote wilde beesten spotting doen. Eerst het gereden stuk van gisteren verdubbelen, dan het eerste stuk voor morgen dat naar het fameuze tentenkamp zal leiden waar we een nacht doorbrengen. Ik deel hen mee dat ik niet meega wegens slapen omdat ik anders binnen drie dagen op sterven na dood ben. Stilte. Het inklaren aan de grenspost lukt weer niet wegens nog steeds stroomproblemen aldaar. Er blijkt hier echter wel degelijk een grote generator te staan die gisteren namiddag een uur of wat gedraaid heeft. Maar de koeling van die generator is stuk en de enige man die eraan kan en mag werken is nergens te vinden. Closed Shop Volgens beslagen medereizigers heerst hier het Engelse systeem: niemand mag iets doen waarvoor hij of zij de nodige kwalificaties niet kunnen voorleggen. Dus mag een poetsvrouw geen lamp vervangen, een tuinier geen generator afstellen ook al heeft hij er zelf een thuis staan die hij altijd zelf onderhoudt. Voorbeelden te over op Engelse schepen en bij zijn broer in het Duitse Hannover in de schouwvegers-branche. Zij moeten verplicht jaarlijks langskomen ook al stook je met gas. En nu moeten zij ook nog aan de gasbranders prutsen waardoor deze vaak ontregeld. Onder elkaar verdelen ze de wijken en houden ze de tarieven hoog. Zoals in Nederland met de glazenwassers maffia die onderling alles verdelen, wijken monopoliseren en eigen tarieven hanteren. Nog een voorbeeld van de closed shop trucks: in Engeland zouden op elektrische treinen nog steeds een stoker en een remmer meerijden. Dat was zo in de tijd van de stoomlocs en die heeft de vakbond willen behouden op de elektrische locs waar er voor hen geen enkele functie is. De poetsvrouw is heel vriendelijk, geeft mij haar sleutel wegens de mijne niet bruikbaar. Ze is wat gaan rondspuiten met een soort geur- en ontsmetterspray wat volgens haar de vleermuizen verdrijft. B zei dat ze die moeten vangen met een groot vlindervangnet. In de idiote 'supermarkt' bij de ingang verkopen ze naast chips en gesuikerde nootjes, een hoop
6 / 27 prullaria van en over beesten uit China ook nog walgelijke Oranjerivierwijnen voor het dubbel van de prijs die we aangeboden kregen tijdens de lamentabele proeverijen. Ze vonden vleermuizen 's nachts grappig. Nou ik niet. Ik ga nu een tijdje proberen te slapen. Tot 14 uur geslapen, de beestenspotters zijn terug uit de loeiende hitte. Wel raar met het weer in België en de hitte hier. En geen internet. In Italië is de stemming voor een nieuwe president vrij snel en duidelijk afgelopen ten voordele van een mij onbekende Sergio Mattarella. Slapen. Blij dat ik niet mee geweest ben, ze hebben dé cheta gezien met nu maar twee pups, op een halve kilometer van hen in hoog gras op een bergrug! En kuddes andere grazers en een familie struisvogel met jonkies in diverse grootte. Tegen 15 uur bleken ze reeds flink in de wijn, bij een kleine 40 C. Ik lees nog wat verder in Merediths Schatten van Afrika met de airco aan over de gruwelen die de Duitsers in Namibië hebben aangericht door de Herero bijna uit te moorden, maar ze weten wel zeker dat de Duitsers nu veel geliefder zijn dan de Chinezen die alles leegroven. Volgens onze gids stijgt de haat tegen de Chinezen exponentieel in heel Zuidelijk Afrika. Ze investeren alleen waar ze zelf direct profijt uit halen. Wat dan met hun enorme investeringen in grote infrastructuurwerken? B zegt dat hem verzekerd is dat er iemand bij mij aan de deur is geweest van de technische dienst maar dat ik sliep. Ik laat hem voor het eten weten dat dit onmogelijk kan, wegens niet geklopt, maar dat ik erop sta dat er nu op stel en sprong een oplossing komt en dat hij de directie mag meedelen dat ik voor een bijzonder fraaie bespreking zal zorgen van deze lodges en de aangename kanten ervan. Hij gaat buiten bellen en komt terug met de mededeling dat ik in Lodge 14 kan slapen, sleutel zit op de deur. Dat blijkt de gehandicapten voorziening te zijn, zonder tv maar met een werkend slot en airco: onmiddellijk alle ramen dicht en alle lichten aan. In Lodge 2 zitten de twee vleermuizen reeds alert klaar voor de eerste ronde slaper pesten. Ze draaien in volle verlichting al proefrondjes. Ik grabbel mijn toiletzak mee en laat de rest liggen voor morgen. Wegens nu wel stroom is er meer keuze in het restaurant. Ik neem spare ribs en kippenlevers in eigen vet gesmoord. De anderen struisvogelsteaks of varkensrug. Op alle vlees smeren ze een vet glanzende laag saus met suiker!! Zelfs op de kippenlevers.
7 / 27 Er zit een grote groep Franse koppels met prepensioen. Drie van hen gebruiken ijsblokjes in hun rode wijn! Hoe desperaat kan je als Fransman zijn?
ZA Kgalagadi Nossob park III Zon 01022015 Vannacht redelijk goed geslapen in Lodge 14 voor de gehandicapte bezoekers. Na douche terug naar 2 waar de vleerrmuizen te bed waren. Wat gelezen en wereldnieuws bekeken op Russia Today of Aljazeerra. Bennie geholpen met pakken en laden. Na stevig huntersplate ontbijt zoals gisteren naar pompstation voor de banden. De piste is de eerste 50 km hetzelfde, maar wordt nadien eindeloos geribbeld wit zand, waarop moeilijk rijden en enige angst voor een lekke band. Onze koffiestop zit deze keer bij een bord over de Duitse misdaden in Namibië, waaronder het geboeid drijven door deze Kalahari-woestijn van vele duizenden Herero’s. Tevens een hoop onzin over een oeroude stad in de buurt die dan een natuurlijke rotsformatie blijkt te zijn. Een verhaal over een rosse Schotse vrouw die hier een en ander aan goeds heeft gedaan. Onderweg veel struisvogels alleen of in groep. Oryxen in grote groepen aan drinkplaatsen. Een kudde springbokken steekt voor ons de weg over met enkele rode hartebeesten die meelopen. Wat verder een troep gnoes onder bomen. Een stel aan de koffiestop heeft wilde berichten over veel leeuwen aan een belendende drenkplaats. Martin Meredith uitgelezen, wat een verschrikkelijk boek over de afgrijselijke geschiedenis van Afrika. Het enige positieve voor hem is de internet- en de mobilofoongeneratie waardoor nieuwe mogelijkheden die blijkbaar intensief benut worden en die helpen de autocratische regimes te omzeilen. De corruptie in ZA wordt ook niet onder de mat gehouden. De vorige president Mbeki zat via zijn vrouw - die een nicht is van de jongste vrouw van Mugabe - tot over zijn oren in de diamantcorruptie. En de huidige ZA president Zuma heeft een paar honderd miljoen overgehouden aan de grootste wapenbestelling ooit. Over de Afrikaanse leiders 626. Zodra ze eenmaal op het pluche zaten, was hun enige doel aan de macht te blijven, en daarvoor wendden ze alle mogelijke middelen aan. Op een paar plaatsen wist een democratisch meerpartijenstelsel te overleven, met name in Botswana en Senegal – net genoeg om te bewijzen dat het idee kon werken. Sommige eenpartijstaten hadden een relatief verdraagzame regering en hielden af en toe een beperkte vorm van verkiezingen. De overgrote meerderheid van de Afrikanen had echter geen enkel uitzicht op politieke rechten of vrijheden. De economische staat van dienst van Afrika was al even beroerd. Hoewel veel Afrikaanse regeringen snel vooruitgang boekten op het
8 / 27 gebied van educatie en medische zorg, lukte het de meeste niet om effectieve economische programma’s op te zetten om de ellende van hun bevolking te verlichten. De vruchten van de onafhankelijkheid werden vooral geplukt door kleine, geprivilegieerde groepen aan de top van de machtspiramide. Enorme bedragen werden uitgegeven aan prestigieuze projecten zoals presidentiële paleizen, conferentiecentra, grote hotels, chique woningen, luchtvaartmaatschappijen en buitenlandse ambassades. Dat men zich vooral op industrialisatie richtte als motor van ontwikkeling en niet op de landbouw bleek desastreus. In de Afrikaanse staten wemelde het al snel van staatsindustrieën en -ondernemingen die slecht werden geleid, veel te veel werknemers hadden, regelmatig met politieke bemoeienis te maken kregen en alleen met enorme overheidssubsidies konden overleven. (Martin Meredith, De schatten van Afrika Vijfduizend jaar rijkdom, hebzucht en ambitie.)
Nyerere in Tanzania. 627. Een socialistisch landbouwexperiment, uitgevoerd door Julius Nyerere in Tanzania, bleek al even desastreus. Het plan hield in dat verspreid wonende rurale gemeenschappen bij elkaar werden gevoegd in grote, collectieve ujamaa-dorpen, waar basisvoorzieningen als scholen en klinieken aanwezig waren. De ujamaa-campagne zou aanvankelijk vrijwillig zijn, maar toen lokale gemeenschappen niet erg enthousiast bleken om eraan mee te doen, gaf Nyerere bevel tot de verplichte hervestiging van de gehele plattelandsbevolking. Tussen 1973 en 1977 werden ongeveer 11 miljoen mensen in nieuwe dorpen bijeengedreven; het was de grootste volksverhuizing in de geschiedenis van Afrika. Veel mensen moesten worden gedwongen hun geboortedorp te verlaten. De ontwrichting die door Nyereres ujamaa-programma veroorzaakt werd, leidde bijna tot een catastrofe. De voedselproductie daalde dramatisch en het spookbeeld van hongersnood dreigde. Tanzania was niet langer zelfvoorzienend, maar werd om te overleven afhankelijk van buitenlandse voedselhulp. (Martin Meredith, De schatten van Afrika Vijfduizend jaar rijkdom, hebzucht en ambitie.)
Na een stop bij Jan se Draai en een soort braaiplaats met schone toiletten! Nog een eindeloze tocht over wit duinenzand met miljoenen ribbels waardoor je tanden zinderen. De hitte is niet niks. We rijden aan de rand van een enorme rivierbedding waarin wat lage struiken en veel acacia bomen, waaronder een meerdere beesten zich in de schaduw afvragen wat die grommende witte gek op zes wielen op volle middag in de zon te zoeken heeft. Aan de linkerkant glooit de oever van de oeroude rivier langzaam omhoog met duizenden witgrauwe termietenheuvels. Rechts loopt de bedding breedzanderig en groener met in het midden iets wat op gras lijkt naar de andere oever waar hoog silhouetten van eenzame bomen. B. houdt in een eindeloze withete zandbak de Landrover met aanhangwagen op de piste. Hij stuurt fantastisch goed bij wanneer de hele trein in de bochten of bij randwissels aan het glijden gaat. Hij heeft wel geen zin om dit vreselijk eentonige en zware stuk morgen nog eens te doen in omgekeerde richting, wegens misschien geen toelating om het kortere stuk te nemen naar de uitgang. Aan een waterplas is er plots animositeit in de Landrover wanneer drie secretarisvogels gedistingeerd naar de plas stappen om te drinken. Een grote zwarte roofvogel komt in een belendende boom zitten om de zaak beter te bestuderen. De roomdikke middaghitte is compleet. Het zweet loopt in straaltjes over mijn gezicht. Ik smeer gelukkig niet meer en dek me af met beige kleren en mijn groene hoed. Mijn intussen alsmaar wittere roden baard helpt de rest van mijn aangezicht afdekken.
9 / 27 Tegen 14:30 uur na ruim vijf uur over duinzand in de hitte aankomst in Nossob - WILDERNESS CAMPING SITE KGALAGADI PARK - en onderweg geen enkele van de ‘talloze’ leeuwen gezien. Reeds heerst er enige blijheid bij de reizigers bij de aanblik van een schildpad, een kraanvogel, een giraf, wat spiesbokken en een roedel springboken met de kleintjes onder een aparte boom. Manmanman, wat een hobby: foto’s maken van beesten in het wild. Er zou airco zijn in twee luxe lodges en stroom tot 22 uur. De winkel is duidelijk geen dagen aangevuld. Vlees lijkt er zelfs niet te zijn...en op goede vrijdag, kerst en alle zondagen wordt er geen alcohol verkocht! Hier is geen telefoonsignaal en de WiFi hotspot werkt niet zoals verwacht. Het hele kamp is wel omringd met een hekken met stroomdraad van 2,50 meter hoog. Die zal na 22 uur ook makkelijk te beklimmen zijn vermoed ik. Ik ben na de Schatten van Afrika maar begonnen aan die van Mumbai met Margot Vanderstraetens Vlindereffect. Klimtol Wegens slechts tot 22 uur generatorstroom, eerst alle apparaten opgeladen en dus niet verder kunnen lezen en dan maar begonnen aan Etienne van Heerden Klimtol. Wat een boek! En het verhaal speelt zich af in de regio waar we geweest zijn. Schitterend geschreven, indrukwekkend verhaal. Aangrijpend en beklemmend. En dan gelezen in het bungalow- en tentenpark van Nossob, alwaar wij een bungalow delen met airco en wiekende ventilatoren. Ik lees vanavond in een ruk dat boek van bijna 400 pagina's uit. B heeft een ferm vuur gestookt voor de braai en is bezig met grote lappen ontdooid vlees en groenten. Er werd enige redelijke wijn afgetrokken. De meerkatten zitten voor hun holen te wachten op eten van ons. Een jakhals of woestijnvos passeert nieuwsgierig. De maan nadert een volle stand en de sterren staan weelderig dichtbij. Het gezelschap haalt herinneringen op aan andere Braais die B ooit voor hen had georganiseerd in andere regio's van het land. Ik begin onderhand te zwijmelen van de honger. Ik wil absoluut een slaatje bij die 4 kg vlees voor vijf personen. En volgens mijn ervaren medereizigers is het in Namibië nog veel meer.
10 / 27 Een komkommer, een tomaat en een ui mag ik snijden met wat citroensap, pepper en zout. Olijfolie heeft hij niet aangeschaft, wel vier soorten extreem pikante chutney. Zurdesembroodjes die ik op de rooster leg en die redelijk te eten zijn. Een paar meter Boerewors, twee dubbele koteletten lam per persoon, een kwart kilo rundsfilet heeft onze gids-kok-chauffeur op een mum van tijd prima klaar op een houtskoolvuur dat hij na een uur branden van een zak hout klaar had. Het dessert was een halve watermeloen. Voor het ontbijt hebben we nog twee meter andere wors, en vier koteletten. B wil onder geen geding dat we bedelende vossen en meerkatten laten meegenieten. Op de Kaap heeft hij eens een Engelse dame bekeurd die een baviaan een banaan gaf. Zijn argument tegen haar was dat die baviaan eerstdaags zal afgeschoten worden wegens steeds agressiever indien hij geen eten krijgt en het dus zal afpakken en bijten. Om 22:07 uur gaat het licht en de ventilator en alle stroom uit. Dus slapen. Morgen nog zo'n zandbakdag en overmorgen nog een! ZA Kgalagadi IV Ma 02022015 Redelijk geslapen in de hitte. Om 06:07 uur de generator weer aan. En dus ook het licht en de ventilatoren, bij Fd de airco. B maakt ontbijt en is boos dat niet alle vlees is opgegeten en de yoghurt niet en hij haat het dat iets moet weggegooid worden en dat er geen plastiek zakjes zijn om dingen in te verpakken en in de koeling te stoppen... Ik laat hem maar zeuren. De hele weg terug langs de 50 km strook van gisteren is het stil in de Landrover. Er is geen reet te zien. De stokstaartjes van vanmorgen waren nog het leukst hoe ze voor deur probeerden voedsel te bedelen. De grote fototoestellen met enorme telelenzen liggen zwaar te niksen op de dijen, de aanslag is beduidend minder gespannen. De spiedende blik evenzeer. Er heerst enige denigrerende animositeit tegen de vrouw van de Engelsman die het gistermiddag verlekkerd had over troepen leeuwen die aan de drenkplaats bij Nossob de omgeving onveilig maakten. Het was duidelijk een trut, een echt lokkertje. Niet eens de vrouw van die rijke kerel, eerder zijn secretaresse of maîtresse, en nog meer fraais. Ze waren gisteren wanneer ik aan het lezen was, nóg maar eens naar ‘Marie se Draai’ gereden om leeuwen te spotten, vergeefs. De hele tocht gisteren, eergisteren en wellicht vandaag voor wat oryxen, springbokjes en wat gnoes!
11 / 27 Ik heb Klimtol van Etienne van Heerden uit. Schitterend opgebouwd verhaal rond een jojo speler uit de jaren zestig die ingehuurd werd door coca cola om met die jojo's van hen overal indirecte reclame te gaan maken voor coke. Het zit werkelijk indrukwekkend in elkaar en biedt een beklemmend inzicht in het ZA van toen met het racisme, de sex, de onderhuidse spanning, blank en zwart, schuld en boete. Het culmineert in geweld, zelfdestructie en de nieuwste jojo hypes. Een erg mooi boek dat heel goed de sfeer in de Karoo weergeeft. Maar daar willen ze niet van weten, onze gids noch medereizigers. Etienne van Heerden, Klimtol. Uitg. Podium 2014 168. Pas vele jaren later, hier op zijn veranda, kwam de gedachte op: wie was hij, wie was die man? - Hoe kon hij? - Toen liet de gedachte hem niet meer los. En toen is hij met de merlot begonnen. 189. Waar ze ook vandaan komen, het zijn outsiders, net als u en ik, op het Centraal Station in Amsterdam of in Central Park in New York pik ik er een spinner zo uit, door zijn houding en de manier waarop hij loopt en naar andere mensen kijkt. Jojoënd zijn verlegen mensen, en vaak zijn se beschadigd of weten ze niet hoe ze zich in de real world moeten gedragen. Maar geef ze een nieuwe truuk om uit te proberen of een lastig nummer, of geef ze een podium en lekkere muziek en de spanning van een ging en een competitie. Dan werpen ze alsof ze top of the world zijn. (...) Ze zet hem op een stoel en begint rustig te spelen. 'En u zult geen uitzondering zijn, ik ook, ik heb het ook zwaar, maar de jojo maakt me licht, ik kan dansen en ik kan vechten, ik kan ruzie met hem maken en magic met hem scheppen of dromen. U kunt het ook, oom, kom! Kóm!' Wat kan ik jou leren? Denkt hij. Je bent zo slim. Is er dan niets van wat ik meedraag dat even slim is, is alles vernietigd en stelt mijn ervaring in de nieuwe wereld dan niets voor? 274. - Om je truuk goed te krijgen moet je blind worden voor wat er buiten je blikveld gebeurt. - Je mag niets zien. - En je wordt minder mens. - Je werpt egoïstisch en geconcentreerd. - Je kijkt niet links en je kijkt niet rechts, je moet je oog op de spinaal houden. 336. Je moet je truuk nooit gebruiken om wraak te nemen, je moet nooit spelen uit boosheid, niet op jezelf of op het leven. Niet omdat je boos bent op je oma over het ongeluk waarbij je moeder is omgekomen. Niet omdat je woest bent op mij. Je moet spelen omdat je niets anders hebt. Omdat je het snapt en het het enige is wat je snapt. Omdat de rest voor jou nergens op slaat.
12 / 27 Jakhalzen en meer! Aan de poel waar gisteren een paar secretarisvogels komen nu twee jakhalzen aangedribbeld die liever in een hoger poeltje drinken. Vogeltjes meuren gretig in de bergen stront, want aan de talloze hoeven in de modder omheen de grote poel te zien is er al wat groot wild gepasseerd vanochtend. Ondermeer een kudde gnoes die verderop de rivierbedding afgrazen. Dagen zonder internet is eigenlijk ook wel leuk. Ik word er rustiger van. Ik raak beter weg van het thuisfront. Maar het nadeel is natuurlijk dat het precies voor dat thuisfront is dat ik het doe. Nog vier weken! De eindeloze rammelrit door de woestijnachtige streek is vermoeiend. Vooral het oversteken van een enorm plateau waar absoluut niets te zien is, zelfs geen boom. Alleen rode aarde met wit zand en daarop toefjes struikgewas met veel doornen. Pas in het laatste derde komen we in een nieuwe rivierbedding waar heel veel springbokken in kuddes en kleinere groepjes met heel jonge borelingen. Het groen vertoont nu lagen van gele bloemen waartussen die springbokken graag huppelen. In de verte is eindelijk een leeuwin! Het beest stapt loom en eenzaam op honderden meters van ons vandaan achter een struik en dan een helling op en uit het zicht van verrekijkers en telelenzen. Nog wat verder een giraf onder een boom naast de weg. En dan weer een, en nog een. Het houdt niet op. En hier komen volgens B normaal geen giraffen voor! Er zijn zeker drie safari 4x4's die hier file rijden en dan nog een VW Polo (!) die van de andere kant komt. Er heerst vreugde bij de spotters. Het laatste half uur zoveel kunnen zien. Dan aankomst in Mata Mata Lodge KGALAGADI PARK waar nu enkel een bruikbare verbinding voor mobiele telefoon. Ik stuur dan maar een sms, want internet is niet stabiel en dan ook nog eens erg duur. Ik heb een mooie
13 / 27 toepersoonskamer voor gehandicapten rond terras met braai en ruimte voor mijn eventuele rolstoel in de badkamer. Gedoucht en te bed wegens zeer moe van het urenlange gerammel, deze keer met amper een pauze onderweg. Spotten. Ik ben er nog niet in geslaagd door te dringen in de geest van wilde dierenspotters. Er is het foto-element, dat lijkt mij het belangrijkste. Mooie foto's maken zoals op tv programma's. Er zijn er hier die met filmcamera's uren verdekt opgesteld liggen in de nabijheid van waterpoelen om iets te capteren. Vroeger was dat echt schieten en dan werd de kop van het slachtoffer opgezet voor thuis. Nu is het beelden schieten. Maar wie moet deze duizenden foto's thuis zien? Familie of vrienden zijn het na de zoveelste keer toch spuugzat om al die foto's die steeds op elkaar kijken. Er is het identiteitselement. Het komt mij voor dat identiteit ook gedacht wordt door een verhaal over cricketspelers en prestaties die zijzelf nooit hebben gehaald, maar waar ze zelf wel aanwezig waren. Idem voor wilde beesten, getuige de foto's die ze gretig trekken. Er is de onderlinge wedijver: wie, waar, wanneer de meeste, de grootste, de beste, de mooiste. Vermoedelijk ook op het thuisfront. F heeft professioneel materiaal mee om bij geringe lichtinval prachtige foto's te maken. Maar er is altijd teveel licht als wij beesten zien. Voor zonsopgang en na zonsondergang mag je de wildkampen niet uit. B's promo verhaaltje over één worden met de natuur is een giller gezien de zengende hitte, die je amper in de schaduw kan doorstaan. Je rept je dus zo snel mogelijk naar een donkere ruimte met fan en of airco om het obligate deuntje te vermijden over de parken, de dieren, de vogels, het vlees, de braai. Ik heb het Vlindereffect van Margot Vanderstraeten gelezen. Na Etienne van Heerden. De banaliteiten van het hotelgebeuren contrasteert met de gruwel van de islamitische terreur die ze bij wijlen treffend weet te vatten. Maar de relationele spanningen die ze ontwikkelt wegens niet op tegen het banale van het hotelverhaal. Het einde der tijden op TV Na een paar uur verkwikkende slaap de tv zenders afgelopen die hier verkrijgbaar zijn. CNN BBC is niet te zien, afgeblokt. Een soort folklorezender over Namibië. Het allerergste leek me Joni table talk - Daystar Television Network is an award winning, faith-based network dedicated to spreading the Gospel 24 hours a day, seven days a week – all around the globe, through all media formats possible - die een compleet geschifte jonge kerel met een groot spraakgebrek, een gele strik en geassorteerde bril, uitgebreid aan het woord laat. Hij steekt de christenen die uitgemoord worden in de islamitische
14 / 27 landen, een riem onder het hart steekt met de mededeling dat het einde der tijden is aangebroken en dat hen de vreugde van de hemel wacht. Naast het ZA parlement, vaste prik, Russian Today die op weinig subtiele wijze de politiek van Poetin propageert, CCTVN de Chinese staatszender met een merkwaardige inkijk in het wereldnieuws. TV5Monde Afrique heeft een interessante uitzending over de positie van de joden in het Midden Oosten met een voor de islam weinig fraai verhaal over de anti joodse pogroms in Bagdad en de moslimbroeders in Egypte, alsmede de activiteiten van de groot-mufti van Jeruzalem die niet zomaar een vriendje van de nazi's was maar actief ging ronselen. Zij het met matig succes. Op BVN is het godbetert blokken! SAQuestiontime gaat over het vrijlaten van een levenslang veroordeelde om gezondheidsredenen wegens stervend. De SACP is tegen en zal tot het einde doorgaan met haar verzet terwijl een van hun communistische topkaders destijds onder het apartheidsregime wel werd vrijgelaten om medische redenen! Glasbreuk, De heren hebben nu heel wat minder vlees aangeschaft voor de braai. B se braai gisteren moest een orgie zijn van rood vlees. Vandaag mocht ik alle tomaten, uien en komkommer met wat citroensap tot een slaatje verwerken. Bij het naar buiten maneuvreren van de grote binnentafel glijdt de glasplaat eraf waarna we een kwartier stukken konden rapen, keren, blazen enz. Volgens B kost zoiets hier veel geld. De watermeloen was redelijk. Het flesjeswater zat compleet bevroren in de diepvries, wegens vergeten uit te halen. Ik haast me met de afwas want om 22 uur gaat de generator af. Ondanks de verlichting bij het uitkijkpunt was er tot dan geen beest van enige omvang te zien, de lokale pool staat dan ook droog. NA Fish River 03022015 De ochtend begint hier met een ruwe start van de generator waardoor alle lichten die om 22:07 uur niet gedoofd waren aanflitsen en de enorme ventilator begint te draaien. De airco had ik gelukkig wel reeds afgezet. De zon begint in het oosten als een witroze streep. Vandaag Namibië binnen, onze gids is al helemaal gelukkig want daar voelt hij zich thuis. Hij is dermate heen dat hij er nu prat op gaat dat hij mij bloederig rood vlees heeft leren eten, en dat ik daar nu voor de rest van mijn dagen de smaak van te pakken heb.
15 / 27 En zoiets kan je nooit vergeten en dan blijf je altijd naar zoiets heerlijks verlangen. Hij zoekt steeds meer bevestiging voor zijn vaak starre opvattingen. Zo vindt hij het normaal dat in zijn Namibië tienduizenden pasgeboren lammetjes worden gestroopt voor hun astrakanpels die ze daarna verbranden, wegens je kan toch geen pasgeboren lammetjes opeten! Dat doe je niet, dat is vies. De Namibische boeren hebben dat zo besloten en dan is dat zo. Hij begint dan gretig te provoceren. Vooral als hij moe is. Hij drinkt wel geen druppel alcohol, toch niet als wij het kunnen zien. Zo worden in Noord Namibië volgens hem honderdduizenden pelsrobben-jongen doodgeslagen en verbrand omdat er geen eten genoeg is wegens Japanners en Russen de zee daar leegvissen. En dan zijn er teveel robben en dan moeten die afgemaakt worden wat al die Greenpeace idioten ook vertellen. Ik denk dat hij stiekem 's avonds een ferme scheut alcohol bij zijn cola zero doet. Hij geniet graag van bloederig provocerend geweld, zij het nu verbaal. Soms komt eruit hoe hij als kind door zijn vader werd mishandeld: een scherpe spijker in de rug van zijn stoel om aan tafel altijd rechtopstaand zitten. Niet meegenomen worden als hij langs de weg stond te liften naar huis. Dus nog 10 km lopen achter de auto van zijn vader aan. Namibië De uitrit van Mata Mata lodges is de grens van Namibië. Een blanke ZuidAfrikaanse politieman inspecteert de autopapieren en tilt de grensbord op. Aan de Namibische grens uitgebreid papierwerk met veel krachtig geslagen stempels door een omvangrijke imigration officer van het vrouwelijke geslacht. Er staat ook nog een wat slankere dame in battledress van het Namibische leger. Eerst 100 km of meer redelijke pistes. In Namibië zijn 90% van de wegen niet verhard. Langs de pistes stroken met nieuwe telefoonpalen zonder lijnen maar reeds flink ingenomen door grote appartementen van weefvogels. De investering in telefoonlijnen is duidelijk achterhaald door nieuwe te technologie. Het landschap is erg desolaat, erger dan de Kalahari woestijn. Mesosaurus We rijden over een enorm plateau tot bij de Mesosauruslodge waar een hoogbejaarde Afrikaner boer, Chiel Steenkamp, ons net op tijd met zijn bakkie onthaalt voor een indrukwekkende tocht door een bizar maanlandschap naar de plaats waar de Nara chef in 1904 de Duitse troepen in een hinderlaag lokte en in de pan hakte.
16 / 27 Bij het graf van een Duitse onderofficier doet hij het verhaal hoe hij dik 30 jaar geleden met zijn bulldozer de weg aan het verbreden was en zijn zoon van 10 een fossiel zag tussen de leisteen. Om een lang verhaal kort te maken. http://www.mesosaurus.com/ De man is heel trots op zijn boerderij, de enorme fossielenvoorraaad van een kleine mosasaurus variant die daar tijdens het Godwana 350 miljoen jaar geleden toen Brazilië nog naast Namibië lag, in enorme moerassen rondzwom en bedolven raakte onder immense hoeveelheden vulkanisch stof waar later leisteen overheen kwam en nog 100 miljoen jaar later vulkanische opborrelende lavasedimenten die nu als enorme ijzerhoudende formaties met mangaanoxide zwart gevernist werden. Het is er adembenemende mooi wegens de schijnbaar gestapelde enorme ijzerhoudende muren rondom met hier daar spectaculaire kokerbomen die familie zijn van de aloë, therapeutisch voor alles kunnen gebruikt worden, en door de San hottentotten tot pijlkokers uitgehold worden, waarna ze rond de onderkant het scrotum van een springbok trekken wat dan krimpt en droogt waarna een heel lichte stevige pijlenkoker. Hij heeft veel mooie langoor geiten en immense kuddes schapen. Wilde paarden dwalen door de prehistorische site, net zoals een troep impala's die hier een zwarte M van McDonalds op hun kont dragen. Aldus onze gids-braai-liefhebber. Chiel speelt met een steentje op een ijzerrotsformatie eerst Broeder Jacob - het klinkt als op een ijzeren aambeeld . En dan N'kosi sikkele Afrika. Hij heeft veel contact voor de site met de universiteit van Stellenbosch en nu dus ook met Brazilianen die onderzoek komen doen. Keetmanshoop. Dit lijkt wat op een stad met aan de rand wat grotere gebouwen ziekenhuis en verpleegopleiding. Veel begraafplaatsen, een treinstation van de Duitsers uit 1922 waarvan het rieten dak hersteld wordt Onze chauffeur-gids gaat een sim kaart halen voor Namibië. Wij drinken iets fris in een soort hotel restaurant waar een Frans koppel nog laat luncht. Er is internet! Ik kan mijn mails binnenhalen.
17 / 27 En lees dat Yasmine Kherbache als sp.a topvrouw en dé Patrick Janssens lady (oud burgemeester en huidig KFC Genk voorzitter ) de handdoek in de ring gooit. De mensen hier in Keetmanshoop zien er veel mooier uit dan in ZA. Volgens B zijn het allemaal bastaards van Portugezen die hier erg talrijk uit Angola zijn afgezakt en de Nama bosjesvrouwen. Ze zijn niet klein, ook niet dik. Ze lopen rechtop en slepen zich niet sloffend vooruit. Ze lachen veel, zijn helemaal niet luidruchtig of vervelend. Zelfbewust en goed gekleed. De weg van Keetmanshoop naar de Fish River Lodge is eerst 15 km over asfalt langs de enkelspoorlijn en een soort reuzenkrater met opstaande randen en een diameter van tientallen kilometer. Het is erg droog en warm. Seeheim. Ter hoogte van Seeheim een oud Duits hotel in een Fish River canyon (oorspronkelijk opgezet als officiersverblijf voor de beruchte Schutztruppe), rijdt onze gids verkeerd. http://www.seeheimhotel.com/history.html Het stuk dan maar terug om dan na nog eens 30 km door een verbluffend desolaat landschap, genre Arizona of meer nog Lanzarote, een andere grindweg te nemen die anderhalf uur door een eindeloze steenwoestijn voert. Alles is bruinrood, grijs tot geel zand met hier daar een toef grijzig groen. Dit voert echt wel naar het einde van de wereld. Op de asfalt rijdt hij 100, op de piste waar mogelijk 80 km/uur. We rammelen langs alle kanten door elkaar. Maar het wordt nog veel en veel erger. Op een bepaald moment een bordje 20 km. En dan is het stapvoets rijden over een maanlandschap met miljoenen puntige ijzerstenen waartussen een weggetje is vrijgemaakt. Het is traag, moeilijk en stoffig rijden. Na een klein uur zien we in de verte merkwaardige constructies op de einder. We passeren nog een vlieg-strip met een Piper - Amerikanen met veel geld laten zich meteen naar hier vliegen. Niet onverstandig. En dan de eigenlijke Fish River Lodge, mooie architectonische constructies met eigen terras en hoge ramen met uitzicht over een enorme canyon die zich in lagen honderd kilometer ver uitstrekt tot de horizon. Het onthaal is heel vriendelijk met weliswaar een koud vochtig handdoekje tegen het stof, bagage die afgestoft wordt. Mooie pseudo-primitieve lodges met oordopjes want de wind huilt hier ‘ sa vond en ’s nachts onophoudelijk. Nu eten en morgen om 6 uur ontbijt voor de grote tocht door de canyon om 7 uur.
18 / 27 Eindelijk wat interessant na drie dagen Kalahari natuurreservaat. Hopelijk kan ik slapen met dit lawaai, dat volgens de ober als het donker is ophouden zal? NA Fish River Lodge II Wo 04022015 Gezien hier in het mooie en culinair redelijke restaurant matig snelle WiFi een paar links kunnen vinden. 1. Chiel Steenkamp met zijn fossielen gisteren http://www.finesse-namibia.com/mesosaurus-fossil-camp 2. De Nama hottentotten chief Witbooi die de Duitsers behoorlijk dwars zat. http://en.m.wikipedia.org/wiki/Hendrik_Witbooi_(Namaqua_chief) Ook zo gek als zijn hoed. Toeval? Gisteravond tijdens het diner hoorde ik twee koppels aan de andere kant van de niet brandende open haard in een Vlaams idioom converseren. Een van de vrouwen keek mij regelmatig onderzoekend aan. Ik had het gevoel dat ik haar van ergens kende, maar kon hen niet thuis brengen. Vannacht toch aan zitten denken. Het kwam niet terug. Eigenaardig genoeg bleef ze me door het hoofd spelen. In mijn halfslaap begon ik haar te associeren met iemand die ik in Leuven ooit had leren kennen omdat ze ook in de kelders van het grote Alma restaurant naast mij aan de band het afgevoerde vreten van de restaurantgangers boven diende af te ruimen en de borden schoon te maken. Niet zonder nu en dan eens een mooi stuk overschot zelf te nuttigen (spaarde alweer een maaltijd uit!). Zij studeerde antropologie of zoiets maar was vooral zeer verliefd op een rare indiaan die volgens haar een rechtstreekse afstammeling van Inca notabelen was uit de Andes en die geen klap uitvoerde waardoor zij zich geroepen voelde om ’s middags en ’s avonds te gaan werken om hem te onderhouden. In haar geliefde en zijn vrienden reïncarneerde de aloude opstandige wijsheid en kracht der onderdrukte indianen van Latijns Amerika die zich eerst tegen de Spaanse kolonialisten en later tegen het westerse imperialisme keerden als voorbeeld voor de hele wereld. V.I.Lenin, 'Het imperialisme als hoogste stadium van het kapitalisme' was haar bijbel in een Spaanse editie die ze altijd bij zich droeg in een kleurig gebreide schoudertas met flossen uit de verre Andes. Het was nog vóór de Latijns Amerikaanse revival in de vertaalde literatuur. Nog vóór de staatsgrepen in Chili en Argentinië, nog vóór de generaalscoup in Brazilië. De Tupamaros guerillero's waren in Uruguay reeds in het nieuws. In Mexico waren er al studentenopstanden. In Nicaragua begonnen de Sandinisten bekend te worden. En in
19 / 27 Leuven heette het nieuwste studentenhuis naar Don Camilo Torres die als priester de gewapende revolutie in Colombia ondersteunde, geloof ik. http://nl.m.wikipedia.org/wiki/Camilo_Torres Het leek haar een genot en een eer haar zelfverklaarde Inca-klaploper te onderhouden die zich ook graag als sympathisant van het pas opgerichte Sendero Lumineso oftewel de Senderistas zoals de ingewijden elkaar graag herkenden - Lichtend Pad van de maoïstische profeet Guzmann - profileerde en duurdere sterke drank prefereerde. Zij was helemaal in de mystiek van de oude wijsheden van de Inca beschaving, groots en mysterieus, en helemaal geconcentreerd op haar geliefde die het zich allemaal met een mysterieuze glimlach liet welgevallen want hij verstond na een paar jaar Leuven nog steeds geen woord Nederlands. Ze is nadien effectief met hem naar de Andes vertrokken. Nooit nog wat van gehoord, maar ofwel zo zot als mutje bij de maoïstische guerrilla van het Peruviaanse Lichtend Pad ofwel verblind door de ellende met een nest kinderen en een Inca die zich ook daar kunstig zou laten onderhouden terwijl hij zijn status verplicht wat rondneukt en de revolutie bedrijft in de salons, cafés en betere horecazaken van Lima onder het genot van een bel cognac. Ik vond haar toen al een mekkerend kalf al was ze zeker vijf jaar ouder dan ik. Kun je nagaan, en dat wanneer ik zelf nog als een dwaas veulen mijn eerste sprongetjes in de revolutionaire wereld oefende. Zimbabwe! Maar neen, vanmorgen voor het ontbijt komt een ietwat kleine dame in stappersoutfit uit een van de lodges net voor mij op het verlichte pad en zegt vriendelijk goeie morgen, in het Engels. Ik loop achter haar aan en bedenk nog dat een korte broek in zo'n omgeving toch wat riskant is om te stappen. Haar vriendin, vannacht in mijn dromen de trigger voor de Inca-dienster zit al aan de ontbijttafel in een sportieve outfit. Ze staat recht en komt mij een hand geven: "Jij bent D toch" "?" "DVD die bij ons in Zimbabwe geweest is, lang geleden." "Neen, M V, ik ben J, de broer van D. Ik was dertig jaar geleden bij jullie in Rusape voor mijn stage en toen was jij net zwanger van jullie eerste kindje" Dat was een verbijsterend moment.
20 / 27 Haar vriendin komt zich voorstellen als N en ze staat erop dat ik haar tutoyeer. Op enkele weken na precies was het dertig jaar geleden dat zij mij ophaalde in een villawijk van Harare waar ik dankzij Louis Vandievel na mijn vliegreis over Lissabon en Luanda logeerde in een reusachtige villa van een Duits koppel ontwikkelingshelpers waar de bloedhonden op zwarten afgericht waren, de tuinman een dag lang in het zwembad stond te roeren, de keukenmeid geen hulp wou bij de afwas of het eten maken, ik niet in de keuken mocht eten met het personeel maar alleen aan de gedekte tafel in de eetkamer waar de boekenkast nog vol stond met dezelfde edities van Progres uitgeverij Moskou en Peking als in ons appartement op de Ruggeveldlaan in Deurne. Maar dan niet in het Frans, wel in het Duits. M werkte toen voor Memisa, een oecumenische ontwikkelingsorganisaties, en haar man in het ziekenhuis van Rusape waar ik mijn stages kon doen. Ze reed met mij die ochtend naar Café de Paris in Harare waar ze echt Frans brood hadden en fatsoenlijke koffie. Ze kocht mij een lepel, wegens nergens in Zimbabwe te krijgen om te eten en een beker, want iedereen zijn eigen eetgerei nodig. Ze wees me Meckles waar we om de zoveel tijd in het weekend Europees probeerden te eten wanneer we in Harare waren. Zij regelde ontzettend veel praktische dingen voor mij en zocht op al mijn vragen antwoorden. Ik heb me de voorbije dertig jaar vaak voorgenomen nog ooit eens terug te gaan onder het zuiderkruis, wegens dankzij hen zoveel leren kennen en begrijpen van die hilarische, pijnlijke, malafide ontwikkelingssamenwerkingswereld. Deze reis is daar in wezen het gevolg van. En dan komen wij elkaar hier tegen, on the Edge of Eternity. Ik was er niet goed van en zij ook niet. Hun mannen waren te voet de canyon ingegaan. M en N rijden met ons mee om 07 uur op tocht naar en door de canyon, die 2,5 km breed is en waar je 20-30 km ver overheen kan kijken tot het volgende gebergte. Het kost per persoon 1.070 Namib $, een kleine honderd euro! Ik ben nog wat verdwaasd van de ontmoeting maar al gauw vinden we het oude patroon van dertig jaar geleden terug waarbij ik haar probeer te behoeden voor erger. Zwart management Bob is onze chauffeur, een slanke zwarte man uit het noorden met dun ringbaardje die goed Engels spreekt maar ook Afrikaans heeft geleerd op school. Hij werkt al enige jaren voor dezelfde keten waartoe ook deze Fish River Lodge behoort. Dat is nog een boeiend fenomeen, volgens B, maar ik vrees dat hij gelijk heeft. Hij merkt vaak dat zeer mooie en dure nieuwe locaties na een jaar of zeven plots een andere uitbater krijgen. De blanken die het hebben op- en uitgebouwd verdienden tegen die tijd
21 / 27 een groot deel van de investeringen terug en verkopen het dan aan een mindere keten die nog 5 tot 10 jaar probeert te teren op de naam en de infrastructuur, die niet fatsoenlijk meer onderhouden wordt. Het management wordt dan helemaal zwart of gekleurd en er is geen blanke meer te bekennen. Vb. Vochtblaas onder douchetegelmat, slecht sluitend slot, vochtvlekken op de muur tegen het plafond, verfvlekken op de vloer, WiFi router alleen in het restaurant die niet automatisch reset, erger is het waterprobleem. Één put lijkt onderaan dichtgeslibd, die moet gekuist worden en liefst een grotere diameter krijgen volgens B in een loslippig moment. Een tweede wordt geboord, maar de vrachtwagen die moet boren is stuk en mankeert een wiel. Er groeit al wel onkruid op de site en omheen de vrachtwagen. Intussen voeren ze dagelijks een paar kuub water aan over krankzinnige wegen van 25 km ver (2uur rijden) in vaten van 1000 liter op een 4x4-bakkie met twee zwarte begeleiders. Je ziet het ook aan het personeel. Er is nog wel veel vriendelijkheid en de wijn wordt nog wel met voorproeven geschonken, maar niet alle glazen hebben hetzelfde formaat. De barman zet voor vijf mensen drie glazen voor witte en twee glazen voor rode wijn neer. Ook al staan er van elks meer dan genoeg achter de bar. De diensters dragen nog wel hun uniform maar de tweede avond is het frisser en hebben sommigen foute sweaters over hun dienstkleding aan. Een van de diensters is een San Hottentot die manifest blijft klicktaal gebruiken voor iedere Engels woord met een g, k, of andere gutturale klank. Ook in het Afrikaans. Ofwel is dit een vorm van stotteren bij klicktaal sprekers ofwel is dat mens geschift. Ze begint na een tijdje al te klikken nog voor ze iets gaat zeggen. B merkt op dat zij chef is en een vettig glimmende gladharen pruik draagt. De verschillende categorieën personeel hebben ieder nog een verschillend uniform maar een enkele loopt toch reeds met een trainingsbroek rond onder het nog correcte vest. De heren trektochtbegeleiders hangen met de barmannen aan de hoek van de toog te fezelen. Sommigen met een zonnebril op in het donker. De secretaresse receptioniste zit ingewikkelde berekeningen te maken achter een computerscherm en weigert de router te resetten op B' s verzoek. Daartoe moet de computerspecialist langskomen opdat zij hem de opdracht kan geven. De tweede grootste canyon ter wereld De Toyota cruiser heeft een enorme bak met dekzeil hoog opgebouwd waar makkelijk 9 toeristen plus één en chauffeur kunnen meerijden, met zakken voor drank, een doos voor de lunchpakketten en dekens tegen de ijzige ochtendwind. De opbouw is echter op verschillende plaatsen hersteld. Ondeskundig wegens gelast op gebroken lasnaden waardoor makkelijk nieuwe barsten. Die oude gebarsten lassen moeten eerst afgebikt en schoon geslepen worden en pas dan kan je opnieuw proberen de stukken aan elkaar te lassen. Althans, zo heb ik het altijd van ervaren en bekwame lassers geleerd.
22 / 27 De bagagezakken hangen los of sluiten niet meer. Op handvaten en klemijzers zit geen verf meer en het dakzeil is gescheurd en lamentabel hersteld waardoor de lappen weer loskomen. De onderste trede aan mijn kant en die van Frits heeft geen geribbelde aluminiumbekleding. De rivetten blijken losgescheurd en nadien hebben ze die anti slipplaten proberen vast te lijmen. Nu resten alleen nog lijmsporen. En die helpen niet tegen het afglijden. Je moet toch ongeveer op onze laagste positie van anderhalve meter hoog uit die passagiersbak zien in en uit te klimmen. Wij hopen op minder problemen met de motor. Er is wel een radiozender aan boord die regelmatig posities opvraagt. Dus binnen vijf of hooguit tien jaar is dat hier nog een schim van de oorspronkelijke infrastructuur.. Alleen de omgeving en de natuur is onverslijtbaar: the Edge of Eternity is de slogan van de Lodge. B gaat niet mee, hij zal zijn landrover en aanhangwagen schoonmaken, mails proberen te beantwoorden, vrouw bellen want in zijn wijk in de buurt van Paarl valt de stroom voortdurend uit en heeft hij vorig jaar de oude generator voor de bakoven van zijn vrouw verkocht en die is nu erg boos want ze kan haar bestellingen voor de heerlijke gemberkoekjes niet meer afwerken. De kokerboom 2 Bob geeft bij iedere boom, plant of dier een goeie begrijpelijke en vaak leuke uitleg. Zo doet hij nog eens het verhaal van de kokerboom van de aloë familie. Maar hij weet ook te vertellen dat die oeroude boom, maar tot 40 cm diep wortelt, dat die geen water kan opzuigen via de wortels, maar dat hij alle water verzamelt via de dauw die 's ochtends op de harde koude bladeren neerslaat. Die hele boom heeft een zilverachtige schilferende schors waaronder gele bast en waarbinnen een soort netwerk van vezels waarin dat bittere water. De social weaver vogels - er zijn ook solitaire weefvogels zoals aan mijn raam in hotel Lord Milner in Matjiesfontein - maken hierin graag hun enorme nesten indien geen telefoonpalen voorhanden en ze doen dat altijd aan de zonnekant. Dus je vindt bij twijfel het noorden makkelijk terug aan de hand van de kant van de weefnesten. Dat was effe aanpassen eer ik me weer realiseerde dat het noorden hier de kant is waar de middagzon het hoogst staat, precies het tegengestelde van bij ons in de noordelijke helft van deze aardkloot. De vogels vertrekken 's morgens bij de tientallen zelfs honderden op zoek naar insecten en ze komen dan 's avonds terug. Gedurende de dag broedt de warmte van de zon de eieren in de verschillende nestappartementen uit. Door het soms heel grote gewicht van die social weavernesten breken de kokerboomtakken en sterven die soms 300 jaar oude bomen af. De enorme verzameling van lichtgroene stakerige struiken zijn Euphorbia van de wolfsklauwfamilie. Alweer een oeroude primitieve plant die bij wondjes een melkachtig vocht afscheidt dat bijzonder giftig is voor zenuwbanen en door de bosjesmannen gebruikt
23 / 27 wordt om hun pijlen in te dorpen. Het verlamt de prooi die ze raken. De zwarte neushoorn en kudu bokken kunnen deze planten wel eten. De bok- en gemsachtigen zijn selectieve grazers, terwijl zebra's alles opvreten waardoor de boeren minder enthousiast over de kuddes bergzebra's die we onderweg zien, zelfs met jonkies van een paar weken oud. Onderweg naar de canyon komen we langs een vervallen boerderij in de bruinzwarte vlakke klipstenen waar tot in de jaren zestig enorme kuddes schapen werden geslacht voor de astrakanpels van de pasgeboren lammetjes. Door de acties tegen pelsdieren gebruik is die hele handel ingestort en werden na het vertrek van de herders 50.000 Ha van deze woestijn opgekocht door een Amerikaanse dierenvriendin die het nu als natuurreservaat laat beheren. De windmolen gedreven pomp levert nog altijd water. Bushtoilet Het pad is zeer zwaar, Bob rijdt erg goed en voorzichtig. Hij zei dat hij op zijn eerste begeleidersrit trilde en beefde van het angstzweet. Hij kon zich nooit voorstellen dat hij ooit zelf mensen hierdoor zou rijden. Hij moet permanent in 4x4 en voor en na iedere zware helling op en neer het sperdifferentieel inschakelen en uitschakelen. Vanaf de ingang van de canyon is het helemaal klaar, over zeer smalle paadjes, die je nauwelijks op de gebroken rotsplaten kan zien voert hij zijn Toyota de ravijn in. Onderweg kleine kuddes kudu, zebra, orynx. Hij weet over ieder beest een mooi verhaal. Bijvoorbeeld dat de klipspringers levenslang monogaam zijn en een toiletplek gebruiken waar ze al hun keiharde keutels deponeren. Orynxen hebben de hardste keutels en hun urine is een soort plakkerige gel omdat zij alle vocht uit hun excrementen recupereren en daardoor zo lang zonder water kunnen. De meeste dieren halen hier hun vocht uit de bladeren van de vetplantachtige struiken. M en NG zijn dus mee, kort gebroekt sportief en met walkingsticks, en doen laatste stuk tot het bushtoilet te voet in een flink wandeltempo voor ons uit want Bob wil geen mensen verliezen achter zijn truck. Hij wil ze als de gids kunnen zien.
24 / 27 Midden een oude rivierbedding huizen een hoop acacia africana bomen met enorme doornen. En ook de wilde tamarisk waarvan Bob ons de naaldvormige zachte blaren laat proeven die heel erg zout zijn en ook als zout gebruikt worden door de bosjesmannen die in dit soort omgeving wisten te overleven. Hier kunnen we onze urine lozen en onze droppings doen achter een struik tussen de stront van de hoefdieren. Bushtoilet! Fs weet een interessante theorie over ontstaan van de Grand Canyon in de VS en ook deze tweede grootste canyon van de hele wereld, hier aan de Fish River. Enorme ijsmassa kwamen door verschuiving van tectonische platen in korte tijd met een enorme kracht naar beneden en hebben diepe geulen gesleten in de basalt rotslagen waardoor de onderliggende leisteen en zandplaten ook loskwamen en tot op een grote diepte werden weggevoerd. Dit fenomeen verliep op korte termijn, wegens indien over een geologisch lange periode eerder een afgevlakt erosie effect dan deze scherpe en diepe uitsnijdingen. Lunch River Nog een uur over kronkelige paden met zeer steile hellingen op en neer tot aan de rand van de canyon. Het hoogteverschil met de rivier beneden bedraagt een paar honderd meter. Maximaal tussen hoog en laag is dik 600 meter. Grootste afstand tussen bovenranden ruim 25 km. De overhangende rotspartijen steunen op pijlers basalt die driehonderd meter loodrecht naar beneden voeren. Het waait fel en het uitzicht is verbluffend. Ik kom niet te dicht bij de rand, want dan is het eerder zoals Faling Men vanop de Twin Towers in New York na de aanslag in naam van de godsdienst van de vrede tussen de zwaluwen vallen tot de finale in de waterplas van de omzeggens droge rivierbodem. De verdere afdaling naar de rivier oevers in de diepe kalk- en leisteen kloven is dermate moeilijk en beangstigend dat M en N per se nog een ferm stuk te voet willen doen. Maar Bob kan het niet in zijn schema krijgen en vindt het te gevaarlijk. We zijn ruim drie uur onderweg als we op de lunchplek aankomen waar LD en de man van N, die vanochtend een paar uur voor ons vertrokken zijn met twee zwarte gidsen en een Duitser de afdaling te voet hebben gedaan langs een andere weg. Zij nemen een lunchpakket mee en water en vertrekken voor de klim terug langs nog andere paadjes. We lunchen hier lamentabel (het brood is zo mogelijk nog kleffer, slechter, smakelozer dan in ZA ). L herinnert zich nog steeds na dertig jaar de chocolade die ik toen voor hen had meegebracht . Een Vijf kilogram tablet Callebaut zoals mijn moeder in die tijd wist aan te kopen voor haar choco mousse.
25 / 27 De dames gaan met Bob zwemmen in een waterplas met geelvissen. Hij heeft de handdoeken bij. Wij zien het vanop een hoogte allemaal wat vermoeid aan en ik kruip weer op de Toyota onder de schaduw van het zeil om een en ander te noteren. Wind De tocht terug is zo mogelijk nog spectaculairder wegens nu vooral steile hellingen omhoog langs diep ravijnen waar ik toch van de buitenkant naar het midden verschuif in de hoop de Toyota wat meer naar de wand te laten overhellen en minder naar de ravijnen. M en N doen de ergste hellingen te voet. Eens terug bleek mijn kamer niet opgeruimd en de was niet opgehaald. Ze hadden maar één sleutel wegens de andere stuk - ik geloof er niets van - enfin het werd snel opgelost en de was van iedereen is dan toch nog klaar tegen 20 uur, zij het wat onderling verwisseld in de manden voor de drie verschillende lodges. Intussen waait het hier formidabel met een enorm lawaai in mijn huisje en voortdurend openslaande deuren in het restaurant. De buitendeuren slaan wel onmiddellijk in klemmen vast om erger te voorkomen. Buiten Martine en Leo met hun vrienden, nog een stel Belgen uit Oost Vlaanderen van een 4x4 club die met de auto uit België komen!!! waarisworteltje.be? Ze hebben stukken aan hun Toyota! Daarnaast een hoogbejaarde Duitse oma met haar zoon en schoondochter, een jong Duits koppel met beleefde kleuter, een koppel rijke Namibiërs. Het eten is redelijk, fatsoenlijke pompoensoep, goeie kudureepjes met rijst, broccoli en champignons. De wijn duur maar acceptabel. Out of Africa Vooraf heb ik met mijn vroegere gastheren en hun vrienden een mooie fles witte wijn gekraakt om de herinneringen te begeleiden. Het is dank zij hun gastvrijheid en openheid - vooral van L waarvan ik erg veel geleerd heb ivm interne geneeskunde in de praktijk en meer nog de zin en grote onzin van ontwikkelingshulp in zo'n land, vooral van M die probeerde op al mijn kritische vragen een antwoord te vinden en dat waren er heel heel veel dat ik mijn geliefde een verschrikkelijk verblijf in Afrika bespaard heb, waar alle niet werkende expat vrouwen aan de gruwelijke sherry verslaafd leken en aan de idiote video filmbanden die de Franse ambassade als cultuuruitingen beleende, alsook dat wij onze kinderen voor het Out of Africa syndroom hebben behoed. Van de manzieke Italiaanse diva artse met de Mercedes jeep, de enorme villa en het splinternieuwe Italiaanse ziekenhuis op de heuvel - kleindochter van een admiraal van de Italiaanse koning en dus volgens haar destijds tegen Musolini die zich door haar tuinboy
26 / 27 liet verzorgen - hebben ze niets meer vernomen. De oudere Engelse arts, schuldbewuste dochter van een trotskistisch koppel uit Londen herinnerden ze zich niet meer. Bij haar mocht ik toen slapen en zij heeft me de gruwelen van een mazelenepidemie bij hongerlijders laten zien en hoe die moeders hun zoveelste baby's lieten sterven door ze met een beker te laten drinken bij diarree in plaats van met een theelepeltje. Het klikte zeer tussen ons, ik moet die nog eens googelen als ze nog leeft. Want zij leed toen nog erg aan het revolutionaire idealen syndroom waarmee haar ouders haar jeugd vergald hadden en haar een schuldcomplex hadden aangepraat. En last but not least A S, de Engelse edelman met als wapen een geharnaste arm met zwaard in zijn gouden zegelring 'Loyal to the king' en zijn lieftallige Zweeds sprekende Finse gade, S, die ik in Mutare mocht assisteren bij haar rijexamen - hebben ze ook nooit meer teruggezien. In Elim Mission waar ik bij A&S logeerde, hadden de Selous scouts van Ian Smith dertig blanke protestantse missionarissen en hun kinderen een paar jaar voordien op gruwelijke wijze gefolterd en vermoord. Vermomd als strijders van de ZANU van Mugabe. In de nieuwste publicaties hierover wordt echter betwijfeld of het Selous scouts waren en beweren sommigen dat het wel degelijk de verzetsstrijders van Mugabe waren die toen in de Vumba de buitenverblijven of lodges van de blanken platbrandden met inhoud, roerend en onroerend, levend of dood. Om zo terreur te zaaien. http://www.elimmissions.co.uk/UploadFiles/Vumba.pdf Ik heb toen in Elim wegens na 21 uur ook geen stroom meer, met A vaak nachtenlang uit een met het familiewapen gegraveerd glas eminente wiskey gedronken met water aangelengd wegens geen ijs bij een walmende petroleumlamp. S lag dan reeds onder de klamboe. Met hem en een schitterende jonge nurse die getrouwd was met een officier van Mugabes door Noord Korea getrainde en bewapende Fifth Brigade mocht ik helpen bij een paar memorabele vaccinatiecampagnes langs de grens met Mozambique. Veel mensen kwamen de grens over op de vlucht voor het Renamo dat tegen het Frelimo van Samora Machel tekeer ging. De weduwe van Samora Machel zou als laatste vrouw trouwen met Nelson Mandela! De wegen of pistes daar waren vergelijkbaar met die hier. Er was alleen warm water in de bushdouche als de boy het zich verwaardigde om op tijd op te staan om vuur te stoken voor heet water dat hij dan met koud in de donkeydouche, een oud olievat op een muurtje, diende te gieten waarna je een slang met gaten-emmer kon laten zakken aan een touwtje. Als hij te lui en lam was, moest je douchen met koud water buiten in de frisse ochtendmist van de Nyanga mountains.
27 / 27 Wegens mijn aangezicht vanmorgen niet ingesmeerd - ik draag permanent mijn hoed en lange mouwen en broek - flink verbrand door de zonnestralen op het eindeloze maandlandschap van keien die door de woestijnvernis met mangaanoxide van onderuit reflecteren. Zoals sneeuw tijdens winterse skipret in het hooggebergte. Een vervelend gevoel, gelukkig wat getemperd door mijn baard. Ik zal hier toch eens ergens bij een kapper moeten zien te komen. Maar B beweert dat de meeste zwarte kappers hier luizen of neten in hun materiaal hebben. Vanmiddag mails kunnen binnenhalen en beantwoorden. Surfen gaat heel erg traag, webmail lukt niet. FB amper. Van thuis leuke mails gekregen met wat nieuws van in de regen, storm en sneeuw. De wind huilt hier krankzinnig, alles rammelt, onafgebroken. Het heeft iets van de Mistral die in de Rhône vallei mensen gek maakt, of de Tramontan die in de Rousillon dagen aan een stuk tekeer kan gaan. Gezellig en bij tijden behoorlijk beangstigend. Wellicht toch maar de oordopjes installeren vannacht.
