Wie heeft eigenlijk God gemaakt?
Nieske Selles-ten Brinke
Wie heeft eigenlijk God gemaakt? Praten met kinderen over geloofsvragen
Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer
Bij de productie van dit boek is gebruikgemaakt van papier dat het keurmerk Forest Stewardship Council® (FSC®) draagt. Bij dit papier is het zeker dat de productie niet tot bosvernietiging heeft geleid. Ook is het papier 100% chloor- en zwavelvrij gebleekt.
ISBN 978 90 239 7079 8 NUR 746 Ontwerp omslag Artisty Lay-out en dtp JetOntwerp © 2016 Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer Alle rechten voorbehouden www.uitgeverijboekencentrum.nl www.nieskeselles.nl
Inhoud Woord vooraf
7
Over de Bijbel
1. Wie heeft bedacht welke verhalen er in de Bijbel moesten komen en welke niet? 9
9. Hoe is het in de hemel?
10. Waarom moesten er vroeger dieren gedood (geofferd) worden? 36
Over God
11. Wie heeft eigenlijk God gemaakt? 2. Hoe weet ik zeker dat de Bijbel waar is?
33
39
12
3. Waarom is er een Oud Testament en een Nieuw Testament? 15 4. Als God van tevoren al wist dat Adam en Eva van de boom zouden eten, waarom heeft Hij dit dan niet voorkomen? 18 5. Waarom staan er regels in de Bijbel en wie heeft die bedacht? 21 6. Is het echt waar dat er een hemel en een hel is? En hoe zit dat dan? 24 7. Waarom moest Abraham Izak doden van God? God heeft toch Zelf gezegd: ‘Je mag niet doden’? 27
12. Hoe kun je de stem van God horen? Hoe klinkt die dan en hoe weet je dat het Gods stem is? 41 13. Waarom kunnen wij God niet zien?
44
14. Hoe maakte God de planten, de dieren en de mensen? 47 15. Hoe kan het dat God de hele aarde in zes dagen heeft gemaakt? 50 16. Hoe maakt God een baby?
53
17. Hoe kan het dat de Vader, de Zoon en de Heilige Geest samen één God zijn? 56 18. Wat betekent het dat God almachtig is? 59
8. Waarom doet God niet altijd wat ik aan Hem vraag als ik bid? Er staat toch in de Bijbel: ‘Wie bidt, ontvangt’? 30
19. Kan ik aan God alles vertellen? Vertelt Hij het niet aan anderen? 62
20. Hoe kunnen Jozef en God nu allebei de Vader van Jezus zijn? 65 21. Hoe kan ik aan mijn vriendje uitleggen Wie God is? 68 22. Hoe kan God mijn vriendje in Australië en mij allebei tegelijk zien? 71
23. Hoe kan Jezus in je hart wonen? Past Jezus echt in je hart? 74
31. Waarom zijn sommige mensen in de wereld erg arm, terwijl andere mensen juist heel rijk zijn? Kan God dat niet verande99 ren? 32. Moet ik ook omgaan met kinderen die ik niet aardig vind? 102 33. Hoeveel geld moet ik weggeven aan andere mensen/goede doelen? 105
Over mijn geloof in God
34. Waarom stopt God niet alle oorlogen en waarom zijn er vluchtelingen? 108
25. Wat heb ik eraan als ik geloof in God?
81
35. Wat is een ziel? Hoe kan het dat je lichaam begraven wordt en je ziel naar God gaat? 111
26. Wat is het verschil tussen het christelijk 84 geloof en andere godsdiensten?
36 Wat gaat er met mij gebeuren als Jezus terugkomt en ik nog niet gestorven ben? 114
27. Waarom wil God dat ik elke dag bid, terwijl Hij toch al weet wat ik nodig heb? 87
37. Gaat onze hond of mijn konijn ook naar de hemel als hij dood gaat? 117
28. Is het waar dat engelen je beschermen? En kun je ze dan ook zien? 90
38. Waarom sterven mensen?
120
39. Kunnen kinderen ook sterven?
123
24. Kan God ervoor zorgen dat ik geen zonden meer doe? 77
29. Waarom gaan mensen naar de kerk? Je kunt toch ook thuis geloven?
93
30. Waarom zijn sommige kinderen wel, en andere kinderen niet gedoopt?
96
40. Waarom worden sommige mensen heel vaak ziek en blijven andere mensen altijd gezond? 126
Woord Vooraf Hoe zit dat nou… met God? Kinderen vragen je soms de oren van het hoofd! Vragen over hoe dingen werken, over iets wat ze graag willen, over school, over vriendschappen of over het leven. Kinderen stellen ook vragen over God. Soms zijn het simpele vragen, waar je als ouders meteen een antwoord op weet. Hun vraag is dan niet langer een vraag en ze zijn een antwoord rijker. Soms stellen kinderen vragen over God, die eigenlijk ook vragen van jezelf zijn. Ja, goede vraag! denk je dan, hoe zit dat eigenlijk? Dit boek wil jou als ouder, opvoeder of kinderwerker helpen om met je kinderen in gesprek te gaan over vragen over God, geloven en de Bijbel. Het is geen leesboek dat je van begin tot eind doorneemt. Het is meer bedoeld als een handboek dat je erbij pakt als je kind vragen stelt over God en de Bijbel. Vragen waar je zelf niet meteen een antwoord op weet. Of vragen waar je wat dieper met je kinderen over zou willen doorpraten. Elke vraag begint met een stukje uitleg voor het kind zelf. Je kunt dit voorlezen aan je kind, of je kind kan het zelf lezen. Daarna volgen er tips voor jou als opvoeder aan de hand waarvan je met je kind over deze vraag in gesprek kunt gaan. Vervolgens worden er bijbelgedeelten vermeld die betrekking hebben op de vraag van je kind.
7
Ten slotte vind je bij iedere vraag een opdrachtje dat verband houdt met de vraag. Door samen zo’n opdrachtje te doen, worden de vragen en antwoorden concreet. Bovendien blijft datgene wat je doet vaak langer in je gedachten dan iets wat je alleen hoort. Het doel van dit boek is niet dat we altijd een bevredigend, eenduidig antwoord kunnen geven op de geloofsvragen van onze kinderen. Doel is wel dat we, door samen in gesprek te gaan, dichter bij een antwoord komen. En dat kan rust geven bij je kinderen, zodat ze hun vraag kunnen loslaten. Ik wens je veel mooie, inhoudsvolle momenten rondom de geloofsvragen van je kind(eren). Gods zegen!
Nieske Selles
8
Vraag 1 Wie heeft bedacht welke verhalen er in de Bijbel moesten komen en welke niet? Voor kinderen De Bijbel is het Woord van God! Maar Hij heeft de Bijbel niet Zelf geschreven. Dat hebben mensen gedaan. Mensen die God daarvoor heeft uitgekozen. God heeft mensen laten weten wat ze moesten opschrijven. Zo heeft Mozes bijvoorbeeld de eerste vijf boeken van het Oude Testament geschreven. En David heeft veel psalmen geschreven. Er zijn profeten die boeken hebben geschreven over wat er nog gaat gebeuren. Deze boeken staan in het Oude Testament. Paulus schreef brieven aan christelijke gemeenten. Je vindt er een heel aantal in het Nieuwe Testament. God bedacht wat er in de Bijbel moest komen. En Hij heeft mensen gebruikt om Zijn plan uit te voeren. Een paar eeuwen nadat de jaartelling begon (toen Jezus geboren werd) zijn mensen die veel geleerd hadden over God bij elkaar gekomen. Veel van de verschillende boeken hebben ze bij elkaar gezet. Die boeken vormen samen de Bijbel. We geloven dat de Heilige Geest van God de Bijbel geïnspireerd heeft. Dat betekent dat Hij de woorden in het hart en hoofd van de schrijvers heeft gelegd. Bijzonder, hè?
9
Voor ouders Vertel je kinderen hoe bijzonder het is dat God mensen, zondige mensen, wilde gebruiken om Zijn woorden bekend te maken aan alle volken. Leg hun uit dat de hele Bijbel het Woord van God is, maar dat de Bijbel door verschillende personen geschreven is. Tip 1 Vergelijk gedeelten uit de evangeliën met elkaar. Kies gedeelten die gaan over hetzelfde onderwerp. Leg uit dat als twee mensen iets meemaken, elk van hen het op een andere manier zal doorvertellen. Wat de een is opgevallen, is de ander misschien ontgaan. Beiden benadrukken verschillende dingen, terwijl hun boodschap hetzelfde is. (Voorbeeld: Markus 6:30-44 en Johannes 6:1-15, over de wonderbare spijziging.) Tip 2 Vergelijk een profetie uit het Oude Testament met een vervulling in het Nieuwe Testament. Mensen kunnen iets wat jaren geleden voorspeld is, niet uit laten komen. God kan dat wel. Hij is de grote Regisseur van de geschiedenis. Hij overziet alle tijden. Tip 3 Leg je kinderen uit dat datgene wat in de Bijbel staat nuttig is voor alle mensen. Zo kun je in de Bijbel lezen over het reddingsplan van God met mensen: verlossing door Zijn Zoon Jezus. Je kunt ook lezen over Gods regels voor mensen (de tien geboden). Als iedereen zich aan die tien regels zou houden, zou de wereld er heel anders uitzien. Alles wat in de Bijbel staat is opgeschreven met een speciale bedoeling. Door veel te lezen/te studeren in de Bijbel gaan we Gods plan/bedoeling steeds beter begrijpen.
10
Lees uit de Bijbel Ezechiël 38:23: Hier wordt voorzegd dat God Zichzelf over de hele wereld bekend zal maken. (Dat heeft Hij gedaan door Zijn Woord, de Bijbel.) Romeinen 1:16: Het Evangelie wordt hier ‘Gods reddende kracht’ genoemd.
Om te doen! We gaan een Bijbel-top-10 maken. Laat iedereen voor zichzelf tien bijbelverhalen opschrijven die hij/zij het allerbelangrijkste vindt. Vergelijk daarna jullie lijstjes met elkaar. Welke verhalen worden het meest genoemd? Maak een nieuwe top 3 van de verhalen die jullie met elkaar het belangrijkst vinden. Ga vervolgens met elkaar in gesprek over de vraag waarom deze verhalen
Nodig voor iedereen een vel papier en een pen
zo onmisbaar en belangrijk zijn. Je kunt daarbij de volgende vragen stellen: • Wat vertelt dit verhaal over God? • Wat is de belangrijkste boodschap van dit verhaal? • Waarom zouden alle mensen dit verhaal moeten kennen? • Waarom is dit verhaal voor jou belangrijk?
11
Vraag 2 Hoe weet ik zeker dat de Bijbel waar is? Voor kinderen Wat denk jij… zou Michiel de Ruyter echt geleefd hebben? En koningin Wilhelmina… zou zij echt bestaan hebben? Je hebt ze nooit zelf gesproken. Want ze leven niet meer. En het is al lang geleden dat ze geleefd hebben, dus je ouders hebben hen ook nooit gesproken. Toch twijfel je er niet aan dat ze echt geleefd hebben. Want er is veel over hen geschreven in allerlei boeken. De Bijbel is geschreven door verschillende mensen. Al deze mensen wisten wat ze moesten schrijven omdat God hun dat liet weten. Sommigen schreven over wat later zou gaan gebeuren. Deze mensen heten ‘profeten’. Anderen schreven veel later over hetzelfde, maar nu dat het ook echt was gebeurd. Doordat heel veel profetieën uit het Oude Testament in het Nieuwe Testament in vervulling zijn gegaan, weten we dat de Bijbel betrouwbaar en waar is. Zo heeft bijvoorbeeld Jesaja, maar ook Micha, al honderden jaren voordat Jezus werd geboren, geschreven over Zijn geboorte. En jaren later kwam het precies zo uit als zij het hadden geschreven. Bijzonder toch? Er staat ook veel in de Bijbel over Jezus. Vier evangelisten (Mattheüs, Markus, Lukas, Johannes) hebben hun verhaal opgeschreven. Soms zit er wat verschil tussen; daaraan kun je zien dat de schrijvers hebben opgeschreven wat ze zelf gezien hebben. Bedenk maar eens wat er gebeurt als jij, een vriendje en je meester of juf een ongeluk op straat zien, bij je school. Als jullie alle drie vertellen wat 12
je hebt gezien, zeg jij misschien: ‘Het was een grote blauwe auto en die zat helemaal in elkaar!’ En je vriendje: ‘Er waren twee ambulances en ik zag een uitgeklapte airbag!’ En je meester of juf zegt: ‘Ik vond het zo’n naar gezicht, iemand zat onder het bloed. Ik heb vlug de kinderen op het schoolplein naar binnen gestuurd!’ Jullie hebben het alle drie over hetzelfde ongeluk en je spreekt alle drie de waarheid. Toch vertel je een wat verschillend verhaal. Op die manier kom je nog meer te weten over het ongeluk dan je zelf hebt gezien. Zo is het met de verschillende verhalen in de Bijbel ook. Ze spreken elkaar niet tegen, maar ze laten juist veel meer verschillende kanten van dezelfde gebeurtenissen zien.
Voor ouders De Bijbel is het oudste boek op aarde. Het heeft alle eeuwen, alle generaties, doorstaan. De Bijbel is altijd bevochten en er zijn altijd mensen geweest die de boodschap van de Bijbel in twijfel trokken of belachelijk maakten. En toch zijn er altijd veel mensen geweest die er in geloofden en die er kracht en hoop aan ontleenden. Tip 1 Vertel je kinderen dat er in de Bijbel veel profetieën staan die ook daadwerkelijk zijn uitgekomen. Vertel je oudere kinderen dat ook wetenschappelijk bewezen is dat allerlei dingen waarover in de Bijbel geschreven wordt daadwerkelijk zijn gebeurd. Bijvoorbeeld de grote ster boven Bethlehem tijdens de geboorte van Jezus. En het stilstaan van de zon tijdens de strijd van Jozua. Tip 2 Vertel je kinderen hoe de Bijbel altijd een bron van troost en kracht is geweest voor miljoenen christenen. In alle omstandigheden van het leven (vreugde, angst, verdriet, boosheid) kan men putten uit de Bijbel. Bovendien staat er in de Bijbel een 13
reddingsplan beschreven voor de mensen waar geen mens ooit op gekomen zou zijn. Dit kan alleen door God bedacht zijn. Tip 3 Vertel je kinderen zeker ook waarom voor jullie als ouders vaststaat dat de Bijbel het Woord van God is. Wees kwetsbaar als het gaat om periodes in je eigen leven waarin de woorden van God een grote rol hebben gespeeld.
Lees uit de Bijbel Johannes 1:4-5: Over het vleesgeworden Woord van God (Jezus). Hebreeën 11:1: Het geloof als een vaste grond van dingen die we hopen en niet zien.
Om te doen! • Schrijf met zwart enkele namen van profeten op. • Schrijf met rood op welke profetieën ze hebben gedaan. Denk aan: Jesaja, Micha, Jona, ........ • Welke profetieën zijn al uitgekomen? Omcirkel die.
14
Nodig vel papier, zwarte stift, rode stift • Welke profetieën zijn nog niet uitgekomen? Zet er een vraagteken bij. • Praat met elkaar over het in vervulling gaan van profetieën en over wat dit zegt over de betrouwbaarheid van de Bijbel.
Vraag 3 Waarom is er een Oud Testament en een Nieuw Testament? Voor kinderen De Bijbel is een dik boek. Een boek vol verhalen over mensen en over God. Maar eigenlijk is de Bijbel een verzameling van heel veel dunnere boeken. Er staan wel 66 boeken in de Bijbel! Die boeken zijn geschreven door veel verschillende mensen. God heeft al die mensen laten weten wat ze moesten opschrijven. En daarom is de hele Bijbel het Boek van God. De boeken die in het Oude Testament staan gaan over de tijd voordat Jezus werd geboren. De verhalen gaan over de schepping, het volk Israël, koningen en profeten, en er staan ook prachtige liederen in: de Psalmen. De boeken in het Nieuwe Testament gaan over de tijd na Jezus’ geboorte in Bethlehem. Het gaat over Jezus’ leven op aarde. Ook vertelt het over Zijn dood en opstanding, Zijn Hemelvaart en de komst van de Heilige Geest op het Pinksterfeest. In het Nieuwe Testament staan ook veel brieven van mensen die dicht bij Jezus hebben geleefd toen Hij op aarde was. Aan het einde van het Nieuwe Testament wordt geschreven over de nieuwe hemel en de nieuwe aarde. Dat laatste moet nog gebeuren… we wachten erop! 15
