Werkgelegenheid HTSM in Twente Jaarbericht 2014 Over de topsector Hightech systemen en materialen - Publicatie in opdracht van het POWI -
Inhoudsopgave 1. Introductie 2. Ontwikkeling HTSM-sector 3. Ontwikkeling HTSM-sector van Twente vergeleken 4. Full- en parttimers, mannen/ vrouwen en uitzendkrachten 5 en 6. Ontwikkeling van sub-sectoren 7. Werkzame personen in nieuwe bedrijfsvestigingen en afname werkzame personen door vertrek en beëindiging van bedrijven 8. Grootste bedrijven per sub-sector Bijlage
1
Introductie Deze publicatie gaat over de sector Hightech systemen en materialen (HTSM) en is gemaakt in opdracht van het Platform Onderwijs Werk en Inkomen (POWI). HTSM is een van de negen topsectoren waar het landelijke economische beleid zich op richt. De Regio Twente heeft deze sector omarmd als een van de drie speerpuntsectoren. De innovatieprogramma's moeten hier nieuwe economische activiteit genereren en daarmee werkgelegenheid, direct en indirect. We hebben werkgelegenheidscijfers van bedrijven en instellingen beschikbaar per april 2013: cijfers van werkzame personen en van vestigingen, mannen/vrouwen, fulltime/parttime en uitzendkrachten. We gebruiken de definitie van de HTSM zoals het CBS die ook hanteert in zijn topsectorenmonitor 2012. In de Bijlage geven we een overzicht van de samenstellende delen van de sector HTSM. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de standaardbedrijfsindeling: de SBI-codes. Deze afbakening heeft beperkingen omdat er uitgegaan wordt van de hoofdactiviteit van de bedrijfsvestiging. Dat kan een onderschatting betekenen, omdat er ook hightech-activiteiten kunnen zijn per vestiging die een nevenactiviteit zijn. Het kan ook andersom zijn. Een ander kwetsbaar punt is de wijze van verzamelen: het is een enquête die door bedrijven zelf wordt ingevuld. Analyses zijn gemaakt van de ontwikkeling van de werkgelegenheid van het geheel en van onderdelen van de sector sinds 2004 en sinds 2009. Het begin van de crisis.
2 Aantal werkzame personen en vestigingen 2012 en 2013 30.000
27.955
27.887
25.000 20.000 15.000 10.000 5.000
2012-2013: groei HTSM in Twente van aantal vestigingen & aantal werkzame personen
2.562
2.513
0 aantal werkzame personen
aantal vestigingen 2012
• Aantal werkzame personen is in 2013 – 2012 toegenomen met 0,2% • Aantal vestigingen is toegenomen met 1,9%
2013
5.000
45.000
4.500
40.000
4.000
35.000
3.500 27.955
30.000 25.000
2.562
3.000 2.500
20.000
2.000
15.000
1.500
10.000
1.000
5.000
500
0
0 2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
aantal vestigingen
werkzame personen
Aantal werkzame personen en bedrijfsvestigingen 50.000
3 • In Nederland neemt het aantal werkzame personen af in de HTSM-sector sinds 2009 • Het aandeel in de werkgelegenheid in de HTSMsector is in Twente (10,1%) hoger dan in Nederland (6,7%)
Aandeel van HTSM in de werkgelegenheid stijgt in Twente sinds het begin van de crisis • De positieve afwijking van de HTSM in Twente t.o.v. de landelijke ontwikkeling is opmerkelijk. Het algemene beeld van de werkgelegenheidsontwikkeling is in Twente juist slechter dan landelijk. (Zie Jaarbericht 2014 Werkgelegenheid in Twente, BIR0/Kennispunt Twente, maart 2014)
4 Aantal werkzame personen 2013 30000
27955
27955
26983
24066
25000 20000
Weinig parttimers en weinig vrouwen in de HTSM in Twente
15000 10000 3889
5000 972 0 totaal aantal w.v. fulltime w.v. parttime werkzame personen
• Van de 27.955 werkzame personen in de HTSM-sector in april 2013 zijn 1899 uitzendkrachten
totaal aantal w.v. mannen w.v. vrouwen werkzame personen
5 2013 3970
% tov % tov 2012 2009 97% 87%
13627
100%
102%
2558
101%
103%
7800
103%
111%
Ontwikkeling aantal werkzame personen naar sub-sector, 2004=100 190 170 150
Index
ontwikkeling sub-sectoren • Metaalindustrie • Vervaardiging machines en apparaten • Vervaardiging transportmiddelen • Overig, advisering, technisch ontwerp en software
130 110 90 70 50
Overig, advisering, technisch ontwerp en software: deze sub-sector groeit sinds 2009 met 786 werkzame personen
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Metaalindustrie
Vervaardiging machines en apparaten
Vervaardiging transportmiddelen
Overig, advisering, technisch ontwerp en software
Aantal werkzame personen naar onderdeel 30000
• Metaalindustrie krimpt sinds het begin van de crisis: 614 minder werkzame personen • Andere sub-sectoren groeien in Twente: Vervaardiging machines en apparaten (+311) en Vervaardiging transportmiddelen (+ 70)
25000
20000 15000 10000 5000 0 2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Metaalindustrie
Vervaardiging van machines en apparaten
Vervaardiging van transportmiddelen
Overig, advisering, technisch ontwerp en software
6 Aantal werkzame personen in de HTSM, 2004-2013 18000 16000 14000
13627
12000 10000 8000
7800
6000 4000
3970 2558
2000 0 2004
2005
2006
2007
2008
Metaalindustrie Vervaardiging van transportmiddelen
Vrijwel de gehele groei in aantal bedrijfsvestigingen sinds 2004 in de sub-sector Overig, advisering, technisch ontwerp en software
Sinds 2009 weinig nieuwe bedrijven in sub-sector Overig, advisering, technisch ontwerp en software (+73)
2009
2010
2011
2012
2013
Vervaardiging van machines en apparaten Overig, advisering, technisch ontwerp en software
Aantal bedrijfsvestigingen in de HTSM, 2004-2013 2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0
1871
390 253 48
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Metaalindustrie
Vervaardiging van machines en apparaten
Vervaardiging van transportmiddelen
Overig, advisering, technisch ontwerp en software
7 Aantal werkzame personen in nieuwe HTSM bedrijven 2012-2013 600
481
500
400
2012 - 2013: Veel extra mensen aan het werk in bij nieuwe bedrijven in de sub-sector Overig, advisering, technisch ontwerp en software
• Daarnaast ook veel verlies in werkgelegenheid in de sub-sector Overig, advisering, technisch ontwerp en software door vertrek en beëindiging van bedrijven • Ook veel verlies aan werk in de subsector Vervaardiging machines en apparaten
300
212 200
60
100 21
38
4
5
1
0 werkzame personen Metaalindustrie Vervaardiging van transportmiddelen
350
aantal vestigingen Vervaardiging van machines en apparaten Overig, advisering, technisch ontwerp en software
Afname werkzame personen in HTSM door vertrek en beëindiging 2012-2013 307
300 250 200
100
151
158
150 73
50
3
12
13
2
0 werkzame personen Metaalindustrie Vervaardiging van transportmiddelen
aantal vestigingen Vervaardiging van machines en apparaten Overig, advisering, technisch ontwerp en software
8
Grootste bedrijfsvestigingen per sub-sector Metaalindustrie Stork Thermeq BV Metaalwarenindustrie Witte van Moort BV Metaalperswerk Bons en Evers BV Brinks Metaalbewerking B.V. HOWDEN NETHERLANDS B.V.
Hengelo Vriezenveen Borne Vriezenveen Hengelo
Machines en apparaten Thales Nederland B.V. Eaton Industries (Netherlands) B.V. Siemens Nederland Enrichment Technology Nederland B.V. Panalytical B.V.
Hengelo Hengelo Hengelo Almelo Almelo
Vervaardiging van transportmiddelen Apollo Vredestein B.V. Cycling Sports Group Europe B.V. Aeronamic Pentas Moulding BV Dutch Environment Corporation B.V. (Enschede)
Enschede Oldenzaal Almelo Almelo Enschede
Overig, advisering, technisch ontwerp en software Aveco de Bondt Norma MPM B.V. VIRO Hengelo B.V. Tebodin Netherlands B.V. Zeton BV
Rijssen Hengelo Hengelo Hengelo Enschede
Metaalindustrie Vervaardiging van ijzer en staal en van ferrolegeringen Vervaardiging van stalen buizen, pijpen, holle profielen en fittings daarvoor Koudtrekken van staven Koudwalsen van bandstaal Koudvervormen en koudfelsen Koudtrekken van draad Vervaardiging van edelmetalen Vervaardiging van aluminium Vervaardiging van lood, zink en tin Vervaardiging van koper Vervaardiging van overige non-ferrometalen Smelten en raffineren van uranium Gieten van ijzer Gieten van staal Gieten van lichte metalen Gieten van overige non-ferrometalen Vervaardiging van ketels en radiatoren voor centrale verwarming Vervaardiging van metalen tanks en reservoirs Vervaardiging van stoomketels (geen ketels voor centrale verwarming) Vervaardiging van wapens en munitie Smeden, persen, stampen en profielwalsen van metaal poedermetallurgie Oppervlaktebehandeling en bekleding van metaal Algemene metaalbewerking Vervaardiging van gereedschap Vervaardiging van stalen vaten e.d. Vervaardiging van artikelen van draad en van kettingen en veren Vervaardiging van bouten, schroeven en moeren Vervaardiging van overige producten van metaal n.e.g. Reparatie van producten van metaal Vervaardiging van machines en apparaten
Vervaardiging Vervaardiging Vervaardiging Vervaardiging Vervaardiging Vervaardiging
van elektronische componenten van elektronische printplaten van computers en randapparatuur van communicatieapparatuur van consumentenelektronica van meet-, regel-, navigatie- en controleapparatuur
Vervaardiging van uurwerken Vervaardiging van bestralingsapparatuur en van elektromedische en elektrotherapeutische apparatuur Vervaardiging van optische instrumenten en apparatuur Vervaardiging van informatiedragers Vervaardiging van elektromotoren, elektrische generatoren en transformatoren Vervaardiging van schakel- en verdeelinrichtingen Vervaardiging van batterijen en accumulatoren Vervaardiging van kabels van optische vezels Vervaardiging van overige elektrische en elektronische kabel Vervaardiging van schakelaars, stekkers, stopcontacten e.d. Vervaardiging van elektrische lampen en verlichtingsapparaten Vervaardiging van elektrische huishoudapparaten Vervaardiging van niet-elektrische huishoudapparaten Vervaardiging van overige elektrische apparatuur Vervaardiging van motoren en turbines (niet voor vliegtuigen, motorvoertuigen en bromfietsen) Vervaardiging van hydraulische apparatuur Vervaardiging van niet-hydraulische pompen en compressoren Vervaardiging van appendages Vervaardiging van tandwielen, lagers en overige drijfwerkelementen Vervaardiging van industriële ovens en branders Vervaardiging van hijs-, hef- en transportwerktuigen Vervaardiging van kantoormachines en -apparatuur (geen computers en randapparatuur) Vervaardiging van pneumatisch en elektrisch handgereedschap Vervaardiging van machines en apparaten voor industriële koeltechniek en klimaatregeling Vervaardiging van overige machines en apparaten voor algemeen gebruik n.e.g. Vervaardiging van machines en werktuigen voor de land- en bosbouw Vervaardiging van gereedschapswerktuigen voor metaalbewerking Vervaardiging van gereedschapswerktuigen niet voor metaalbewerking Vervaardiging van machines voor de metallurgie Vervaardiging van machines voor de bouw en winning van delfstoffen Vervaardiging van machines voor de productie van voedings- en genotmiddelen Vervaardiging van machines voor de productie van textiel, kleding en leer Vervaardiging van machines voor de productie van papier en karton Vervaardiging van machines voor de kunststof- en rubberindustrie Vervaardiging van overige machines, apparaten en werktuigen voor specifieke doeleinden n.e.g. Vervaardiging van medische instrumenten en hulpmiddelen Reparatie en onderhoud van machines Reparatie van elektronische en optische apparatuur
Bijlage
Bijlage
Reparatie van elektrische apparatuur Reparatie van overige apparatuur Installatie van ketels en tanks Installatie van industriële machines Installatie van elektronische en optische apparatuur Installatie van elektrische apparatuur Installatie van overige toebehoren Tandtechnische bedrijven Vervaardiging van medische instrumenten en hulpmiddelen (geen tandtechniek) Reparatie en onderhoud van machines voor algemeen gebruik en machine-onderdelen (geen gereedschap) Reparatie en onderhoud van pneumatisch en elektrisch gereedschap en gereedschapswerktuigen Reparatie en onderhoud van machines voor een specifieke bedrijfstak Installatie van machines voor algemeen gebruik (geen gereedschap) Installatie van pneumatisch en elektrisch gereedschap en gereedschapswerktuigen Installatie van machines voor een specifieke bedrijfstak Vervaardiging van transportmiddelen Vervaardiging van rubberbanden en loopvlakvernieuwing Vervaardiging van overige producten van kunststof Vervaardiging van auto's Vervaardiging van elektrische en elektronische onderdelen en toebehoren voor auto's Vervaardiging van niet-elektrische en -elektronische onderdelen en toebehoren voor auto's Vervaardiging van rollend spoor- en tramwegmaterieel Vervaardiging van vliegtuigen en onderdelen daarvoor Vervaardiging van militaire gevechtsvoertuigen Vervaardiging van motor- en bromfietsen Vervaardiging van fietsen en invalidenwagens Vervaardiging van overige transportmiddelen n.e.g. Reparatie en onderhoud van vliegtuigen Reparatie en onderhoud van overige transportmiddelen Carrosseriebouw Overig, advisering, technisch ontwerp en software Ontwikkelen, produceren en uitgeven van software Ingenieurs en overig technisch ontwerp en advies Keuring en controle van machines, apparaten en materialen Technisch speur- en ontwikkelingswerk
Colofon Bron:
Laatste peildatum: Bewerking: Productie:
Bedrijven en Instellingen Register Overijssel (BIRO), jaarlijkse enquête onder bedrijven en instellingen gebruikte indeling is volgens code Standaard Bedrijfsindeling (SBI) 1 april 2013 Kennispunt Twente W. de Jong en H. Seker
Voor informatie kunt u contact opnemen met W. de Jong (
[email protected] / telefoon 053-4876655) of Huseyin Seker(
[email protected] / telefoon 053-4876662). Contactgegevens:
Kennispunt Twente, Nijverheidsstraat 30, 7511 JM Enschede e-mail:
[email protected] website: www.kennispunttwente.nl
