Voortgangs bericht Wijkaanpak maastricht 2013-2014
1
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
Inleiding 3 1 - Participatie en Burgerregie
5
2 - Onderwijs en Opvoeding
9
3 - werk en wijkeconomie
13
4 - veiligheid
19
5 - gezondheid
23
6 - beheer woonomgeving en complexen
27
7 - ontwikkeling woonmilieus
31
wat is wijkaanpak maastricht?
42
2
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
Inleiding
In het Uitvoeringsprogramma 2013-2015 van de Wijkaanpak Maastricht zijn zo’n honderd projecten en activiteiten opgenomen die gedurende deze drie jaar een bijdrage leveren aan vitale en aantrekkelijke wijken in de stad. Per kalenderjaar, beginnend in 2013, maken de gemeente, corporaties, Trajekt en andere partijen afspraken over wat er in dat jaar wordt gedaan en welke resultaten worden beoogd. Aan het eind van het jaar maken we de balans op en nemen we besluiten voor het volgende jaar. Dit gebeurt in een Voortgangsbericht, waarin we terugkijken naar het afgelopen jaar en vooruitblikken naar het komende jaar. Eind 2015 worden de geleverde prestaties gezamenlijk geëvalueerd, waarna de voor de volgende twee of drie jaar te leveren prestaties worden gebundeld in een nieuw Uitvoeringsprogramma (2016-2017 of 2018). Voor u ligt het eerste Voortgangsbericht van het Uitvoerings programma 2013-2015. Hierin kijken we terug naar de uitgevoerde projecten en activiteiten en daarmee bereikte resultaten in 2013, en blikken we vooruit naar de plannen voor 2014. Afgelopen jaar is het speelveld veranderd en nam de investeringscapaciteit door rijksmaatregelen blijvend af. Ondanks dat zijn alle partijen naar vermogen blijven samenwerken aan het tot stand brengen van vitale en aantrekkelijke wijken. In de praktijk zien we dat de wijkaanpak daarbij op drie vlakken meerwaarde levert: Opbouwen en delen van collectieve kennis In de wijkaanpak is transparant samenwerken en het delen van kennis en ervaring het motto. Voorheen was de kennis gefragmenteerd en verstopt in buurten. In 2013 is een begin gemaakt met het opbouwen en delen van collectieve kennis en het uitbreiden en versterken van het netwerk
3
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
van ‘wijkaanpakkers’. Dit gebeurt via een community waar actieve leden kennis delen, samenwerken en hun werk publiceren op www.wijkaanpakmaastricht.nl. Via social media kan iedereen reageren en zijn of haar steentje bijdragen aan de wijkaanpak. Ruimte voor innovatie en vernieuwing waarbij de burger aan het roer staat Rode draad in de wijkaanpak is dat gemeente Maastricht en andere organisaties hun werkzaamheden meer afstemmen op de mogelijkheden van burgers en minder op vaak te bureaucratische systemen. Dat kan door als (gemeentelijke) organisatie zelforganisatie en zelfsturing bij burgers te stimuleren en te faciliteren, zaken los te laten, interactiever met de buitenwereld aan de slag te gaan en meer buiten (in buurten en wijken) aanwezig te zijn. De wijk aanpak loopt in deze nieuwe manier van werken voorop. Basis voor hernieuwde samenwerking Alle betrokken organisaties zijn bezig met herijkingen en reorganisaties. Ook worden middelen steeds schaarser. Gezamenlijk moeten daarom scherpere keuzes gemaakt worden. De wijkaanpak stimuleert nieuwe samenwerkingen en oplossingen door het werk rond de leefgebieden leren, werken en wonen te organiseren. Burgers en ondernemers worden uitgenodigd om mee te doen. Dat gebeurt in dialoog en door open gesprekken te organiseren zoals straat- en tafelgesprekken en wijkoverleggen. Dit Voortgangsbericht geeft een beeld van de in 2013 bereikte resultaten en de planning voor 2014. De terugen vooruitblik is gegroepeerd langs de zeven programma lijnen van de Wijkaanpak. Dit voortgangsbericht is tot stand gekomen dankzij de inbreng van de deelnemers aan het digitaal platform en de wijkoverleggen.
Buren helpen een buur met zijn tuin in Wittevrouwenveld
4
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
Programmalijn 1
Participatie en burgerregie wooneisen te kunnen blijven wonen. Gemeenschappelijke voorzieningen hebben een gezonde financiële huishouding en worden waar mogelijk gerund vóór mensen uit de wijk dóór mensen uit de wijk. Voorzieningen in ‘eigen’ beheer geven uitdrukking aan de energie en creativiteit die in de samenleving aanwezig is.’
Streefbeeld en plannen
2013
In het Uitvoeringsprogramma is voor deze programmalijn het volgende streefbeeld geformuleerd: ‘In de wijken voelen mensen zich thuis. Er is sprake van levendigheid, diversiteit in bevolkingssamenstelling en een prettig woonklimaat. Bewoners ervaren de buurt en hun directe woonomgeving als een prettige leefgemeenschap waar zij graag wonen. Zij zijn betrokken en de buurt biedt hen voldoende mogelijkheden om er ook bij veranderende
Verantwoording
wat hebben we in 2013 bereikt? Het jaar 2013 stond in het sociale domein van de wijkaanpak (waaronder ook de programma’s over onderwijs en opvoeding, werk en wijkeconomie en gezondheid kunnen worden geschaard) de cofinanciering door corporaties ter discussie. Door verandering van het financieel perspectief concentreren de corporaties zich meer op hun fysieke woningvoorraad. Intussen kwamen her en der in de stad nieuwe bewonersinitiatieven naar boven. Deels werd dit gestuurd door de gemeente zelf, die in mei een
5
De gemeente wil in het sociale domein de omslag maken van een zorggerichte benadering van bovenaf naar een preventieve en contextgebonden aanpak waarin veel meer plaats is voor de eigen kracht van de burger. De wijkaanpak, waarin sterk van onderop wordt gewerkt, dicht bij en vanuit de burgers, kan deze innovatie een belangrijke impuls geven. In dit verband richt deze eerste programmalijn zich op het bevorderen van burgerregie en participatie. In 2013 waren de voornaamste speerpunten de proeftuin Caberg-Malpertuis/Brusselsepoort-west (het sociale team en de wijkkrachtcentrale) en de vele bewonersinitiatieven in de stad. Het doel was deze initiatieven verder te versterken en het actief burgerschap meer ruimte te geven.
tender uitschreef onder de noemer ‘Meer voor elkaar’. Er kwamen 69 inzendingen, waarvan er verschillende werden gehonoreerd met een gemeentelijke bijdrage. Een overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen in 2013 op het gebied van burgerregie en participatie. Sociaal team Caberg-Malpertuis/ Brusselsepoort-west In januari 2013 ging in CabergMalpertuis/Brusselsepoort-west het eerste sociaal team van Maastricht van start, als onderdeel van de proeftuin Caberg-Malpertuis/Brusselsepoort-west. Hierin werken Envida, de gemeente, Leger des Heils, MEE, Mondriaan, Mosae Zorggroep, Radar, RIBW, SGL, Trajekt en Xonar samen. Bewoners kunnen met vragen over
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
welzijn, zorg, inkomen en veiligheid bij het team terecht. Ze krijgen vervolgens één contactpersoon aangewezen. Deze zoekt samen met de burger naar een oplossing. De pilot heeft positieve resultaten en nieuwe inzichten opgeleverd. Tender Meer voor elkaar Zoals al vermeld, is er in 2013 een eenmalige subsidieregeling ingesteld voor vernieuwende bewonersinitiatieven. De tender leverde een groot aantal inzendingen op. Een van de ‘winnaars’ was het buurtplatform in Wittevrouwenveld. Dit wil onderzoeken of het platform kan worden omgezet in een buurtvereniging, als nieuwe vorm van bewoners organisatie. Het initiatief past in de zoektocht naar nieuwe manieren van (georganiseerde) participatie in buurten.
Veel lopende projecten gecontinueerd Een groot aantal projecten op het gebied van participatie en burgerregie die al eerder liepen, is in 2013 voortgezet: Kwartiermaken (Mondriaan/Trajekt), de wijkservicepunten, Welkom in de Wijk, de Kunstketel/ Kookketel in Noordoost, Kunst in Noordoost, Veur Elkaar (in 2013 vanuit Mariaberg uitgebreid naar Pottenberg), Kookpit Mariaberg en Podiumwagen Pottenberg. Verzelfstandiging van lopende projecten In 2013 is een eerste aanzet gemaakt naar de verzelfstandiging van door burgers zelf beheerde c.q. bestuurde voorzieningen, zoals De Wiemerink, De Romein, Boerderij Daalhoeve en de Buurtbröks.
Samen koken bij De Gezonde Kookpot
De Kookpit, een vrijwilligersinitiatief
in Pottenberg
in Mariaberg
Nieuwe projecten In Pottenberg is in 2013 uit de wijk aanpak een eenmalig en bescheiden budget verstrekt aan het nieuwe initiatief De Gezonde Kookpot en het nieuwe project TurboSjeng. Voor beide geldt dat ze na deze startsubsidie zelfstandig verder gaan. Een grote groep vrijwilligers uit De Heeg knapte dit jaar zelf met steun
van Meer voor elkaar een ontmoetingsruimte annex “koffiehuis” op in gemeenschapshuis De Boeckel. In de kelder richtten ze een jeugdhonk in. De bewoners draaien de ontmoetingsruimte, die in december officieel werd geopend. Trajekt, dat De Boeckel nu nog beheert, wil in de toekomst het beheer van het hele gebouw aan de bewoners overdragen.
Vooruitblik
de plannen voor 2014
voeding. Voor Limmel ontstaat zo een nieuwe ontmoetingsplek waar bewoners onder meer terecht kunnen voor een maaltijd.
Uit de bovenstaande beschrijving van lopende en nieuwe projecten blijkt dat het in Maastricht bruist van de bewoners initiatieven. Het verder stimuleren van bewonersinitiatieven wordt dan ook hét speerpunt voor 2014. Daarbij willen we tevens in de reguliere organisatie en aanpak meer ruimte inbouwen voor flexibiliteit, om zo kansen te kunnen blijven bieden aan nieuwe initiatieven. Indien mogelijk worden bestaande initiatieven verzelfstandigd. Aandachtspunt blijft het vinden van voldoende burgers die zich vrijwillig willen inzetten voor de wijk. Een initiatief dat wordt ondersteund is het voorstel om het leegstaande PLEM gebouw in het buurtpark in Wittevrouwenveld in gebruik te nemen als ‘Werkhuis’. Door en voor de buurt kunnen hier verschillende functies landen, zoals bijvoorbeeld ambachtelijke werkplaatsen voor verschillende (groepen) gebruikers en een galerie. Door de ligging aan het park en de koppeling naar andere functies in de omgeving, kan dit een versterking voor de buurt opleveren. Een ander initiatief dat wordt ondersteund is het plan van The Masters Greenery in Hoeve Rome. Het idee is om ‘anders’ ontwikkelde jongeren en jongvolwassenen ervaring te laten opdoen met het kweken en bereiden van gezonde
In 2014 komen ook de initiatieven tot uitvoering die een bijdrage hebben gekregen uit de Tender Meer voor elkaar. De grootste daarvan zijn: • LEFTeam in Blauwdorp (gericht op talentontdekking en -ontwikkeling van jongeren); • Veer! Maastricht (integratie studenten en stadgenoten); • Engelenbankjes (beschilderen beschadigde bankjes langs de Maas door daklozen en hangjongeren); • Wijkpresentie (burgers zorgen voor kwetsbare medebewoners); • Buurtplatform De Heeg (beheer ontmoetingsruimte door bewoners in De Boeckel); • Moetiara Maloekoe (gezondheidsplein voor buurtbewoners); • Social Monday (vaste middag in kinderboerderij Daalhoeve voor sociale instellingen en hun medewerkers, cliënten, mantelzorgers en vrijwilligers); • Leefbaar Van der Vennepark (fysieke maatregelen om park toegankelijker te maken voor diverse doelgroepen en nieuwe activiteiten voor en door bewoners). Nieuw is verder dat Trajekt vanaf 2014 ondersteuning kan bieden aan WeHelpen.nl, de marktplaats voor onderlinge hulp voor alle Maastrichtenaren.
6
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
Fashionclash, Mosa Porseleinterrein: burgerkracht in het nieuw gebruik van ruimtes
Over Burgerkracht De zoektocht naar het aanboren naar burgerkracht is in gemeenteland in volle gang. Ideeën zijn er wel, maar hét antwoord niet. Valkuilen zijn er genoeg, evenals twijfels.
als te behouden.’ Het ‘verleiden’ van burgers om zich voor de samenleving in te zetten, kan mogelijk ook via een belastingvoordeeltje. Zwitsers die aantoonbaar actief zijn als vrijwilliger, betalen minder belasting, vertelde Sok.
Op de rem ‘Zeggen dat mensen hun eigen verantwoordelijkheid moeten nemen werkt contraproductief. Mensen trappen daar niet in, ze gaan dan juist in de rem hangen’, betoogde Evelien Tonkens, bijzonder hoogleraar actief burgerschap aan de Universiteit van Amsterdam, donderdag op het BB debat over burgerkracht. De lokale overheid verwacht veel van burgers, maar de burgers ook van de overheid, zo hield zij een bomvolle zaal met onder meer veel beleids ambtenaren voor.
Zuurstof Volgens cultuurpsycholoog Jos van der Lans gonst en borrelt het en is ‘de wereld van burgerinitiatieven groter dan we denken’. Voor hem staat als paal boven water dat de burger eigenaar van de oplossing moet worden, in plaats van eigenaar van problemen. We zijn volgens hem op weg naar een nieuwe civil society. ‘Deze beweging moeten we voeden en van zuurstof voorzien. Een boom groeit niet door aan takken te trekken, maar door de bodem te voeden.’
Bestuurlijke bescheidenheid Burgers willen onder meer waardering voor wat ze doen, hebben een broertje dood aan controle en bureaucratie en willen niet dat hun initiatieven door bijvoorbeeld welzijnsinstellingen worden overgenomen. ‘Zonder beleidsmatige en bestuurlijke bescheidenheid zijn burgerinitiatieven gedoemd te mislukken’, aldus Tonkens, die uiterst kritisch is over de burgerkracht-hype.
Proeftuin Tijdens het debat werd duidelijk dat gemeenten enorm worstelen met het ‘verleiden’ van burgers om zich op een of andere manier in te zetten voor de samenleving. Een van de aanwezigen opperde het idee om één gemeente aan te wijzen als proeftuin, waar alle mogelijke manieren om burgers aan te sporen kunnen worden uitgetest, waarna alle andere gemeenten daar hun profijt mee kunnen doen. Slecht plan, vond Van der Lans. ‘De lokale context is juist belangrijk. Elke gemeente is een proeftuin. Via internet kan iedereen leren van elkaars ideeën, ervaringen en dillema’s.’
Belastingvoordeeltje ‘Definieer wat u als overheid nog wèl doet. Dat nodigt uit tot wederkerigheid. Het koppelen van wederkerigheid aan bezuinigingen gaat niet werken’, stelde Karin Sok, senior adviseur bij Movisie. Gemeenten moeten daarnaast investeren in vrijwilligers, via onder meer scholing en begeleiding. ‘Koester ze, zowel om vrijwilligers te krijgen
7
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
Yolanda de Koster, Binnenlands Bestuur 25 oktober 2013. Verschenen naar aanleiding van het Binnenlands Bestuur Debat Burgerkracht op 24 oktober 2013.
Kinderen maken kennis met de A2 werkzaamheden
8
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
Programmalijn 2
onderwijs en opvoeding
Streefbeeld en plannen
2013
In het Uitvoeringsprogramma is voor deze programmalijn het volgende streefbeeld geformuleerd: ‘De wijken bieden kansen aan alle jongeren om hun talenten te ontdekken en te ontplooien. De wijk is een stimulerende, inspirerende en educatieve omgeving voor kinderen en ouders, met goede voorzieningen. Ouders en kinderen krijgen opvoedingsondersteuning indien noodzakelijk of gewenst. Nagenoeg alle (niet-leerplichtige) jeugdigen hebben via minimaal een (start)kwalificatie een betaalde baan of worden hiernaar begeleid.’ Ook in dit programma gaat het in essentie om de omslag naar meer preventie, het maximaal benutten van de eigen
Verantwoording
wat hebben we in 2013 bereikt?
9
inzet en mogelijkheden van burgers voor zichzelf, elkaar en een contextgebonden aanpak. Dat vraagt om andere rollen van de burgers en de maatschappelijke organisaties. De hiervoor noodzakelijke manier van werken is inmiddels vertaald naar regulier beleid en onderdeel geworden van de opdrachtverlening aan organisaties als GGD en Trajekt. De eerder in de wijkaanpak ontwikkelde werkwijze, samenwerking en/of methodieken worden zo ingebracht in de dagelijkse uitvoeringspraktijk. Een belangrijke ontwikkeling in deze programmalijn is de stroomlijning van het bestaande geheel van (brede) basisscholen, peuterspeelzalen en kinderopvang naar een netwerk van Integrale Kind Centra (IKC), voorzieningen waar kinderen van 0-13 jaar gedurende de dag komen om te leren, spelen, zich te ontwikkelen, ontspannen en elkaar te ontmoeten. Speerpunt in de wijkaanpak is in dit verband de ontwikkeling van het IKC op de Hoolhoes-locatie tussen Limmel en Nazareth. Andere plannen waren het onderbrengen van de dagarrangementen en geslaagde experimenten als de Wiekentschool bij de partners.
Het was in 2013 moeilijker dan verwacht om de dagarrangementen en experimenten als de Wiekentschool onder te brengen bij de gezamenlijke partners. Andere activiteiten en projecten:
is inmiddels gereed en het school bestuur bereidt de architectenselectie voor. Tevens werkt basisschool ’t Spoor aan een nieuw school concept, waarvoor het nieuwe gebouw optimale voorwaarden schept.
Ontwikkeling IKC op de Hoolhoeslocatie In 2013 bereikten de gemeente en Woonpunt overeenstemming over de ontwikkeling van de Hoolhoes-locatie. De gemeente en het schoolbestuur ontwikkelen het schoolgebouw, Woonpunt het tegenover gelegen blok met supermarkt, appartementen en winkels. Het Programma van Eisen
Activiteiten overgenomen in de reguliere aanpak Enkele projecten en activiteiten zijn opgenomen in de reguliere aanpak van gemeente, Trajekt of Kumulus: de combifunctionarissen sport en cultuur, het schoolmaatschappelijk werk, het kinder-, tiener- en jeugdwerk en de maatschappelijke stages.
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
Verzelfstandigde activiteiten Stichting Jongerenwerk Pottenberg werd in 2013 geheel zelfstandig. Er zal nog slechts incidenteel ondersteuning worden geboden vanuit de reguliere inzet van Trajekt. Beëindigde projecten Het project rond het terugdringen van het schoolverzuim op de Emile Wesly school is beëindigd. Hetzelfde geldt voor het project rond het terugdringen van het alcoholgebruik van minder jarigen in Mariaberg.
Het maatjesproject van de Kunstexpress in De Heeg
Basisschool ’t Spoor bezoekt de A2
Het Kinderaktieteam in actie in
werkzaamheden
Caberg-Malpertuis/Brusselsepoort-west
Vooruitblik
de plannen voor 2014 Een belangrijk speerpunt voor 2014 wordt de aansluiting van het bestaande Centrum voor Jeugd en Gezin, dat vier ‘loketten’ heeft, op de nieuwe ontwikkelingen in het sociale domein, zoals bijvoorbeeld vormgegeven in de sociale teams. Tweede speerpunt is de verdere ontwikkeling van het IKC op de Hoolhoes-locatie. In 2014 gaat de architect aan de slag met ontwerpen en maakt de gemeente het terrein bouwrijp. Daarna volgt de selectie van de aannemer. De nieuwbouw is volgens de huidige plannen gereed in 2016. Andere plannen voor 2014 • Project alcoholgebruik Het positief afgesloten project rond het terugdringen van het alcoholgebruik in Mariaberg wordt in 2014 voortgezet in Wittevrouwenveld. Dit gebeurt binnen de reguliere inzet van Trajekt. Mondriaan en Trajekt hebben inmiddels een quick scan uitgevoerd;
10
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
• Creatieve vorming kinderen In het voorjaar van 2014 wordt het succesvolle project van de Kunstexpress in Mariaberg beëindigd en deels opgenomen in de reguliere activiteiten van Trajekt. Het gaat hier om het maatjesproject voor kinderen tussen 9 en 13 jaar met interesse in en talent voor kunst. Vanaf eind 2013 voert de Kunstexpress een tweede project uit in Maastricht, nu in De Heeg. Kumulus en Trajekt kregen hiervoor in 2013 subsidie van onder meer het Oranjefonds. Op 27 november is de Kunstexpress van start gegaan in gemeenschapshuis De Boeckel in De Heeg. Wekelijks komen 25 kinderen met hun maatjes (studenten van Hogeschool Zuyd) samen om creatieve en culturele activiteiten te ondernemen. Er nemen kinderen deel vanuit de drie basisscholen in De Heeg.
‘HOOLHOES ZORGT VOOR NIEUWE EN pOSITIEVE ENERGIE’ Twee direct betrokkenen over de voortgang van het Integraal Kindcentrum op de Hoolhoes-locatie. Annette Wijnen is directeur van basisschool ’t Spoor. Deze school heeft nu twee vestigingen, een in Limmel en een in Nazareth. Straks worden deze samengevoegd in het nieuwe schoolgebouw op Hoolhoes. Anouk Crapts is namens de gemeente projectleider van de ontwikkeling van de school. Het besluit over de komst van het kindcentrum is al een tijd geleden genomen. Sindsdien zijn de economische en financiële omstandigheden drastisch gewijzigd.
Blijft het plan onder die tegenwind overeind? Anouk: ‘Het is logisch dat in deze tijd nieuwe projecten ter discussie worden gesteld. Schoolbesturen, de andere organisaties die met kinderen werken en de gemeente delen de visie dat er goed verspreid over Maastricht, passend bij de omgeving en de vraag, integrale kindcentra moeten komen. We zien de Hoolhoes-locatie als een goede plek voor zo’n centrum. Weliswaar voor een kleiner aantal leerlingen, maar wel goed passend bij de buurt. Het nieuwe kindcentrum is voor de buurtbinding van levensbelang. De school is de plek waar ouders en anderen elkaar straks zullen ontmoeten. Ze biedt ook een unieke kans om het achterliggende gebied te ontsluiten. Je kunt daar prachtig wandelen en fietsen, maar je komt er nu niet.’ Is het voor ’t Spoor aantrekkelijk om straks naar Hoolhoes te verhuizen? Annette: ‘Absoluut. Ik ben heel blij dat de gemeente en het schoolbestuur van MosaLira de huidige gebouwen in Limmel en Nazareth nog een facelift hebben gegeven, maar ze zijn toch verouderd. Het is geen optie om één van de twee te handhaven en verbeteren en de leerlingen van de andere school daarnaartoe te halen. Dat is in het verleden geprobeerd en heeft veel weerstand en negatieve energie opgeleverd.’ Maar wordt de school niet te klein straks? Annette: ‘Ik denk dat ’t Spoor in het nieuwe gebouw juist een hele krachtige kleinschalige en menselijke maat zal uitstralen. Dat biedt ook betere mogelijkheden om aan de slag te gaan met een nieuw schoolconcept. Ik merk dat dit bij onze partners en bij de ouders veel nieuwe positieve energie oplevert. Dat hebben deze buurten hard nodig.’
11
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
Wat is dat voor schoolconcept? Annette: ‘Kinderen staan nu te ver af van de natuur. We denken daarom na over een groen concept. De Hoolhoes-locatie biedt daar, met de Landgoederenzone en de mogelijke nieuwe invulling van Hoeve Rome door The Masters, uitstekende mogelijkheden voor. Het wordt een boeiend proces om dat straks samen met de architect vorm te geven. Daarnaast gaan we, onder de noemer Geluksvogel, aan de slag met het Onderwijs voor de Nieuwe Tijd (O4NT). Hierin spelen ICT-middelen een grote rol. De Geluksvogel is een concept waarin de persoonlijke talenten van kinderen meer tot hun recht komen, waardoor ze met plezier naar school komen. In januari starten we in Limmel met een klein pilot-project op dit gebied. ’ Wat gebeurt er verder op korte termijn? Anouk: ‘Het schoolbestuur bereidt nu in samenwerking met de gemeente en de andere partners de architectenselectie voor. De architect gaat in 2014 aan de slag met ontwerpen. Een belangrijke opdracht is om het schoolgebouw zo duurzaam en flexibel mogelijk te ontwerpen. Dat wil zeggen dat het gebouw in de toekomst ook, mocht dit nodig zijn, al dan niet gedeeltelijk voor andere functies kan worden gebruikt. Niemand kan immers in de glazen bol kijken. De gemeente gaat verder volgend jaar het terrein bouwrijp maken. Daarna volgt de selectie van de aannemer.’ De school is op zijn vroegst over een jaar of twee gereed. Houden jullie het nog vol? Annette: ‘Het duurt inderdaad lang en dat veroorzaakt wel eens twijfel over of het wel doorgaat. Maar we groeien samen wel toe naar iets moois dat veel nieuwe kansen biedt. Met zo’n mooi kindcentrum worden Limmel en Nazareth een heel aantrekkelijke wijk voor jonge gezinnen. En we hebben hier de kans de School van de Toekomst te ontwikkelen, als voorbeeld voor heel Maastricht. Voor zoiets positiefs kan iedereen wel wat geduld opbrengen.’
Social Return: werken aan de A2!
12
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
Programmalijn 3
werk en wijkeconomie
Streefbeeld en plannen
2013
In het Uitvoeringsprogramma is voor deze programmalijn het volgende streefbeeld geformuleerd: ‘De wijken zijn actieve buurten waar arbeidsparticipatie en inkomenscarrières belangrijk gevonden worden. Er is bedrijvigheid doordat mensen er wonen en kleinschalige eigen bedrijven kunnen combineren, waardoor jeugdigen rolmodellen kunnen vinden om hun eigen arbeidsperspectief te kunnen ontwikkelen.’
Verantwoording
wat hebben we in 2013 bereikt? Gastvrouw/-heer in wijkservice punten De functies van gastvrouw-/heer zijn een aanvulling op de dienstverlening in de twee wijkservicepunten in Noordoost. In 2013 zijn de functies ingevuld door twee mensen uit de betreffende wijken die met behoud van uitkering werkervaring opdoen en door training en scholing hun afstand tot de arbeidsmarkt verkleinen. Ze zijn het aanspreekpunt voor klanten van het wijkservicepunt en verwijzen
13
In dit programma staat het vergroten van de arbeidsparticipatie en lonend maken van werken naar vermogen centraal. Starters en zelfstandigen zonder personeel (zzp-ers) krijgen hierbij speciale aandacht. Zij maken een steeds groter deel uit van de economische structuur en leveren in buurten vaak een hoge mate van levendigheid, vitaliteit en dienstverlening op. Een belangrijke activiteit in deze programmalijn in 2013 was dan ook het opzetten van een prijsvraag voor nieuwe ideeën die de positie van de ‘kleine ondernemers’ in Maastricht kunnen versterken. Andere plannen spitsten zich toe op de Wijkservicepunten: de gastvrouw-/heer in de servicepunten in Noordoost en de toeleiding naar werk in de Servicepunten Werk en Bemiddeling in Noordoost, Malberg en Mariaberg. In het kader van de ontwikkeling van methodieken liep er stadsbreed een project werkgelegenheid alleenstaande ouders. Onder de noemer ‘één gezin één plan’ (samenwerken in netwerken) werkten we aan de inrichting van budgetloketten. Via de A2 School biedt Avenue 2 mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt kansen om weer duurzaam aan de slag te gaan.
door naar de betreffende professional. Door het wegvallen van de groeibanen (door lagere budgetten) blijven de mensen in de WWB-uitkering. Project werkgelegenheid alleenstaande ouders Dit project liep van 1 september 2012 tot 1 september 2013 en is uitgevoerd door een externe partij. De opdracht was tien alleenstaande ouders te begeleiden naar regulier werk, gesubsidieerd werk of een BOL/BBL-opleiding en vijftien alleenstaande ouders te begeleiden naar participatie, in de vorm van vrijwilligerswerk, een participatiebaan, scholing, etc. Op 1 november 2013 waren zes alleenstaande ouders begeleid naar regulier werk. Vier alleenstaande ouders waren gestart met een beroepsopleiding en vier alleenstaande ouders waren begonnen met vrijwilligerswerk.
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
Servicepunten Werk en Bemiddeling in de wijkservicepunten De re-integratiemedewerkers in de vier wijkservicepunten (Wittevrouwenveld/Wyckerpoort, Limmel/Nazareth, Malberg, Mariaberg) hadden in 2013 de opdracht om 500 mensen te spreken vanuit hun informatie- en adviestaak op het gebied van werk en opleiding, en 123 buurtbewoners te begeleiden naar regulier werk. Deze taakstelling is ruimschoots gehaald. Er zijn 565 mensen gesproken en 146 mensen toegeleid naar regulier werk. De Servicepunten zijn laagdrempelig en burgers weten ze goed te vinden. De medewerkers hebben een groot netwerk van werkgevers en uitzendbureaus en kunnen zo veel mensen begeleiden naar werk, werk met behoud van uitkering of vrijwilligerswerk. Ze werken verder samen met het so-
ciaal wijkteam in Caberg-Malpertuis/ Brusselsepoort-west. Uitkeringsgerechtigden gaan aan de slag in het kader van burgerinitiatieven en worden gekoppeld aan fysieke projecten. De Servicepunten Werk en Bemiddeling laten zien dat de samenwerking van organisaties op wijkniveau in het kader van de wijkaanpak goede resultaten oplevert. De lijnen zijn kort en werkzoekenden kunnen daardoor snel op het goede spoor worden gezet. De resultaten zijn beter dan beoogd in de taakstellingen. Budgetloketten In 2013 zijn de budgetcoaches in Wittevrouwenveld/Wyckerpoort en Limmel/Nazareth om budgettaire redenen weggevallen. Datzelfde geldt voor het spreekuur van de in Malberg en het Werkplein actieve budgetcoach ‘achterstand vaste lasten’. Hiervoor in de plaats is in 2013 een start gemaakt met de budgetloketten in de wijken Wittevrouwenveld, Malberg en
Mariaberg, en in het Werkplein aan de Randwycksingel. Mensen kunnen hier terecht voor advies en hulp bij hun financiële problemen. De spreekuren worden ingekocht bij de Kredietbank Limburg en gefinancierd uit de Armoedegelden. In het budgetloket worden de volgende activiteiten verricht: aanmelding bij de Kredietbank voor schuldhulpverlening, starten aanvraag sociaal krediet of budget beheer bij de Kredietbank, hulp bij het voorkomen van afsluiting van gas, water en/of elektra, hulp bij het treffen van een betalingsregeling of bemiddeling bij (een) schuldeiser(s), toeleiding naar bewindvoering, budgetadvies, crisisinterventie, informatie en advies (algemeen en over regelingen, voorzieningen en schuldsanering), en verwijzingen (materieel en immaterieel). Vanaf september meldden zich 426 mensen bij de budgetloketten. Ook hier bewijst zich de meerwaarde van de wijkaanpak. De loketten zijn veel laagdrempeliger dan de Krediet
Vooruitblik
de plannen voor 2014 • De inzet van gastvrouw/-heer in de wijkservicepunten met behoud van uitkering wordt in 2014 gecontinueerd; • Als gevolg van de lagere budgetten wordt het project werkgelegenheid alleenstaande ouders in 2014 niet meer voortgezet; • De Servicepunten Werk en Bemiddeling worden in 2014 gecontinueerd. Dit geldt ook voor de budgetloketten; • In 2014 wordt het idee van de ZZP-fabriek nader uitgewerkt. De initiatiefnemers richten een coöperatie op. De gemeente zal het initiatief blijven ondersteunen. Buiten de binnenstad, zijn veel zzp-ondernemers werkzaam in buurten als Scharn, Heer, Wittevrouwenveld, De Heeg, Brusselsepoort en Mariaberg; • De tweede fase van de (vastgoed-)ontwikkeling van de A2 zal de komende jaren voor nieuwe arbeidsmarktkansen zorgen.
14
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
Succesvol project Kamers met Kansen
bank zelf. Burgers met financiële problemen komen daardoor sneller in beeld. Door hen direct via advisering of korte interventies te helpen, wordt voorkomen dat de schulden steeds hoger oplopen. Tender voor zzp-ers In het voorjaar van 2013 is een tender uitgeschreven onder zzp-ers om voorstellen te doen die de huidige knelpunten voor deze steeds belangrijkere groep in de (wijk)economie kunnen helpen oplossen. Uit de 67 inzendingen met verschillende ideeën koos een jury vier winnende ideeën die financieel en actief werden begeleid in 2013: bartering als vorm van ruilhandel, het buddy-project waarbij ervaring en enthousiasme en nieuwe en oude kennis worden gekoppeld, het Werkgebouw als creatieve broedplaats en een netwerk-website. Na de tender hebben de prijswinnaars en enkele andere Maastrichtse zzp-ers zich verenigd in een initiatiefgroep die begin december het plan presenteerde van een ZZP-Fabriek; een fysieke en digitale plek waar zzp-ers kunnen werken, elkaar ontmoeten, opdrachten kunnen verwerven en kennis kunnen uitwisselen. A2 School In 2013 zijn meer mensen (105 fte’s) via de A2 School aan de slag geweest dan in 2012 (90 fte’s). Bijna de helft van deze werknemers/stagiars is voor een periode van langer dan een jaar werkzaam.
Veel interesse in de zzp-prijsvraag
MAASTRICHT KRIJGT BEDRIJF MET ZZP-ERS Het klinkt tegenstrijdig: een bedrijf dat bestaat uit zelfstandigen zonder personeel (zzp-ers). Maar in Maastricht wordt het binnenkort werkelijkheid. Tien bevlogen lokale zzp-ers presenteerden op woensdag 4 december 2013 een spannend plan om de ZZP Fabriek Maastricht op te richten, een bedrijf dat de grote potenties van de zzp-ers voor de Maastrichtse economie wil benutten. Wethouder André Willems toonde zich enthousiast en gaf groen licht aan de uitwerking van het initiatief. Het plan voor de ZZP Fabriek Maastricht is een uitvloeisel van de zzp-prijsvraag van dit voorjaar. De gemeente riep toen in het kader van de wijkaanpak zzp-ers in de stad op om een plan te maken dat de positie van deze groep in Maastricht kan versterken. Maastricht heeft na Amsterdam verhoudingsgewijs de meeste zzp-ers van Nederland. Maar liefst 14% van de beroepsbevolking, zo’n 10.500 ‘eigen bazen’. Zzp-ers vormen een groep waarvan je vaak weinig hoort. Ze werken alleen en meestal vanuit huis, reden waarom ze voor de wijkaanpak belangrijk kunnen zijn. Ze zorgen immers juist in de wijken voor veel economische activiteit en kunnen zo als voorbeeld dienen voor buurtgenoten die op de arbeidsmarkt moeilijk hun weg vinden. De zzp-prijsvraag leverde vier winnaars op én een nieuw netwerk van Maastrichtse zzp-ers. In plaats van de winnende ideeën apart uit te werken, besloten de winnaars en andere leden van het netwerk om één groot plan te maken waarin alle goede ideeën worden gebundeld: de ZZP Fabriek Maastricht.
15
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
Wat is de ZZP Fabriek Maastricht? De ZZP Fabriek Maastricht is een herkenbaar gebouw waar zzp-ers vaste of tijdelijke werkplekken en vergaderfaciliteiten kunnen huren. Het is ook een coöperatie, waarvan zzp-ers lid kunnen worden. Door dat te doen, kunnen ze profiteren van het netwerk van de coöperatie en van kostenbesparingen omdat de ZZP Fabriek aan de leden diensten aanbiedt. De ZZP Fabriek zet verder een buddy project en gildestelsel op waarmee zzp-ers hun kennis en expertise als (startende én ervaren) ondernemer kunnen vergroten. En het is een digitale en fysieke Marktplaats waarop de leden zich presenteren en opdrachtgevers opdrachten kunnen wegzetten.
Gemeentelijke ondersteuning • de kwartiermakers van de ZZP Fabriek kunnen per direct terecht in het City Centrum als startlocatie. Hier kunnen het netwerk en het bedrijf worden opgebouwd. In de tussentijd krijgen ze de volle medewerking van de gemeente bij het vinden van de definitieve locatie(s); • de gemeente neemt zitting in de Raad van Advies van de ZZP Fabriek en blijft zo betrokken bij de verdere ontwikkeling ervan; • de ZZP Fabriek onderzoekt samen met de gemeente welke toegevoegde waarde zij kan bieden voor de bredere wijkaanpak in Maastricht; • de ZZP Fabriek krijgt steun van de gemeente bij haar zoektocht naar eventuele fondsen op gemeentelijk, provinciaal, Rijks- en eventueel Europees niveau; • de gemeente zal de ZZP Fabriek faciliteren met een startkapitaal voor de kwartiermakers van de coöperatie; • de gemeente en de ZZP Fabriek ondersteunen beiden zzp-initiatieven die her en der in de wijken ontstaan. Zo kan er worden geëxperimenteerd met deze nieuwe manier van bedrijvigheid. Hoe? Dat is telkens maatwerk. De start van een droom De initiatiefnemers starten nu met het oprichten van een coöperatie. Daarna neemt de Fabriek dan haar intrek in het City Centrum en kan de ledenwerving starten. Uiteindelijk moet daar, zo is de droom, ‘het grootste ZZP-bedrijf van Maastricht’ uit voortkomen.
16
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
In gesprek bij het Budgetloket
Team Servicepunt Werk en Bemiddeling
17
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
Het team van Jongeren Buurtbemiddeling, zojuist geïnstalleerd
18
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
Programmalijn 4
veiligheid
overleggen de wijkagent, opbouwwerker, gebiedsgebonden medewerker Toezicht en Handhaving en medewerkers van de corporaties elke acht weken met buurtbewoners over de veiligheid en leefbaarheid in de buurt of wijk. De bewoners kiezen vervolgens welke problemen het eerst moeten worden aangepakt. Dit wordt in de volgende bijeenkomst(en) geëvalueerd. Doel voor 2013 was om de methodiek van de VBT’s verder te ontwikkelen en verankeren in de reguliere aanpak. Andere plannen op het gebied van veiligheid voor 2013:
Streefbeeld en plannen
2013
In het Uitvoeringsprogramma is voor deze programmalijn het volgende streefbeeld geformuleerd: ‘In 2020 zijn de wijken veilig, schoon en prettig om in te wonen. Jong en oud voelen zich veilig in huis, op straat, op school en in de wijk. De bewoners hebben vertrouwen in de lokale overheid en in elkaar, nemen zelf initiatief en kunnen de hierbij behorende rol en verantwoordelijkheid dragen. Daar waar als gevolg van fysieke ingrepen de leefbaarheid tijdelijk onder druk komt te staan, worden effectieve tijdelijke maatregelen getroffen.’ Centraal in dit programma staat de intensivering van de dialoog met bewoners en vergroting van de samenhang van de inbreng van de bij veiligheid betrokken partijen. De Veilige Buurten Teams (VBT’s) vervullen in deze nieuwe manier van werken een voorbeeldfunctie. In deze teams
Verantwoording
wat hebben we in 2013 bereikt?
19
Vergroten van de samenwerking in netwerken via het Veiligheidshuis Het Veiligheidshuis is dé plek waar voor multi-probleemgezinnen een gecoördineerde aanpak wordt ontwikkeld (één gezin één plan). Voor 2013 werd uitgegaan van 3500 aanmeldingen en 350 plannen voor een persoonsgebonden aanpak; Mentoren op straat en buurtbemiddeling (als methodiek) Deze instrumenten zijn bedoeld om zowel in de openbare ruimte als ‘achter de voordeur’ te bemiddelen. Het gaat daarbij vooral om leefbaarheidsproblemen. Doel is een vermindering van de door buurtbewoners ervaren overlast; Frontière (als methodiek) In dit project werken de bij drugsoverlast betrokken partijen intensief samen. Centraal staat het Drugsmeldpunt waar burgers meldingen kunnen doen over drugsoverlast. De informatie die dit oplevert, wordt gedeeld en vormt de basis voor gerichte acties en het stellen van prioriteiten in toezicht en handhaving.
Veilige Buurten Teams Het project is in 2013 uitgebreid naar vier teams: Wyckerpoort, Limmel-Nazareth, Wittevrouwenveld en Mariaberg (nieuw in 2013). De aanpak raakt steeds beter ingebed in de reguliere organisaties. Conform de uitgangspunten van de wijkaanpak bepalen de burgers de agenda, niet de instanties. De focus op concrete problemen in buurten en wijken verbetert de samenwerking tussen partijen en maakt de aanpak effectiever.
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
Veiligheidshuis De streefcijfers voor het aantal aanmeldingen en plannen voor een persoonsgebonden aanpak zijn gehaald. Mentoren op straat en buurt bemiddeling De methodiek van de Mentoren op Straat bestaat nu zeven jaar en is goed verweven in de reguliere aanpak per gebied en bij de partners. Door de inzet van vrijwilligers neemt de ervaren overlast op straat af. Bij de
buurtbemiddeling wordt, in lijn met de algemene omslag in het sociale domein, meer ingezet op de eigen kracht en initiatieven van burgers. Er wordt daarom toegewerkt naar een afbouw van het aantal uren ondersteuning. Frontière Onderzoek door de Politieacademie heeft in 2013 aangetoond dat er voorzichtige successen worden geboekt en de drugsoverlast in de stad als geheel vermindert. De ervaren overlast in de wijken blijft echter groot. Mede vanwege de bekendheid van het drugsmeldpunt en een grotere meldingsbereidheid, is het aantal meldingen bij het meldpunt gestegen naar zo’n 3200 in 2013 (in 2012 ruim 2700). Dankzij deze meldingen kan sneller worden ingespeeld op de overlast. Sinds de start van het project in 2012 zijn er ongeveer 650 gebiedsontzeggingen uitgeschreven, 2500 kentekens van auto’s en bijna 7000 namen van dealers, runners en kopers vastgelegd en de hotspots in kaart gebracht waar de drugsoverlast zich volgens de inwoners van Maastricht concentreert. Dit heeft tot tal van acties geleid, waaronder de sluiting van 38 drugspanden.
Straathoekbijeenkomst van een Veilige Buurten Team
Jongeren buurtbemiddeling ook op school In 2013 is de aandacht ook gericht op het middelbaar onderwijs (Porta Mosana). In september zijn trainingsdagen opgezet voor toekomstige bemiddelaars die in de school aan de slag kunnen. Er zijn nu dertien jongerenbuurtbemiddelaars. Voorbeeld van goede samenwerking: de JOP in Daalhof Vanuit de wijkaanpak is in 2013 geïnvesteerd in het opwaarderen van de Jongeren Ontmoetings Plaats (JOP) in Daalhof. Jongeren namen hiertoe zelf het initiatief. Het gaat om
Vooruitblik
de plannen voor 2014 • De Veilige Buurten Teams worden voortgezet. Er wordt gewerkt aan een verdere inbedding in de verschillende organisaties. Doel is daarnaast sterkere verbindingen te leggen met de netwerken in het sociale domein; • De aanpak van het Veiligheidshuis wordt in 2014 voortgezet, evenals de samenwerking met het Centrum voor Jeugd en Gezin. Met de partnerorganisaties wordt een gezamenlijk privacy-convenant afgesloten;
20
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
een precaire plek waar in het verleden veel overlast ontstond. De verbetering van de JOP is in nauw overleg met Trajekt, jongeren, de wijkagent en handhaving aangepakt. De gemeente droeg bij vanuit sport en de wijkaanpak. Het is een voorbeeld van hoe op basis van een concreet initiatief in een buurt een samenwerking tot stand komt, waarbij ook de financiering van meerdere kanten komt. Een vergelijkbare aanpak van onderop wordt ook elders in de stad toegepast, zoals in De Heeg. Hier werd het JOP opgeknapt en een voetbalkooi aangelegd.
• De buurtbemiddeling wordt volgens plan vanaf 2014 verzelfstandigd in een nieuwe stichting. De methodiek wordt voortgezet met twintig uur ondersteuning van Trajekt (waarvan twaalf voor de jongeren buurtbemiddeling), gefinancierd uit de wijkaanpak. De samenwerking tussen de twee vormen van buurtbemiddeling wordt versterkt en onderzocht wordt of het concept verder kan worden uitgerold in het voortgezet onderwijs; • Het project Frontière wordt voortgezet. Er komt een campagne om het Drugsmeldpunt beter bekend te maken bij de burgers.
veilige buurten teams en actieve bewoners Wat is een Veilige Buurten Team? In het VBT werken medewerkers van de gemeente, Trajekt, politie en woningcorporaties samen met bewoners aan het verbeteren van de leefbaarheid in de buurt. Het Veilige Buurten Team luistert naar wat bewoners belangrijk vinden en gaan hier samen met de bewoners mee aan de slag. Het VBT wil graag dat bewoners zelf een actieve rol spelen in de aanpak van de verbeterpunten in hun buurt. Bewoners bepalen de agenda! Buurtbewoners geven bij het VBT aan waar men zich in de buurt aan stoort. Tijdens een bijeenkomst bespreken het VBT en bewoners welke verbeterpunten ze als eerste gezamenlijk gaan aanpakken; bijvoorbeeld onveilige brandgangen, hangjeugd of hondenoverlast. Vervolgens worden afspraken gemaakt over hoe dit wordt aangepakt, wie wat gaat doen en op welke termijn. Het VBT helpt en ondersteunt de bewoners hierbij. Meer informatie over de Veilige Buurten Teams is te vinden op de website www.veiligebuurten.nl
“Als mensen zien dat er wat gebeurt, doen ze zelf ook mee.”
“Na een bijeenkomst in de buurt bleek dat iedereen zich stoorde aan de hondenpoep. Zo is het idee ontstaan van het boomspiegelproject. Ik heb de bewoners van de Proosdijweg gevraagd om een boom te adopteren, Jetje Bovens heeft dat in de Gildeweg gedaan. 99% van de mensen heeft toegezegd mee te doen. Het idee: de gemeente plaatst een hek om de boom en wat plantjes, de omwonenden zorgen ervoor dat het netjes blijft. Wie wil, kan ook zelf nog wat bloemen erbij zetten. Een project als dit is goed voor het buurtgevoel. Zo werkt het vaak: als mensen zien dat er wat gebeurt, doen ze zelf ook mee.” Wilma Matthieu (links), vrijwilliger Veilige Buurten Team
21
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
Sportieve bewoners in het kader van ‘Meer Bewegen’ in Sport park Malberg
22
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
Programmalijn 5
gezondheid
Streefbeeld en plannen
De gemeente heeft als taak het publieke preventieve gezondheidsbeleid vorm te geven. Dit beleid heeft sterke raakvlakken met dat op de gebieden welzijn en zorg: een hoger welzijn van mensen en preventieve en vroegtijdige zorg dragen bij aan een betere gezondheid. Dit vraagt om een integrale aanpak vanuit meerdere disciplines tegelijk, toegesneden op de specifieke omstandigheden van mensen. Instellingen werken niet vrijblijvend samen en gaan met burgers het gesprek aan over hun ambities en belemmeringen op gezondheidsgebied en de mogelijk heden om die te overkomen. De gebiedsgebonden sociale teams vormen hiervoor een goede plek. Hier krijgt de grotere regierol van de burger, die de wijkaanpak stimuleert, meer ruimte.
In het Uitvoeringsprogramma is voor deze programmalijn het volgende streefbeeld geformuleerd: ‘Bewoners voelen zich lichamelijk en geestelijk gezond. Burgers nemen zo veel mogelijk verantwoordelijkheid voor hun eigen gezondheid. De hulpverlening is toegankelijk en laagdrempelig. Een groot deel van de bewoners sport en beweegt actief. De lucht- en geluidskwaliteit zijn aanzienlijk verbeterd.’
Op het gebied van het gezondheidsbeleid stonden in de wijken in 2013 diverse reguliere activiteiten en projecten op het programma, die in eerdere jaren voortkwamen uit de wijkaanpak. Het opzetten van nieuwe activiteiten bleek moeilijk door de eerder aangehaalde discussies over de cofinanciering van de wijkaanpak. Wel kwam er, deels gefinancierd met geld uit de wijkaanpak, een opleiding rond de ‘Kanteling’ in het Wmo-beleid. Ook was op TV Maastricht een serie van zes afleveringen te zien van ‘Bianca in de buurt’, over de noodzaak van meer bewegen.
2013
Verantwoording
wat hebben we in 2013 bereikt?
23
Voortzetting reguliere projecten en activiteiten De inzet van de combifunctionarissen sport, die het bewegen van kinderen stimuleren, is gecontinueerd. Het project (G)oud, gericht op het vroegtijdig signaleren van lichamelijke en geestelijke gezondheidsproblemen bij 75-plussers, is overgenomen door zorgverzekeraars. Ook de PersoonsGerichte Aanpak (PGA) en de Community Aanpak Eenzaamheid zijn voortgezet. Dit geldt eveneens voor de inzet van Wijkverpleegkundigen. De ervaringen in Noordoost hebben laten zien dat de wijkverpleegkundigen vertrouwen wekken omdat ze (oudere) bewoners thuis bezoeken en generalistisch werken. ‘Achter de voordeur’ kunnen ze meer preventieve acties in gang zetten. Door met name vroege interventies bij mentale en/ of psyschische problemen, leveren wijkverpleegkundigen een positieve
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
bijdrage aan de levenskwaliteit van (oudere) burgers. Ook verbeteren ze de zorgafstemming met en tussen huisarts, welzijnsinstelling en andere hulpverleners. Op basis van de positieve ervaringen in Noordoost is de inzet van wijkverpleegkundigen verder verbreed. Inmiddels worden in vrijwel alle buurten die vallen onder de wijkaanpak wijkverpleegkundigen ingezet. In het project ‘Meer Bewegen voor Ouderen’ is Trajekt in 2013 doorgegaan met het ondersteunen van vrijwilligersgroepen. Samen Krachtig, Samen Prachtig Ruim 75 wijkwerkers van ruim tien maatschappelijke organisaties op het gebied van welzijn en zorg volgden in 2013 de gezamenlijke opleiding ‘Samen Krachtig, Samen Prachtig’. De opleiding is gericht op de nieuwe manier van werken als gevolg van de kanteling in het Wmo-beleid en
werd gefinancierd met middelen uit de wijkaanpak en van het Rijk. Doelgroep zijn de professionals die bij mensen thuis ‘achter de voordeur’ komen. De opleiding bevordert dat zij hierbij dezelfde benadering volgen. Fit4All/ Bianca in de buurt In 2013 heeft TV Maastricht zes afleveringen uitgezonden van de soapserie ‘Bianca in de buurt’, in het kader van
Fit4All. Aan de serie is een internetsite gekoppeld. De serie heeft als doelen om burgers bewust te maken van (geestelijke) gezondheidsaspecten van allerlei aard, de eigen kracht van burgers aan te boren en zo nodig de drempel naar professionele hulpverlening te verlagen. De Universiteit Maastricht is in 2013 gestart met een effectmeting in de prioritaire wijken in Noordwest.
Vooruitblik
de plannen voor 2014 • Verdere voortzetting reguliere projecten en activiteiten De hiervoor genoemde reguliere projecten en activiteiten worden ook in 2014 voortgezet. In het project (G)oud wordt geprobeerd om in overleg met de zorgverzekeraars meer verbinding tot stand te brengen met de informele zorgstructuren en aan te sluiten op de eigen kracht in wijken. Bij het project Meer Bewegen voor Ouderen is het streven de hierin actieve vrijwilligersgroepen verder te verzelfstandigen; • Wijkverpleegkundigen en sociaal team De goede ervaringen met de inzet van wijkverpleegkundigen worden doorgezet. Het is de bedoeling het aantal wijkverpleegkundigen in 2014 verder uit te breiden. Naast zorgverlening heeft de wijkverpleegkundige ook een schakelfunctie tussen maatschappelijke ondersteuning en medische zorg, en een rol in de sociale teams; • Samen Krachtig, Samen Prachtig Deze opleiding wordt in 2014 naar verwachting herhaald, met middelen uit de wijkaanpak;
De wijkverpleegkundigen van Limmel, Nazareth, Wittevrouwenveld en Wyckerpoort
24
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
• Bianca in de buurt Deze serie op TV Maastricht wordt voortgezet. De eerste reeks van zes afleveringen wordt herhaald en er komt een nieuwe serie. Er wordt nog bij diverse partijen gezocht naar cofinanciering; • Aanpak overgewicht jeugd / JOGG JOGG (Jongeren Op Gezond Gewicht) is een landelijke beweging voor een gezonde omgeving en een gezonde jeugd. Het is een integrale aanpak om overgewicht bij jongeren terug te dringen. Hierbij gaat het om het verbinden van preventieactiviteiten op het gebied van voedingsgewoonten en bewegingsactiviteiten, waarbij vele partijen worden aangesproken en verbonden: kinderen, ouders, school, verenigingen en ondernemingen in de buurt. Maastricht zal zich in 2014 bij JOGG aansluiten en een Plan van Aanpak ontwikkelen. Hierbij zijn naast de gemeente ook de GGD en andere netwerkpartners betrokken; • Bewegen in het groen In 2014 worden de mogelijkheden onderzocht van bewegen in het groen van de Hoolhoeslocatie. Dit wordt gefinancierd vanuit de wijkaanpak.
inzet sociale teams Dit jaar is in de wijk Caberg-Malpertuis/Brusselsepoort-west het eerste sociaal team van start gegaan. In dit team werken Envida, gemeente Maastricht, Leger des Heils, MEE, Mondriaan, Mosae Zorggroep, Radar, RIBW, SGL, Trajekt en Xonar samen. De gemeente Maastricht wil met de inzet van sociale teams de professionele ondersteuning op het gebied van welzijn, zorg/gezondheid, inkomen en veiligheid efficiënter en effectiever inzetten. Het uitgangspunt van de teams is het versterken van de eigen kracht en zelfredzaamheid van burger en buurt. Eén aanpak, één plan Inwoners van de betreffende wijken kunnen met diverse vragen op het gebied van welzijn, zorg, inkomen en veiligheid bij het sociaal team terecht. Zij krijgen één contactpersoon toegewezen die samen met hen zoekt naar een oplossing. Er wordt gekeken wat men zelf nog kan en welke ondersteuning mogelijk is vanuit het eigen netwerk of de buurt. De contactpersoon coördineert de ondersteuning en schakelt waar nodig professionele instanties in. Dit heeft als voordeel dat er gewerkt kan worden met één contactpersoon, één integrale aanpak en één plan.
25
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
De medewerkers van het sociaal team in Caberg-Malpertuis/Brusselsepoort-west staan klaar
Ondersteuning in de werkprocessen Het sociaal team werkt met WIZportaal. Een laag drempelige en gebruiksvriendelijke oplossing voor de ondersteuning van werkprocessen binnen het team. Er wordt gewerkt met een digitaal dossier, waardoor informatie gedeeld kan worden. Voor de professionals uit de teams levert dit een volledig en integraal klantbeeld op en de ondersteuning van het team kan zo optimaal worden afgestemd op de behoefte van de burgers. In het WIZ portaal wordt informatie structureel vastgelegd, waardoor er ook managementinformatie beschikbaar is.
Leerlingen van ’t Spoor doen met buurtgenoten een opruimactie
26
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
Programmalijn 6
Beheer woonomgeving en complexen
Streefbeeld en plannen
2013
In het Uitvoeringsprogramma is voor deze programmalijn het volgende streefbeeld geformuleerd: ‘Een schone, hele en veilige woonomgeving waar bewo ners bij betrokken zijn en zelf de touwtjes in handen hebben, daartoe gefaciliteerd door de gemeente. Schone, hele en veilige wooncomplexen waar huurders en/of verenigingen van eigenaren actief bij betrokken zijn, voor wat betreft de huurcomplexen daartoe gefaciliteerd door de corporaties.’
Verantwoording
wat hebben we in 2013 bereikt? In 2013 is proactief gewerkt aan het betrekken van inwoners bij het beheer en onderhoud van de openbare ruimte en woonomgeving. Er is regelmatig contact gehouden met de reeds lopende zelfwerkzaamheidsinitiatieven in Maastricht, zoals het buurtplein en de natuurspeeltuin in Daalhof, de buurttuin in Wyckerpoort en de binnentuin Roserije in de Heeg. Daarnaast ontstonden nieuwe initiatieven, zoals:
27
Centraal staat dus het realiseren van een grotere betrokkenheid van burgers en belanghebbenden bij beheer en onderhoud van de (groene) openbare ruimte en woonomgeving. Drie projecten moesten in 2013 bijdragen aan de ontwikkeling van een methodiek hiervoor: • Buurtterrassen en straathoekgesprekken; • Verbeter je buurt; • Parkrangers Caberg-Malpertuis/Brusselsepoort-west.
• Rosarium Malpertuis Het buurtplatform heeft de oude pergola in het Van der Venne Park hersteld en geschilderd. Samen met de bewoners zijn in het najaar nieuwe klimrozen geplant; • Verwijderen zwerfvuil Veel buurtbewoners storen zich aan het zwerfvuil in hun straat en/ of omgeving en willen een bijdrage leveren aan het weghalen daarvan. Zij krijgen nu wekelijks hulpmiddelen (plastic zakken etc.) aangereikt. Ook houden enkele scholen met hun leerlingen nu een terrein schoon; • Roserije De Heeg De Bewoners Overleg Commissie RozenStaete beheert sinds enige maanden zelf een binnentuin bij het complex Roserije. Ook knapte ze samen met Woonpunt de
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
gemeenschappelijke hal van het complex op. Bij de drie concrete projecten uit het uitvoeringsprogramma is in 2013 vooruitgang geboekt. Buurtterrassen en straathoek gesprekken In meerdere buurten zijn buurtterrassen, straathoekgesprekken of zomercarrousels georganiseerd, al dan niet met maatschappelijke partners en buurtbewoners. In de buurten met een Veilige Buurten Team zijn huis-aanhuis gesprekken gevoerd. Doel was het leggen van contacten en oppikken van behoeften van burgers op het gebied van burgerparticipatie en leefbaarheid. Ook kunnen professionals kennis en ervaringen uitwisselen en ontstaat een beter netwerk.
De bijeenkomsten werden goed bezocht. Concrete vragen van burgers kregen direct een vervolg en er ontstonden verschillende buurtinitiatieven, zoals de bovengenoemde in Malpertuis. Verbeter je buurt in Noordoost Dit participatieproject is in 2012 gestart. In de samen met bewoners vastgestelde projectgebieden (meestal complexen of straten) is via huis-aan-huis gesprekken een nul meting verricht: hoe beleven bewoners de buurt nu? Vervolgens hebben de corporaties samen met bewoners leefregels opgesteld die in de buurt zijn uitgereikt. Na een jaar worden de bewoners weer bezocht om na te gaan of de situatie in de buurt is
verbeterd. Bij de toewijzing stellen de corporaties de bewoners nadrukkelijk op de hoogte van de leefregels. Bewoners die zich hier niet aan houden, kunnen daardoor gemakkelijk worden aangesproken als ze de regels niet nakomen. Deze methode wordt in 2014 in meer buurten toegepast. Wijkpark Caberg-Malpertuis/ Brusselsepoort-west Gemeente en corporaties hebben met bewoners van Caberg en Malpertuis de verdere ontwikkeling en uitvoering van het plan besproken. Een aantal omwonenden zet zich in voor het wijkpark als ‘Parkrangers’. Deze rangers observeren dagelijks de gebeurtenissen en activiteiten in het park, vanuit de gedachte dat sociale
Vooruitblik
de plannen voor 2014 van de gemeente en corporaties Gemeente In 2014 worden bovengenoemde projecten voortgezet. Daarnaast stelt de gemeente in 2014 nieuwe langjarige beleidskaders, ofwel leidraden, vast voor groen, verhardingen en afval. Hierin zal de betrokkenheid van burgers en belanghebbenden bij beheer en onderhoud van de (groene) openbare ruimte actief worden gestimuleerd. ‘Opgeruimd Breda’ geldt hierbij als voorbeeld. Deze gemeente legt afspraken over participatie vast in niet-vrijblijvende deals. Als tegenprestatie ontvangen de burgers een kleine vergoeding van de gemeente die ze naar eigen inzicht kunnen besteden. Het programma in Breda laat na twee jaar positieve resultaten zien. Meer dan 2000 inwoners doen mee. Er zijn 133 wijkdeals, 4 schooldeals, 87 groene deals, 26 schone deals en 8 bijzondere deals gesloten. De buurten zijn beter opgeruimd, het buurtgevoel is vergroot en er zijn meer onderlinge contacten. Om dit ook in Maastricht te kunnen realiseren, wil de gemeente een flexibel in te zetten budget beschikbaar stellen voor initiatieven van inwoners. De gemeente wil de pagina groen Maastricht verder ontwikkelen tot interactief platform (www.groen-maastricht.com) waar
28
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
Verbeter je Buurt: mokken met leefregels
controle preventief werkt. Daarnaast helpen ze met het opruimen van klein zwerfafval. Als één van de onderdelen van het park, wordt momenteel een buurttuin aangelegd. Na de aanleg krijgen bewoners de mogelijkheid een plantvak te adopteren.
initiatieven van zelfbeheer en participatie in het zonnetje worden gezet en zichtbaar zijn voor anderen, om zo als goed voorbeeld en inspiratie te kunnen dienen. Ook kunnen inwoners via deze website een initiatief voor zelfbeheer of participatie indienen. De website kan ook dienen als platform voor het delen van kennis over de nieuwe manier van werken in het groenonderhoud. We willen in 2014 een voor burgers (maar ook voor professionals) inzichtelijke planning maken waarmee zij beter worden geïnformeerd over geplande beheer- en onderhoudswerkzaamheden, zowel het reguliere onderhoud als reconstructies of renovaties in de openbare ruimte. Ook de werkzaamheden van de corporaties, Trajekt en andere partners kunnen hierin worden vermeld. De planning kan in de toekomst als basis dienen voor een slimmere afstemming van werkzaamheden. Corporaties Doel van de corporaties blijft het activeren en stimuleren van huurders om zelf vorm te geven aan een prettig woon- en leefklimaat in de eigen omgeving. Zij zullen ieder op een eigen manier samen met de bewoners participatieprojecten voortzetten of starten. Maasvallei doet dit door middel van complexschouwen of complexinventarisaties. Servatius werkt hiervoor samen met de organisatie ProLiving, Woonpunt zet projecten op zoals de kindertuin in Nazareth. Invulling geven aan burgerparticipatie staat voor de corporaties centraal. Dit is wel gelimiteerd tot de wooncomplexen en hun directe woonomgeving.
Het startteam van enthousiaste Parkrangers
parkrangers: ‘Meer hulp is altijd welkom’ Ze zijn lekker bezig, de Parkrangers van CabergMalpertuis/Brusselsepoort-west. Jef, Jo, Henri, Giel en Willy (Eddy is er vandaag niet bij) vertellen graag over hun eerste ervaringen als voorvechters van een schoon wijkpark. Ze krijgen goede reacties uit de buurt. Henri: “Laatst maakte ik een praatje met een dame die voorbij liep. Ze vond het prachtig wat wij hier doen. “Het ziet er zo netjes uit”, zei ze. Ze vertelde dat ze zelf soortgelijk werk doet in het Via Regiapark. Heel goed, maar ook wel jammer, want zulke enthousiaste mensen betrekken we graag bij onze eigen groep, natuurlijk!” Ja, wat dames die aansluiten, dat zouden de heren helemaal niet erg vinden. Willy: “Het is fijn om te merken dat omwonenden onze inzet waarderen”. Nog beter zou het zijn als er ook meer medewerking zou komen van jongeren die gebruik maken van het Wijkpark. Jef: “Voor hen blijft
29
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
het vaak moeilijk iets uit zichzelf op te ruimen.” Terwijl dat bij de jongere kinderen vaak juist goed gaat. Ze rapen vaak iets op als je ze dat vraagt en worden enthousiast. Hopelijk heeft dat bij de jongeren alleen iets langer tijd nodig. Het zou mooi zijn als alle bewoners en gebruikers van het park straks samenwerken en het, doordat iedereen zelf zijn afval opruimt, mooi en schoon blijft. Zodat iedereen er optimaal van kan genieten. Op de vraag of ze graag nieuwe Parkrangers bij hun club verwelkomen, antwoorden de mannen volmondig “Ja!”.
Aan belangstelling geen gebrek bij de start verkoop van project ‘Zouwdalveste’ in Malberg
30
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
Programmalijn 7
ontwikkeling woonmilieus In stadsdeel Oost worden de werkzaamheden gedomineerd door infrastructurele ingrepen waarmee barrières tussen wijken worden geslecht en nieuwe verbindingen worden gelegd: de ondertunneling van de A2, het ongelijkvloers maken van de kruising Viaductweg-Meerssenerweg, een nieuwe verbinding leggen tussen de A2 en de Beatrixhaven, de aanleg van treinstation Maastricht-Noord met P+R-terrein en de aanleg van een nieuwe langzaam verkeersverbinding ‘de Groene Loper’ met fiets- en voetgangersbrug over de A2. Parallel hieraan worden de barrières tussen Limmel en Nazareth (het spoor en de hoogspanningslijnen) opgeheven waardoor zich op de centrale Hoolhoes-locatie een nieuw wijkcentrum kan ontwikkelen.
Streefbeeld en plannen
2013
In het Uitvoeringsprogramma is voor deze programmalijn het volgende streefbeeld geformuleerd: ‘Een gevarieerd aanbod van gewilde groene en stedelijke woonmilieus, dat goed wonen biedt aan iedereen. Dat gezinnen en middeninkomens vasthoudt in Maastricht, doordat de uitstroom van deze groepen blijvend vermindert. En dat de instroom van kenniswerkers en mensen uit de creatieve klasse naar Maastricht blijvend vergroot.’ Maastricht heeft overwegend drie typen woonmilieus: centrum-stedelijke, stedelijke en groene woonmilieus in de stadsrand. In de wijkaanpak richten we ons op versterking en ontwikkeling van stedelijke en groene woonmilieus. Dit is een gezamenlijke opgave voor gemeente, corporaties, bewoners en andere partners.
Verantwoording
wat hebben we in 2013 bereikt?
31
In West wordt de gebiedsontwikkeling Belvédère zichtbaar. Vanaf 2014 geldt dat ook voor de vernieuwing en uitbreiding van het winkelcentrum Brusselse Poort. Beide ontwikkelingen hebben een positieve invloed op de woonwijken in Maastricht-West. In het Uitvoeringsprogramma is per wijk/buurt opgenomen aan welke woonmilieus wordt gewerkt en welke projecten daarvoor op stapel staan. Projecten komen tot uitvoering zodra de planvoorbereiding (met procedures) is afgerond, over de businesscase overeenstemming is bereikt en de financiële dekking is geregeld. Onderstaand volgt als eerste een terug- en vooruitblik op hoofdlijnen.
Stadsdeel Oost De sleutelgebieden in Oost zijn de centrale A2-zone en het gebied Hoolhoes/Kanjelzone. De aanleg van de A2-tunnel en de spooronderdoorgang bij Hoolhoes (ondergronds leggen van de hoogspanningslijnen en voorbereiding van het spoorviaduct) lagen in 2013 op schema. Waar de gebiedsontwikkeling van Avenue2 en de wijkaanpak aan elkaar grenzen en elkaar versterken (onder andere Kersenstrip en omgeving Koningsplein-Oranjeplein), is ingezet op samenwerking bij de planvoorbereiding. In 2013 is gewerkt aan de voor-
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
bereiding van het nieuwe wijkcentrum Limmel-Nazareth (met onder andere een basisschool en winkels). Stadsdeel West In West zijn de ontwikkeling van Malberg en Caberg-Malpertuis/Brusselsepoortwest in een volgende fase gekomen. Najaar 2013 is in Malberg de verkoop gestart van verschillende grondgebonden woningen op de locaties Zouwdalveste en Recessenpark. Van Zouwdalveste fase 1 zijn in enkele maanden voldoende woningen verkocht om de bouwvoorbereidingen te starten.
Sleutelproject voor de vernieuwing van Caberg-Malpertuis/Brusselsepoort-west is de herinrichting van het centraal gelegen wijkpark in combinatie met herontwikkeling van de aan weerszijde gelegen woningbouw. Het zuidelijk deel van het wijkpark nadert zijn voltooiing en is, samen met de nieuwe woningen langs de Tamboerijnstraat, de drager van een aantrekkelijk groen woonmilieu. Voor de ontwikkeling van Pottenberg en Mariaberg heeft de gemeenteraad in december 2013 Ambitiedocumenten vastgesteld. De woningen van Biedermeier fase 1 in Proosdijveld zijn inmiddels gesloopt.
Vooruitblik
de plannen voor 2014 Stadsdeel Oost In Limmel-Nazareth worden het onder de grond leggen (verkabelen) van de hoogspanningslijnen en de aanleg van de spooronderdoorgang in 2014 afgerond. Aansluitend wordt het eerste deel van het Hoolhoes-terrein bouwrijp gemaakt. Voor de eerste fase van het nieuwe wijkcentrum (school en winkels met levensloopbestendige woningen) wordt in 2014 een bestemmingsplan opgesteld en in procedure gebracht en een definitief ontwerp gemaakt. Aansluitend op de in 2013 herstelde historische buitenplaats Jeruzalem wordt in 2014 gestart met de aanleg van paden en bruggen in het overige gebied van de Kanjelzone. Waar de gebiedsontwikkeling van Avenue2 en de wijkaanpak aan elkaar grenzen en elkaar versterken, werken we in 2014 toe naar de totstandkoming van gezamenlijke ontwerpen (Avenue2-wijkaanpak). Voor de herontwikkeling van het gebied Tillystraat/Stadhoudersstraat in Wittevrouwenveld wordt in 2014 een stedenbouwkundig plan opgesteld. Voor enkele andere plekken in Wittevrouwenveld en Wyckerpoort koersen we op (voortgezet en passend) tijdelijk gebruik (onder andere Plem-gebouw, Theresiaschool en Old Hickoryplein zuid/terrein Mosa Porselein). Stadsdeel West In Malberg wordt in 2014 het terrein van Zouwdalveste (totaal 51 woningen) bouwrijp gemaakt en start de bouw van de eerste 15 gezinswoningen (oplevering in 2015).
32
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
Sloop Biedermeier
Aansluitend gaat de tweede tranche van Zouwdalveste in de verkoop. Zodra de verkoopdrempel van 60% ook is gehaald voor de eerste 18 woningen van Recessenpark fase 1, start de bouwvoorbereiding van deze woningen en wordt het nieuwe Recessenpark aangelegd. In Caberg-Malpertuis/Brusselsepoort-west gaan de laatste nieuwbouwwoningen aan de Tamboerijnstraat en Koraalstraat in de verkoop en/of verhuur. Bij voldoende resultaat kan de bouw in 2015 starten. Na afronding van de procedures start Woonpunt in 2014 in Mariaberg (Proosdijveld) met de vervangende nieuwbouw van de eerste woningen. Maasvallei continueert in 2014 de geleidelijke vernieuwing van Trichterveld (witte woningen). Volgens plan worden in 2014 ook de procedures afgerond voor de verbouwing en uitbreiding van het winkelcentrum Brusselse Poort. Hierna starten de werkzaamheden die tot in 2016 doorgaan. Uitvoering van de planning betekent dat in 2014 flinke stappen worden gezet in het vergroten en vernieuwen van het aanbod aan groene woonmilieus in Maastricht. Aandachtspunt is de afstemming van de verschillende verkoop- en verhuurprojecten in Malberg, Caberg-Malpertuis/Brusselsepoort-west en Mariaberg. Voorkomen moet worden dat er te veel woningen tegelijkertijd op de markt komen. Hiernaast volgt per wijk/buurt een terugblik 2013 en planning 2014.
Limmel en Nazareth Terugblik 2013 en stand van zaken 1 januari 2014 Hoolhoes De aanleg van de spooronderdoorgang en de verkabeling van de hoogspanningslijnen liggen op schema. De woningen op de kop Populierweg/Balijeweg en in de Kasteel Verduynenstraat met tussenliggend bedrijfsgebouw zijn grotendeels onthuurd en tijdelijk in gebruik genomen. De voetbalkooi is is verplaatst en in gebruik genomen. Woonpunt en de gemeente sluiten begin 2014 een overeenkomst over Hoolhoes fase 1. De architectenselectie voor het opstellen van het voorlopig ontwerp voor de twee meest zuidelijk gelegen bouwblokken (school en winkels/ woningen) is nagenoeg afgerond. Kanjelzone Het herstel van de historische buitenplaats Jeruzalem is afgerond. In uitvoering is de verdere binnenrestauratie van het kasteel door erfpachter Mise en Place. Woonmilieus Nazareth In Nazareth is de vervangende nieuwbouw in de Kasteel Cartielsstraat in gebruik genomen. De verder te slopen woningen zijn grotendeels onthuurd. De renovatie van woningen in combinatie met opwaardering van de straten is in voorbereiding. In de Kasteel Petersheimstraat is de ombouw van duplexwoningen tot volwaardige gezinswoningen gestart. Woonmilieus Limmel De woningen op de kop Balijeweg/Populierweg zijn grotendeels onthuurd. De renovatie van de overige woningen langs de Balijeweg is in voorbereiding, in combinatie met verbetering van de openbare ruimte. Planning 2014 Hoolhoes/Kanjelzone Voor de eerste fase van Hoolhoes wordt een definitief ontwerp gemaakt. De hoogspanningskabels liggen onder de grond. De spooronderdoorgang wordt gemaakt. Een saneringsplan en sloopplan voor de Hoolhoes worden uitgevoerd. Er wordt een begin gemaakt met de aanleg van paden en bruggen in de Kanjelzone.
33
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
Woonmilieus Nazareth De omgebouwde duplexwoningen in de Kasteel Petersheimstraat worden naar verwachting begin 2014 opgeleverd. Tevens start in 2014 de renovatie in Nazareth Midden. De boven- en ondergrondse infrastructuur in de Kasteel Cartielstraat en Kasteel Petersheimstraat wordt aanbesteed. Samen met Avenue2 wordt een ontwerp gemaakt voor de aanhaking van de Groene Loper en Kasteel Neubourgweg op de Meerssenerweg. Naar verwachting wordt de loods op de Reydam-locatie in 2014 gesloopt. Deze locatie in Nazareth-Zuid wordt op een meer sobere manier heringericht. Gemeente en omwonenden maken hiervoor samen een plan.
Wittevrouwenveld en Wyckerpoort Terugblik 2013 en stand van zaken 1 januari 2014 A2-zone Avenue2 en gemeente hebben de intentie om te komen tot een gezamenlijke ontwerpopdracht voor het gebied Frankenstraat-West, de AH-locatie, de gemeenteflat en het Koningsplein en Oranjeplein. Woonmilieus Het tijdelijk gebruik van de zuidkant van het Old Hickory plein en Mosa Porselein-terrein (door onder andere Fashion Clash) is voortgezet. De te slopen corporatie woningen in Wyckerpoort Noord en Wittevrouwenveld (Tillystraat en omgeving) zijn deels onthuurd. Planning 2014 Woonmilieus Voor de herinrichting van het gebied Tillystraat en omgeving wordt in 2014 een stedenbouwkundig plan gemaakt. Voor het Mosa Porselein-terrein en de zuidkant van het Old Hickoryplein wordt een plan voor verder tijdelijk gebruik ontwikkeld. Dit geldt tevens voor het PLEM-gebouw (een particulier initiatief) en de naastgelegen Theresiaschool in Wittevrouwenveld. Servatius sloopt woningen in Wyckerpoort Noord.
Winkelcentrum De Leim in Heer
Heugemerveld In Heugemerveld is na jaren herstructurering veel bereikt. Na sloop is vervangende nieuwbouw gerealiseerd en een groot aantal woningen heeft een ingrijpende opknapbeurt gehad. Ook is de woonomgeving aangepakt. De groene pleinen en voortuinen zijn in ere hersteld en er is voor speelvoorzieningen gezorgd. De herstructurering is vrijwel afgerond, op de laatste bouwpercelen na (Heugemerweg/Jonkheer Ruysstraat en perceel ten oosten van IL Fiore). In 2013 is het tijdelijk gebruik van deze percelen voortgezet. Het idee is om het eerste perceel te ontwikkelen via particulier opdrachtgeverschap (uitgifte bouwkavels).
Heer en Scharn Volgens het Uitvoeringsprogramma staan in 2013-2015 de volgende projecten op de rol: 1. uitbreiding winkelcentrum de Leim; 2. het Petrus Bandenplein; 3. de Burght; 4. Demertstraat, dislocatie VV Heer; 5. Laan in den Drink;
34
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
6. voormalige voetbalvelden VV Scharn aan de Akersteenweg; 7. Demerthofje; 8. Kloosterpark Veldstraat. Eind 2013 is de uitbreiding van het winkelcentrum de Leim in uitvoering. Voor onder meer de overige onderdelen sluiten de gemeente begin 2014 een intentieovereenkomst met Maasvallei. In 2014 sluiten de gemeente en Maasvallei een realisatieovereenkomst voor de projecten 2 en 3. Project 8 is een plan om de voormalige kloostertuin achter de plaatselijke nieuwbouw van Servatius toegankelijker te maken voor het publiek. Daarmee wordt in 2014 een concrete start gemaakt.
De Heeg Terugblik 2013 en stand van zaken 1 januari 2014 De Heeg is een buurt met veel sociaal kapitaal. Met welzijn nieuwe stijl volgt Trajekt voor o.a. De Heeg sinds ongeveer 1,5 - 2 jaar een nieuwe koers. Een dialooggestuurde benadering waarbij het zaak is om kleine en grotere burger- c.q. buurtinitiatieven op te sporen en te ondersteunen, staat daarin centraal. Door middel van ‘streetcornergesprekken’ is kennisgemaakt met verschillende bewoners, hun vragen, ideeën en behoeften. Algemeen beeld van De Heeg is dat het vooral een woonbuurt is, en dat het een vrij jonge buurt is. Belangrijkste typering is het gegeven dat het een bloemkoolwijk is. Dat heeft o.a. tot gevolg dat mensen binnen hun ‘erfje’ elkaar wel kennen, maar dat de sociale controle en betrokkenheid vaak niet verder gaat dan dat hofje. Ook werd in de gesprekken aangegeven dat De Heeg niet echt een ziel heeft en dat het een vrij anonieme buurt is. Vanuit de kennismakingsgesprekken zijn contacten gelegd met mensen die aangaven dat zij iets wilden betekenen voor hun buurt. Verder kreeg De Heeg als eerste buurt in Maastricht de kans om aan de slag te gaan met het 4-jarige project Rooftoptiger waarbij community art wordt ingezet om burgerkracht te stimuleren. Uit de streetcorner gesprekken en het data-paviljoen van Rooftoptiger werden de volgende vraagstukken als belangrijkste door de bewoners genoemd: • Er is grote behoefte aan ontmoetingen in de buurt. • Er is mede hierdoor grote behoefte aan een ontmoetings plek in de buurt. • Mensen wonen graag in De Heeg, maar voor hun sociale leven vertoeven ze liever buiten de buurt. • Dit geldt in mindere mate voor kinderen en senioren, zij zijn meer gebonden aan de buurt. • Het winkelcentrum is ongezellig, heeft geen uitstraling en is geen ontmoetingsplek voor de bewoners • De Boeckel ( buurtcentrum) zou een plek voor de buurt moeten zijn. • Het is moeilijk om bewoners te betrekken bij hun buurt. Door deze initiatieven is een proces op gang gekomen dat het vertrouwen van burgers in hun buurt en in het slagen van burgerinitiatieven geleidelijk aan vergroot. Er hebben enkele vernieuwende evenementen plaatsgevonden zoals de school-buurt-dag, De Heeg kleurt Groen en de Creatieve route Greena Atmosferia. Het BOC ( bewoners overleg commisie) heeft grotendeels zelfstandig een succesvolle
35
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
kindermiddag georganiseerd. Ook zijn zij aan de slag gegaan met het opknappen van het zuiderhofje (terrein tussen wooncomplex en buurtcentrum) tijdens de burendag en met een opknap- en opschoonactie voor de hal en entree van een wooncomplex. Er zijn bewoners geworven en getraind die het jongerencentrum nieuwe stijl openstellen en beheren. Dit is in oktober 2013 gerealiseerd. Ook hier zijn bewoners en jongeren gezamenlijk aan de slag gegaan om de verouderende jongerenplek op te knappen en een eigen touch te geven. Een belangrijke wens uit de wijk is een informele ontmoetingsplek. Deze is inmiddels door buurtbewoners gerealiseerd en op 14 december 2013 officieel geopend. Een grote groep burgers heeft zich hieraan verbonden; de ontmoetingsplek wordt door buurtbewoners beheerd (zie ook programmalijn 1). Vanuit de huisarts in de wijk is, samen met Trajekt, een initiatief opgezet om ondersteuning tussen patiënten te organiseren. Hiervoor is een 10-tal bewoners c.q. patiënten geworven en getraind om kortdurende informele zorg te geven. Dit idee wordt in 2014 versterkt en uitgebreid. Planning 2014 In 2014 wordt er vanuit Rooftoptiger in samenwerking met bewoners een nieuwe impuls gegeven aan het centrum van De Heeg (Roserije e.o.). Zo zijn er plannen om de buitenkant van de sporthal meer te betrekken bij de buurt en deze om te vormen tot een kunstzinnig en interactief element. Vernieuwing van het centrum onder regie van bewoners kan een opmaat zijn voor het vinden van een nieuwe identiteit van De Heeg. Via o.a. het proefproject Burgers aan het Stuur worden deze initiatieven vanuit de gemeente ondersteund. De praktijkervaringen zijn ook input om het beleid en de werkwijze van de gemeente waar nodig bij te stellen.
Zouwdalveste in Malberg
Malberg Terugblik 2013 en stand van zaken 1 januari 2014 Nieuwbouw Zouwdalveste en Recessenpark Per september 2013 gingen de eerste vijftien grondgebonden koopwoningen van het project Zouwdalveste fase 1 (totaal 51 woningen) in verkoop. Van deze vijftien zijn er begin 2014 negen verkocht. Daarmee is de verkoopdrempel van 60% gehaald. Hierna worden de voorbereidingen gestart voor het bouwrijp maken van het terrein en de nieuwbouw. Hier ontstaat straks een nieuw aantrekkelijk groen woonmilieu. Van het project Recessenpark fase 1 (totaal 34 woningen) zijn de eerste achttien woningen in verkoop gegaan. Er zijn nu op zeven woningen opties genomen. Bij voldoende verkoop worden de nieuwe woningen en de openbare ruimte (te beginnen met het nieuwe Recessenpark) gefaseerd gerealiseerd. Renovatie In 2013 heeft Servatius de renovatie van 176 bestaande grondgebonden huurwoningen aan de Ponjaardruwe e.o. afgerond. Sloop Musketruwe Alle huishoudens van de nog te slopen flats aan de Musketruwe zijn door Servatius geherhuisvest. Deze flats werden in 2013 tijdelijk verhuurd. De procedure voor de sloopvergunning is vertraagd vanwege de aanwezigheid van vleermuizen. Spoedige sloop is niettemin gewenst vanwege de toenemende beheersproblematiek.
36
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
Albertknoop/Zouwdal In het grensoverschrijdende project Albertknoop/Zouwdal is in 2013 een compromis bereikt over de ontwikkeling van het bedrijfsterrein aan Belgische zijde en een goede landschappelijke inrichting van het Zouwdal. Samen met de Belgische steenfabriek Wienerberger is gezocht naar mogelijkheden om de geluidsbelasting op de woningen aan de Kurasruwe te beperken. Naast bronmaatregelen wordt de aanleg beoogd van een landschappelijk goed ingepaste geluidswal rond de fabriek. Schepelruwe In 2013 zijn voorbereidingen getroffen voor de uitvoering van verkeersremmende maatregelen op de Schepelruwe. Planning 2014 Nieuwbouw Zouwdalveste en Recessenpark In 2014 wordt het terrein van Zouwdalveste bouwrijp gemaakt en start de bouw van de eerste 15 woningen van fase 1. Zodra de verkoopdrempel van 60% ook is gehaald voor de eerste achttien woningen van Recessenpark fase 1, kan worden gestart met het bouwrijp maken en wordt het nieuwe Recessenpark aangelegd. Vervolgens wordt gestart met de voorbereidingen voor Recessenpark fase 2, aan de overzijde van het nieuwe Recessenpark, te beginnen met het opheffen van de belemmeringen door de milieusituatie van bedrijfsterrein Arrestruwe-Alde Caerteruwe. De verdere ontwikkeling en uitvoering van beide projecten gebeurt in de context van een bredere heroverweging van het resterende (woon)programma van Manjefiek Malberg en de beoogde groene woonmilieus.
Sloop Musketruwe De resterende flats aan de Musketruwe worden in 2014 gesloopt. Schepelruwe In 2014 worden verkeersremmende maatregelen getroffen op de Schepelruwe.
Caberg en Malpertuis Terugblik 2013 en stand van zaken 1 januari 2014 Wijkpark Caberg-Malpertuis Rond de jaarwisseling is de herinrichting gereed van het zuidelijk deel (circa 3 hectare) van het wijkpark tussen Caberg en Malpertuis, inclusief een aangelegde nieuwe buurttuin. Als onderdeel van de herinrichting is in 2013 het voormalige kleed- en clubgebouw van SC Caberg gesloopt en het vrijkomend terrein omgevormd tot parkgebied. Woonmilieus Vóór juli 2014 vindt de besluitvorming plaats over de doorstart van de verkoop/verhuur van de resterende nieuwbouwwoningen aan de Tamboerijnstraat, gekoppeld aan het inmiddels heringerichte zuidelijk deel van het wijkpark. Hetzelfde geldt voor de planontwikkeling voor respectievelijk Widelanken Zuid en de woningen aan de Koraalstraat; Putepeel In 2013 is Woonpunt gestart met de renovatie van het cultuurhistorisch waardevolle complex Putepeel, om het geschikt te maken voor een nieuwe doelgroep.
Planning 2014 Woonmilieus De laatste nieuwbouwwoningen in de Tamboerijnstraat gaan in de verkoop. De herhuisvesting van Widelanken Zuid wordt afgerond. Begin 2014 herstart Servatius de planontwikkeling voor dit deelproject. Woonpunt brengt de nieuwbouw in de Koraalstraat in de verkoop. Bij voldoende resultaat start de bouw in 2015. De herhuisvesting van de bewoners in de Tiecelijn- en Hermelijnstraat wordt voortgezet. In de loop van 2015 start Woonpunt hier met de uitvoering van het groot onderhoud. Vanaf 2015 start Servatius met het gefaseerde groot onderhoud van de woningen in de Peter Gielenstraat e.o. Putepeel In de loop van 2014 wordt de renovatie van het complex Putepeel door Woonpunt afgerond en worden de nieuwe bewoners gehuisvest.
Pottenberg en brusselse poort Terugblik 2013 en stand van zaken 1 januari 2014 Eind 2013 heeft de gemeenteraad het ambitiedocument ontwikkeling Pottenberg-winkelcentrum Brusselse Poort vastgesteld. Dit document is het richtinggevend inhoudelijk kader voor de vernieuwing van Pottenberg en het winkelcentrum Brusselse Poort in de komende tien jaar.
Parc Montagne in Caberg
37
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
Brusselse Poort De samenwerking met eigenaar Delta Lloyd van het winkelcentrum Brusselse Poort heeft eind 2013 geresulteerd in een overeenkomst en het in procedure brengen van een ontwerp-bestemmingsplan voor de uitbreiding en vernieuwing van het winkelcentrum. Buurtcentrum De Romein In het najaar van 2013 is gestart met de uitvoering van energiebesparingsmaatregelen in buurtcentrum De Romein. Planning 2014 Brusselse Poort In 2014 worden de procedures afgerond waarna Delta Lloyd kan starten met de verbouwing en uitbreiding van het winkelcentrum Brusselse Poort. De Artsenijstraat wordt verlegd en waar nodig worden wegprofielen aangepast. De werkzaamheden in en rond het winkelcentrum duren voort tot en met 2016. Buurtcentrum De Romein De verbouwing van buurtcentrum De Romein is naar verwachting begin 2014 afgerond. Door het pand qua energiebesparing te verbeteren is de voortzetting van het buurtcentrum op deze locatie gewaarborgd.
Mariaberg Terugblik 2013 en stand van zaken 1 januari 2014 De gemeenteraad heeft eind 2013 het ambitiedocument ontwikkeling Mariaberg vastgesteld. Dit document is het richtinggevend inhoudelijk kader voor de vernieuwing van Mariaberg in de komende tien jaar. Trichterveld Maasvallei heeft het plan voor de geleidelijke vernieuwing van Trichterveld tot een aantrekkelijk groen woonmilieu in 2013 enigszins aangepast en het deelplan 2014 opgesteld. Proosdijveld In Proosdijveld heeft Woonpunt de woningen van Biedermeier fase 1 in 2013 gesloopt. Voor de vervangende nieuwbouw is een bestemmingsplanaanpassing in gang gezet. De bouwvoorbereiding voor dit nieuwe groene woonmilieu is gestart.
38
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
Trichterveld
Blauwdorp Servatius heeft in 2013 aangegeven dat ze in Blauwdorp wil inzetten op groot onderhoud in combinatie met verdunning en vergroening van het stedelijk woonmilieu. Blauwe Loper Voor de doorgaande fiets- en wandelverbinding de Blauwe Loper hebben Servatius en de gemeente in 2013 enkele varianten opgesteld. Planning 2014 Trichterveld In 2014 zet Maasvallei de vernieuwing door van Trichterveld tot aantrekkelijk groen woonmilieu, onder meer door de vervangende nieuwbouw van ongeveer 17 witte woningen. Voor de verdere uitvoering in 2015 wordt een nieuw deelplan voorbereid. Proosdijveld Na afronding van de procedures start Woonpunt in 2014 in Proosdijveld met de vervangende nieuwbouw van de woningen Beidermeier fase 1. Met de gelijktijdige herinrichting van de openbare ruimte ontstaat hier een nieuw aantrekkelijk groen woonmilieu. Blauwdorp Servatius start in 2014 met de voorbereiding van de renovatie van huurwoningen in Blauwdorp (complex omgeving Gerard van Wermweg). Blauwe Loper De variant(en) om te komen tot de doorgaande fiets- en wandelverbinding de Blauwe Loper worden in 2014 getoetst op financiële haalbaarheid. In dit verband moet er helderheid komen over mogelijke cofinanciering door de provincie Limburg.
De tunnel in daglicht. Hieronder: nachtverlichting met wisselende kleuren
licht in de tunnel Aan het lichtkunstproject in de nieuwe spoortunnel tussen Limmel en Nazareth doen 44 bewoners mee. Kunstenaar Michiel Kluiters vereeuwigt in de wanden de vervoermiddelen die de bewoners straks gebruiken om door de tunnel te gaan. Michiel Kluijters maakt het lichtkunstwerk De bewoners van Limmel en Nazareth kozen al in juli 2011 het lichtkunstwerk van Michiel Kluiters uit om de nieuwe tunnel tussen beide buurten te verfraaien. Het viaduct is een belangrijk onderdeel van het centrumplan dat Limmel en Nazareth aan elkaar gaat verbinden. Afgelopen zomer plaatste Michiel een oproep per video aan de bewoners om zich met hun vervoermiddelen te melden. Ook ging hij samen met Esther Janssen beide buurten in om mensen met gewone of juist bijzondere vervoermiddelen te zoeken. Esther is in opdracht van de gemeente Maastricht betrokken bij meerdere kunstprojecten in Noordoost. 44 enthousiaste bewoners doen mee in het project Er worden 44 vervoermiddelen in het lichtkunstproject verwerkt, 22 uit Limmel en 22 uit Nazareth. Aan één wand worden ze in reliëf weergegeven in speciaal grafisch betonpapier, met een huisnummer. In de andere wand worden alle 44 adressen met de huisnummers verwerkt. De twee wanden worden verlicht met gekleurd licht dat kan wisselen van kleur. Om zo veel mogelijk adressen uit de beide buurten te verzamelen en zo veel mogelijk verschillende vervoermiddelen vast te leggen, gingen Michiel en Esther veel straten af om mensen aan te spreken of bij hen thuis aan te bellen.
39
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
‘Bewoners waren meteen enthousiast en bijna iedereen die we spraken wilde meewerken’, vertellen Esther en Michiel. ‘Ze vinden het een eer om hun vervoermiddel vereeuwigd te zien. Dat kan van alles zijn, van schoenen, skates en steps tot een auto, paard, quad, fiets, koets, scootmobiel, rollator en kinderwagen. Soms zitten daar emotionele verhalen aan vast.’ Vervolg Fotograaf Bert Janssen heeft van alle vervoermiddelen inmiddels foto’s gemaakt. Op basis hiervan maakt Michiel mallen die straks door de aannemer in panelen worden omgezet. Dit gebeurt naar verwachting begin 2014. Het kunstwerk wordt dan geplaatst vlak vóór de opening van het viaduct, op zijn vroegst in oktober 2014. Verder zal de school, die straks in het nieuwe wijkcentrum bij het viaduct komt, een rol gaan spelen bij de aansturing van het licht. >> Lees op pagina 40-41 het verhaal van twee enthousiaste deelnemers.
Meer dan alleen een vervoermiddel Sinds Karel Schwillens vijf jaar geleden een hersenbloeding kreeg, is hij het gevoel en de kracht aan de rechterkant van zijn lichaam kwijt. Van de ene op de andere dag kon hij niet meer werken en autorijden. Op een goede dag kan hij met een kunststof spalk om de voet nog wel een blokje om lopen, maar om echt ergens te komen gebruikt hij de scootmobiel. ‘Daar doe ik alles mee, boodschappen, met de Regiotaxi naar het kerkhof en naar vergaderingen. Zonder scootmobiel zou ik in een rolstoel zitten en was ik steeds op anderen aangewezen om ergens te komen. Dan was ik niet meer zelfstandig geweest.’ Verhuisd Karel is als lid van de buurtraad en het Veilige Buurten Team geen onbekend figuur in Limmel. Hij woont er nu vijftien jaar. Het was in de Populierweg dat zijn leven drastisch veranderde. ‘Ik was om zeven uur opgestaan om naar mijn werk bij de
post te gaan en zakte vervolgens langs het aanrecht ineen. Ik ben er na een zware hersenoperatie nog redelijk goed vanaf gekomen, maar moest wel verhuizen. In het huis aan de Populierweg kon geen traplift worden geïnstalleerd. Daarom zijn we verhuisd naar een flat aan de Azamontstraat.’ Symbool Karel hoorde in het Veilige Buurten Team over het lichtkunstproject en werd er later over gebeld door Esther Janssen. Hij meldde zich daarop aan. ‘Dat is eigendunk’, zegt hij lachend. Karel vindt het een mooi project en doet er aan mee vanwege de grote betekenis van de scootmobiel in zijn leven, ook als symbool voor wat hem overkwam. Hij kan goed overweg met het ding, ook al is deze vanwege de veiligheid afgesteld op maximaal 16 km. ‘Daar erger ik me wel eens aan. Ik heb vroeger namelijk op een ambulance gereden, dan ben je gewend hard te rijden.’
‘IK DOE ALLES MET DE SCOOTMOBIEL’
Karel Schwillens, wiens scootmobiel in het kunstwerk wordt vereeuwigd
40
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
Dré Broux, van hem wordt een koets in het kunstwerk opgenomen
Lichtkunstproject brengt antiek en modern samen Je zou het in een dichtbebouwde buurt als Nazareth niet verwachten, maar achter het flatgebouw aan het Kemenadeplein staan op het binnenterrein twee paarden en een aantal schuren met in totaal zes koetsen. Trotse eigenaar is Dré Broux. Dré had met zijn vrouw Florence een bloemenwinkel in de Kasteel Petersheimstraat. In 2001 hielden ze er mee op, met de komst van de euro. De winkel en ruimtes erachter werden ontruimd en zo kon Dré zijn verzameling koetsen verder uitbreiden. Zes heeft hij er nu, vijf antieke van hout en een zogenaamde marathonwagen. Die is van staal en Dré en Florence reden er vroeger wedstrijden mee. Gek beest De hobby begon ooit min of meer bij toeval. Dré richtte voor een collega in Noord-Limburg een winkel in. ‘Het was een vriendendienst. Mijn zoontje was toen drie jaar oud. De collega had een Shetland pony en die mocht ik in ruil voor mijn werk hebben. Nina van Ca-
41
trijntjeshof heette de pony en het was een gek beest. Zodra ik keek, liep-ie. Keek ik niet, dan stond-ie weer stil.’ Koets voor werkmannen Met het groeien van zoonlief werden ook de paardjes steeds groter. In 1976, toen Florence in verwachting was van dochter Vera, kwam de eerste koets, een wrak uit Itteren, snel daarna gevolgd door een tweewieler. ‘Paardrijden werd te gevaarlijk en met een koets konden alle kinderen mee’, aldus Florence. Lijkwagen Dré vond de koetsen steeds via via, of zag ze ongebruikt op een erf staan. Hij knapte ze met hulp van vrienden zelf op en bouwde zo een mooie verzameling op met onder meer een Zwitserse kofferbrik, een lijkwagen en een Hollandse brik met een dak. ‘Dat dak is laag en daaraan zie je dat het een koets is voor werkmannen; heren van stand hadden vroeger immers een hoge hoed. Op zondag werd de koets gebruikt om naar de kerk te gaan, door de week om bijvoorbeeld op de markt kaas te verkopen.’
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
De velden in Dré en Florence gaan twee keer per week vanuit Nazareth met een koets de velden in. Een enkele keer wordt een koets gebruikt voor een bruiloft. Dré haalt verder al ruim twintig jaar in Maastricht Sinterklaas op met de koets. Hetzelfde doet hij in Eijsden en ook in Bunde en Valkenburg luistert Dré regelmatig evenementen op.
DE KOETS VAN D’N OUWE Dré ondervindt in het verkeer zelden problemen met zijn koets. Trots vertelt hij dat zijn kleindochter van tien al aardig met de koetsen overweg kan. ‘Ik vind het grappig dat de Duitse jachtwagen uit 1892 nu vereeuwigd wordt in het spoorviaduct. Dan kunnen mijn nazaten straks zeggen: daar staat de koets van d’n ouwe.’
Wat is Wijkaanpak Maastricht?
Samen werken aan vitale en aantrekkelijke wijken In de Maastrichtse wijkaanpak werken de gemeente, woningcorporaties (Servatius, Woonpunt, Maasvallei), bewoners, ondernemers, Trajekt en andere partners samen aan vitale en aantrekkelijke wijken. Tot zeker 2020 voeren we daarvoor tal van activiteiten uit in achttien Maastrichtse buurten. Dat doen we op zeven gebieden in het sociale, economische en ruimtelijke domein. Welke buurten? Onder de wijkaanpak vallen achttien Maastrichtse buurten waar verandering nodig is of waar zich door grote aanpassingen kansen voordoen voor vernieuwing, zoals de ondertunneling van de A2 en de vernieuwing van het winkelcentrum Brusselse Poort. De buurten, met in totaal 37.000 huishoudens, vormen samen een doorsnede van de stadsdelen Oost en West, Door in deze grotere gebieden te werken kunnen achterblijvende buurten meeprofiteren van kansrijke ontwikkelingen buiten de buurt.
De achttien buurten zijn onderverdeeld in A-, B- en C-buurten. West
Oost
A
Buurten die extra aandacht nodig (blijven) hebben om zich in 2020 tot basisniveau te ontwikkelen.
Caberg, Malpertuis, Pottenberg, Mariaberg
Limmel, Nazareth, Wittevrouwenveld, Wyckerpoort
B
Buurten waarin de afgelopen jaren veel is geïnvesteerd en die daardoor in 2013 een basis niveau hadden bereikt.
Malberg
Heugemerveld
C
Buurten die zonder grote extra investeringen in 2013 al over een bepaalde basiskwaliteit beschikten.
Brusselsepoort, Daalhof, Belfort, Oud Caberg, Hazendans
Heer (gedeeltelijk), Scharn (gedeeltelijk), De Heeg
Wie doen mee met wijkaanpak? Iedereen die wil en kan doet mee. De wijkaanpak richt zich op alle burgers, bedrijven en instanties in de 18 buurten. Maar ook op iedereen van daarbuiten die iets voor de buurten wil betekenen en/of zich daar wil vestigen. Communicatie wijkaanpak Communicatie is belangrijk in de wijkaanpak. Op de site www.wijkaanpakmaastricht.nl publiceren mensen in samenwerking periodiek actuele zaken die spelen in de wijken. Iedereen kan daar via social media op reageren. Projecten gebeuren in dialoog tussen burgers en professionals. Gebruikelijke schriftelijke middelen zoals nieuwsinformatiekranten brengen informatie op de deurmat.
42
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
Tot slot vinden open gespreken plaats via straat- en tafel gesprekken en wijkoverleggen. Binnen de wijkaanpak zijn er wijkoverleggen voor: - Wittevrouwenveld - Wyckerpoort - Limmel / Nazareth - De Heeg - Heer / Scharn - Heugemerveld - Daalhof / Belfort / Hazendans - Mariaberg / Pottenberg - Malberg / Caberg-Malpertuis / Brusselsepoort / Oud Caberg
Ver Boven Stedelijk Gemiddelde Boven Stedelijk Gemiddelde Rond Stedelijk Gemiddelde Onder Stedelijk Gemiddelde Ver Onder Stedelijk Gemiddelde Buurt Met Een Ontwikkelingsplan
2
9 1 10 12 14 13
11 3
15
16
18
17
5 6 7
8
Wijkaanpak is een initatief van Gemeente Maastricht, in coproductie met de corporaties Servatius, Woonpunt en Maasvallei, Trajekt en andere partners die actief zijn in de wijken. Ontwerp: Zuiderlicht Fotocredits: Air-Vision, Neeltje van de Braak, Bert Janssen, Philip Driessen, archief ‘De Gezonde Kookpot’, Trajekt, Susan Honings, Stichting Opvoeden, Gemeente Maastricht, Aron Nijs, Gerad Moonen, Sandra Smeitink, TV Maastricht, Sacha Ruland, Maastricht Sport, John Martin, Elise Oosterbaan, Harry Heuts, Servatius, Woonpunt, Maasvallei, dhr. Houben, Bureau Boom.
21 januari 2014
43
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014
1. Limmel
A
2. Nazareth
A
3. Wyckerpoort
A
4. Wittevrouwenveld A
4
www.wijkaanpakmaastricht.nl
Wijkaanpak
5. Scharn
C
6. Heugemerveld
B
7. Heer
C
8. De Heeg
C
9. Oud Caberg
C
10. Malberg
B
11. Caberg
A
12. Malpertuis
A
13. Pottenberg
A
14. Hazendans
C
15. Brusselsepoort
C
16. Belfort
C
17. Daalhof
C
18. Mariaberg
A
44
Voortgangsbericht Wijkaanpak 2013-2014