12
WERV is het regionaal stedelijk netwerk van de gemeenten Wageningen, Ede, Rhenen en Veenendaal
Nr. Generaal Pardon op WERVagenda
Pragmatische aanpak moet paarse krokodillen voorkomen
Nieuwsbrief
Het Rijk heeft afspraken gemaakt met de gemeenten over de uitvoering van de generaal pardonregeling. Een ingewikkelde materie die onder meer politieke keuzes vergt. De wens van de WERV-gemeenten om te bekijken of de problematiek gezamenlijk kan worden aangepakt, was de aanleiding voor een themabijeenkomst over dit onderwerp voor raadsleden van de vier gemeenten.
Hans Teunisse
“Met deze bijeenkomst wilden we raadsen commissieleden kennis laten nemen van wat er allemaal komt kijken bij de
uitvoering van de regeling”, vertelt Hans Teunisse. Hij is gemeenteraadslid van de PvdA in Wageningen en vice-voorzitter
december 2007
van de WERV-commissie die de themabijeenkomst organiseerde. “Elke gemeente moet een actieplan maken om de regeling uit te voeren. Mede met deze bijeenkomst willen wij als raadsleden bouwstenen aandragen voor die plannen.” Succes Dat het onderwerp in de vier WERVgemeenten leeft, bleek wel uit de opkomst op 3 oktober in Forumgebouw WUR in Wageningen. Raadslid Teunisse schat dat er zo’n honderd mensen aanwezig waren. “Ik vond het echt druk.” In
de zaal zaten niet alleen bestuurders en raadsleden, maar ook ambtenaren, Haagse parlementariërs, vertegenwoordigers van woningbouwverenigingen, vluchtelingenwerk, COA en andere organisaties. Tijdens de bijeenkomst deden enkele direct betrokken asielzoekers hun verhaal. Teunisse vindt dat de bijVervolg op pagina 2
Voortzetting convenant WERV wordt breed gedragen Is de samenwerking van Wageningen, Ede, Rhenen en Veenendaal in WERV succesvol en moet deze worden voortgezet? De raden van de vier gemeenten zullen beide vragen bevestigend beantwoorden, weet Hans Snijder (gemeente Veenendaal) al vrijwel zeker. Hij is projectleider van de evaluatie van het eerste convenant WERV dat op 1 maart 2008 afloopt. Het Bestuurlijk Overleg biedt de vier gemeenteraden op korte termijn het definitieve voorstel aan voor een vervolgconvenant.
“De nauwere samenwerking van de vier gemeenten in WERV is voortgekomen uit het aanwijzen van de regio als economisch kerngebied in de Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening”, kijkt Snijder terug. “We zijn aan tafel gaan zitten om te kijken hoe we het gebied als regionaal stedelijk netwerk beter op de kaart konden zetten. Het antwoord was duidelijk: door samen sterk te zijn. Er is een natuurlijke binding door de ligging rond het Binnenveld dat we met zijn allen willen koesteren en ont-
wikkelen.” Nu de looptijd van het convenant verstrijkt, is het tijd om in de spiegel te kijken. Snijder: “Waar staan we? Wat hebben we gepresteerd? Wat willen we verder? Het Bestuurlijk Overleg heeft eerder dit jaar een conceptvoorstel gemaakt dat in de vier gemeenten op allerlei niveaus is besproken: colleges, raadscommissie WERV en gemeentesecretarissen. Alle op- en aanmerkingen gebruiken we nu om de evaluatie te verdiepen en aan te scherpen.” Vervolg op pagina 2
Verder in dit nummer:
Veel belangstelling voor de vijfde WERV-regiobijeenkomst • • Bezoek aan Binnenveld in sommige opzichten eye opener • Politieke ‘zichtbaarheid’ WERV groeit gestaag • Gemeenschappelijke woonvisie WERV heeft meerwaarde • WERV presenteert zich in nieuwe omgeving
NB WERV-12 6p.indd 1
28-11-2007 15:15:35
kering, woonruimte, een sofinummer of het zoeken naar werk. Niet voor niets kwam er uit de zaal de suggestie om een wethouder verantwoordelijk te maken voor de regeling.”
Vervolg op pagina van pag 1 eenkomst ook inhoudelijk een succes was. “Vooraf was er de nodige scepsis, opmerkingen als ‘wat moeten we hiermee?’ en ‘laat de regering dit oplossen’. Of dichter bij huis: ‘moeten wij in Ede, Veenendaal of Rhenen de Wageningse asielzoekers opvangen?’, aangezien in Wageningen een asielzoekerscentrum is gevestigd. Maar zo ligt het niet, bleek al snel. Elke gemeente heeft de zorg voor een vastgesteld aantal ‘pardonners’. Juist daardoor ligt samenwerking in WERV-verband ook zeer voor de hand.” Stuklopen “Tijdens de avond is er heel veel informatie gegeven over wat wel kan, maar ook over wat
niet kan. Gemeenten en raadsleden realiseren zich dat er ook eigen geld nodig is. Het Rijk betaalt beslist niet alles. Daarom moeten we nu ook met zijn allen doorpakken, al is het maar om te voorkomen dat we volgend jaar mensen in hotels moeten onderbrengen. De gezamenlijke woningmarkt is wat dat betreft een uitkomst.” Als er tijdens de bijeenkomst iets duidelijk is geworden, dan is dat volgens Teunisse wel dat er pragmatisch met de problematiek moet worden omgegaan. “Mensen kennen die reclame waarschijnlijk wel, met de paarse krokodil. Over hoe je kunt stuklopen op regeltjes. Onze pardonners lopen bijna dagelijks tegen paarse krokodillen aan, bijvoorbeeld bij het aanvragen van een uit-
Vervolg op pagina van pag 1
Voortzetting convenant WERV wordt breed gedragen Verder of niet? “Willen we verder met WERV? Dat is natuurlik één van de belangrijkste vragen waarop zo’n evaluatie het antwoord moet geven”, legt Snijder uit. “Een paar jaar geleden was dat misschien nog een lastige vraag geweest. Toen was WERV vooral een interne bestuurlijke aangelegenheid omdat eerst alle plannen nog ontwikkeld moesten worden. Maar inmiddels is er het nodige tot stand gebracht. Zoals de woonruimteverdeling, het economisch actieplan, het landschapsontwikkelingsplan voor het Binnenveld en de regionale structuurvisie over de toekomst naar 2030. Die concrete resultaten geven WERV een gezicht.” En dan is er in de evaluatie nog het punt van de democratische legitimatie. “Blijft het bij een convenant of moet WERV een nieuw bestuurlijk platform
NB WERV-12 6p.indd 2
worden? Dat heeft dan weer gevolgen voor de zeggenschap van de gemeenteraden. Het Bestuurlijk Overleg stelt voor het convenant in de huidige vorm te verlengen tot 2010.” Discussie Over de samenstelling van WERV was iets meer discussie. Snijder: “Ede wil Barneveld graag in WERV opnemen omdat het daar nauwe economische banden mee heeft. Maar Veenendaal heeft juist weer veel contacten met de regio Zuidoost-Utrecht. Het zijn natuurlijk ook principiële vragen: kies je voor een strikte territoriale samenwerking of voor een meer functionele en open opzet? Je moet ook kijken naar wat in de toekomst nog gaat spelen in deze regio. Op dat onderdeel komt er daarom nog een nader onderzoek.”
Maatwerk Bijkomend probleem is volgens Teunisse dat een deel van de pardonners is getraumatiseerd. “Dat brengt nog weer heel andere problemen met zich mee. Juist omdat al hun persoonlijke situaties zo uiteenlopen, moet er waar nodig maatwerk geleverd worden. Uiteraard zonder de vaste procedures en regels hierbij uit het oog te verliezen. Bij alle stappen die de komende tijd worden genomen, moeten wij als raadsleden de vinger dan ook stevig aan de pols houden.
Generaal pardon Op 15 juni kwam er na jaren soebatten een einde aan een lange periode van onzekerheid voor een grote groep asielzoekers. Die dag ging de Tweede Kamer akkoord met de regeling Afwikkeling nalatenschap oude Vreemdelingenwet, beter bekend als de ‘pardonregeling’, die enkele weken daarvoor door het kabinet was vastgesteld. Ongeveer 26.000 asielzoekers ontvangen door deze regeling een verblijfsvergunning. De uitvoering ervan ligt bij de gemeenten. Het kabinet heeft over de uitvoering en de financiering afspraken gemaakt met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Aan het verkrijgen van een verblijfs vergunning zijn verschillende eisen gesteld, de belangrijkste daarvan is dat een asielzoeker aantoonbaar langer dan zes jaar in Nederland moet verblijven. Dit moet worden aangetoond via de inschrijvingsgegevens bij de IND of met een burgemeestersverklaring. De regeling loopt tot eind 2009. In de WERV-gemeenten vindt afstemming plaats van het beleid ten aanzien van de pardonners. Er wordt gezamenlijk zorggedragen voor de huisvesting van de pardonners in de WERV-regio in de komende 2 jaar. Ook is sprake van afstemming op het gebied van inburgering, reintegratie en het zorgdragen voor draagvlak in de samenleving.
28-11-2007 15:15:46
Gemeenschappelijke woonvisie WERV heeft meerwaarde Het succes van de gemeenschappelijke huisvestingsverordening vraagt om een vervolg in de vorm van een gemeenschappelijke woonvisie, vinden de WERVgemeenten. “Dat moet dan geen optelsom worden van de huidige woonvisies van de vier afzonderlijke gemeenten, maar een nieuwe overschrijdende woonvisie”, vindt wethouder Ad van Hees van de gemeente Rhenen. Hij is binnen het bestuur van WERV portefeuillehouder Volkshuisvesting en Sociale Zaken.
Politieke ‘zichtbaarheid’ WERV groeit gestaag De zichtbaarheid van het samenwerkingsverband WERV groeit. Dat blijkt onder meer uit het feit dat WERV tweemaal is opgenomen in het collegeakkoord ‘Besturen met hart voor de toekomst - Samen maken wij Utrecht mooier’ waarin het college van Gedeputeerde Staten van de provincie Utrecht zijn plannen voor de periode tot 2007-2011 heeft vastgelegd. Al in het (eerste) hoofdstuk van het collegeakkoord ‘Onze ambities en manier van werken’ is er aandacht voor WERV. ‘Aan de noord- en oostkant van de provincie werken we samen met Eemland, WERV-gemeenten en Food Valley aan de versterking van de fysieke en economische potenties van dit gebied’ is daar te lezen.
Wethouder Ad van Hees in gesprek met een bewoner van Achterberg “In de woonvisie moet een aantal zaken aan de orde komen”, vindt Van Hees. “Waar ligt onze kracht? Waar kunnen we samenwerken? En vooral: Waar kunnen we elkaar versterken? Als bestuur zien we beslist de meerwaarde van een gemeenschappelijke visie.” Die bestuurlijke wens was onder meer aanleiding voor een themabijeenkomst Woonvisie voor de raadsleden uit de vier gemeenten.” Betrokken Het was beslist een goede bijeenkomst, zeker in termen van het algemeen WERV-gevoel. “Wonen raakt mensen direct, dat zag je in de discussies ook terug. Ook de gemeenteraadsleden zien beslist de voordelen van een gezamenlijke visie”, kijkt Van Hees tevreden terug. Toch verliep de discussie in Veenendaal iets anders dan hij zich had voorgesteld. “Ik verwachtte dat de discussie onder meer zou gaan over de identiteit van de verschillende gemeenten. Over de gewenste woonmilieus bijvoorbeeld: moeten we allemaal studenten willen huisvesten en in elke gemeente dure woningen bouwen? Of moeten we ook daarin keuzes maken? Maar het ging meer over waar we nu staan met zijn allen en waaraan de komende jaren behoefte is. De raadsleden bekeken de situatie meer vanuit de markt.”
NB WERV-12 6p.indd 3
De raadsleden hebben daarnaast wel enkele ambities voor een woonvisie aangegeven. WERV moet een duurzame woonregio zijn, met een goede afstemming tussen wonen en werken en het behoud van het Binnenveld als de binnentuin van de vier WERV-gemeenten. Woningmarkt in beeld Voordat er een woonvisie kan worden gemaakt, moet goed in beeld worden gebracht hoe de woningmarkt binnen WERV er uit ziet, vinden de raadsleden. Van Hees: “Hoe staat het met de wachtlijsten, de woningvoorraad en de ambities. Wat is het aanbod, waaraan is behoefte en wat is daarvan de betekenis op de middellange termijn? Breng dat nou eerst eens in kaart, vonden ze. Het is niet eens zozeer een ander uitgangspunt, maar wel een andere insteek, een ander focus.” Deze vraag komt natuurlijk terug in de gemeenschappelijke woonvisie. “Maar het moet geen onderzoeksrapport worden. De woonvisie moet ook uitdagen om gezamenlijk te werken aan de ambities die ook de raadsleden hebben gesteld. De concepttekst verwacht ik voor maart 2008, de rest is bestuurlijke afwikkeling.”
Waarde Ook in het hoofdstuk ‘Bestuur en middelen’ laat Utrecht merken het belang van WERV op waarde te schatten. ‘We nemen deel aan strategische allianties als er een meerwaarde is en als dat gelegenheid biedt tot een inhoudelijke bijdrage. Naast de activiteiten die we samen met de Randstadprovincies uitvoeren, hebben we nadrukkelijk oog voor de samenwerking met Gelderland en de WERVgemeenten.’ In beeld Deze dubbele vermelding van WERV in het collegeakkoord lijkt misschien onbelangrijk. “Maar het is wel degelijk van belang”, legt Liesbeth de Jong van het projectbureau WERV uit. “WERV is een samenwerkingsverband tussen vier gemeenten en neemt een bijzondere plaats in binnen het uitgebreide landschap van Nederlandse bestuurslagen. We hebben met twee provincies te maken, Gelderland en Utrecht, waarmee we op veel gebieden samenwerken. Juist voor onze positie is het dus van belang dat we nadrukkelijk bij beide provincies in beeld zijn. Daarom hebben we ons al direct na de provinciale verkiezingen gemeld bij beide provincies met de vraag ons samenwerkingsverband op te nemen in de Statenakkoorden. Dat is in Utrecht toen gelukt, in Gelderland nog niet. Na die eerste stap in Utrecht, is dit een mooie volgende. Dit heeft absoluut waarde voor de positie van de WERV-regio. Wij zijn hier echt blij mee.”
28-11-2007 15:15:56
Veel belangstelling voor vijfde WERV-regiobijeenkomst
verschillende thema’s die met het Nieuw Wonen te maken hebben. De deelnemers konden zich voor een van de zeven thema’s inschrijven. “Het ging aan de discussietafels over onderwerpen als levensloopbestendigheid, sociale cohesie, bewonersparticipatie of mobiliteit en bereikbaarheid”, vertelt Peters. “We hebben geprobeerd daarbij telkens drie prikkelende stellingen te bedenken”, vult Hans Snijder aan. “Zo concreet mogelijk, vooral niet te abstract.” Echte discussies Met die opzet wilden de organisatoren echte discussies uitlokken. Dat lukte. “De bijeenkomst heeft onze inzichten over levensloopbestendig bouwen niet veranderd, maar dat was ook niet het doel”, aldus Snijder. “Maar er kwamen zeker interessante discussies los. Bijvoorbeeld over de gewenste sociale cohesie in een levensloopbestendige wijk. Hoe je er als gemeente voor zou kunnen zorgen dat ook allochtonen zich vestigen en niet alleen witte senioren met een rollator. Belangrijk, als
‘Bewoners mogen alleen meepraten over de kleur van een wipkip.’‘Geen auto’s in het straatbeeld.’ Het zijn twee stellingen over het onderwerp Nieuw Wonen die garant stonden voor soms pittige discussies tussen de deelnemers aan de jaarlijkse WERV-regiobijeenkomst. En dat was precies de bedoeling. Ongeveer 85 bestuurders, raadsleden, commissieleden, ambtenaren en projectontwikkelaars waren op 14 september te gast in De Lampegiet te Veenendaal. Vier jaar geleden organiseerde de gemeente Veenendaal de eerste WERV-regiodag. Daarna waren achtereenvolgens Rhenen, Wageningen en Ede gastheer in bijeenkomsten met zeer uiteenlopende onderwerpen rond wonen, werken en recreëren. Compact en luchtig Anders dan in de voorgaande edities bleef het programma beperkt tot een halve dag. Een overdachte keuze. “Een hele dag vrijmaken in de agenda, is voor veel raadsleden en bestuurders best een opgave”, vertelt Wilma Peters die met haar collega Hans Snijder verantwoordelijk was voor de organisatie. “We hebben daarom gekozen voor een compact, maar desondanks luchtig programma. Natuurlijk met vooral leerzame elementen, maar bijvoorbeeld ook met een sketch over Nieuw Wonen door een cabaretgroep. Tenslotte is de regiodag ook bedoeld om mensen uit andere WERV-gemeenten te leren kennen en te netwerken.” Het thema Nieuw Wonen komt in Veenendaal niet uit de lucht vallen. De nieuwbouwwijk Veenendaal-Oost
NB WERV-12 6p.indd 4
geldt in de provincie Utrecht en zelfs landelijk als een belangrijk pilotproject voor levensloopbestendig wonen. Veenendaal-Oost moet een wijk worden waar mensen van jong tot oud en in alle leefsituaties een leven lang kunnen blijven wonen. Er was dus genoeg te vertellen over het onderwerp dat uiteraard ook in de andere WERV-gemeenten speelt. In de wijk worden tot 2020 maar liefst drieduizend huizen gebouwd, met een winkelcentrum en multifunctionele gebouwen voor onderwijs, sport, zorg en welzijn.
je een breed geschakeerde wijk wilt bouwen. Een van de suggesties was om toch ook vooral in andere gemeenten met grote nieuwbouwprojecten te kijken, zoals Amersfoort.” De vijfde regiodag in Veenendaal werd afgesloten met een gezamenlijke lunch. Nog een opvallend detail: veel deelnemers aan deze bijeenkomst, ook uit Ede, Rhenen en Wageningen, kwamen op de fiets. Zo konden zij onderweg genieten van het fraaie weer en het natuurschoon in het Binnenveld.
Burgemeester Geert van Rumund, voorzitter WERV bestuur Discussietafels Na een korte presentatie en de sketch, konden de deelnemers aanschuiven aan discussietafels. Daar werd aan de hand van meer dan twintig stellingen gediscussieerd over zeven
28-11-2007 15:16:21
Bezoek aan Binnenveld in sommige opzichten eye opener
Symbolisch of niet. De WERV-raadsleden die in september een excursie door het Binnenveld maakten, hadden er in tegenstelling tot de verwachtingen mooi weer bij. De excursie werd gehouden vanwege de totstandkoming van het landschapsontwikkelingsplan voor het gebied. De bus was aardig gevuld met raadsleden en enkele ambtenaren op deze fraaie septemberdag. “We begonnen in Wageningen waar we hebben gekeken op een plaats waar het stedelijk gebied en het Binnenveld elkaar direct raken”, kijkt Sonja Fris (gemeente Ede) terug op de tocht langs een aantal kenmerkende onderdelen van het plan voor het Binnenveld. “In het plan voor het Binnenveld neemt de landschappelijke inpassing een belangrijke rol in. Nu is er een harde lijn tussen het stedelijk gebied en het Binnenveld. Hoe zorg je er nu voor dat er toch een vloeiende groene overgang tussen die gebieden ontstaat? Interessant voor iedereen, want elke gemeente heeft met die situatie te maken.” Groene wiggen Tussen Achterberg en Rhenen stond de groep stil bij de problemen om een ecologische verbinding te maken tussen de Grebbeberg en de rest van de Utrechtse Heuvelrug. Fris: “De weg en het spoor vormen daar een barrière.
NB WERV-12 6p.indd 5
Er is nu een ‘beginnetje’ gemaakt door de aankoop van een kleine boerderij en wat grond door het Utrechts Landschap. Daar moet beslist een goed plan voor worden bedacht.” Vergelijkbare problemen zijn er op diverse andere plaatsen. Tussen Ede en Bennekom bijvoorbeeld of tussen Veenendaal en Ede. “We hebben te maken met toenemende verstedelijking, maar ook met de A12, A30 en andere wegen. In Ede heb je bovendien nog de herontwikkeling van het oude ziekenhuisterrein en Ede-Oost. Verder verdwijnt ook het open karakter van het gebied tussen Ede en Veenendaal in snel tempo, terwijl groene wiggen daar net zo belangrijk zijn.” Geslaagd Het gezelschap bezocht ook de Bennekommer Meent en het geplande natuurgebied ten noorden daarvan. Fris: “In ruil voor de bouw van huizen voor de wijk Veenendaal-Oost zorgt Veenendaal op het grondgebied van de gemeente Ede voor de ontwikkeling van dat nieuwe natuur en stedelijk uitloopgebied. Ook dit is van het grootste belang voor de ecologische verbinding tussen verschillende stukken natuur.” Fris vindt de excursie meer dan geslaagd. “Ik denk dat de tocht voor velen in sommige opzichten een eye opener is geweest. De aandacht van de gemeenten is van oudsher vooral gericht op de stedelijke onderwerpen, maar een zorgvuldige ontwik-
keling van het groene Binnenveld is van het grootste belang. Niet voor niets was dat een belangrijke aanzet voor samenwerking in WERV-verband.”
Wist u dat WERV de vijfde stad van Nederland is?
Nieuwe WERVbureaukalender 2008 Hij is uit! De WERV bureaukalender 2008. Dit jaar is het thema: WERV in feiten in cijfers. De gegevens uit het WERV Economisch Actieplan staat aan de basis van allerlei weetjes die u ongetwijfeld zullen verrassen. U krijgt ‘m automatisch toegestuurd in de loop van december. Mocht u de kalender onverhoopt niet ontvangen of wilt u extra exemplaren? Meld dit dan bij het Projectbureau. U ontvangt deze dan alsnog per post. 2008
Een WERVend perspectief naar 2015
28-11-2007 15:16:24
De Klomp
Ede
Veenendaal
WERV presenteert zich met nieuwe stand Veel positieve reacties waren er voor de nieuwe stand van WERV tijdens de Regio Businessdagen Gelderse Vallei. Op deze tweedaagse bedrijvenbeurs, eind oktober in Ede, presenteerde WERV zich voor het eerst in deze stand, die naar verwachting verschillende
keren per jaar gaat worden gebruikt om de ambities, activiteiten en mogelijkheden van WERV breder uit te dragen. De stand werd tijdens de beurs bemand door medewerkers van de afdelingen Economische Zaken van de vier WERV-gemeenten en van de gemeente Barneveld.
A12 Bennekom
Elst Achterberg
Wageningen
Rhenen Lienden
Het Projectbureau WERV
Meer informatie WERV is geen interne aangelegenheid, maar een zaak van de vier participerende gemeenten. Er wordt nadrukkelijk contact en samenwerking gezocht met andere samenwerkingsverbanden en organisaties in de regio. Wilt u actief meedenken en meepraten of informatie over bepaalde projecten, neemt u dan contact op met de ambtelijk coördinator WERV van uw gemeente.
Colofon
Gemeente Wageningen Wilma Pol (0317) 49 27 35 Gemeente Ede Angelique Gerritsen (0318) 68 04 78 Gemeente Rhenen Karsten Riemens (0317) 68 16 30 Gemeente Veenendaal Hans Snijder (0318) 53 85 41
NB WERV-12 6p.indd 6
Deze nieuwsbrief is een uitgave van het projectbureau WERV en wordt zowel intern als extern verspreid in een oplage van 1.500 exemplaren.
punt van WERV en is gevestigd in het gemeentehuis van Rhenen, Nieuwe Veenendaalseweg 75, Postbus 201, 3910 AE Rhenen, telefoon (0317) 68 17 97 of 68 17 98. Fax: (0317) 61 70 64, e-mail:
[email protected] Projectbureaumanager Liesbeth de Jong is dagelijks bereikbaar (bij voorkeur ‘s ochtends bellen).
Tekst: Taalent Tekstschrijvers Fotografie: Jolanda Gilles en Herman Stöver, Ontwerp en vormgeving: Stanley Wattimena, gemeente Ede Druk: Drukkerij Grafiko, Wagweningen
Het projectbureau is het ambtelijk coördinatie-
28-11-2007 15:16:38
