Wij waren gewoner, meer van de mensen. oud-topschaatser ard schenk (68): Handig: Hulp bij belasting invullen

Magazine van de Unie KBO nummer 3, maart 2012, jrg. 60

Handig: Hulp bij belasting invullen

Het grote medicijnenonderzoek we slikken van alles en de arts vraagt nauwelijks wat

dementie: clowns maken contact

oud-topscHaatser ard scHenk (68):

‘Wij waren gewoner, meer van de mensen’

Een stormachtige wandeling op Walcheren

Ard Schenk: fitter dan ooit

Hemelse toetjes

50 8

38

Olga Commandeur gaat meer bewegen bij de KBO

inhoud 8

28

50

4 Nestor

Ard Schenk: ‘Mijn valkuil is luiheid’ Ard Schenk (68) is een van de grootste schaatskampioenen die Nederland rijk is. Hij reed achttien wereldrecords. ‘Maar mijn valkuil is dat ik het snel te gemakkelijk neem’, aldus Ard. Er was een klap voor nodig om hem weer in beweging te krijgen. Nu is hij fitter dan ooit. We slikken echt alles 96% van de 65-plussers gebruikt dagelijks één of meer medicijnen, gemiddeld vijf per dag. Van pillen tot prikken, van poeders tot zalfjes. Wat we precies slikken – voorgeschreven en zelf gekocht – is voor veel artsen en apothekers een raadsel. Dat blijkt uit het grote medicijnenonderzoek van de Unie KBO. Windkracht 8 op Walcheren Herman Post en fotograaf Eduard Ernst hadden een stormachtige wandeling op het strand bij Westkapelle, op de uiterste westpunt van Walcheren. Het werd een onvergetelijke belevenis.

47

en verder 6

Post

14 Nieuws 18 Geld & Recht: koopkracht ouderen daalt 20 Geld & Recht: hulp belastingaangifte 22 Reizen: Kopenhagen: koninklijk vertoeven 34 Gezondheid & Zorg: clowns dementerenden 38 Tijd voor hobby’s 43 Goed idee: bedevaart 44 Digitaal: werken met Excell 47 Zo, die is fit!: gymnastiek Olga Commandeur 48 40 dagen retraite 54 Vraag & Antwoord 59 Contact & Op zoek 60 Mijn Passie: truckchauffeur 64 Uit! 66 Puzzel 67 Provinciale KBO’s en ledenwerving

We slikken echt alles!

28 colofon Unie KBO De Unie KBO is de grootste seniorenorganisatie met meer dan 200.000 leden. Wij zetten ons graag in voor de belangen van senioren. Vragen? Voor vragen over uw lidmaatschap: neem contact op met uw provincie (adressen zie pag. 67) Ledenservice: tel. 0900 – 821 21 83 (€ 0,10 ct/min) op werkdagen van 9.30 – 12.30 uur Juridische en financiële vragen: donderdag van 13.30 – 15.30 uur Website: www.kbo.nl Redactieadres: Postbus 325 5201 AH ’s-Hertogenbosch E-mail: [email protected] Hoofdredacteur: Ingrid Nies Redactieraad: Jan Brinkers, Hes van Huizen, Wil Jansen, Marleen van Helden (namens het ledenpanel), Suzanne Meeboer en Ellen Willemsen Tekstcorrectie: Egbert Hartman

Aan dit nummer werkten mee: Arjan Broers, Will Hurkmans, Peter Louwerse, Suzanne Meeboer, Herman Post, Ineke de Ridders, Joop Rosier, Ad van Schaik, Cor Schoenmaker, Andrea Steinmetz, Aad Straathof, Joyce Vergouwe, Adri Verweij, Arjan Visser, Ellen F. Vogel Fotografie: Marc Bolsius, Eduard Ernst, Hes van Huizen, Mark Kohn, Arjen Jan Stada Illustraties: Ron Beumer, Michiel Moormann Cartoon: Tom Janssen Vormgeving: Sikko Hoogstra, Mariska Leerink, X-Media Solutions Druk: Senefelder Misset, Doetichem Advertentie-exploitatie: PSH Media Sales Postbus 30095, 6803 AB Arnhem Theo van Rossum 026-750 18 41 [email protected] estor is een uitgave van de Unie N KBO en verschijnt 10 keer per jaar. KBO-leden ontvangen Nestor gratis. Niet-leden betalen € 26. Abonnement/lidmaatschap opzeggen voor 1 november.

Welkom Allemaal de klos Alle ouderen zijn de klos: we gaan er allemaal op achteruit. Dat is de onthutsende uitkomst van het onderzoek dat Nibud uitvoerde, in opdracht van Unie KBO en twee andere bonden. Wij lieten het onderzoek doen, omdat wij het vermoeden hadden dat vooral senioren getroffen worden door een stapeling van allerlei maatregelen: de pensioenen groeien niet mee met de prijsverhogingen, wij krijgen (iets) minder zorgtoeslag, de zorgverzekeringen zijn duurder en het verplicht eigen risico en de eigen bijdragen zijn verhoogd. Ons vermoeden bleek terecht: rijk of arm, vrijwel alle senioren leveren in. Sommigen 6 euro per maand, anderen wel 128 euro - maar ook een paar tientjes kunnen een groot verschil maken als je maar nipt kunt rondkomen. Vooral de groep mensen met een AOW en een klein aanvullend pensioen verkeert in zwaar weer, nu ook nog de pensioenen onder druk staan. Zoals u waarschijnlijk uit de media hebt begrepen, zijn 125 van de 450 pensioenfondsen onder de norm gezakt van wat ze in kas moeten hebben. Ze worden nu verplicht door de Nederlandsche Bank (de toezichthouder van de pensioenen) om vanaf 2013 te korten op de pensioenen. Dat zou voor de ouderen met de smalste beurs weleens de druppel kunnen zijn die de emmer doet overlopen. Daarom zijn we als Unie KBO vooral voor deze kwetsbaarste groep druk in gesprek met regerings- en oppositiepartijen. Wij pleiten ervoor om deze mensen te ontzien, bijvoorbeeld door extra belastingmaatregelen. Wij zijn vastberaden om de steeds nijpendere situatie te verbeteren en zullen geen middel onbeproefd laten. Ondertussen zijn duizenden belastinginvullers van de KBO druk bezig om juist deze groepen te helpen bij het invullen van hun belastingaangiften. Een goede zaak, want veel KBO-leden weten door de steeds veranderende regelingen niet meer waar ze aan toe zijn. Geweldig dat zo veel vrijwilligers zo veel tijd en energie willen steken in het helpen van hun medemens. Dat is de ware geest in deze tijd van bezinning. Hans Muis Voorzitter Unie KBO

Nestor 5

Post Brief van een lezer

Dit wil ik even zeggen De berichten liegen er niet om: ‘De vergrijzing slaat toe. De kosten voor de zorg aan ouderen rijzen de pan uit. De ouden van dagen kosten ons handen vol geld. Pensioenfondsen kunnen dit niet meer bijbenen De kosten aan ouderenzorg stijgen tot onaanvaardbare hoogte.’ Voortdurend worden we met dit soort verhalen bestookt. Ik wil u graag vertellen over mijn leven. Ik ben opgegroeid als oudste van vijf kinderen in een vooroorlogs gezin. Met de jarenlange druk van de crisis van de dertiger jaren. Mijn schoolperiode was in oorlogstijd. Mijn vader had kapotte longen door de ovens van de Maastrichtse aardewerkfabrieken. Na de bevrijding begon ik als leerjongen voor twee gulden vijftig per week. Vier jaar lang. Vooral geen loonsverhoging vragen: het was de tijd van herrijzend Nederland en Zuid helpt Noord. Sloten maken, kachels repareren, nieuwe bodems in wasketels solderen. Paarden beslaan, ploegmessen smeden en wielbanden rond wielen van slagkarren. Ik deed alles. Ik leerde lassen, haalde mijn lasdiploma’s één voor één en werkte tot de plicht mij riep. Ik diende twee jaar lang in militaire dienst met stipte nakoming van alle gegeven bevelen. Die onafgebroken plichtsbetrachting leverde één gulden per dag op. Eenmaal uit dienst ging ik weer lassen bij de scheepswerf Gusto in Schiedam en de Gusto Mijnbouw in Geleen. Ik laste aan mijnbouwinstallaties, aan de schacht in Schinnen en Vlodrop. In 1960 ben ik getrouwd. Omdat we veel zaken nog niet konden kopen, draaide ik veel extra diensten. Toen de mijnen gingen sluiten, ging ik met een lasautomaat de poten van een booreiland lassen. Ik ademde negen maanden lang lasdampen in. Om de negatieve werking tegen te gaan, moest je twee flessen melk per dag drinken. Wat wisten wij van schadelijke metaaldampen? Door de bestedingsbeperking bleven de lonen aan de lage kant. In de avonduren haalde ik meerdere tuinbouwdiploma’s en door hard werken kwam ik in dienst als voorlichter bij het Ministerie van Landbouw. Ik gaf door heel Nederland lezingen, cursussen, veel in de avonduren en vaak op zaterdag. We bouwden een huis onder eigen beheer. De komst van de euro ging gepaard met een terugtredende overheid. Gevolg: ruim 800 mensen verloren hun baan. Ik was met 58 jaar afgeschreven en verloor veel waardevolle pensioenjaren. Ik ben een vertegenwoordiger van een generatie die - als ze in hun jonge jaren een beter loon hadden ontvangen - nu in staat waren geweest om de meerdere zorgkosten zonder gezanik zelf te betalen.

»Lei Hensels, Roggel, KBO Limburg

Reageren op artikelen in Nestor? Mail dan naar [email protected] of schrijf naar Unie KBO, Post Nestor, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch. Vergeet niet uw naam, adres, woonplaats en eventueel e-mailadres te vermelden.

6 Nestor

* 8

Steeds interessanter

Smoelenboek: foei! Ik wil het met u hebben over de ‘verloedering’ van de Nederlandse taal in de Nestor. Face is niet zoals u suggereert ‘smoel‘ in de Engelse taal, op blz. 30 in de Nestor van januari 2012. In West-Friesland is dit net en niet minder, een scheldwoord. Het is ongeveer hetzelfde als: ik sla je op je ‘smoel’ of op je ‘bek’! Ook ik weet wel dat er in vooral hoog opgeleide instellingen een dergelijk genoemd boek bestaat, maar in gewoon Nederlands is het ‘gezichtenboek’. Kijk maar in het woordenboek.

»Peter Koomen, Medemblik

De opmerking van Piet van de Eijkhof (Post, ‘Diepgaande artikelen’) dat Nestor zich veel meer moet richten op zaken die nu en morgen aan de orde komen, onderschrijf ik volkomen. De komende jaren worden moeilijke jaren voor ouderen en zeker voor de jonge ouderen. Ze zijn zich dit misschien niet bewust, maar goede voorlichting is voor deze groep heel belangrijk. Uw adequate reactie hierop is uitstekend. Ons blad wordt hierdoor steeds interessanter.

»IJ.J. de Vries, Sneek

Losse folders in Nestor

Hulde aan de thuiszorg Ik heb onlangs een fietsongelukje gehad. Een grote wond aan mijn been bracht mij in het ziekenhuis. Na een operatie mocht ik na tien dagen weer naar huis, maar ik kon zelf niks. Mijn dochter, helemaal uit Haarlem, regelde voor mij ‘thuiszorg’. Drie maal daags kwam een zuster. Nu, na drie maanden, gaat het gelukkig flink vooruit, maar als je 88 bent, kom je niet direct weer op je oude niveau. Gelukkig heb ik nog steeds hulp. Wat een prachtige, mooie instelling die ‘thuiszorg’ met zulke flinke en deskundige mensen. Heel veel respect en dankbaarheid voor deze mensen. Hulde!

»Hijltje H. Brandsma, Joure

Ik lees Nestor al jaren met plezier, maar er moet me toch iets van het hart: is het nu echt nodig dat er van die losse reclamefolders in ons blad gestoken worden? Ik heb een ‘nee’sticker op mijn brievenbus om die rommel buiten te houden en nu komt het via de Nestor toch binnen. Moet dat nou?

»Naam en adres bij de redactie bekend

Redactie: De Unie KBO wil Nestor zo goedkoop mogelijk houden. Per lid betaalt u nu slechts € 1,70 per jaar (!) voor tien nummers. We kunnen die kosten alleen zo laag houden door de opbrengsten uit advertenties in het blad en af en toe een losse advertentiefolder. We zijn zeer terughoudend met losse bijlagen, maar soms zijn de inkomsten echt nodig, zeker in deze moeilijke tijden.

Nestor 7

Op zijn 70ste (in 2014) wil Ard Schenk stoppen met zijn werk als fysiotherapeut en samen met zijn vrouw Caroline op een zelf verbouwd binnenschip door Europa trekken. ‘En als ik te oud word, gaan we in een haven liggen.’

8 Nestor

INtErvIEW

TeksT: ArjAn Broers FoTo’s: MArk kohn

Ard Schenk (68)

‘Mijn valkuil is luiheid’ Ard Schenk (68) is een van de grootste schaatskampioenen die Nederland rijk is. Hij reed achttien wereldrecords. ‘Maar mijn valkuil is dat ik het snel te gemakkelijk neem. Ik moet uitkijken voor luiheid en gemakzucht’, aldus Ard. Er was een klap voor nodig om hem weer in beweging te krijgen. Nu is hij fitter dan ooit. ‘Wil je gezond oud worden, moet je goed voor jezelf zorgen.’

Het prachtige huis van Ard Schenk (1944) en zijn vrouw Caroline, midden in de polders bij Alkmaar, staat te koop. Tot 2014 - hij is dan 70 - wil de oud-schaatser blijven werken als fysiotherapeut, ondertussen gestaag bouwend aan weer een nieuw leven. Met een binnenschip dat ze zelf verbouwen en inrichten willen ze samen door Europa trekken, tot aan de Middellandse, de Baltische en de Zwarte Zee aan toe. ‘En als ik te oud word, gaan we in een haven liggen’, zegt hij laconiek. En met een grijns: ‘Zo’n trapje kom ik altijd wel op. Desnoods kruip ik.’ Je bent vast veel geïnterviewd. Welke vraag is je nooit gesteld?

‘Naarmate het dichterbij komt, persoonlijker wordt, deins ik wat terug. Dat is de aard van het beestje. Ik ben me er nog steeds niet zo bewust van dat ik een soort nationaal bezit ben. Ik kan nog steeds verbaasd zijn dat mensen me soms aanspreken alsof ze me kennen.’ Begin jaren zeventig won je alles wat er te winnen viel. Maar je werd in die tijd nog niet rijk van topsport.

‘Wij kregen een mooie beker en een medaille, en dat was het wel. Ik heb altijd gewoon gewerkt in mijn leven daarna.’

Betreur je dat?

‘Voor geen meter. Centen maken niet gelukkig, dat doen de ervaringen die je in de rest van je leven opdoet. Het lijkt me heel lastig voor topsporters van nu: zo jong al zo rijk zijn. Creëer dan maar eens stabiliteit in je lichaam en in je leven.’ Was jij op een andere manier een held dan topsporters van nu?

‘O ja. Wij waren gewoner, meer van de mensen. Ik zeg wij, omdat ik veel optrok met Kees Verkerk. Ard en Keessie, dat was een begrip: twee Nederlanders die eindelijk weer eens wonnen van de Noren, Zweden en Russen. Mensen waren daar heel enthousiast over. Kees was een publieksliefhebber, hij genoot er echt van. Dan traden we op met een filmpje en een praatje, soms voor honderden mensen. ‘Met liedjes het land in’, noemde Kees dat. Hij heeft mij daarin mee kunnen nemen. Niet dat ik bescheiden was - dan red je het niet in de sport - maar ik was wel verlegen: een Noord-Hollandse boerenzoon die opeens op het podium stond. Maar de mensen spraken ons niet aan als helden, meer als een populaire achterneef of buurman.’ Hoe is dat nu?

‘Ik blijf voor veel mensen ‘die schaat-

Nestor 9

»

‘Mijn infarct was de klap op de tafel die ik

Je sport nog steeds graag en het is je aan te zien. Was het moeilijk om van topsport over te schakelen naar recreatief sporten?

‘Na mijn actieve periode als schaatser deed ik een tijd weinig, behalve zeezeilen en skiën. Bovendien kreeg ik na verloop van tijd naast mijn werk als fysiotherapeut ook functies bij de schaatsbond en NOC*NSF. Dat betekende veel reizen en soms ongezond of te veel eten. Ik herinner me het moment

dat ik na het vastmaken van mijn eerste skischoen eerst even omhoog moest komen voor ik aan de tweede schoen begon – mijn buik zat me in de weg. Ik ben van nature groot en sterk, met een goed hart- en longvolume. Als atleet was mijn valkuil al nooit dat ik te hard trainde, maar dat ik het te gemakkelijk nam. Ik moet uitkijken voor luiheid en gemakzucht. Vroeger ging ik bijvoorbeeld een klein stukje fietsen met wat vrienden, en daarna Bourgondisch tafelen. Maar zo gaat het niet.’ Wat was de ommekeer voor jou?

‘Mijn lichaam voelde niet plezierig meer aan, zo simpel was het. En in 1998 kreeg ik een minuscuul herseninfarct. Het stelde niks voor, ik zag een paar dagen een beetje dubbel en liep wat onzeker. Maar voor mij was het de klap op de tafel die ik nodig had.

Ard Schenk voor de Zweed Orjan Sandler, tijdens zijn gouden race op de 10.000 meter van de Olympische Winterspelen van Sapporo, 7 februari 1972.

10 Nestor

Ik ging dus weer intensiever sporten. Wandelen en fietsen vooral: wielrennen in de polder, mountainbiken in de duinen, en ik ga altijd op mijn fiets naar mijn werk, weer of geen weer.’ Je hebt met Edwin van den Dungen een boek gemaakt: ‘ Je tweede jeugd begint nu’.

‘Edwin kwam met het idee, en of ik misschien een voorwoord wilde schrijven. Maar toen hij over het boek vertelde zei ik: dit verhaal houd ik tegen acht van de tien cliënten die ik behandel als fysiotherapeut. Zo ben ik erbij betrokken geraakt.’ Wat is jullie boodschap?

‘We worden wel ouder, maar niet gezonder. Dat komt door onze leefstijl: veel mensen eten slecht en te veel, en bewegen veel te weinig. Als je niet

nATionAAl ArchieF/spAArnesTAd phoTo/Anp

ser’, ook al is het al veertig jaar geleden. Ik heb er veel aan te danken, maar het hoeft van mij niet altijd. We zijn net terug van een vakantie in Cornwall, waar we langs de kliffen hebben gewandeld. Op een avond hebben we heerlijk zitten bomen met twee Engelse mannen, die geen idee hadden van mijn achtergrond. Dat is ook wel eens fijn.’

nodig had’ goed voor jezelf zorgt krijg je rond je vijftigste de eerste signalen. Je redt het dan nog wel een tijd, maar als je de 70 voorbij bent gaat het niet meer. En op een dag zit je in je ochtendjas te wachten tot iemand je komt wassen. Maar iedereen kan het roer omgooien en structureel anders gaan leven. De vader van Edwin, die een rol speelt in het boek, is daar een goed voorbeeld van. Hij was 77 en was een snel vermoeide, stramme bejaarde geworden. In zes maanden tijd knapte hij op en kon hij weer de reizen maken die hij graag wilde. Het boek geeft veel praktische tips om gezonder te gaan eten en je lichaam te trainen op kracht en uithoudingsvermogen.’

Ard Schenk was drie maal Nederlands Kampioen, Europees Kampioen en wereldkampioen schaatsen. Hij reed achttien wereldrecords en was vier maal sportman van het jaar.

Zonder topsporter te worden hoop ik.

‘Zeker niet. Het gaat erom dat je je lekker voelt in je eigen lijf. Daarvoor moet je naar je lichaam luisteren, want dat geeft de grenzen aan. Voor de een betekent dat regelmatig wandelen, een ander gaat zwemmen of fietsen, wat mij betreft liefst met een maatje. Als regelmatig bewegen gewoon is geworden, ga je er zelfs naar verlangen en verleg je je grenzen. Dan werkt het ontspannend, omdat je lichaam endorfinen aanmaakt en je hoofd even minder druk is.’ Je bent nog steeds fysiotherapeut. Zijn de klachten waarmee mensen komen nu anders dan veertig jaar geleden?

‘Er zijn veel meer mensen met lichamelijke klachten door overbelasting. Mensen willen te veel, het aantal prikkels dat we krijgen is enorm en we kiezen vaak niet. Mijn generatie heeft vaak ook een houding van: ‘Niet zeuren, buffelen!’. Ze gaan maar door. Tot het lichaam aan de noodrem trekt.’ Heb jij die houding niet?

‘Ik heb die ook moeten afleren. Maar ik heb dat talent voor luiheid… Ik kan heel gemakkelijk denken: dan komt het morgen wel. En ik slaap als een os. Ik vind het heerlijk om een dutje te

doen als ik bijvoorbeeld in de namiddag natgeregend thuiskom van mijn werk. Dan neem ik een douche en ga ik even naar bed. Ouderen zijn daar vaak beducht voor, dan denken ze dat ze ’s nachts niet meer slapen. Mijn tip: richt je niet op alles wat je denkt, maar op hoe je lichaam voelt. Kruip daar maar in, met je aandacht.’ Ben je zelf veranderd in je werk als fysiotherapeut?

‘Vroeger was ik vooral aan het leren en studeren. Als er iemand met schou-

derklachten kwam, ging mijn aandacht naar de schouder. Nu kijk ik veel meer naar het totaalbeeld: wat voor een indruk maakt de cliënt? Is hij of zij gespannen, angstig, bezorgd, overwerkt? Hoe ziet zijn of haar leven eruit? Veel fysieke klachten hebben te maken met een gebrek aan balans in iemands leven. Het hoofd wil van alles, maar je moet luisteren naar de signalen van je lichaam. Zeker als je ouder wordt. Evenwicht en zorg voor jezelf zijn de belangrijkste voorwaarden voor een lang en gelukkig leven.’ «

5 exemplaren ‘Je tweede jeugd begint nu. In drie stappen fit.’ Een lang en dynamisch leven, zelfs tot ver na je tachtigste, is voor iedereen weggelegd. Hoe oud je ook bent en hoe slecht je conditie ook is; dit boek laat zien dat je je lichamelijke conditie en spierkracht altijd kunt verbeteren. We mogen vijf exemplaren van dit bijzondere boek weggeven aan onze KBO-leden. Wilt u er een ontvangen? Stuur dan een kaartje naar: Unie KBO, Ard Schenk, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch, of mail naar [email protected]

Je tweede jeugd begint nu. In drie stappen fit. Ard Schenk en Edwin van den Dungen. ISBN 9789461620736, € 19,95

Nestor 11

Nieuws van het landelijk bureau

Eindelijk gelukt: gepensioneerden in besturen pensioenfondsen Na jarenlange inspanningen is het de ouderenorganisaties eindelijk gelukt om te zorgen dat in de wet geregeld wordt dat gepensioneerden mee mogen beslissen in de pensioenfondsen. Op 31 januari jl. heeft de Eerste Kamer ingestemd met het initiatiefwetsvoorstel van de leden Koşer Kaya en Blok waarin de mogelijkheden voor medezeggenschap van pensioengerechtigden in de besturen van de pensioenfondsen worden uitgebreid. De Unie KBO en andere ouderenorganisaties pleiten al jaren voor een wettelijke vertegenwoordiging van gepensioneerden in alle besturen van de pensioenfondsen op basis van een evenredige zetelverdeling. Het initiatiefwetsvoorstel is een belangrijke stap in deze richting. Het recht van pensioengerechtigden op bestuursdeelname bij alle pensioenfondsen was nooit geregeld. Met het nu aangenomen wetsvoorstel krijgen pensioengerechtigden dat recht wel. Belangrijk, want de pensioenfondsbesturen moeten de komende tijd belangrijke besluiten nemen over de afspraken uit het Pensioenakkoord en over het toekomstig bestuursmodel.

n e ig t r a h e b ij W uw belangen

Het landelijk bureau van de Unie KBO heeft de afgelopen tijd weer heel wat gedaan om voor uw belangen op te komen! Op deze pagina’s een aantal van onze activiteiten.



Het ziet ernaar uit dat voor miljoenen ouderen het pensioen vanaf 2013 tot wel 7% wordt gekort, omdat veel pensioenfondsen qua vermogenspositie onder de minimale wettelijke norm zijn gezakt. De Unie KBO beraadt zich momenteel op te nemen stappen.



Omdat de verkoop van het papieren spoorboekje enorm is gedaald, wordt het sinds vorig jaar niet meer door NS verkocht. Verschillende consumentenorganisaties, waaronder de Unie KBO, hebben er bij NS op aangedrongen een papieren versie te blijven aanbieden. Dat is gelukt: het geprinte spoorboekje van de NS is op te vragen bij NS Klantenservice, telefoon 0900 - 202 11 63 (€ 0,10 ct/min).

De CSO is de koepel van de ouderenorganisaties waar de Unie KBO deel van uitmaakt.

14 Nestor

Spaar voor uw eigen zorg Met 75 miljard euro zijn de zorgkosten de grootste en snelst stijgende post van de rijksuitgaven. Komt dit echt door de vergrijzing? En zijn zorgsparen en pensioen in natura oplossingen om de stijgende zorgkosten betaalbaar te houden, zo vraagt de CSO zich af?

Twee keer per jaar brengt de CSO een visiedocument uit over senioren dat de maatschappelijke en politieke discussie voedt. Zoals de vraag hoe we zorg voor ouderen betaalbaar houden. Tijdens een mini-symposium op 14 december jl. bleek allereerst dat de stijging van de zorgkosten vooral te wijten is aan technologische en loonontwikkelingen en dus niet aan de vergrijzing. Mogelijke oplossing zijn ‘pensioen in natura’ en zorgsparen. Pensioen in natura houdt in dat mensen hun pensioen niet meer in geld ontvangen, maar in bijvoorbeeld zorg of woondiensten. Dat maakt het pensioen waardevaster. Alwin Oerlemans (APG) betoogde op het symposium dat er meer samenhang moet zijn tussen de drie levensbehoeften wonen, inkomen en zorg. Mensen willen weten: hebben we voldoende inkomen, waar zullen we wonen, is er goede zorg beschikbaar? Zorgsparen betekent dat mensen een eigen vermogen opbouwen voor hun toekomstige zorgkosten. Dit kan al dan niet collectief. Het doel is om tegen die tijd jongere generaties qua kosten te ontzien. Tijdens het symposium werd duidelijk dat zorgsparen geen financieringsmogelijkheid voor noodzakelijke zorg mag worden. En dat het niet alleen om geld gaat, maar vooral om kwaliteit van zorg. Op onze website www.kbo.nl (klik op cover Nestor) staat het document over dit onderwerp. We horen graag wat u ervan vindt. Mail het naar [email protected]

UitgEliCHt

Jarige 60-jarigen gezocht!

In mei bestaat de Unie KBO zestig jaar. Dat willen we vieren met een speciale feesteditie van Nestor. Daarin mogen onze lezers natuurlijk niet ontbreken. Daarom zijn we op zoek naar Nestorlezers die dit jaar 60 worden. Wij zijn vooral benieuwd naar uw idealen en verwachtingen vroeger, toen u een jaar of twintig was, en nu. Wat is er veranderd? Hoe staat u nu in het leven? Wilt u meedoen met dit artikel? Vertel dan in het kort wie u bent en wat uw verhaal is en mail dit naar [email protected] o.v.v. ’60 jaar’. De mensen die wij hieruit selecteren, worden geïnterviewd door een Nestor-journalist en gefotografeerd.

Keurmerk ‘seniorvriendelijk’ ziekenhuis van start Een verblijf in het ziekenhuis is nooit prettig. Maar voor ouderen is het vaak nog vervelender. De samenwerkende ouderenorganisaties, waaronder de Unie KBO, willen dat ziekenhuizen meer rekening houden met de klachten en ongemakken van ouderen. Op vrijdag 27 januari is bij de Unie KBO de aftrap genomen voor het keurmerk ‘seniorvriendelijk ziekenhuis’. Een seniorvriendelijk ziekenhuis houdt rekening met de wensen van ouderen én hun mantelzorgers. Er is een duidelijke bewegwijzering in het ziekenhuis, een vast contactpersoon en aanspreekpunt, de mogelijkheid om meerdere consulten/onderzoeken op dezelfde dag te plannen en de beschikbaarheid van een geriatrisch team. Om te kijken welke ziekenhuizen het vriendelijkst zijn voor ouderen, gaan de ouderenorganisaties de ziekenhuizen doorlichten op ‘oudervriendelijkheid’. ‘Seniorscouts’ worden opgeleid om bijvoorbeeld andere ouderen te interviewen. Ziekenhuizen worden bezocht en geënquêteerd.

Wegen beter afstemmen op senioren

Nederlandse wegen zijn te weinig afgestemd op de behoeften van senioren. tegelijkertijd nemen steeds meer ouderen deel aan het verkeer en is er vraag naar een ‘seniorenproof’ wegontwerp. Daarom heeft het kennisplatform CROW een handleiding uitgebracht voor veiligere wegen binnen de bebouwde kom. Namens Unie KBO werkte Jan Brinkers mee aan dit boekje. De publicatie ‘Seniorenproof wegontwerp’ is bedoeld voor gemeenten die de verkeersveiligheid van senioren willen verbeteren. Omdat het zicht, het gehoor en de reactiesnelheid van ouderen minder is dan gemiddeld, zijn ze vaker betrokken bij ongevallen, vooral als ze fietsen of lopen. In de handleiding noemt CROW een aantal eenvoudige maatregelen ter verbetering: voorkom geulen langs de weg waar rollators en rolstoelen in kunnen vastlopen. Hou met het afstellen van verkeerslichten meer rekening met de looptijd van senioren. Maak belangrijke voorzieningen voor ouderen beter bereikbaar door een fietsoversteek met voorrang. Haal obstakels en reclameborden weg die het zicht op kruisingen ontnemen. En onderhoud fiets- en voetpaden goed, zodat er geen gaten in het wegdek zijn. Van die kuilen heeft iedereen last, maar ouderen in het bijzonder.

Krachtige koplampen, slipvrije pedalen De Fietsersbond onderzocht met hulp van een senioren-testpanel hoe je fietsen veiliger en comfortabeler kunt maken. De Unie KBO was betrokken en deed een onderzoek onder senioren. De test laat zien dat krachtige koplampen, slipvrije pedalen, een goede spiegel, richtingaanwijzers en brede banden het fietsen voor ouderen veiliger en comfortabeler kunnen maken. Maar nieuwe fietsen zijn te vaak met inferieure onderdelen zoals koplampen en pedalen uitgerust.Er is gebrek aan slimme, eenvoudig te monteren accessoires die het fietsen veiliger kunnen maken. De volledige uitkomsten van de test zijn te lezen in het januarinummer van de Vogelvrije Fietser (voor leden van

de Fietsersbond) en op de website www.fietsersbond.nl/testkees De Unie KBO doet, op grond van de uitkomsten van de test, een beroep op fabrikanten om meer werk te maken van handige en veilige accessoires en bij het ontwerpen van nieuwe fietsen oog te hebben voor de specifieke wensen en omstandigheden van senioren.

Nestor 15

advertentie

SolidariteitSfondS

adri verweij

Geef ze een stem

Vasten

Hoe ouder we worden, hoe meer kansen we hebben op een handicap. Het lichaam begint gebreken te vertonen en ook de geest wil niet altijd meer. Vroeg of laat krijgt iedereen hiermee te maken. Goede zorg is dan belangrijk, maar helaas niet altijd overal aanwezig. Wij hebben gelukkig mantelzorgverleners, thuiszorginstellingen, bejaardenhuizen, verpleeghuizen en dan nog gaat het soms mis. Wij willen zo veel mogelijk zelf kunnen beslissen. Wij hebben een stem en daar wordt naar geluisterd. In Nicaragua behoren gehandicapte ouderen tot de meest gemarginaliseerden. Hun mening wordt niet meer gevraagd. Ze hebben geen stem meer. De familie bekommert zich niet meer om hen en laat ze wegkwijnen. Wat ze betekend hebben voor de familie en de gemeenschap telt niet meer. Gelukkig zijn er mensen die dit niet accepteren en opkomen voor deze ouderen. De organisatie ASOPIECAD helpt de families en de lokale gemeenschap om hun krachten te bundelen om deze ouderen een meer gewaardeerde plaats in de samenleving terug te geven. Door preventie en revalidatie geven ze deze mensen weer een zinvol leven. Uitgangspunt hierbij is, dat de mensen uit de wijk zelf verantwoordelijk zijn voor hun ouderen met een handicap.

Nu is het al weer maart en vasten! Voordat je het weet, is het Pasen. Hoe jammer zou het zijn als de voorbereiding op zo’n hoogfeest onze neuzen voorbijging. Vorig jaar werd ik daarbij geholpen. De boodschap kwam uit een onverwachte hoek. Ik werd een aantal keren uitgenodigd bij moslimvrienden tijdens hun ramadan. Hoe misplaatst kan een mens zich voelen? Nee, ik heb geen moeite met de islam, maar ik arriveerde tegen zonsondergang met een volle maag. Terwijl de gastheer en de gastvrouw een dag lang niets gegeten of gedronken hadden. Terwijl we wachtten op de zorgvuldig berekende tijd waarop de maaltijd mocht beginnen, kwam het gesprek op ‘ons’, de katholieken: ‘Jullie weten toch ook, van oudsher, wat vasten is? Hoe doen jullie dat dan? Gewoon de hele dag eten en dan ’s avonds nog eens even flink en feestelijk genieten? Nogal gemakkelijk, nietwaar?’ Ik probeerde uit te leggen wat wij vroeger, lang geleden, onder vasten verstonden: vooral minder eten, eenmaal daags een volle maaltijd en daarnaast, tweemaal daags, afzien van de gewone hoeveelheden; de helft van je boterhammen. En onthouding… dat had ik ook onthouden: geen vlees of spek, maar wel weer jus uit spek. En - ik kon het niet laten - ons vastentrommeltje dat alleen op de zondagen openging, zodat we ons op die dag tegoed deden aan alle aan elkaar geplakte snoepjes. Eerlijk gezegd: ik kon niet trots zijn op mijn eigen relaas. Zeker niet als ik het legde naast de ramadan. Voordat we aan tafel gingen kwam het gesprek nog - over en weer - op de zin van beide tradities. Van twee kanten konden we beamen hoe belangrijk het is om voedsel en drank niet als vanzelfsprekend te beschouwen; onze dagelijkse porties mogen best eens in een zekere bedachtzaamheid op afstand worden gehouden. Om weer te weten dat het ons gegeven is. Maar ook om te beseffen dat er zo veel mensen zijn die zich die luxe niet kunnen permitteren, omdat ze altijd te weinig hebben. Maar goed dat de solidariteit met de armen en het delen van ons voedsel in beide tradities hoog staan aangeschreven.

Aan het Solidariteitsfonds wordt een bijdrage gevraagd van zo’n 1.000 euro om tien zelfhulpgroepen uit Juigalpa te trainen en te versterken en het project uit te breiden naar een drietal andere gemeenten. Doet u mee om gehandicapte ouderen hun stem terug te geven? U kunt uw bijdrage overmaken naar giro 232325 ten name van Unie KBO Solidariteitsfonds te ’s-Hertogenbosch. Hartelijk dank!

Pastor Adri Verweij Will Hurkmans Voorzitter Solidariteitsfonds Het Solidariteitsfonds van de Unie KBO steunt kleinschalige projecten die de rechten, leefomstandigheden en positie van ouderen in ontwikkelingslanden verbeteren.

Nestor 17

TeksT: PeTer Louwerse ILLusTraTIe: Tom Janssen

Nibud becijfert gevolgen crisis voor senioren

We voelen de crisis in Het is crisis, en dat voelen we in onze portemonnee. De een wat meer, dan ander iets minder. In opdracht van Unie KBO en twee andere bonden onderzocht het Nibud wat Prinsjesdag voor de Nederlandse senioren betekent. Daaruit komt een somber beeld naar voren. Tien vragen over de koopkracht van ouderen in 2012.

Wat heeft het Nibud precies onderzocht?

Het niet-indexeren van de pensioenen is dus de ingrijpendste maatregel?

De onderzoekers hebben bekeken wat de effecten van Prinsjesdag zijn op 64 voorbeeldhuishoudens van ouderen. Bijvoorbeeld een alleenstaande 65-plusser met AOW en een aanvullend pensioen van 15.072 euro. Of een echtpaar met zorgvraag dat AOW krijgt en een aanvullend pensioen van 20.096 euro. Met zorgvraag bedoelen we dan zaken als drie uur huishoudelijke verzorging per week, een natriumbeperkt dieet, extra vervoerskosten en extra kleding en beddengoed. De onderzoekers keken naar inkomsten, belastingtarieven, aftrekposten, prijzen, toeslagen, huur, bijstand en regelingen voor chronisch zieken en gehandicapten.

Dat kun je zo niet zeggen. Het is wel een heel zichtbare maatregel, die vooral de mensen treft die wel een stootje kunnen verdragen. Een andere maatregel die veel effect heeft, is de verhoging van de grens van de inkomensafhankelijke bijdrage voor de zorgverzekering. Die gaat van 33.427 euro naar 50.056 euro. Mensen met een inkomen boven de 33.427 euro zijn hierdoor benadeeld. Ze worden ook gedupeerd door de invoering van de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wctg). Deze tegemoetkoming wordt volgend jaar alleen nog uitgekeerd aan mensen beneden een bepaalde inkomensgrens.

Moeten ouderen inderdaad inleveren? Zeker. Alle voorbeeldhuishoudens gaan erop achteruit. Het percentage varieert van 0,5 procent tot 3,2 procent. In bedragen: van 6 tot 128 euro per maand.

Betekent dit dat alle ouderen erop achteruitgaan? Nee, er zijn altijd gezinnen die niet te vangen zijn in één van die 64 voorbeeldhuishoudens. Als iemand net een lijfrente-uitkering ontvangt, gaat hij er natuurlijk wel op vooruit. Er zijn ook andere meevallers die niet kunnen worden meeberekend, zoals erfenissen of grote loterijprijzen. Het Nibud heeft trouwens niet berekend hoeveel de Nederlandse ouderen er gemiddeld op achteruitgaan, maar dát de meesten moeten inleveren staat wel vast.

Welke groepen ouderen worden het zwaarst getroffen? De ouderen met een hoog inkomen gaan er meer op achteruit dan de minder gefortuneerde senioren. Een alleenstaande met alleen AOW levert bijvoorbeeld 0,7 procent in, terwijl een alleenstaande met AOW plus een pensioen van 40.192 euro er 3,2 procent op achteruitgaat. Dat laatste komt doordat veel pensioenen komend jaar niet geïndexeerd worden (niet meegroeien met de prijsstijgingen).

18 Nestor

Waardoor verliezen de mensen met een lager inkomen koopkracht? Die krijgen iets minder zorgtoeslag. Bovendien wordt het maximale eigen risico in de zorgverzekeringen hoger. En ze krijgen te maken met ontwikkelingen waar iedereen last van heeft, zoals prijsverhogingen. Door stapelingen van tegenvallers worden mensen sterk getroffen.

Zijn er ook meevallers te melden? Ja. De AOW gaat bijvoorbeeld met 265 euro per jaar omhoog. De ouderenkorting stijgt met 9 euro per jaar en de aanvullende alleenstaande ouderenkorting met 8 euro. De zorgkostenregeling voor senioren blijft gunstiger dan voor anderen. Dan hebben we het wel gehad met de voordeeltjes.

Die wegen dus niet op tegen alle koopkrachtverslechteringen? Nee. De prijzen stijgen met 2 procent, de verkeersboetes worden 15 procent hoger, en theaterkaartjes zijn duurder geworden door de BTW-verhoging. Het eigen risico in de zorg gaat van 170 naar 220 euro. De AOW gaat pas in op de datum dat iemand 65 wordt, en niet op de eerste van de maand waarin iemand 65 wordt. De derde schijf voor de inkomstenbelasting wordt korter, waardoor mensen sneller in het 52%-tarief vallen. De

gelD & recHT

onze portemonnee

huurtoeslag wordt voor veel huurders lager, en verhuurders in schaarstegebieden mogen de huur extra omhoog gooien. De partnertoeslag in de AOW wordt afgeschaft in 2015, en zo kunnen wij nog wel even doorgaan.

Door de economische doemscenario’s dreigen er nieuwe bezuinigingen op ons af te komen. Hoe gaan de Nederlandse senioren dat in hun portemonnee voelen?

Gaan ouderen er meer op achteruit dan mensen onder de 65?

Dat is op dit moment nog niet te zeggen. Er wordt in Den Haag gespeculeerd op bezuinigingen op uitkeringen en het beperken van de hypotheekrenteaftrek. Van dit laatste zullen

Dat kun je in het algemeen niet zeggen. Wel leveren senioren met een hoog inkomen meer in dan goedverdienende 65-minners. Dat komt doordat veel pensioenen komend jaar niet geïndexeerd worden. De 65-minners worden bijvoorbeeld ook getroffen door het afschaffen van de extra arbeidskorting voor mensen van 57 jaar en ouder. Daar kunnen 65-plussers ook door gedupeerd worden: als ze gehuwd zijn of samenleven met iemand van jonger dan 65 die werkt.

Senioren gaan er 6 tot 128 euro per maand op achteruit ook senioren de weerslag ondervinden, als er nog een hypotheekschuld op hun woning rust. Maar de concrete gevolgen zullen we waarschijnlijk pas in 2013 merken. «

Nestor 19

TeksT: PeTer Louwerse FoTo: Hes van Huizen

Gratis belastingser Veel mensen zien er als een berg tegenop om de jaarlijkse belastingaangifte in te vullen. Hoe weet je nou wat veranderd is en waar je aan moet denken? Hulp bij het invullen is duur. Gelukkig kunnen KBO-leden gratis gebruikmaken van de Belastingservice. Ook dit jaar staan er duizenden deskundige vrijwillige belastinginvullers klaar om u te helpen met het invullen van uw belastingpapieren. De belastinginvullers weten precies wat er allemaal veranderd is en helpen u graag met uw belastingaangifte over 2011 of met het aanvragen of wijzigen van uw huur- en/of zorgtoeslag voor 2012. Er is veel behoefte aan hun ondersteuning. Het afgelopen jaar hebben onze 2.500 belastinginvullers maar liefst 120.000 aangiften inkomstenbelasting ingevuld. Hoe gaat dit in zijn werk en wat zijn de belangrijkste veranderingen? Nestor heeft de tien belangrijkste vragen voor u op een rij gezet.

Deze bedragen zijn gebaseerd op de toetsingsinkomens van de zorgtoeslag 2011. Mensen die lid willen worden om van deze service gebruik te kunnen maken, worden ook geholpen.

4. Hoe kan ik belastinghulp aanvragen?

Als u binnen de doelgroep valt (zie vraag 1) en gebruik wilt maken van een belastinginvuller voor uw aangifte inkomstenbelasting, dan kunt u terecht bij dezelfde belastinginvuller van vorig jaar. Als deze belastinginvuller niet kan of als u de hulp voor het eerst inroept, dan kunt u contact opnemen met uw eigen KBO-afdeling voor namen van belastinginvullers bij u in de buurt. Ook kunt u bellen naar het landelijke servicenummer van de Unie KBO: 0900-82 12 183 (€ 0,10 ct/pm), elke werkdag tussen 9.30 en 12.30 uur.

4 2 1 3 5

1. Wie kan gebruikmaken van de Belastingservice?

De Belastingservice is bestemd voor leden vanaf 65 jaar van één van de drie ouderenbonden met alleen een AOW-uitkering of AOW met een aanvullend pensioen. Als inkomensgrens geldt voor een alleenstaande € 36.022,- en voor gehuwden of samenwonenden € 54.264,- per jaar.

2. Waarom alleen voor deze doelgroep?

De belangrijkste reden daarvoor is dat de fiscale materie voor 65-plussers anders is dan voor 65-minners. De belastingtarieven voor 65-plussers zijn lager, omdat ze geen AOW-premie betalen. Dat is een belangrijke verandering, waarbij veel mensen hulp kunnen gebruiken. En we weten uit ervaring dat in die groep de meeste leden zitten met een bescheiden inkomen. Die hebben weinig andere mogelijkheden voor hulp bij de belastingaangifte. 3. Maakt het uit van welke ouderenbond ik lid ben?

Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen de leden van Unie KBO, ANBO en PCOB.

5. Zijn er kosten aan verbonden?

De hulp zelf is gratis. Maar de belastinginvuller kan wel een kleine vergoeding vragen (maximaal 10 euro per huishouden) voor gemaakte reiskosten, porto- en printkosten (kopie van de ingevulde aangifte). De belastinginvuller komt twee keer bij u thuis. De eerste keer om de aangifte op te nemen. De tweede keer om een kopie van de aangifte te brengen en andere zaken te regelen.

Vraag naar een geldig pasje!

Alleen vrijwilligers die zich jaarlijks laten bijscholen krijgen een legitimatie­ pasje als erkenning voor het feit dat zij officieel belastinginvullers zijn van de ouderenorganisaties. Op de rechterboven­ hoek staat IB 2011. Vraag naar dit pasje. Heeft u klachten over een belastinginvuller? Meld dit dan bij uw afdeling, of bel naar de service­ telefoon van de Unie KBO.

20 Nestor

6. Welke papieren heeft de belastinginvuller nodig?

Hulp bij aangifte kan een tijdrovende zaak zijn. U wordt daarom verzocht uw financiële gegevens zoveel mogelijk te ordenen. Het is handig als u de volgende gegevens bij de hand hebt:

Geld & recHt

vice voor KBO’ers • Het jaarinkomen: de jaaropgaven van de SVB, pensioenfondsen en lijfrenteverzekeraars over 2011; • De WOZ- beschikking van de gemeente met peildatum 01-012010 en de jaaropgave van de hypotheekverstrekker over 2011; • De afschriften van bank- en girorekeningen: in het bijzonder gaat het om de afschriften met de saldi/ waarden per 1 januari 2011; • Rekeningen van overige buitengewone uitgaven in verband met ziekte (voor zover vallend buiten de ziektekostenverzekering); • Bewijsstukken van giften.

6 7 9 10 8

7. Wordt alles geregeld vanuit het kantoor van de Unie KBO in Den Bosch?

De Unie KBO nam destijds, samen met de Belastingdienst, het initiatief voor het opzetten van deze hulpdienst. Door de enorme groei van de service werd al snel duidelijk dat er op provinciaal gebied ondersteuning moest komen. Inmiddels draaien met succes de twaalf provinciale coördinatiepunten, naast de landelijk organisatie. Zij werven nieuwe belastinginvullers en organiseren de jaarlijkse cursussen voor de belastinginvullers.

gewaarborgd tot 2012. Nu lobbyt de bond ervoor om ook ná 2012 te kunnen doorgaan.

Belastinginvuller Gerard van Haren uit Lelystad helpt KBO-lid, mevrouw Dieffenbachvan Wijngaarden

9. Zijn er dit jaar grote fiscale wijzigingen ten opzichte van vorig jaar?

anderd. Ongetrouwde samenwoners kunnen niet meer kiezen voor fiscaal partnerschap. U bent automatisch fiscale partners in de volgende situaties:

De belangrijkste verandering heeft te maken met de korting maatschappelijk beleggingen. Deze korting geldt voor de belastingplichtige die belegt in groene en sociaal-ethische beleggingen. In 2011 bedraagt de korting nog 1 procent van het bedrag dat u heeft belegd in deze fondsen. De heffingskorting wordt vervolgens in drie stappen afgebouwd naar 0 procent in 2014.

8. Hoe lang kan de belastinghulp op deze wijze nog worden gegarandeerd?

10. Zijn er nog andere veranderingen?

Om de kosten zoveel mogelijk te dekken, krijgen we al jaren subsidie van de overheid. Vanaf 2009 dreigde deze te worden stopgezet. Door een succesvolle lobby van de Unie KBO nam de Tweede Kamer een motie aan waarmee de voortzetting werd

Ja, over 2011 geldt nog slechts één peildatum voor Box 3, namelijk 1 januari. Tot en met 2010 waren er nog twee peildatums per jaar: 1 januari en 31 december. Op 1 januari 2011 zijn ook sommige regels voor fiscaal partnerschap ver-

• U hebt samen een notarieel samenlevingscontract. U moet allebei meerderjarig zijn en ingeschreven op hetzelfde woonadres in de Gemeentelijke Basisadministratie; • U hebt samen een kind; • U of uw partner heeft een kind en de ander heeft dit kind erkend; • U staat als partners geregistreerd bij een pensioenfonds; • U bent allebei eigenaar van de woning die uw hoofdverblijf is. Voor gehuwden verandert er niets. Bent u gehuwd, maar leeft u duurzaam gescheiden? Dan heeft dat mogelijk wel gevolgen.«

Nestor 21

TeksT: ellen F. Vogel FoTo’s: VisiTDenmark

De Ronde Toren, een 210 meter lang wentelklinkerpad

22 Nestor

De Wisseling van de Wacht

Reizen

Kopenhagen Koninklijk vertoeven Het idee was om koninklijk te gaan winkelen in Kopenhagen. Dat wil zeggen, die winkels bezoeken die ook regelmatig door de koninklijke familie worden bezocht. Maar voor we de eerste ‘koninklijke’ winkel hebben bereikt, zijn we al zo gecharmeerd door de eerste stad van Denemarken, dat we het Royal shopping-plan laten voor wat het is en de stad gewoon over ons heen laten komen.

W

at direct opvalt als we vanuit het Tivoli-hotel richting het centrum wandelen, is de bijzondere architectuur: achter ons zijn strakke gebouwen, voor ons ligt het oude Kopenhagen dat met zijn gevels, torens en langsvarende rondvaartboten doet denken aan Amsterdam.

Jongens met bontmutsen

Aan de Nyhavn (‘Nieuwe Haven’) zijn veel restaurants en bars te. Sommige huizen hier zijn meer dan 300 jaar oud: het oudste, op nummer 9, werd gebouwd in 1681.

Koninklijk winkelen

We lijken te laat voor de Wisseling van de Wacht. Het plein met daaraan Amalienborg - het kasteel van de Deense koningin - ziet er leeg uit. Maar dan zien we in een hoek een kleine menigte ontstaan. Er komt nog een aflossing. En, zo zal blijken, nog een. Jonge jongens in strak gelid marcheren heen en weer, draaien, voegen zich bij

de rest en gaan naar de volgende groep - eveneens jonge jongens met gezichten die strak in de plooi blijven. En dan is er nog de groep met bontmutsen op: arme jongens in de zomer.

Jachten en grachten Na deze voorstellingen lopen we naar de Marmorkirken (marmerenkerk of Frederikskerk). Een hoge, ronde kerk die indrukwekkend uitsteekt over de stad, met aan de overkant van het water het hypermoderne Opera Huis. We wandelen langs de havens met piepkleine bootjes en buitensporig grote jachten, langs het eveneens moderne Koninklijke Deense Theatergebouw en slaan dan af naar de Nyhavn. Hier is het druk: veel mensen op de kades met kleurige panden die doen denken aan de Amsterdamse grachtengordel, »

in de zomer is het gemiddeld zo’n 20 graden.

Nestor 23

Ga mee: www.15-plus.nl

Kleurrijk Kopenhagen

Exclusief voor KBO-leden

Reissom: 5 dagen

Vertrek: maandag 23 april 2012

Inclusief bezoek aan Malmö in Zweden!

359 p.p. 5-daagse excursiereis per luxe Oad-touringcar e

‘Wonderful, wonderful Copenhagen’, zo bezong Danny Kaye eens de Deense hoofdstad. Een gezellige wereldstad met als symbool het dromerige bronzen meisje aan de Langelinie, de kleine zeemeermin van sprookjesschrijver H.C. Andersen. Het meest gefotografeerde standbeeld ter wereld. Naast deze en andere bezienswaardigheden biedt Kopenhagen u de gelegenheid om te winkelen in Strøget, ’s werelds langste en oudste autovrije winkelpromenade. Ook als u een museumliefhebber bent komt u in Kopenhagen ruimschoots aan uw trekken. Nagenieten kunt u op een terras aan de kleurrijke Nyhavn. VAN DAG TOT DAG: Dag 1: vertrek naar Kopenhagen Per servicelijnen naar het overstappunt in Beek bij Arnhem. Na een kopje koffie reist u met een Oad-touringcar naar Puttgarden (Noord-Duitsland). Hier volgt de ferryovertocht naar Rödby, waarna u doorreist naar Kopenhagen. Aankomst in het Quality Airport Hotel Dan***. Dag 2: Kopenhagen Na het ontbijt volgt een 3 uur durende stadsrondrit door Kopenhagen o.l.v. een Nederlandssprekende gids. In de middag vrije tijd. Dag 3: Malmö en Kopenhagen Via de beroemde Oresundbrug reist u naar

de Zweedse Hanzestad Malmö. Hier volgt een 3 uur durende stadsrondrit o.l.v. een Nederlandssprekende gids. In de middag tijd in Kopenhagen, en optioneel kunt u vanmiddag een boottocht (ca. 50 min.) maken vanuit de kleurrijke Nyhavn. Dag 4: Roskilde en Kopenhagen Na het ontbijt brengt u een bezoek aan Roskilde, de voormalige hoofdstad van Denemarken met de imposante Dom. In de middag vrije tijd in Kopenhagen. Dag 5: terug naar Nederland Na het ontbijt uitcheck, per touringcar terug naar Rödby en per ferry naar Puttgarden. In Beek bij Arnhem geniet u nog van een afscheidskoffietafel, waarna de servicelijnen u huiswaarts brengen.

INBEGREPEN: • vervoer per luxe Oad Comfort Class touringcar • kopje koffie/thee op de vertrekdag • deskundige, ervaren Oad-chauffeur/reisleider • ferryovertocht Puttgarden – Rödby v.v. • 4 overnachtingen in Quality Airport Hotel Dan*** in een 2-persoonskamer • verblijf op basis van logies & ontbijt (buffet) • stadsrondrit (3 uur) in Kopenhagen o.l.v. Nederlandssprekende gids op de 2e dag • stadsrondrit (3 uur) in Malmö o.l.v. Nederlandssprekende gids op de 3e dag • bezoek aan de voormalige Deense hoofdstad Roskilde op de 4e dag • afscheidskoffietafel op de laatste dag • gebruik Oad-servicelijnen (altijd bij u in de buurt)

QUALITY AIRPORT HOTEL DAN***: Ligging: rustig gelegen op 700 meter van de luchthaven en 7 km van het centrum. Metrostation Kastrup ligt op 5 min. loopafstand: binnen enkele minuten bereikt u het centrum van Kopenhagen. Faciliteiten: restaurant, gratis wifi, bar, 24 uurs receptie, roomservice, terras, kluisje, lift, sauna, fitness en solarium Kamer: lichte kamers in Scandinavische stijl en voorzien van minibar, bureau, flatscreentv en badkamer met bad of douche en toilet.

NIET INBEGREPEN: • alle lunches • toeslag 1-persoonskamer à € 139,- p.p. • toeslag halfpension à € 95,- p.p. (bij boeking op te geven) • optionele boottocht op de 3e dag à € 12,50 p.p. (bij boeking op te geven) • persoonlijke uitgaven (zoals bv. drankjes en fooien) • entreegelden en evt. overige optionele excursies • reis- en/of annuleringsverzekering • reserveringskosten à € 15,- per boeking • Calamiteitenfonds à € 2,50 per boeking

VOOR MEER INFORMATIE EN BOEKEN, BEL DE KBO REISLIJN:

Reisnummer: BEDK21

0548 - 37 75 15

Maandag t/m vrijdag: 08.00 uur tot 21.00 uur. Zaterdag en zondag: 10.00 uur tot 16.00 uur.

24 Nestor

Reizen

» en langs elkaar manoeuvrerende rondvaartboten. We strijken neer op een van de vele terrasjes en eten verschillende soorten haring op roggebrood.

Bijzonder wentelpad

De kroonjuwelen in het Rosenborg Slot

Na de lunch lopen we naar het Kongens Have, het Konings Park. Overal zitten en liggen mensen, jong en oud door elkaar. Het lijkt aantrekkelijk ons daar ook neer te vleien, maar wij gaan naar de Ronde Toren. Van buiten niet bijzonder, maar binnen blijkt een 210 meter lang wentelklinkerpad naar boven te leiden. Koning Christian IV liet zich na de opening in 1642 graag per paard en wagen naar de top rijden, naar de sterrenwacht en het planetarium, die nog steeds in gebruik zijn. Nu is het er druk met voetgangers: vooral op de hele smalle wenteltrap op het laatste stukje naar de top, is het wachten geblazen. Maar eenmaal boven genieten we van een prachtig uitzicht over de stad. We zien ons hotel, de brug die Denemarken met Zweden verbindt, het reuzenrad van Tivoli. Beneden lopen we naar dé winkelstraat van de stad, Strøget, en komen dan op het grote plein tegenover het stadhuis. Er wordt gedanst, gezongen en muziek gemaakt. Fietstaxi’s wachten op klanten en reizigers haas-

ten zich van en naar het station.

Gebakjes onder palmen Voor de kunst bezoeken we de volgende dag een van de vele musea van de stad: de Glyptoteket. Alleen het gebouw is al een bezoek waard. Maar de collecties zijn ook prachtig: mooie beelden van Griekse goden en Romeinse keizers, Deense beeldhouwkunst en Franse schilder-en beeldhouwkunst met onder andere het balletmeisje van Degas. En er is naast de wintertuin een lunchcafé dat gerund wordt door de (ook van tv) bekende Deense Mette Blomsterberg. Heerlijke lunchgerechten en gebakjes onder de palmen. Van een heel andere orde is het Design Museum. Veel moderne attributen, maar ook talrijke herkenbare voorwerpen uit onze woonkamers van de afgelopen decennia. En dan natuurlijk het H.C. Andersen Eventyrhuset met de bekende sprookjes van zijn hand. Zoals ‘Het meisje met de zwavelstokjes’, ‘De tinnen soldaatjes’ en ‘De kleren van de keizer’. Een feest van herkenning. Eigenlijk moet je een kleine week uittrekken voor een bezoek aan de Deense hoofdstad: er is namelijk zo veel meer te zien dan de Zeemeermin. « Voor meer informatie: www.visitdenmark.nl/kopenhagen

Uitgaan in Kopenhagen kost evenveel als in Amsterdam

Nestor 25

TeksT: Paul van der Meer Psycholoog/onderzoeker FoTo’s: shuT TersTock

We slikken echt alles (maar artsen en apothekers vragen er niet naar)

96% van de 65-plussers gebruikt dagelijks medicijnen, gemiddeld vijf per dag. Van pillen tot prikken, van poeders tot zalfjes. Wat we precies slikken – voorgeschreven en zelf gekocht – is voor veel artsen en apothekers een raadsel. Want, alhoewel dit verplicht is, vraagt slechts een kleine minderheid hiernaar. Waardoor ook onduidelijk is in hoeverre uw medicijnen elkaar beïnvloeden. Dat blijkt uit de grote medicijnenquête van de Unie KBO.

I

n december vorig jaar vroegen wij u het hemd van uw lijf over medicijnen. 800 Nestorlezers gaven online of via de telefoon openhartig antwoord. Uit het onderzoek blijkt dat vrijwel alle Nederlanders van 65 jaar en ouder regelmatig medicijnen gebruiken en dat doen ze gemiddeld al 14 jaar. In de afgelopen drie maanden gebruikte maar liefst 96% dagelijks 5 verschillende medicijnen, zoals pillen, poeders, zalfjes, dragees, drankjes en medicijnen via injecties en inhalatie. Veel van die medicijnen zullen zij de rest van hun leven moeten blijven gebruiken: gemiddeld drie stuks per dag zijn blijverdjes voor het merendeel (86%) van alle 65-plussers.

Wat weten we ervan? Onze kennis over medicijnen is behoorlijk goed. De meeste respondenten (78%) zeggen voldoende te weten over de werking

Top 5

Ergernissen in de apotheek (buiten de wachttijd)

1 2 3 4 5

1. Slecht voorraadbeheer (‘komt het morgen niet, dan is het er overmorgen wel’) 2. Onbeleefd en onbehoorlijk gedrag van de assistenten 3. Het voorrang geven aan verzorging- en beautyproducten, wat veel tijd kost 4. Het zonder overleg veranderen van medicijnen 5. Gebrek aan privacy (gluren en meeluisteren door anderen)

28 Nestor

van hun medicijnen en maar liefst 83% kent de officiële namen. De meerderheid (83%) weet ook dat er ongewenste effecten kunnen optreden als je verschillende medicijnen tegelijkertijd gebruikt, het zogenaamde interactie-effect. Driekwart weet voldoende over dit effect bij hun eigen medicijnen. Het verschil tussen een spécialité (een merkproduct) en een generiek medicijn (dit bevat dezelfde werkzame bestanddelen, maar is doorgaans minder duur) is minder bekend: 41% kent dit verschil. De bijsluiter wordt door 63% altijd gelezen. De rest leest hem vaak (16%), soms (13%) of een enkele keer/nooit (8%).

Zelf shoppen De meeste medicijnen krijgen we voorgeschreven door onze huisarts (82%), specialist (59%) of een andere arts (2%), zoals een

Het grOte meDicijnenOnDerzOeK

Meer dan een derde van onze alledaagse gesprekken gaat over gezondheid Cijfers & weetjes

92% heeft een voorraad

medicijnen, gemiddeld voor drie maanden. als we 5 middelen per dag gebruiken, komt dat neer op een voorraad van zo’n 455 medicijnen per persoon



slechts

55% checkt de

houdbaarheidsdatum van de medicijnen die af en toe worden gebruikt zoals antigrippine, paracetamol, aspirine, pijnstillers en hoestdrankjes 

We zijn brave burgers:

86% van ons

wijkt nooít af van het gebruiksvoorschrift van de arts homeopathische arts. 11% koopt daarbuiten ook zélf medicijnen: vooral bij drogist of supermarkt (66%), de apotheek (22%) of op een ander manier zoals via de post (8%) of internet (4%). Aan de respondenten die zélf (dus buiten hun arts om) medicijnen kopen, vroegen we of hun huisarts dan wel de apotheker hier wel eens naar heeft gevraagd. En wat blijkt? Slechts 37% van de (huis)artsen en 17% van de apothekers vraagt hun patienten naar het gebruik van medicijnen die zij zélf hebben aangeschaft.

Niemand vraagt ernaar Sinds januari van het vorige jaar (2011) is het zogenaamde Actuele Medicatie Overzicht (AMO) verplicht. In dit overzicht zijn alle medicijnen opgenomen die u als patiënt op dit moment gebruikt. Ofschoon uw apotheek de eerst verantwoordelijke partij is bij dit medi- »



17%)

slechts een kleine groep (

gebruikt medicijnen of middelen uit de alternatieve of aanvullende geneeswijze



Meer dan een

derde van onze alledaagse gesprekken gaat over

2% van de 65-plussers praat nooit over hun gezondheid aan 77% gezondheid.



van de respondenten die het verschil kennen, is door de apotheek weleens een generiek medicijn afgeleverd, terwijl ze gewend waren aan de spécialité



ondanks alles zijn we tevreden.

We geven ons leven het rapportcijfer 7,6.

Nestor 29

advertentie

Het grOte meDicijnenOnDerzOeK

catieoverzicht, heeft slechts 37% van de apothekers u ernaar gevraagd. De nalatigheid bij huisartsen is nog groter. Slechts 22% van de (huis)artsen heeft sinds begin 2011 gevraagd welke medicijnen u gebruikt. Dus zowel apothekers als huisartsen verzuimen in grote mate de richtlijnen van het actuele medicatie overzicht na te leven.

Kees (69): ‘Bij het lezen van de bijsluiter durf ik soms het medicijn niet meer te gebruiken, vanwege de vele vervelende bijwerkingen. Je gaat dan alles voelen, wat er opgesomd wordt.’

Gesprekken over ziekten Het cliché dat gezondheid een belangrijk onderwerp van gesprek is met vrienden, buren en familie, blijkt te kloppen. Meer dan een derde van onze alledaagse gesprekken gaat over gezondheid. Begrijpelijk, want meer dan de helft (51%) van de Nederlandse 65-plussers kampt op dit moment met een probleem met hun gezondheid. Eén op de vier Nederlandse 65-plussers maakt zich dan ook veel (tot zeer veel) zorgen om hun gezondheid, Slechts 10% maakt zich helemaal geen zorgen.

Over het onderzoek Het onderzoek is in opdracht van Unie KBO uitgevoerd door bureau TeraKnowledge® in samenwerking met het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik in december 2011. Aan het onderzoek hebben 800 mannen en vrouwen deelgenomen, met een gemiddelde leeftijd van 75 jaar. Representatief voor de Nederlandse bevolking van 65 jaar en ouder.

O jee, mijn pillen! Het overkomt 63% van ons wel eens, de medicijnen worden vergeten. Reden voor bijna de helft (46%) om een geheugensteuntje of een bepaalde truc te gebruiken om ze níet te vergeten. De meest gebruikte truc om medicijnen niet te vergeten is regelmaat. De

Waar gebruiken we ze voor? hart- en vaatziekten (53%) artrose (19%) diabetes (15%) botontkalking (13%) longaandoeningen (13%) maag- en darmstoornissen (12%) gezichtstoornissen (11%).

medicijnen worden altijd op hetzelfde tijdstip ingenomen, ze worden dagelijks klaargelegd op een vaste plek (bij de ontbijttafel, bij de tandenborstel) of voor de gehele week in het pillen- of medicijnendoosje. En soms wordt de hulp ingeroepen van de wekker van de mobiele telefoon of het horloge.

60% is te zwaar Omdat we u gevraagd hebben naar uw lichaamsgewicht en uw lichaamslengte konden we de zogenaamde Quetelet Index uitrekenen. Dit is een maat voor uw overgewicht. En wat blijkt? Slechts 40% van de Nederlandse 65-plusser is óp gewicht. De rest heeft overgewicht: 24% heeft licht overgewicht, 22% matig overgewicht, 13% ernstig overgewicht en 1% heeft ziekelijk overgewicht. En dat we te zwaar zijn dat weten we, want maar liefst 75% van alle respondenten zou graag een kilo of vijf minder wegen.

Een leven zonder medicijnen? We zien medicijnen als een noodzakelijk kwaad. Want wat zou er gebeuren als u uw huidige medicijnen nooit meer zou krijgen? Hélène (71): ‘Dan zou ik binnen korte tijd het tijdelijke met het eeuwige verwisselen, waarschijnlijk als gevolg van een nieuwe hersenbloeding of een hartaanval’. En Han (65): ‘Heel beroerd, de kwaliteit van mijn leven zou drastisch dalen en ik zou het leven moeten lijden van iemand die 25 jaar ouder is. Dan lig ik 7 dagen per week op bed.’ «

Nestor 31

TeksT: AndreA sTeinmeTz FoTo’s: Arjen jAn sTAdA

Al blij met een glimlach Diep demente mensen lijken opgesloten te zijn in hun eigen wereld. Communiceren door middel van woorden gaat meestal niet meer. MiMakkers, speciaal opgeleide clowns, proberen toch contact met deze groep te maken. Vaak met succes.

W

e ontmoeten Titia Brassé (49) in de hal van zorgcentrum Orbis St. Jansgeleen in Geleen. Ze is een opvallende verschijning in deze strakke omgeving: ze draagt een rood hoedje, oorbellen in de vorm van aardbeien, en een zwarte jurk met rode klaprozen met daaronder een geruite legging. Haar neus en mond zijn rood gemaakt met lippenstift en om haar hals draagt ze een ketting met enorme parels. Ze duwt een kinderwagen uit grootmoeders tijd voort, met daarin een bonte verzameling spulletjes: een gitaar, een wasbord, een mp3-speler, gekleurde sjaals, een oude tas met parfumflesjes en een rode emmer met een grote roos en schoonmaakspullen. Ik mag haar nu niets vragen, want Titia zit in haar rol van miMakker ‘Mie van Makkus’ en bereidt zich voor. We gaan de lift in. Als we uit de lift stappen, komen we in een andere, verstilde wereld: Paviljoen 4, een gesloten afdeling, waar dertig mensen wonen die in verschillende fases van dementie zijn. Het paviljoen is opgedeeld in huiskamers, waar de keurig geklede bewoners bij elkaar zitten. Het is stil. De meeste mensen zitten en doen niets.

Woordloze communicatie Als Mie van Makkus op clowneske manier met haar kleurige kinderwagen een huiskamer binnenkomt, gaat er een vlaag van leven

door de ruimte. Een aantal mensen kijkt geïnteresseerd op, anderen lijken het niet te zien of zijn in diepe slaap. Mie zegt ‘goeiemorgen’ en doet opzettelijk onhandig met haar handtasje. Een vrouw moet meteen erg lachen en houdt niet meer op. Een man kijkt op en herkent Mie, hij is blij haar te zien en strekt zijn armen naar haar uit. Ze springt bij hem op schoot en geeft hem een knuffel. Als ze weg wil, klimt ze onhandig over de rollator voor hem en wordt er weer gelachen. We gaan een andere huiskamer binnen. Twee dames kijken geïnteresseerd; de vier andere bewoners slapen of staren voor zich uit. Mie haalt een rode sjaal met pailletten tevoorschijn; het tweetal kijkt geïnteresseerd. Al snel geven ze aan te willen zingen. Mie pakt een liedjesboek en haar gitaar uit de kinderwagen. Ze zetten ‘Door berg en dal’ in. Na nog een paar liedjes verplaatst Mie zich naar het andere eind van de tafel en probeert contact te maken met een dame in een witte trui, die langzaam een sneetje krentenbrood eet. Maar de vrouw reageert niet, ze staart voor zich uit. Mie raakt haar hand aan en probeert van alles, maar er is geen reactie. Dan gaat ze tegenover de dame zitten en probeert haar aan te kijken. Ze pakt haar mp3-speler uit de kinderwagen, zet klassieke muziek op en zingt zachtjes mee. Eindelijk kijkt de bewoonster op en opeens is er oogcontact en zelfs een glimlachje. Ze blijven elkaar aankijken. Er is woordloze communicatie.

Lachen hoeft niet Als we later in de kantine zitten, en Mie weer Titia is, vertelt ze dat ze de dame in de witte trui vaak bezoekt. ‘Als ik oogcontact krijg en ze glimlacht, dan is dat bij haar al heel wat. Een enkele keer fluistert ze iets.’ Titia, vroeger dagbestedingscoach bij St. Jansgeleen, vertelt hoe ze miMakker is geworden. ‘In 2005 gaven twee docenten van de stichting miMakkus hier een presentatie. Ik ben al jaren bezig met muziek en toneel. Bij die presentatie was het alsof de puzzelstukjes in elkaar vielen: het werken met demente mensen en mijn creativiteit. Ik ben meteen de

34 Nestor

GezonDheiD & zorG

miMakkus-opleiding van tien maanden gaan doen. Inmiddels ben ik docent en stagebegeleidster bij de stichting.’ MiMakkers worden vooral ingezet bij mensen die zo ver in hun dementie zijn, dat ‘gewone’ activiteiten, zoals rolstoeldansen, te moeilijk zijn. ‘Sommigen hebben een indicatie’, vertelt Titia. ‘Dus aan hen geef ik extra aandacht. Maar als ik op een afdeling kom, geef ik natuurlijk ook aandacht aan de andere mensen. Het gaat daarbij niet altijd om lachen. Ik kan ook mee mopperen, mee boos zijn, mee verdrietig zijn. Je geeft geen vooraf verzonnen optreden, maar gaat in op de reacties van de bewoners.’

Wat een onzin Bij een buitenstaander kan de vraag opkomen waarom het een clown moet zijn die

dementerenden uit hun isolement haalt. Titia: ‘Wij maken gebruik van het archetype van de clown. Het eerste wat mensen leren en beleven, blijft heel lang in het geheugen hangen. De dokter staat voor genezing, Sinterklaas staat voor cadeautjes en de clown

Titia Brassé in haar rol van ‘Mie van Makkus’: ‘Warmte en aandacht zijn belangrijk, hoe ver iemand ook in z’n dementie is. Het is een basisbehoefte van mensen.’

Er biggelde een traan over haar wang staat voor de lach en de traan. Door die rol prikkel je mensen en verleg je zelf je grenzen. Als Titia Brassé zijnde zou ik bijvoorbeeld niet op een tafel gaan staan, maar als Mie wel. MiMakkers bieden bovendien een extra dimensie omdat we weinig met taal bezig zijn, want hoe verder mensen in de dementie

Nestor 35

advertentie

GezonDheiD & zorG

zijn, hoe moeilijker het wordt om via taal te communiceren. Het effect van miMakkeren kan worden vergeleken met een droom. Mensen zijn in zichzelf gekeerd en dan komt daar ineens een gezicht met een rode neus, mooie kleuren en mooie muziek. Daardoor kun je iemands aandacht krijgen.’ Niet iedereen vindt de miMakker leuk. Sommige bewoners moeten er niet veel van hebben. Titia: ‘Daar houd ik rekening mee. Er is ook een dame die uitstraalt dat ze het onzin vindt. Maar ondertussen zit ze wel naar me te kijken en hebben we wel contact.’ En contact, daar gaat het allemaal om. ‘Ik ben ervan overtuigd dat warmte en aandacht belangrijk zijn, hoe ver iemand ook in z’n dementie is. Het is een basisbehoefte van mensen.’

geduld nodig en moeten niet uit zijn op resultaat, vindt Titia. ‘Het is fijn als iemand glimlacht of z’n ogen opendoet, maar het móet niet. De kern is contact leggen, en is dat er eenmaal, dan probeer ik te zoeken naar de emotie of de beleving waarin iemand zit. Soms komt er opeens een traan. Dan troost ik ze, of huil ik met ze mee.’ Die traan zagen we eerder, toen we Paviljoen 4 verlieten. Een dame wilde graag een liedje horen. Toen Mie haar gitaar pakte en ‘Dans le soleil et dans le vent’ van Nana Mouskouri begon te zingen, biggelde er een traan over haar wang. «

Mooie muziek werkt

Stichting miMakkus

Titia bezoekt ook diep dementerenden die alleen nog in bed kunnen liggen. ‘Ik kom dan heel zachtjes de kamer binnen en laat door neuriën weten dat ik er ben. Voorzichtig probeer ik uit wat ze wel en niet willen. Ik werk met geuren en smaken, laat mooie muziek horen, raak ze aan. Soms leg ik alleen mijn vingertop op de hunne en kijk ik of er reactie komt. De reacties zijn subtiel. En als je geen reactie krijgt betekent het niet dat ze niets merken. Misschien horen en voelen ze het wel, maar kunnen ze niet reageren.’ MiMakkers hebben veel concentratie en

Stichting miMakkus (latijn voor ‘mijn clown’) in Eindhoven, is in 2002 opgericht door theatermaker en clown Arno Huibers, die mede aan de basis van CliniClowns Roemenië stond. De stichting leidt mensen op voor een nieuwe vorm van ‘belevingsgerichte zorg’ door middel van clownerie. MiMakkers (altijd betaalde krachten) bezoeken bewoners van verzorgingshuizen met een ernstige vorm van dementie en mensen met een ernstige verstandelijke beperking. De cursisten werken vaak al in een zorginstelling. Daarnaast leidt Stichting miMakkus ook clowns op die als zelfstandige miMakker in zorginstellingen actief kunnen zijn. Er zijn inmiddels 125 gecertificeerde miMakkers.

Nestor 37

Tijd voor hobby’s [koken]

[muziek]

Een recept uit… Hemelse Toetjes

The Cats Voor de popmuziek waren The Cats de pioniers van Volendam. Inmiddels hebben The Cats wereldwijd meer dan 13 miljoen geluidsdragers verkocht. Ze werden in Los Angeles, Aruba en Volendam ereburger en werden zelfs door de koningin geridderd. Op de cd/dvd ‘Trying To Explain – Cats Only’ staan hun grootste hits, zoals Marian, One Way Wind, Where Have I Been Wrong.

Hemels visioen Op een toegankelijke en plezierige manier weet Renée Vonk de gerechten te verbinden met de Bijbelse verhalen over Jezus en zijn apostelen. Hemelse toetjes met een link en een knipoog naar de Bijbelse traditie.

Win een CD

Benodigdheden: - 250 gram mascarpone - 80 gram bruine basterdsuiker - 1 zakje vanillesuiker - 3 grote eieren - 1 pak lange vingers

- 2-3 kopjes loeisterke espresso - 2 eetlepels amaretto (of rum) - 30 gram bittere cacao (zonder suiker) - 1 takje verse mint

Bereiding Scheid de eieren en klop de dooiers los met de suiker en de vanillesuiker, doe de mascarpone erbij en roer alles tot een smeuïge massa. Klop de eiwitten stijf (écht stijf, het moet in punten blijven staan als je de mixer eruit trekt) en voeg het eiwit schepje voor schepje bij de mascarponemassa, steeds goed maar voorzichtig omscheppend tot alles mooi gelijkmatig verdeeld is. Doe de amaretto (of de rum) bij de espresso in een diep bord. Zet een diepe schaal of bakvorm klaar. Sop de lange vingers in het amaretto/espressomengsel; goed weken maar niet te lang, anders vallen ze uit elkaar. Leg een laag lange vingers op de bodem van de schaal of bakvorm, en smeer er een dikke laag mascarponemassa bovenop, daarna weer een laag vingerkoekjes en weer een laag mascarponemassa, tot alles op is, maar wel met de mascarponemassa als bovenste laag. Strooi er een laagje cacao over, bedek de schaal/ bakvorm met plastic folie en laat minstens een uur of twee in de koelkast opstijven. Verdeel in porties en garneer met een blaadje mint.

Nestor mag vijf van deze cd/dvd-boxen weggeven aan haar lezers. Wilt u hier kans op maken? Schrijf ons dan waarom en stuur uw motivatie en adresgegevens naar: Unie KBO, The Cats, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch, of mail naar [email protected]

‘Voor de hele wereld ben je zomaar iemand, maar voor iemand kun je zomaar de hele wereld zijn.’ A. Uytendaal-Van Gils, IJmuiden

Stuur uw recept in en win een kookboek! Heeft u ook een lekker recept dat u wilt delen met de Nestor-lezers? Stuur het dan op naar Unie KBO, Tijd voor hobby’s, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch, of mail naar [email protected].

38 Nestor

Heeft u ook een mooie uitspraak? Stuur hem dan op naar: Unie KBO, Tijd voor hobby’s, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch, of mail naar [email protected].

Het boek van Tannetje Westera Slotboom uit Lobith

‘De strijd tussen vader en zoon grijpt je aan’ Een jaar geleden zijn we met een leesclub begonnen. Ik ben daardoor intenser gaan lezen; het geeft meer voldoening om het uitgekozen boek met elkaar te bespreken. We lazen ‘Boven is het stil’ van Gerbrand Bakker. Het boek gaat over Helmer van Wonderen, een 55-jarige boer, die ontdekt dat hij het leven van iemand anders heeft geleefd. Je kruipt als het ware in het hoofd van Helmer. Zijn tweelingbroer, de lieveling van zijn vader, verdrinkt en Helmer blijft bij zijn vader op de boerderij, tegen wil en dank. Zijn vader heeft nog maar kort te leven en Helmer verhuist zijn vader naar boven. De strijd

tussen vader en zoon en de eenzaamheid van beiden grijpen je aan. De schrijver voert je mee in het stille landschap met wat schapen en ezels. Soms heerst er een broeierige sfeer. Een andere wereld, maar toch ook vaak zo herkenbaar geschreven. Het boek vertraagt de tijd van het dagelijkse leven. Gerbrand Bakker, ‘Boven is het stil’. Uitgeverij Cossee, prijs € 15,00, ISBN: 978 90 593 6303 8

Wat is uw mooiste boek? Win een boek! Onlangs of langer geleden een boek gelezen dat diepe indruk op u maakte? Laat het ons weten en win daarmee een boek. Stuur uw reactie naar: Unie KBO, Tijd voor hobby’s, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch, of mail naar: [email protected].

De twaalf apostelen

Op een toegankelijke en plezierige manier weet Renée Vonk de gerechten te verbinden met de Bijbelse verhalen over Jezus en zijn apostelen. Hemelse toetjes met een link en een knipoog naar de Bijbelse traditie.

NUR 441 ISBN 978 90 435 0634 2

Renée Vonk (1952) groeide op met de Bijbel en wordt nog steeds geboeid door de Bijbelse spiritualiteit. Zij is journalist en hoofdredacteur van het magazine Côte & Provence. Ze is goed bekend met de keukens van de landen rond de Middellandse Zee, zowel die in Europa als op het Afrikaanse continent, en die van het MiddenOosten. En dat is ook nu weer terug te vinden in haar recepten. Van Renée Vonk verscheen eerder het kookboek Lekker Bijbels, met 45 heerlijke recepten (voor-, hoofd-, bij- en nagerechten) eveneens met de Bijbel als inspiratiebron.

9 789043 506342

BOhemelsetoetjes.indd 1

Gratis! 5x De lener 3x Vrome zondaars We mogen vijf exemplaren van deze bijzondere boeken weggeven aan onze KBO-leden. Wilt u er een ontvangen? Stuur dan een kaartje naar: Unie KBO, Hobby’s, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch, of mail naar [email protected] Vergeet niet de titel en uw adresgegevens te vermelden!

Renée Vonk hemelse toetjes

als inspiratiebron voor 50 bijbelse nagerechten Puttend uit de rijke culinaire traditie rond de Middellandse Zee, en geïnspireerd door de twaalf apostelen, heeft Renée Vonk 50 heerlijke nagerechten bedacht. Voor ieder van de twaalf apostelen creëerde zij een hartig én een zoet dessert. Daarnaast laat zij ons kennismaken met de Zuid-Franse traditie van ‘les treize desserts’: de dertien nagerechten die aan het eind van de kerstmaaltijd allemaal tegelijk worden geserveerd en die symbool staan voor Jezus en zijn twaalf apostelen. Ook hiervoor creëerde Renée een hartige en een zoete variant.

Hemelse toetjes

Renée Vonk De twaalf apostelen als inspiratiebron voor 50 bijbelse nagerechten

11/9/11 4:31 PM

De lener

vrome zonDaars

Hemelse toetjes

Speciaal voor de boekenweek een heerlijk boek, geïnspireerd door de liefde voor lezen en het geloof dat boeken de wereld kunnen veranderen. Lucy Hull, een 26-jarige bibliothecaresse, kidnapt per ongeluk haar favoriete boekenwurm, de 10-jarige Ian Drake. Ian is van huis weggelopen en hij haalt Lucy over hem in haar auto mee te nemen op avontuur, de wijde wereld in. Onderweg probeert Lucy haar Russische vader en zijn vluchtgedrag te begrijpen, en dat van haarzelf. Rebecca Makkai, ‘De lener’. Orlando uitgevers, prijs € 19,95, ISBN: 978 90 449 6060 0

Na eerdere golven in andere landen werd ook Nederland in het voorjaar van 2010 overspoeld door berichten over seksueel misbruik in de rooms-katholieke kerk. De auteur van dit boek heeft als onderzoeksjournalist van NRC Handelsblad een groot aantal getuigenissen van slachtoffers verzameld en er in de krant veel aandacht aan besteed. Een indrukwekkende getuigenis van vasthoudende en onthullende onderzoeksjournalistiek. Joep Dohmen, ‘Vrome zondaars’. Uitgeverij Nieuw Amsterdam, prijs € 17,50, ISBN: 978 90 799 8521 0

De desserts in ‘Hemelse toetjes’ zijn geïnspireerd op de twaalf apostelen en de rijke culinaire traditie rond de Middellandse Zee. Op basis hiervan bedacht Renée Vonk vijftig nagerechten. Voor iedere apostel creëerde zij een hartig en een zoet dessert. Daarnaast laat ze de lezer kennismaken met de Zuid-Franse traditie van ‘les treize desserts’: de dertien nagerechten die aan het eind van de kerstmaaltijd allemaal tegelijk worden geserveerd. Renée Vonk: ‘Hemelse toetjes – De twaalf apostelen als inspiratiebron voor 50 Bijbelse nagerechten’. Uitgeverij Kok, prijs € 14,90, ISBN: 978 90 435 0634 2

Nestor 39

W b

O b u w r h ’ n

advertentie

herman post

Alles is fictie Vooral in Engeland is beroering ontstaan over het feit dat in de documentaireserie ‘Frozen Planet’ de geboorte van ijsbeertjes is gefilmd in Ouwehands Dierenpark en niet op de Noordpool, zoals werd gesuggereerd. Ook bij ons is daar wel kritisch op gereageerd. De vermaarde natuurfilmer Sir David Attenborough, maker van de serie, zou zich hiermee aan volksverlakkerij hebben bezondigd. Ik vind dat onzin. Er waren goede redenen waarom de geboorte van de ijsbeertjes veiliger voor mens en dier in gevangenschap

kon worden gefilmd. En wat is er op tegen? De opnamen pasten prima in het geheel van de documentaire. En de beelden van de Noordpool waren beslist niet in Burgers Zoo of in de Drunense Duinen opgenomen, dat zag een kind. Bovendien ging het volgens mij om het resultaat van het filmen en niet om het productieproces. We hoeven toch niet te weten hoe bijvoorbeeld een schilderij tot stand komt om van het eindresultaat te kunnen genieten. Misschien heeft de kunstenaar er een uurtje werk aan gehad, terwijl het lijkt alsof hij er jaren op heeft geploeterd. Des te beter voor hem. In wezen is alles wat de mens creëert fictie. Een fotograaf manipuleert zijn beelden door ze op een bepaalde manier in te kaderen. Film, televisie,

literatuur, zelfs journalistiek, het komt allemaal neer op spelen mét en manipuleren van de werkelijkheid. En zelfs die werkelijkheid is voor iedereen anders. Als we ons dat bewust zijn, is er niks aan de hand. De ijsbeertjes van David Attenborough waren echte ijsbeertjes. Het maakte voor de film niet uit waar ze zijn geboren. Hoewel het voor de Engelsen misschien een bittere pil was te vernemen dat de beestjes in een dierenpark op het vermaledijde vasteland zijn geboren in plaats van in de eigen Londense Zoo. Maar dat is een ander verhaal.

Cartoon van Tom Janssen, exclusief voor Nestor

Nestor 41

advertentie

TeksT en foTo’s: AAd sTrAAThof, kBo Alphen AAn den rijn

Goed idee

Zoeken naar een wonder ‘Als ge mij gaat eren – zal de wind gaan keren’ staat bij de ingang van de Abdij van egmond. de leden van de KBo in Alphen aan den Rijn bezochten de oudste abdij in Nederland en waanden zich even monnik op het oeroude kloosterpad. De bus met de KBO-leden uit Alphen aan den Rijn wringt zich door de nauwe kloosterpoort van de Abdij: de eerste volgelingen van Benedictus voorzagen destijds nog geen bustoeristen door hun kloosterpoort. De gids vertelt hoe de abdij is ontstaan: rond 950 vertrokken de nonnetjes uit hun duinklooster en kwam de ‘Sint-Adelbert’ op die plaats. Egmond-Binnen kreeg daarmee Nederlands oudste abdij, die uitgroeide tot een cultuurbolwerk van het middeleeuwse Holland met een befaamde bibliotheek. Als in 1573 de geuzen de abdij verwoesten, gaan de

bezittingen naar de Leidse Universiteit. In 1935 komt op de ruïnes een nieuw klooster dat tot abdij wordt verheven. De KBO’ers wanen zich even monnik als ze over het oeroude kloosterpad langs de ongerepte rimboe van de kloostertuin lopen. Ze bezoeken de kaarsenmakerij en de kloosterwinkel vol met in kaarswas gegoten Maria’s en monniken. Met de lunch gaan zij naar Heiloo, een bedevaartsoord. Rond 1400 vond een eenvoudige koeienherder daar een houten Mariabeeldje, dat steeds miraculeus terugkeerde. Het beeldje verscheen

tijdens een bijna fatale zeereis aan een Alkmaarse koopman die uit dank voor zijn redding een kapel bouwde. Bij de Heilige Runx-put komen de flesjes voor de dag. Vroeger waren minstens vijf herbergen nodig om de pelgrims onderdak te bieden, maar het geneeskrachtig water uit de Mariabron is ook nu nog populair. We blijven allemaal hopen op het ‘Wonder van Heiloo’. «

KBO-Abdijdag op 29 mei Op 29 mei aanstaande organiseert de KBO Noord-Holland een Abdijdag in EgmondBinnen met een rondleiding en zingevend gesprek, begeleid door door Peter Denneman, voormalig mediapastor van de KRO. Kosten 30 euro. Wilt u meer weten? Mail of bel dan naar het KBO-bureau in Haarlem: info@ kbonoordholland.nl of tel. 023-525 39 52.

Nestor 43

TeksT: Joyce Vergouwe, seniorweb FoTo: shuT TersTock

Uw huishoudboekje Met Excel

op de computer

Vindt u het ook prettig om duidelijk op een rijtje te hebben wat uw uitgaven zijn of wat het verloop is van bijvoorbeeld uw meterstand? De kans is groot dat het papieren huishoudboekje u dan niet onbekend is. Maar de handmatige berekeningen die u daarin deed, zijn verleden tijd als u start met het gebruik van het computerprogramma Excel. Van oorsprong een rekenprogramma voor bedrijven, maar ook zeker handig voor u. Lees hier hoe u begint te werken met Excel.

Excel is een rekenprogramma van Microsoft. Het is onderdeel van het pakket Office, waar het tekstprogramma Word ook in zit. Excel is bedoeld om allerlei gegevens met getallen bij te houden. Denk aan uw huishoudboekje of een begroting voor een vakantie. Veel mensen kennen het niet en maken er daarom geen gebruik van. Toch kunt u er veel plezier aan hebben als u alleen al de basis onder de knie hebt. Dit artikel is van toepassing op Excel 2010 en 2007, de twee meest recente versies van Excel.

Excel starten Klik op Starten > Alle programma’s > Microsoft Office > Excel 2010 (of Excel 2007). Excel zal openen. U ziet een leeg wit ruitjesvel. Eén ruitje noemen we een cel. Elke cel wordt aangeduid met een letter en een cijfer. De letter verwijst naar de kolom waarin de cel staat, het getal verwijst naar de rij waar de cel in staat. Cel A1 is de eerste cel linksboven, daarnaast vindt u B1 en ga zo maar door. Elk ‘vel’ met cellen heet een ‘werkblad’, en alle bladen bij elkaar worden een ‘werkmap’ genoemd.

Openen en opslaan Excel start met een leeg rekenblad. U kunt daarop gegevens invullen of een bestand openen dat u eerder hebt aangemaakt. Net als andere Office-programma’s werkt

Excel met een Lint, een reeks tabbladen met de functies van het programma. Standaard staat Start geselecteerd. Links daarvan staat een groen vakje, met het woord ‘Bestand’ erin. Daar staan de functies voor het opslaan van bestanden. Als u verder wilt gaan met een eerder opgeslagen bestand, dan kunt u dat via dit menu openen. Ook het afdrukken van gegevens doet u via dit menu. U sluit Excel via het kruisje rechtsboven in beeld. In Office 2007 klikt u linksboven op het Office-logo om functies als Openen en Opslaan te kunnen gebruiken.

Een tabel opzetten We maken een kleine tabel om een praktische en eenvoudige berekening uit te voeren. Zo’n tabel kunt u zelf ook maken voor uiteenlopende onderwerpen. In dit geval berekenen we de maandelijkse vaste lasten. • Typ in cel A1 Vaste lasten. • Laat eronder een cel leeg en typ vanaf cel A3 naar beneden: Huur, Gas/stroom, Water, Boodschappen. • Helemaal daaronder tikt u ‘Totaal’. In de cellen B2, C2 en verder naar rechts typt u de maanden van het jaar. • Maak de cellen zo nodig wat breder om de woorden goed te kunnen zien. Zet daarvoor de muisaanwijzer op de rechter zijrand van het vakje met de letter. Houd de linkermuisknop ingedrukt en beweeg de muis naar rechts.

Meer computertips nodig? Word lid van SeniorWeb. SeniorWeb is al 15 jaar de grootste vraagbaak, helpdesk en informatiebron voor computergebruikers thuis. Sluit voor slechts € 26,- uw lidmaatschap voor 2012 af en krijg gratis het boek ‘Back-ups maken’ t.w.v. € 8,50. U kunt zich eenvoudig aanmelden via: www.seniorweb.nl/nestor

44 Nestor

D i g i ta a L

Rekenen Nu gaan we rekenen. In de tabel vult u de bedragen van de vaste lasten in voor de maand januari, bijvoorbeeld 500, 100, 50, 250. Excel kan deze bedragen voor u optellen. Dit is niet zo’n moeilijke berekening, maar als u het principe begrijpt, kunt u ook ingewikkeldere berekeningen uitvoeren. • Klik in cel B7, waarin de uitkomst van de som moet staan. • Boven de cellen staat een lege witte balk met links daarvan ‘Fx’. Dat is de formulebalk waar u formules kunt selecteren voor berekeningen. Klik op Fx. Het venster ‘Functie invoegen’ verschijnt. • U ziet een deelvenster om de gewenste functie te selecteren. Klik op Som. Dat is de formule voor optellen. • Klik dan op OK. • Er verschijnt een nieuw venster. Daarin staat ‘B3:B6’. Dat betekent niet ‘B3 gedeeld door B6’, maar ‘de som van B3 tot en met B6’. Dat is precies de som die we willen weten! Klik op OK. In de cel B7 staat nu het antwoord op de berekening.

Informatie

Op deze manier kunt u de gegevens voor alle maanden invullen en dan hebt u uw eerste berekening in Excel gemaakt! «

Wilt u meer weten over werken met Excel, ga dan naar het thema Word & Excel op www.seniorweb.nl

Nestor 45

advertentie

T o paT l e T e b l i j f T f i T

TeksT: AndreA sTeinmeTz FoTo’s: Hes vAn Huizen

Zo, die is fit! olga Commandeur (53) kennen we allemaal van het populaire tv-programma Nederland in beweging. Ze sportte tien jaar lang als hardloopster en meerkampster op het hoogste niveau. Hoe blijft deze topatlete tegenwoordig fit? Op haar dertiende ontdekte Olga’s gymleraar haar talenten. Het viel hem op dat ze makkelijk bewoog, atletisch was en dat bij wedstrijden altijd van de jongens van haar klas won. ‘Ik was dus niet zo jong meer toen ik met atletiek begon, maar jong genoeg om de top te halen,’ vertelt Olga. ‘Als junior mag je je nog niet specialiseren, dus ik deed de meerkamp. Maar omdat ik last van mijn rug kreeg, mocht ik een tijdje niet ver- en hoogspringen; ik kon alleen lopen. En zo werd ik opeens Europees jeugdkampioen. Het ging eigenlijk allemaal spelenderwijs.’

Meest frustrerende sport In haar latere carrière als docent lichamelijke opvoeding en nu als

promotor van een vitale leefstijl wil ze mensen vooral het plezier van bewegen meegeven. Zelf doet ze ook alleen de dingen die ze leuk vindt. ‘Vijftien jaar geleden heb ik tennissen ontdekt. En ik golf al zo’n vijf jaar. Dat is zo’n geweldige sport! Lekker naar buiten, de natuur in. Ik vind het de meest uitdagende, meest intrigerende maar ook meest frustrerende sport die er is. Zo denk je: ik kan het, en zo lukt het helemaal niet. Maar ik ga nog steeds vooruit.’ Verder fietst en wandelt Olga veel en gaat ze geregeld naar de sportschool.

Bewegen loont altijd Wat zijn haar tips voor mensen die lang niets aan bewegen hebben gedaan? ‘Zoek iets waar je plezier in hebt.

Weet je wat bijna iedereen leuk vindt? Dansen. Zet eens lekkere muziek op, schuif de tafel een stukje aan de kant en dans in je vertrouwde omgeving. Dat is een prima begin. Of doe iets samen met anderen, dat is heel stimulerend. Of begin met ‘Nederland in Beweging’. Kun je het tempo nog niet bijhouden, doe het dan wat langzamer of alleen het begin.’ Samen met de Unie KBO gaat Olga dit jaar de campagne ‘Bewegen loont altijd’ doen. Olga: ‘We gaan activiteiten in het land organiseren om mensen aan te moedigen meer te gaan bewegen. Ik hoop dat iedereen meedoet, want bewegen loont altijd, op welke leeftijd je ook begint!’ «

Ontmoet Olga Commandeur Ontmoet Olga op onze site (www.kbo.nl) òf live op een van de bijeenkomsten van KBO Overijssel en Zuid-Holland en het congres van KBO Limburg.

Nestor 47

TeksT en foTo’s: ellen f. Vogel

Waar kerken en kloosters leegstromen, startten Marianne en Gerard Martens onlangs in Drenthe een nieuwe katholieke geloofsgemeenschap: Johannesheerd. In de aanloop naar Pasen, de veertigdagentijd, krijgen gasten daar de gelegen­ heid tot een veertigurige bezinning: veertig uur stilte, gebed en aanbidding. Wat bezielt de Martens om deze gemeenschap te beginnen?

48 Nestor

ZInGevInG

Wat bezielt hen?

J

Marianne en Gerard Martens

ohannesheerd is gevestigd in een oude pastorie naast de Sint Josephkerk aan het eind van het Drentse dorp Zandberg. Als ik er arriveer, regent het. In het voorpoortaal van de kerk ligt een overledene die later begraven zal worden op de begraafplaats naast de pastorie. Achter de begraafplaats is het land. Er heerst hier rust. In de huiskamer branden op tafel twee kleine kaarsjes die naast Maria staan.

Niet kiezen is ook een keuze Binnen in de pastorie vertellen Marianne en Gerard (30 jaar getrouwd) over hun zoektocht naar de zin in hun leven. Beiden leidden een druk bestaan toen ze nog hun ‘gewone’ banen hadden - Marianne was reïntegratiedeskundige, Gerard software engineer. Maar het leven dat zij leidden, leek leeg. Is dit het nu, is dit het leven dat we willen leiden?, zo vroegen zij zich af. Zij besloten met hun toen 17-jarige dochter mee te gaan naar een geloofsgemeenschap in het Franse Taizé: een internationale christelijke oecumenische kloostergemeenschap die duizenden jongeren over de hele wereld aantrekt. Daarna vroeg een monnik hen: ‘En jullie, wat doen jullie met je geloof?’ Die ervaring leidde tot een ommekeer in hun leven. Beiden zijn van oorsprong Nederlands-Hervormd, maar daarin vonden zij niet wat zij zochten. Stap voor stap vonden zij verdieping in het rooms-katholieke geloof: ze ontvingen de eerste communie en het Heilig Vormsel. En ze wilden meer: een eigen geloofsgemeenschap leiden, er zijn voor mensen die zoekende zijn. Marianne: ‘Het is belangrijk om stil te staan bij de vraag: wat doe je met je leven, vandaag? Veel mensen durven niet te kiezen, maar niet kiezen is ook een keuze.’

Kom en zie In Noord-Nederland zijn er vrijwel geen mogelijkheden voor retraite, bezinning en onderricht. Daarom richtten Marianne en Gerard Johannesheerd op. Als ik kom, leggen ze net de laatste hand aan de verbouwing. Er zijn drie kamers, uit te breiden tot vijf,

en er is een ruimte voor stilte en gebed. De naam Johannesheerd verwijst naar de apostel Johannes en de ‘heerd’: het haardvuur vanwaar de mensen de vonk kunnen meenemen naar huis om die warmte verder te verspreiden. Marianne: ‘Jezus nodigde zijn leerlingen uit door te zeggen: ‘Kom en zie’. Wij volgen hem. Onze uitnodiging aan geïnteresseerden is daarom zelf te komen zien hoe het is om bij ons in tegenwoordigheid te leven. Dat is de basis voor de retraite die we bieden. Bezin je een paar dagen op de vraag of het leven dat je leidt ook echt is wat je wilt. Of dat er misschien behoefte is aan het leven NU te leven.’ Veertig uur bezinning in veertigdagentijd Op de vraag wat Pasen voor hen betekent, reageren Marianne en Gerard zeer eensgezind: ‘Het is de ontmoeting met de verrezen Christus. Het ultieme wat je voor een ander kunt doen: je leven geven...’, leggen ze uit. In de aanloop naar het Hoogfeest bieden zij gasten in de vastentijd een verblijf aan, variërend van één dag tot veertien dagen. Behalve de meerdaagse retraite is er gedurende de vastentijd ook de gelegenheid tot een veertigurige bezinning: veertig uur stilte, gebed en aanbidding in de veertigdagentijd. Belangstellenden zijn voor 40 euro veertig uur te gast, hun bed is bij aankomst opgemaakt en alle maaltijden zijn inbegrepen. Gerard: ‘In Johannesheerd is de gelegenheid om jezelf te leren accepteren, jezelf te leren liefhebben. Hier kun je je als kind van de Vader weer gewenst voelen en je gewenst weten. Wij reiken aan, wij staan terzijde of lopen - indien gewenst - gewoon een eindje mee.’ «

Meer informatie: www.johannesheerd.nl Telefoon 0599-769 087

Nestor 49

TeksT: Herman PosT FoTo’s: eduard ernsT

Wij zijn geen mooi-weer-wandelaars, maar deze dag begint wel erg onstuimig. Op het strand bij Westkapelle, op de uiterste westpunt van Walcheren, waar de Westerschelde in de Noordzee uitmondt, staat windkracht 7, met naar 8 uitschietende vlagen. Een echte storm, waar je tegenaan kunt leunen. En ondanks alles wordt het een onvergetelijke belevenis.

Windkracht 8 op Walche

V

anaf een carpoolplaats bij Tilburg rijden we met één auto richting Zeeland, fotograaf Eduard Ernst en ik. Regen roffelt op de voorruit en een harde wind dwingt tot krampachtig tegensturen. Ter hoogte van het dorp Wouwse Plantage merkt Eduard op, dat hier ook mooie wandelroutes te vinden zijn, beschut door bos. Maar ik ben eigenwijs, we gaan naar Zeeland, dat heb ik in mijn kop gezet. Als we in Westkapelle uitstappen, bel ik mijn vrouw om te zeggen dat we veilig zijn aangekomen, maar dat we ons moeten schrap zetten tegen de wind. ‘Over

50 Nestor

jou maak ik mij geen zorgen met je honderd kilo’, reageert ze, ‘maar Eduard moet je goed vasthouden.’

De hel breekt los We klimmen de smalle duinrand over en dan breekt de hel los. ‘En God scheidde land en water’, staat in het scheppingsverhaal. Hier is dat niet helemaal gelukt, althans vandaag niet. De golven storten zich over de borstwering en trekken zich brullend terug, schuimvlokken achterlatend op de zwart-glimmende bazaltblokken. Hoe vaak is Walcheren niet door de zee overspoeld? In 1540 is de Westkapelse Zeedijk

dE WaNdEliNg

De felrode lichtkoepel geeft de oude vuurtoren een potsierlijk aanzien.

Herman Post trotseert de storm.

ren aangelegd om afkalven van de kust tegen te gaan. Maar in 1944 bombardeerden de geallieerden de dijken om de bezetter de doorgang te beletten. Een groot deel van Westkapelle werd verwoest. Een tank herinnert aan de landing van de geallieerden op Walcheren.

Potsierlijke lichtkoepel Een eeuw eerder was de 15e eeuwse St. Willibrorduskerk door brand verwoest. Alleen de toren bleef gespaard. Die is later tot vuurtoren omgebouwd. De felrode lichtkoepel geeft de oude toren een merkwaardig, om niet te zeggen potsierlijk aanzien. De waters-

noodramp van 1953 veroorzaakte opnieuw dood en verderf op Walcheren. Ik was veertien jaar en herinner me dat mijn vader in de startblokken heeft gestaan om hulp te gaan bieden. Ook ik had mijn laarsjes al klaargezet, maar daar is het bij gebleven. De actie ‘Beurzen open-dijken dicht’ vond zoveel gehoor in binnen- en buitenland, dat Zeeland weer betrekkelijk snel ‘boven water’ was. In 1996 was het ingrijpende Deltaplan voltooid. De eilanden zijn sindsdien door dammen met elkaar en met het vasteland verbonden, zodat ze niet alleen beter beschermd zijn tegen het water, maar ook uit hun isolement bevrijd. »

Nestor 51

advertentie

dE WaNdEliNg

Pure poëzie: voortjagende wolken, waar banen licht uit vallen, die witte schitterstrepen op zee veroorzaken

Spookschepen

InformatIe De route tussen Westkapelle en Zoutelande wordt beschreven in de Capitool Wandelgids ‘De mooiste wandelingen in Nederland’. Meer informatie hierover vindt u op www. capitoolgids.nl De rondwandeling beslaat dertien kilometer, maar wij hebben in de storm uitsluitend de kustetappe gelopen van Westkapelle naar Zoutelande, ongeveer de helft van de aangegeven route. Bij mooi weer is de hele route goed te belopen. De duinpaden en binnenwegen zijn ook geschikt voor rolstoelers.

Met onze ruggen naar de wind turen we over zee. Grote schepen tornen tegen de stroom in en worden af en toe beschenen door bundels zonlicht die tussen de loodzwarte wolken door priemen. Spookschepen lijken het, van het kaliber ‘De vliegende Hollander’. Ook als ze vlak langs komen zien we geen mens aan dek. Scherp zand stuift in ons gezicht en verstopt neus en oren. Met tranende ogen kijken we toe hoe de branding steeds meer terrein wint op de toch al smalle strook strand. Onder een verlaten strandtent heeft de wind een macaber hol uitgegraven; de houten pijlers vormen een donker onderaards woud.

Pure poëzie Onze route loopt langs het strand in de richting van het dorpje Zoutelande. We hebben de wind mee, maar dat zegt hier niet zoveel. Deze wind valt je van alle kanten aan en probeert je telkens onverwachts onderuit te halen. Eduard kan zijn statief wel vergeten. Hij fotografeert uit de hand, en op goed geluk, want alles is in rusteloze beweging. Zeevogels wagen zich nauwelijks boven het strand. Zodra zij hun vleugels uitslaan, zijn ze gedoemd in de lucht te blijven; de storm neemt ze in bezit en verhindert ze te landen. De golfbrekers -rijen palen die op vaste

afstanden in zee lopen- verdwijnen geregeld onder de kolkende water- en schuimmassa’s. De route belooft op de kaart weinig variatie, maar alleen al de aanblik van de losgeslagen elementen maakt onze wandeling tot een opwindend avontuur. De voortjagende wolken, waar geregeld banen licht uit vallen, die witte schitterstrepen op zee veroorzaken, bieden een aanblik van haast niet te beschrijven schoonheid. Dit is pure poëzie. Het zou mij niet verbaasd hebben als er opeens een stem uit de wolken had geklonken die het einde der tijden had aangekondigd.

Zeezieke meeuw Maar na enkele uren bereiken we veilig de kust van Zoutelande, dat in de zomer een geliefd vakantieoord is, met het hoogste aantal zonuren van de hele Noordzeekust. We schudden het zand uit onze haren en gaan een café binnen, waar ons een stevige kop erwtensoep wacht. Volgens de routebeschrijving zouden we nu langs binnenweggetjes terug moeten lopen naar Westkapelle, maar de zee laat ons niet los en we besluiten onze tocht hier te beëindigen. Als we een uurtje later in de auto stappen, denken we even dat we worden beschoten: een zeezieke meeuw heeft zijn darmen geleegd op het dak en de voorruit. ‘Groeten uit Zeeland!’«

Nestor 53

TeksT: Cor sChoenmaker

Vraag & Antwoord

ria van der Leegte-Deckers en hans kerkhoven van de kBo-Ledenservice

VrageN? Website »

www.kbo.nl Telefoon »

0900 – 821 21 83 (€ 0,10 ct/min) Voor vragen over wonen, zorg, • welzijn, gezondheid, mobiliteit, belasting, koopkracht en Nestor: Bellen op werkdagen van 9.30 – 12.30 uur Voor juridische en financiële • vragen: donderdag van 13.30 – 15.30 uur Mail »

[email protected] Post »

Postbus 325 5201 AH ’s-Hertogenbosch

54 Nestor

Aftrek bij huurtoeslag?

Hoe raak ik wegwijs in de KPNveranderingen?

Hoe kan ik Pretium stoppen?

In de vorige editie van Vraag & Antwoord stond op de vraag wanneer u wel of geen kans maakt op huurtoeslag. Helaas is er in de antwoorden een fout geslopen. Een oplettende KBO-belastinginvuller maakte ons daarop attent. Vanaf 2012 is het niet meer mogelijk een extra bedrag per minderjarig kind bij het heffingvrij vermogen op te tellen. Dit kan effect hebben op uw huurtoeslag. Heffingvrij vermogen is een vast bedrag van uw bezittingen min schulden waarover geen belasting hoeft te worden betaald. Vanaf 2012 kunt u alleen rekenen met uw eigen heffingvrije vermogen (€ 21.139). Als u heel 2012 een fiscale partner hebt, is het heffingvrije vermogen € 42.278. Kwam u op toetsdatum 1 januari 2012 boven het heffingvrije vermogen uit? Dan hebt u geen recht op huurtoeslag voor 2012. Zet dan zelf uw huurtoeslag stop. Voor alle actuele informatie over huurtoeslag kijkt u op: www.toeslagen.nl/ particulier/huurtoeslag

KPN is bezig met het verhogen en veranderen van abonnementen. Geen fijn bericht, maar daar staat tegenover dat KPN weer met aardige alternatieven komt. Maar dan moet je dat wel willen. Zo krijgen mensen bijvoorbeeld een brief van KPN, waarin wordt meegedeeld dat een abonnement waarmee u tijdens bepaalde tijden naar vaste nummers kunt bellen, wordt uitgebreid met het bellen naar 06-nummers in diezelfde tijden. Maar daar hangt wel een prijskaartje aan. En de vraag is of u wel wilt veranderen. Het is soms een hele toer om uit te zoeken wat voor u nu het meest voordelige abonnement is. Ook de uitleg via het klantenservicenummer blijkt niet altijd even helder. Het is handiger als u naar www.kpn.com/persoonlijkadvies surft. Als u de persoonlijke code invult die in de brief van KPN staat, kunt u nagaan wat voor u de meest voordelige optie is. Helaas kan dit, voor zover wij kunnen nagaan, enkel via het internet.

U heeft ongetwijfeld wel van het bedrijf Pretium gehoord. Is het niet in Nestor, dan wel bij programma’s als Kassa of Radar. Pretium is een telefoonaanbieder die er een agressieve verkoopmethode op na houdt. Vaak richten ze zich op ouderen. Standaard probleem hierbij is dat ze met een vlotte babbel doen voorkomen alsof ze namens KPN bellen. Op die manier proberen ze u over te laten stappen naar Pretium. Nogmaals: Pretium belt niet namens KPN. Pretium heeft een paar jaar geleden een soort ‘coulanceregeling’ in het leven geroepen. Dat hield in dat ouderen van 72 jaar langer bedenktijd hadden om zich weer af te melden bij deze aanbieder. Maar in de praktijk blijkt dat weinig te helpen. Beter is het als u uw klacht doorgeeft aan www.consuwijzer.nl of telefonisch: 088-070 70 70. Heel nuttig is ook als u zich aansluit bij het ‘Bel-me-niet-register’. U mag dan niet gebeld worden door welke aanbieder dan ook. Ga naar www.bel-me-niet-nl of bel 0900-666 10 00 (€ 0,25 ct/min).

Vragen? Neemt u contact op met de KBO-ledenservice, houd dan uw lidmaatschapsnummer bij de hand.

KBO Ledenservice

Hoe voorkom ik brievenbus vissen? Het wordt er in deze rubriek soms niet vrolijker op. Soms komen we alleen maar met waarschuwingen om vervelende dingen te voorkomen. Neem nu een nieuwe trend bij de onderwereld: het zogenaamde ‘Phishing’. Dit betekent dat letterlijk de post uit uw brievenbus wordt gevist. Soms zijn criminelen op zoek naar waardevolle papieren. Soms gaat het om zeer privacygevoelige informatie die tegen u gebruikt kan worden. Maar het kunnen ook kwajongens zijn, die uit verveling eens iets nieuws proberen. Maar het blijft uiteraard vervelend als uw post verdwijnt. Wat kunt u hiertegen doen? Eigenlijk is er maar één echte remedie: zorg dat uw brievenbus niet te vol raakt en leeg hem elke dag. Of kijk nog eens een keertje vaker of er misschien nog post is geweest. Hoe voller de brievenbus, hoe gemakkelijker voor de ‘vissers’ om hun slag te slaan. Vakantie? Zorg ervoor dat buren, familie of vrienden echt elke dag uw brievenbus legen. U kunt dan met een gerust gevoel op vakantie en uw post ligt keurig op tafel te wachten als u weer thuiskomt.

vraag aan dOK ter HarmKe nijBOer

Heb je minder insuline nodig als je beweegt? Mijn man en ik zijn beiden 72 jaar. Hij is sinds vier jaar diabeet en recentelijk begonnen met spuiten van insuline. Nu hoorde ik dat bewegen de insulinebehoefte kan verminderen. Is dat zo?

Ja, dit klopt. De effecten van bewegen op diabetes (suikerziekte) zijn omvangrijk, zoals: lagere bloedsuikerwaarden tijdens en na inspanning, lagere concentraties insuline en een betere insulinegevoeligheid. Mensen die lichamelijk actief zijn, hebben ook een 35-50% kleinere kans dan nietactieven op het ontwikkelen van diabetes type 2. Om de activiteiten veilig te houden, is het wel belangrijk dat u zelf de bloedsuikers kunt controleren en dat u een te lage bloedglucosespiegel ofwel hypoglycemie kunt herkennen. Algemene adviezen voor ouderen met diabetes: sport regelmatig matig intensief (bijvoorbeeld 30 minuten per dag), begin de inspanning niet met te lage bloedglucosewaarden (minder dan 5 mmol/l) en bij te hoge bloedglucosewaarden (meer dan 16 mmol/l). Neem tijdens het sporten altijd wat glucose of andere snel oplosbare koolhydraten mee, zorg dat u uw medische gegevens bij u draagt (SOS-bandje) en draag goede sportschoenen om de kans op huidbeschadigingen te verkleinen. Ga samen sporten of informeer huisgenoten waar u bent. Bij laag glucose (minder dan 5 mmol/l) geen ‘suikerklontjes’ nemen, maar druivensuiker. Sporten kan soms lastiger zijn, bijvoorbeeld bij een slechte en labiele instelling van de glucosewaarden, ernstig hartfalen en ernstig gezichtsverlies. Vraag dan uw huisarts of geriater om advies.

Heeft u een vraag voor dokter Harmke Nijboer? Stuur uw vraag dan op naar Unie KBO, Vraag dokter Nijboer, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch, of mail naar [email protected] onder vermelding van ‘Vraag dokter Nijboer’. Dokter Nijboer kiest dan maandelijks een vraag uit, die ze hier beantwoordt. Drs. Harmke Nijboer is klinisch geriater: een arts die gespeciali­ seerd is in de oudere patiënt. Kijk voor meer info: www.nvkg.nl

Nestor 55

advertentie

Ga mee: Noorwegen en Bali!

www.15-plus.nl

wegens groot succes herhaald!

Reissom: 8 dagen e

Vertrek: zo. 20 mei 2012 zo. 27 mei 2012

799 p.p.

Inclusief halfpension

Reissom: 17 dagen

e

1679 p.p.

Vertrek: zaterdag 12 mei 2012

Inclusief Nederlandssprekende reisleiding

8-daagse vliegexcursiereis Fagernes

17-daagse groepsrondreis Bali / Indonesië

Centraal in Noorwegen ligt Fagernes, dé succesvolle standplaats van Oad

Eiland der Goden, eiland gebouwd op vulkanen en eiland van grote con-

Reizen. Prachtig gelegen aan de Strondafjord en omgeven door met naaldbomen begroeide berghellingen. U vliegt naar Oslo en geniet van zowel de mooie natuur als het stadje met al haar bezienswaardigheden. Oad Reizen neemt u mee naar de Noorse staafkerkjes, schitterende beekjes, meertjes en imposante bergtoppen. Ook de stad Oslo wordt natuurlijk niet vergeten. Bovendien wordt u op de luchthaven van Oslo door onze eigen Oad-chauffeur Peter Rasenberg opgewacht met een Oad Comfort Class touringcar.

QUALITY HOTEL**** Ligging: in het centrum van Fagernes direct aan de Strondafjord Kamer: voorzien van telefoon, tv, minibar, radio en een badkamer met bad/douche en toilet. De meeste kamers hebben fjordzicht Faciliteiten: • receptie • lounge • lift • restaurant • bar • biljart • grote tuin met terras • ligweide • binnenzwembad • sauna • solarium en fitnessruimte (niet gratis)

INBEGREPEN: • vliegreis per SAS Scandinavian Airlines van Amsterdam naar Oslo v.v. • luchthavenbelastingen en brandstof- en veiligheidstoeslagen • vervoer per luxe Oad Comfort Class touringcar in Noorwegen • 7 overnachtingen in het Quality Hotel op basis van een 2-persoonskamer • verblijf op basis van halfpension • volledig excursieprogramma o.a. naar Oslo, Flåmbanen, Nærøyfjorden, Jotunheimen, Ryfossen waterval, Hemsedal, Borgund Staafkerk, Valdresdal, Stronda- en Slidrefjord, Sjoadalen, Midt Gudbrandsdal en Lillehammer • gratis koffie/thee na de diners • 6 x per week live-muziek • kofferservice in Fagernes • gratis Oad-infoboekje bij uw reisbescheiden NIET INBEGREPEN: • toeslag 1-pers. kamer à € 155,- p.p. • lunches • entreegelden en optionele excursies • uitgaven van persoonlijke aard, zoals drankjes, fooien etc. • reis- en/of annuleringsverzekering • reserveringskosten à € 15,- per boeking • Calamiteitenfonds à € 2,50 per boeking Reisnummer: BENO07

trasten. Bali is klein, maar geografisch heel gevarieerd; de majestueuze bergen in het binnenland, het laagland met rijstvelden zover het oog reikt en de prachtige kust. Tijdens deze reis ziet u werkelijk alle hoogtepunten van dit eiland. U maakt kennis met de prachtige natuur, de mooiste tempels en het ‘echte’ Balinese leven. Er staat o.a. een bezoek aan de Gitgit watervallen, kunstenaarsdorp Ubud en een Balinese boerderij op het programma. In de badplaatsen Kuta, Lovina, Candidasa en Sanur is aan de droomstranden ook voldoende tijd om zelf wat te ondernemen. Het eiland is simpelweg magisch. De ideale vakantiebestemming en uiterst betaalbaar.

EXCURSIES NAAR O.A. • Tanah Lot Tempel • dolfijnentour in Lovina • Gitgit watervallen • kunstenaarsdorp Ubud • Indonesische kookdemonstratie • excursie naar een Balinese boerderij Op verzoek sturen wij u het volledige dagprogramma toe

VOOR MEER INFORMATIE EN BOEKEN, BEL DE KBO REISLIJN:

INBEGREPEN: • vlucht per Cathay Pacific van Amsterdam naar Denpasar v.v. • luchthavenbelastingen en brandstof- en veiligheidstoeslagen • toegang tot de Menzies Lounge op Schiphol • verblijf in goede middenklasse hotels op basis van verblijf in een 2-persoonskamer • verblijf op basis van logies en ontbijt vanaf dag 3 t/m 16 • lunches op dag 4, 8, 9 en 11 • diner op dag 2, 12 en 14 • rondreis volgens programma • deskundige, ervaren lokale Nederlandssprekende reisleiding • excursies en entreegelden NIET INBEGREPEN: • toeslag 1-pers. kamer à € 349,- p.p. • niet genoemde maaltijden • overige entreegelden en optionele excursies • uitgaven van persoonlijke aard, zoals drankjes, fooien etc. • fooien chauffeur en gids • reis- en/of annuleringsverzekering • reserveringskosten à € 15,- per boeking • Calamiteitenfonds à € 2,50 per boeking • vertrekbelasting (ca. 15.000 IDR (ca. € 12,-) p.p.)(ter plaatse te voldoen) Reisnummer: IDBR79

0548 - 37 75 15

Maandag t/m vrijdag: 08.00 uur tot 21.00 uur. Zaterdag en zondag: 10.00 uur tot 16.00 uur.

Nestor 57

advertentie

co n tac t / o p z o e k

Reageren op advertentie? Stuur uw brief, met vermelding van het briefnummer in de linker bovenhoek van de envelop, naar: Unie KBO, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch. De redactie stuurt uw brief dan door.

[Te huur]

[Te huur]

Appartement

Vakantiewoning Bocholtz, ZuidLimburg, vakantiewoning geschikt voor 2 tot 8 pers. Wie eens komt, komt steeds terug. n Tel: 045-544 30 61, www.doeveberg.nl

Zelf een advertentie plaatsen? Voor de advertenties voor de rubriek Contact, Cursussen en Vakantiehuizen kunt u een advertentiebon met de bijbehorende tarieven downloaden via de website (klik op de cover van Nestor en scroll naar beneden), of aanvragen via de mail: [email protected] of via het redactie-secretariaat, telefoon 073-6123475.

Vlotte, spontane, getinte dame, 60 jaar oud, zoekt relatie met Hollandse man tot 60 jaar oud. Regio Rotterdam-Leiden. BR.O.NR. NT. 3.001 Verz. vr. 62 jr., nr, zkm nr maatje. Goed niveau, humor. Trefw. muziek, cult., uit en thuis, vakantie. Event. LAT- rel. Omg. NH. Flev. BR.O.NR.NT. 3.002 Wed. 78 jr., vitaal wel grijs, zoekt vriend om samen wat vreugde aan het leven te geven. Omg. Hoofddorp. BR.O.NR.NT. 3.004

en meren. 2 tot 14 personen. n Tel. 06-224 116 75 of 013-785 10 36. www. vakantiehuisvulkaaneifel.nl

Plattelandsappartement te Rijssen-Holten. 2 pers. minder valide aangepast en luxe 4-pers. (3 st.) overdekt terras + uitzicht Holterberg. Grenst aan het wandel (?), fietsknooppunten, routenetwerk. n Tel: 0548-54 23 64 Zie: www.hetoverveen.nl

Welke dame 1.60/1.70 cm wil functioneren als commandant in het ledikant. Regio Gelderland – NoordLimburg. Leeftijd 83 jaar. BR.O.NR.NT. 3.003 Zoek man/ vrouw voor fietsvakantie voorjaar/ zomer 2012. BR.O.NR.NT. 3.005 Alleenstaande vrouw, 52 jaar, zoekt niet rokende man, LBO, ca. zelfde leeftijd. Ben spontaan. Houd van gezelligheid. Geen bar type. Omg. 055. BR.O.NR.NT. 3.006

Vitale weduwnaar, 76 jaar, gezond, nr, sportief type zoekt een gezellige, lieve vriendin, omg. Haaksbergen om de herfst van ons leven meer kleur te geven. BR.O.NR.NT. 3.007 Vitale, ondernemende dame, normaal postuur, nr, regio Zuid Limburg zoekt fijne, lieve vriend rond 80 jaar. Rijd in eigen auto. Hobby’s: Computer, vakantie, natuur, uit eten, knuffelen op de bank en verder wat wils. BR.O.NR.NT. 3.008

[Te huur]

Vakantie Turkije Overwinteren in Turkije. www.strandvakantie.com n Tel: 06-515 25 061

[Te huur]

Vakantiewoning

[Te huur]

Te huur vak. h. Duitsland. 200 km. van Ned. in bossen

Vakantiehuis Vrijst. 4 pers. huis, FrankrijkArdèche in dorpje. n www.lacerisaie.nl Tel: 024-622 13 04

hotel HHH

de Postelhoef actief genieten in de Brabantse Kempen • stijlvolle hotelkamers voorzien van alle comfort • lift, voortreffelijke keuken zwembad, terrassen, park natuurrijke omgeving

Informeer naar onze speciale arrangementen met dagexcursies, avondprogramma’s met artiesten e.d. Gezelschappen kunnen gehaald en gebracht worden. Wij sturen u graag onze brochure.

Hotel De Postelhoef HHH Boscheind 73 5575 AA Luyksgestel Tel 0497 541 426 www.postelhoef.nl

Nestor 59

TeksT: Ineke de RIddeRs FoTo’s: MaRc BolsIus

De vlam nog lang niet uit de pijp Truckchauffeur Johan de Klerk heeft de gesprekken meermaals gehad: vervroegd eruit, met pensioen? Zijn antwoord was steevast: ‘Als het kan, ga ik door tot mijn 74ste en liever nog langer!’ Want zijn werk is zijn passie. Op een eigen wagen of in dienst van een werkgever is hij nog steeds op de weg, van Marokko tot in Rusland.

‘Leg het maar eens uit. Het is een heerlijk rótvak. Meer kan ik er niet over zeggen. Je moet het voelen en denk niet dat het altijd leuk is. Ik zou het verhelderend vinden om camera’s in vrachtauto’s te plaatsen, opdat die beelden zouden tonen wat wij allemaal op de weg meemaken. Je zou ervan schrikken. Maar wat zich ook voordoet, aan files, omrijdingen en gedwongen pauzes, als ik op de bok zit, is het goed, ik weet dat dit is wat ik wil. Mijn vrouw is vaak met me meegegaan en dat was niet alleen heerlijk, maar ook fijn dat iémand begrijpt wat het is. Zelfs mijn bazen begrepen er niet altijd het juiste van. En met collega’s heb je door de verdwenen douaneposten minder contact. Het is een vak dat anderen als lastig ervaren, die bakken van wagens op de weg, een vak dat dus niet erg gewaardeerd wordt, maar waar we met z’n allen wel afhankelijk van zijn. Ik noem het een open gesloten wereld. En daar moet je wel het type voor zijn, je krijgt veel op je af. Ik werk nu bij een baas in een Mercedez Benz-project. Met een vijftal wagens halen we onderdelen op in Pulheim, vlakbij Keulen. Ik rijd rond 16.30 uur uit Zaandam, ben om 21.00 uur in Pulheim, dan komt het laden en terugrijden, vervolgens lossen zodat in diezelfde nacht de onderdelen bij alle dealers afgeleverd worden. Ik kan er niet buiten, maar leg dat maar eens uit!

60 Nestor

M i J n pA ss i e

Nestor 61

Uit [Beurs]

In de zevende hemel Wonen&Co de beurs is het grootste woonevenement van Noord-Nederland. Het thema van de beurs is ‘De Zevende Hemel’, met veel aandacht voor design en interieur. Meer dan 250 exposanten geven samen een veelzijdige presentatie van de nieuwste trends en ontwikkelingen op het gebied van interieur, outdoor, woonaccessoires, culinair, beeld&geluid en kunst. Op het Hemels Wonen plein kunnen bezoekers terecht voor gratis interieur- en tuinadvies, in het Paleis kennis maken met de laatste domotica snufjes, op het Koken&Tafelen plein voor lekkere hapjes en tips. Informatie 15 t/m 18 maart 2012 (donderdag 15 maart hebben de eerste honderd bezoekers gratis toegang tot het woonevenement). MartiniPlaza, Leonard Springerlaan 2, 9727 KB Groningen www.wonenencodebeurs.nl

[Filmfestival]

Films die ertoe doen Het ‘Movies that Matter’-Festival presenteert een selectie van films die ingaan op de totstandkoming en gevolgen van revoluties, zoals de Arabische Lente. Het Movies that Matter Festival is hét jaarlijkse internationale film- en debatfestival over mensenrechten en menselijke waardigheid in Den Haag met documentaires en speelfilms van bevlogen filmmakers en films die het debat over een rechtvaardige wereld aanwakkeren. Informatie 22 t/m 28 maart 2012 (voorverkoop start op donderdag 8 maart 2012) www.moviesthatmatter.nl Filmhuis Den Haag, Spui 191, 2511 BN Den Haag, kassa: 070-365 60 30 Theater aan het Spui, Spui 187, 2511 BN Den Haag, kassa: 070-346 52 72

64 Nestor

5 x 2 vrijkaarten voor KBO’ers! We mogen 5 x 2 vrijkaarten weggeven aan KBO leden. Hebt u interesse dan kunt u vóór 9 maart een kaartje sturen naar Unie KBO, Postbus 325, 5201 AH, ’s-Hertogenbosch o.v.v. woonbeurs.

er op uit

[Tentoonstelling]

Fascinerende expositie over lichaam en hart Meer dan 34 miljoen mensen hebben deze fascinerende expositie bezocht. Nu is Amsterdam aan de beurt. De expositie ‘Body Worlds & the Story of the Heart’ toont menselijke lichamen die zijn behandeld volgens de plastinatiemethode van dokter, wetenschapper en anatoom Gunther von Hagens. Het is een unieke collectie van meer dan tweehonderd authentieke menselijke preparaten. U krijgt een verrassende kijk op de ongelooflijke schoonheid van het menselijk lichaam, met de nadruk op de hardste werker van al onze organen: het hart. Kun je sterven aan een gebroken hart? En wat betekent het als iemand ‘een groot hart’ heeft?

[Theater]

Wij Nederlanders ode aan Jules de Corte Drie acteurs kijken naar onze samenleving, onze omgangsvormen en de politieke verhoudingen in ons land. Kijk eens in de spiegel. Zijn wij echte Nederlanders? Trots op onze cultuur en volksaard, zonder precies te weten wat dat inhoudt? Of zien wij iets anders? Humor, ontroerende ontboezemingen en confronterende dialogen worden in deze cabareteske muziektheatervoorstelling afgewisseld met liedjes van Jules de Corte. Liedjes die verbazingwekkend actueel blijken te zijn. Informatie Wij Nederlanders is tot en met 1 april 2012 te zien in de Nederlandse theaters. Kijk voor de speellijst en/of meer informatie op www.wij-nederlanders.nl

Informatie 12 januari t/m 22 april 2012, EXPO Zuidas (SOM-gebouw, naast Station Amsterdam Zuid/WTC) Gustav Mahlerlaan 24, Amsterdam Kaartverkoop online via www.seetickets.nl of telefonisch via 0900-1353 (€ 0,45 ct/pm) Website: www.bodyworlds.nl

Win 5 x 2 vrijkaarten Nestor mag 5 x 2 vrijkaarten voor de tentoonstelling Body Worlds & the Story of the Heart weggeven aan KBO-leden. Hebt u interesse dan kunt u vóór 9 maart een kaartje sturen naar Unie KBO, Postbus 325, 5201 AH, ’s-Hertogenbosch o.v.v. Body Worlds.

[Fair]

Kasteel Fair Heeswijk Dit voorjaar wordt weer de Kasteel Fair georganiseerd op het prachtig gerestaureerde kasteel Heeswijk in Heeswijk Dinther. De Kasteel Fair is een Lifestyle Fair met een mooi aanbod van unieke Lifestyle spullen die bij het komende voorjaarseizoen en zomer passen. Een bezoek aan de Fair is een leuke dag uit voor het hele gezin. Want naast de mooie stands zijn er allerlei activiteiten, zoals demonstraties, roofvogelshow, ganzendrijven en Jack Russel races, maar ook muzikale optredens, modeshows, demonstraties, proeverijen en leuke kinderactiviteiten. Bovendien kan men op de fair ook een lekker hapje eten en een glaasje drinken op het gezellige terras of in het authentieke kasteel. Informatie vrijdag 30 maart tot en met zondag 1 april Locatie Kasteel Fair Heeswijk, Kasteel 4, Gouverneursweg (navigatieadres), 5473 VA Heeswijk Dinther Website: www.xxliving-fair.nl

10 x 2 vrijkaarten voor KBO-leden! We mogen 10 x 2 vrijkaarten weggeven van de Kasteel Fair Heeswijk aan KBO-leden. Hebt u interesse dan kunt u vóór 9 maart een kaartje sturen naar Unie KBO, Postbus 325, 5201 AH, ’s-Hertogenbosch o.v.v. Kasteel Fair.

Nestor 65

Win een sfeerVolle midWeek Voor de Hele groep! (18 personen)

cryptogram

Doe mee en win Breng de letters uit de overeenkomstig genummerde hokjes over naar de hokjes in de balk. Deze letters vormen de oplossing. 















































Horizontaal Verticaal 5 D at gebeurt met de aandacht voor 1 Reiziger die uitgewerkt is (15) grote stukken poëzie (10) 2 Nevenbetrekking (14) 8 Carnavalsnummer (3) 3 Niet vals, maar heel bijzonder (8) 10 Kleding die in rook opgaat (7) 4 Rijkgevulde fonduepan (6) 11 Oude wijn gaat naar het buitenland 6 Die viering vindt plaats op het (6) kasteel (9) 12 Hoge ambtenaar die over de luizen­ 7 Zulke edelknapen vind je in controle gaat (15) Engelse boeken (5) 13 Eronder weten dat het erover pijnlijk 9 Geluk met het vermogen (7) is (4) 15 Met twee dieren de weg over­ 14 Bloemstuk voor gelovigen (10) steken (8) 17 Die kan z’n broek ophouden! (6) 16 Openhartig over het geld van 18 Vakman die rolbevestigend bezig is (8) Brandsteder (7) 21 ONTSNAPPING (14) 19 Wat Engelsen hebben aan bezit (4) 2 3 Verleden tijd (2,4,3) 20 genummerde Maar zo is het minder vals (6) Breng de letters uit de overeenkomstig hokjes over 2 4 Rotsschilder (5) 2 2 Trotse presentator (4) naar de hokjes in de balk. Deze letters vormen de oplossing. 14

8

66 Nestor

20

1

21

3

11

13

De Twentse Hoeve is gelegen op het rustige vakantiepark de Tolplas (gemeente Hellendoorn) in Twente. Dicht bij de natuurgebieden het Wierdense Veld of Sallandse Heuvelrug. Zowel voor ouderen als kinderen zijn er volop mogelijkheden tot vermaak, zowel cultureel, culinair als actief. • Geschikt voor 12, 14 en 18 personen tot een totaal van 88 personen • Wellness met sauna en bubbelbad • Geschikt voor mindervaliden (14 persoons) • Eigen recreatievijver van 6 ha groot op loopafstand • Sportieve en recreatieve groeps­ arrangementen mogelijk: golf, kloot­ schieten, boerengolf, huifkartocht, enz. • Veel wandel­ en fietsmogelijkheden prijs: midweek in een 18-pers. sfeervolle Twentse Hoeve • In het laagseizoen (in overleg hoort u welke midweek) • Gebruikmaken van de sauna in de accommodatie • Bedlinnen en handdoeken apart te huur op het park stuur uw oplossing op! Wilt u kans maken op dit ? Los dan de puzzel op en stuur uw oplossing voor 10 maart 2012 op naar: Unie KBO, Postbus 325, 5201 AH ’s­Hertogen­ bosch. E­mail: [email protected] niet gewonnen, maar wel zin in een verblijf op dit heerlijke park? Neem dan contact op met Recreatiepark ‘De Tolplas’, Hexelseweg 80, 7645 AM Hoge Hexel, T: 0546­69 73 08, e­mail [email protected] www.detolplas.nl of www.twentsehoeve.nl oplossing jan/feb-nummer: Wintermaand Let op: de oplossing van de vorige puzzel is ook te vinden op onze website www.kbo.nl! Klik op de cover van Nestor en scroll naar beneden. Winnaar servies Janneke Brinkman: C. Paap­Nuyen, Gouda

provinciale kBo’s kBo limburg T: 0475 ­ 38 17 40 E: [email protected] www.kbolimburg.nl kBo Zeeland T: 0114 ­ 67 60 11 E: [email protected] www.kbozeeland.nl kBo Zuid-Holland T: 010 ­ 521 82 99 E: [email protected] www.kbozuidholland.nl kBo noord-Holland T: 023 ­ 525 39 52 E: [email protected] www.kbonoordholland.nl kBo flevoland T: 036 ­ 522 66 90 E: [email protected] www.kboflevoland.nl kBo Utrecht T: 030 ­ 262 32 49

Onverwacht gezellig bij de KBO Bijna 200.000 senioren zijn lid van de KBO. Sommigen omdat ze het belangrijk vinden dat de belangen van senioren goed behartigd worden, anderen gaan voor de vele voordelen die de KBO biedt. Maar de meesten vinden het gewoon gezellig om samen dingen te ondernemen. De natuur in, een fiets­ tocht, een cursus kunstgeschiedenis, een proeverij…

E: [email protected]

www.kboprovincieutrecht.nl kBo gelderland T: 0481 ­ 45 02 52 E: [email protected] www.kbogelderland.nl kBo overijssel T: 0572 ­ 36 11 77 E: info@kbo­overijssel.nl www.kbo­overijssel.nl kBo drenthe T: 0528 ­ 26 56 19 E: [email protected] www.kbodrenthe.nl kBo fryslan T: 058 ­ 215 38 32 E: [email protected] www.kbofryslan.nl kBo groningen T: 0599 – 41 41 08 E: [email protected] www.kboprovgroningen.nl

Word nu lid voor slechts

zo’n 25 euro per jaar Wat uw reden ook is: voor slechts zo’n 25 euro per jaar (de lidmaatschapsprijs varieert per afdeling) ontvangt u alle KBO­voordelen en bent u ervan verzekerd dat uw belangen landelijk goed behartigd worden. Vul daarom nu de bon in en stuur hem op! Mensen uit de provincie Brabant kunnen helaas geen gebruik maken van dit aanbod.

WaT is UW reden om lid Te Worden?

 lokale activiteiten  het ontmoeten van (nieuwe) mensen  de belangenbehartiging  de vele kortingen en voordelen  het ledenmagazine Nestor (10 x per jaar)  de hulp bij het invullen van uw belastingaangifte  hulp en advies via de servicetele­ foon of juristentelefoon  de collectieve zorgverzekering van Zilveren Kruis Achmea Nestor maart 2012

ja, ik word lid van de KBo

✃

Dhr/mevr ...................................................................................... Voorletter ............................................................................................ Tussenvoegsel ....................................................................... Achternaam ............................................................................................ Adres ...............................................................................................................................................................Huisnr. ................................. Postcode ...................................................................................Woonplaats ............................................................................................ Telefoonnummer ............................................................................. E­mail ............................................................................................ Geboortedatum ................................................................Handtekening ............................................................................................ Stuur de volledig ingevulde bon, met handtekeningen, in een envelop (postzegel niet nodig) naar: Nestor 67

unie KBo t.a.v. ledenwerving nestor, antwoordnummer 10504, 5200 WB ’s-hertogenbosch