Haal de de waarden en de missie onderuit! Haal Waarden en de Missie
onderuit!
De zin en onzin van gedeelde waarden en missies
White Paper Auteur: Jan van Setten Juli 2012
Management & Bedrijfskunde
Avans+, dé specialist in het ontwikkelen van mensen en organisaties. www.avansplus.nl
Haal de waarden en de missie onderuit!
De zin en onzin van gedeelde waarden en missies Medewerkers en managers worden regelmatig bestookt met fantastische mission statements, corporate values, visie documenten en dat soort proza. De vraag is, worden die ook begrepen? Wordt er gevoeld wat er wordt bedoeld? Vaak is de top van het bedrijf met een communicatie bureau de hei op geweest, om gewapend met een visie, missie en gedeelde waarden terug te keren naar de troepen. Afgesproken is dat we ‘volgende week donderdag’ plannen de cultuur te kantelen en het personeel op de hoogte brengen van onze visie, missie en waarden. Tot grote verbazing van de directie blijkt dan dat de medewerkers niet gillend van enthousiasme de kortste weg naar hun werkplek zoeken om de fantastische boodschappen om te zetten in resultaatgericht gedrag. Negen van de tien keer zijn lager management en medewerkers zelf niet bij de ontwikkeling van deze statements betrokken geweest. Toch zijn zij het die het op de vloer moeten laten zien, zodat collega’s en klanten het kunnen herkennen. Ter illustratie een voorbeeld uit de praktijk.1 Hoezo respect?
Geluiddempend pluche bekleedt de vloer. Bruine lederen stoelen omringen statig een grote ovale kersenhouten tafel. Als je met je rug iets meer druk tegen de leuning van een stoel geeft, vliegt hij in de strategische stand en krijg je de neiging om je voeten op de tafel te slingeren. Ik kan die drang nog net onderdrukken en begeef me in de operationele zithouding van de stoel. We zijn in de boardroom van een grote farmaceut. In het kader van het management development programma voor de eerstelijns managers mag ik van gedachten wisselen met de directeur over een mogelijk leiderschapsprogramma. Ik heb nog nauwelijks een slok van de heerlijke cappuccino genomen, of ik zag ze! Daar hingen ze, in vol ornaat… de Corporate Values. Wat een warmte sloeg me om het hart. ‘Quality in all we do. The Customer first. Respect for the individual. Continuous improvement.’ Ik hou het niet en moet ze van dichtbij bekijken. Staand naast de in schitterend geborsteld aluminium gelijste tekst voel ik de verbaasde ogen van de directievoorzitter in mijn rug prikken. Wat gaat hij nu doen? spreken zijn ogen. ‘Ik kom hier niet voor een vacature’, zeg ik met onderdrukt enthousiasme, ‘maar als u er een heeft? Dit is nu precies waar ik voor sta!’ Na een korte pauze vraag ik op onschuldige toon: ‘Wat betekent dat eigenlijk voor jullie, respect?‘ ‘Gewoon, respect’, antwoordde de directeur licht verontwaardigd. ‘Je weet toch wel wat respect betekent?’ ‘Jawel, maar wat heeft het bij jullie voor lading?’ vroeg ik, vissend naar de diepgang. ‘Gewoon respect, maak je niet zo druk om dat respect’. Zijn toon liet nu scherpe irritatie horen. ‘Dat ding sturen ze vanuit het Zwitserse hoofdkantoor en moeten we hier ophangen. Kom op we gaan zaken doen.’1
1
2
Respect komt van lat. Respectus, het omkijken. Een samenvoeging van ‘re’ (=terug) en ‘spicere’ (= kijken). Als je bij de basis van het begrip blijft, betekent het dat je regelmatig terugkijkt naar wat je gedrag met anderen doet. Je kunt ook je mentale achteruitkijkspiegel verwijderen; je loopt dan de kans af en toe respectloos te zijn. Maar ach, dat kun je zelf toch niet zien.
white paper Avans + management & bedrijfskunde juli 2012
Haal de waarden en de missie onderuit!
Dit voorbeeld staat, zoals je wellicht zult vermoeden, niet op zichzelf. Je zou eens bewust een kijkje moeten nemen in de boardroom of directiekamer van je eigen bedrijf (of misschien wel in je eigen kamer) en op zoek moeten gaan naar de gedeelde waarden en de missie. Goede kans dat je ze in posterformaat gaat tegenkomen, misschien zelfs al op de gang of in de kantine. Als je ze niet kunt vinden is dat nog geen probleem, ze zijn namelijk veel dichterbij dan je denkt. Kijk naar het gedrag van je grote leiders, collega’s, medewerkers, leveranciers, klanten en niet te vergeten jezelf. Met een beetje analytische druk in je beschouwing, haal je de rode draad uit het gedrag die antwoord geeft op de vragen waar je bedrijf voor staat en gaat. Zijn gedeelde waarden en missies dan niet van belang? Zeker wel, ze zijn zelfs cruciaal als richtingaanwijzers voor al het gedrag, voor de herkenbaarheid van je organisatie en onmisbaar als bewust beleefd verander- en ontwikkelplatform van waar uit je je keuzes maakt en business beslissingen neemt. Als jij en je mensen weten waar je voor staat en gaat, kun je zelf checken of je keuzes en gedrag wel of niet bijdragen aan waar we voor gaan en gedreven worden door datgene waar we voor staan. Dus trek de missie en de waarden eens onderuit. Van de werkvloer dus. Hoe weet je nu waar je mensen voor staan? Vraag het. Niet standaard, maar op een prikkelende wijze. “Wat is de top 3 die jij gaat missen als je hier niet meer mag werken?” Doorgrond met elkaar wat er werkelijk wordt bedoeld met de antwoorden, welke lading er op zit en haal de rode draad er uit. Je zult zien, dat je op 5 a 6 zaken komt die het meest gemist worden. Denk aan collega’s, het vak zelf, het samen ergens voor gaan, de lol in het werk, de ontwikkel mogelijkheden, het contact met klanten etc. Dat wat je mist, is wat je deelt. (Mis je helemaal niets, wordt het tijd voor een andere job). Je hebt nu op verrassend eenvoudige wijze hetgeen boven water gekregen wat voor jouw mensen van waarde is. Waarom ze iedere maandag weer naar de zaak komen. Wat ze delen met elkaar; kortom de echte gedeelde waarden. Nu heb je het basis eikpunt te pakken; Waar staan we voor?! Onze waarden. Nu het tweede eikpunt; Waar gaan we voor?! Onze Missie. Datgene wat je (collectief) van waarde vindt, drukt je gedrag vanzelf ik een bepaalde richting. Hoe zet je die richting scherp? Ofwel wanneer vinden we zelf dat we collectief succesvol zijn? Ook hier kun je een niet standaard vraag op los laten; Wat gaan onze klanten missen als wij er niet meer zouden zijn? Wat onze klanten gaan missen is de werkelijke functie van het bedrijf (in de ogen van de klant).. Je zult verrast zijn door de antwoorden die klanten je geven. Zelden wordt er genoemd wat jezelf op de factuur zet. Wat je terug krijgt is de werkelijke beleving die je producten en of diensten te weeg brengen. Het is zinvol om te vergelijken hoe synchroon de antwoorden (niet) zijn die jezelf geeft en de antwoorden die de klant geeft. Stel je bent een bedrijf dat producten en diensten levert voor de beveiliging van mensen en gebouwen. Je vraagt de grote baas van deze organisatie op een ontwapenend naïeve wijze; “wat jagen jullie hier eigenlijk na met z’n allen?” “Hè?”, zegt hij. “Ik bedoel, wat is eigenlijk de functie van jullie bedrijf?” verduidelijk je. “Ohh, de functie. Dat is simpel; gewoon geld verdienen” En hier gaat op een onbewuste manier mis. De functie van een bedrijf is nooit ‘geld verdienen’. Je verdient het geld als resultante van je functie. In bovengenoemde situatie dus; “We willen dat onze klanten zich prettig veilig en beveiligd voelen.” Als dat het geval is, dan heb je goed gefunctioneerd. Zodra je bezieling en ambitie toevoegt aan je functie, creëer je vanzelf je missie. Vraag je dus met elkaar af; “Voor welke doelgroep willen we hoe goed zijn, vanuit welke bezieling?”
3
white paper Avans + management & bedrijfskunde juli 2012
Haal de waarden en de missie onderuit!
Je krijgt wat je managet; waar of niet waar? Wat mij betreft; waar! Je krijgt het gedrag terug wat je waardeert en zelf laat zien. Jouw laagste waarde is vaak de hoogste van je medewerkers. Vandaar het grote belang om vanuit een sterk set gedeelde waarden richting te geven aan je doelen en bijbehorend gedrag. En hier zelf in je gedrag mee voorop te lopen. Geen waarden die verzonnen zijn door een of ander bureau, maar die voortkomen uit je eigen mensen. ‘People support what they help create’. Mocht je in een crisis zitten is dit nog ook nog een voordelige manier om de “DNA” van je team of organisatie te re-Setten. Hieronder praktische tips. 1) Plan een ‘DNA-reset’ met je team en geef met elkaar antwoord op de vragen Waar staan we voor? en Waar gaan we voor? Herijk op deze manier met elkaar de twee belangrijkste DNAonderdelen. Gebruik de eerder genoemde vragen die tot de verbeelding spreken. (Wat ga ik missen? Wat gaat de klant missen?Wat is dus onze werkelijke functie?) Let op: de werkelijke functie is dus niet het leveren van producten en diensten, maar het nuttig effect daarvan. Laat je medewerkers antwoorden formuleren zonder het portfolio te noemen. 2) Check de door jullie geformuleerde gedeelde waarde-elementen met de zogenaamde corporate values/gedeelde waarden die ‘van boven’ gekomen zijn (oorspronkelijke waarden) en analyseer de verschillen en overeenkomsten. Trek conclusies en doe eventueel aanbevelingen ter verbetering. 3) Neem de bestaande missie van je organisatie onder de loep en test waar de bezieling en ambitie zit die je met elkaar geformuleerd hebt onder (1). Analyseer je bevindingen, trek conclusies en doe aanbevelingen ter verbetering waar nodig. 4) Laat je teamleden de balans opmaken: waar blijkt momenteel al uit waar jullie voor staan en gaan en waar blijkt dat nog niet uit? Op deze manier kunnen je vaststellen waar je de belangrijkste winstpunten kunt halen. Het reeds behaalde succes zal voor energie zorgen om de volgende slag te maken. Heb je geen tijd voor de crisis, kan het ook geen kwaad. Je hoeft immers niet ziek te zijn om beter te worden. Je kunt er wel op wachten…. Succes! Jan van Setten, juli 20122
2
4
Deze White Paper Series is een gezamenlijke publicatie in twee delen van Jan van Setten en Avans+. Deel 1 behandelt het thema ‘Haal de waarden en de missie onderuit!’. Deel 2 “Hoe krijg ik ze zover?” (hoe creëer je draagvlak zonder dwang). Verschijningsdata zijn resp. juli 2012 en september 2012. Voor meer informatie over de bedrijfskundige opleidingen van Avans+ zie www.avansplus.nl of bel met 0900 - 110 10 10 (lokaal tarief) of mail
[email protected]. Voor meer informatie over Jan van Setten ga naar www.janvansetten.nl.
white paper Avans + management & bedrijfskunde juli 2012
Avans+, Heerbaan 14-40, 4817 NL Breda, T 0900 110 10 10 (lokaal tarief)
[email protected] www.avansplus.nl
