Werkgroep Duurzame Energie AANLEIDING Tijdens de raadsvergadering van 7 juni 2011 heeft de gemeenteraad raadsbreed een motie aangenomen, waarin het college wordt opgedragen een raadsconferentie te organiseren over de mogelijkheid om grootschalige toepassing van zonnepanelen binnen de gemeente Nuth te realiseren. Hierbij dient ook het regionale bedrijfsleven te worden betrokken en uitgenodigd. Ter uitvoering van de motie is een werkgroep geformeerd onder leiding van portefeuillehouder Pluijmaekers. De werkgroep bestaat verder uit de raadsleden mevr. Vliegen, en de heren, Houben, Essers en Lucassen en van ambtelijke zijde de heren Scheffer, Fijlstra (IMD) en Aben. De werkgroep heeft zich laten bijstaan door prof. J. Kimman, specialist duurzame energie van het ministerie en verbonden aan de Hoge School Zuyd. De werkgroep heeft na uitgebreid beraad besloten om de opdracht breder op te pakken dan alleen een oriëntatie op het gebruik van zonnepanelen. Insteek is om het thema duurzame energie breder bespreekbaar te maken en na sondering van de gemeenteraad verder op te pakken en uit te werken. De werkgroep heeft inmiddels een aantal overleggen gehad om te komen tot een richtingbepaling van de toegezegde conferentie. Uit deze overleggen is het besef gegroeid, dat het gezien de breedte van het onderwerp, in eerste instantie noodzakelijk is om tot een afbakening van het onderwerp te komen. Het moet duidelijk zijn waar de gemeente zich op wil richten in het kader van duurzame energie. Als dit duidelijk is, is daarmee meteen het kader voor verdere beleidsvorming bepaald. De werkgroep heeft daarom gemeend om als eerste stap een visiedocument op te stellen over energie in Nuth, dat als basis kan dienen om verdere stappen te nemen in de verduurzaming van de gemeente. Enerzijds zal de rol van de gemeente in het kader van het gebruik van duurzame energie daarin duidelijk worden en anderzijds zal worden ingegaan op de mogelijkheden voor burgers en bedrijven.
Werkgroep Duurzame Energie
24-5-2012
1
WAAR STAAT NUTH ? Om te bepalen waar Nuth naartoe wil/kan moet eerst worden bepaald waar Nuth staat. In 2010 is door Ecofys een zogenaamde CO2 voetafdruk gemaakt van de gemeente. Op basis van met name inwoners- en bedrijfsgegevens is berekend wat de totale jaarlijkse CO2 uitstoot van de gemeente is. CO2 heeft een directe relatie met energie. Immers door energie te besparen of duurzame energie te gebruiken i.p.v. fossiele daalt de CO2 uitstoot. De totale jaarlijkse CO2 uitstoot van Nuth in 2010 is geraamd op 105.132 ton / jaar. De CO2 uitstoot is verdeeld in vier sectoren. Het aandeel duurzame energie binnen de gemeentegrens is momenteel verwaarloosbaar. Schematisch ziet de verdeling van de CO2-uitstoot in Nuth er als volgt uit: Gezien de nagenoeg gelijke verdeling, zou er dus op alle sectoren ingezet kunnen worden om de CO2 -uitstoot te reduceren. Behalve de harde indicatoren zijn er ook ander “niet” meetbare indicatoren te benoemen, zoals:
• • • •
Bewustzijn Imago Lokale economische stimulering Energieonafhankelijkheid
Deze indicatoren zijn moeilijker te meten (kwantitatief te maken) maar zeker net zo belangrijk in het besluitvormingsproces. Het is dus van belang om bij het concretiseren van maatregelen of uitgangspunten niet alleen een afweging te maken tussen kosten en CO2 rendement, maar ook andere aspecten mee te nemen. Sterker: door te zoeken naar meervoudige winst worden projecten eerder haalbaar. De meervoudige winst kan o.a. zitten in: - Economische versterking - Armoedebestrijding - Werkgelegenheid - Leefbaarheid - Imago - Energie onafhankelijkheid
Werkgroep Duurzame Energie
24-5-2012
2
Wat willen we bereiken (welk ambitieniveau) ? In 2007 is het Klimaatakkoord tot stand gekomen waarin gemeenten en rijk gezamenlijk klimaatdoelstellingen hebben afgesproken. Hierin is bepaald dat gemeenten zich inzetten om 30% CO2 reductie te bereiken in 2020. Het Rijk heeft o.a. door de SLOK (Stimulering Lokale Overheids Klimaatinitiatieven) regeling hieraan ondersteuning gegeven. Ondertussen is door nieuwe politieke verhoudingen en externe ontwikkelingen het klimaatvraagstuk wat naar de achtergrond verschoven en is het Rijksambitieniveau aangepast naar 14% CO2 reductie. Ook wordt na de SLOK geen generieke financiële ondersteuning meer aangeboden aan de gemeenten. Het is aan de individuele gemeenten om een eigen ambitieniveau te bepalen met betrekking tot het terugdringen van de CO2-uitstoot, Gekozen kan worden om aan te sluiten bij de beperktere klimaatdoelstellingen van het Rijk tot en met energieneutraliteit nastreven. Of ergens er tussenin. De werkgroep stelt voor om in te zoomen op maatregelen, acties en dergelijke in het kader van het terugdringen van energiegebruik, dan wel het gebruik maken van duurzamere energiebronnen. Voor de korte termijn kan alvast gebruik worden gemaakt van een aantal bestaande faciliteiten en of maatregelen. Voor de lange termijn zal er eerst een verkenning dienen plaats te vinden en hierop een visie te worden bepaald. Korte termijn De gemeente kan beter haar energie steken in het informeren naar de doelgroepen dan zelf een soortgelijke regeling op te zetten. De rol van de gemeente zou derhalve een informerende en faciliterende moeten zijn. Hierbij valt te denken naast een goede communicatie, aan het inrichten van een gemeentelijk loket die informatie kan geven over actieve regelingen zoals de huidige Limburgse Energie Subsidie en de nog vast te stellen Duurzaamheidslening. Dit loket zou na een voorbereidingstijd van enkele weken al kunnen worden ingericht. In de werkgroep is het idee geopperd om een zg. Energiecoach te benoemen uit eigen gelederen, dus geen extra formatie. Om hier invulling aan te geven wordt voorgesteld om kennis uit het bedrijfsleven te benutten. Periodiek kan dan naast het spreekuur ook thema gericht een bedrijf met specifieke kennis worden uitgenodigd. (bijvoorbeeld: zonnepanelen, isolatie, verwarming, energielabel, etc.). Hierbij wordt aansluiting gezocht bij de vragen die tijdens de spreekuren aan de orde komen. Als start om te komen tot een gericht duurzaam energiebeleid van de gemeente stelt de werkgroep voor om omstreeks september een ‘Energiemarkt’ te organiseren voor de burgers van Nuth, waarbij meerdere, duurzaam energie, bedrijven betrokken worden. Op deze bijeenkomst kan dan uw lange en korte termijnvisie worden toegelicht. Doel van de spreekuren en energiemarkt is om burgers en bedrijven te faciliteren om gebruik te maken van bestaande regelingen, het ontzorgen dus. Het is wellicht nu één van de belangrijkste taken van de gemeente, om te zorgen voor een goede en gerichte informatievoorziening voor iedereen. Werkgroep Duurzame Energie
24-5-2012
3
Langere termijn Voor de langere termijn zou onderzocht kunnen worden waar de kansen binnen onze gemeente liggen om duurzame energie toe te passen. Op basis van deze inventarisatie kan de gemeenteraad, eind dit jaar, dan haar ambitie op dit terrein bepalen. Deze ambitie zal vertaald dienen te worden in een beleidskader, op grond waarvan dan uitvoeringsprojecten bepaald kunnen worden. De gemeente heeft een belangrijke voorbeeldfunctie als het gaat om de bewustwording van de milieuproblematiek en wat daaraan gedaan kan worden. Het blijkt, dat de pv-panelen één van de duurste vormen van duurzame elektriciteit opwekken is. Echter voor burgers is het vaak de enige mogelijkheid. De gemeente kan een voorbeeld stellen door het zelf ook zichtbaar te doen, zodat burgers (en bedrijven) enthousiast kunnen worden gemaakt om dit ook te doen.. Het mag duidelijk zijn, dat er naast zonnecollectoren nog en heel scala aan energiebesparende maatregelen bestaan, die door particulieren en bedrijven aangewend kunnen worden. Afhankelijk van de specifieke doelgroep of situatie zou een keuze gemaakt kunnen worden om de meest effectieve maatregelen te implementeren. Onderstaand staan een aantal maatregelen opgesomd, waar aan gedacht zou kunnen worden. • Isolatie • Ventilatiesystemen/Warmteterugwinning • Educatie • Mobiliteit verbeteren/zuiniger voertuigen/ andere manieren distributie • Inzet duurzame energiebronnen als: - wind (groot en klein) - zon pv - zon thermisch - biomassa (gas - stortplaats Schinnen -, pallets, snippers)
De provincie voert een actief beleid gericht op verduurzaming. Hierbij zijn/worden verschillende instrumenten ontwikkeld waarvan binnen de gemeente gebruik kan worden gemaakt. Het is dan ook nuttig om aansluiting te zoeken bij deze instrumenten en niet zelf nogmaals dezelfde zaken te ontwikkelen. Zo is er bijvoorbeeld al de Limburgse Energie Subsidie LES Voor de uitvoeren van klimaat en energieprogramma’s wordt vaak nog gebruik gemaakt van traditionele financieringsvormen. Door noodzakelijke bezuinigingen wordt klimaat- en energieproblematiek naar de achtergrond verschoven en komt de financiering onder druk te staan. De markt van duurzame energieopwekking blijft in ontwikkeling en daardoor worden maatregelen ook steeds beter betaalbaar. Bovendien stijgen de uitgaven voor energie en de verwachting is dat dit ook zo blijft. Stimulering door subsidies wordt daardoor steeds minder noodzakelijk, immers de maatregelen verdienen zichzelf terug. De behoefte verschuift meer naar oplossingen om de initiële investeringen te ondervangen. Momenteel zijn de Limburgse gemeenten in een samenwerkingsverband bezig om juist hierin inzicht te krijgen. De output van dit onderzoek kan worden gebruikt bij het ontwikkelen van financieringsmodellen die initiatiefnemers in staat stellen projecten te verwezenlijken zonder dat hoge aanloopkosten een drempel vormen.
Werkgroep Duurzame Energie
24-5-2012
4
Presentatie Tijdens de thema-bijeenkomst van 29 mei 2012 zal dhr. J. Kimman een inspirerende toelichting geven op het onderhavige thema. De werkgroep hoopt vervolgens op een positieve respons van de gemeenteraad en zo mogelijk een vervolgopdracht om het thema verder uit te werken, in de lijn zoals hiervoor aangegeven.
Aanbevelingen 1. 2. 3. 4. 5.
gemeente faciliteerd d.m.v. informatie huidige regelgeving en mogelijkheden. inrichten loket duurzaamheid per 1 augustus benoemen energiecoach Organiseren van een ‘Energiemarkt’ in september 2012 inventarisatie van ‘kansen’ om te komen tot een beleidsvisie. Presentatie eind 2012.
Werkgroep Duurzame Energie
24-5-2012
5
