Werkstuk Schotland
November 2009 Casper Prinsen Groep 7
pagina 1
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1
Schotland
Hoofdstuk 2
De geschiedenis van Schotland
Hoofdstuk 3
Het klimaat
Hoofdstuk 4
Middelen van bestaan
Hoofdstuk 5
Toerisme in Schotland
Hoofdstuk 6
Eten en drinken in Schotland
Tot slot Bronvermelding
pagina 2
Inleiding Dit werkstuk gaat over Schotland. Ik heb hiervoor gekozen omdat ik in mijn zomervakantie daar ben geweest met mijn vader, moeder en broer. Mijn moeder wilde er heel graag heen en de rest van mij familie wilde naar Italië. Ik was nog nooit in Schotland geweest maar mijn moeder zei dat het er erg mooi was. De bergen waren heel mooi maar het regende veel. Het was jammer dat we door de laaghangende wolken niet zo veel konden zien. Vroeger dacht ik dat Schotland Engeland was maar nu weet ik dat Schotland niet bij Engeland hoort maar Schotland en Engeland maken wel allebei onderdeel van het Verenigd Koninkrijk. Ik weet best wel veel van Schotland omdat ik er op vakantie was. Ik heb veel informatie van Schotland kunnen halen uit ons ANWB reisboek dat we mee hadden op vakantie
pagina 3
Hoofdstuk 1 Schotland Schotland ligt in het noorden van Groot-Brittannië en was tot 1707 een afzonderlijk koninkrijk. Het is niet zo groot als Engeland maar groter dan Ierland. Er wonen 5 miljoen mensen. Het grootste deel van Schotland bestaat uit natuur zoals bergen meren (loch) Er zijn hele mooie stranden en baaien. Het grootste deel van de bevolking woont in Edinburgh, Glasgow, Dundee en Aberdeen. In de 19e eeuw werkte de mannen in de zware industrie zoals scheepsbouw. Maar later werd het meer lichte industrie. Er zijn heel veel bierbrouwerijen en Schotland is natuurlijk beroemd om de whisky. Ook werken veel schotten in de visserij (ze zijn dol op zalm ik natuurlijk ook) Sportvissers vinden het heerlijk om wilde zalm te vissen in de Schotse rivieren En door de toeristen verdienen ze nog meer geld. In de Noordzee wordt olie en gas gevonden. Schotland bestaat uit een aantal streken: 1. edinburgh 2. glasgow 3. clackmannanshire 4. east dunbartonshire 5. east renfrewshire 6. falkirk 7. inferclyde 8. midlothian 9. north lanarkshire 10. renfrewshire 11. west dunbartonshire 12.west lothian Schotland wordt ook vaak in twee stukken verdeeld:de Highlands (hooglanden) in het noorden en de Lowlands (laaglanden) in het zuiden van Schotland. Koningin Elizabeth II is de koningin van het Verenigd Koninkrijk. Het verenigd koninkrijk bestaat uit Engeland, Wales , Noord Ierland en pagina 4
Schotland. De Britse regering in Londen is de baas. Maar Schotland heeft ook zijn eigen parlement om te beslissen over zaken die alleen Schotland aan gaan. De Schotse regering is verantwoordelijk voor onderwijs, gezondheidszorg en milieubeheer in Schotland. Defensie,belastingen,werkgelegenheid, buitenlandse zaken en de nationale veiligheid wordt door de Britse regering gedaan. In Schotland zijn er heel veel clans: dat is een soort familie en in de Highlands regeerden de clanhoofden als een koning over hun clan. Ze wisten steeds meer macht te krijgen. Zo kregen ze een steeds groter gebied en alle mensen die daar woonden hoorden bij die clan. De namen van de clans begonnen heel veel met Mac, zoals Macleod (ik ben in hun kasteel geweest) Mac Donald en Mac Iwan. De chief is een hoofd van een clan.
tartan van de Mac Leod De huidige chief van de Mac Leods is van de 18e generatie. Elke clan heeft een eigen kilt, dat is een soort rok die mannen en vrouwen dragen. Ze zeggen allemaal dat de mannen daar geen onderbroek bij dragen, maar ik denk niet dat dat waar is. De kilt heeft dus een schotse ruit met verschillende kleuren dan kunnen mensen zien bij welke clan hij hoor, zo van kijk dat is een Mac Leod. De schotten zijn ook heel bekend om hun doedelzak, dat is een blaasinstrument. Ik zelf vind het vreselijk klinken maar de mensen in Schotland vinden het mooi. Ze blazen in die zak en dan knijpen ze de lucht er uit en drukken in de knoppen van de pijpen. Schotland heeft ook heel veel kastelen. Vroegen werden die gebruikt door de chiefs om de clan te beschermen tegen andere clans. Veel kastelen zijn verwoest tijdens oorlogen met de engelsen.
pagina 5
Er zijn in de Highlands (hooglanden) oneindig veel bergen de grootste berg is de Ben Nevis, ik ben zelf ook bij op Ben Nevis geweest, hij is 1363 meter hoog sodeju)
Een doedelzakspeler voor een kasteel aan een loch
pagina 6
Hoofdstuk 2 ; de Geschiedenis van Schotland Nu ga ik iets vertellen over de geschiedenis en die begint met de Romeinen. De Romeinen zijn heel kort in Schotland geweest, tot ongeveer 300 N Christus. Ze waren niet zo dol op de Schotten. Daarom bouwden ze in Noord Engeland een hoge muur dwars over het hele eiland, die heet Adrianus Wall. Met die muur wilde de Romeinen zich beschermen tegen die wilden Schotten. Van 900 tot 1100 kwamen de Vikingen naar Schotland, ze kwamen ook niet zo aardig binnen. Ze plunderen en roofden van de Schotten, die zich dus verenigden in clans om zich te verdedigen. Schotland had het toen best wel zwaar. Maar de Vikingen bleven uiteindelijk alleen op de noordelijke eilanden, dat waren de Shetlands en de Orkneys eilanden. Die chiefs waren de baas over een familie. Door oorlogjes wonnen ze steeds meer land en overwonnen andere chiefs die zich dan bij hun aansloten. De chiefs hadden allemaal ruzie met elkaar, ze waren het nooit met elkaar eens wie nou de baas van Schotland was. De Engelsen hadden allang een koning. Dus de Engelsen wilden wel de baas worden over Schotland maar de Schoten wilden dat niet en gingen steeds vrijheidsoorlogen voeren. Rond het jaar 1000 kwamen er koningen uit Normandie in Engeland. In Engeland was er in 1300 een koning die heette Edward I en hij wou heel veel macht. Dus moest hij oorlog voeren maar om een leger te maken, heb je geld nodig want ze hadden wapens nodig, eten en paarden en ook nog eens tenten. Hoe komt een koning aan geld: hij vraagt belasting. Dat wilde hij hebben van de Schotse edelen (de Chiefs) die best rijk waren met hun land en kastelen. Maar die hadden geen zin om de koning geld te geven om zijn oorlogen in Frankrijk te betalen. Edward viel wel 4 keer Schotland binnen.
pagina 7
William Walace ( acteur Mel Gibson als Bravehart) Maar toen kwam William Wallace. Hij was ook van Schotse adel. Hij bracht de Schotten samen in oorlog tegen de Engelsen. En toen heeft hij de Engelsen verslagen bij Stirling Bridge. Maar ja, hij werd wel gevangen genomen. William Wallace werd mee naar Londen genomen. Daar werd hij opgehangen en gevierendeeld (lekker zeg). Toen was William Wallace dood. Daarna kwam er een graaf die heette Robert Bruce. Hij wou de Schotse troon veroveren. Hij schakelde de Schotse helpers van Edward uit en hij versloeg daarna ook nog Edward. Zo werd hij koning Robert I. In 1500 kwam er nog een strijd tussen de katholieken en protestanten. De katholieken wonnen wel en toen kwam er een katholieke koningin aan de macht: Mary Stewart. Zij werd later weer verslagen door de Engelse koningin Elisabeth I. Zij werd heel machtig en maakte Engeland definitief de baas over Schotland. Daarom noemen ze Engeland en Schotland nu het Verenigd koningrijk In 1800 gingen ze met machines werken. Dat noemen ze de industriële revolutie. Er kwamen overal fabrieken als ijzergieterijen en weverijen. En toen kwam er heel veel zware industrie in Schotland. Ze hadden heel veel ijzer. Schotland werd heel goed in het maken van treinen, spoorlijnen en schepen. Hoofdstuk 3 Het klimaat pagina 8
Schotland heeft een zeeklimaat het regent er heel veel zeker in de Highlands. Schotland wordt aan twee kanten door water omgeven, door de Atlantische Oceaan en aan de andere kant door de Noordzee. In de Highlands zijn heel veel bergen en daar blijven de wolken dan inzitten. Daardoor is het er wel altijd heel mooi groen. Er zijn vier oorzaken waarom het in Schotland zo regent 1. 2. 3. 4.
het ligt aan de Atlantische oceaan het ligt heel noordelijk er is bijna altijd westenwind (en de oceaan ligt in het westen) er zijn veel bergen
De gemiddelde jaartemperatuur is 8°C. Edinburgh ligt op dezelfde hoogte als Moskou in Rusland, maar daar is het veel kouder omdat daar een landklimaat is. De meeste regen komt voor van oktober tot januari. Het is wat droger in mei en juni. De zomermaanden zijn natter dan de voorjaarsmaanden. Dat hebben wij ook wel gemerkt toen we er waren in augustus. We konden heel vaak de tent niet opzetten omdat de grond te nat was en er veel plassen waren. In Fort William valt het meeste regen in Schotland, dat komt omdat alle wolken die van de oceaan komen tegen alle hoge bergen daar blijven steken. Het regent daar verschrikkelijk.
Een regenbui in Edinburgh
Hoofdstuk 4 Middelen van bestaan pagina 9
Een paar eeuwen geleden waren er veel Schotse adelen in Schotland die veel geld verdienden omdat ze veel land hadden met mooie kastelen erop. Ook hebben ze toen veel geld verdiend omdat ze veel naar India gingen. Ze hebben daar veel geroofd maar ook gehandeld. Heel veel arme Schotse mensen (bijna 1/3) zijn naar het buitenland vertrokken. Ze gingen naar Amerika en Australië omdat ze in Schotland niks konden verdienen. Verder verdienden ze ook veel met het maken van stoffen van wol, linnen en katoen. In 1828 vond J.B. Neilsen een blackband uit, dit was een mengsel van steenkool en ijzer. Deze stoffen zijn er heel veel in Schotland. Ze gingen toen stoommachines bouwen die ze gingen gebruiken om schepen en treinen mee te bouwen. In 1900 had de tweede stad van Schotland, Glasgow bijna de grootste locomotiefbouw van de wereld. Ook bouwden ze stalen stoomschepen. Heel veel mensen gingen toen nog wel dood omdat ze geen schone wc’s en douches hadden en ze cholera kregen. Nu verdienen de mensen best veel met toerisme omdat er heel veel mooie dingen zijn in Schotland, bijvoorbeeld mooie steden zoals de hoofdstad Edinburgh, de natuur met mooie bergen en meren en kust en de whiskydistilleerderijen. Er zijn veel winkeltjes voor de toeristen waar ze wollen truien en zo kunnen kopen. Er zijn ook veel whiskydistilleerderijen en bierbrouwerijen. In de Noordzee is veel gas en olie zodat Schotland daar ook veel geld mee verdient. Maar ze verdienen ook heel veel van de visvangst omdat er heel veel vis gevangen kan worden zoals zalm in de meren en rivieren en kabeljauw op zee. Wat zeker ook veel gedaan wordt in schotland zijn de bed en breakfasts omdat er veel toeristen zijn in Schotland die niet willen kamperen en een nachtje in een bed en breakfast willen slapen. En natuurlijk leven ze ook van een normale baan zoals mensen met een eigen bedrijf of werken als politie agent. Verder zijn er ook nog mensen nodig die in winkels en restaurants werken als kok of ober.
pagina 10
Vissersboot voor het vissen op zee.
pagina 11
Hoofdstuk 5;
Toerisme in Schotland
Er is best wel veel toerisme in schotland. De schotten blijven zelf wel een beetje in schotland. Omdat schotland alleen aan Engeland ligt, en ze een hekel aan Engelse hebben blijven ze graag in hun eigen land. Er zijn wel veel engelsen die naar Schotland gaan voor de natuur. Heel veel mensen willen naar Schotland omdat er heel veel ruimte is. Er is veel mooie natuur en bergen en dat hebben we niet in Nederland Dus komen er veel mensen op af. Mensen gaan lange wandelingen maken en bergen beklimmen. Heel veel mensen willen ook zalmvissen.
de Ben Nevis De toeristen gaan ook naar de Ben Nevis. Dit is de hoogste berg van het Verenigd Koninkrijk. Iedereen in Engeland en Schotland moet een keer naar de top geklommen zijn. Soms gaan er wel honderen op een dag omhoog. En toen wij daar waren gingen ze ervan af mountenbiken. En natuurlijk gaan er ook mensen lekker wandelen in de natuur. Er gaan ook veel mensen naar Loch Ness. Ze zeggen dat er een zeemonster leeft. Het monster van Loch Ness, ook wel Nessie genoemd. Maar dat is natuurlijk onzin, alleen zeggen ze dat niet want dan komen er geen toeristen meer. Bezoekers proberen hem altijd te zien.
pagina 12
Nessie ? En natuurlijk niet te vergeten de Highland games Daar gaan hele sterke mannen met boomstammen gooien. (tossing the caber) Maar ook paalwerpen, steenwerpen, kogelslingeren, gewicht werpen en zwaard dansen. Heel veel mensen gaan daar ook heen.
Tossing the caber pagina 13
In 2009 had de Schotse regering aan alle schoten in het buitenland gevraagd terug te komen naar Schotland voor een vakantie. Er werd deze zomer heel veel georganiseerd. Er was een bijeenkomst van alle clans zodat de buitenlanders kennis konden maken met hun familie. Ook Edinburgh en Glasgow staan niet leeg. Edinburgh is een best wel oude stad maar en er is heel veel te doen. Daar is ook een Harry Potter boek geschreven. Elk jaar is daar in de zomer een taptoe. Dan komen er muziek korpsen van over de hele wereld spelen op het plein voor het kasteel. Elk jaar wordt dan het beste korps gekozen. Er is ook een bekend festival met optreden in theaters en op straat van toneel groepen en artiesten. Glasgow is niet zo oud als Edinburgh het is meer een industrie stad. Maar er zijn wel heel veel winkels, de droom van elke moeder. In Edenburgh en Glasgow zijn mooie musea met oude en nieuwe kunst.
pagina 14
Hoofdstuk 6 Eten en drinken in Schotland In schotland drinken ze heel veel thee. Er is ook iets, dat doen ze laat in de middag. dat heet high tea dan gaan ze wat thee drinken met koekjes, taartjes en cakejes erbij. Elke stad of dorp heeft wel een cafe daar zitten vaak wel veel mensen. Als je op het platteland woont ga je eerder naar de pub of hotel. Een pub is een soort cafe. De meeste pubs serveren nu ook maaltijden. De schotten zijn heel goed in het roken van vis. Een specialiteit is finnan haddock (gezouten en gerookte schelvis). En kipper(gerookte haring), dat kan je bij het ontbijt eten (raar). De schotse zalm is beroemd, maar er is een verschil tussen wilde en gekweekte zalm. De zalmkwekerij ging het een beetje slecht omdat de vissen in te volle hokken werden gehouden en werden bijgekleurd. Hoewel veel zalmkwekers hun zaken inmiddels op orde hebben. Typisch schots is het wild als de korhoen en het hert. Ook lam is overal te koop omdat er heel veel schapen zijn. Haver wordt ook al eeuwenlang gebruikt in de landbouw. Ik zal nu wat gerechten uit Schotland opnoemen Black pudding: bloedworst van varkensbloed niervet en havermout Haggis: lijkt een beetje op black pudding en is even vies Tablet: harde fudge, dit is een soort karamel lekkernij. Oatcake: een dun kruimelig iets hartig koekje gemaakt van havermout Crowdy: een lichte zachte jonge kaas.
Haggis pagina 15
Schotland is heel bekend om hun whisky (me vader en moeder hebben het gedronken in de vakantie omdat het zo koud was) Whisky is 70% van graan gemaakt en voor de rest een beetje water en dan in een ketel die heet gestookt wordt met turf, dan verdamt het en dat pakken ze op en stoppen ze het in een houten vat en laten het er jaren lang inzitten. Daarna stoppen ze het in flessen en verkopen het over de hele wereld. Bijna elk dorp heeft een eigen whisky stokerij en zijn eigen merk whisky.
Tot slot Ik heb veel geleerd over Schotland. Maar ik wil er niet meer heen. Misschien later als ik groot ben, maar dan ga ik niet wandelen want dat is super saai. Het was wel leuk om dit werkstuk te maken Ik vindt het leukste de Ben Nevis, het was een mooie berg en die hebben we niet in Nederland. Het stomste is dat het er bijna altijd regent.
pagina 16
Bronvermelding Ik heb alle informatie uit ons anwb boekje die we ook meehadden op vakantie. Ook heb ik sites op google opgezocht. En zo als altijd de plaatjes van google
pagina 17
