De crisis raakt ook Bouwend NederLand
Belangenbehartiging
Het LEDENMAGAZINE VAN BOUWEND NEDERLAND
doe je zo!
Er gloort licht
maar de crisis is nog lang niet voorbij
isis r c De & en g l o gev dE
“Wij hebben het nodige van de crisis geleerd” Rob Wassenberg lid algemeen bestuur 2011
1
COVER FOTOGRAFIE René van den Burg
UITGELICHT
In elke editie van BouwendNL staat een speerpunt van Bouwend Nederland centraal. In deze editie is dat de crisis en de gevolgen hiervan voor de leden. Het thema wordt van meerdere kanten belicht door onder meer penningmeester Nico van Til, de AB-leden Rob Wassenberg en Ton Brouwer, door regiomanager Jan Overtoom, door beleidsmedewerkers Mathieu van Rooij en Martijn Verwoerd en door EIB-directeur Taco van Hoek.
INHOUD 08 R aakt de crisis ook de vereniging
Nico van Til zegt volmondig ja en legt uit in welke mate
12 Krijgen de infraleden minder aandacht
Cees de Groot kijkt bij zijn aftreden als bestuurslid van Bouwend Nederland terug op hetgeen er voor de infra achterban gedaan is en wordt
4
5 10
11
18
19 20
21
26
27 28
29
20 Hoe voelbaar is de crisis in de randstad
Een rondgang met de voorzitter en de regiomanager door Randstad Noord langs belangrijke opdrachtgevers
24 De crisis hakt er in, Maar biedt ook kansen AB-lid Rob Wassenberg geeft zijn mening
26 A ltijd al willen weten hoe belangenbehartiging werkt Martijn Verwoerd en Mathieu van Rooij geven een kijkje in de keuken
30 mogelijk herstel is nog broos
Taco van Hoek (EIB) verwoordt zijn verwachtingen
2
januari 2011
& VERDER...
Harm DRAgt
COLUMN
Reageren:
[email protected]
04 Actuele ontwikkelin-
gen in onze vereniging en onze bedrijfstak
Voor leden interessante actuele bijdragen waarvan sommige ook al in Podium verschenen zijn
Waarom Bouwbedrijf Reuvers geen last heeft van winterweer
34 De hobby van
factureren heeft de toekomst
Door over te schakelen op elektronisch factureren kan ieder lid veel geld besparen
bedrijf met de status van wereldspeler
Mark Rijk legt uit hoe hij opdrachten binnenhaalt
Alle bijeenkosten per regio voor de komende periode op een rij
33 Vanaf de werkvloer
14 Elektronisch
16 Jac Rijk: een mkb-
18 Op bijeenkomsten steek je altijd het nodige op
Wim Kimsma, bestuurslid van de Koninklijke Vereniging De Friesche Elfsteden
36 De servicepagina Wat mag u van Bouwend Nederland verwachten
38 Communicatief Bouwend Nederland timmert danig aan de weg in de media
Binden, boeien en verenigen
V
14
15 16
17
22
23 24
25
34
35 38
39
oor u ligt de eerste editie van het nieuwe verenigingsmagazine BouwendNL. Het blad vervangt Actief dat vanaf de start van Bouwend Nederland alle verschillende onderdelen van de vereniging, zoals de vijf regio’s, de mogelijkheid bood om specifieke informatie aan hun eigen leden over te brengen. Actief heeft daarmee zijn bestaan als informatiebron voor alle leden in de afgelopen zes jaar bewezen. De opzet stond echter de mogelijkheid in de weg om een ledenblad volgens een, op een branchevereniging als Bouwend Nederland afgestemde, bladformule te maken. En gaf mede daardoor geen optimale invulling aan de missie van onze vereniging: binden, boeien en verenigen. Met de gekozen nieuwe opzet waarbij, veel meer dan voorheen, leden, bestuursleden en medewerkers van (onderdelen van) de vereniging aan het woord worden gelaten, wordt die doelstelling beter ingevuld. In elke van de tien edities die dit jaar verschijnen staat één van de speerpunten van Bouwend Nederland centraal. Het zal u niet verbazen dat in editie 1 gekozen is voor de crisis en de gevolgen daarvan voor onze leden. In het verenigingsmagazine is als uitneembaar katern het voormalige Praktijk opgenomen. Ook daarvan is de inhoud verbeterd met bij elke bijdrage een korte samenvatting. In editie 2 staat onderwijs centraal, in editie 3 mobiliteit. Wellicht dat deze speerpunten u inspiratie geven om suggesties te mailen naar
[email protected]. onder vermelding van BouwendNL. Namens allen die aan BouwendNL meewerken wens ik u veel inhoudelijk leesplezier toe. Ik spreek de hoop uit dat dit nieuwe magazine uw binding met onze vereniging verder zal verstevigen en dat de geboden informatie u in positieve zin blijft ondersteunen in uw dagelijkse bedrijfsvoering.
januari 2011
3
COLOFON
OPINIE
BouwendNL is het verenigingsmagazine van Bouwend Nederland. In het magazine is informatie te vinden over activiteiten van de vereniging, ontwikkelingen in de sector en onderwerpen die van belang zijn voor de bedrijfsvoering van de leden. De inhoud geeft invulling aan de missie van de vereniging, namelijk het binden, boeien en verenigen van de leden. Het magazine verschijnt 10 keer per jaar in een oplage van 5900 exemplaren. De pdf van verschenen edities is te vinden op de www.bouwendnederland.nl. Naast BouwendNL ontvangen de leden tweewekelijks de digitale nieuwsbrief met actuele informatie uit de vereniging, de markt en informatie die van belang is voor hun bedrijfsvoering. Verder ontvangen de leden evenals de stakeholders van Bouwend Nederland tweewekelijks Podium met visies, standpunten en beschouwingen over en uit de bedrijfstak. Hoofdredactie Harm Dragt Eindredactie Theo Scholte Redactionele bijdragen Medewerkers van de kantoren in Amsterdam, Apeldoorn, Den Haag, Groningen, Tilburg, Zoetermeer; Ank Benko Coördinatie en redactiesecretariaat Sandra Roijers (079-3252190) Art Direction & Vormgeving: Curve, Haarlem Fotografie René van den Burg, Cor Aafjes
Tekst Harm Dragt
Algemeen directeur Jan van Tuinen
Constructieve opstelling AFN ver te zoeken
Onlangs verschenen er berichten in de krant dat de AFN een aparte cao voor het mkb wil. Deze opstelling en eerdere gebeurtenissen zijn voor algemeen directeur Jan van Tuinen van Bouwend Nederland aanleiding om de feiten voor onze leden nog eens op een rij te zetten.
W
aarom is een cao voor het mkb, die de AFN nu zegt te willen, overbodig? Jan van Tuinen: “Om het simpele feit dat die er al is. Die hebben wij namelijk al voor onze leden afgesloten, die voor ruim 90 procent gerekend mogen worden tot het mkb. Ik begrijp in die zin ook de terughoudende reactie van de bonden op de AFNwens.”
Sebastiaan Westerweel, Jeroen Poortvliet Druk Koninklijke BDU Grafisch Bedrijf, Barneveld Redactieadres Bouwend Nederland T.a.v. redactie BouwendNL Postbus 340 2700 AH Zoetermeer Zilverstraat 69 2718 RP Zoetermeer
[email protected] www.bouwendnederland.nl Aansprakelijkheid Bij het samenstellen van de inhoud van deze publicatie streeft Bouwend Nederland naar de grootst mogelijke zorgvuldigheid. Bouwend Nederland sluit iedere aansprakelijkheid uit voor onjuistheden, onvolledigheden en eventuele gevolgen van het handelen op grond van informatie die door deze publicatie beschikbaar is. Voor verdere informatie kunt u zich richten tot
[email protected]. Copyright De, in deze publicatie, beschikbaar gestelde informatie kan worden gekopieerd voor persoonlijk gebruik, met uitsluiting van elke verdere verveelvoudiging, distributie, commercialiteit of exploitatie onder derden, tenzij voorafgaande toestemming van de auteur en/of Bouwend Nederland. Adreswijzigingen Adreswijzigingen kunt u mailen naar ledenadministratie@ bouwendnederland.nl.
4
januari 2011
Kennelijk is de AFN niet tevreden met het bereikte cao-akkoord. Heeft de AFN de gelegenheid niet gekregen om haar inbreng te leveren bij de laatste cao-onderhandelingen? Jan van Tuinen: “Die mogelijkheid is ze wel degelijk geboden. En vergaand ook. De AFN heeft onze uitgestoken hand niet aanvaard om gezamenlijk op te trekken. Ook bij de laatste cao-onderhandelingen. Wij hebben in het verleden altijd constructief samengewerkt met de gespecialiseerde aannemers en omdat zij de dragende factor zijn binnen AFN, leek het ons niet meer dan logisch en een goede zaak in het belang van de sector om deze samenwerking voort te zetten. Ook vanwege het feit dat juist nu de werkgevers in mijn ogen en die van
mijn bestuur samen moeten optrekken om de sector zo goed mogelijk door de crisis te loodsen. Wij zijn met onze uitgestoken hand heel ver gegaan. Er zijn door Bouwend Nederland aan de AFN zetels aangeboden in alle paritaire besturen en commissies waar werkgevers en werknemers deel van uitmaken. Zo ook in de werkgeversdelegatie bij de cao-onderhandelingen en de binnenkort te starten pensioenonderhandelingen. Door ons voorstel zou AFN 20 tot 33 % van de beschikbare werkgeverszetels krijgen, terwijl zij maximaal 10% van de werknemers vertegenwoordigt op wie de CAO voor de Bouwnijverheid van toepassing is. Wij hadden wel als voorwaarde om voortaan met één werkgeversgeluid naar buiten te treden. Daar is de AFN niet mee akkoord gegaan. De organisatie wil slechts in een federatief verband werken. Je kunt op je vingers natellen hoe slecht een eventueel niet eensluidend werkgeversgeluid uit kan pakken bij bijvoorbeeld cao-onderhandelingen.” Het is al duidelijk dat de woningmarkt een belangrijk item wordt bij de aankomende Provinciale Staten verkiezingen. Dan wordt de discussie over de hypotheekrenteaf-
zwaar weer Onderzoek na onderzoek toont aan dat de gevolgen van de economische crisis en de begrotingspijnvan de overheid zich de komende tijd vooral op lokaal niveau openbaren. En dat die pijn vervolgens in de bouw het hardst gevoeld wordt. Zowel de
woningbouwsector als de infrabedrijven gaan op gemeentelijk niveau zo mogelijk nog zwaarder weer tegemoet dan waarin zij nu al verkeren. In 2010 werd uit onderzoek duidelijk dat de gemeentelijke bezuinigingen kunnen oplopen tot wel 18 procent.
Alle gemeenten samen verwachten in 2011 zeven procent minder uit te geven dan in 2010. In 2012 loopt dit zelfs op tot 12 procent ten opzichte van 2010. Vooral de grote steden zien hun uitgaven flink dalen.
column
Elco Brinkman
trek, die maar voortsuddert, ongetwijfeld weer flink opgewarmd. Hoe staat Bouwend Nederland daar momenteel in? Jan van Tuinen: “Zoals bekend zijn wij mordicus tegen de aantasting van de hypotheekrenteaftrek. En wij staan daar niet alleen in. Ook de Neprom en de NVB geven aan daar tegen te zijn. Onderzoeken laten klip en klaar zien dat beperking of afschaffing zal leiden tot een afname van het bouwvolume met 10 tot 35% per jaar voor een totale periode van wel 15 jaar. Onderzoeken hebben verder aangetoond dat de hypotheekrenteaftrek de woningmarkt als markt nauwelijks verstoort. Dat de NVM aangeeft de hypotheekrenteaftrek ter discussie te willen stellen vind ik niet verstandig maar is wellicht enigszins te begrijpen vanwege de mogelijk te verwachten groei van het aantal transacties. Wij gaan in onze belangenbehartiging nooit over één nacht ijs. En denken altijd goed na welke maatregelen nu echt goed zijn voor de woningmarkt en daarmee onze leden. Daarom zijn wij met voorstellen gekomen om het scheefwonen aan te pakken, hetgeen het kabinet ook gaat doen en de overdrachtsbelasting te verminderen en liever nog af te schaffen. Die maatregelen zetten echt zoden aan de dijk en daar is onze belangenbehartiging dan ook volop op gericht. Dat de AFN ook heeft laten horen dat de hypotheekrenteaftrek wat hen betreft bespreekbaar is vind ik curieus. Als belangenbehartiger voor gespecialiseerde aannemers, die ook te maken krijgen met een forse bouwvolume inkrimping begrijp ik die opstelling niet. Het zou een goede zaak zijn als alle partijen zich er voor inzetten om het consumentenvertrouwen zo snel mogelijk weer op het gewenste niveau te krijgen. Aan ons zal het niet liggen ”
H
oewel de leden via het toezenden van (Bouwend Nederland) Podium tweewekelijks (uitgebreid) kennis kunnen nemen van nieuws, achtergronden en opinies uit bouw & infra, alsmede de standpunten en visies van Bouwend Nederland daarover, is besloten om voor de leden informatieve en interessante bijdragen, zei het samengevat, ook in BouwendNL te plaatsen. Reageren:
U mag op ons blijven rekenen
D
e sector staat aan het begin van wederom een jaar waarin de gevolgen van de crisis nadrukkelijk voelbaar zullen zijn. Waar andere sectoren, zoals de uitzendbranche, al in 2010 een duidelijk herstel lieten zien en er voor andere sectoren veel signalen op groen staan die de weg naar boven markeren is de bouw en infra nagenoeg de enige bedrijfstak waar de koersverbetering vooralsnog uitblijft. Een kleine pleister op de wonde is dat breed onderkend en via de media ook uitgedragen wordt, dat u en uw collega’s nog in zwaar weer verkeren. Zou dat besef ontbreken dan waren de problemen nog groter dan ze al zijn. Dat besef geeft ons voldoende basis om alle aandacht en ondersteuning te blijven vragen. In onze contacten met de politiek en de verschillende overheden en in gezamenlijk optrekken met VNO-NCW en MKB Nederland zullen wij er alles aan doen om belangrijke beslissers te wijzen op hun verantwoordelijkheid om een zo vitale sector als de onze aan het werk te houden. Ik zeg in alle eerlijkheid dat het geen eenvoudige opdracht is. Want de storm staat gelet op de bezuinigingen die de lagere overheden moeten doorvoeren en de strengere eisen die gesteld gaan worden aan hypotheekverstrekking nog in volle omvang op ons gericht. Het Economisch Instituut voor de Bouw laat ook elders in deze editie weten dat er in de loop van dit jaar een, zei het voorzichtig en lang niet voor iedereen zichtbaar, herstel in onze bedrijfstak te zien zal zijn. Tot de crisis voorbij is blijft het alle hens aan dek om deze zo goed als mogelijk is, door te komen. U kunt daarbij op alle steun rekenen die van een belangenvereniging als de onze verwacht mag worden. Dat is naast het voortdurend behartigen van uw belangen bij alle relevante beleidsbeslissers ook de individuele ondersteuning voor uw bedrijfsvoering. Via onze schriftelijke en digitale nieuwsdragers en via beantwoording van uw vragen op ons Steunpunt Kredietcrisis. In datzelfde kader gaan wij door met het organiseren van bijeenkomsten om u te informeren over belangrijke ontwikkelingen in onze bedrijfstak en om met elkaar te overleggen over verdere verbeteringen van uw bedrijfsvoering. U mag ook dit jaar weer volledig op onze inzet rekenen. Alle succes toegewenst.
[email protected],
[email protected]
januari 2011
5
Tekst Theo scholte BEELD Cor Aafjes
btw-maatregel zorgt voor meer werk
Leden melden meer opdrachten
Op aandringen van Bouwend Nederland heeft minister van Financiën Jan Kees de Jager op 1 oktober 2010 een aantal maatregelen genomen om de woningmarkt te stimuleren.
Files schreeuwen om oplossingen
Z
Minister wil 800 km extra rijstroken
In 2011 wil minister Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu 239 kilometer aan extra rijstroken aanleggen en voor 27 wegprojecten een projectbesluit nemen. Ook wil ze starten met de verbouwing van Utrecht Centraal en de OV-terminal op Rotterdam Centraal openen.
O
ver vier jaar moet er in totaal ruim 800 kilometer aan extra rijstroken zijn gerealiseerd. Dat bleek uit overleg tussen de minister, staatssecretaris Atsma en de Tweede Kamer over de infrastructuurplannen en -projecten van het kabinet. De minister zegde toe de Crisis- en herstelwet permanent te maken om zo de procedures rond de aanleg en het onderhoud van de infrastructuur verder te vereenvoudigen. Bouwend Nederland ziet bij het nieuwe ministerie van Infrastructuur en Milieu relatief
6
januari 2011
gezien slechts een beperkte daling in de budgetten. Toch zullen die onvermijdelijk leiden tot vertraging in de uitvoering. Bouwend Nederland is daarom blij met het signaal van het kabinet en de Kamerleden dat serieus werk gemaakt moet worden van publiek- private samenwerking. Niet alleen bij Rijkswaterstaat en de Rijksgebouwendienst waar het al goed gaat, maar ook bij projecten als scholen, zorginstellingen en provinciale infrastructuur.
o is het btw-tarief voor bijvoorbeeld een verbouwing of herstelwerkzaamheden aan het dak tijdelijk verlaagd. Nu de regeling ruim drie maanden ‘onderweg’ is, heeft Bouwend Nederland aan de leden gevraagd hoe zij de regeling ervaren. De uitkomsten daarvan zijn helder: veel leden vinden de regeling een succes! Dat betekent licht aan het einde van de tunnel. Echter, zo benadrukt voorzitter Elco Brinkman van Bouwend Nederland: “Dat lichtje is klein, ver weg en niet voor iedereen al zichtbaar. Bij veel leden staan de bedrijfsresultaten nog onder grote druk. Regionaal zijn er zeer grote verschillen.”R uim 650 ondernemers hebben de moeite genomen om de vragenlijst van Bouwend Nederland te beantwoorden. Met een respons van 93% uit onze mkb-bedrijven is het een goede afspiegeling van het ledenbestand van Bouwend Nederland. Het merendeel (59%) geeft aan dat de offerteaanvragen opvallend zijn gestegen. Van die 59%, heeft driekwart ook daadwerkelijk meer werk binnen gehaald. Uit enkele reacties blijkt dat het werk, in
vergelijking met dezelfde periode in het jaar ervoor, met meer dan de helft is toegenomen. De conclusie is dat de bouw dus baat heeft bij de laag-btw-maatregel. Door het extra werk zijn ook arbeidsplaatsen behouden kunnen blijven, zo wijst de enquête ook uit. Ook melden enkele leden van Bouwend Nederland dat oudere offertes nu alsnog doorgang vinden. Het lage btw-tarief werkt als een stimulans en trekt opdrachtgevers over een streep, die ze anders niet gepasseerd zouden hebben. Ook wordt aangegeven, dat de regeling een zekere aanloopperiode nodig heeft gehad. Vervolgens is de markt steeds meer op gang gekomen. Daarmee komt ook de vraag voor verlenging van de regeling in beeld, want veel leden verwachten dat verlenging nog meer werk, veelal met een langere voorbereidingstijd (vergunningstraject), zal opleveren. Het mag duidelijk zijn dat wij zo’n verlenging in de belangenbehartiging hoog op onze prioriteitenlijst hebben staan. www.bouwendnederland.nl/ verlaagdbtwtarief
BTW-maatregel Minister De Jager heeft de maatregelen genomen omdat met name de woningmarkt flink te lijden heeft onder de gevolgen van de kredietcrisis. Het verlaagde btw-tarief geldt voor renovatie en herstel van een woning die minimaal twee jaar oud is en geldt tussen 1 oktober 2010 en 1 juli 2011. Het lage btw-tarief van 6% is van toepassing op arbeidsloon, niet op materialen.
OPINIE
aantal medewerkers met 20.00 gedaald
Gemeentelijke bezuinigingen drukken groei
Volgens het EIB zal de bouwsector eind 2011 weer licht herstel vertonen. De totale bouwproductie groeit naar verwachting met 1 procent. “Na twee jaar van malaise lijkt de bodem eindelijk bereikt voor de Nederlandse bouw. Dit is het duidelijks zichtbaar bij de woningmarkt”, aldus het instituut.
Arbeidsmarkt blijft zorgenkind in 2011
Uit oogpunt van werkgelegenheid wordt 2011 voor de bouw en infra een zwaar jaar. Uit recente cijfers van Cordares blijkt dat de werkgelegenheid nog harder achteruit gaat dan verwacht. Woningbouwproductie en volumemutatie (nieuwbouw en herstel en verbouw) naar provincie, 2009-2011 (excl. btw, prijzen 2009) Noord Groningen Friesland Drenthe Oost Overijssel Flevoland Gelderland West Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zuid Zeeland Noord-Brabant Limburg
B
ouwend Nederland ziet in de verwachte groei dan ook geen aanleiding om te concluderen dat de bouwsector uit de crisis is. Integendeel! De utiliteitsbouw herstelt allerminst, ook de grond- wegen waterbouw krimpt. De voorzichtige groei in 2011 komt door de verwachtingen voor de woningnieuwbouw en de groei van herstel en verbouw, met vijf procent. Op middellange termijn (2012-2015) kan de woningproductie tijdelijk hogere groeicijfers bereiken door de inhaalvraag. In de utiliteitsbouw is het vooral de kantorensector waar de problemen groot zijn en de komende jaren de groei blijven drukken. Het EIB voorziet een periode van herstructurering en sloop, voor de markt weer in evenwicht komt. Groeipotentieel is er bij de overige gebouwen voor de markt en bij de zorg. De komende jaren wordt in de grond-, water- en wegenbouwsector weer stevige groei verwacht, in samenhang met de opleving op vooral de woningmarkt. Maar vaste banen levert de groei voorlopig nog niet op, voorspelt het EIB.
Lokale bezuinigingen En de rol van de overheid? “Voor de komende jaren baren de budgetten van de lagere overheden meer zorg dan het Rijksbeleid. Vooral in utiliteitssector: van sporthallen tot bibliotheken en van gebouwen voor de cultuursector tot stadsdeelkantoren zal het mes er ongetwijfeld in gaan.” Zo drukken de gemeentelijke overheden de opkrabbelende sector neer, ziet Bouwend Nederland. “Uit bezuinigingsdrang schrappen zij zelfs kerntaken als woningbouw- en infraprojecten. Dat komt de bereikbaarheid en de economische ontwikkeling van gemeenten niet ten goede.”
Niveau in mln euro 20091 20102 20112
Mutaties (%) 20102 20112
562 763 492
460 610 395
510 660 370
-18 -20 8 -19½
11
1.180 456 2.792
1.065 455 2.440
1.185 420 2.555
-9½ -½ -12½
11½ -7½ 4½
1.586 2.841 4.470
1.525 2.580 3.955
1.675 2.765 3.955
-3½ -9 7 -11½
10
541 3.371 1.290
485 2.680 1.000
480 2.910 1.040
-10½ -20½ -22½
-1 8½ 4
-13
5
Nederland 20.344 17.650 18.525 1 Voorlopige cijfers 2 Raming Bron: EIB
-6½
0
I
n amper twee jaar tijd is alleen al is het aantal werknemers in de bouw, dat valt onder de CAO voor de Bouwnijverheid, met 20.000 gedaald: van bijna 170.000 werknemers in januari 2009 tot onder de 150.000 in december 2010. Dit is een daling van 11,4 procent. En het einde is nog niet in zicht. Bouwend Nederland verwacht dat de werkgelegenheid als gevolg van de economische malaise in de eerste zes maanden van het nieuwe jaar nog iets verder zal afnemen. Pas in de tweede helft van 2011 lijkt het einde van de slechte tijden pas echt in zicht te komen. Duidelijk is dat, wanneer het herstel zich aandient, de sector een probleem heeft. Want onder invloed van de vergrijzing en een afname van de instroom van jongeren groeit de komende tien jaar de behoefte aan goed opgeleide medewerkers fors. Er moeten dan ook meer maatregelen worden doorgevoerd om te voorkomen dat er tegen die tijd sprake is van een personeelstekort.
januari 2011
7
Tekst Harm Dragt BEELD Shutterstock
Onze vereniging nader belicht
De crisis heeft ook geleid tot aanpassingen binnen Bouwend Nederland
8
januari 2011
Vereniging
nico van til // penningmeester van bouwend Nederland
De crisis houdt de leden van Bouwend Nederland al jaren in een wurggreep. Leden hebben gesneden in hun kosten en hebben hun medewerkersbestand moeten aanpassen. De crisis is ook aan Bouwend Nederland niet voorbij gegaan. Nico van Til, penningmeester van Bouwend Nederland, licht toe welke maatregelen er zijn genomen.
U
en uw collega’s beleven uitermate zorgelijke en turbulente tijden. De crisis zorgt voor minder werkaanbod, de concurrentie is moordend en heel veel leden moeten alle zeilen bijzetten om het hoofd boven water te houden. Dat betekent onder meer snijden in de kosten. Het heeft er ook toe geleid dat al veel ondernemers noodgedwongen afscheid hebben moeten nemen van medewerkers. De werkgelegenheidsstatistieken laten zien dat het banenverlies in de tienduizenden loopt. Mocht de indruk zijn ontstaan dat de zware tijden aan Bouwend Nederland voorbij gaan, dan is het de hoogste tijd om te laten zien dat de crisis ook Bouwend Nederland niet onberoerd laat. Penningmeester Nico van Til was graag bereid om toelichting te geven.
Minder medewerkers Vóór de fusie tot Bouwend Nederland hadden de betrokken werkgeversverenigingen en hun koepelorganisatie gezamenlijk circa 200 medewerkers in dienst. Met de fusie werd een aanzienlijke reductie van het personeelsbestaand gerealiseerd. Bouwend Nederland ging eind 2004/ begin 2005 van start met 101 fte. Sinds dat jaar is er, elk jaar weer, zeer zorgvuldig gekeken naar zowel de kwaliteit als de kwantiteit van de formatie als de kosten. Na het uitbreken van de crisis is er extra
kritisch naar beide gekeken. Nico van Til: “ In 2009 is de netto formatie teruggebracht naar 96,9 fte en is in de directie bij het vertrek van de directeur Economische Zaken deze vacature bewust niet opgevuld. Haar taken zijn verdeeld onder de overige twee directeuren en de algemeen directeur. De formatie viel in genoemd jaar gemiddeld 3,2 fte lager uit dan waar in de begroting rekening mee werd gehouden. Iedere vacature die ontstaat, wordt kritisch bekeken, waarbij soms besloten wordt om de vacature niet opnieuw in te vullen of taken samen te voegen als gevolg van verschuiving van aandachtsgebieden en prioriteiten. Dit leidt tot verdere inkrimping van het personeelsbestand. Wij gaan ervan uit dat wij de formatie in 2012 hebben teruggebracht tot 90 fte.”
Kostenreductie Om de kosten verder terug te dringen is er ook een harmonisatie van de arbeidsvoorwaarden doorgevoerd met een slanker pakket aan arbeidsvoorwaarden, een bijstelling in het functiegebouw en lagere salarislijnen, een afgeslankte pensioenregeling met geïndexeerd middelloon en een afgeslankte leaseautoregeling voor het overigens beperkte aantal medewerkers dat recht heeft op een leaseauto. Nico van Til: “Dat zie je natuurlijk terug in de cijfers. Om enkele voorbeelden te noemen. De pensioenkosten als percentage van de salarissom zijn t.o.v. van het startjaar 2005 gedaald van ruim 21% toen naar ruim 16% nu. En de autokosten
zijn in diezelfde periode gedaald met bijna 30%. De salarissom is kijkend naar 2006 in de realisatiecijfers, rekening houdend met inflatie, mede door alle maatregelen gedaald. Die kritische blik geldt ook voor overige kosten. Er is een stevige stofkam gehanteerd voor abonnementen en lidmaatschappen en er is fors gesnoeid op de repro- en verzendkosten. Vanwege de kosten, maar ook omdat het
Kritisch kijken naar kosten en formatie niet passend wordt geacht in deze moeilijke tijden, is de personeelsdag in 2011 geschrapt." Bouwend Nederland buigt nadrukkelijk mee met de ontwikkelingen waar de leden door de crisis mee te maken hebben. Er blijft ook de komende jaren zeer kritisch gekeken worden naar de formatie en de externe activiteitenkosten. Nico vanTil: “Maar laat één ding duidelijk zijn. Een optimale belangenbehartiging voor zowel de b&u als de infraleden, voor zowel het mkb als het grootbedrijf, een dito inzet bij brancheontwikkeling en natuurlijk ook dienstverlening, is en blijft het uitgangspunt. Zeker in deze barre tijden moeten onze leden kunnen (blijven) rekenen op een optimale ondersteuning door Van Til: hun vereniging.” "De crisis is ook
aan Bouwend Nederland niet voorbij gegaan"
januari 2011
9
Tekst Theo Scholte BEELD René van den Burg
aan de Stegge bouwt
Rivierenzicht
In deze rubriek laten we mooie of bijzondere projecten in beeld zien. Heeft u ook een bijzonder project. Mail naar:
[email protected]
In Geertruidenberg is Aan de Stegge uit Roosendaal bezig met de afronding van het nieuwbouwproject Rivierenzicht. Het betreft 92 appartementen, die verdeeld worden opgetrokken in twee grote blokken. Blok één telt 52 woonzorg appartementen, die volgens de planning in maart van dit jaar opgeleverd zullen worden. Blok twee omvat 40 huurappartementen, die eind april
10
januari 2011
bouw IN BEELD Opdrachtgever: Woningstichting WSG, Geertruidenberg Bouw: Aan de Stegge, Roosendaal Verantwoordelijk uitvoerder: Dennis Cobelens
2011 voor bewoning beschikbaar komen. De appartementen variëren in grootte van 80 tot 90 vierkante meter en zijn allemaal voorzien van een inpandig balkon waardoor de toekomstige bewoners straks de beschikking hebben over ‘een eigen buiten’. Het bijzondere aan dit project is dat Aan de Stegge dit volgens een nieuwe bouwmethodiek realiseert. Deze bouwmethodiek (werken met bouwstromen) maakt onderdeel uit van hun SLIM-concept waar ook conceptueel bouwen en lean bouwen onder
vallen. In dit bouwproces is het geheel in drie bouwstromen geknipt (namelijk ruwbouw, gevelbouw en afbouw). Een van de grote voordelen is een flinke bouwtijdbesparing alsmede hogere kwaliteit . Het project wordt in zijn geheel met en door eigen medewerkers gebouwd. Vanaf het ruwe begin tot aan de afwerking aan toe. Meer info zie www.adsr.nls
januari 2011
11
Tekst Harm Dragt BEELD René van den Burg
Infra centraal in 30 jaar bestuurslidmaatschappen
I
Cees de Groot: "Forse stap vooruit in de belangenbehartiging"
12
januari 2011
n 1980 begon de bestuurlijke loopbaan van Cees de Groot met zijn toetreden tot het bestuur van de jongerencontactgroep Zuid van Bouwend Nederland-voorganger NVWB. Na ruim dertig jaar waarin hij voortdurend uiteenlopende bestuursfuncties vervulde, heeft hij deze maand zijn lidmaatschap van het bestuur van Bouwend Nederland overgedragen aan zijn opvolger Teus de Wit. Daarmee verliest de infra achterban een bekend en hartstochtelijk vertegenwoordiger en Bouwend Nederland een kundig en gedreven bestuurder. Een passend moment voor een terugblik en een analyse van hetgeen Bouwend Nederland heeft bijgedragen aan het reilen en zeilen van de infraleden. Cees gaf in de aanloop naar dit gesprek aan dat hij het interview zeker niet ingevuld wilde zien met een uitgebreide bloemlezing van zijn bestuursfuncties. Dat standpunt wordt vanzelfsprekend gerespecteerd. Maar voor de lezers is het toch aardig om een klein tipje van de sluier op te lichten. De Groot: “Na bestuursfuncties bij Bouwend Nederland-voorgangers NVWB en VIANED, waaronder die van secretaris-penningmeester, ben ik toegetreden tot het interim bestuur dat de fusie van Bouwend
Vereniging
cees de groot // bestuurder pur sang
Na 30 jaar actief te zijn geweest bij Bouwend Nederland en zijn voorgangers VIANED en NVWB treedt Cees de Groot terug uit het bestuur. In dit interview blikt hij terug op die periode en gaat hij in op wat Bouwend Nederland voor de infraleden doet.
Nederland moest regelen waarna, toen dat gelukt was, ik als gekozen vertegenwoordiger van de sectie Infra Midden zitting heb genomen in het bestuur van Bouwend Nederland. Mede vanuit die functie was en ben ik onder meer bestuurlijk actief bij het SFB, BTER (waaronder het O&O-fonds), het Bouw & Infrapark, zit ik in de Raad van Toezicht van zowel het EIB als het CROW, ben ik voorzitter van de Raad voor het Infrabouwproces en bekleed ik onder andere commissariaten bij KOAC en Aboma.”
mooie bedrijfstak 'Trots' is een benaming die nog al eens gehoord wordt in de bedrijfstak. Hoe kijk jij naar de infrasector ook als voormalig directeur van Heijmans en later, vanaf 1988, als algemeen directeur van Rasenberg. De Groot: “De infra is een mooie bedrijfstak waar ik jaren met heel veel plezier in en voor gewerkt heb. Naast de belangrijke producten die de sector levert is er vanuit de bedrijfstak ook heel veel aan maatschappelijk goed ontwikkeld. Je mag zonder aarzeling vaststellen dat de vorige generatie een zeer vooruitziende blik heeft gehad. Kijk maar naar instituten als
Aboma, SOMA en KOAC die alle drie precies vijftig jaar geleden door de sector zelf, vanuit de collectiviteit, zijn opgericht. Alle drie vervullen zij nog steeds een belangrijke functie voor de sector en de BV Nederland vanuit het oogpunt van veiligheid, kwaliteit, ontwikkeling en scholing , ook nu verreweg de meeste instituten verzelfstandigd zijn. “ Wat is naar jouw mening het grote verschil tussen Bouwend Nederland en infra voorgangers als de NVWB en VIANED? De Groot: “Dat is de forse sprong vooruit die wij in de belangenbehartiging hebben gemaakt. Waar het vroeger vanuit de lappendeken van werkgeversverenigingen niet lukte om voldoende potten te breken lukt dat nu wel én in ruime mate. Wij zitten overal aan tafel en praten mee met de politiek, de overheden en belangenorganisaties over heel veel grote en minder grote zaken, waaronder ook talrijke maatschappelijke vraagstukken. En behartigen daarmee de belangen van al onze leden, dus ook die van de infra ondernemingen. Ik noem onze succesvolle inspanningen om de Spoedwet Wegverbreding en de Crisis- en herstelwet te krijgen en onze energie om meer nieuwe contractvormen ook bij lagere overheden gerealiseerd te krijgen. En daarmee het terugdraaien van het gunnen op de laagste prijs en de voortdurende aandacht die wij gevraagd hebben en nog vragen voor tijdig onderhoud. Dat doen
wij in Den Haag, bij de provincies, de waterschappen en bij een nog steeds groeiend aantal gemeenten met onze bouwoverleggen. Ondanks dat hoor ik nog wel eens de kritiek dat Bouwend Nederland vooral de belangen behartigt voor de bouw en minder voor de infra. Ik bestrijd die gedachte. Onze lobby is voor het overgrote deel gericht op de overheden en dus vanwege het dominante opdrachtgeverschap van die overheden goed voor de infra achterban. Ik ben ervan overtuigd dat zonder onze inspanningen de markt er ook voor onze infraleden nu veel slechter uit zou hebben gezien.” Een ook regelmatig gehoorde kritiek is dat Bouwend Nederland er is voor het grootbedrijf en dat het mkb qua aandacht onderbedeeld is. Wat is jouw mening? De Groot: “Ook daarmee ben ik het niet eens. Ik kan dat aantonen
Bouwend Nederland optimaal is verlopen. De infra achterban is echter gesegmenteerd wat voor een drempel zorgt om het geheel binnen de vereniging optimaal te laten functioneren. Als je kijkt naar de drie secties dan wordt het volgende beeld duidelijk. De 6 grote bedrijven die samen de sectie Infra Groot vormen hebben die sectie niet echt nodig voor hun brancheontwikkeling en opereren in de markt. De animo voor de circa 30 leden van de sectie Infra Midden om binnen hun sectie van gedachten te wisselen over onder meer brancheontwikkelingen is wel groot en de voor hen belegde bijeenkomsten worden dan ook goed bezocht. Dan heb je de derde sectie Infra Klein waar zo’n 375 leden bij ingedeeld zijn. Dat
"Meer rendement uit infraplatforms halen" met harde cijfers. In ons zevenkoppige bestuur zitten vijf vertegenwoordigers uit het mkb. In de sectorale verdeling in het algemeen bestuur is de verhouding zes groot en vijftien mkb. En van de tien regiovertegenwoordigers die het algemeen bestuur compleet maken is het merendeel mkb. Dus als het op beleid, aandacht, agendapunten en stemmen aankomt dan mag duidelijk zijn welke groep bedrijven de meeste invloed heeft.” De achterban van Infra Klein lijkt niet onverdeeld gelukkig met Bouwend Nederland. Hoe kijk jij daar tegenaan? De Groot: “Allereerst wil ik opmerken dat de bestuurlijke integratie tussen bouw en infra binnen
zijn veelal regionaal opererende bedrijven die het moeilijk vinden om centraal in Nederland georganiseerde bijeenkomsten te bezoeken. Wij hebben bij de oprichting van Bouwend Nederland ook infraplatforms opgericht. In iedere regio één. Naar mijn overtuiging zou het een goede zaak zijn om voor de Infra Klein bedrijven de onderwerpen die vallen onder brancheontwikkelingen verder uit te rollen via deze platforms. Door die infraplatforms nog meer leven in te blazen zal je zien dat de verbondenheid van die infraleden met Bouwend Nederland verder gaat groeien, dat men de onderlinge verbondenheid beter zal ervaren en dat men zich als groep ook beter kan laten horen.”
januari 2011
13
vereniging
Tekst theo scholte
Tijd en geld besparen met elektronisch factureren
Jaarlijkse besparing van € 300 miljoen mogelijk
enige dat nodig is, is een internetaansluiting. Groot en klein, bouw en infra, het is voor de hele sector heel eenvoudig om mee te doen. Iedereen heeft wel internet en dus kan iedereen instappen.” aldus Duindam.
bewaarplicht
Geïnteresseerd? Leden van Bouwend Nederland die elektronisch willen factureren, kunnen voor informatie terecht op de webpagina www.bouwendnederland.nl/ efactuur.
E
en factuur schrijven, afdrukken, in een envelop doen, postzegel erop en in de brievenbus. Zo versturen we al sinds mensenheugenis onze rekeningen. Maar niet lang meer. Want Bouwend Nederland biedt de sector de mogelijkheid tot elektronisch factureren. Dat betekent niet alleen papier, printerinkt, enveloppen en postzegels -en daarmee veel tijd- uitsparen, het draagt ook bij aan een moderne en efficiënte administratie. Want ook het omgekeerde, de ontvangst, verwerking en het bewaren van facturen, kan via elektronische weg.
besparen. Daarbij wordt ook naar ict gekeken. Kosten zijn te besparen door slim met techniek om te gaan. Verbetering van de bedrijfsvoering voor de leden is ook een van de speerpunten van Bouwend Nederland. We werken voor onze website samen met het bedrijf Zetsolutions. Dat bedrijf heeft al enige tijd ervaring met elektronisch factureren in de agrifoodsector, waar het een groot succes is en waarbij flinke besparingen worden gerealiseerd. Zo was de verbinding dus snel gelegd.”
Joppe Duindam, projectleider elektronisch factureren bij de afdeling Economische en Verenigingszaken van Bouwend Nederland: “Onze leden kijken juist nu naar mogelijkheden om kosten te
Samen met de grootste bank in de bouw, de Rabobank, heeft Bouwend Nederland een inschatting gemaakt van het aantal facturen dat jaarlijks in de sector wordt verstuurd. Het blijken er 18 miljoen ,
14
januari 2011
Jaarlijks 18 miljoen facturen
tussen bouwpartijen onderling, per jaar te zijn. Grote bouwbedrijven ontvangen en versturen per dag enkele honderden tot wel enkele duizenden facturen. Maar ook een kleiner bedrijf ontvangt wekelijks veel facturen van toeleveranciers, gespecialiseerde aannemers en zzp’ers. Aantallen waar qua handelingen en papier een substantiële besparing te realiseren valt. “Inclusief alle menselijk handelen van verzender én ontvanger, papier- en drukkosten, bezorging, verwerking, betaalbaar stellen etcetera kost een factuur op de traditionele manier ongeveer 25 euro. Voor een elektronische factuur gaat daar 17 euro vanaf. Kortom: er is voor de sector een enorme besparing mogelijk. Daarom heeft een aantal bedrijven intussen al besloten hieraan mee te doen. Het systeem is heel laagdrempelig: het
Voormalig staatssecretaris Heemskerk van Economische Zaken heeft in maart 2009 besloten dat de eisen aan elektronisch en digitaal factureren gelijk zijn aan die van papieren facturen. Dat komt erop neer dat digitale facturen, net als papieren facturen, verplicht zeven jaar lang bewaard moeten worden en dat de ontvanger moet instaan voor de ‘authenticiteit en integriteit’ van de facturen. Met andere woorden: de ontvanger moet ervoor instaan dat de factuur is van degene die hem heeft verstuurd en dat er bovendien niet met de factuur is geknoeid. Een last die dus volledig bij de ontvanger van de factuur is neergelegd. Reden om in het systeem van e-factureren tevens de mogelijkheid in te bouwen om de facturen zeven jaar lang te bewaren.
Veel interesse “Er was dus”, zo stelt Duindam, “alle reden om na te gaan of elektronisch factureren ook voor onze leden een antwoord is. Uit bijeenkomsten die we daarover hebben gehouden en een enquête is een positief antwoord naar voren gekomen. Tussen de 70 en 80 procent van de grote bedrijven ziet het zitten, bij de kleinere is dat ruim 50 procent.” In juni 2010 heeft het algemeen bestuur van Bouwend Nederland het groene licht gegeven voor de verdere ontwikkeling. Eind januari 2011 is de lancering. Reageren:
[email protected]
Tekst Harm Dragt beeld René van den Burg
De bouw maakt het
Warm lopen voor de Dag van de Bouw De voorbereidingen voor de zesde editie van de Dag van de Bouw zijn in volle gang. Het evenement vindt dit jaar plaats op zaterdag 28 mei. De dag, waarop verspreid over het land heel veel uiteenlopende bouw- en infraprojecten opengesteld worden voor het publiek, is onderdeel van de imagocampagne ‘De Bouw maakt het’. De campagne en de dag zijn ontwikkeld om te laten zien welke belangrijke positie de sector in de samenleving en onze nationale eco-
PROJECTEN dag van de bouw gen verkeren, weer op veel
nomie inneemt en een kijkje 300in de keuken te geven tot welke hoogstandjes de leden van250 Bouwend Nederland in staat 200 zijn. In de afgelopen jaren is de dag qua opengestelde pro150 jecten en bezoekersaantallen steeds verder gegroeid. Het is 100 geweldig om te zien met welk enthousiasme de deelne- 50 mende leden alles in het werk stellen om de bezoekers van0 hun projecten te informeren en te imponeren. De reacties van de bezoekers zijn niet minder enthousiast. Ook dit jaar hopen wij, ondanks de moeilijke tijden waarin de bouw- en infra ondernemin-
aanmeldingen uit onze leden270 kring. De bouw en infra vormt 240 240 de rode draad bij kernwaarden 208 als wonen, werken, mobiliteit, recreatie en milieu. De Dag van de Bouw is een ideale gelegenheid om die grote en belangrijke rol te onderstre68 pen. Inschrijving voor de zesde dag van de Bouw is vanaf 1 februari Dus heeft 2006 2007mogelijk. 2008 2009 2010 u een leuk, mooi, interessant project of vindt u het leuk om uw bedrijfspand of timmerfabriek te laten zien aarzel dan niet om u op te geven!
120000
BEZOEKERS dag van de bouw 117
100000
80000 68
60000
40000 35 20000
0
300
2006
2007
2008
2009
2010
PROJECTEN dag van de bouw
120000
270
250
240
100000
240
208
200
Reageren:
120
110
80000
150
60000
100
40000
[email protected]
50
0
68
2006
20000
2007
2008
2009
0
2010
Voor nadere informatie: www.dagvandebouw.nl De nieuwe site is vanaf begin maart in de lucht.
januari 2011
15
B
Tekst Harm Dragt BEELD Jeroen Poortvliet
Als ik zie wat wij in drie generaties bereikt hebben dan ben ik daar best wel trots op.
Jac Rijk
Een mkb-onderneming met de status van
wereldspeler
Hij is 40 jaar en de derde generatie die, samen met zijn broer Joost, aan het roer staat van een familiebedrijf dat in 1933 haar activiteiten startte. Mark Rijk is zijn naam.
16
0 maand 2011
ondernemingszin
D
e taakverdeling tussen beide broers Mark en Joost is helder. Joost bemoeit zich met de techniek, de in- en verkoop en is verantwoordelijk voor dochteronderneming Zwaar Transport Zeeland. Mark is verantwoordelijk voor de aannemerij in Nederland, Europa en in het verre buitenland. Het devies van de onderneming is: Niet wachten op werk, maar er op af en zelf werk creëren.
Van de eerste naar de vijfde versnelling Gestart als loonbedrijf en inspelend op de landbouwmechanisatie kwam ook voor Jac Rijk, zoals voor veel andere bedrijven, een belangrijke ommekeer rond de Tweede Wereldoorlog. Walcheren stond onder water en dus was er daar alsook op vele andere plaatsen in het land een overmaat aan (herstel)werk nodig. Met bulldozers die de geallieerden hadden achtergelaten zette het bedrijf de eerste stappen naar de onderneming die het nu is. Een moderne onderneming die actief is in (veelal grootschalig) grondverzet voor waterbouwkundige werken, infrastructuur, natuurbouw, en delfstoffenwinning.
OPMAAT NAAR WERELDSPELER
en diverse materieelpark, waaronder ons zwaar transport materieel. Ook in België hebben wij een vestiging en zijn wij al weer 40 jaar actief met grondverzetwerkzaamheden. In Duitsland hebben wij een dependance van waaruit wij diverse grondverzetactiviteiten ontplooien. In Zuid Amerika zijn wij sinds 2004 onafgebroken in Suriname actief in vooral de mijnbouw. Ook Afrika is bekend terrein voor ons. In 1988 zaten wij reeds in Nigeria waar wij ook nu nog een project in uitvoering hebben. Sinds 2007 werken wij in de Congo in de kopermijnontginning.
Wat is jullie aanpak bij het verwerven en uitvoeren van projecten in het verre buitenland? Mark Rijk: ”Het zit in onze genen om actief op zoek te gaan naar mogelijkheden. Neem bijvoorbeeld een land als Guinee, waarvan ons bekend is dat daar zo’n miljard euro geïnvesteerd gaat worden om delfstoffen te ontginnen. Dat soort ontwikkelingen heeft onze warme aandacht om te bezien of wij daar een uitvoerende rol bij kunnen spelen. Of neem bijvoorbeeld een project waar men al bezig is met dit soort activiteiten. Wij zoeken dan contact met de betrokken marktpartijen en gaan vervolgens analyseren hoe het werk wordt uitgevoerd. Wij dokteren dan een aantrekkelijk alternatief uit om dat vervolgens aan te bieden. Onze voorsprong op mogelijke concurrenten bestaat naast onze algehele expertise met betrekking tot grootschalig grondverzet onder meer uit onze ervaring met het werken in uiteenlopende grondsoorten. Wij schrikken niet van moeras of hard gesteente. Een plezierige bijkomstigheid met het werken onder dat soort omstandigheden is dat er relatief gezien weinig concurrentie is.”
“Niet wachten op werk maar er op af”
Een tweede belangrijke versnelling vond plaats in de jaren zeventig toen de Deltawet van kracht werd. De opmaat naar nog grootschaliger grondwerk voor wegen waterbouwkundige werken werd ingezet. Zo mag het bedrijf zich nog steeds beroepen op het feit dat het de enorme bouwputten voor de Oosterscheldekering heeft gerealiseerd . De Deltawerken trokken en trekken nog steeds internationaal volop de aandacht. Een aandacht die ook afstraalt op de bedrijven en personen die dit huzarenstuk tot stand hebben weten te brengen. Ook Jac Rijk kwam er internationaal mee op de kaart te staan. Het opende deuren naar opdrachtgevers en partners ver over onze grenzen. De positie van wereldspeler kon mede daardoor steeds zichtbaarder op de internationale kaart worden ingekleurd.
Hoe ziet jullie werkterrein eruit? Mark Rijk: ” Natuurlijk zijn wij volop actief in Nederland. Onze hoofdzetel is sinds 2006 gevestigd in een nieuw pand in de haven van Vlissingen met daaromheen een groot terrein voor ons uitgebreide
Werken in continenten als Afrika en Zuid Amerika is niet eenvoudig vanwege onder meer het daar heersende politieke klimaat. Hoe gaan jullie daar mee om?
Mark Rijk: “Wij werken in die landen alleen met gerenommeerde marktpartijen waaronder mijnbouwbedrijven binnen hun al bestaande concessies. Hierdoor hoeven wij geen contacten te hebben of te leggen met de lokale politiek of overheden. In de loop der jaren hebben wij een behoorlijk netwerk van dit soort opdrachtgevers opgetuigd. Wij gooien in het voortraject van projecten die dit soort bedrijven gaan uitvoeren regelmatig een balletje op om onze diensten aan te bieden. Daarbij vangen wij ook best wel eens bot. Maar dat is all in the game.
Een blik in de toekomst. Wat zie je dan? Mark Rijk: “Wij gaan door met waar wij goed in zijn en wat wij leuk vinden. Wij zijn ons goed bewust van de omvang en de positie van ons bedrijf en weten dat wij nog niet in de major league opereren. Als mkbonderneming moeten wij de risico’s goed blijven inschatten en deze binnen de perken houden. Maar als ik zie wat wij in drie generaties bereikt hebben dan ben ik daar best wel trots op. “
januari 2011
17
bijeenkomsten
vereniging
regio noord Datum
Omschrijving
8 febr 2011
Contactbijeenkomst Platform Infra Noord met Stadswerk Noord
15 febr 2011
Woonmiddag Groningen
17 febr 2011
Contactgroep Personeel en Financiën
3, 4 en 5 mrt 2011
Technische excursie Platform Infra Noord
4 mrt 2011
Ledenvergadering afdeling Friesland
9 mrt 2011
Ledenvergadering afdeling Drenthe e.o.
18 mrt 2011
Ledenvergadering JBN kern Friesland
24 mrt 2011
Fries Bouwbuffet
regio randstad noord Datum
Omschrijving
1 febr 2011
Bijeenkomst VGM KAM 1 Noord-Holland
1 febr 2011
Ledenbijeenkomst Afd. Het Gooi e.o.
3 febr 2011
Reguliere vergadering Afd. Veenendaal
7 febr 2011
GOW bijeenkomst ‘Gunnen op Waarde’
8 febr 2011
Trainingsochtend HRM Strategisch-Modern Personeelsbeleid
10 febr 2011
Ledenvergadering Afd. Noord-West Utrecht
15 febr 2011
Spreekuur sociale zaken Afd. Alkmaar/Noordkop
15 febr 2011
Spreekuur sociale zaken Afd. Westfriesland
15 febr 2011
Trainingsochtend HRM Strategisch-Modern Personeelsbeleid
17 febr 2011
Ledenvergadering Afd. Utrecht e.o.
28 febr 2001
Jaarvergadering Afd. Amersfoort
regio oost Datum
Omschrijving
27 Jan 2011
UTA-dagen Combiplan Deventer
28 Jan 2011
UTA-dagen Combiplan Deventer
28 Jan 2011
Jaarvergadering Doetinchem
2 Febr 2011
Congres ‘Ondernemend Samenwerken’
2 Febr 2011
KAN lunchbijeenkomst Witte Huis Lent (onder voorbeh.)
8 Febr 2011
Contactgroep ARBO Oost
9 Febr 2011
Afdelingsvergadering Apeldoorn
regio randstad zuid Datum
Omschrijving Gemeentelijk bouw- en infraoverleg gemeente Lansingerland Nieuwerkerk 08 febr 2011 Bouwlokalen: van voorschrijven naar uitvragen Dordrecht Gemeentelijk bouw- en infraoverleg gemeente Westland 16 febr 2011 Naaldwijk
27 jan 2011
18
januari 2011
regio zuid
Datum
Omschrijving
31 jan 2011
Gemeentelijk Bouw Overleg: gemeente Venray
10 febr 2011
Regieraad Brabant / Zeeland
10 febr 2011
Leergang Praktisch Personeelsbeleid
14 febr 2011
Contactgroep personeel Den Bosch eo
14 febr 2011
Contactgroep juridisch afd. Brabant-West
15 febr 2011
Contactgroep Personeel Brabant NO
16 febr 2011
Bijeenkomst Vergunningvrij bouwen
16 febr 2011
Gemeentelijk Bouw Overleg: Gemeente St. Anthonis
17 febr 2011
Gemeentelijk Bouw Overleg: gemeente Weert
Voor meer informatie: zie websites regio’s of contact uw regiokantoor
Tekst Theo Scholte illustratie Eelco van den Berg
labels
Handboek Kopersbegeleiding
Stichting Klantgericht Bouwen brengt bouwsector en consumenten samen
De Stichting Klantgericht Bouwen, in 2003 door de Vereniging Eigen Huis en Bouwend Nederland opgericht, laat bouwbedrijven door de bril van de consument kijken naar hun eigen product. En naar het proces, want ook daar is volgens Edwin Groot, directeur van de Stichting Klantgericht Bouwen, nog een wereld te winnen.
“D
e nadruk van de bouwers van nieuwbouw koopwoningen moet liggen op de tevredenheid van de eindgebruiker, die gaat er tenslotte in wonen” stelt Edwin Groot. “Tevredenheid over de oplevering, over de begeleiding tijdens het bouwproces en de gebruiksvriendelijkheid van het huis.” Het lijkt een open deur die de Stichting Klantgericht Bouwen hiermee intrapt, maar in de praktijk blijkt de eindgebruiker nog te vaak niet op de eerste plaats te staan. “Tot twee jaar geleden waren wij soms roependen in de woestijn. De sector was vooral aanbodgestuurd en consumenten stonden in de rij om een woning te mogen kopen. Daar is wel verandering in gekomen. De crisis, hoe vervelend ook, heeft in dat opzicht wel wat opgeleverd.” De stichting meet bij aangesloten bedrijven de klanttevredenheid en de opleverkwaliteit van
de woning. “Meten is weten, is het adagium. Dan kun je pas gericht verbeteren.” De stichting heeft bijna 120 deelnemers, waarvan er ongeveer zeventig tevens ‘keurmerkhouder zijn. Statistieken wijzen uit dat keurmerkbedrijven bovengemiddeld scoren op hun dienstverlening en het aantal oplevergebreken. “Doordat er telkens managementinformatie beschikbaar is voor de deelnemer over zijn eigen prestaties, kan hij zich verbeteren en blijven ontwikkelen. Onze leden laten zien dat ze niet bang zijn om hun producten en processen door een onafhankelijk instituut te laten toetsen. Het getuigt van lef en van trots op het eigen kunnen.”
Reageren:
[email protected] www.klantgerichtbouwen.nl
De Stichting Klantgericht Bouwen heeft in november 2010 het Handboek Kopersbegeleiding gelanceerd. Het Handboek is het resultaat van de kennis die is opgedaan met jarenlange metingen over dienstverlening en van de opleverkwaliteit van duizenden nieuwbouwkoopwoningen. Die kennis en ervaring is gebundeld in een handzaam naslagwerk. Het Handboek Kopersbegeleiding vertelt in heldere taal wat de consument belangrijk vindt voor, tijdens en na de bouw van zijn nieuwbouwwoning. Edwin Groot: “Uit de metingen van onze stichting blijkt dat problemen tussen bouwondernemers en consumenten vaak ontstaan door gebrekkige communicatie. Kopersbegeleiders zijn het aanspreekpunt voor de klant en het gezicht van de bouwonderneming en slaan de brug tussen beide partijen. Het Handboek Kopersbegeleiding helpt hen daarbij.”
Edwin Groot “Uit de metingen van onze stichting blijkt dat problemen tussen bouwondernemers en consumenten vaak ontstaan door gebrekkige communicatie. Kopersbegeleiders zijn het aanspreekpunt voor de klant en het gezicht van de bouwonderneming en slaan de brug tussen beide partijen. Het Handboek Kopersbegeleiding biedt een handvat voor kopersbegeleiders, om zo de tevredenheid van de koper te vergroten. Ik ben blij dat het Handboek Kopersbegeleiding zo’n praktische insteek heeft. Vooral de grote hoeveelheid praktische tips zal veel lezers helpen.”
januari 2011
19
Tekst Harm Dragt BEELD René van den Burg
De gevolgen van de crisis in Randstad Noord
Opdrachtgevers laten wis De gevolgen van de crisis in de verschillende regio’s variëren in zwaarte en omvang. In deze bijdrage wordt de situatie in regio Randstad Noord belicht.
gemeente Utrecht, geven aan dat de bezuinigingen niet zullen leiden tot minder bouwproductie.”
Wat voor ontwikkelingen zien jullie bij de andere gemeentes in jullie werkgebied?
Wat merken jullie op het regiokantoor van de crisis? Jan Overtoom: “Wij krijgen veel telefoontjes met vragen over ontslagzaken. Opmerkelijk genoeg zijn dat vragen uit zowel het klein-, het midden- als het grootbedrijf. De vragen komen bijna allemaal uit de b&u-gelederen, hoewel wij waarnemen dat ook onze infraleden in zwaar weer verkeren. En het betreft in de meeste gevallen bouwplaatspersoneel. De UTAmensen zijn en blijven nodig om werk binnen te halen. Het kost heel veel meer tijd en energie dan voorheen om opdrachten te krijgen. Wij signaleren dat het aanbod aan grotere werken drastisch is teruggelopen. Ik sprak laatst een lid dat jaarlijks een paar grote werken binnenhaalde en vervolgens met een paar kleinere als aanvulling zijn portefeuille prima op orde had. Maar die grotere projecten zijn er gewoon niet meer en als ze er zijn
20
januari 2011
dan is de concurrentie moordend. In zijn geval betekent het dat hij bijna elke dag een werk moet bemachtigen en dat is natuurlijk volstrekt onhaalbaar.” Ton Brouwer vult aan: “Voor de gww is 2010 een moeilijk jaar geweest, omdat door de vorstperioden veel bedrijven bijna drie maanden omzet hebben gemist. Wat redelijk door gaat is de particuliere markt, zeg maar het klantenwerk. Wij nemen waar dat de tijdelijke btw-verlaging, hoe administratief bewerkelijk ook nog op dit moment, een positieve impuls is voor de onderhouds- en renovatiemarkt.”
Waar wij mee te maken hebben en nog meer gaan krijgen, zijn de bezuinigingen waar de lagere overheden een oplossing voor zullen moeten zoeken. Hoe schatten jullie die in, kijkend naar degevolgen voor jullie leden? Ton Brouwer: “De verhalen over een volledige bouwstop in Amsterdam zijn overdreven. Het college heeft in mijn ogen een wijs besluit genomen om al die projecten, waar weliswaar naar gekeken is maar waar iedereen van weet dat die
toch nooit gerealiseerd zouden gaan worden, te schrappen. Dat scheelt veel tijd en veel onnodige voorbereidingskosten. Het maakt ook de weg vrij om je volledig te concentreren op de wel realistische projecten.” Jan Overtoom: “Positief is dat de woningbouw in Amsterdam redelijk in beweging blijft. In de gemeente Utrecht hoor je dezelfde geluiden. Daar is ook geconcludeerd dat er geen tijd en energie gestoken moet blijven worden in onhaalbare projecten. De provincies investeren nog steeds flink. Voor het onderhoud van de infrastructuur denkt men wel meer en meer aan een piepsysteem en dus niet aan preventief onderhoud. Waar wij uit onder meer kostenoverwegingen en onverwacht verkeersoverlast voor pleiten. Wat ook belangrijk is voor onze sector is de takendiscussie. Provincies zullen zich meer gaan concentreren op ruimte, wonen en infrastructuur. En dat is goed voor onze bedrijfstak. De taken die worden afgestoten liggen buiten ons aandachtsgebied Enkele overheden, zoals bijvoorbeeld de
Jan Overtoom: ”Met 35 van de in totaal 95 gemeentes die in onze regio gelegen zijn hebben wij regulier bouwoverleg. Het betreft de grotere gemeentes. Dat aantal wordt gestaag verder uitgebouwd. Wij doen dat door de collegeprogramma’s goed te lezen, te analyseren tegen welke problemen men aanloopt en kan aanlopen en komen richting gemeentes met oplossingen en visies. Zo raken wij aan tafel om bijvoorbeeld over het aanbestedingsbeleid te praten. Onze waarneming is dat gemeentes het belang van de bouw en infra goed onderkennen. Er is een grote animo om van elkaar te leren en verbeteringen aan te brengen. De bouwoverleggen hebben geen geheimen. Wij plaatsen de verslagen van alle overleggen op onze website waar zij voor al onze leden te lezen zijn. Ik maak graag van deze gelegenheid gebruik om onze leden daar nog eens op te wijzen.”
Wat zien jullie bij opdrachtgevers als de waterschappen en de woningcorporaties? Ton Brouwer: “De waterschappen zitten nog steeds goed bij kas omdat hun inkomsten niet onder druk staan van de bezuinigingen. En zij
vereniging regio’s
sselend beeld zien
Voorzitter Ton Brouwer (r) en regiomanager Jan Overtoom
investeren door mede uit oogpunt van veiligheid en milieu. Organisaties als Waternet, die toch anders opereren dan een pure overheidsinstantie, hebben ook een veel langere horizon, waardoor de investeringen ver vooruit al gepland worden. Waterschappen zijn ook meer bereid om anders, dan op de laagste prijs alleen, werken aan te besteden en werken op te knippen. Steeds vaker wordt werk gegund op basis van de Economisch Meest Voordelige Inschrijving (EMVI). Voor met name de het mkb is dat nog een moeilijk leerproces. Vanuit de regio gaan wij bedrij-
Gemeenten onderkennen belang van de bouw en infra“ ven hierbij helpen.” Jan Overtoom: Heel anders is het gesteld met de woningcorporaties. Die hebben grote problemen. Ons overleg met bijvoorbeeld de Amsterdamse stemt ons treurig over hetgeen ons nog te wachten staat.”
Tot slot de opleidingsbedrijven. Hoe gaat het daarmee? Jan Overtoom: “Die zijn letterlijk en figuurlijk aan het overleven. De
lasten gaan door en de inkomsten zijn met tientallen procenten teruggelopen. Op ons congres ‘Bouwen aan werk’ hebben wij nadrukkelijk aandacht gevraagd voor meer leerlingbouwplaatsen om de jongeren die in opleiding zijn ook praktijkplaatsen te geven. En hebben wij opdrachtgevers op hun verantwoordelijkheid in deze gewezen. Want ook zij zijn de dupe als er straks onvoldoende vakbekwame mensen zijn om hun werken uit te voeren.”
Reageren:
[email protected]
januari 2011
21
Tekst Harm dracht BEELD A. Hak BV en Cor Aafjes
3
vra
ge
n: n aa
Ja B ij k n er
Door bouwend Nederland praten wij echt mee
B
Jan Bijker, voorzitter van de vakgroep ONG vertelt welke activieiten zijn vakgroep ontplooit en welke resultaten zij bereiken
22
januari 2011
ouwend Nederland telt acht vakgroepen. Daarvan zijn vrijwillig lid die bedrijven die specifieke gelijksoortige bedrijfsactiviteiten ontplooien. Vanuit de vakgroepen worden leden- en themabijeenkomsten georganiseerd en wordt overlegd over branchespecifieke vraagstukken op de terreinen markt, regelgeving en techniek. Er wordt aandacht besteed aan opleidingen, milieu en arbo aangelegenheden En er wordt in het verlengde van de belangenbehartiging van Bouwend Nederland gewerkt aan de verhouding tussen de leden en hun opdrachtgevers. In deze editie is het woord aan Jan Bijker, voorzitter van de vakgroep Ondergrondse Netwerken en Grondwaterbeheer (ONG). De vakgroep telt 63 leden, die actief zijn op het gebied van ondergrondse kabels en leidingen, bronbemalingen en grondboringen.
De leden hebben een gezamenlijke omzet van ongeveer 1,2 miljard euro per jaar. Daarmee vertegenwoordigen ze zo’n 70 tot 75% van de markt. De leden verschaffen werk aan ongeveer 13.000 mensen. De vakgroep zet na de fusie tot Bouwend Nederland het werk voort van zijn voorganger, branchevereniging Bolegbo-vok. Door het instellen van de (vier) commissies marktaangelegenheden, opleidingen, technische zaken en sociale zaken zijn de leden direct betrokken bij alle activiteiten die door de vakgroep worden ondernomen. Jan Bijker, die nu acht jaar onafhankelijk voorzitter is, is getrouwd heeft twee kinderen en een kleinkind en woont in Harderwijk. Hij kan bogen op zo’n 40 jaar werkervaring in de aannemerij.
Hoe ziet de markt van jullie leden eruit? Jan Bijker: “Onze leden, die zich met ondergrondse netwerken bezig houden, werken in opdracht van energiebedrijven, waterleidingbedrijven, Gasunie, telecombedrijven, de chemische industrie, oliemaatschappijen en
het ministerie van Defensie. Een relatief nieuw werkterrein vormen de activiteiten rond de opslag van CO2. De leden die zich met bemaling bezighouden, bijvoorbeeld het tijdelijk verlagen van de grondwaterspiegel en die actief zijn met
“W ij zijn volwaardige gesprekspartner” grondboringen voor warmte en koude doeleinden hebben gezamenlijk zo’n 80 % van de markt. Onze leden werken daarmee aan de rand van de activiteiten die in de bouw en infra ontplooid worden. Hoewel de prijzen niet goed zijn, worden onze leden, die actief
vereniging vakgroepen
zijn op het gebied van ondergrondse netwerken, niet in ernstige mate getroffen door de crisis. Dat heeft te maken met het feit dat genoemde netwerken om meer redenen op orde moeten zijn. Er moet zekerheid van levering zijn, de continuïteit moet gewaarborgd zijn, de kwaliteit dient up to date te zijn en de veiligheid van zowel het netwerk als de mensen moet zeker gesteld zijn. Dus worden wij goed aan de gang gehouden waar het onderhoud en sanering betreft. De bedrijven die in de nieuwbouw actief zijn hebben het wel moeilijker. Bij de bemalingbedrijven is het marktbeeld wisselend. Belangrijk om hierbij te melden is het feit dat wij begin deze eeuw zo’n 30 tot 40 % van onze medewerkers noodgedwongen kwijt zijn geraakt. Dat betekent dat het verlies aan banen waar, als gevolg van de crisis, de bouw en infra nu mee geconfronteerd worden bij onze leden al eerder heeft plaatsgevonden. ”
Hoe kijk je tegen het gegeven aan dat de vakgroep onderdeel is van Bouwend Nederland? Bijker: “Heel positief. Bolegbovok was een mooie vereniging maar als je kijkt naar onze huidige positie dan is er op het gebied van onder meer belangenbehartiging en beïnvloeding een wereld van verschil. Sinds de Europese liberaliseringswetgeving staat onze sector sterk onder druk van de
maatschappelijke ontwikkelingen. Onze opdrachtgevers en betrokken overheden zien ons, mede omdat wij nu deel uitmaken van Bouwend Nederland, als volwaardige gesprekspartner. Ze staan open voor onze meningen en visies en komen in toenemende mate bij ons om advies. Die positie en mogelijkheden om systematisch onze inbreng te plegen en zaken goed te regelen hadden wij vroeger niet. Toen werd het meestal ‘buiten ons om voor ons’ geregeld.”
Kijkend naar bovenstaande. Op welke positieve resultaten kijk je dan vooral terug? Bijker: “Dan denk ik eerst aan onze bijdrage bij de totstandkoming van de Grondroerdersregeling. Zonder directe bemoeienis vanuit Bouwend Nederland zou deze wet voor de aannemerij tot
nog veel meer verplichtingen hebben geleid. Een tweede belangrijke zaak is dat wij als partij momenteel direct berokken zijn bij de discussie over het grondwater. En als onderdeel daarvan het opstellen van de benodigde protocollen voor het mechanisch boren en de tijdelijke grondwaterstand verlagingen (bemaling). Dit onderwerp heeft grote maatschappelijke gevolgen en dwingt tot samenwerking van alle betrokken partijen. Als derde noem ik veiligheidsregelingen waar wij samen met de koepel van de netbeheerders aan gewerkt hebben. Onze leden moeten zich op het gebied van veiligheid certificeren. Dat is een eis die bij het lidmaatschap hoort en geldt dus ook voor geïnteresseerde nieuwe leden. Waar wij ook best trots op zijn is ons opleidingstraject. Omdat het reguliere onderwijs voor ons soort bedrijven geen vakmensen aflevert hebben wij die taak zelf ingevuld. Wij leiden onze jongeren zelf op. Onze GOA leidingtechniek, waar ook diverse netbeheerders in participeren, telt momenteel zo’n 250 leerlingen. Tot slot wil ik
Jan Bijker, voorzitter vakgroep Ondergrondse Netwerken en Grondwaterbeheer: “Wij hebben al veel bereikt”
noemen de stichting Certificatieregeling Kabelinfrastructuur en Buizenlegbedrijven die wij samen met de opdrachtgevers hebben opgericht. Deze heeft tot doel om de kwaliteit, de veiligheid, de milieuzorg en de arbeidsomstandigheden van buizen- en kabellegbedrijven via certificatie van beheersystemen te bevorderen. Het zijn alle vijf belangrijke onderwerpen waar wij, als onderdeel van Bouwend Nederland, onze steen aan hebben kunnen bijdragen.“ januari 2011
23
Tekst Ank Benko BEELD René van den Burg
“Er moet nog veel gebeuren”
Rob Wassenberg // lid algemeen bestuur van Bouwend Nederland
De lobbykracht van kleine werkgeversorganisaties is vele malen geringer dan die van Bouwend Nederland. En al voelden de leden van de vroegere verenigingen zich wellicht meer verbonden met elkaar omdat ze elkaar meer persoonlijk kenden, een weg terug is er wat Rob Wassenberg betreft niet. “Bouwend Nederland heeft een stem: in Den Haag, in Brussel en ook op regionaal niveau. Een stem die gehoord wordt.”
I
n het dagelijks leven is Wassenberg directeur van Aan de Stegge Verenigde Bedrijven (ASVB). Voorafgaand aan zijn lidmaatschap van het algemeen bestuur was hij voorzitter van het Platform Bouw Groot van Bouwend Nederland. In zijn huidige bestuursfunctie heeft hij minder directe voeling met de achterban. Hij vergelijkt het functioneren van het algemeen bestuur met de Tweede Kamer. “Het kabinet regeert, de Tweede Kamer controleert en initieert. Zo werkt dat bij ons ook. En het werkt goed.”
COVER INTERVIEW Curriculum Vitea Naam Rob (W.J.) Wassenberg Burgelijke staat samenwonend, dochter en zoon Functie directeur ASVB B.V. Gewerkt in directiefuncties bij o.a. Intervam, NBM-Amsterland, Wilma, BAM en Dura Vermeer Nevenfuncties Commissaris woningstichting SSW Lid algemeen bestuur Bouwend Nederland Lid Nederlands Centrum van Directeuren en Commissarissen
ik hoop wel dat we die gedachten kunnen vasthouden als de crisis straks voorbij is. Daar ligt dan ook een belangrijke taak voor Bouwend Nederland. Want de echte verandering moet nog op gang komen. Ik verwachtte dat de parlementaire enquête naar aanleiding van de bouwaffaire die zou veroorzaken. De noodzakelijke verandering is echter nog nauwelijks op gang gekomen. Ook de huidige crisis brengt geen echt fundamentele verandering teweeg. We zijn wel transparanter en integerder geworden dan in het verleden. Het is alleen de vraag of het allemaal stand houdt als
SAMEN EEN VUIST MAKEN Vooral in economisch moeilijke tijden is het noodzakelijk samen een vuist te maken, aldus Wassenberg. Ook de bedrijven binnen ASVB voelen de gevolgen van de crisis met een gemiddelde omzetdaling van ca. 10%; het bedrijfsresultaat blijft daarentegen goed in stand. “Het zijn vooral de bedrijven die voorheen niet op hun liquiditeit hoefden te letten en de ontwikkelaars met grondposities die het nu moeilijk hebben. En natuurlijk de ZZP’ers die helemaal achterin de rij staan.” Het stemt hem tevreden dat een aantal maatregelen die de overheid de laatste tijd heeft genomen om de crisis voor de bouw enigszins te verzachten, terug te voeren is op lobbyactiviteiten van Bouwend Nederland. Goede voorbeelden zijn de btw-verlaging naar 6% voor verbouwingen en renovaties en de verhoging van de Nationale Hypotheek Garantie. “Het bestuur bereidt dat soort zaken, samen met de directie, voor. Het is onze taak als algemeen bestuur om met vragen en aanvullingen te komen. Vervolgens verspreiden we de resultaten dan weer onder collega’s.”
Echte verandering moet nog komen Hoewel de economische crisis de komende tijd nog wel een stempel op de sector zal drukken, is er ook daarna nog werk genoeg voor Bouwend Nederland, meent Wassenberg. “We praten tegenwoordig over zaken als ketenintegratie, toegevoegde waarde en kennis delen. Prachtig en prima, hard nodig ook. Maar
‘K etenintegratie, toegevoegde waarde en kennisdelen’ het weer beter gaat. Daar zie ik mede een taak weggelegd voor Bouwend Nederland. Ik hoop oprecht dat we hebben geleerd van de crisis.”
Uitstekende initiatieven Voor het eigen bedrijf heeft hij het nodige van de crisis opgestoken. “De samenloop van kopersstakingen, banken die moeilijk doen, overheidsbezuinigingen maakt het allemaal nog wat scherper dan eerdere crisissen. Dat heeft tot gevolg dat bedrijven - (hoofd) aannemers, leveranciers en onderaannemers - kleinere marges hanteren. Maar als het straks beter wordt, verandert dat zo weer. Positief is dat het klaarblijkelijk allemaal nog veel beter kan. Qua samenwerking, qua kennisuitwisseling, qua inspelen op elkaar. Daarbij worden we dan geholpen door LEAN en 3D-BIM. Het laatste betekent dat we voor het eerst een softwarematige tool hebben die ons dwingt om op een andere manier samen te werken. En ook de nieuwe sociale media kunnen een belangrijke rol gaan spelen. Ik ben absoluut niet somber over de bedrijfstak, maar er moet nog veel gebeuren.” januari 2011
25
Tekst Harm naam Dragt Naam BEELD Jeroen Poortvliet Naam Naam
Een kijkje in een heel keuken
Belangenbehartiging is een belangrijke kerntaak van Bouwend Nederland. Door haar grote achterban en de stevige positie die in het vijfjarig bestaan is opgebouwd, wordt de vereniging erkend en herkend als een belangrijke, betrouwbare en graag geziene gesprekspartner voor de politiek, de lagere overheden, de ministeries en uiteenlopende belangenorganisaties.
E
en dergelijke positie is een eerste vereiste om belangenbehartiging succesvol te laten zijn. Echter het belang van het ene lid is, vanwege de grootte van de onderneming of het specifieke werkterrein niet per definitie het belang van de ander. Dit gegeven zorgt er voor dat de belangenbehartiging op meer fronten en met verschillende onderwerpen en invalshoeken gevoerd moet worden. Met één uiteindelijk doel en dat is dat alle leden daar de revenuen van plukken. Neem de gevolgen van de crisis. Alle leden hebben daar last van. Maar een lobby die leidt tot het resultaat om het onderhoud aan woningen fiscaal te ondersteunen zal voor een lid dat zijn werk haalt uit nieuwbouw niet direct met gejuich ontvangen worden. Een ingrijpende crisis zoals deze kan ook Bouwend Nederland niet voor de volle honderd procent neutraliseren. Wel zijn alle zeilen bijgezet om de gevolgen voor de leden zo veel mogelijk te beperken. In deze bijdrage gaan wij nader in op de werkwijze van Bouwend Nederland om de belangenbehartiging zo goed mogelijk te laten verlopen. Wij spraken daarover met de Bouwend Nederland medewerkers Martijn Verwoerd en Mathieu van Rooij, die vanaf het begin van de crisis inhoudelijk betrokken zijn bij de lobby om de gevolgen voor de leden zo veel mogelijk te beperken.
Het hebben van een grote achterban is belangrijk voor een succesvolle lobby. Welke andere zaken spelen ook een rol? Martijn Verwoerd: “Dat je goed de weg weet in Den Haag, in Brussel, bij de ministeries, bij de lagere overheden en belangenorganisaties. Dat je, voor onze leden, belangrijke beleidsbeslissers en ambtenaren kent en dat zij op hun beurt ook jou kennen en weten te vinden. En dat je met deze mensen een goede wer-
26
januari 2011
krelatie opbouwt en onderhoudt. Dat je van dag tot dag weet wat er speelt en dat je daarover goed geïnformeerd bent. Als je dat allemaal voor elkaar hebt, dan wordt je ook zonder dat je er direct om vraagt geïnformeerd en geraadpleegd over zaken die van belang kunnen zijn om de sector verder te brengen.” Mathieu van Rooij vult aan: “Dan hoor je bijvoorbeeld dat er nog bepaalde budgetten onbenut zijn waar het betrokken ministerie of het kabinet een passende bestemming voor zoekt. Niet zelden worden wij gevraagd om daar over mee te denken. Wij zijn daarnaast altijd actief bezig om de geldstromen te volgen en wanneer wij zelf op nog niet benutte gelden stuiten dan kaarten wij dat aan en komen wij met suggesties voor in onze ogen passende bestemmingen. Zo hebben wij er bijvoorbeeld voor gezorgd dat de onderuitputting van een tranche Van der Laan gelden niet naar de algemene middelen terugvloeide maar bestemd bleef waar zij voor bedoeld waren en dat was de stimulering van de nieuwbouwmarkt. En dan heb je het over honderden miljoenen euro’s.”
Het hebben van goede netwerken en goed op de hoogte zijn van wat er allemaal speelt zijn belangrijke voorwaarden voor een succesvolle belangenbehartiging. Hoe zie je dat vertaald in het dagelijkse werk dat in het Bouwhuis wordt verricht. Mathieu van Rooij: “Je moet zorgen dat je op tijd de juiste stukken hebt. Bijvoorbeeld de stukken voor Prinsjesdag en de begrotingen van die ministeries die voor onze sector van belang zijn. Of wijzigingen die voorbereid worden op wet- en regelgeving. Die stukken worden nauwgezet bestudeerd en van commentaar voorzien. Wij ventileren vervolgens onze mening op die plekken waar de besluitvorming wordt voorbereid en plaatsvindt. Als wij het nodig en nuttig vinden dan zetten wij ook de media daar bij in. Dat kan immers weer tot Kamervragen leiden en dat heeft ieders aandacht.” Martijn Verwoerd: “Het zijn op zich geen acties waarmee wij ongecoördineerd links en rechts uit de flank schieten. Alle lobby
VERENIGING
Martijn Verwoerd (l) en Mathieu van Rooij (r) op de plek waar zij veel te vinden zijn, het Binnenhof.
“onze belangenbehartiging werkt” inspanningen worden gecoördineerd en op elkaar afgestemd uitgevoerd. De basis daarvoor is ons wekelijkse (crisis) overleg dat geïnitieerd en voorgezeten wordt door onze algemeen directeur Jan van Tuinen. Daar worden onze standpunten en visies vastgesteld, wordt besloten wat wij wanneer gaan doen, welke stukken van ons uit opgesteld moeten worden, met wie wij daarover overleg moeten voeren en met wie wij samen het beste kunnen optrekken, bijvoorbeeld VNO-NCW, MKBNederland, NVM en/of de Vereniging Eigen Huis. Het fundament onder dit overleg wordt gevormd door de verschillende categorieën bedrijven en de vaststelling met welke maatregelen zij het beste geholpen zouden kunnen worden. Natuurlijk worden daarbij nadrukkelijk ook meegenomen de signalen die wij uit onze ledenkring krijgen. In dat overleg is onder meer de lijst van tijdelijke stimuleringsmaatregelen vastgesteld die wij hebben voorgesteld om de gevolgen van de crisis te beperken
en waar wij er met onze lobby inspanningen veel van hebben binnengehaald. ” Mathieu van Rooij: “ Naast dit overleg is er elke maandagmorgen met de MT-leden overleg met onze voorzitter en wordt de afgelopen week alsook het weekeinde, waarin ook heel veel belangenbehartiging plaatsvindt, doorgenomen en wordt vooruit gekeken naar de zaken die de komende weken spelen. Want het zal niemand ontgaan zijn dat onze voorzitter Brinkman een heel belangrijke positie inneemt in onze belangenbehartiging. Zijn netwerk is enorm en daarmee zijn voorsprong in kennis. Hij kan iedereen tot de minister president direct te spreken krijgen en is voor Bouwend Nederland op dit belangrijke Reageren: speelveld van ongekend
[email protected] groot belang.”
[email protected] januari 2011
27
de agenda van: 27 ja
nuari
Tekst Harm Dragt BEELD René van den Burg
Henk de pagter
2011
14.00 uur overl eg bpfBO UW
Welke positie bekleedt het bpfBOUW in de wereld van de pensioenfondsen? De Pagter: “Het bpfBOUW is een grote speler. Wij beheren zo’n 29 miljard euro en wij hebben circa 800.000 deelnemers. Ruim een kwart daarvan is gepensioneerd, een kwart is nog actief werkzaam, 390.000 zijn zogenaamde
Bouwend Nederland heeft flinke bestuurlijke vinger in bpfBOUW Pensioenen hebben om meer redenen de laatste tijd de gemoederen danig beziggehouden. De discussie over het wel of niet verhogen van de AOW-leeftijd en het al dan niet halen van de kritische dekkingsgraad werd ook in de media fors gevoerd. bpfBOUW is het pensioenfonds voor de werknemers in vier cao-sectoren te weten bouwnijverheid, afbouw, timmerindustrie en natuursteenbedrijf.
H
et bestuur bestaat uit veertien personen. Zeven van de kant van de werkgevers en evenzoveel namens de werknemersorganisaties. De invloed van Bouwend Nederland in het bestuur is groot, want van de zeven beschikbare zetels mag onze vereniging er vijf voordragen. Wij spraken over bpfBOUW met voormalig algemeen bestuurslid van Bouwend Nederland Henk de Pagter, voorzitter van de werkgeversdelegatie in het pensioenfonds bpfBOUW. U bent sinds maart 2009 actief in het bestuur van het bpfBOUW. Hoeveel tijd neemt die functie in beslag? De Pagter: “Dat wisselt per periode. Maar gemiddeld kan ik zeggen dat ik twee dagen in de week voor en in het bestuur van het bpfBOUW bezig ben.”
28
januari 2011
slapers, dat zijn mensen die voorheen ooit in een van de vier sectoren hebben gewerkt en 25.000 zijn arbeidsongeschikt. Wij behoren tot de top vijf van de Nederlandse pensioenfondsen en zijn daarmee ook een van de grotere pensioenfondsen in Europa. bpfBOUW is daarmee in geld veruit het grootste instituut waar Bouwend Nederland bestuurlijke verantwoording voor draagt.” BpfBOUW timmert niet veel aan de weg en is relatief weinig in het nieuws terug te vinden. Wat is daar de oorzaak van? De Pagter: “Dat komt omdat die publiek zichtbare positie eigenlijk wordt ingenomen door de twee opdrachtnemers van bpfBOUW te weten Cordares , dat overgenomen is door APG en Bouwinvest. Cordares doet in onze opdracht en onder onze verantwoordelijkheid het vermogensbeheer van de pensioenen en Bouwinvest houdt zich onder hetzelfde regime bezig met onze vastgoedportefeuille. Dat wij niet veel in het nieuws zijn wil niet zeggen dat er achter de schermen niet veel gebeurt. Het gehele pensioenlandschap verandert sterk. De eisen van de Nederlandsche Bank op het gebied van governance, risicomanagement en vermogensbeheer komen in volle omvang ook op ons af. Als bestuur hebben wij in 2010 intensief met elkaar samengewerkt en
met adviseurs overlegd hoe wij in de zeer nabije toekomst aan al deze eisen kunnen voldoen. Dit geeft ook voor dit nieuwe jaar nog behoorlijk wat druk op de ketel om onze organisatie aan nieuwe wensen en inzichten aan te passen.”. Er is veel te doen geweest over de dekkingsgraad van de pensioenfondsen. Of ze nu en op termijn nog wel aan hun verplichtingen zouden kunnen voldoen. Hoe staat bpfBOUW er voor? De Pagter: “Ook bij bpfBOUW staat de dekkingsgraad onder druk vanwege het feit dat mensen steeds ouder worden en de werkende bevolking relatief kleiner wordt. Daar komt bij dat door de lage rente de waardering van onze verplichtingen is gestegen. Positief is dat onze beleggingen weer goed op orde zijn. Het is de verantwoordelijkheid van elk bestuur van elk pensioenfonds om de uitkeringen die bijvoorbeeld in 2050 gedaan moeten worden nu als voorziening beschikbaar te hebben. Dat is een forse opgave maar ik kan naar eer en geweten zeggen dat hier uiterst serieus aan gewerkt wordt, iedere dag weer.” Heeft u nog een hartenkreet richting de leden van Bouwend Nederland? De Pagter: “Die heb ik zeker. De bouw- en infrasector heeft altijd veel energie en vooral geld gestoken in het pensioenstelsel voor haar medewerkers. Blijkbaar hebben we daar als werkgevers en werknemers in de bouwnijverheid veel voor over. Daardoor hebben wij een mooi en zeer concurrerend pensioengebouw waar menig ander jaloers op kan zijn. Ik vind het jammer dat de werkgevers dit nog te weinig gebruiken om goede medewerkers aan te trekken. Ik weet dat pensioenen met name bij jongeren niet hoog op hun prioriteitenlijst staan. Maar als werkgevers mogen wij best trots zijn op ons pensioenstelsel en deze belangrijke arbeidsvoorwaarde wat bewuster inzetten bij het aantrekken van nieuw talent. ”
Reageren:
[email protected]
de DIGITALE SNELWEG
Tekst Alex Nieuwenhuis
Bouwkosten op de
smartphone
Archidat is een aanbieder van digitale bouwinformatie. Sinds kort is er een mobiele variant van de website van Archidat beschikbaar: www.archidat.nl/mobile. Als u op de bouwplaats staat en u surft op uw smartphone naar deze website, dan kunt u actuele kostengegevens voor gww en bouw opvragen. Verder is het mogelijk om die informatie te delen met collega’s via een e-mailfunctie. Meer informatie vindt u op www.archidat.nl.
“Profiteer van nieuwe media”
Wel of geen bouwvergunning? Ook VROM heeft een programma voor de iPhone en iPod uitgebracht: Vergunning. De app is gebaseerd op de regels voor vergunningvrij bouwen, zoals die per 1 oktober 2010 gelden. U vindt er antwoord op de vraag of u wel of geen vergunning nodig heeft voor bijvoorbeeld een dakkapel of een aanbouw. Verder wordt aangegeven waar je bij bijvoorbeeld het slopen van een pand of de omgang met monumenten rekening mee moet houden. De werkwijze van het programma is als volgt: u geeft aan welke werkzaamheden u wilt uitvoeren, u beantwoordt enkele vragen en aansluitend wordt aangegeven of u voor een vergunning naar de gemeente moet gaan. De vergunning is gratis te downloaden in de App Store.
Bouwen met de mobiele telefoon In deze rubriek nemen we u maandelijks aan de hand bij het gebruik van handige diensten op de website van Bouwend Nederland. Verder staan we stil bij nieuwe digitale ontwikkelingen die het bouwproces vereenvoudigen of ondersteunen. Deze week staan een drietal apps centraal, programmaatjes die u op een smartphone met mobiel internet (zoals de iPhone), kunt installeren.
Reageren:
[email protected]
iBouw besluit
iBouwbesluit is een programma dat u kunt installeren op een iPhone of iPod. U heeft het Bouwbesluit dan altijd op zakformaat bij de hand en kunt het te allen tijde raadplegen. De informatie is ingedeeld per hoofdstuk en voorzien van een handige zoekfunctie. Verder wordt het programma door de makers regelmatig geüpdatet. Het is verkrijgbaar in de App Store van Apple en de kosten bedragen € 1,59. Heeft u geen smartphone, dan kunt u het Bouwbesluit ook altijd nog via het reguliere internet raadplegen via www.bouwbesluitonline.nl. januari 2011
29
Tekst Ank Benko naam Naam BEELD Ton Borsboom Naam Naam
“lucht boven woningmarkt blijft grijs”
30
januari 2011
DE UITBOUW
“mogelijk herstel is broos” Het interview met EIB-directeur Taco van Hoek is in december 2010 afgenomen. Op pagina 7 van dit nummer staan de verwachtingen waar het EIB in januari mee naar buiten kwam.
O
ver 2009 en 2010 bedraagt het totale productieverlies in de bouw zo’n 15%. Geen vrolijk cijfer, geeft Taco van Hoek, directeur van het EIB toe, “Maar het komt wel overeen met onze eerdere ramingen.” Er zijn ook positieve berichten. Zo ziet het ernaar uit dat de terugval in werkgelegenheid minder zal zijn dan verwacht. Wellicht veroorzaakt door een sterker verlies aan productiviteit, maar wellicht ook doordat harder is gesneden in de ‘flexibele schil’ van de bedrijven, lees: de zzp’-ers en andere kortdurende contracten. Hoe het ook zij: volgens de ramingen van het EIB lijkt het erop dat ook voor de bouw de bodem van de economische crisis is bereikt.
Van voorzichtige naar krachtiger groei Van Hoek verwacht een voorzichtige groei in 2011 en een krachtiger groei daarna. Daarbij tekent hij aan dat het startniveau voor de opleving van de (bouw)economie uiteraard fors lager is dan het niveau van pakweg eind 2008. De aanwijzingen voor herstel zijn veelzeggend: “Als je de productie voor seizoensinvloeden corrigeert, is de productie in het 3e kwartaal van 2010 gelijk aan het tweede. We zijn dus niet verder weggezakt. Een eerste belangrijk teken. Omdat het in de gww-sector niet geweldig ging, komt de stabilisering neer op een schuchtere groei in de burgerlijke en utiliteitsbouw.” Een tweede positieve indicator voor de ommekeer in de economische malaise is de groei in de orderportefeuilles van architecten. Die geeft al voor
Taco van Hoek: ‘Productieverlies in 2009-2010 zo’n 15%’
januari 2011
31
Tekst Ank Benko BEELD Ton Borsboom
DE UITBOUW
“Succesvol zijn afhankelijk van bedrijfsprestatie.” het tweede achtereenvolgende kwartaal een stijgende lijn te zien. Daarnaast laten de orderportefeuillles van de bouwbedrijven in de woningbouw een kleine toename zien en zit de vergunningverlening voor nieuwbouw in de marktsector in de lift. “Alle voorlopende indicatoren geven aan dat het de goede kant uitgaat,” aldus Van Hoek. “We kunnen het komende jaar dan ook met enig vertrouwen tegemoet zien. Vooral in de woningbouw, want in de kantorensector zal het nog zeer moeizaam blijven.”
Hobbels op weg naar groei Er liggen nog wel hobbels op de weg naar groei, aldus Van Hoek. Zo bezuinigen de gemeenten op budgetten voor utiliteitsbouw als sporthallen en bibliotheken. Daarnaast hanteren de banken nog steeds hoge renteopslagen op de hypotheekmarkt en zijn de regels voor hypotheekverstrekking onnodig restrictief. Het beleid van de toezichthouders – AFM en DNB – is uitsluitend gericht op risicominimalisatie bij de banken. De woonconsument betaalt het gelag en de woningmarktdynamiek wordt door dit beleid afgeremd. “Het lijkt wel of de beleidsmakers geen onderscheid kunnen of willen maken tussen de risico’s op de hypotheek-
32
januari 2011
markt en die van vastgoedontwikkelaars. Op de hypotheekmarkt zijn de risico’s bijzonder laag. Gedwongen woningverkopen zijn in ons land ook tijdens de crisis verwaarloosbaar klein gebleven. Ik zou graag zien dat Bouwend Nederland deze kwestie op de politieke agenda zet, want de condities op de hypotheekmarkt zijn van groot
“onderscheid maakt het verschil” belang voor de woningmarkt.” Een derde hobbel is de kantorenmarkt. Daar staat de nieuwbouw de komende jaren onder druk. Volgens Van Hoek zullen herstructurering en sloop de overcapaciteit eerst flink moeten terugdringen en ook daarna zal de sector zich erop moeten instellen dat de kantorensector steeds meer een vervangingsmarkt wordt.
Aanval op twee fronten Met de voorzichtige groei in het vooruitzicht is het voor de bouw
tijd om te sturen op kansen, meent Van Hoek. Vooral in het midden- en kleinbedrijf laat die omslag zich al voorzichtig voelen. Uit een enquête van het EIB blijkt dat het mkb de aanval op twee fronten kiest. In de vorm van kosten besparen en door actiever op zoek te gaan naar klanten. Juist met het tijdelijke lage btw-tarief liggen die kansen er zeker. “Het zou jammer zijn als de regeling halverwege 2011 weer wordt ingetrokken, want juist nu beginnen de gunstige effecten zichtbaar te worden.” Of bouwbedrijven – mkb of grootbedrijf – de komende periode succesvol zullen zijn, hangt volgens Van Hoek vooral af van de individuele prestaties per bedrijf. “Grootschalig bouwen zal er minder bij zijn en grotere projecten zullen sterker gefaseerd worden. Kleinschaligheid is per definitie het werkterrein van kleinere bedrijven, maar onder de gegeven omstandigheden ook aantrekkelijk voor de grotere. Wie zich daar kan onderscheiden, maakt het verschil. Dat zal dan zijn door slimme oplossingen, kleinschalig in het groen, meer duurzaamheid en ècht klantgericht.” Zie ook pag 7 voor actuele verwachtingen EIB voor de sector
Tekst Theo Scholte BEELD Sebastiaan Westerweel
VAN DE WERKVLOER “Eigenlijk hebben we begin 2010 geen verlet gehad, ondanks de langdurige vorstperiode,” zo begint Tonny Reuvers, eigenaar van het gelijknamige bouw en ontwikkelingsbedrijf in Oss zijn verhaal. “Als het onmogelijk wordt om buiten te werken, dan gaan we binnen verder.”
R
euvers Bouw & Ontwikke ling is sinds de oprichting in 1968 uitgegroeid tot een allround bouwbedrijf. Een bijkomende specialiteit zijn de prefabsystemen, die Reuvers in eigen huis maakt. “We hebben fors geïnvesteerd in een eigen tim merfabriek en werkplaats, waar we maatwerk elementen in hout, be ton en metselwerk prefabriceren.” Die investering in de werkplaats heeft zichzelf nu al terugverdiend. “Doordat we zelf bijna alle prefab elementen fabriceren, hebben we vorig jaar tijdens de lange vorst periode nauwelijks verlet gehad. Bij ons werken 40 man. Toen het buiten te koud werd om te werken, zijn die mensen in onze werkplaats aan de slag gegaan. Het gevolg? Bijna alle werknemers hebben door kunnen werken, en voor de rest van het jaar hadden we een grote hoeveelheid voorgefabriceerde materialen.” Reuvers bouw en ontwikkeling heeft in de timmerfabriek de mogelijkheid grote hoeveelheden beton, dakkapellen, schoorstenen en dergelijke op te slaan. “We had den zelfs zoveel, dat pas in de loop van december de laatste prefab materialen de hal verlieten. We houden altijd rekening Meer informatie over met een mogelijke winterpe Reuvers Bouw en riode waarin er niet buiten Ontwikkeling vindt u op gewerkt kan worden. Die www.reuversbouw.nl plannen we gewoon in.”
De winter?
Die plannen we in!
januari 2011
33
Tekst Harm Dragt BEELD Hoge Noorden
Bestuurslid van de Koninklijke Vereniging De Friesche Elfsteden
V
Derde generatie Wim Kimsma is de derde generatie die aan het roer staat van Bouwbedrijf Kimsma, dat gevestigd is in Goutum (gemeente Leeuwarden). Het is een allround bouwbedrijf dat zowel op de particuliere als de zakelijke markt actief is. De omzet wordt met vijftig medewerkers gerealiseerd in de provincie Friesland.
34
januari 2011
De Friesche Elfsteden is een unieke vereniging
oor de meesten gaat de Elfstedentocht pas leven wanneer er sprake is van aanhoudende vorst en er berichten in de landelijke pers verschijnen dat de rayonhoofden bij elkaar zijn gekomen. Al die mensen weten niet dat voor een vaste en grote groep personen, bestuursleden en vrijwilligers, de tocht der tochten elk jaar weer en het hele jaar door hun aandacht heeft. Dat geldt ook voor ons lid en directeur van het in Goutum ( gemeente Leeuwarden) gevestigde Bouwbedrijf Kimsma, Wim Kimsma die nu zeven jaar bestuurderlid is van de Friese Elfstedenvereniging. Wim is verantwoordelijk voor alles dat geregeld moet worden voor en tijdens de start en de finish. En dat blijkt geen sinecure te zijn. Sterker nog. In de hectische periode die vooraf gaat aan de wijd en zijd bekende kreet ‘It giet oan’ neemt hij vrij van zijn bedrijf en valt zijn vader voor hem in om samen met de broer van Wim, Eelco, het bedrijf draaiende te houden. Gemiddeld door het jaar heen genomen is Wim vier dagdelen per maand met de organisatie van de tocht bezig. Wij spraken hem medio december vorig jaar toen het weliswaar heftig sneeuw-
DE hobby van
Wim Kimsma
de maar er nog maar mondjesmaat geschaatst kon worden op natuurijs. Misschien wel de belangrijkste vraag. Gaat de Elfstedentocht deze winter door? Kimsma: “Mijn antwoord is ja. De vorstperiodes die wij al gehad hebben heeft het water al goed gekoeld. En dat is een mooie basis. Verder onthoud ik mij als nuchtere bouwer van mogelijke statistieken die op het doorgaan zouden kunnen wijzen. Het zal editie zestien worden. De eerste vond in 1909 plaats. Ik voorzie een mooie tocht. Wij verwachten, naast de 17.000 deelnemers, zo’n 1,5 miljoen bezoekers. Een recordaantal voor een eendaags sportevenement. Wij zijn als organisatie er nu al helemaal klaar voor. Dat wil zeggen voor de tocht zelf en de deelnemende schaatsers. De gemeente Leeuwarden, als voorzitter van de veiligheidsregio, houdt zich bezig met de zaken op de wal. Gelukkig is de opvang van de toeschouwers de verantwoordelijkheid van de politie. Ik weet van hun draaiboek dat Friesland volledig op slot gaat wanneer het aantal bezoekers onbeheersbaar wordt. ” U heeft het over uw organisatie. Waar moet ik dan aan denken? Kimsma: “Wij hebben in totaal 22 rayonhoofden, die ieder voor zich verantwoor-
delijk zijn voor het reilen en zeilen van de tocht in hun aandachtsgebied. Maar wij zouden nergens zijn als wij niet zouden kunnen steunen op onze duizenden vrijwilligers. Omdat de laatste tocht in 1997 verreden is en bestuurders vanwege leeftijd en andere redenen aftreden doet zich de opmerkelijke situatie voor dat geen van onze huidige negen bestuursleden de tocht al eerder vanuit die functie georganiseerd heeft. U bent verantwoordelijk voor de start en de finish. Wat moet ik mij daar bij voorstellen? Kimsma: “De start en de finish zijn in Leeuwarden. Er moeten 16.000 tot 17.000 tourrijders en 300 wedstrijdrijders opgevangen worden en een dag voor de start in tien uur ingeschreven en voorzien worden van de benodigde bescheiden. Er moeten ruimtes zijn om zich te verkleden en om kleding op te bergen. De zogenaamde startkooien moet worden opgezet. Er moeten de nodigde faciliteiten zijn voor onder meer de pers. Er moeten computers en tal van telecom verbindingen aanwezig zijn. De EHBO en de organisatie moet uit de voeten kunnen . De beveiliging dient geregeld te zijn. En diezelfde voorzieningen dienen bij de finish ook weer getroffen te zijn. Om dat allemaal mogelijk te maken kan ik gelukkig beschikken over honderden vrij-
willigers die elk jaar weer klaar staan om hun handen uit de mouwen te steken.” Wat is de Friese Elfsteden voor een vereniging? Kimsma: “Een volstrekt unieke, durf ik zonder aarzeling te zeggen. Wij hebben 30.000 leden. De leden, die voor 1985 lid zijn geworden, hebben elk jaar recht op een startbewijs. De overigen krijgen een startbewijs door loting waarbij, als je het ene jaar uitgeloot bent, je de volgende keer weer ingeloot wordt. Ook uniek aan de vereniging is het feit dat wij werken zonder gelden van derden. Dus geen subsidie van de provincie of sponsorgelden van het bedrijfsleven. De organisatie van een tocht kost gemiddeld zo’n 1,5 miljoen euro. Er zijn genoeg bedrijven die maar wat graag als sponsor zouden willen optreden maar wij zeggen: wij doen dat niet, wij bedruipen onszelf. Ook de KNSB heeft niets met de tocht te maken. In 2009 hebben wij ons 100-jarig bestaan beleefd. In alle elf plaatsen is er een maand lang feest gevierd. Voeg dat bij het feit dat er op onze ledenvergaderingen steevast meer dan vierhonderd leden komen uit het gehele land en er is maar een conclusie mogelijk. De Koninklijke Vereniging De Friesche Elf Steden is een uniek fenomeen.”
januari 2011
35
Tekst Harm Dragt
Benut uw
Het lidmaatschap van Bouwend Nederland heeft u heel veel te bieden. Enkele voorbeelden: Uw belangen worden behartigd, u krijgt informatie om uw bedrijfsvoering te ondersteunen, u krijgt antwoord op uw vragen en het biedt ook financiële voordelen. De inhoud van het lidmaatschap is een levend dossier. Het loont dus zeker de moeite om u hierin periodiek te verdiepen. Onze oproep is en blijft: Maak optimaal gebruik van uw lidmaatschap.
T OE D D T EN WA UW LAND BO DER U R NE VOO
1. Collec‑ tieve belangen‑ behartiging
is een kerntaak van Bouwend Nederland. Uw belangen worden behartigd op Europees, nationaal, regionaal en lokaal niveau. De omvang en de deskundigheid van Bouwend Nederland maken dat zij wordt gezien als het aanspreekpunt van de bouw- en infrasector. Daardoor is inbreng mogelijk bij onder meer uiteenlopende bouw- en infraplannen, wet- en regelgeving en het bestrijden van de gevolgen van de crisis.
2. Branche‑ ontwikkeling
3. De individuele ledenservice
Het stimuleren van de ontwikkeling en de professionalisering van de bedrijfsvoering van uw onderneming is een tweede kerntaak van Bouwend Nederland. Om dit te realiseren worden door Bouwend Nederland diverse programma’s ontwikkeld en uiteenlopende bijeenkomsten georganiseerd.
Individuele ledenservice is de derde kerntaak van Bouwend Nederland. Bij Bouwend Nederland Advies kunt u terecht met al uw vragen over uw bedrijfsvoering, arbeidszaken, CAO, sociale verzekeringen, bouwrecht en aanbestedingen. De telefonische advisering is gratis. Voor bouw- en aanbestedingsrecht kunt u ook kiezen voor uitgebreide, juridische bijstand. Voor deze dossierbehandeling betaalt u € 100,- per uur. Vooraf wordt er altijd een inschatting van de kosten gemaakt. Voor vragen kunt u bellen naar 079 3252 250.
In 2010 heeft Bouwend Nederland meer dan 200 nieuwe leden mogen verwelkomen. In vergelijking met 2009 zijn er minder opzeggingen ontvangen. Vanwege faillissementen als gevolg van de crisis is het ledental echter licht gedaald.
U ontvangt een aantal periodieken
T IJG R TK N WA U VA END D • BouwendNL, het verenigingsmagazine van UW AN Bouwend Nederland, biedt informatie over vereniBO DERL gingsaangelegenheden uit de landelijke organisatie NE en uit de verschillende onderdelen van de vereniging, .
BouwendNL heeft een uitneembaar katern Praktijk waarin u belangrijke actuele informatie vindt voor uw bedrijfsvoering.
• De tweewekelijkse digitale ledennieuwsbrief wordt gestuurd naar alle leden en medewerkers van leden die een account hebben aangemaakt op www.bouwendne-
36
januari 2011
derland.nl. De nieuwsbrief bundelt artikelen met praktische bedrijfsinformatie, nieuws van de vereniging en ontwikkelingen in de markt. Aanmelden kan via www.bouwendnederland.nl/registreren.
• Podium, bevat informatie over belangrijke en actuele ontwikkelingen in en om de bouw en infra en gaat in op de visies en standpunten van Bouwend Nederland. Podium wordt naar de leden en de externe relaties gestuurd.
B NE OUW DE EN R D O LA ON OK ND LIN E De website www.bouwendnederland.nl biedt leden onder (veel) meer: • ( actuele) bedrijfsinformatie en advies op het gebied van onder meer wet- en regelgeving, personeel en cao-aangelegenheden; • praktische tools zoals een weermodule, modelcontracten en een overzicht van de aanbestedingen; • betrouwbare statistieken over (prijs) ontwikkelingen in de sector; • een handige selectie van het belangrijkste bouwnieuws, ook op regionaal niveau.
Ledenvoordelen
Met de ledenvoordelen kunt u een forse financiële besparing realiseren en daarmee (een groot deel van) uw contributie terug verdienen. Voor vragen over de ledenvoordelen kunt u bellen naar 079 3252 166 of mailen naar
[email protected].
Uitdragen lidmaatschap
U kunt uw lidmaatschap - met gebruikmaking van het logo van Bouwend Nederland - kenbaar maken op onder meer uw briefpapier, brochures, uw rijdend materieel en aan uw gevel. Hiervoor zijn digitale bestanden, stickers, vlaggen en gevelschildjes beschikbaar. Het promotiematerieel is te bestellen via telefoonnummer 079 3252 157 of via
[email protected]. Bouwend Nederland voert de imagocampagne ‘De Bouw maakt het’. Ook hiervan is promotiemateriaal voor de leden beschikbaar. Onderdeel van de campagne is de Dag van de Bouw, waaraan ook u kunt deelnemen.
Bijeenkomsten
Regelmatig wordt u uitgenodigd om bijeenkomsten bij te wonen. Via www.bouwendnederland. nl vindt u onder andere de rubriek ‘Actueel’ de bijeenkomsten die voor de komende tijd gepland staan.
Brochures
Bouwend Nederland produceert regelmatig nieuwe brochures over onderwerpen die relevant zijn voor uw bedrijfsvoering en/of de bouw- en infrasector. Een overzicht kunt u
service “Ik heb mij aangemeld als lid van Bouwend Nederland van‑ wege de diensten en producten, waaronder de positie in de ca0-onderhande‑ lingen en de weerverletre‑ geling, die de vereniging voor mijn bedrijfsvoering kan bieden.” Leon Hanswijk // Directeur eigenaar van HBG- INFRA BV, Bodegraven HBG-INFRA is onder meer actief op het gebied van grondwerkzaamheden en verkeerstechniek. Lid sinds december 2010.
vinden op www.bouwendnederland.nl, rubriek publicaties, kopje brochures. Deze brochures kunt u gratis downloaden of bestellen via
[email protected].
Lidmaatschapsmogelijkheden
Door uw lidmaatschap van Bouwend Nederland bent u ook automatisch lid van de regio waarin u met uw onderneming gevestigd bent. U kunt er daarnaast voor kiezen om lid te worden van een van de zestig afdelingen of een van de acht vakgroepen, die Bouwend Nederland telt. Van Jong Bouwend Nederland kunnen (aankomende) leidinggevenden, die maximaal 40 jaar oud zijn, lid worden.
Contributie
Voor informatie over de contributie kunt u terecht bij onderstaande telefoonnummer en adressen.
Mutaties & nadere informatie Mutaties zoals adreswijzigingen, wijzigingen van contactpersonen en verzoeken om nadere informatie over het lidmaatschap kunt u kenbaar maken: Telefoon: 079 32521 58/59 E-mail:
[email protected] Adres: Bouwend Nederland, t.a.v. leden administratie, Postbus 340, 2700 AH Zoetermeer Reageren?
[email protected]
nieuwe leden Per 1/12/2010 bouw
Meijer en Halma Beheer B.V. VEENDAM D & T Holding B.V. ‘S-GRAVENHAGE Jongema Bouw B.V. HARLINGEN Klinkenberg Bouw B.V. VLAARDINGEN Aannemersbedrijf en Bouwmaterialenhandel “De Valk” B.V. NULAND Turn Key Project Bouw B.V. ROTTERDAM Aannemersbedrijf Ventevogel V.O.F. ROTTERDAM Aannemersbedrijf en Bouwmaterialenhandel “De Valk” B.V. NULAND Turn Key Project Bouw B.V. ROTTERDAM Aannemersbedrijf Ventevogel V.O.F. ROTTERDAM Aannemersbedrijf en Bouwmaterialenhandel “De Valk” B.V. NULAND Turn Key Project Bouw B.V. ROTTERDAM Aannemersbedrijf Ventevogel V.O.F. ROTTERDAM Aannemersbedrijf en Bouwmaterialenhandel “De Valk” B.V. NULAND Turn Key Project Bouw B.V. ROTTERDAM Aannemersbedrijf Ventevogel V.O.F. ROTTERDAM Aannemersbedrijf Zonneveld B.V. HAARLEM Muller (ver) bouwservice SINT-MAARTENSDIJK Bouwbedrijf Kasteel en de Vries Epe B.V. EPE Bouw- en Aannemersbedrijf Van Hanswijk EDE GLD Rocda Vloerenservice B.V. LEMMER B.V. Bouwbedrijf Zwaagwesteinde B.B.Z. DE WESTEREEN
Infra
J.P. Koolmoes Infra B.V. LEIDEN Bestratingsbedrijf Van Veenschoten V.O.F. HILVERSUM F. van Craenenbroeck en Zonen v.o.f. ‘S-HEERENHOEK HBG-Infra B.V. BODEGRAVEN De Vroed Infra B.V. HENDRIK-IDO-AMBACHT
Per 1/01/2011 bouw
Aannemersbedrijf D. den Besten B.V. ELBURG Defra Timmer-en Bouwbedrijf ‘S-GRAVENHAGE Houdstermaatschappij Kelderman B.V. EDE GLD Systeemvloeren Service “Bunschoten” B.V. BUNSCHOTENSPAKENBURG Van der Wardt Beheer B.V. EEMNES Van der Zanden Services AMSTERDAM Houta Holding B.V. GELDROP Bouwbedrijf Gerrits & Sinnige B.V. HEEMSKERK Bouwbedrijf Fervet B.V. LELYSTAD Witkamp Bouwgroep B.V. ALMERE Bouwbedrijf R. Klaver URETERP Boerbouw Aannemingsbedrijf MIDWOLDA Aannemingsbedrijf Zaantech - I.C.B. Groep B.V. ASSENDELFT Van Dijk Holding B.V. ROOSENDAAL Spabu Aannemingsbedrijf B.V. BUNSCHOTEN-SPAKENBURG VB Bouw Holding B.V. SON Aannemersbedrijf Hans Goesten B.V. KERKDRIEL Rasenberg Made Holding B.V. MADE Marko Kok Kleinbouw WEERSELO tw Timmerwerken OSS
Infra
Schotgroep Facilitair B.V. NUMANSDORP R. Breure (Zwanenburg) Beheer B.V. ZWANENBURG Stam Heerhugowaard Holding B.V. HEERHUGOWAARD
januari 2011
37
Tekst Theo Scholte BEELD René van den Burg en Cor Aafjes
Crisis, cao en vorst
Actueel in de media
Bouwend Nederland gaat huis-aan-huis
Actie bereikte tot nu toe 1,5 miljoen huishoudens
Bouwend Nederland is vaak in de media terug te vinden. In de afgelopen twee maanden werd het meeste geschreven en gepraat over ontslagen als gevolg van de crisis, de cao en de vorst.
Zo kan het ook!
U
it gegevens van Cordares is gebleken dat in onze bedrijfstak in twee jaar tijd 20.000 arbeidsplaatsen zijn verdwenen. Eind 2010 waren er 150.000 medewerkers die onder de cao vallen tegen 170.000 eind 2009. Een daling van 11,4 procent. Bouwend Nederland stelt zich op het standpunt dat elke verloren mankracht er één teveel is. Met name omdat mensen die de sector nu kwijtraakt straks weer keihard nodig zijn. De vorst aan het einde van 2010 maakte dat veel media zich afvroegen over er niet weer een vorst-ww moest komen. Daarbij werd tevens de suggestie gewekt dat Bouwend Nederland die ww zou tegenhouden. Vaak werd ten onrechte gesuggereerd dat de vorst-ww uit de algemene middelen betaald wordt. Dat is geheel onjuist. De kosten van deze regeling moeten door de hele sector worden opgebracht, terwijl slechts een deel van de bedrijven er gebruik van maakt. Daarom is Bouwend Nederland geen voorstander van de vorst-ww regeling. Het zou betekenen dat ondernemingen die geld en energie hebben gestoken in het voorkomen van (zo veel mogelijk) weerverlet (extra) zouden moeten betalen voor die bedrijven die hier niets of nauwelijks iets tegen gedaan hebben. Bovendien is Bouwend Nederland van mening dat weerrisico’s ondernemersrisico’s zijn waarvan het risicoprofiel per onderneming verschilt.
38
januari 2011
D
e aankondiging dat de btw op arbeid bij verbouwingen tijdelijk verlaagd zou gaan worden, was een publicitaire kans die Bouwend Nederland natuurlijk niet aan zich voorbij heeft laten gaan. Begin oktober ontvingen alle huis-aan-huis weekkranten van Nederland een volledig gevulde en opgemaakte pagina met artikelen, waarin woning– eigenaren de voordelen krijgen uitgelegd om nú een aannemer met de verbouwing van hun huis aan de slag te laten gaan. Behalve een artikel met uitleg over de btw-verlaging is in ‘onze’ pagina ook informatie te vinden over de mogelijke subsidies en voordelen wanneer je het
huis energiezuinig verbouwd. Daarnaast was een artikel over de ‘omgevingsvergunning’ opgenomen en een lijst met handige sites voor de consument die aan verbouwen denkt. Tenslotte kwamen we via Bouwend Nederland-lid Bouwbedrijf Bijkerk uit Sliedrecht op het spoor van een mooie verbouwing van een woonhuis in Barendrecht. De bewoonster werd geïnterviewd, zodat we ook via haar verhaal inspiratie konden bieden om woningeigenaren aan het verbouwen te krijgen.
mooi resultaat Aangezien we geen reclameruimte hadden ingekocht bij de weekkranten, was het aan de
redacties van die kranten om te bepalen of ze onze informatie wilden opnemen. Het onderwerp en daarmee de actie sloeg aan. Tot en met december 2010 publiceerden maar liefst 47 huis-aan-huiskranten de pagina, waardoor onze boodschap bij zo’n anderhalf miljoen huishoudens op de deurmat belandde. Een mooi resultaat, dat met een kleine investering tot stand is gekomen. Nog een tip tot slot. Zet de mogelijkheden ook op uw website en gebruik de tijdelijke maatregel nadrukkelijk in uw acquisitie. Reageren:
[email protected];
[email protected]
COMMUNICATIEF
Media
Ook belangrijk voor het land
O
ok in 2010 is onze vereniging prominent in de media aanwezig geweest. Bouwend Nederland heeft een actief persbeleid dat mede wordt ingezet ter ondersteuning van de belangenbehartiging en de brancheontwikkeling. Daarnaast wisten de journalisten de weg naar onze vereniging goed te vinden. In het afgelopen jaar zijn er ongeveer 3000 artikelen over Bouwend Nederland verschenen. Dat is een gemiddelde van 9,6 per dag, ervan uitgaande dat kranten zes dagen in de week verschijnen. Onderwerpen die in 2010 veel aandacht kregen waren de crisis en de gevolgen voor de sector, de langdurige vorstperiode, het tijdelijk verlaagde btw-percentage, de Dag van de Bouw en de benoeming van voorzitter Elco Brinkman tot senaatslijsttrekker van het CDA.
Provinciale Statenverkiezingen
score
2010
Uitslagen zijn richtinggevend
O
p 2 maart 2011 zijn er weer Provinciale Statenverkiezingen. Zoals bekend zijn de provincies een belangrijke opdracht- en regelgever voor onze sector. De uitslag is ook bepalend voor de samenstelling van de Eerste Kamer waardoor de verkiezingen ook belangrijk zijn voor de nationale politieke verhoudingen. Tel daarbij op de bezuinigingen waar de lagere overheden mee te maken krijgen. Alle reden voor onze vereniging om in de aanloop naar deze verkiezingen een special uit te brengen van Podium om onze wensen en visies op het gebied van woningbouw, infrastructuur en onderwijs nog eens te benadrukken.
artikelen per jaar
bouwend NL
artikelen per dag
#2
Sociale media
B
ouwend Nederland maakt als moderne vereniging natuurlijk ook gebruik van de nieuwe ofwel sociale media zoals Twitter en LinkedIn. Via http://twitter.com/BouwendNL blijven ruim 1500 volgers dagelijks op de hoogte van de berichtgeving van Bouwend Nederland. Onder die volgers zijn bouwondernemers, maar ook politici en journalisten. Door
In editie 2 , die eind februari verschijnt, staat Onderwijs centraal. U kunt daarin onder meer een interview lezen met vicevoorzitter Henk Bol van Bouwend Nederland. Hij gaat in op het belang van het onderwijs voor de sector en wat er zoal verbeterd kan worden. Adri Voogt belicht zijn bestuurswerkzaamheden voor Fundeon. Opleidingsbedrijven komen aan het woord alsmede de andere organisaties die op het terrein van het onderwijs in de sector actief zijn.
u aan te melden blijft u actueel op de hoogte van de activiteiten van uw vereniging. De LinkedIn-groep van Bouwend Nederland heeft inmiddels ook meer dan 1500 leden. De groep is een online aanvulling op alle andere activiteiten van onze vereniging en staat open voor medewerkers van Bouwend Nederland en voor medewerkers van bij Bouwend Nederland
aangesloten lidbedrijven. Doel van de LinkedIn groep is om de leden op de hoogte te houden van relevant nieuws en evenementen alsmede om kennis, meningen en ervaringen met elkaar uit te wisselen en (nieuwe) contacten te leggen.
januari 2011
39
1
Waarom u lid moet zijn van Bouwend Nederland
De nr. reden
Belangenbehartiging
In de afgelopen jaren is de belangenbehartiging vooral gericht geweest op het beperken van de gevolgen van de crisis. Maar ook alle andere voor leden relevante belangen worden behartigd.
Nog 9 redenen 1. Kennisoverdracht 2. Dagelijks advies 3. steeds de laatste informatie 4. Ervaringsuitwisseling 5. bouwspecifieke weersinformatie 6. financiele ledenvoordelen 7. prestaties vergelijken 8. deelname aan kwaliteitslabels 9. Spreekuren sociale zaken bij u in de buurt Meer weten over het lidmaatschap? Neem contact op met de ledenadministratie afdeling. T.079-325 21 57 of kijk op www.bouwendnederland.nl Reageren:
[email protected]
40
0 maand 2011
