Voorbeeld van een beleidsdocument van De Stichting We vragen het bestuur om deze beleidsnotitie en de onderstaande aanbevelingen over te nemen. Voorgestelde beleidscyclus Deze inhoudelijke koers wordt als volgt in de beleidscyclus geïmplementeerd: Mei ..: Opdrachtformulering en een eerste financiële raming (koersnotitie) Juni ..: Voltooien integrale inventarisatie per school inclusief nulmeting/startsituatie van de inhoudelijke situatie per school. Juli ..: Afsluiten managementcontract tussen algemene directie en elke schooldirectie. September ..: In de reguliere managementrapportage van september wordt een trendrapportage over de onderwijsinhoud op de scholen van De Stichting opgenomen. November ..: In de voorbereidingen op de begroting .. worden de financiële consequenties van de koersnotitie verder meegenomen en geborgd (cruise-control). Hierna is de “koersnotitie” integraal opgenomen in de reguliere planning en control cyclus: December ..: Integrale begroting 2006 April .. – Oktober ..: Integrale kwartaalmanagementsrapportages, evaluatie en bijsturingmogelijkheden (3x) December ..: Integrale begroting 2007 April ..: Jaarverslag en jaarrekening ..: Evaluatie periode .. enz. Aanbevelingen: 1. De hieronder beschreven koers overnemen als onderwijsinhoudelijke koers voor De Stichting voor de komende vier jaar. 2. Vier scholen voor het schooljaar .. als pilot scholen aanwijzen en extra middelen en steun geven om een aantal vooraf afgesproken doelen te realiseren. Dit wordt vastgelegd in het managementcontract van de betreffende school. 3. Het instellen van een Regio Academie voor het schooljaar .. die op maat de medewerkers en schoolteams traint en schoolt. 4. Vier scholen in het schooljaar .. extra ondersteunen bij het beter en inhoudelijker leren gebruiken van computers. Ook dit wordt vastgelegd in het managementcontract van de betreffende school. 5. De Centrale Directie en de schoolteams zich in schooljaar .. laten bezinnen op de gewenste rol van de ouders bij de school. De bezinning leidt tot concrete aanbevelingen voor het bestuur in maart ... 6. Het instellen van een centraal informatiepunt voor ouders met ingang van schooljaar ... 7. De professionele cultuur een extra impuls geven door het opzetten en laten uitvoeren van een speciaal trainingsprogramma voor schoolteams. Een planning wordt nader uitgewerkt.
8. Voor het invoeren van deze koers wordt een projectbegroting opgesteld. De dekking zal steeds gezocht worden binnen de begroting van het betreffende jaar. Vanaf .. zijn de benodigde financiële middelen standaard opgenomen in de begroting (en de planning en control cyclus). De Stichting koerst inclusief! Een andere tijd vraagt een ander onderwijs. Niet dat we alles weg willen gooien dat in de loop van ruim een eeuw is verworven. Dat zou dwaas zijn. Wel omdat we willen anticiperen op een samenleving die in een stroomversnelling is geraakt. Een veelvoud aan mogelijke antwoorden en richtingen dringt zich aan de scholen op. Vaak weten we nog niet wat de houdbaarheidsdatum van al die antwoorden en ontwikkelingen is… Soms is het lastig om het overzicht te bewaren. Kinderen van nu leven in iedere geval in een tijd die zijn eigen eisen stelt aan onderwijs en opvoeding. Het is aan ons om telkens de balans te vinden tussen vernieuwen en vasthouden en ons bewust te zijn van het spanningsveld dat daarbij hoort. Al geruime tijd wordt er stichtingbreed nagedacht over de (inhoudelijke) gewenste richting van onderwijs en opvoeding. In het verlengde van de eerste vraag volgt vanzelfsprekend: ‘hoe kunnen we onze scholen ondersteunen bij het geven van dat actuele onderwijs’. Hoe kunnen we anticiperen in plaats van keer op keer te worden geconfronteerd met verrassingen of voldongen feiten? Het resultaat van vele gesprekken, Centraal Directie Overlegmomenten, studiereizen en conferenties ligt hier voor u. Het geeft de richting aan die De Stichting de komende jaren zal gaan en vertelt hoe we denken dat waar te kunnen maken. De werkgroep die dit document heeft opgesteld heeft gepoogd zo compact en helder mogelijk te werken. Dat neemt niet weg dat we ons voor opmerkingen die dit stuk kunnen versterken en positieve kritiek zeer houden aanbevolen. De leden van de werkgroep, 1. Inclusief denken als onderstroom Inclusief denken start in de jaren zestig. De wereld is op tilt. Het oude denken gaat uit van wij tegen zij, van winnen of verliezen. Daar horen vijandsbeelden helemaal bij. Het is vaak korte termijn denken (antagonistisch denken). De twee wereldoorlogen en de vele conflicten daarna, de wapenwedloop, ze tonen aan dat deze denkwijze steeds minder voldoet. Het nieuwe denken gaat er vanuit dat ons welzijn niet verkregen kan worden ten koste van de ander of zonder de ander. Dat lijkt idealistisch en niet reëel. Het hemd is immers nader dan de rok? Toch bewijzen Einstein, M.L King en later Mandela dat inclusief denken kansrijk denken is en uiteindelijk, zeker voor de lange termijn, perspectief biedt. Wanneer we aan onze kinderen laten zien en voorleven dat iedereen telt, dan is dat een krachtig signaal! Inclusief denken is lange termijn denken. Daarbij heb je elkaar steeds nodig. Niemand wordt afgeschreven. Niet de snelle resultaten, maar een blijvende verandering die past bij onze keuzes is nodig om de toekomst geïnspireerd, gemotiveerd en met kwalitatief goed onderwijs tegemoet te treden. Inclusief denken is het waard om verder te onderzoeken en te praktiseren. 2. Inclusief kinderen Ieder kind mag er zijn! Ieder kind is waardevol en uniek. Het individu kan niet zonder het samen. Dit zijn drie uitgangspunten die in onze organisatie steeds weer bovenkomen. Ze vinden hun oorsprong in de christelijke traditie en hebben niets aan actualiteit ingeboet. In
veel schoolgidsen van onze scholen staat dat alle kinderen welkom zijn. Dit welkom betekent dus ook gaan voor maatwerk: een hoogbegaafd kind verdient wat het nodig heeft, een kind met een handicap ook. Onderwijs dat niet op voorhand kinderen uitsluit is ambitieus. Hoewel ouderwensen en Wet- en regelgeving (het rugzakje) steeds meer in deze richting tenderen. Het betekent in ieder geval dat we voor het leren van ‘leervakken’ minder klassikaal zullen werken en voor het leren van ‘samenleven’ misschien juist meer… Alle leerlingen onderwijzen ongeacht hun talent, beperking of achtergrond in dezelfde buurtschool. Klinkt dat als irreëel of als de ultieme uitdaging? We gaan scholen die hiermee met vaart aan de slag durven en willen steunen. Dit jaar is er voor vier scholen de mogelijkheid om ervaringen op te doen. Deze ‘pilotscholen’ krijgen extra aandacht en faciliteiten. Het is de bedoeling dat ze hun ervaringen delen met elkaar en met andere scholen van binnen en buiten de organisatie. Elk jaar zullen onze scholen in de gelegenheid worden gesteld om ‘pilotschool’ te worden. 3. Inclusief kwaliteit Onze scholen zijn geen eenheidsworsten. Schoolteams blijven dus zelf invullen hoe ze actueel onderwijs realiseren. Het is daarbij van groot belang om de kwaliteit van dat onderwijs te meten en waar nodig te verbeteren. We kunnen prachtige plannen hebben en nobele principes. Uiteindelijk moet de uitkomst wel zijn dat kinderen voldoende groeien in kennis en in vaardigheden. Alle scholen hebben in .. afgesproken om via hetzelfde instrument in vier jaar hun kwaliteit in de volle breedte in kaart te brengen en waar nodig te versterken. De scholen melden wat de resultaten zijn en hoe ze verbeteringen gaan doorvoeren. Om zicht te krijgen in hoeverre scholen al in staat zijn om om te gaan met verschillen is een inclusiemeter ontwikkeld. Deze inclusiemeter wordt nog voor de zomervakantie bij alle scholen ingevuld en uitgewerkt. Actueel onderwijs is onderwijs inclusief computers. Maar hoe zet je de computers zo in dat ze het onderwijs dat wij voorstaan versterken. Ook voor computerinzet wordt de beginsituatie van de scholen bepaald. Ook hier gaan we scholen die extra intensief met de plaats van de computer in het onderwijs aan de gang willen ondersteunen en faciliteren. Ook deze scholen vragen we de ervaringen te delen met de overige scholen van De Stichting. 4. Inclusief medewerkers Plannen worden uitgevoerd en doorleefd door mensen op de werkvloer in de scholen en de klassen. Niets is zo frustrerend als een kast vol beleidsnotities, vol mooie woorden op papier. Na enige tijd staan ze stoffig in de kast… We willen onze medewerkers zo goed mogelijk steunen. Dat kan door activiteiten gericht op teams, door conferenties, door intervisie, door training, door opleidingen. Al deze onderdelen krijgen structuur in de Regio academie. Ieder jaar in mei zal een aanbod voor medewerkers worden opgesteld. Ook krijgen alle medewerkers jaarlijks de gelegenheid om aan te geven aan welke opleiding of ondersteuning ze behoefte hebben. Drie onderwerpen krijgen de komende jaargang zeker aandacht: het gericht opleiden van IB-ers, voor directies het implementeren en borgen van meer inclusief onderwijs, voor leerkrachten het omgaan met gedragsproblematiek.
5. Inclusief ouders Een van de verworvenheden van het onderwijs die we niet willen kwijtraken is de betrokkenheid van de ouders bij onze scholen. Want opvoeden doe je als het even kan samen. Betrokkenheid van ouders gaat niet vanzelf meer. De verzuiling is voorbij en het automatisch door ouders binnen de zuil kiezen voor een school ook. In onze tijd werken vaak beide ouders en lijkt tijd schaarser. Ook gedragen ouders zich vaker als consument van onderwijs en minder als participant. We zullen dus op een aantal scholen nieuwe wegen moeten vinden om onze ouders en nieuwe ouders te blijven binden aan de school en de ontwikkelingen van de school. We zullen in ieder geval op alle scholen onze ouders serieus moeten nemen. Dat vraagt om goede communicatie en een heldere lijn. De tijd dat ouders vooral voor hand en spandiensten werden ingezet is voorbij! Voor de scholen en voor De Stichting ligt hier een uitdaging. Het goed invullen van de schoolraden kan hierbij helpen. Ook het ouderdeel van de medezeggenschapsraad kan een belangrijke rol spelen. Daarnaast komt er een Ouder Ondersteunings Punt in de lucht. Hier kunnen ouders en andere belangstellenden informatie krijgen over de ontwikkelingen van ons onderwijs. Hier kunnen ze ook met concrete vragen, reacties en ideeën terecht. 6. Inclusief cultuur Als je met elkaar ambities waar wilt maken, dan gaat dat niet vanzelf. Al eerder kozen we binnen onze stichting voor een professionele cultuur waarin medewerkers zich veilig kunnen voelen en elkaar aanspreken op gedrag. Deze cultuur staat op sommige scholen nog in de kinderschoenen en is op andere plaatsen bijna vanzelfsprekend. De professionele cultuur verdient zeker onderhoud, op een aantal plekken nadere uitleg en zeker training. De regels voor een professionele cultuur: -we richten ons op ontwikkelingen -we maken goed gebruik van elkaars kwaliteiten -we denken in oplossingen -we werken transparant -we spreken elkaar aan op gedrag -we beslissen op grond van ervaringen -verantwoorde risico’s nemen mag -de leiding ontwikkelt respect -de professie van de medewerkers staat centraal -pluriformiteit in veranderingen wordt gestimuleerd Dit onderdeel kan ook een plaats krijgen in de Regio Academie. 7. Inclusief onderwijs Wij hebben geen behoefte aan een nieuwe kreet of het volgende containerbegrip. Voor De Stichting is inclusief onderwijs alle maatregelen bij elkaar die hierboven in punt 1 t/m 6 staan aangegeven. De Stichting is niet de enige organisatie die streeft naar een zo inclusief mogelijk onderwijs. We willen daarom onze ervaringen delen met andere organisaties die ook stappen in deze richting zetten. En wij willen uiteraard leren van de werkwijze van anderen. Het netwerk van IB-ers kan een belangrijke rol spelen bij het verspreiden en met elkaar delen van kennis en het implementeren daarvan. Zij kunnen de leerkracht daadwerkelijk terzijde staan en coachen bij het goed omgaan met verschillen. Ook de contacten met het speciaal onderwijs gaan we intensiveren omdat we graag gebruik maken van elkaars kennis en expertise.
8. Van plan naar uitvoering Plannen op papier zetten is maar een eerste stap. Plannen realiseren vergt meer! We steken hier nadrukkelijk in op de lange termijn. Iedere school mag in een verstandig tempo zijn pad bepalen en (verder) op weg gaan. Alleen stilstaan is geen optie. Kortom, we kunnen dit grote plan met al deze deelplannen alleen gestalte geven inclusief alle scholen en inclusief alle medewerkers, dus inclusief jou! 9. Inclusief financiën Veel van deze plannen worden gefinancierd uit bestaande budgetten. Voor de pilots en voor de Regio Academie zal een extra beroep op de middelen van De Stichting worden gedaan.
