Het Nederlandse Doctor Who Magazine
# BEURSEDITIE
DOCTOR WHO IN NEDERLAND
Redactioneel
Pagina 2
Beste fans van Doctor Who,
Colofon Doczine is een onregelmatig verschijnend fanzine van de stichting de Dutch Time Travellers Association, bestemd voor haar donateurs. Redactie: Gert-Jan Kramer Medewerkers aan deze beurseditie: Frans van Lottum, Bas Pierik, Wouter Witteveen, GertJan Kramer. Redactieadres Speelmansplaat 5A 4301 ZN Zierikzee
[email protected] Website www.gallifrey.nl Alle artikelen zijn het intellectuele eigendom van de auteurs. Doctor Who is een trademark van de BBC. Deze publicatie wil geen enkele inbreuk maken op de auteursrechten en beoogt geen commercieel gewin, maar is bedoeld ter informatie van de Nederlandse fans van Doctor Who.
Dit is een speciale beurseditie van het Nederlandse Doctor Who Magazine, kortweg Doczine geheten; een uitgave van de DTTA, de enige Nederlandse fanclub voor de BBC-serie Doctor Who. Op pagina 11 lees je meer over het ontstaan, de doelstellingen en andere activiteiten van de DTTA. Verder bestaat deze speciale editie uit een selectie van artikelen uit vorige nummers van Doczine, waaronder een overzicht van Doctor Who op de Nederlandse beeldbuis, een conventie-ervaring met Tom Baker (de eerste Doctor die in ons kikkerlandje op televisie werd uitgezonden), plus een artikel dat nader ingaat op de vraag of de serie te Brits is voor nuchtere Hollanders. Veel leesplezier toegewenst... en hopelijk tot ziens bij dé Nederlandse fanclub van de Doctor! The Editor
Hollandse Daleks! Snel, K-9, als ik zeg kwispel, kwispel!
Affirmative
Tekst & tekening: Gert-Jan Kramer
Pagina 3
Klompen, tulpen en Trosmolens
DOCTOR WHO IN NEDERLAND We duiken in het verleden van Doctor Who en dan voornamelijk in Nederland. Ik zal niet beweren dat ik het volledige plaatje heb, integendeel. Tijdens mijn speurtocht ben ik veel aan de weet gekomen, maar ik heb ook gemerkt dat er veel niet meer is. Toch, dankzij wat archiefwerk, wat googlen en telefoneerwerk, kan ik een aardig overzicht geven van de geschiedenis van de serie in Nederland. Laten we bij het begin beginnen, de eerste Doctor die op de vaderlandse buis te zien was, voor velen nog steeds dé Doctor: Tom Baker.
De Tom Baker periode 1975 – 1976
Men begon net als in Engeland met de afleveringen wekelijks uit te zenden, maar vanaf deel 3 van ‘De Wraak van de Cybermaten’ (Revenge of the Cybermen) heeft men een tweewekelijks uitzendschema aangehouden. Het is ook vreemd dat The Sontaran Experiment vóór The Ark in Space uitgezonden is.
De kijkcijfers De kijkcijfers heb ik helaas niet kunnen achterhalen. Dat heeft te maken met het feit dat deze, in tegenstelling tot tegenwoordig, door de omroep zelf werden bijgehouden. Informeren bij de TROS leverde voor wat betreft de Tom Baker-periode niets op.
Een kink in de kabel
Op maandagavond 28 juli 1975 om 19.05 Nederlandse tijd ging Doctor Who in première bij de TROS op Nederland 2. De eerste aflevering, Robot, was tevens de eerste aflevering van Tom Baker. In Nederland werd de aflevering ‘De Robot’ genoemd. De serie liep toen al 12 jaar bij de BBC en Tom Baker was de 4e incarnatie. Wisten wij veel! Van de eerste aflevering heb ik zelf ongeveer een minuut gezien, maar ik was toen al volledig verkocht, maar dat is een heel ander verhaal. In totaal zijn er 36 afleveringen uitgezonden, bijna geheel seizoen 12 en 13.
Na het uitzenden van de seizoensluiter van seizoen 13 op 20 september 1976 kwam er ook een voorlopig eind aan Doctor Who in Nederland. Dit gebeurde na klachten van ouders en leraren dat de serie te eng zou zijn en kinderen nachtmerries zou bezorgen. Zelfs zodanig dat TROS Aktua in zijn uitzending van 19 april 1976 aandacht besteedt aan dit fenomeen. In de Veronica-gids van 8 mei 1976 zegt Tom Baker in een interview er het volgende over: ‘Die klachten komen ongetwijfeld van volwassenen. Kinderen zul je daar nooit over horen. Die vinden het schitterend. Kinderen vinden mij als Dr. Who een idool. Ze behandelen me als een vriend. Ik heb nog nooit iemand ontmoet die bang was voor Dr. Who. Ze praten met me alsof ze me hun hele leven al kennen. De Doktor (zo staat het er letterlijk, red.) is een beminnelijk figuur die nooit zijn vuisten gebruikt, die nooit schopt of schiet. En hij zou zeker geen kind angst aanjagen.’ Het mag duidelijk zijn dat Tom Baker het hier over de Doctor als persoon heeft en niet over de impact van de serie in het algemeen. Bekijk deze woorden in het licht van de Hinchcliffe/ Holmes-periode, waar het wel degelijk de bedoeling was om kinderen angst aan te jagen. De uitdrukking ‘Hiding behind the sofa’ is hier een bewijs van. Persoonlijk denk ik niet dat het
Klompen, tulpen en Trosmolens
probleem zozeer lag in het feit dat de serie op sommige momenten eng was, maar dat zeker de Nederlandse kinderen, of wellicht hun ouders, dit gewoon niet gewend waren. In Engeland was de serie Doctor Who al een instituut voordat Tom Baker aantrad en een aantal Pertwee-afleveringen is beslist eng te noemen. Toch blijven we met een aantal vragen zitten, waarvan ik denk dat ze voorlopig niet beantwoord zullen worden: waarom zijn nu precies deze delen uitgezonden en de rest van de seizoenen niet? Hoe groot was het succes van Doctor Who in Nederland nu eigenlijk? Voor het antwoord op de eerste vraag moeten we bij de persoon zijn die de serie toen heeft ingekocht. En voor het antwoord op de tweede vraag zouden de kijkcijfers van pas zijn gekomen. Dit was, zoals eerder opgemerkt, slechts een voorlopig einde van de serie in Nederland. Het zou echter tien jaar duren voordat Doctor Who een vervolg kende op de Nederlandse televisie.
De Peter Davison-periode 1985–1986 Op maandagmiddag 30 september 1985 was Doctor Who weer terug op de Nederlandse buis. Dit keer was het Peter Davison die in de huid van de Doctor kroop. Dat Doctor Who met Peter Davison in de hoofdrol terugkwam, was niet zo gek. Davison had een grote bekendheid in Nederland gekregen door zijn rol als Tristan Farnon in de serie James Herriot (All Creatures Great and Small). Dit was ongetwijfeld één van de redenen om de Doctor terug te brengen. Hoewel Peter Davison Tom Baker direct opvolgde is de aflevering waarin de 4e Doctor in de 5e regenereert, Castrovalva, nooit in Nederland uitgezonden. Afgezien van deze aflevering is heel seizoen 19 uitgezonden, echter niet in de originele volgorde. Black Orchid bijvoorbeeld is helemaal aan het eind uitgezonden, terwijl dit het 5e verhaal van seizoen 19 is. Van seizoen 20 zijn alleen de eerste 3 verhalen uitgezonden, waaronder het in Amsterdam opgenomen Arc of Infinity. On-
Pagina 4
danks dat feit zijn de kijkcijfers voor die afleveringen niet hoger dan normaal. Uiteraard zat er geen Dalek-aflevering bij, want die kwam pas in seizoen 21. In de TrosKompas van 28 september 1985 is ook een uitgebreid artikel gewijd aan de terugkeer van de Doctor. Bij ieder nieuw verhaal is een kort stukje gepubliceerd in diezelfde TrosKompas. Uit de tekst kun je soms opmaken dat de schrijver niet echt met Doctor Who bekend was.
De Kijkcijfers In totaal zijn 34 afleveringen uitgezonden. Het opvallende is dat de kijkcijfers vrij hoog zijn voor die tijd. We praten over cijfers tussen de 400.000 en 1.200.000. Dit waren trouwens geen ongewone cijfers voor een dergelijke serie. De publieke omroepen hadden in die tijd weinig of geen concurrentie van andere zenders. Blijven we wel met de vraag zitten: waarom is de serie ooit gestopt? Ik heb daar vooralsnog geen reden voor kunnen vinden. In ieder geval niet zoiets radicaals als in het geval van Tom Baker.
The Enemy Within Na de laatste aflevering van Peter Davison zou het dertien jaar duren voordat onze Time Lord weer op de Nederlandse buis te zien was. Dit keer werd de Doctor gespeeld door Paul McGann, inmiddels de 8e Doctor. Het feit dat de film in 1996 ook in Engeland de terugkeer van de Doctor betekende, zij het een korte, is natuurlijk geheel aan het Nederlandse publiek voorbijgegaan. In 1989 werd de serie Doctor Who door de toenmalige BBCcontroller Michael Grade tot onbepaalde tijd stopgezet. Dit tot groot ongenoegen van fans wereldwijd. Na veel geruchten en speculaties werden de rechten voor een bepaalde tijd verhuurd aan Universal Pictures. De werkende kracht achter deze zet was Philip Segal. De film werd uitgezonden in Engeland via de BBC en in Amerika door FOX. De TV-film moest tevens dienen als een pilot, mocht de belangstelling groot genoeg zijn om een nieuwe serie te rechtvaardigen.
Pagina 5
Klompen, tulpen en Trosmolens
Ondanks het feit dat de door Geoffrey Sax geregisseerde film in Engeland een redelijk succes was – in kijkcijfers wel te verstaan: 9,08 miljoen kijkers – waren de kijkcijfers voor Amerika slechter dan gehoopt. Mede door de slechte cijfers in Amerika volgde er geen tweede film, en al helemaal geen serie. In Engeland waren de cijfers wel hoog, maar bij de reacties, vooral van de fans, overheerste teleurstelling. Over de TV-film in Nederland valt weinig te zeggen, behalve de kille feiten van de kijkcijfers. Wat ik echter begrijp van de reacties van Nederlandse fans zijn de meningen over het algemeen verdeeld. Behalve wat Paul McGann betreft, die had best als Doctor mogen aanblijven. McGann revancheert zich wel in de Big Finish-audiodrama’s. Helaas geen geheimzinnigheden over de TV-film hier in Nederland. Het aantal kijkers was met 280.000 redelijk te noemen
De nieuwe serie De TV-film heeft geen nieuwe serie opgeleverd. Misschien was dit maar goed ook, want dan hadden we nu met een veramerikaniseerde serie gezeten en de vraag is of dit wel goed geweest zou zijn. In de periode vanaf de TV-film tot 2003 was Doctor Who op sterven na dood. Op de achtergrond was iemand duidelijk aan het lobbyen voor de terugkeer van Doctor Who op de Britse TV. Deze persoon was Russell T. Davies. Davies was al een begrip in de Britse televisiewereld en een fervent fan van Doctor Who. Hij was de persoon die belast werd met het terugbrengen van de Doctor. Op 26 september 2003 werd officieel bekend gemaakt dat Doctor Who terug zou komen.
Christopher Eccleston
groot in het begin en dipt hun aantal naar een dieptepunt bij aflevering 4 om vervolgens weer te stijgen. De laatste aflevering had ook het hoogst aantal kijkers. Niet slecht voor een serie die in Nederland nauwelijks bekend is, zeker niet bij het grote publiek. Het zou dom zijn om te denken dat we in Nederland dezelfde klinkende cijfers hadden moeten halen als in Engeland. Dat dit niet gebeurt komt volgens mij door twee belangrijke oorzaken: 1) Nederland is niet echt ‘Science Fiction minded’. Met series als Star Trek en Stargate kan nog wel interesse worden gewekt, maar voor een serie als Doctor Who ligt dat heel anders. Niks geen vechtende federatie of soldaten die parallelle werelden bezoeken. Nee, Doctor Who bracht wel prachtig acteerwerk en dialogen, alsmede het feit dat de Doctor, ondanks dat hij een alien is, heel erg down to earth is. Een serie waarbij de special effects in dienst staan van de serie; een serie die het publiek nu eens niet overdondert met allerlei technobabbel. 2) De wereld is veel kleiner geworden. Wie kan tegenwoordig de BBC niet ontvangen? Dus veel Nederlandse fans hadden de serie al gezien voordat hij op de Nederlandse buis verscheen.
David Tennant Inmiddels waren we toegekomen aan de 10e Doctor, gespeeld door David Tennant. Om een nog onbekende reden bleef het uitzenden van de 2e serie op de Nederlandse TV lange tijd onduidelijk. Veel fans hadden via de website van de Vara gevraagd of en wanneer seizoen 2 uitgezonden zou worden. In eerste instantie wist men niet zeker of het uitgezonden zou worden en later werd dit omgezet in ‘onder voorbehoud’. Uiteindelijk is het tweede seizoen uitgezonden, echter op een dusdanig tijdstip dat men er al vanuit kon gaan dat de kijkcijfers niet hoog zouden zijn. Doctor Who werd verschoven naar Nederland 2 op zaterdagmiddag rond 15.00 uur. Dit zal tot in lengte van dagen een onbegrijpelijke keuze blijven. Het waarom zal ook in dit geval nooit duidelijk worden. Het enige wat ik kan bedenken, is dat iemand binnen de Vara gedacht moet hebben dat Doctor Who nog altijd een kinderserie is en daarom dit tijdstip heeft gekozen (iets wat volgens mij door de MDL-cijfers wordt bevestigd). Al met al een grove onderwaardering voor onze geliefde serie.
Op 26 maart 2005 was het zover. Een moment waar Doctor Who-fans wereldwijd op hadden gewacht: de Doctor keerde terug op de Britse televisie! De hoofdrol werd gespeeld door Christopher Eccleston en zijn reisgenoot Rose werd vertolkt door Billie Piper. Waarschijnlijk als gevolg van het succes van de serie in Engeland werd de serie ook aangekocht door de Nederlandse publieke omroep. Op 10 juni 2006 bracht de Vara de nieuwe serie naar de Nederlandse buis. De serie werd op zaterdagen uitgezonden via Nederland 3 op ‘prime-time’ om 19.00 uur. Het blijft de vraag of dat tijdstip nu wel zo De kijkcijfers gelukkig gekozen was, aangezien op dat moment ook het EKHet bovengenoemde resulteerde dan ook in dramatisch lage voetbal aan de gang was. kijkcijfers. Als we kijken naar een aflevering als The Satan Pit met slechts 34.000 kijkers, dan is het duidelijk dat het De kijkcijfers doelpubliek voor een dergelijke serie op zaterdagmiddag of Kijken we puur naar de cijfers, dan is het aantal kijkers vrij niet thuis is of geen TV kijkt.
Klompen, tulpen en Trosmolens Doctor Who-boeken in Nederland Naast het feit dat Doctor Who op TV uitgezonden werd, zijn er ook een aantal boeken in het Nederlands uitgegeven.
Pagina 6
Dan blijft er nog een vraag over. Als je de data in een aantal van de pockets bekijkt, dan zijn een aantal van de Nederlandstalige pockets al in 1974 uitgegeven. Dit kan echter niet kloppen! In het voorwoord van iedere pocket staat namelijk de volgende tekst: ‘Gebaseerd op de BBC-televisieserie en in Nederland uitgebracht door de TROS-televisie.’ En dat laatste was pas het geval sinds juli 1975. Nu heb ik niet al te veel tijd gestoken in het achterhalen van de uitgiftedata en ik kom hier, mogelijk in een apart artikel, op terug
Allereerst Dr. Who en de Daleks met een harde kaft, uitgegeven door U.-M. ‘WestFriesland’ te Hoorn. Naast de harde kaft heeft dit boek ook een losse omslag en bevat het tekeningen. Het boek is uitgegeven in 1964 (originele titel: Doctor Naast de pockets is er sprake geweest van Who in an Exciting Adventure with the nog een bijzondere publicatie: een NederDaleks). Ongeveer tien jaar voordat landstalige uitgave van de Tom Baker Nederland kennismaakte met de Doctor! Annual 1975, uitgegeven door Mulder & Ook zijn er in totaal acht pockets uitgegeven (Unieboek B.V. Zoon B.V. te Amsterdam, eveneens in te Bussum). Hoewel de verhalen niet gaan over avonturen van 1975. de vierde Doctor staat zijn tekening wel op de achterkant van deze pockets. Het zijn echter avonturen van de eerste Doctor (3 stuks) en de derde Doctor (5 stuks). Hieronder Na de lancering van de een overzicht: nieuwe serie op de Nederlandse televisie zijn er in 2006 Dr. Who en de Daleks twee hardcover pockets Dr. Who en de kruisvaarders uitgeven door Uitgeverij Dr. Who en de Zarbi’s Memphis Belle, met daarin Dr. Who en de invasie van de Autonen twee avonturen van de Dr. Who en de Holenmonsters negende Doctor: De metalen Dr. Who en het dodelijke wapen moordenaars en De verborgen Dr. Who en de dag van de Daleks monsters. Dr. Who en de Demonen Je kunt je afvragen wat de reden hiervoor is geweest, maar het antwoord is eigenlijk vrij eenvoudig. Dit zijn namelijk de eerste 8 Targetpockets die uitgegeven werden vanaf 1973.
De toekomst van Doctor Who in Nederland Alleen Time Lords weten wat de toekomst brengt. De Doctor is in Engeland inmiddels aan zijn elfde incarnatie begonnen in de vorm van acteur Matt Smith, maar hoe de toekomst van Doctor Who in Nederland gaat verlopen? Die lijkt vooral af te hangen van een kabelzender als Syfy Channel. Het ziet er niet naar uit dat de publieke omroep of een van de commerciële zenders de serie alsnog gaat oppikken. Frans van Lottum
(Het artikel uit de Troskompas en de tabellen met de kijkcijfers, uitzenddata en Nederlandse titels zijn terug te vinden op: www.denederlandsedoctorwhopagina.nl)
Pagina 7
Koffie… koffie… tijd
Koffieleuten met Tom Baker Het eerste wat opvalt bij de Coffee Lounge met Tom Baker: geen koffie! De twintigtal fans die erin zijn geslaagd een ticket te bemachtigen, waaronder Frans en ondergetekende, zitten op plastic kuipstoeltjes in een cirkel voor een kringgesprek met de vierde Doctor. Ik ga bij binnenkomst op die ene mooie stoel met blauwe bekleding zitten, wat mij onmiddellijk op een ‘Are you going to sit on Tom’s chair?’ komt te staan. Snel op de stoel ernaast zitten. Wat ik misschien beter niet had kunnen doen, want ik krijg later in de gaten dat als Tom opgaat in zijn verhalen hij de gewoonte heeft degene die naast hem zit joviaal aan te stoten. Ik zit recht in de vuurlinie van Toms ellebogen. En Tom is daarbij een imposante gestalte, vrij lang en vrij… omvangrijk. Ik ben niet snel ‘starstruck’, maar het dringt tot me door dat die grote, grijze meneer naast me dé Doctor is, die mij als vijfjarig jochie elke week meenam in zijn TARDIS naar de wonderlijkste werelden. Automatisch schiet je terug in dat oude gevoel: ik ben weer dat vijfjarige companion’tje voor de buis. Het liefst was ik bij de fotosessie op zijn schoot gekropen met een jelly baby in mijn knuistje. Als Tom binnenstapt, zegt hij pijn in zijn kaken te hebben gekregen van al dat glimlachen bij de fotosessie. Vervolgens rebbelt hij er lustig op los, waarbij hij vertelt dat hij zo’n spraakwaterval is geworden sinds hij als jongeling uit het klooster kwam. Hij is nog altijd zijn zwijgplicht als monnik aan het compenseren. Tom vertelt over zijn dagelijkse wederwaardigheden, dat het in Engeland door al het papierwerk nog lastiger is om een hond te adopteren dan een kind, en over zijn jeugd, dat hij als kind de Tweede Wereldoorlog als een spannend avontuur heeft ervaren. Doctor Who komt pas aan het eind van het uurtje ter sprake. Hij blijft het wonderlijk vinden dat hij dertig jaar na dato nog steeds zóóó enthousiast wordt begroet door zóóó veel fans. Met veel genoegen vertelt hij nogmaals het verhaal over de oma’s die in zijn Doctor-periode dol op hem waren, omdat hun kleinkinderen zó de stuipen op het lijf werd gejaagd dat ze troost zochten in de boezem van grootmoeder. Tom is in die periode dan ook zelf aan veel grootmoederboezems gedrukt als een “dank-je-wel” voor die geweldige tijd. Ook rakelt hij anekdotes op over zijn doldwaze improvisaties op de set van Who, die de regisseurs tot wanhoop dreven of met stomheid sloegen. Zijn onverwachte en soms volstrekt onlogische – menselijkerwijs gezien dan – improvisaties bleef Tom ertussen moffelen omdat hij de Doctor werkelijk wilde voorstellen als alien, niet als acteur die een alien speelde maar in feite nog altijd reageerde als mens. Hoewel ik me niet aan de indruk kan ontrekken dat Tom eigenlijk gewoon zichzelf speelde, met alle excentriciteit vandien.
De grote grijze geitenbreier himself! Smile,Tom. Hij geeft te kennen dat hij graag de Master had willen spelen in de nieuwe serie. Verder houdt hij zich momenteel verre van de televisiewereld. Simpelweg omdat hij de rollen die hem worden aangeboden meestal oninteressant vindt. Hij is uiteraard nog te horen als commentaarstem bij Little Britain, maar zijn laatste grote rol voor de camera, als de gekke oom in Monarch of the Glen, is toch al drie jaar geleden. Het goede nieuws is dat Tom na lange tijd weer zin lijkt te hebben gekregen om meer over Doctor Who te praten en op te treden bij conventies. Hij staat alweer geprogrammeerd als gast voor Invasion 2009. Tom krijgt daarmee een nieuwe kans om de honderden teleurgestelde fans te ontmoeten die hij dit jaar in de krankzinnige drukte heeft gemist. De ribstoten die me tijdens de Coffee Lounge te beurt vielen, vertellen me in elk geval dat Tom dit jaar één fan niet heeft gemist. Au. Gert-Jan Kramer
Past die sjaal ons allemaal?
Pagina 8
IS DOCTOR WHO TE BRITS? Wij weten allemaal dat Doctor Who op het moment populairder is dan ooit in Groot-Brittannië. Toch komt de serie maar moeizaam van de grond in de rest van de wereld. De uitzendtijden bij de VRT en de VARA waren niet om vrolijk van te worden. Ook in Duitsland is Doctor Who weer op tv, maar ook daar is het geen doorslaand succes. Hoe kan dat toch? Is Doctor Who soms te Brits? Zaterdag 26 januari was het zover. Het moment waar iedereen in Duitsland op had zitten wachten was aangebroken. Na 15 jaar weer Doctor Who op de Duitse tv. Op uitnodiging van het bestuur van de Duitse Doctor Who-fanclub The Worshippers of Xoanon [1] ben ik samen met Frans, de voorzitter van de DTTA, naar Keulen afgereisd om dit heugelijke feit te vieren tijdens een “public whoing” op een groot scherm in de Hammondbar. De opkomst was boven verwachting goed, met rond de 40 Duitse fans. Dat beloofde dus goede tijden voor Doctor Who in Duitsland. Of toch niet? Om 17.00 uur begon het festijn met Rose, direct gevolgd door ‘Das Ende der Welt’. Ja, in Duitsland worden de titels van afleveringen vertaald en ‘Der Doctor’ en Rose spreken er ook Duits. Wij zouden het in Nederland heel vreemd vinden als de Doctor opeens Nederlands zou spreken maar in Duitsland is nasynchronisatie heel normaal. Mijn ervaring is dat Duitse nasynchronisatie meestal vreselijk slecht klinkt met stemmen die helemaal niet bij de personages passen. Dus ik was benieuwd hoe dat bij Doctor Who uit zou pakken. Nou… ik was zeer positief verrast. De nasynchronisatie was prima. Na een paar minuten was ik er helemaal aan gewend. Gelukkig zijn er geen typische Doctor Who-termen geforceerd vertaald, zoals de Vlaamse tv in de ondertiteling de TARDIS als TERDIR (Tijd en Relatieve Dimensie in de Ruimte) had vertaald. De Sonic Screwdriver werd dan weer wel vertaald tot Uberschall-Schrauber (eigenlijk best een mooi
woord). Maar waarschijnlijk had niemand in Duitsland anders begrepen wat dat handige dingetje toch is waar de Doctor al die deuren zo gemakkelijk mee weet te openen. Dan nog iets anders wat wij bij Doctor Who niet gewend zijn: reclameblokken. Doctor Who wordt in Duitsland op de commerciële zender Pro7 uitgezonden. Ach, als je in zo’n bar heel veel cola drinkt dan is een plaspauze wel eens handig zullen we maar zeggen. Vervelender was dat Pro7 blijkbaar denkt dat alle Duitsers problemen hebben met hun kortetermijngeheugen, want tijdens de reclame werd de band elke keer minstens 2 minuten teruggedraaid zodat we eraan herinnerd werden wat er voor de reclame was gebeurd. Het was duidelijk te merken dat het met het kortetermijngeheugen van de aanwezigen wel goed zat, want het geroezemoes hield steeds pas op als het stukje herhaling was afgelopen. Nadat Der Doctor de wereld weer had gered van het ‘Nestene-Bewusstsein’ en Lady Cassandra O’Brien, konden Frans en ik na een leuke dag voldaan naar huis. En nu maar hopen dat de Duitse kijkcijfers goed zouden zijn. Maar helaas, een paar dagen later lees ik berichten over ‘Miese Quoten’, wat zoveel betekent als ‘trieste kijkcijfers’. Nu was de programmering misschien niet handig. Het Duitse handbalteam stond namelijk tegelijkertijd in de halve finale van het WK, en daar had de Duitse televisiekijker massaal op afgestemd. En misschien dat twee afleveringen achter elkaar wat veel was? Hoe dan ook, in de twee weken erna werden de kijkcijfers niet veel beter en werd Doctor Who gecancelled en vervangen door Desperate Housewives. De Duitse fans waren natuurlijk teleurgesteld in “Klo7” (Klo is Duits voor toilet of eigenlijk plee). Er werd zelfs een online-petitie gestart om Doctor Who terug op het scherm te krijgen. Het is niet be-
Links: Frank Röth acteerde onder meer in Duitse krimi’s als Tatort. Hij is de Duitse stem van Chris Eccleston.
Rechts: Maren Rainer, de Duitse stem van Billie Piper, nasynchroniseerde eerder Scarlett Johansson in de film Lost in Translation.
Pagina 9
Past die sjaal ons allemaal?
kend of Pro7 zich door deze petitie heeft laten beïnvloeden, maar op zondag 13 april 17.00 uur ging de serie verder waar men gebleven was, namelijk bij de ‘Langzeitstrategie’ (The Long Game). Ditmaal met één aflevering per week. Een opluchting voor de Duitse fans, maar het geeft wel aan hoe Doctor Who buiten Groot-Brittannië vaak behandeld wordt. Wij kennen natuurlijk allemaal de Nederlandse en Vlaamse uitzendtijden. Is Doctor Who in de rest van de wereld ook pure zendtijdvulling? Een rondje op internet leert ons dat de nieuwe serie (althans seizoen 1) ook is uitgezonden of nog loopt in Australië, Brazilië, Canada, Denemarken, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Hong Kong, Ierland, Italië, Israël, Japan, Maleisië, Polen, Portugal, Rusland, Slovenië, Spanje, Thailand, Turkije, de Verenigde Staten, Zuid-Korea en Zweden. Deze lijst zal vast niet compleet zijn, maar het toont aan dat de BBC geen moeite heeft om Doctor Who aan buitenlandse zenders te verkopen. Jammer genoeg ben ik geen multi-talenwonder, dus ik kan niet zeggen hoe succesvol de serie overal is geweest. Als iemand van jullie Koreaans kan lezen, hoor ik alsnog graag hoe het in Zuid-Korea met DW is gesteld. [2] Laat ik mij voor nu beperken tot landen waarvan ik de taal wel begrijp of waarover ik iets in het Engels heb kunnen vinden. Helaas heb ik nergens kijkcijfers kunnen vinden, wel uitzendtijden. En die zeggen ook een heleboel. We beginnen met Frankrijk. Hier wordt Doctor Who uitgezonden op France 4. Men heeft er zelfs seizoen 3 al uitgezonden. De uitzendtijd is 21.50 uur op woensdagavond. Dat is een beetje laat voor een familieprogramma zoals Doctor Who. Verder is France 4 de vierde publieke zender in Frankrijk. En zoals meestal het geval is bij publieke omroepen: hoe hoger het nummer van de zender, hoe minder mainstreamprogramma’s er worden uitgezonden. Het doel van France 4: ‘Een bijdrage leveren aan het versterken van het culturele en artistieke aanbod, het uitzenden van livespektakels en het tonen van Franse en Europese audiovisuele creaties.’ Doctor Who is in Frankrijk dus terechtgekomen op een kunst- en cultuurzender waar de jeugd waarschijnlijk niet veel naar zal kijken. Het voordeel is wel dat zo’n zender er niet mee zal zitten dat de kijkcijfers niet zo hoog zijn. Dat zijn ze immers gewend. Maar ik denk dat we het erover eens kunnen zijn dat France 4 niet echt een geschikte zender is voor Doctor Who.
Een Chinese dvd-hoes van het eerste seizoen van Doctor Who. Of is het Doctor Ping? worden dat de serie in Israël op zondagavond 22.20 uur wordt uitgezonden. Ik weet niet tot hoe laat kinderen in Israël op mogen blijven, maar het lijkt me een beetje laat. Ook in Hong Kong (ATV World, donderdagavond 22.00 uur) en Japan (NHK BS-2, maandagavond 22.00 uur) is de uitzendtijd niet echt familievriendelijk te noemen. Niet overal zijn de uitzendtijden slecht. Zo verschijnt de Doctor in Canada op maandagavond om 19.30 uur, in Australië op zaterdagavond om 19.30 uur en in NieuwZeeland op donderdagavond om 19.30 uur. In deze landen is seizoen 3 inmiddels uitgezonden. Doctor Who lijkt hier redelijk succesvol. En dat is misschien niet zo gek, want als je iets van geschiedenis weet, weet je dat dit landentrio een historische band heeft met Groot-Brittannië. Koningin Elizabeth II is ook van deze landen het staatshoofd. Begrijpen de inwoners van deze landen Britse televisie hierdoor beter?
Spanje, Portugal en Zuid-Amerika kunnen Doctor Who bekijken op People + Arts. Hé! Een Spaans- en Portugeestalige zender met een Engelse naam? Ja, deze zender is namelijk eigendom van de BBC en Discovery Channel en zendt vooral Britse producties (ook Torchwood) uit. Ik heb op hun site trouwens niets over DW kunnen vinden. Dat kan betekenen dat het geen succes was of dat het alweer een tijdje geleden is We weten allemaal dat de ene na de andere serie uit de dat er een aflevering is uitgezonden. Hoe dan ook, People + Verenigde Staten in Nederland op prime time wordt uitgezonden. Lang niet al deze series zijn even goed, en dat is Arts lijkt me net als France 4 geen mainstreamzender. nog voorzichtig uitgedrukt. Maar blijkbaar denken (vooral In Italië (Jimmy TV), Israël (Yes Stars 2), Maleisië (Astro TV) commerciële) zenders dat ze met een Amerikaans programma en de Verenigde Staten (Scifi-channel/BBC America) is DW te altijd goed zitten. Is Doctor Who dan misschien te Brits voor zien op kanalen die alleen te ontvangen zijn in een soort de rest van de wereld? Deze vraag is niet zo gemakkelijk te pluspakket voor digitale of satelliet-tv. Daarbij moet vermeld beantwoorden, want wat is eigenlijk ‘Brits’?
Past die sjaal ons allemaal? Doctor Who maakt veelvuldig gebruik van typisch Londense locaties, zoals The London Eye als zender van The Nestene Consciousness in Rose, de crash van een ruimteschip tegen de Big Ben in Aliens of London, Battersea Power Station als Cybermenfabriek in Rise of the Cybermen/The Age of Steel, de Canary Wharf Tower als hoofdkwartier van Torchwood in Army of Ghosts/Doomsday en The Shakespeare Globe in The Shakespeare Code. Maar goed, heel veel mensen zijn als toerist wel eens in Londen geweest en kennen deze locaties ook. Dat zal dus wel niet de reden zijn waarom de serie minder aanslaat buiten Groot-Brittannië. Ligt het soms aan de Britse humor? Vooral de New Series neemt zichzelf niet altijd serieus. Als ik Doctor Who even vergelijk met Star Trek, een sf-serie die buiten het Engelse taalgebied heel succesvol is gebleken, dan is Star Trek veel serieuzer. Ik kan me bij Star Trek niet snel een aflevering als Love and Monsters of Partners in Crime voorstellen. En waar anders zien we de held van een serie de vijand uitschakelen met een waterpistool? Alleen in Doctor Who. Verder zijn de technologieën uit Star Trek zo veel mogelijk gebaseerd op echte wetenschap, terwijl in Doctor Who zaken vaak met “technobabble” en “timey wimey wibbely wobbely” worden verklaard. Alleen is Britse tv met een knipoog nu juist wat andere Britse programma’s zo populair maakt. Dat zal het dus ook wel niet zijn.
Pagina 10
Who in Groot-Brittannië was geworden na het stopzetten van de oude serie. De nieuwe serie heeft de Doctor duidelijk weer onder de aandacht van het grote publiek gebracht. Ouders in Groot-Brittannië zijn de BBC dankbaar dat een mooie jeugdherinnering zo succesvol opnieuw tot leven is gewekt, zodat ze er nu met hun kinderen over kunnen praten. Maar in een land waar bijna niemand is opgegroeid met Doctor Who, lijken tv-zenders niet goed te weten wat ze met de serie moeten aanvangen. Mijn conclusie – op het forum kun je laten weten of je het ermee eens bent – is dat Doctor Who niet te Brits is maar te “anders”. Het is een risico voor zenders om programma’s uit te zenden die anders zijn. Dat blijkt wel uit de eindeloze reeks talentenjachten die de laatste jaren op tv langskomen. Die zijn allemaal hetzelfde omdat zenders weten dat mensen het willen zien. Amerikaanse series zijn ook vaak meer van hetzelfde. Tel het aantal Amerikaanse advocatenseries maar eens die op de Nederlandse tv worden uitgezonden. Dat zijn er heel wat. En ze lijken allemaal sprekend op elkaar.
Ik denk zelf niet dat mensen Doctor Who niet willen zien. Ik denk dat het ook in Nederland en de rest van de wereld een doorslaand succes zou kunnen zijn. Maar mensen weten blijkbaar niet dat ze het willen zien. Ook al zijn er in Nederland nu twee seizoenen uitgezonden, bijna niemand in mijn omgeving weet wat Doctor Who is. Daarom moeten we Ik denk dat we het eerder moeten zoeken in het flexibele net als Martha in Last of the Timelords de mensen format van Doctor Who. Het kan zich afspelen in het heden, vertellen over de Doctor, want de sjaal van Doctor Who past verleden of de toekomst. Het kan zich op Aarde afspelen of ons allemaal. op een willekeurig andere planeet. Doctor Who kan Wouter Witteveen humoristisch of serieus zijn. En Doctor Who kan natuurlijk eindeloos van acteursbezetting wisselen. Een serie als Star Voor meer informatie over de Duitse Doctor WhoTrek is veel minder flexibel. Begrijp me niet verkeerd, ik heb [1] fanclub: surf naar de site www.worshippersofxoanon.de als onregelmatige kijker van heel wat Trek-episodes genoten, of www.drwho.de maar bij Star Trek lijken alle afleveringen een variatie op twee Doctor Who in Zuid-Korea: http://www.kbs.co.kr/2tv/ verhaallijnen: of de halve bemanning van de Enterprise wordt [2] enter/doctorwho/index.html ontvoerd en moet worden gered door de rest van de bemanning (‘Let’s send a rescue team’), of het schip wordt aangevallen en de bemanning is de rest van de aflevering bezig alles te repareren (‘Shields at 20%, warp engine off-line, weapons system off-line’ etc). Het flexibele format is wat de meesten van ons zo geweldig vinden aan Doctor Who, maar het kan ook een probleem zijn. Denk je eens in dat je een zenderbaas bent in een land waar de bevolking niet is opgegroeid met Doctor Who zoals in Groot-Brittannië en waarschijnlijk ook Canada, Australië en Nieuw-Zeeland. Als zenderbaas hou je ervan om programma’s van een stempel te voorzien, zodat je ze bijvoorbeeld in een thema-avond kunt programmeren. Een stempel drukken op een serie als Doctor Who wordt bijzonder lastig. Is Doctor Who wel echt sciencefiction? Het is in elk geval niet te vergelijken met andere scifi-series. Vaak blijft er dan nog maar één stempel over: cult. De ultieme reststempel voor alles wat populair is onder een kleine groep fanatieke aanhangers maar niet bij het grote publiek. Zelfs de BBC schaart Doctor Who onder cult. Kijk maar eens op www.bbc.co.uk/cult/. En dat is misschien ook wat Doctor
“Stop bleeping me with your… eh... Uberschall-Schrauber?”
Pagina 11
Na deze eerste ontmoeting volgde een tijd van uitzoeken wat men moest doen om een stichting te worden. Zo moesten er statuten komen, dus werd er gezocht naar een notaris. Deze werd gevonden in Dronten. Een stichting moest voorts ook De afkorting DTTA staat voor de ‘Dutch Time Travellers ingeschreven staan bij de Kamer van Koophandel. Association’, de fanclub voor Doctor Who in Nederland (The Op 4 juni 2007 werden, in aanwezigheid van de notaris, de original, you might say!). Onze doelstelling is: statuten ondertekend. De oprichting van de Stichting Dutch Time Travellers was hiermee een feit. 1. De stichting heeft ten doel: Het bijeenbrengen van de Nederlandse fans Bestuur van de BBC-serie Doctor Who, haar huidige en (eventuele) toekomstige spin-off series in Het bestuur van de DTTA heeft als naam The Five Who Rule. al haar verschijningsvormen, zulks in de Deze naam is een verwijzing naar The Three Who Rule uit de meest uitgebreide zin. klassieke Doctor Who-episode State of Decay. 2. De stichting tracht haar doel te bereiken met alle mogelijke wettige middelen en Het oorspronkelijke DTTA-bestuur bestond uit de volgende voorts door: bestuursleden: a. Het organiseren van activiteiten in de meest uitgebreide zin. Frans van Lottum (voorzitter / Lord President) b. Het publiceren van artikelen in een Bas Pierik (penningmeester / Lord Treasury) tijdschrift en op een webpagina. Wouter Witteveen (secretaris / Chancellor) c. Het vormen van een thuisbasis voor de Gert-Jan Kramer (The Editor) Nederlandse Doctor Who fans Robin van Steenbergen (inmiddels afgetreden) 3. De stichting tracht dit doel onder meer te bereiken door - zowel nationaal als Fanclubdagen internationaal - al datgene te doen of te Eenmaal per jaar organiseert de DTTA een fanclubdag. De laten verrichten wat naar het oordeel van eerste fanclubdag werd gehouden in november 2007 te haar bestuur noodzakelijk, nuttig en/of Amsterdam. Dit was een bijzondere fanclubdag, daar er een gewenst is. excursiewandeling werd gemaakt langs de locaties van de (artikel 2, Statuten van oprichting, 4 juni DW-episode Arc of Infinity. Een “gewone” fanclubdag wordt 2007) meestal binnen gehouden en bestaat uit een dag met een gevarieerd programma en ontmoetingen met medefans. Een Oproep, ontmoeting en oprichting hele dag waarop je je kunt onderdompelen in Doctor Who. In december 2006 stond de volgende oproep op het forum Fanclubdagen zijn voor donateurs gratis toegankelijk. van SF.series.nl. Clubbladen Het is een idee waar ik al langer mee loop en ik De DTTA geeft twee fanclubbladen uit. De tweemaandelijkse weet dat we als Nederlanders er niet snel voor nieuwsbrief Gallifrey Reports met het laatste clubnieuws en warmlopen. een overzicht van boeken, audio’s en dvd’s die in de desToch wil ik proberen een Nederlandse DWbetreffende periode uitgegeven zullen worden. Naast de fanclub van de grond te krijgen. Mogelijk heeft nieuwsbrief verschijnt er een aantal keer per jaar de Doczine, iemand van jullie interesse. Het heeft nog geen waarvan je nu de beurseditie in handen hebt. Dit magazine vaste vorm, alles staat open en suggesties zijn staat vol met artikelen over het Doctor Who-universum, welkom: waaronder verslagen van leden die naar een Britse conventie www.denederlandsedoctorwhopagina.nl/ zijn geweest, exclusieve interviews, achtergrondinformatie fanclub.htm over de geschiedenis van de serie, recensies van boeken, Torchwood en andere spin-offs zouden daar ook audio’s en dvd’s, en nog veel meer. Als DTTA-donateur een plaats kunnen krijgen....... ontvang je zowel de Gallifrey Reports als de Doczine. Je bent aan het lezen in deze beurseditie van de Doczine. Je zult je nu waarschijnlijk afvragen: wat is de DTTA?
Vier andere fans van Doctor Who reageerden enthousiast op deze oproep. En op 24 februari 2007 vond de eerste ontmoeting plaats tussen deze vijf personen in de stationshal te Utrecht. Er was echter een klein probleem… niemand wist van elkaar hoe de ander eruitzag. Dat werd dus zoeken in de drukte van het Centraal Station van Utrecht. Gelukkig vond men elkaar en was de groep snel bijeen. Op het terras van ‘De winkel van Sinkel’ werd men het direct eens over de naam: de Dutch Time Travellers Association. (DTTA).
Donateur worden Het donateurschap voor de DTTA bedraagt € 20,00 per kalenderjaar. Er bestaat echter ook een light-donateurschap van € 12,50 per kalenderjaar. Het aanmeldingsformulier kun je dowloaden op www.gallifrey.nl. Daarnaast kun je je ook aanmelden als donateur door middel van het bijgevoegde aanmeldingsformulier. Bas Pierik
Deze speciale beurseditie van Doczine dient ter kennismaking met het enige fanzine in Nederland gewijd aan de wereld van Doctor Who. Doczine is een uitgave van de DTTA (Dutch Time Travellers Association), de enige Nederlandse fanclub voor Doctor Who en Time Lords. Word vandaag nog donateur om niets te missen! Kijk op www.gallifrey.nl of meld je aan met het bijgevoegde formulier.
