Who’s in and who’s out. Het Nederlands migratiebeleid van 1975 tot heden in Europees perspectief Taught by Saskia Bonjour at the Leiden University Institute for History, 2012-2013 and 2013-2014 Collegejaar:
2012-2013
Studiegidsnummer:
5773ISSD
Docent(en):
Mw Dr. S.A. Bonjour
Voertaal:
Nederlands
Blackboard:
Onbekend
EC:
10.0
Niveau:
400
Periode:
Semester 1, Blok I, II
Toegangseisen Beide tweedejaars BA-werkcolleges behaald. Beschrijving “Massa-migratie” moet stoppen, maar “Mauro moet blijven”. De Nederlandse kiezers willen strenge regels voor de toelating van vreemdelingen in Nederland, maar zodra de vreemdeling een gezicht en een naam krijgt blijkt het stellen van grenzen pijnlijk, zoals in het geval van de jonge Angolese asielzoeker Mauro die de gemoederen zo bezig hield in de herfst van 2011. De beslissingen die politici en ambtenaren nemen over migratie hebben grote gevolgen voor de Nederlandse maatschappij als geheel, maar grijpen ook diep in in individuele levens. Er staan sociale, economische, (geo)politieke en morele belangen op het spel waartussen beleidsmakers een afweging moeten maken. Migratiebeleid voeren draait om het maken van onderscheid tussen mensen: tussen hen die erbij mogen horen en mogen delen in onze veiligheid en welvaart, en hen die wij buiten sluiten. Migratiebeleid voeren betekent dus bepalen wie ‘wij’ zijn en wie ‘de ander’ is, en vooral hoe wij omgaan met de grens tussen ‘ons’ en ‘de ander’. In dit seminar verdiepen we ons in de manieren waarop Nederlandse ambtenaren en politici in de afgelopen decennia met dit complexe vraagstuk zijn omgegaan. We bestuderen debatten in parlement, ministeries en daarbuiten om te begrijpen hoe wet- en regelgeving tot stand is gekomen. Naast politici en ambtenaren besteden we aandacht aan de inbreng van rechters, wetenschappers en belangenorganisaties. Zo bezien we hoe debat en beleid over vluchtelingen, post-koloniale migranten, arbeidsmigranten, en gezinsmigranten zich hebben ontwikkeld van de jaren zeventig tot vandaag. Begin jaren zeventig
werd migratie nog beschouwd als een primair economisch vraagstuk, waarover achter de gesloten deuren van ministeries werd beslist. Vandaag de dag is het een breed maatschappelijk vraagstuk dat politieke carrières kan maken of breken. In deze cursus beogen we deze scherpe stijging van het migratievraagstuk op publieke en politieke agenda’s te traceren en te duiden. Daarbij bezien we steeds hoe de ontwikkeling van het Nederlandse migratiebeleid zich verhoudt tot de Europese context. Dat betekent in de eerste plaats dat we bevragen hoe beleidsvorming in Nederland is beïnvloed door wetgeving en beleid van de Europese Unie en haar voorgangers, en door mensenrechtenverdragen als het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Daarnaast plaatsen we Nederlandse ontwikkelingen in vergelijkend perspectief door overeenkomsten en verschillen te bezien met migratiebeleid in andere Europese landen. Leerdoelen •
Inzicht verwerven in de geschiedenis van het Nederlands migratiebeleid sinds 1975
•
Analyse van politiek en beleid
•
Zelfstandig bronnenonderzoek doen
•
Mondeling en schriftelijk presenteren van bevindingen
Rooster Zie rooster Geschiedenis Onderwijsvorm Werkcollege Toetsing •
Essay (70%)
•
Mondelinge presentatie (30%)
Programma en Deadlines
Who’s in and who’s out
Datum 12-9
Thema Inleiding: de analyse van migratiebeleid
Literatuur
Opdrachten
Deel I: Institutionele en politieke structuren 19-9
Het Nederlands migratiebeleid
M. Bruquetas Callejo et al, ‘The case of the Netherlands’.
Keuze onderwerp werkstuk
26-9
Het Europees migratiebeleid
C. Boswell en A. Geddes, ‘The EU Dimension of Migration and Asylum Policy’. M. Vink, ‘Immigration and European integration’.
Eerste opzet werkstuk: - Vraagstelling - literatuurlijst - bronnen
Deel II: Analytische perspectieven 10-10
Migratiebeleid en identiteit
S. Vertovec, ‘The Cultural Politics of Nation and Migration’. J. Huysmans, ‘Securitizing migration´. I. Gedalof, ‘Unhomely Homes´.
17-10
Het ‘control gap’ debat
31-10
Het pleidooi voor open grenzen
C. Joppke, ‘Why Liberal States Accept Unwanted Immigration’. S. Bonjour, ‘The Power and Morals of Policy Makers’. A. Pécoud en P. de Guchteneire, ‘Introduction´. J. Isbister, ‘A Liberal Argument for Border Controls´. J. H. Carens, ‘Open Borders and Liberal Limits´.
Verslag verkennend bronnenonderzoek
Inleiding werkstuk
Programma en Deadlines
Who’s in and who’s out
Deel III : Immigratiebeleid in Nederland sinds 1975 7-11
Arbeidsmigratiebeleid
J. Schuster, ‘Van gastarbeider tot vijfde colonne’. L.J.J. Wijkhuijs en R.P.W. Jennissen, ‘Arbeidsmigratie naar Nederland 1929 t/m 2009’.
Presentaties
14-11
Gezinsmigratiebeleid
S. Bonjour, ‘The restrictive turn in Dutch family migration policies, 1993-2005’.
Presentaties
21-11
Asielbeleid
T.P. Spijkerboer en B.P. Vermeulen, ‘Inleiding’.
Presentaties
28-11
Beleid t.a.v. post-koloniale migratie
G. Jones, ‘Over de instabiele betekenis van staatsburgerschap, staatloosheid en juridisch vreemdelingenschap’.
Presentaties
5-12
Beleid t.a.v. illegale migratie
C. Van Eijl, ‘ Uitzetten en uithongeren (19852000)’.
Presentaties Uiterste inleverdatum eerste versie werkstuk
12-12
19-12
Presentaties / vragensessie
Inleveren werkstuk
Who’s in and who’s out
Literatuur per sessie
2. Het Nederlands immigratiebeleid M. Bruquetas Callejo, B. Garces-Mascarenas, R. Penninx en P. Scholten, ‘The case of the Netherlands’, in: G. Zincone, R. Penninx en M. Borkert (eds.), Migration policy-making in Europe. The dynamics of actors and contexts in past and present (Amsterdam 2011) 129-163. Online: http://oapen.org/search?identifier=401760;keyword=zincone. 3. Het Europees immigratiebeleid M. Vink, ‘Towards a common European immigration policy?’, paragraaf 4.3 (p. 58-70) in: Limits of European Citizenship. European Integration and Immigration Policies in the Netherlands (Veenendaal 2003). UB collegeplank. C. Boswell en A. Geddes, ‘The EU Dimension of Migration and Asylum Policy’, hoofdstuk 3 in: Migration and Mobility in the European Union (Basingstoke 2011) 51-75. UB collegeplank. LET OP: alleen de eerste helft van dit hoofdstuk is verplicht: pagina 51-67, tot ‘Relocation, relocation, relocation’. 4. Migratiebeleid en identiteit S. Vertovec, ‘The Cultural Politics of Nation and Migration’, Annual Review of Anthropology 40 (2011) 241256. UB e-Journals. J. Huysmans, ‘Securitizing migration: Freedom from existential threats and the constitution of insecure communities’, hoofdstuk 2 in: The politics of insecurity. Fear, migration and asylum in the EU (Londen en New York 2006: 45-62). UB collegeplank. LET OP: alleen eerste deel van dit hoofdstuk is verplicht, pagina 45-51, tot ‘Distributing fear and trust’. I. Gedalof, ‘Unhomely Homes: Women, Family and Belonging in UK Discourses of Migration and Asylum’, Journal of ethnic and migration studies 33(2007) 77-94. UB e-Journals. 5. Het ‘control gap’ debat C. Joppke, ‘Why Liberal States Accept Unwanted Immigration’, World Politics 50 (1998) 266-293. UB eJournals. S. Bonjour, ‘The Power and Morals of Policy Makers: Reassessing the Control Gap Debate’, International Migration Review 45 (1): 89-122. UB e-Journals. 6. Het pleidooi voor open grenzen A. Pécoud en P. de Guchteneire, ‘Introduction: the migration without borders scenario’, in: A. Pécoud en P. de Guchteneire (eds.), Migration without borders. Essays on the free movement of people (Parijs/New York en Oxford 2007) 1-30. UB collegeplank. J. Isbister, ‘A Liberal Argument for Border Controls: Reply to Carens’, International Migration Review 34 (2000) 629-635. UB e-Journals. J. H. Carens, ‘Open Borders and Liberal Limits: A Response to Isbister’, International Migration Review 34 (2000) 636-643. UB e-Journals.
Who’s in and who’s out
Literatuur per sessie
7. Arbeidsmigratiebeleid J. Schuster, ‘Van gastarbeiders tot Vijfde Colonne: arbeidsmigratie in Nederland’, pp. 165-208 in: Poortwachters over immigranten. Het debat over immigratie in het na-oorlogse Groot-Brittannië en Nederland (Amsterdam 1999). UB collegeplank. LET OP: we zullen met name aandacht besteden aan p. 181-204. L.J.J. Wijkhuijs en R.P.W. Jennissen, ‘Arbeidsmigratie naar Nederland 1929 t/m 2009’, paragraaf 1.2 (pp. 22-30) in: Arbeidsmigratie naar Nederland. De invloed van gender en gezin, WODC Onderzoek en beleid 286 (Den Haag 2010). Online: http://wodc.nl/onderzoeksdatabase/arbeidsmigratiebeleid-in-relatie-totgezinsmigratie-en-genderaspecten.aspx?cp=44&cs=6798. Aanvullende literatuur: T. de Lange, Staat, markt en migrant. De regulering van arbeidsmigratie naar Nederland 1945-2006 (Nijmegen 2007). UB collegeplank.
8. Gezinsmigratiebeleid S. Bonjour, ‘The restrictive turn in Dutch family migration policies, 1993-2005’, conferentie paper European Social Science and History Conference, Lissabon, 2008. Online: http://difusion.academiewb.be/vufind/Record/ULB-DIPOT:oai:dipot.ulb.ac.be:2013/43495/Holdings. Aanvullende literatuur: S. van Walsum, The family and the nation. Dutch family migration policies in the context of changing family norms (Newcastle Upon Tyne 2008). UB collegeplank. S. Bonjour, Grens en gezin. Beleidsvorming inzake gezinsmigratie in Nederland, 1955-2005 (Amsterdam 2009). Online: http://arno.unimaas.nl/show.cgi?fid=15296. B. de Hart, Onbezonnen vrouwen : gemengde relaties in het nationaliteitsrecht en het vreemdelingenrecht (Amsterdam 2003). UB collegeplank.
9. Asielbeleid T.P. Spijkerboer en B.P. Vermeulen, ‘Inleiding’, hoofdstuk 1 (pp. 1-19) in: Vluchtelingenrecht (Nijmegen 2005). UB collegeplank. Aanvullende literatuur: T. Walaardt, Geruisloos inwilligen. Argumentatie en speelruimte in de Nederlandse asielprocedure, 19451994 (Hilversum 2012). Online via UB: https://openaccess.leidenuniv.nl/handle/1887/18703. K. Geuijen, De asielcontroverse: argumenteren over mensenrechten en nationale belangen (Tilburg 2004). UB collegeplank. J. W. ten Doesschate, Asielbeleid en belangen. Het Nederlands toelatingsbeleid ten aanzien van vluchtelingen in de jaren 1968-1982 (Hilversum 1993). UB collegeplank.
Who’s in and who’s out
Literatuur per sessie
10. Beleid t.a.v. post-koloniale migranten G. Jones, ‘Over de instabiele betekenis van staatsburgerschap, staatloosheid en juridisch vreemdelingenschap. Nederlandse politieke vertogen over de burgerschapsstatus van ‘postkoloniale’ burgers’’, Recht der werkelijkheid 2 (2009) 11-31. UB e-Journals. Aanvullende literatuur: G. Jones, Tussen onderdanen, rijksgenoten en Nederlanders. Nederlandse politici over burgers uit Oost & West in Nederland, 1945-2005. (Amsterdam 2007). Online: dare.ubvu.vu.nl/bitstream/1871/12686/5/7909.pdf. J. Schuster, ‘Rijksgenoten uit de West: Surinamers en Antillianen als probleem’, hoofdstuk 3 in: Poortwachters over immigranten. Het debat over immigratie in het na-oorlogse Groot-Brittannië en Nederland (Amsterdam 1999). UB collegeplank.
11. Beleid t.a.v. illegale migranten C. van Eijl, ‘Uitzetten en uithongeren (1985-2000)’, hoofdstuk 7 in: Tussenland. Illegaal in Nederland, 1945-2000 (Hilversum 2012). UB collegeplank. Aanvullende literatuur: C. van Eijl, Tussenland. Illegaal in Nederland, 1945-2000 (Hilversum 2012). UB collegeplank. J. van der Leun, Looking for loopholes. Processes of incorporation of illegal immigrants in the Netherlands (Amsterdam 2003). UB collegeplank. M. Pluymen, Niet toelaten betekent uitsluiten. Een rechtssociologisch onderzoek naar de rechtvaardiging en praktijk van uitsluiting van vreemdelingen van voorzieningen (Nijmegen 2008). Niet in UB: informeer bij docent.
