WIJS OP WEG Iedereen voor
De mobiliteitsgids Securex Antwerpen
INHOUD MOBILITEITSGIDS
2
Deze mobiliteitsgids is het resultaat van een samenwerking tussen de stad Antwerpen en Securex Antwerpen in het kader van het project Wijs op weg van de stad Antwerpen. Meer informatie over Wijs op weg vind je op www.wijsopweg.be. Medegefinancierd door het programma Intelligente energie Europa van de Europese Unie
De enige aansprakelijkheid voor de inhoud van deze gids berust bij de auteurs. Het geeft niet noodzakelijk de opinie van de Europese Unie weer. Noch EASME, noch de Europese Commissie zijn verantwoordelijk voor het gebruik dat van deze informatie wordt gemaakt.
Voorwoord
5
Woon- werkverplaatsingen door werknemers van Securex Antwerpen
7
Te voet naar je werkplek
9
Met de fiets naar je werkplek
13
Met het openbaar vervoer naar je werkplek
21
Carpoolen naar je werkplek
31
Met de motor of bromfiets naar je werkplek
35
Met de auto naar je werkplek
39
VERPLAATSINGEN DOOR WERKNEMERS
Inhoud
3
Voorwoord Beste medewerker De volgende jaren vinden er in Antwerpen in het kader van het Masterplan 2020 grote wegenwerken plaats. Doel van het Masterplan 2020 is te komen tot vlotter verkeer, veiligere wegen en een grotere leefbaarheid. Het project Noorderlijn is een belangrijk onderdeel van het Masterplan. Dit deel bevat een heleboel maatregelen die de verkeersdrukte, de ongevallen en het sluipverkeer in en om Antwerpen moeten aanpakken. De Noorderlijn maakt het noorden van Antwerpen bereikbaar met de tram. Tegelijkertijd worden de Noorderleien, de Noorderlaan en een aantal straten op het Eilandje heraangelegd. Hiervoor werken de stad Antwerpen, de Vlaamse overheid en De Lijn nauw samen. Deze wegenwerken brengen met zich mee dat ook uw werkplek een tijd lang moeilijker bereikbaar zal zijn. U zal zich dus misschien anders moeten verplaatsen. Met deze mobiliteitsgids willen we u daarbij helpen. We zetten de verschillende mogelijkheden voor woon-werkverkeer naast elkaar. U kiest uiteraard zelf welk vervoersmiddel u wanneer gebruikt, maar we hopen u te verleiden om de wagen (meer) aan de kant te laten staan, zeker voor verplaatsingen in en rond de stad. Wegenwerken vormen een uitgelezen moment om uw verplaatsingsgewoontes in vraag te stellen en te bekijken of er verplaatsingsalternatieven zijn die sneller, goedkoper en/of gezonder zijn en om (andere) vlotte combinaties van verschillende verplaatsingsmiddelen te ontdekken. In deze mobiliteitsgids vindt u alle praktische informatie over de mogelijke vervoerskeuzes op een rij. Bent u niet echt zeker wat voor u de beste oplossing is? Vraag dan zeker individueel reisadvies aan via de mobiliteitsverantwoordelijke van Securex: Wim De Smet,
[email protected].
Wim De Smet Facil-IT/HR People Securex
Herman Boonen Strategic Development Officer Verantwoordelijke Antwerpen
Koen Kennis schepen voor mobiliteit stad Antwerpen
VOORWOORD
Veel plezier met deze mobiliteitsgids voor Securex Antwerpen. De keuze is aan u!
5
6
VERPLAATSINGEN DOOR WERKNEMERS
WOON-WERKVERPLAATSINGEN DOOR WERKNEMERS VAN SECUREX ANTWERPEN
Kies voor een vlotte en actieve verplaatsing
Verplaatsingsmiddel
te voet
fiets
bromfiets/ motor
tram/bus
trein
auto (privé)
auto (leasing)
huidige verdeling
1 persoon (2%)
9 personen (15%)
0 personen (0%)
5 personen (9%)
9 personen (15%)
20 personen (34%)
15 personen (25%)
Wist je dat in de stad voor afstanden tot ongeveer tien kilometer de fiets het snelste vervoermiddel is? Van de 59 medewerkers van Securex Antwerpen zijn er 29 die op minder dan tien kilometer van hun werkplek wonen. Dit is 49 procent van alle medewerkers. Toch komt op dit moment minder dan 15 procent van alle medewerkers met de fiets naar het werk. Een elektrische fiets is zelfs tot ongeveer vijftien kilometer het snelste vervoermiddel om je in de stad te verplaatsen. 44 medewerkers van Securex Antwerpen wonen binnen de vijftien kilometer van de werkplek. Dat is 75 procent. Ben jij één van deze werknemers? Zeker de (elektrische) fiets eens proberen dan!
VERPLAATSINGEN DOOR WERKNEMERS
Het huidige verplaatsingsgedrag van de medewerkers van Securex in Antwerpen ziet er als volgt uit:
7
8
VERPLAATSINGEN DOOR WERKNEMERS
TE VOET NAAR JE WERKPLEK
Stappen kost niets Wie in de buurt van Securex Antwerpen woont en te voet naar het werk kan gaan, wint veel tijd. Je hoeft je niet druk te maken over op tijd vertrekken, een parkeerplek zoeken of stress door files. Hoe ver je wil of kan stappen, bepaal je zelf. Eén tot twee kilometer is een ideale wandelafstand. Meer dan een kwartiertje heb je daarvoor niet nodig. ’s Avonds een stukje te voet gaan, is meteen ook ideaal om de stress van de dag weg te werken.
Wie ’s avonds regelmatig een uur gaat joggen, kan zijn dag misschien anders organiseren en een paar keer per maand van en naar het werk lopen. Je wint er heel wat tijd mee en na een opfrisbeurt ben je helemaal klaar voor de werkdag. Zeker het overwegen waard!
“Als ik niet bij klanten moet zijn, ga ik te voet naar het werk. Dat is dan de meest vlotte manier van verplaatsen voor mij, want ik woon op wandelafstand van kantoor.” (Bart Garmyn, Regional Manager EDPB,
Iedereen is voetganger! Wie verder van zijn of haar werkplek woont, denkt niet snel aan te voet gaan. Nochtans is iedereen voetganger. Wie met de wagen of het openbaar vervoer naar Antwerpen rijdt, moet van aan de parking of de halte ook nog een stuk te voet afleggen. In de stad gaat dat laatste stukje wandelen meestal sneller dan in de file te moeten wachten of een extra overstap te maken met de bus of tram. Ook hier is een kwartiertje beweging mooi meegenomen. Kijk verderop voor de beste combinaties met het openbaar vervoer en de wagen.
TE VOET NAAR JE WERKPLEK
Health & Safety)
9
Middelen en mogelijkheden Wie te voet naar het werk gaat, heeft niet meer nodig dan een paar schoenen en af en toe een regenjas of een paraplu. Dat heeft iedereen, dus te voet naar het werk gaan is eenvoudig: deur achter je dicht en je bent vertrokken, zonder kosten.
De stad Antwerpen investeert stevig in de herinrichting van straten en pleinen. Bij elke heraanleg krijgen het comfort en de veiligheid van de voetganger heel nadrukkelijk aandacht, met waar mogelijk ruime voetpaden en duidelijke en goed verlichte oversteekplaatsen.
Te voet? Ik denk er niet aan! “Hoe kan ik nu te voet komen? Ik woon in Ekeren!” Natuurlijk moet je geen tien kilometer stappen, maar weet dat je – zeker tijdens wegenwerken – met de auto moeilijker op bestemming geraakt. Om verkeersdruk met de auto in de stad te mijden en om geen risico te lopen op een volle parking bij Securex in Antwerpen, zet je je wagen beter gratis op één van de Park+Rides in en rond de stad (zie de overzichtskaart bij ‘Met de auto naar je werkplek’). Stap daar best over op het openbaar vervoer en kom het laatste stuk te voet. Het bespaart je per dag enkele euro’s aan parkeergeld en die paar minuutjes stappen zullen je goed doen!
TE VOET NAAR JE WERKPLEK
Vergoeding en fiscaliteit
10
Stappen kost niets en daarom mag je werkgever je geen vergoeding geven. Je hoeft dus op je belastingaangifte niets extra in te vullen in het vakje woon-werkverplaatsing.
Voel je zeker niet benadeeld omdat je geen vergoeding krijgt. In vergelijking met de andere vervoerskeuzes is te voet gaan zonder twijfel de goedkoopste manier om op het werk te geraken!
11
TE VOET NAAR JE WERKPLEK
12
MET DE FIETS NAAR JE WERKPLEK
MET DE FIETS NAAR JE WERKPLEK
Gezond, goedkoop en gemakkelijk! Ooit al een ochtendfile van fietsers gezien? Of drie blokken moeten omrijden om je fiets te kunnen parkeren? Voor wie korte verplaatsingen in en rond de stad doet, is de fiets zonder twijfel de beste keuze. Steeds meer mensen fietsen van en naar het werk en ontdekken dat het een uitstekende oplossing is voor de mobiliteitsknoop.
“Fietsen is voor mij de snelste en sportiefste
Fietsen gaat snel (in een stedelijke context is de gewone fiets voor afstanden tot tien kilometer en de elektrische fiets voor afstanden tot vijftien kilometer het snelste vervoermiddel), je vermijdt files en je hoeft niet op zoek naar een parkeerplek. Bovendien is fietsen niet schadelijk voor het milieu. Vergeet ook niet dat fietsen meer is dan van en naar het werk rijden. Wie dagelijks een half uurtje beweegt, is veel beter bestand tegen stress, wordt minder snel ziek en voelt zich beter in vorm. Niet twijfelen dus. Je bespaart een duur abonnement bij de fitness!
manier om op het werk te geraken.” (Sarah Van Lancker, Client Advisor MET DE FIETS NAAR JE WERKPLEK
Zelfstandigen & Particulieren ComfoHRt)
13
Woon je te ver? De fiets is heel eenvoudig te combineren met andere vervoersmiddelen. Met de fiets tot aan de tramhalte of het treinstation? Kijk verderop bij ‘Met het openbaar vervoer naar je werkplek’ wat de opties zijn. Of zet de auto aan de rand van de stad en leg het laatste stuk af met de (vouw)fiets! Kijk verderop bij ‘Met de auto naar je werkplek’! Heb je de voordelen van een eigen vouwfiets al eens bekeken?
“Ik woon in 2018 Antwerpen (Zurenborg) en kom dagelijks met de fiets naar het werk, omdat dit de snelste, sportiefste en goedkoopste manier is om op kantoor te
MET DE FIETS NAAR JE WERKPLEK
geraken, en goed voor het milieu. Mijn
14
woon-werkverkeer met de fiets is perfect te combineren met het afzetten aan en halen van onze dochter op school. De werkgever voorziet ook een fietsvergoeding wat extra is meegenomen! Tijdens de spits ben ik echt wel sneller dan met de auto thuis en ik heb zo mijn dagelijkse beweging ook achter de rug. Ook niet mis natuurlijk!” (Liesbeth Van Gorp, Sales Advisor ComfoHRt)
Middelen en mogelijkheden Securex Antwerpen moedigt het gebruik van de fiets van en naar het werk aan. Wie met de fiets komt werken, kan gebruik maken van de aanwezige fietsinfrastructuur.
1. R ijd je met de fiets naar het werk? Dan kan je die op een veilige, droge en comfortabele manier kwijt. De fietsparking bevindt zich in het gebouw. Er is voldoende ruimte om de fietsen comfortabel te stallen, ook bakfietsen, aanhangfietsen en fietskarren. Naargelang de nood wordt het aantal plaatsen herbekeken en worden er nodige aanpassingen gedaan. 2. Na een warme douche en met een frisse outfit kan je werkdag beginnen. In de gemeenschappelijke hal zijn er op bepaalde verdiepingen douches voorzien om je op te frissen. 3. P roblemen met je fiets? Op je werkplek vind je het nodige materiaal om een (klein) defect aan je fiets te herstellen. Zo geraak je met je eigen fiets veilig thuis! J e kan op het werk je fiets zelf herstellen en bijstellen. Aan het onthaal kan je een herstel- en onderhoudskit vinden, die Securex Antwerpen in het kader van de samenwerking met de stad Antwerpen rond Wijs op weg heeft ontvangen. 4. Kunnen je fietsbanden wat extra lucht gebruiken?
“Fietsen van en naar het werk is voor mij de ideale manier om de stress van mij af te ‘fietsen’.” (Marleen Stevens, Client Advisor ComfoHRt)
MET DE FIETS NAAR JE WERKPLEK
Pomp je graag je fietsbanden wat extra op vooraleer je naar huis vertrekt? Aan het onthaal kan je een fietspomp lenen.
15
Op zoek naar een overzicht van veilige en vlotte fietsroutes in en om Antwerpen? De Fietskaart van Antwerpen vind je op www.antwerpen.be en kan je daar als pdf downloaden. Je kan de Fietskaart ook per mail aanvragen bij mobiliteitsaanspreekpunt Wim De Smet. Beschik je zelf niet over een fiets? Het publieke fietsdeelsysteem van de stad Antwerpen ‘Velo’ is de oplossing voor je korte verplaatsingen (vnl. binnen de Singel). Op www.velo-antwerpen. be vind je alle informatie over de soorten lidmaatschappen. Het dichtstbijzijnde Velostation bij Securex Antwerpen vind je op 200m wandelen aan het Justitiepaleis aan de Bolivarplaats.
Kom je niet met de fiets naar het werk, maar moet je overdag een dienstverplaatsing maken? Dan kan je gebruik maken van één van de volgende diensten die Securex aanbiedt in samenwerking met volgende partners: 1. Blue-bike: dit is een publiek fietsdeelsysteem waarmee je fietsen kan ontlenen aan diverse Belgische treinstations bij dienstverplaatsingen naar andere steden en gemeenten. 2. Fietspunten Meer info hierover en info over toekomstige fietsprojecten kan je per mail aanvragen bij mobiliteitsaanspreekpunt Wim De Smet.
MET DE FIETS NAAR JE WERKPLEK
Vergoeding
16
Wie met de fiets komt werken, heeft daar voordeel bij. Fietsers krijgen een vergoeding van 22 eurocent per kilometer. Onbeperkt (met een minimumtraject van 1 kilometer enkele reis).
Een goede fiets, regenkledij, fietstassen en veiligheidsmateriaal kosten wel wat geld, maar met de fietsvergoeding heb je dat bedrag snel terugverdiend.
Goed om weten: je krijgt ook een vergoeding voor de voor- en natrajecten. Dit zijn bijvoorbeeld de stukken die je fietst tot aan de bushalte of het treinstation. Kom je in de zomer met de fiets en neem je in de winter het openbaar vervoer? Geen probleem: je kan tijdens de zomermaanden een fietsvergoeding aanvragen.
Uitgerekend
“De fietsvergoeding is per maand een mooie extra en
Van thuis naar je werkplek = 6 kilometer Heen en weer = 12 kilometer fietsen per dag 12 km x 20 dagen = 240 kilometer per maand 240 km x 0,22 euro = 52,8 euro/maand 52,8 euro x 10 maanden = 528 euro/jaar
zo een stimulans om met de fiets naar het werk te gaan.” (Wendy Dupont, Medisch Assistent)
Wie elke dag 2 keer 6 kilometer fietst, trapt op twee jaar een nieuwe kwaliteitsfiets bij elkaar, of een fijne vakantie in de zon, of …
De fiets? Ik denk er niet aan!
Frank Deboosere fietst zelf elke dag 40 kilometer van en naar de VRT. Geen kort tochtje! En noem het beroepsmisvorming, maar hij hield onderweg voor zichzelf een jaar lang de weerstatistieken bij. Die bevestigden wat al eerder onderzocht was: in België regent het acht procent van de tijd. Met andere woorden, 92 procent van de tijd is het droog weer!
MET DE FIETS NAAR JE WERKPLEK
‘Het regent veel te veel in België! Ik wil niet altijd nat op het werk aankomen’.
17
MET DE FIETS NAAR JE WERKPLEK
Op zoek naar meer?
18
www.velo-antwerpen.be
Hier vind je alle info over Velo, het publieke fietsdeelsysteem van de stad Antwerpen.
www.blue-bike.be
Hier vind je alle info over Blue-bike, het fietsdeelsysteem waarmee je fietsen kan ontlenen aan diverse Belgische treinstations.
www.google.be/maps www.naviki.org www.routeyou.com www.fietsnet.be
Via deze sites kan je zelf je route plannen.
www.buienradar.be
Omdat je wel graag tussen de regendruppels door fietst!
www.meldpuntfietspaden.be
Ergens een fietspad tegengekomen dat nog beter kan? Laat het weten!
19
MET DE FIETS NAAR JE WERKPLEK
20
MET HET OPENBAAR VERVOER NAAR JE WERKPLEK
MET HET OPENBAAR VERVOER NAAR JE WERKPLEK
Trein, tram en bus
Securex Antwerpen is uitstekend bereikbaar met het openbaar vervoer. In de onmiddellijke omgeving van je werkplek vind je 3 tramlijnen en 14 buslijnen. Samen vormen ze een uitgebreid aanbod dat de verschillende districten en de randgemeenten rechtstreeks of gecombineerd met je werkplek verbindt!
“Ik woon in Lier en kom met de trein werken. Dit is de snelste verbinding tussen mijn woonplaats en het werk. Securex betaalt een abonnement voor de trein volledig terug. Dat stimuleert me om het openbaar vervoer te nemen.” (Nadine Callens, Client Advisor Zelfstandigen & Particulieren ComfoHRt)
Trein, tram en bus zijn vooral een oplossing voor files, parkeerproblemen en een dure brandstofrekening. Ook het milieu is een belangrijk argument. Wie lange trajecten aflegt met bijvoorbeeld de trein of streekbuslijn, heeft bovendien tijd om de krant of een boek te lezen. Wat je uitspaart aan benzine, kan je investeren in een stevige portie lectuur of in een nieuwe tablet. De laatste jaren promoot het openbaar vervoer zich steeds uitdrukkelijker als combivervoer. Niet alleen combinaties van trein en tram of verschillende aansluitende bustrajecten zijn mogelijk. Je kan ook combinaties bedenken met een fiets aan het station, een compacte vouwfiets op de tram of een traject dat je te voet aflegt. Met die combinaties biedt het openbaar vervoer de grootste flexibiliteit om op je werkplek te geraken.
MET HET OPENBAAR VERVOER NAAR JE WERKPLEK
Onderweg naar je werk rustig een boek lezen of simpelweg wegdromen? Kies dan voor het openbaar vervoer.
21
22
MET HET OPENBAAR VERVOER NAAR JE WERKPLEK
Doorkomsttijden In Antwerpen rijden de trams tijdens de spitsuren om de 8 minuten en tussen 9 en 15.30 uur om de 10 minuten. Bussen komen langs om de 10 tot 30 minuten, afhankelijk van de buslijn. Wil je weten wanneer je bus of je tram exact aan de halte zal zijn? Ga naar www.delijn.be en typ de juiste halte(nummer) in het zoekveldje. Je ontdekt hoeveel minuten het nog duurt tot de bus of tram voorbijkomt. De haltes het dichtst bij Securex zijn: (tram)halte Pacificatie, (tram)halte Bolivarplaats en (bus)halte Waterpoort.
Middelen en mogelijkheden Treinstation Antwerpen-Zuid in de buurt Wie met de trein naar Securex Antwerpen komt, stapt best af in station Antwerpen-Zuid en combineert dat met een kort natraject te voet of met de fiets. De afstand tussen Securex Antwerpen en Antwerpen-Zuid bedraagt 1 km. Daar doe je een 12-tal minuten te voet over of een 4-tal minuten met de fiets.
Dienstfietsen: gemakkelijk en snel Kom je met het openbaar vervoer naar je werkplek maar heb je een vergadering elders in de stad? Maak gratis gebruik van een van de mogelijkheden rond fietsen via Securex Antwerpen: zonder twijfel het snelst voor korte afstanden in de stad!
MET HET OPENBAAR VERVOER NAAR JE WERKPLEK
Je kan aan het station ook overstappen op tram of bus. Vanuit Antwerpen-Zuid neem je tramlijn 4 tot de halte Pacificatie of tramlijn 12 naar de halte Bolivarplaats. Dan is het nog een korte wandeling naar je werkplek.
23
Tram- en buslijnen van en naar Securex Antwerpen Tramlijnen: 12
Sportpaleis - Bolivarplaats: eindhalte ‘Bolivarplaats’ op 250 meter (ongeveer 3 minuten) wandelen 4 Hoboken – Silsburg: halte ‘Pacificatie’ op 230 meter (ongeveer 3 minuten) wandelen 24 Silsburg - Schoonselhof: halte ‘Broedermin’ op 650m (ongeveer 8 minuten) wandelen Frequentie tramlijnen: • spits: elke 8 minuten • dal: elke 10 minuten (tussen 9 en 15.30 uur op weekdagen)
Buslijnen met beperkte bediening: 298
‘ Boom - Niel - Berchem’: halte ‘Station Zuid’ op 1000 meter (ongeveer 12 minuten) wandelen Frequentie: om 7.10 uur kan je in Berchem de bus nemen naar station Zuid (aankomst 7.20 uur), ‘s avonds kan je weer terug om 17.22 uur (aankomst Berchem 17.34 uur)
Stadsbuslijnen met regelmatige bediening:
MET HET OPENBAAR VERVOER NAAR JE WERKPLEK
30
24
Z uid - Borgerhout - Berchem - Zuid: halte ‘Waterpoort’ (Kasteelstraat) op 350 meter (ongeveer 4 minuten) wandelen 34 Zuid - Berchem - Borgerhout - Zuid: halte ‘Waterpoort’ (Verviersstraat) op 350 meter (ongeveer 4 minuten) wandelen 13 Polderstad - Hoboken - Eilandje: halte ‘Broedermin’ op 650m (ongeveer 8 minuten) wandelen meter (ongeveer 4 minuten) wandelen 38 Schijnpoort - Berchem - Station Zuid: eindhalte ‘Station Zuid’ op 1000m (ongeveer 12 minuten) wandelen Frequentie: • elke 15 minuten: 30 en 34 • elke 20 minuten: 13 • elke 30 minuten: 38
“Ik reis graag met de tram omdat ik zo niet moet omkijken naar de verkeersdrukte. Ik heb geen filestress en ook parkeren is geen probleem. Met de tram rijden is bovendien goed voor het milieu en niet zo duur als een wagen die je moet onderhouden. En Securex betaalt mijn jaarabonnement volledig terug!” (Emilienne Roggeman, Client Advisor ExperHRt)
1
180
181
182
183
emiksem - Hoboken - Eilandje: halte H “Broedermin” op 650m (ongeveer 8 minuten) wandelen Groenplaats – Aartselaar: halte ‘Graaf Van Hoornestraat’ op 450m (ongeveer 5 minuten) wandelen als je uit richting Groenplaats komt, halte ‘Troonplaats’ op 500 meter (ongeveer 6 minuten) wandelen als je uit richting Aartselaar komt Groenplaats - Aartselaar – Rumst: halte ‘Graaf Van Hoornestraat’ op 450 meter (ongeveer 5 minuten) wandelen als je uit richting Groenplaats komt, halte ‘Troonplaats’ op 500 meter (ongeveer 6 minuten) wandelen als je uit richting Aartselaar komt) Groenplaats - Aartselaar – Boom: halte ‘Graaf Van Hoornestraat’ op 450 meter (ongeveer 5 minuten) wandelen als je uit richting Groenplaats komt, halte ‘Troonplaats’ op 500 meter (ongeveer 6 minuten) wandelen als je uit richting Aartselaar komt Groenplaats - Aartselaar – Niel: halte ‘Graaf Van Hoornestraat’ op 450 meter (ongeveer 5 minuten) wandelen als je uit richting Groenplaats komt, halte ‘Troonplaats’ op 500 meter (ongeveer 6 minuten) wandelen als je uit richting Aartselaar komt
Streekbuslijnen met regelmatige bediening: 290
291
295
500
‘ Boom - Niel - Antwerpen Rooseveltplaats’: halte ‘Broedermin’ op 650 meter (ongeveer 8 minuten) wandelen ‘Boom - Niel - Antwerpen Sint-Jansvliet’: halte ‘Graaf Van Hoornestraat’ op 450 meter (ongeveer 5 minuten) wandelen als je uit richting Sint-Jansvliet komt, halte ‘Troonplaats’ op 500 meter (ongeveer 6 minuten) wandelen als je uit richting Boom komt Boom - Predikherenvelden - Niel Antwerpen Sint-Jansvliet: halte ‘Graaf Van Hoornestraat’ op 450 meter (ongeveer 5 minuten) wandelen als je uit richting Sint-Jansvliet komt, halte ‘Troonplaats’ op 500 meter (ongeveer 6 minuten) wandelen als je uit richting Boom komt ‘Mechelen - Rumst - Boom - Antwerpen’: halte ‘Broedermin’ op 650 m (ongeveer 8 minuten) wandelen
Frequentie tijdens de spits: • bus 500: elke 15 minuten • bus 1 en 290: elke 20 minuten • bus 291 en 295: elke 30 minuten • bus 180, 181, 182 en 183: om het uur, maar deze bussen rijden tot Aartselaar hetzelfde traject waardoor je elke 15 minuten een bus hebt
Gebruik de routeplanner op www.delijn.be voor de meest recente informatie en de juiste reistijden van en naar je werkplek. Geef ‘Jan van Gentstraat 1, 2000 Antwerpen’ in als eindbestemming om mogelijke routes te ontdekken.
MET HET OPENBAAR VERVOER NAAR JE WERKPLEK
Streekbuslijnen met regelmatige bediening:
25
LA
IJS
Visserskaai
4
1 13 4 24 180 181 182 183 290 291 295 298 500
EG
LV E
OP RT
ST
Administr. Centrum
38
EI
4
Teniers
VAN E YCKLE I
Stadspark
Stadspark
AV EL EI
KG R
M AR
EI
A
R. ST AR
deSingel
PIVA
2 6
4
17
34
15
De Merode
Driekoningen
11
244
4
21
32
298 38
De Villegasstraat
32
Van Marsenillestraat
11 21
20 30 34
Station Oost
38
10 34 411 416 421 429
De Roma
Posthofbrug
n.
9 4
LOD
51 5
Di
Minerva straatEWIJK
Groenenhoek
. KENLN BERC L. VAN SA 31 FF IE RS TR Saffierstr. AA T
51 52 92 298
30 242 414 418 423
Sint-Er zieke
24 68 412 417 422
Stenen brug
T
34 Borge
OTELLEI GITSCH
Groenenhoek
9 11 20 30 34 32 38
Antwerpen-Berchem
H
Fr. De Neptunusstr. 11 Berchem Station BO RSB EEK BRU G
Eindhalte 31 53 90 91
20
ZUREN BO BRUG RG-
38
Zurenborg
Draakplaats
4 21
R.
Station Oost 244 Antwerpen-Oost
Meibloemstraat
AT RA ST TIE A T S
Berchem Station
GROTE HONDSTR.
Cuperus
9 32
Dageraadplaats
Maatschappijstr.
21
20
Plantin &
30
Ranststr.
GI JS EL SS TR . KRUGERPLEIN 30
34
Borg
Groeningerplein
30
KAT TEN Turnhoutseb BERG
NGSTRAAT
Drink
LA
34
Helmstr.
19 23
ENSTR. ‘S HER BLEEKHOF STR. KOXPLEIN STER LING ERST
Langstraat
30 34
LAA R NH OU TS EB AA N ZON STRA AT
ST
AT RA
MOR ETUS Moretuslei LEI
21
Van Luppenstraat 34
TU R
LM HE
Kerkstraat
Montensstr. V. Ruusbroec
Plantin & Moretus
Lamorinièrestraat
Haringrodestraat 7
PLA NTI N EN
Lamorinièrestr.
A. Grisarstr. 30
E OT GR G WE EN STE AAT USSTR UBERT SINT-H
L
.
MILISSTR.
Lente
AAT STR
Sint-Willibrorduskerk
KETSSTRAAT
Ploeg
Van Den Nestlei
6 15
Lange Zurenborg Leemstr.
R EST IER RIN O AM
Harmonie
Provinciehuis
Provinciehuis
Markgravelei
Markgravelei
Lokkaardstr.
AZ Monica
2 7 6 15 17 30 191 507
191 507
Sint-Vincentius Charlottalei
EE M ST R.
Loosplaats
2 9
Mercatorstraat
Lange Kievitstr.
17 21 32 244
11
Antwerpen-Centraal
CAR NOT STR AAT
Ommeganck
30
Diamant Centraal Station
Plantin
DE KE YSERLE I
Astrid
Rubenslei
Belgiëlei TR. ODS UN Gounod Sint-Vincentiusziekenhuis GO
BO MS TR.
Van Schoonbekestr.
SL
22
J. D E
12
De Coninck
Quellin
Opera
Opera
Nationale Bank
4 12 24 500
7
Sanderusstraat
Ballaarstraat
Van Schoonbekestr.
LL DI
SG UIN L
DE
J.
Fransenplaats
34
JE
Broedermin H Balansstraat AANT
1 13 24 290 500
BIN 298 NE RIN NS GR ING 1 EL
AntwerpenZuid
ES T
Bres
1 12 13 24 290 500
Bestorming
30
J
Kronenburgstr.
1 7 13 290
Bourla
5 15
MEIR
OS MASENRKT
T RAA Elisabeth LGE. BEELDEKENSST 30 Diepestraat Korte JezusDE V. Bloerstr. Lange straat AN . ER STR F V. Bloerstr. F F. Rooseveltplaats O KCentraal Station KER
IEUWSTR.
. LEM
GEN
L SI
en. Armstrong
Kol. Silvertop
Station Zuid
EL SE V
KI
Brussel
22
Mechelseplein
4 7
3 9
Meir
Oudaan
Meirbrug
Eindhalte 22 180 181 182 183
4
11
Sint-Jacob Sint-Katelijne LGE. N
10
STR.
Begijnenvest T Hemel AA LA TR Kasteelplein NG IES Van Bree TIT EL S U
MARNIXPLAATS
4 180 181 182 183 291 295
Montigny
12
Troonplaats Bolivarplaats
A
R ME
Brederodestraat
Eindhalte 38
SINTANDRIESPLAATS
Sint-Andries
Amerikalei/ Gr.v.Hoornestr.
Museum
LEI IKA
30
34
Pacificatie
30 Zuid
Waterpoort
Eindhalte 12
4
Eindhalte 291 295
30 34
Groenplaats
Groenplaats
OLV-Kathedraal
S P
SC HE LD Tropisch ES TR Instituut . Scheldestraat
Zuid
34 Zuid
5 15
Sint-Jansvliet
Sint-Michielskaai
aams Hoofdlaan
AT R
raat
AN
A. VERHOEVENLN.
BE
3 9
S
EIZER
FR
Van Eeden
SKA
Keizer straat K
EI
ER LAAN
AI
KLO OST ERST R.
STR .
Sint-Katelijne Suikerrui GROTE MARKT MET Van HET Eedenplein OPENBAAR Steenplein VERVOER NAAR JE WERKPLEK
NATIO NALE STRA AT
IEL
ICH
INT -M
VL A A M SE KA AI
KL RIJ AN K
COT TE
99 99s
BR ITS EL EI
97
BA LL
EI
EI
RAA T
an Waterhoenlaan
ËL
LG I
ËL LG I
KROONSTR .
KOR TRIJ KS ELST APP
19
AT
V.
SC HO O NB EK ES TR .
RIJ S J . W V IJC AN KL AA N
BE
BE
VO LK ST RA AT
NSTRAAT LGE. ELZE
RA
. STR ANA LOZ
EN SS TR .
GE LAN
L
. WG EST
GE
ELS
IN
CH ME
NS
I TALE RLOT CHA
NE
TEEL KAS STR. PLEIN
BIN NEN SINGEL
TR. LEOPOLDS
R1
EI SIJSL MAT TEN QUIN
G-
PELIKAANSTR.
RIN
STR. PROVINCIE
I S OSYLE COGEL
BIN
T AA STR RA FLO RAA T
26
TIELEI STA
AN LA IDE MU S DIK EL DE RST
ËLEI
VIN
R. ENST POR ENS ULD
ANS
E. SA
VOLH
Vergoeding
Een (jaar)abonnement nemen is het meest eenvoudige. Securex werkt met een derdebetalerssysteewm voor je abonnement bij zowel NMBS als De Lijn. Dit wil zeggen dat de abonnementskosten rechtstreeks door Securex aan NMBS en De Lijn worden betaald. Jij als medewerker moet dus niets voorschieten! Een aanvraagformulier vind je bij de personeelsdienst.
“Ik woon in Edegem en kom dagelijks met de bus naar het werk aangezien ik een goede busverbinding heb van en naar het werk. Doordat vaak dezelfde mensen op de bus zitten, is er vrijwel altijd iemand die ik ken en waarmee ik tijdens de busrit een praatje kan doen. Dit maakt de verplaatsing niet alleen aangenamer, maar het lijkt ook of je zo sneller thuis bent..” (Miro Halfon, Customer Support)
MET HET OPENBAAR VERVOER NAAR JE WERKPLEK
Een werkgever is wettelijk verplicht om minstens 72 procent van de kosten voor het openbaar vervoer terug te betalen. Securex Antwerpen doet een extra inspanning en betaalt 100 procent van je vervoerskosten voor het openbaar vervoer terug.
27
De Lijn • •
abonnementen: Omnipas (vanaf 25 jaar) of Buzzypas (tot 25 jaar) ritkaarten en dagpassen: biljet enkele rit, sms-ticket, Lijnkaart, dagpas (1, 3, 5 dagen)
Wie af en toe gebruik maakt van het openbaar vervoer kan ook een vergoeding krijgen voor de lijnkaarten van De Lijn. In Antwerpen kost een lijnkaart voor meerdere ritten 10 euro in voorverkoop, waarvan je zelf 1,60 euro betaalt. Zorg dat je altijd een lijnkaart voor meerdere ritten van De Lijn op zak hebt die je enkel gebruikt voor woon-werkverkeer. Zo kan je eenvoudig afwisselen tussen de fiets en het openbaar vervoer (bijvoorbeeld op dagen dat het regent) en je onkosten toch duidelijk aantonen. Goed om weten: ook losse biljetten van De Lijn worden door Securex vergoed.
NMBS
MET HET OPENBAAR VERVOER NAAR JE WERKPLEK
• • •
28
abonnementen: trajecttreinkaart, halftijdse treinkaart, nettreinkaart passes en kaarten: Go Pass 10 (tot 26 jaar), Key Card, Rail Pass, 10-rittenkaart losse treinbiljetten: standaardbiljet, Go Pass 1 (tot 26 jaar), fietskaart enkele reis (een vouwfiets mag je gratis mee op de trein nemen)
De treintrajectkaart is de meest gebruikte kaart van de NMBS. De kaart is alle werkdagen en in het weekend geldig op een bepaald traject. De prijs hangt af van de afstand die je aflegt. Je bepaalt zelf of de kaart een week, een maand, drie maanden of een jaar geldig is. In verhouding is de jaarkaart de meest voordelige keuze. Wie af en toe met de trein naar het werk komt, kan een tienrittenkaart nemen. Die is niet voordeliger dan een dagticket, maar het voordeel is dat je niet telkens aan de kassa moet aanschuiven. Securex betaalt treinbiljetten (voor een eenmalige verplaatsing) ook volledig terug. Af en toe een treinverplaatsing maken is dus zeker ook de moeite waard.
Combinatie trein-tram of trein-bus •
combi-abonnement De Lijn - NMBS
Op zoek naar meer? www.delijn.be
Hier vind je alle tarieven, routes en reistijden van De Lijn. De routeplanner kan je nu ook als app installeren.
reisinfo.delijn.be/realtime
Vertrek- en aankomsttijden van bus en tram in realtime. Je kan dit ook als app installeren.
www.buzzynet.be
Ben je jonger dan 25? Regel je bus- en tramzaken dan hier.
www.nmbs.be
Jouw startportaal als je met de trein naar het werk wil komen.
www.railtime.be
Vertrek en aankomsttijden van het treinverkeer in realtime. Je kan RailTime ook als app installeren.
www.treintrambus.be
Website van een organisatie die de belangen van trein-, tramen busgebruikers verdedigt.
Voor je gebruiksgemak voorzien onder meer De Lijn en de NMBS in één kaart voor al je verplaatsingen met het openbaar vervoer: de MOBIB-kaart. Dit is een elektronische kaart waarop verschillende soorten vervoersbewijzen (abonnementen, Lijnkaarten,…) kunnen worden opgeladen. De MOBIB-kaart vervangt de bekende magnetische kaarten en papieren abonnementen. Als reiziger moet je je vervoerbewijzen niet meer in een ontwaarder steken, maar je MOBIB-kaart er gewoon even voor houden. Op- en afstappen gaat dus veel sneller. In de toekomst kan je je MOBIB-kaart ook online opladen – waar en wanneer je zelf wil – en gebruiken voor andere diensten zoals autodelen en leenfietsen. Wellicht in de loop van 2016 wordt voor alle verplaatsingen met het openbaar vervoer het oude systeem vervangen door de MOBIB-kaart. Meer info over de MOBIB-kaart vind je op www.mobib.be
MET HET OPENBAAR VERVOER NAAR JE WERKPLEK
De MOBIB-kaart: makkelijker op weg
29
30
CARPOOLEN NAAR JE WERKPLEK
CARPOOLEN NAAR JE WERKPLEK
Financieel interessant, gezellig en ecologisch! Carpoolen is een way of life! Waarom zou je alleen in de wagen stappen als je samen met je collega’s kan rijden? Carpoolen is een uitstekende remedie tegen de dagelijkse files. Het is ook beter voor je portemonnee: bereken hoeveel je auto elk jaar aan brandstof kost, deel het bedrag door drie carpoolers en je weet meteen waarom je beter met collega’s kan afspreken.
Bovendien heeft carpoolen een ecologisch voordeel. Door je wagen met andere ‘solochauffeurs’ te delen, lever je een belangrijke bijdrage tot de vermindering van de CO2-uitstoot.
Carpoolen? Kwestie van afspraken! Samen rijden lukt enkel als je goede afspraken maakt. Enkele tips van Carpoolplaza:
S preek af of één chauffeur rijdt of dat jullie afwisselen (wissel niet elke dag, maar bijvoorbeeld wel om de week). Zorg voor een tijdschema en voor afspraken als iemand te laat of ziek is. W erken met een vergoeding van 0,07 euro per kilometer voor wie meerijdt. Als je regelmatig afwisselt, is een vergoeding niet nodig. Maak duidelijke afspraken over roken en eten in de auto en over de muziek die opstaat.
CARPOOLEN NAAR JE WERKPLEK
M aak duidelijke afspraken over het traject dat je aflegt (eventueel langs een school of een kinderoppas).
31
Middelen en mogelijkheden Met carpoolen starten vraagt vooraf een kleine inspanning. Hoe begin je er aan? Hoe vind je partners om mee te rijden? Bestaan er regels en afspraken? Maar wie zijn wagen wil delen met collega’s, kan wel rekenen op een aantal voordelen. 1. Op zoek naar partners! Je kan eerst in je bedrijf kijken. Zijn er collega’s die ongeveer dezelfde route afleggen en hetzelfde start- en einduur hebben? Via het intranet en/of onze mobiliteitsaanspreekpunt Wim De Smet vind je wellicht collega’s om samen naar je werkplek te rijden. Vind je niemand in het eigen bedrijf? Op www.carpoolplaza.be zal je merken dat ook in andere bedrijven mensen op zoek zijn naar een carpoolpartner. De website is een ontmoetingsplek om carpoolritten te organiseren in heel Vlaanderen. 2. Afspreken op carpoolparkings Het lijkt logisch dat carpoolers elkaar thuis of op een plek vlakbij huis ophalen. Dat hoeft niet altijd zo te gaan. De Vlaamse overheid heeft heel wat carpoolparkings ingericht langs belangrijke invalswegen. Je moet dan wel een stukje met de fiets of met het openbaar vervoer afleggen tot aan een carpoolparking.
Carpoolparkings
CARPOOLEN NAAR JE WERKPLEK
32
Herentals-West Kontich Geel-Oost Lille Breendonk
Oelegem (Oost en West) Wommelgem (Rondpunt) Wuustwezel Zoersel Melsele (Noord en Zuid) Waasmunster
Voor de exacte locatie van deze parkings, neem een kijkje op www.carpoolplaza.be
Vergoeding Als je met meerdere mensen samen naar het werk rijdt, kan je de verplaatsingskosten (brandstof en parking) delen door het aantal personen. Dit levert voor zowel bestuurder als passagier(s) een aanzienlijke carpoolwinst. Als chauffeur kan je er bijvoorbeeld je wagen mee onderhouden en/of andere leuke dingen doen.
Carpoolen? Ik denk er niet aan! ‘Hoe kan ik afspreken met al die vergaderingen?’ Agenda’s zijn inderdaad niet altijd even flexibel. Maar met je partner of vrienden maak je daarover toch ook afspraken? Veel carpoolers plannen bij het begin van de week wanneer ze samen rijden. Bij wijzigingen van plannen kan je elkaar nog de avond voordien telefonisch informeren (door te bellen of te sms’en) en verder afspreken. Eenvoudig, toch?
Op zoek naar meer? www.carpoolplaza.be
Hier vind je info over carpoolen van en naar het werk
“Ik carpool elke dag van Stabroek naar het werk. Mijn vrouw werkt op 500 meter van onze huidige locatie in Antwerpen en we hebben min of meer dezelfde werkuren. We komen vervoer. Met het openbaar vervoer zijn we 40 tot 50 minuten onderweg, met de wagen varieert dit van 20 en 30 minuten. Het voorlopige plan is dat we blijven carpoolen naar het werk wanneer we in het nieuwe kantoor zitten. Er zijn natuurlijk nog wel wat variabelen die effect kunnen hebben op onze transportkeuze. Zullen de files meevallen of niet? Welke gevolgen hebben wegenwerken? Mogelijk is de tramverbinding naar het noorden van Antwerpen wel een optie?” (Dennis D’haenens, Client Relations Supervisor)
CARPOOLEN NAAR JE WERKPLEK
met de wagen omdat dit veel sneller is dan het openbaar
33
34
MET DE MOTOR OF BROMFIETS NAAR JE WERKPLEK
MET DE MOTOR OF BROMFIETS NAAR JE WERKPLEK
Langs de file, naar de parking Motoren en bromfietsers zijn in vergelijking met de wagen een stuk flexibeler in het stadsverkeer. Tegenover de fiets zijn ze snel en bieden ze evengoed een oplossing voor de dagelijkse files. Motoren en bromfietsen hebben wel het nadeel dat ze minder milieuvriendelijk zijn.
MET DE MOTOR OF BROMFIETS NAAR JE WERKPLEK
Hét voordeel van een motor of een bromfiets is de beperkte ruimte die hij inneemt. Een tweewieler zet je sneller weg dan een vierwieler.
35
Middelen en mogelijkheden 1. Parking speciaal voorzien voor motor en bromfiets. Aan de fietsparking is er voldoende plaats waar je ook bromfietsen en motors gemakkelijk kan parkeren. Geen zorgen dus als je de motor van je dromen hebt gekocht. Je machine staat veilig en gratis op de parking van je werkplek. 2. Kleedkamer en opbergruimte. Motorrijders kunnen evenals fietsers en zij die te voet komen gebruik maken van douches. Kijk bij ‘Met de fiets naar je werkplek’ voor meer info.
Vergoeding Securex stimuleert in eerste instantie niet-gemotoriseerde verplaatsingen of collectieve verplaatsingen voor het woon-werkverkeer. Kom je toch met de motor of bromfiets naar het werk, krijg je een verplaatsingsvergoeding berekend op basis van het aantal kilometers.
Op zoek naar meer?
MET DE MOTOR OF BROMFIETS NAAR JE WERKPLEK
www.moto.be
36
Hier vind je info over diverse aspecten van motorrijden (veiligheid, mobiliteit, rijbewijs, fiscaliteit, wetgeving, enz.)
37
MET DE MOTOR OF BROMFIETS NAAR JE WERKPLEK
38
MET DE AUTO NAAR JE WERKPLEK
MET DE AUTO NAAR JE WERKPLEK
Met de auto? Probeer te combineren
We hebben allemaal baat bij een leefbare en verkeersveilige stad. Zowel de mensen die in Antwerpen wonen, als zij die er komen werken.
Het is mogelijk dat je toch goede redenen hebt om voor de auto te kiezen. In dat geval moet je er rekening mee houden dat je je werkplek niet altijd even vlot kan bereiken. Kom je met de auto werken, dan is combineren de oplossing. Parkeer je wagen iets verder op een P+R. Van daaruit kom je dan te voet, met de fiets, de vouwfiets, de bus of de tram naar je werkplek.
MET JE AUTO NAAR JE WERKPLEK
Gebruik zo weinig mogelijk je wagen om naar het werk te rijden. Het gebrek aan ruimte in de stad leidt tot files en parkeerproblemen. Ook de gevolgen voor het milieu zijn een belangrijk argument om de auto vaker aan de kant te laten.
39
Middelen en mogelijkheden Kies je voor de auto, dan moet je op zoek naar een plaats waar je je auto de hele dag kwijt kan. Enkele mogelijkheden op een rij. 1. Combineren met P+R Langs de verschillende invalshoeken van de stad liggen P+R-zones waar je je auto de hele dag gratis kan parkeren. Het zijn ideale locaties op een paar kilometer van Securex Antwerpen om over te stappen op de bus of de tram. Je kan ook je (vouw)fiets meenemen in de koffer. Een kaart met de P+R’s in en rond Antwerpen vind je achteraan in deze mobiliteitsgids. 2. Parkeren in de buurt De parking ‘Justitiepaleis’ (Vlaamsekaai 95) is op nog geen 100 meter de dichtstbijzijnde betaalparking bij Securex Antwerpen. Vergeet niet dat je kans maakt op structurele files in en rond het centrum. Parkeren in de stad kost ook geld, zowel op straat als in privé-parkings. 3. Parking van Securex in Antwerpen Op de parking van Securex Antwerpen is plaats voor een twintigtal wagens. Probeer een paar carpoolers bij elkaar te krijgen, het kost een kleine moeite. Je zal snel merken wat de voordelen zijn.
MET DE AUTO NAAR JE WERKPLEK
Vergoeding
40
Securex stimuleert in eerste instantie niet-gemotoriseerde verplaatsingen of collectieve verplaatsingen voor het woon-werkverkeer. Kom je toch met de auto naar het werk, krijg je een verplaatsingsvergoeding berekend op basis van het aantal kilometers.
Combinatie auto/fiets: gemakkelijk en snel Kom je met de auto naar je werkplek maar heb je een vergadering elders in de stad? Maak gratis gebruik van een van de dienstfietsen van Eandis: zonder twijfel het snelst voor korte afstanden in de stad!
Als je je autoverplaatsing combineert met de fiets of met het openbaar vervoer, krijg je ook een vergoeding voor de voor- en natrajecten die je met de fiets, de trein, de bus of de tram aflegt. Lees meer over die voordelen bij de hoofdstukken over de fiets en het openbaar vervoer. Zeker de moeite om te overwegen!
www.vab.be en www.touring.be
Dit zijn automobielorganisaties in België.
www.parkereninantwerpen.be
Hier vind je alle info over parkeren in Antwerpen, zowel voor motorvoertuigen als voor fietsen, met aandacht voor verschillende doelgroepen.
MET JE AUTO NAAR JE WERKPLEK
Op zoek naar meer?
41
EKEREN
KEIZERSHOEK Fortsteenweg
Groenendaallaan / Metropolis
MERKSEM
Sportpaleis
LINKEROEVER Rooseveltplaats
Groenplaats Linkeroever
ANTWERPEN
Centraal Station
DEURNE BORGERHOUT
Nationale Bank
Justitiepaleis
Harmonie
Sil Berchem Station
Zuid Station
MET DE AUTO NAAR JE WERKPLEK
Desguinlei
42
HOBOKEN
Gerard le Grellelaan
BERCHEM
Olympiade Treinstation NMBS Park & Ride Schoonselhof
Park & Pay
WILRIJK
Parking Hoofdhalte of P+R halte De Lijn
INDEX mobiliteitsgids Securex
auto
7, 10, 14, 29, 31, 39, 40, 41 15 buslijn 21, 23, 24, 25 bromfiets 7, 35, 36 c carpoolen 31, 32, 33 d derdebetalerssysteem 27 douche 15, 36 f fietsen 13, 15, 16, 17, 18, 23, 29, 41 fietskaart 16, 28 fietskar 15 fietsvergoeding 14, 16, 17 j joggen 9 b bakfiets
k kaarten
met de fiets 19 met trein, tram of bus 26 carpoolen 42 met de motor 42 met de auto 42 kleedkamer 36 m motor 7, 35, 36, 40, 41 o openbaar vervoer 9, 10, 14, 17, 21, 23, 27, 28, 29, 32, 33, 41 p park & ride (P+R) 10 parking in de buurt 40 t terugbetaling openbaar vervoer 27 tramlijn 21, 22, 24 treinstation 14, 16, 17, 18, 23 14, 21, 28, 39 v vouwfiets 9, 16, 24, 25 w wandelen weersvoorspelling 18
COLOFON Verantwoordelijke uitgever: Patricia De Somer, Grote Markt 1, 2000 Antwerpen Redactie en eindredactie: Steven Windey, Wim De Smet, Karin Dries, Petra Panis, Tom Braem, Jo Van de Velde, Marijke De Roeck, Greet Steynen Vormgeving: Onraad, Antwerpen Fotografie: stad Antwerpen
INDEX
a abonnementen (bus, tram, trein) 27, 28, 29
43
Medegefinancierd door het programma Intelligente energie Europa van de Europese Unie