Werkprogramma Deltaplan Inburgering
Het werkprogramma is een uitwerking van het Deltaplan Inburgering. Met het Deltaplan wil de rijksoverheid de kwaliteit van inburgering verbeteren, het rendement verhogen en het aantal gemeentelijke programma’s vergroten. Om deze doelen te bereiken is de inzet van vele partijen nodig: gemeenten, cursusaanbieders, werkgevers, ondernemers, maatschappelijke organisaties, inburgeraars en ook de individuele burger. Het werkprogramma Deltaplan inburgering beschrijft de activiteiten die het Rijk tussen 2008 en 2011 wil uitvoeren in samenwerking met de betrokken partijen. Over de gezamenlijke intenties en onderlinge samewerking worden afspraken gemaakt.
Actieprogramma’s Na een analyse van de bestaande inburgering zijn diverse actieprogramma’s op de agenda gezet; ze richten zich onder meer op: • Het vereenvoudigen en vernieuwen van wet- en regelgeving; • Het bevorderen van de kwaliteit van de inburgeringsprogramma’s, vooral door het stimuleren van duale programma’s, waarin inburgering en participatie hand in hand gaan; • Het verbeteren van de kwaliteit van het inburgeringsproces en het stimuleren en innoveren van de samenwerking tussen de betrokken partijen in de participatieketen; • Het verspreiden van best practices onder gemeenten en andere betrokkenen en • Het informeren en stimuleren van inburgeraars en burgers om een bijdrage te leveren aan de inburgering.
Doelstelingen Kwaliteit: 80% van de inburgeringsprogramma’s duaal in 2011. Doelsteling is om zoveel als mogelijk inburgeringsprogramma’s te koppelen aan werk, een opleiding, vrijwilligerswerk, opvoedingsondersteuning of sociale participatie. Daarmee ontstaan (taal)ontmoetingen die er toe leiden dat mensen de taal sneller en beter kunnen leren en tegelijkertijd wordt participatie bevorderd. De inzet is dat in 2011 80% van de inburgeringsprogramma’s een duaal karakter hebben. Volumeverhoging: gemiddeld 60.000 inburgeringsprorama’s per jaar. De verhoging van het volume van het aanbod aan inburgeringsprogramma’s is een van de speerpunten van het Deltaplan. Voordat daartoe maatregelen worden genomen, moeten de kwaliteit en het rendement van de inburgeringsprogramma’s omhoog. Het actieprogramma voor de volumeverhoging wordt in 2008 uitgewerkt.
02
Vereenvoudigen en vernieuwen van de wet- en regelgeving De vereenvoudigingen en vernieuwingen in wet- en regelgeving moeten de uitvoering van de inburgering gemakkelijker maken. Het is mogelijk dat er tijdens de uitvoering van het Deltaplan Inburgering maatregelen bijkomen. I: Vereenvoudiging en vernieuwing wet- en regelgeving De vereenvoudiging en vernieuwing van de wet- en regelgeving richt zich op: • Het verbreden van het inburgeringsaanbod (vanaf 1 november 2007); • Het bieden van de mogelijkheid om direct op te gaan voor het staatsexamen (vanaf 1 januari 2008); • Het hanteren van één handhavingstermijn (vanaf 1 januari 2009); • Het creëren van één wet voor verplichte en vrijwillige inburgering (1 januari 2009) en • Het wettelijk verankeren van een persoonlijk inburgeringsbudget (1 januari 2009). II: Realisatie participatiebudget Het kabinet zet zich in voor de totstandkoming van het participatiebudget. Er wordt naar gestreefd om op 1 januari 2009 van start te gaan. In eerste instantie komen de middelen van het werkdeel van de Wet werk en bijstand en de gemeentelijke middelen voor volwasseneneducatie en inburgering samen in het participatiebudget. Het budget maakt het mogelijk om arbeidsinschakeling, inburgering en educatie op gemeentelijk niveau beter op elkaar af te stemmen en te combineren. Dat leidt tot een effectievere en efficiëntere werkwijze, omdat de regelgeving en financiering rond deze beleidsterreinen momenteel sterk verschilt. Verder ondersteunt de inrichting van een participatiebudget het uitvoeren van duale trajecten. In 24 gemeenten starten voorbereidingstrajecten voor de invoering van het participatiebudget. (zie ‘Positief beïnvloeden van het inburgeringsproces’: V).
I: Procesmanagement De 50 gemeenten met de meeste migranten krijgen een procesmanager aangeboden. Hij of zij stelt met de gemeente een ‘inburgeringsagenda’ op. Daarin legt de gemeente vast hoe zij in samenwerking met het Rijk werkt aan de knelpunten in de uitvoering en aan de slag gaat om tot meer kwaliteit en rendement te komen. Het kan gaan om thema’s als het verbeteren van het logistieke proces van inburgering, de versterking van de dualiteit in de programma’s, het beter bereiken van de doelgroep en/of de inzet van inburgergidsen/taalmaatjes en het leggen van relaties met andere beleidsdomeinen. Elke gemeente kleurt haar eigen agenda in. De procesmanager ondersteunt de uitvoering ervan door te adviseren en best practices uit andere gemeenten aan te dragen.
Positief beïnvloeden van het inburgeringsproces Met zeven actieprogramma’s die in samenwerking met betrokken partijen ten uitvoer worden gebracht, willen we het inburgeringsproces van intake tot aan het examen positief beïnvloeden. Met de maatregelen gaat de kwaliteit omhoog, onder andere door inburgering in te passen in het participatiebeleid.
II: Professionaliseren opdrachtgeverschap Het Rijk streeft ernaar het opdrachtgeverschap van gemeenten te professionaliseren en concentreert zich daarbij op: • Het ontwikkelen van de aanbestedingspraktijk, met als doel gemeenten beter toe te rusten om tot een goede vraagdefiniëring, gunning en contractering te komen;
03
• H et ondersteunen van monitoring op lokaal niveau. Gemeenten krijgen hulp bij het beoordelen van de inburgeringsprogramma’s, zodat ze de kwaliteit van het inburgeringsproces kunnen meten. De procesmanagers helpen bij de professionaliseringsslag. Ze verspreiden best practices en ondersteunen bij de inzet van deze kwaliteitsverbeterende instrumenten. III: Stimuleren duale inburgeringsprogramma’s Een van de doelen van het Deltaplan is dat in 2011 80% van de inburgeringsprogramma’s in duale vorm wordt aangeboden, waarbij inburgering is gekoppeld aan vormen van participatie. Hiertoe zullen onder anderen de procesmanagers de meerwaarde van duale programma’s uitdragen. Om te monitoren of het streefpercentage wordt gehaald, krijgt het ISI1 de mogelijkheid om duale programma’s apart te registeren. Ook komt er een participatiebonus die gemeenten en aanbieders stimuleert om zoveel mogelijk duale programma’s uit te voeren.
• Duaal met ondernemerschap In vijf gemeenten starten innovatietrajecten met duale inburgeringsprogramma’s voor (startende) ondernemers, bijvoorbeeld in samenwerking met de Kamer van Koophandel, ROC of een andere cursusaanbieder. In de pilots wordt onderzocht welke factoren zorgen voor succesvolle inburgering van ondernemers. De kennis die voortvloeit uit de innovatietrajecten wordt tussentijds verspreid. Het innovatietraject levert ook input om een examenprofiel ondernemerschap te ontwikkelen. • Duaal met werk Bedrijven kunnen een grote bijdrage leveren aan inburgering, bijvoorbeeld door werknemers inburgeringsprogramma’s (evt. gekoppeld aan competentie verhogende trainingen) aan te bieden en hen naar het examen toe te leiden. Op koepelniveau worden afspraken gemaakt met FNV, CNV en werkgeversorganisaties. Met enkele sectoren met veel vacatures (onder meer de zorg en de schoonmaak) worden afspraken gemaakt over inburgeren op de werkvloer. De gemeenten kunnen - verwijzend naar deze landelijke afspraken - op lokaal niveau afspraken maken met individuele werkgevers over inburgering op de werkvloer. • D uaal met maatschappelijke participatie en Onderwijs, Gezondheidszorg en Opvoedingsondersteuning (OGO) Participatiebeleid en de financiering ervan worden verbonden met inburgering. Denk aan koppeling met beleidsthema’s als ondersteuning van vrijwilligers, emancipatie en opvoedingsondersteuning voor ouders. Een aantal gemeenten pakt het project ‘Participatie van Vrouwen uit Etnische Minderheidsgroepen’ (PaVEM) op. Aan het project ‘1001 kracht’, dat vrouwelijke migranten stimuleert om vrijwilligerswerk te doen, gaan 20 extra gemeenten deelnemen. Het procesmanagement stimuleert het opstarten van soortgelijke programma’s, ook voor mannen. Ook wordt ernaar gestreefd inburgering van ouders te combineren met voor- en vroegschoolse educatie (VVE) voor hun kinderen. Er komt een examenprofiel maatschappelijke participatie, mede gebaseerd op ervaringen uit duale inburgeringsprogramma’s met maatschappelijke participatie.
1 Informatiesysteem Inburgering
04
IV: Geïntegreerde intake De intake is van groot belang voor de kwaliteit van inburgeringsprogramma’s. Tijdens de intake worden immers het startniveau van de inburgeraar, de cursus die bij hem past en zijn persoonlijke omstandigheden vastgesteld. Het is de bedoeling de kwaliteit van de intake te verhogen. Hierbij wordt aansluiting gezocht bij de ontwikkelingen die zich nu al voordoen in gemeenten en bij ervaringen die worden opgedaan in verschillende innovatietrajecten (voorbereidingstrajecten participatiebudget, wijkgerichte aanpak). V: Voorbereidingstrajecten participatiebudget Het participatiebudget bundelt de gemeentelijke middelen voor re-integratie, volwasseneneducatie en inburgering. 24 gemeenten – zeventien van de achttien gemeenten met krachtwijken en zeven andere – nemen deel aan de voorbereidingstrajecten participatiebudget. Daarbij worden zij bijvoorbeeld ondersteund bij het opstellen van een beleidsvisie op participatie. Ook krijgen ze hulp om hun processen zo in te richten, dat de kansen van het participatiebudget optimaal worden benut. De voorbereidingen duren circa veertien maanden. Gemeentelijke uitwerkingen en voorbeelden worden vervolgens verspreid. VROM/WWI, SZW, OCW, VNG en Divosa vormen samen een stuurgroep. • Duaal met re-integratie (in SUWI-keten) Het Deltaplan Inburgering wil het inburgeringsproces beter positioneren in de SUWI-keten, zodat re-integratie en inburgering hand in hand gaan en elkaar versterken. Aan het Algemeen Keten Overleg (AKO) is gevraagd om samen met vijf locaties voor werk en inkomen ervaring op te doen in het versterken van deze koppeling. Bijvoorbeeld door inburgering te integreren in de integrale en ‘ontschotte’ dienstverlening volgens de toonkamerprincipes en gecombineerde trajecten aan te bieden. CWI, UWV en gemeenten werken in deze pilots samen. De goede voorbeelden worden vervolgens verspreid. • Duaal met onderwijs Geïntegreerde trajecten (GIT) combineren het leren van de Nederlandse taal met een beroepsopleiding. Momenteel lopen er weinig dergelijke trajecten. Er komt een onderzoek om de oorzaak daarvan te achterhalen en aanbevelingen te genereren. Zodra deze duidelijk zijn, gaan we ons inzetten voor een toename van GIT.
VI: Wijkgerichte aanpak In het kader van de wijkgerichte aanpak worden acht innovatietrajecten gestart. Deels in de krachtwijken en deels in andere gemeenten. Geëxperimenteerd wordt met onder meer het laagdrempelig organiseren van inburgering en het organiseren van duale inburgeringsprogramma’s op wijkniveau. In deze programma’s wordt een antwoord gegeven op de multi-problematiek in de wijk en/of bij het individu (opheffen werkloosheid, opvoedingsondersteuning, schuldhulpverlening, maatschappelijk werk etc.). VII: Introductie persoonlijk inburgeringsbudget (PIB) Met de introductie van persoonlijke budgetten wil het Deltaplan Inburgering bevorderen dat inburgeraars programma’s op maat volgen. Met een persoonlijk inburgeringsbudget (PIB) worden inburgeraars gestimuleerd om zelf verantwoordelijkheid te dragen voor hun inburgering. Zeven gemeenten gaan experimenteren met PIB’s om uit te zoeken welke vormen het meest effectief zijn. Variabelen zijn onder meer de doelgroep, de hoeveelheid begeleiding en de mate van vrijheid die de inburgeraars krijgen. Gemeenten kunnen leren van ervaringen met vergelijkbare budgetregelingen (zoals bij re-integratie of budgetten vanuit de WMO).
05
Verbeteren kwaliteit van inburgeringsprogramma’s Er worden vijf maatregelen ingezet om de inburgeringsprogramma’s naar een hoger plan te tillen. I: Leerlastonderzoek Om te bepalen wat de succesfactoren zijn in het NT2-onderwijs, worden best practices, nieuwe inzichten uit de praktijk en onderzoeksresultaten samengebracht. Taalaanbieders, gemeenten en eventueel ondersteunende instellingen doen daar hun voordeel mee. Aan de hand van pilots stellen onderzoekers ook de tijd vast die inburgeraars met verschillende opleidingsachtergronden en instapniveaus nodig hebben om het bij hen passende examen (inburgeringsexamen of Staatsexamen NT2) te behalen. Parallel aan deze pilots worden tussentijdse resultaten via een website, studiedagen en trainingen verspreid onder andere taalaanbieders. Zij kunnen deze informatie daardoor al in een vroeg stadium benutten voor hun eigen onderwijs. II: Inzet multimedia De ervaring met inburgeringsprogramma’s leert dat de inzet van multimedia het leerproces positief beïnvloedt. Daarom wordt in het leerlastonderzoek ook de invloed van multimedia op de prestaties van inburgeraars meegenomen. De procesmanagers sporen gemeenten en aanbieders aan om multimediale toepassingen in hun programma’s op te nemen. III: Opzetten van een uitvoerdersprofiel Uitvoerders van de inburgeringsprogramma’s (NT2-docenten en andere betrokkenen) zijn een belangrijke succesfactor. Voor hen worden competentieprofielen gemaakt, mede op basis van het bestaande profiel van de beroepsvereniging voor NT2-docenten. Zo nodig worden opleidingsactiviteiten gestimuleerd in het kader van de verdere professionalisering van de taaldocenten. IV: Ontwikkeling examenprofielen ondernemerschap en maatschappelijke participatie Er komen twee nieuwe examenprofielen met bijbehorende eindtermen en examens: één voor ondernemerschap en één voor maatschappelijke participatie. De profielen worden samengesteld volgens de gebruikelijke procedure, waarvan een klankbordgroep en het pretesten van de vragen een onderdeel zijn.
V: Inzet inburgergidsen/taalmaatjes Het Rijk wil de kwaliteitsslag in de inburgering ondersteunen door voor inburgeraars begeleiding te organiseren in de vorm van inburgergidsen/taalmaatjes. Dat zijn vrijwilligers die inburgeraars op weg helpen bij het leren van de Nederlandse taal en cultuur, onder het motto ‘Inburgeren, dat doe je samen’. Ze zijn al op veel plaatsen actief, in samenwerking met organisaties als Vluchtelingenwerk, Humanitas, Stichting Gilde Nederland, lokale vrijwilligersorganisaties of taalaanbieders. Ook met het project ‘1001 kracht’ wordt de inzet van vrijwilligers bevorderd. Hiervoor stelt het Rijk ook al middelen ter beschikking.
VROM 8071 / MAART 2008
Dit is een publicatie van: Ministerie van VROM > Rijnstraat 8 > 2515 XP Den Haag > www.vrom.nl
Ministerie van VROM > staat voor ruimte, milieu, wonen, wijken en integratie. Beleid maken, uitvoeren en handhaven. Nederland is klein. Denk groot.
Communicatie en kennisoverdracht Communicatie en kennisoverdracht worden ingezet om de effectiviteit van de maatregelen uit de voorgaande hoofdstukken te vergroten. I: Kennistransfer Bij bijna alle maatregelen in het kader van het Deltaplan Inburgering vindt kennisuitwisseling plaats tussen de betrokken partijen. Ook kennis die de individuele maatregelen overstijgt, wordt gedeeld. Bestaande middelen bieden daartoe de mogelijkheid: de digitale nieuwsbrief Deltaplan Inburgering, de VROM-website, Handig (www.handreikinginburgeringgemeenten.nl) en de helpdesk. Ook worden regelmatig regionale en thematische bijeenkomsten, trainingen en kennisateliers georganiseerd om kennis en best practices te delen.
Helder moet worden welke bijdrage ieder heeft bij het slagen van de inburgering. Inburgeraars door de inspanning te leveren de taal te leren en mee te willen doen. Burgers, bedrijven, maatschappelijke organisaties door het mogelijke te maken aan inburgeraars om te participeren en daarbij veel taalontmoetingen te creëren. Dit komt het leren van de taal en het elkaar verstaan ten goede. Met een brede campagne worden alle doelgroepen aangesproken om inburgering succesvoller te maken. Diverse communicatiemiddelen en –kanalen worden ingezet om de verschillende doelgroepen te bereiken.
II: Communicatie Het Deltaplan wil inburgeraars stimuleren om in te burgeren en mee te doen in de samenleving. Ook is het van belang dat bij burgers, uitvoeringspartners en maatschappelijke instellingen draagvlak is voor de voorgestelde maatregelen. Colofon Het werkprogramma is een uitwerking van het Deltaplan Inburgering: Vaste voet in Nederland. Het Deltaplan Inburgering is te downloaden en te bestellen via www.vrom.nl Nuttige links • www.vrom.nl, dossier Inburgering en Integratie • www.handreikinginburgeringgemeenten.nl Digitale nieuwsbrief Deltapan Inburgering De digitale nieuwsbrief Deltaplan Inburgering geeft informatie over de voortgang en de activiteiten in het kader van het Deltaplan Inburgering. U kunt zich voor de nieuwsbrief aanmelden via www.vrom.nl/inburgering
